a
HOEDEN
GEBR. BOUTER
AMSTELBIER
LswBntteiB'i Naaimachines
tarnt en
Malie voor ii
NEDERLAND
H«t
FRANS VAN 'CAMP
Electrotechn.Bur.i.F.W.TURION
W.VERMIJ&ZÜË
Tileaiiuir-lDriebiiig IE 11111 h.
KLEIWEG 88
TELËFUNKEN Service-Station
Thermogene Watten
Dines- in Kindirkipnlu
Voor Lips' Brandkasten en Slotenfabneu
IS DE AGENTP. ROND Pz..
DE GOUDSCUE FUUlTHAfVDEL
SPECIAAL Grootvertegenwoordigers
GOUDSCHE COURANT - ZATERDAG 15 FEBR. 1930 TWEEDE BLAD
Notaris i. van Kranenburg
'Onroerende Goederen:
Magazijn met Bovenwoning
Woonhuis
Woonhuis
Woonhuis
Winkelhuis
Pakhuis met Bovenwoning
Pakhuis
Pakhuis
Hygiënische artikelen en
Patentgeneesmiddelen
RADIO
fl!
S. S. van Dantzig
GOUDSCHE KAAS
P. G. TEEJCtNS, Gouwe 55
WIJ ONTVINGEN EEN KLEINE
PARTIJ SLAPPE VILT
2.90
Fraai Stark Goadkoop
ANTON COOPS
Kantoer-
Winkeljassen
„DE KLEINE WINST"
Lekker V Gezond g
II ut tul IDEEIIIODD?
1. Mil, Spisriogstraat 65
GEBR. KAMPHUIZEN
Abonneert U op dit Blad
BOUWERS GLASHANQEL
TEGEN FABRIEKSPRIJS.
STOFFEEROERU
BEHANGERIJ
TELEFOON 419
SOLIED ADRES
UGE GOÜVfE II NIEUWE IAVEI41
VEREENIGING VOOR
FACULTATIEVE LIJKVERBRANDING
HONDERD EN MEER BRIEVEN
Lange Baan straat 37
DRINKT
U NA1ULRIIJK OOK'
Om het Behoud der Reeuwijksche
en Sluipwijksche Plassen.
-- -
H-,
te Gouda zal op
Maandag 24 Februari 1930
dee avonds half acht,
in hotel „de Zalm" aan de Markt
aldaar, publiek verkoopen de volgen
de te Gouda gelegen
70
Westhaven
voor 16.-
bruik.
65. Vertmurd geweest
p. w. en nu in eigen ge-
K&rnemeUcsloot 108.
Vrouwesteeg 10. Verhuurd geweest
voor 5.p. w. en nu vrij van huur.
Wachtelstraat 26. Verhuurd voor
3.25 p. w.
naast het vorige, 27. Verhuurd voor
3.— p. w.
naast het vorige, 28. Verhuurd vooi
6.p. w.
naast het vorige, 29. Verhuurd voor
3.— p. w.
achter het vorige, no. 31. Verhuurd
voor 1.50 p. w.
(De perc. Wachtelstraat, samen
groot 2 Aren 32 centiaren, worden
na afzonderlijke veiling en afslag ge
combineerd)
De perc. zijn te aanv. op den be
taaldag der koopsommen, zijnde:
voor het perceel Weathaven 1 Mei a.s.
en voor de overige perc. 24 Maart a.s.
Ze zijn te bezichtigen de laatste 3
werkdagen voor en op den verkoop
dag van 10 tot 12 en 2 tot 4 uur.
Breeder bij notities welke gratis
bij den notaris verkrijgbaar, zijn.
Boekhoudsn Handelsrekenen
OPLEIDING VOOR PRAKTIJK
EN EXAMENS
J. L. A. BRAAK
Leerasr M. O. Burg. Martenss. 24
Handaltrysht H«nd«lsk»nnlg
BOUWKUNDIG BUREAU
J.C. HENRI VAN INGEN
Botterdam - Vlietatraat 8b - TeL 11748.
Verzorging van Exterieur, Interieur, Hin
derwet, Drankwet, en*. Alles tot het vak
behoorend.
STEENHOUWERIJ
Êkm ROODBOL
HARDSTEEN ZANDSTEEN
SCHOORSTEENMANTELS
GRAF WERKEN.
ACHTER DE KERK - GOljTPA.
SPKOIAAL ADRES IR
Consult ook per brief.
Mevr. J* OMR
Goudschestraat 7 - ROTTERDAM
R DE KONING
H. BROUW
Spierhngitraat
Ara hem 1188, 'a-I
Dordrecht
1984, R'dam 1MB,
1187.
per week, GEHEEL COM-
'LEET GEPLAATST 125,
Snoystraat J9, GOUDA.
HAPPEL,
Steeds voorradig alle maten prima
gebruikte AutObandAll,
2eWeenastraat 17, Tel. 43929, R'dam
N. W. O. Goederen van
Jansen A Tllanus
Friezenveen.
edre. voor prins volvette
DIE WIJ ZOOLANG DE
VOORRAAD STREKT VOOR
3 SLECHTS
KUNNEN AANBIEDEN
100
LANGE TIKNDEWEG 24 GOUDA
TELEFOON No. 32J
Aanleg van Licht- enKrachtinstallaties.
Telefunken Wisselstroom-toestellen »anaf IUOO.- Compleet
50
tegen rheumatiek, gevatte kou enz.
pakjes a 45 en 75 cents bij
BroBla4 Wljdstraat 31 Tal. 3*3
40
Het adras voor
en
is
Korte Tiendeweg 22
GOUDA
Neemt het dan van ons.
Wij bakken met succes:
Echt Groninger
Roggebrood
Zeer smakelijk Zoet
Roggebrood
Roggebrood met Rozijnen
Natuur Roggebrood
Wordt deiverklezend aan huls bezorgd
Zoete en zoute krakelingen
22 en 25 cent per ons
Alle soorten gebakjes 8 cent per stuk.
Siroopwafels6 cent per stuk.
Boterkoekjes 20 cent per ons
Prima Honingkoek 40 cent per stuk
Boerhaart'sche Borstbonbons
tegen verkoudheid 20 cent per ons.
HÊDRN OEOPRND
Oroenendaal 110 bfy de Gouwe
De nieuwe
Nette bediening. Chique coiffg^
Beleefd aanbevelend,
M. J. DB «JONQ
Dames- en Kinderkapper.
MARKT 54 TELEPHOON i\k
MAGAZIJN DE DRIEKLEUR
Speciaal adres voor DEURPLATEN
Steeds voorhanden in 150 maten.
Specialist in mooi afgeslepen Etalagepljtw
en Spiegelplateaux.
Voor Winkeliers hebben wij extu pryiw
Vraagt gratis prijscourant.
BOUWER'S GLASHANDEL
Telephoon. 254
Magazijn de DrieLieur.
Stempel- en Naamplaatfabriek
BOERS Co. R'dam
KEIZERSTR. 6 HANG
TELEF. 57194, (GEEN FILIA l F V
Inlrchtingenbladen en Tarieven en Voorwaarden op schriftelijke aan
vraag verkrijgbaar bij den Afdeelings-Secretaris den heer Mr. A. A. J.
Rijksen, Kleiweg 34, Gouda. 20
Firma W«d A. Rietveld.
LANGE TIENDEWEG 27 SS TELEF 313
b««ft Ivoarriai
BLAUWE DRUIVEN
TAFELPEREN
TAFELAPPELE1*
SINAASAPPELEN
MANDARIJNEN
CITROENEN
BANANEN
NIEUWE VIJGEN
DOOSJES TUNIS-DADELS
DOFFE KASTANJES
VRUCHTEN IN GLAS
VRUCHTEN IN BLIK
DIVERSE SOORTEN NOTEN
BUSGROENTEN (merk Sleutels)
komen in op de advertentiën in dit blad. Is dit even 'n succes
Plaats hier Uw advertentie!
vervaardigd door het vanouds bekendst adres
WAARBORGT U voor goede kwaliteit en
vakkundige afwerking
SPECIAAL.!
NIEUWSTE ER MODERNSTE MODELLEN IN l
CaV6-Ruftetton, Bierinsballatiën, Winkel- en
Vitrinekasten, Vitrines, Vitrinetoonbanken, mar
meren en betegelde Toonbanken, uitvoeringen
van Etalages en alle Winkelbetimmeringen op
elk gebied.
H.H. KAPPERSSpeciaal Uw adres voor Toilettafels,
nieuwste modellen in Dameskaptafels. Alle wlnkel-
benoodlgdheden op elk gebied
in alle modellen Weener Zitmeubelen
uit wereldberoemde
Fabrieken van f| iraTTHONET
Nieuwst— an modern*lo
modellen mat groots keuse
hierin voor alle doeleinden: voor
Café. Hotel, Restaurant, Theaters
KANTOREN. FABRIEK. INRICHTINGEN
SohoanmagazIJnen. Gestlohfen
Kerken, enz.
PRIJZEN ZONDER CONCURRENTIE
BEZOEKT ONZE UITBEBREIDE
MAGAZIJNEN Vraeflt Offerte
elet. 13650 ROTTERDAM
Verkrijgbar bij
BoakoopP L. BINKEN. Telef. 124
Oouda: T. ROELENIJE, Telef. 480
Weddinxveen A. J. JANMAAT..
Pro en Contra-Betoogen.
PRO: de heer H. F. P. Sandifort
Voorzitter afd. IX S. D. A. P. Rotterdam.
CONTRAde heer K. R. van Staal
Lid der Prov. Staten, Wethouder van Gouda.
De Reeuwijksche en Sluipwijksche Plas
sen zijn wederom in het middelpunt der
belangstelling gebracht.
In de „Kunstmin"-zaal der Sociëteit „Ons
Genoegen" waren gisterenavond een 250
belangstellenden in het vraagstuk betref
fende de aanhangige droogmaking der
Reeuwijksche en Sluipwijksche Plassen bij
been om te hooren de motieven op grond
waarvan de heeren H. F. P. Sandifort, voor-
litter van afd. IX der S. D. A. P. te Rot
terdam zou verdedigen het behoud dezer
Plassen, waartegenover de heer K. R. van
Staal, lid der Provinciale Staten en Wet
houder van Gouda zou stellen zijn argu
menten om tot droogmaking dezer Plassen
over te gaan.
Onder de aanwezigen waren de leden der
Provinciale Staten Mevr. L. C. M. Maillette
de Buy Wenniger-Hulsebos, A. J. ten Hope
en Dr. T. Beekenkamp, de burgemeester
van Gouda, de heer E. G. Gaarlandt met de
wethouders C. H. Koemans en J. A. Don
ker, de gemeente-secretaris, de heer G. J.
J. Pot, en de leden van den Gemeenteraad,
Mevr. Riesz-Noothoven van Goor, Mr. H.
P. C. M. de Witt Wijnen, G. Th. Steenland,
Ed. van Dantzig en T. van Vliet, de burge
meester van Reeuwyk, de heer L, J. Lu-
cassen, met de wethouders en leden van den
Gemeenteraad van Reeuwijk, de heer J. H.
van der Torren, Dijkgraaf van Schieland en
verder ingezetenen uit Gouda en Reeuwijk.
De Voorzitter van het Comité tot
behoud der Reeuwijksche en Sluipwijksche
Plassen, dat dezen pro en contra-avond had
georganiseerd, Dr. S. S. H o o ig s t r a, open
de met een welkomstwoord tot de sprekers
en de autoriteiten deze bijeenkomst. Spr.
zette uiteen dat het Plassenvraagstuk een
vraagstuk is van algemeen belang, maar in
het bijzonder raakt de gemeenten Gouda en
Reeuwyk, welker belangen daarbij in de
allereerste plaats betrokken zijn. Waar deze
gemeenten ook gemeenschappelijke belan
gen hebben had het Comité gemeend door
de argumenten vóór en tegen de droogma
king te doen hooren door de uitgenoodigde
sprekers, die beide behooren tot de S. D.
A P., verheldering van inzicht in dit be
langrijke vraagstuk te kunnen brengen.
De heer Sandifort pleit vóór
het behoud der Plassen.
De heer Sandifort ving aan met de
mededeeling te willen trachten de vormen
te vinden om dit debat te voeren op zuiver
zakelijk peil.
Het gaat hier om een landschap van on
betwiste schoonheid, van een eigenaardig
Hollandsch karakter, dat ieder, die voor
natuurschoon toegankelijk is, boeit.
Indien de droogmakers hun zin krijgen
zal dit mooie Hollandsdhe waterland ver
dwijnen, waarvoor men hoopt in de plaats
te krijgen een welvarend polderland, dat
ook z\jn bekoring heeft. Er ia uitgespro
ken dat het nieuwe landschap het oude op
waardige wijze zal vervangen. Al mocht
zulks zoo zijn, dan houdt spr. zijn meening
staande, dat deze nieuwe polder onmogelijk
die aandacht zal trekken, die het oude land
schap heeft en dat deze zal blijven houden.
Om het polderland-landschap is men hier
niet verlegen, maar wel om het waterland.
De Plassen liggen als centrum temidden
van een kring van grootere plaatsen met een
groote arbeidersbevolking, die steeds meer
gevangen worden door de toepassing van
efficiency, van rationalisatie. De arbeider
wordt van deze systemen het slachtoffer in
dezen zin, dat voor geestelijke restauratie
steeds minder gelegenheid openblijft. De
grootstedelijke bevolking heeft niet alleen
behoefte aan een geestelijke restauratie, zij
heeft er ook recht op om verpoozing en ver-
frissching te vinden, vooral in dit eenvou
dige pretentielooze gebied. Het is spr.'s
grootste grief dat spr. dit argument, dal
voor de arbeiders van het grootste belang
is moet verdedigen tegenover zijn partij
genoot Van Staal. De heer Van Staal
heeft gezegd dat de arbeiders er niet ko
tten, maar hun geestelijke restauratie op
andere plaatsen zoeken. Spr. erkent dat het
aantal arbeiders dat daar aan de Plassen
hun vrije dagen 's zomers doorbrengen,
"og niet groot is, dat komt omdat zjj nog
wet vhn» het groote belang daarvan door
drongen zijn. Daaraan mag men niet ont-
leenen een argumeht om de Plassen op te
ruimen. Dat zelfde argument werd spr.'s
partijgenoot Heijkoop voor "de voeten ge
worpen toen deze goede woningen voor de
KW?*16'8 ging: bouwen- SPr- en de zijnen
nebben dat argument steeds teruggewezen
®n zijn voortgegaan met den bouw der
betere woningen, omdat daarin zit een al
gemeen cultureel element voor de arbei
dersklasse. Als bjj deze klasse meer gaat
ontwaken het besef van hun vrijheid en de
waarde daarvan, dan moeten de terreinen
aanwezig zijn in de omgeving der groote
en om van die vrijheid te genieten. Er
tt aanleiding voor spr. om te zeggen dat
de arbeiders hiernaar verlangen. Ieder kan
dat symptoom waarnemen. Het staken voor
enkele dagen vacantie demonstreert het ver-
naar vrijheid, naar vacantie. Spr.
wijst op het vacantie-oord aan den Hoek van
Holland, waar de arbeiders hun tentjes op
slaan. H\j is van oordeel dat de arbeiders
deze plassen niet zullen mijden, maar hier
zullen komen en weerkomen.
Een onjuiste bewering.
Onjuist noemt spr. het wat de heer Van
Staal heeft beweerd, dat wie eenmaal de
Plassen bezocht, daar niet zou terugkeeren.
Spr. weet uit ervaring als leider van het
Instituut voor Arbeidersontwikkeling, dat
de bezoekers gaarne terugkomen. Spr. doet
een beroep op hen, die de arbeiders leiden
hen daartoe te brengen. Dit zal voor de
algemeene volkscultuur van belang kunnen
zijn. Spr. waarschuwt deze droogmaking
niet door te drijven, wanneer men weet dat
Rotterdam zich een uitgave van wellicht
millioenen gaat getroosten om oorden m te
richten om den kindskinderen genoegen te
gaan verschaffen.
Spr. noemt het onjuist dat de voorstan
ders van het behoud niet zouden mogen
spreken over andere argumenten dan het
natuurschoon, Het tegendeel is het geval.
Daarom wil spr. de droogmaking ook van
andere zijde zien en de argumenten over
wegen van hen, die de droogmaking uit een
oogpunt van groot sociaal belang verdedi
gen. Deze argumenten wil spr. gaarne onder
de loupe nemen ora ze te weerleggen.
De memorie van den heer Van Staal
onder de loupe.
In de memorie, die de heer Van Staal aan
de Staten van Zuid-Holland heeft gezonden,
heeft deze gevraagd of men zou terugwillen
den natten Alexanderpolder. Spr. antwoordt
daarop volmondig neen. Dat antwoord be-
teekent echter niet dat daarom deze Plas
sen ook maar moeten worden droogge
maakt. iDe heer Van Staal behoeft zich er
niet over te verwonderen dat ibij al die
vroegere droogmakingen deze plassen bij
Reeuwijk zyn blijven liggen. Juist in het
feit dat onze voorouders die 800 bunder
water daar hebben gelaten, ligt voor spr.
de waarschuwing datwe voor de droog
making daarvan een beetje „bunzig" moe
ten z(jn. Wanneer een deskundig man als
Ir. van Sandick er op heeft gewezen dat
de droogmakingen vroeger steeds uit een
rcieel oagpirat gjn bekeken, dap Uft
de reden waarom men deze Plassen
maar plassen heeft gelaten. Tegenover het
motief dat waar zooveel plassen zyn droog
gemaakt, deze Reeuwijksche nu ook droog
moeten, kan ook worden gesteld een ander
oordeel dat er toch ook nog wel iets van
het waterland mag overblijven na de ver
arming, die het landschap door de inpolde
ring heeft ondergaan. Spr.'s partijgenoote
Suze Groeneweg heeft in een bijeenkomst
in Rotterdam dan ook uitgeroepen: Laat dit
mooie 4waterland nu een sieraad van het
Hollandsche landschap blijven!
Waarom van deze droogmaking nooit
iets terecht gekomen is.
Er is al vaak over de droogmaking der
Plassen gesproken. Op bl. 17 van het
Rapport-van Hasselt en de Konihg staat
waarom van -deze droogmaking nooit iets is
terecht gekomen:
lo. de zeer diepe ligging; de te maken
droogmakerij zou tot voor enkele jaren de
diepste.zijn geweest in ons land bij betrek
kelijk gering oppervlak, waardoor het be
zwaar van groote diepte zeer wordt ver
groot;
2o. de afwezigheid van droogmakerij-
fondsen voor het grootste deel der plassen
en de onzekerheid omtrent de waarborg
fondsen, wat door aankoop der gronden
onaangename verrassingen baren kan;
3o. de sterke bebouwing binnen de om-
kading en ter plaatse van de omkading; de
meeste droogmakerijen zijn uitgevoerd in
weinig bewoond land', hier daarentegen lig
gen overal rondom en in de plassen wonin
gen en kleine bedrijven; de onteigening
wordt daardoor ongunstig beïnvloed;
4o. de moeilijkheid van het vinden van
eene goede oplossing voor het uitslaan, van
water,
terwy'l ten slotte de ongunstige ervarin
gen inzake kwel met de droogmakerij de
gecombineerde veenpolder en met Broek-
velden en Vettenbroek opgedaan en angst
voor den slappen ondergrond in de om-£
geving van de onderneming zal hebben af
geschrikt.
dan zeggen deze rapporteurs dat met
deze bezwaren in het thans uitgewerkte
plian zooveel mogelijk is rekening
gehouden.
De boven komende grond.
Spr. wil nu^ eens nagaan op welke
wijze met die bezwaren is rekening gehou
den. Evenals de heer Van Staal ia^ spr. op
dit terrein leek. Daarom moeten beiden
varen op het kompas van anderen. Juist
daarom heeft spr. terdege op dat kompas
gelet.
De welvaart van de nieuwe polder zal
afhankelijk zijn van de boven komend^
grond. Welnu één behoorlijk bodemonder
zoek heeft tot nu toe nog niet plaats gehad.
Spr. meent dat nu vanavond door spr.'s
opponent zal moeten worden duidelyk ge
maakt de grond waa rop de welvaart van de
RCEUW'JMCMC EN
>010*8 SIUIPW'JKSCME
PLAJ5EN.
GOUDA
mm AUT0W80
rov-oeewE*
VOETPAD
Kin&O'J*
toekomstige Zoutmanspolder zal komen te
berusten.
Spr. wyst erop dat er wel enkele uit
spraken zy'n over de bodemgesteldheid. Het
rapport van Dr. Hissink spreekt van ge
schiktheid voor akkerbouw en weidegrond.
Maar Prof. van Baren te Wageningen, een
autoriteit van beteekenis, veroordeelde dit
onderzoek als van te geringen aard omdat
er tusschen de monsternamen geheel e boer
derijen kunnen liggen waarvan men niets
weet.
De dikte van de bouwvoor speelt ook een
rol; deze is eveneens niet bekend. Ten
slotte is het Gronimgsch Landbouwstation
gekomen met een desavoueering van het
rapport van Dr. Hissink.
Al deze dingen moesten ieder, die niet
deskundig is, tot groote voorzichtigheid
manen.
De polder Vettenbroek.
Aan den noordkant ligt ook zoo'n vrucht
bare polder: Vettenbroek. Spr. haalt Ir.
Smit's oordeel aan dat Vettenbroek moet
worden beschouwd als een proefpolder voor
den nieuwen polder, evenals Andyk is de
BW&pkier voor daJfcfctasK. En-Vetten
broek animeert niet.
Prof. Visser heeft verklaard, dat genoem
de polder de „beroemdste" polder is van
Nederland. Als dat nu het deskundig advies
is, dan zegt spr.: laat de Plassen dan nat!
Begin niet aan de droogmaking!
De financiën.
Ook de financieele zijde van het vraag
stuk wil spr. bezien.
Is het financieel risico van deze droog
making ook voldoende bekeken? Er is ge
raamd een tekbrt van 8 ton, waarbij dc ge
meente Gouda dan een ton zou bijdragen.
Zoo wordt het althans steeds gecolporteerd.
Dat ia voor een gemeente als Gouda toch
nog al een bedrag!
(Interruptie van den heer Van
Staal!)
Als het niet zoo is moet het maar worden
tegengesproken, zegt de heer Sandifort.
Spr. houdt vol dat de gemeente Gouda
met 10.000 zal deelnemen in het kapitaal
der vennootschap en tot 100.000 zal bij
dragen in bet tekort.
Tot die raming van een tekort van 8 ton
is men gekomen op schattingen in het rap
port van Hasselt en de Koning van 1000.
per bunder. De Commissie v. d. Torren is
ook tot die 1000.taxatie gekomen.
Spr. heeft echter aanleiding om te ionder
stellen dat er door den heer Van der Tor
ren niet meer dan 600.k 700.waar
de aan wordt toegekend. Dat komt vrijwel
overeen met de waardeschatting van 500
k 600.per bunder van andere zijde. Is
dat de werkelijke waarde, dan stijgt het
tekort tot 1.175.000.—. De heer Van Wij
nen is nog gereserveerder in zijn waarde-
bepaling. Spr. is van oordeel dat zoowel de
heer Van der Torren als de heer Van
Wijnen, die agrariërs zyn, tot de tegenstan
ders van de droogmaking kunnen worden
gerekend.
Het oordeel van een groot aan
nemer.
Spr. zegt dat de kosten van deze droog
making, ook volgens het oordeel van een
groot aannemer, niet zijn te zeggen. Men
weet wel waar men begint maar niet waar
men eindigt.
De onteigeningen.
In de kosten spelen ook de Onteigenin
gen een rol De hiervoor uitgetrokken be
dragen van 3 ton zyh door den heer Van
Staal ruim voldoende geacht. In zyn me
morie is dat uiteengezet.
Het grappige is dat door den heer Van
Staal het tuinland in den Bloemendaalschen
polder op 9000.— wordt getaxeerd en het
tuinland aan de Plassen op 8000.Spr.
kan dat niet' begrijpen.
De eigenaren hebben «elf ook een taxatie
gemaakt die neerkomt op een bedrag van
ƒ782.000.—. Dat oordeel van de betrokke
nen is dus wel heel veel anders! Voorts
wijst spr. er op dat de heer Van Staal in
zijn memorie geen rekening heeft gehouden
met de 79 woningen, die binnen de omrin
ging liggen. Het is vry zeker te achten dat
die woningen na eenigen tijd zullen instor
ten. Spr. noemt het ^buitensporig gemakke
lijk" om deze menschen maar aan hun lot
over te laten, maar is van oordeel dat ten
opzichte van deze menschen ook sociale
rechtvaardigheid behoort te worden be
tracht.
Aanmerkelijke verschillen.
Volgens spr.'s inlichtingen wordt heden
aan den dag 400.k 600.voor de
bunder water gerekend, dat is anders dan
de 25.die in het ontedgeningssysteem
z\jn opgenomen!
Spr. wy«t ook op een bod van 25000.
voor perceelen water gedaan, dat niet is
aanvaard!
Spr. wii het argument dat de droogma
king een object voor werkverschaffing zou
kunnen zijn, ook bespreken.
Henri Polak en de werkverschaffing.
Toen Henri Polak daarvan hoorde zei
deze, even leuk: dan kunnen we ook het
Paleis op den Dam wel afbreken, dan komt
er ook werk voor arbeiders!
De Plassen droogmaken om werk te ver
schaffen, noemt spr. een dwaasheid.
De Goudsche werkeloozen.
Spr. houdt vol dat de werkloozen uit
Gouda voor de droogmaking hier ten eencn-
male ongeschikt zyn. Dat is de natuurlijk
ste zaak t$r wereld. Voor polderarbeider is
niet ieder geschikt
Op de begrooting 1928 stond a 1 66.000
uitgetrokken voof de werkverschaffing,
heeft de heer Van Staal eerder betoogd, het
is echter niet meer geworden, want voor
1930 is het bedrag teruggebracht op
34.000, het is dus met 21.000 verminderd.
Het argument „werkverschaffingdoet
daarom vanaf 1928 steeds minder opgeld.
De polder Vettenbroek, die nu al 40 jaar
droog ligt, is nog een doodarme polder.
Spr. gelooft niet dat ingelanden medelijden
verdienen, omdat zij naar spr.'s overtuiging
de doorbraak zouden hebben kunnen voor
komen. De breuk is hersteld met 143.000
zand. Komt nu de droogmaking tot stand,
dan is dat geld onnoodig uitgegeven en weg
gegooid.
Het kwelbezwaar zal niet zyn opgeheven
als de piassen zijn drooggemaakt, daar de
kwel afhankelijk is van de niveau-verschil-
len en niet van de breedte-uitgebreidheid.
De heer Sandifort eindigt hiermede zyn
betoog. (Applaus).
De heer K. R. van Staal ver
dedigt de droogmaking.
De heer Van Staal begint met enkele
opmerkingen over de gevolgen der rationa
lisatie, welke door den heer Sandifort zijn
aangevoerd. Spr. is van oordeel dat het be
lang der arbeiders met de droogmaking niet
is gediend; de arbeidersklasse gevoelt zich
niet voldaan met het doorbrengen hunner
vacanties aan de Plassen. Dat bewijst ook
de opkomst dezen avond. Dan hadden er
veel meer moeten zijn. Wanneer de gemeen
te Gouda haar personeel verplichtte haar
vacantie door te brengen aan de Plassen,
zouden zij-vragen of we gek waren! (Ap
plaus.) Het Ned. Verbond van Vakvereeni-
gingen vecht reeds jaren om de Reeuwijk
sche Plassen droog te krijgen.
Spr. acht de argumentatie dat de voor
ouders de Plassen hebben laten liggen, een
goedkoop argument. De heer Sandifort zal
rich nog wel eens moeten beroepen op de
nalatigheid dezer voorouders in menig op
richt
De Plassen alleen voor de
bourgeoisie.
Tot voor enkele jaren heeft de bourgeoisie
de Plassen alleen voor zich behouden. Nooit
is geleerd aan de arbeidersklasse daarvan
te profiteered
Waren de vroegere concessies benut, dan
-waren de Plassen al lang verdwenen. Tegen
stand is er toen niet geboden. Die is pas
later gekomen.
De Plassen als ontspanningsoord
voor de Rotterdammers.
Er zijn partijgenooten van spr., die de
Reeuwyksche Plassen opeischen voor Rot
terdam, wijl er een tekort zou zijn aan ont
spanningsgelegenheid aan den Hoek van
Holland. Spr. heeft zich afgevraagd of de
Rotterdammers moeten worden zoet gehou
den met de Plassen, als'den Hoek met zijn
strand en de parken van Rotterdam niet vol
doen Drie vier millioen gulden zullen er
volgens spr. noodig zijn om de Plassen tot
een vacantie-oord te maken. Spr. is van
oordeel dat wanneer dit bedrag zou wor
den gevorderd, spr.'s partijgenooten wel
wat beters dan de Plassen zouden eischen!
Ten opzichte van de schoonheids-opvat
tingen zegt spr. dat de Biesbosch een even
groote schoonheid bezat als de Plassen, naar
blykt uit citaten daaromtrent aan de S. D.
A. P.-pers ontleend. Spr. heeft de overtui
ging dat het schoonhèidsoordeel over Bies
bosch en Plassen tegenover elkaar opwegen.
Gouda arm man weidegrond.
De heer Van Staal heeft hooren zeggen
dat Gouda arm is aan weidegrond, wijl de
gemeente land wegneemt voor bebouwing
en sportvelden. Voor de wegen is er ook
land noodig. Daartegenover heeft de ge
meente dan den plicht te helpen bevorderen
dat nieuw land komt waar dit mogelijk is.
De publicatie omtrent de flora en faana
der Plassen in de Goudsche Crt. en elders
hebben voor spr. niet meer waarde dan de
litteratuur daarover van de Biesbosch.
Land te weinig.
Spr. haalt aan dat de droogmakerijen een
1 andaanwinst hebben gebracht van 19
tegenover een bevolkingsaanwas van 162
Dat beteekent dat er veel land te weinig fy.
Werk voor 250 menschen.
Wat de werkverschaffing betreft, door
den heer Sandifort aangevoerd, spr. meent
dat er gemiddeld voor 250 menschen arbeid
bij de droogmaking te vinden is. Spr. noemt
het minderwaardig ten aanzien dezer zaak
het werken in Drente aan te halen. Wan
neer deze 260 menschen samenwerken met
50 geschoolde azbeiders, is daar goede ar
beid te verrichten tegen goed loon.
De heer Van Staal gaat niet af op
het oordeel van den landbouw-
ingenieur Smit.
Spr. doet een beroep op de rapporten der
deskundigen Van der Torren, Van Efze-
linge e.a. en houdt vast aan wat in al deze
rapporten is aangevoerd. Spr. gaat niet af
op het oordeel van Ir. Smit, die deze ma
terie pas heeft bekeken.
Spr. vraagt of men durft beweren dat de
bodem van deze Plassen een andere ontwik
keling hebben zal dan van alle andere Zou
dan van dezen grond niets te maken zijn
met alle hulpmiddelen van dezen tijd? De
ontwikkeling op het terrein der bodemcul
tuur verzekert spr. de opbrengst die in de
rapporten is aangegeven.
Polder Wilnis.
Naast de autoriteiten door spr. reeds aan
geroerd, Heeft spr. ook andere adviezen in
gewonnen over de omliggende polders Vet
tenbroek, de Tempel en de Wilnis. Over
deze laatste geeft spr. eenige beschouwin
gen, waaruit zou blijken dat de turfwinning
een slecht resultaat heeft gegeven, terwyl
de cultuurgrond daar een succes is geble
ken. De gemeente Amsterdam heeft £oor
haar werkeloozen onder leiding der Heide
Mij. een deel ter bewerking gegeven. De
laatste combinatie-de Vries heeft in 2%
jaar daar een derde oogst gekregen met
het resultaat dat dit gedeelte een behoor
lijke^ winst heeft opgeleverd.
w De waarde van het land.
ve heer Van der Torren merkt op
dat de combinatie-de Vries een hoogste bod
heeft gekregen by publieken verkoop van
700.—.
De heer Van Staal zegt dat dit nog
niet de waarde bepaalt!
Spr. vraagt wat van invloed kan zijn op
de kwel en geeft enkele verklaringen daar
van.
Ten aanzien van de bemaling van deïi
nieuwen polder wyst spr. er op dat deze bij
den polder Wilnis zyn teruggeloopen van
36.— tot 19.—.
Spr. vraagt hoe het taxatierapport tot
stand is gekomen. Daartoe is de hulp inge
roepen van het Domeinbestuur van Gouda.
Het door den heer Sandifort aangevoerde
inzake de onteigeningen noemt spr. volko
men valsch. Spr. citeert een en ander uit
het rapport van den heer Pfeiffer om aan
te toonen hoe de prijzen zijn gezet. Voorts
zegt spr. dat hier te Gouda het water voor
10.wordt berekend.
De vischvangst.
Wat de vischvangst betreft, spr. zegt dnt
de publicatie daarvan niet betreft de op-
ngst der Reeuwijksche Plassen, maar
k uit de Nieuwkoopsche Plassen en
tndere wateren.
Er zijn in Reeuwyk 20 visschers waar/an
de helft niet is aangeslagen in de belasting
en de andere helft een inkomen heeft van
ftp— De visschers ly'den bittere armoe
en stroopen er bij om aan den kogt te
komen.
De actie van het Comité voor Behoud.
De actie van het Comité ter bevordering
van het toerisme en de vestiging van nieu
we bewoners in Reeuwyk heeft, naar spr.'s
oordeel zoo goed als niets opgeleverd. Het
aantal vestigingen is teruggeloopen.
Een „geheim" dossier.
De heer Van Staal komt thans met de
openbaring dat jran het comité voor het be
houd der Plassen, dat uit intellectueelen
bestaat, en waarvan twee doctoren in de
letteren deel uitmaken, die uit paedagogisch
inricht voor deze plassen propageeren, en
dat dit ^comité een „geheim" dossier heeft
uitgegeven, dat spreker heden in handen
heeft gekregen. Dat dossier heeft spr.'s ver
ontwaardiging gewekt, wijl daarin de ver
schillende autoritriten uitspraken in dén