IDT
•oc
L
B
1
Voorjaarsstoffen
en
en en blaas
GEBR, SPAAS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
bergambacht, berkenwoude, bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADD1NXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
iRF* Deze Courant komt in meer dan 7000 gezinnen in Gouda en Omgeving
Ho. 17309
Zaterdag 22 Februari 1930
bergambacht, berkenwoude, bodegraven,
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagei
KKR8TKBLAD.
P
SOS
I
BAHLMAMN
Nieüwste Wol
Mouselines
prijzen lager dan
vorig jaar.
Markt 16 - Gouda
ZIE ETALAGES
Da Stut «n d* Wilvairt.
FEUILLETON.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
t
30
n
4
van groote voldoening'
aanhad,
HOOFDSTUK XXXVII,
Waar het lichaam?
de vloer
IIIIIIIIIIIIIMWtf
(Wawtt vwvelgd)
e
f
f
f
f
kvrieeM
El ua dt
van zoo-
ischpir-
i verlegen
't bulten-
waarop
aam niet
kwaliteit
en enkele
rheid op
het
Oe
OtJ
Oij
O
i
4 HAAG
et.
GOUDA
OsgHrHndssrtls oplstfie 7000
BB* Jaargang
Extra
Aanbiedingen
dit reeds meermalen geleerd, dat een op
onvoldoend üïzicht steunend sociaal streven
precies het tegengestelde uitwerkte dan er
van werd verwacht.
3e echts
he door
rteerdd
en
dat
voor
irop
onvoor-
Is eischen
naam op
van elk
it
Sartoris zat ineengedoken op
met een doodsbleek, van woede vertrokken
gezicht. Hij was in het minst niet bang
doch aan de uitdrukking van zijn oogen
was duidelijk te zien dat hij volkomen be
greep dat hij verslagen was. Toen hij tracht-
Wat betreft de beteekenis van den staat
eenerzyds en het individu anderzijds voor
de welvaart zijn liberalen en socialisten
elkanders antipoden. Terwijl het liberalis
me het individu voorop stelt en de be
moeiing van den staat hoogstens als een
noodzakelijk kwaad beschouwt, stelt het
socialisme den staat of althans de gemeen
schap voorop en heeft het voor de zelfstan
dige kracht van het individu nauwelijks
oog
Tusschen liberalen en sociaal-democraten
staan de vrijzinnig-democraten. Als wij
hen de bekende leus zien naar voren bren
gen omtrent de wenscheljjkheid, dat de
staat de ontwikkelingsvoorwaarden voor
alle indiduen gelyk maakt, dan voelen wy,
dat zij staan op socialistischen, ja op com-
munistischen bodem. Alleen toch in een so
cialistischen of communistischen staat valt
de steun, die de welstand der ouders ver
leent aan de ontwikkelingsmogelijkheid der
kinderen, weg.
Naast deze socialistische komen uit het
wjjzinnig-democratische kamp intusschen
ook zuiver liberale klanken tot ons. En als
zoodanig mag zeker wel in de eerste plaats
worden beschouwd de rede over „De over
schatting van den Staat in de welvaarts-
sfeer”, door Prof. v. Embden onlangs als
rector-magnificus uitgesproken bij de her
denking van den stichtingsdag der Amster-
damsche Universiteit. In genoemde rede
had de heer Van Embden het meer speciaal
over de staatsbemoeiing op internationaal
economisch terrein. Hy wees er op, hoe in
de 18de eeuw onder het zoogenaamde mer
cantilisme de staten er op uit waren, de
verdeeling der welvaart tusschen de volken,
die haar natuurlijke basis vindt in de pres
taties der tot die volken behoorende indi
viduen, te doen beheerschen door politieke
macht. Met de Fransche revolutie werd dit
anders. Het vrije ruilverkeer won in de eer
ste helft der 19de eeuw meer en meer veld
en daarmede de natuurlijke regelaar der
welvaartsverdeeling tusschen de volken.
In de laatste halve eeuw is dit echter
weer anders geworden. De concurrentie tus-
schen de individueel© ondernemers van het
eene land en die van het andere wordt ver
vangen door de concurrentie tusschen de
staten. Deze streven er naar door invoer-
ADVERTENTIEPRU8: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den besorgkring):
15 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den besergkring:
15 regels 1.55, elke regel meer 0.80. Advertentiën In het Zaterdagnununer 20 ct
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN1—4 regels 2.25, elke regel meer I.M. Op
de voorpagine 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer gerodueeorden
prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boekhande
laren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing aan het
Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zjjn.
waarvoor,
op dt
t
Wilskracht is als een scherpe bijl,
waarmee men zich in het (lichtste woud
van wederwaardigheden een weg kan
banen.
rechten, koloniale expansie, het verwerven
van invloedsferen enz. het eigen volk te be-
voordeelen ten koste van andere volken.
Dat hierdoor eene sfeer in de internationale
verhoudingen wordt geschapen, die voert
tot ooriogen, voelen wy als het ware alle
dagen. Verbetering is alleen te verwachten
door terugkeer, meent Prof. tvan Embden,
tot wat hy noemt een gelouterd individua
lisme.
Wat de sprefcer op mérkte* inzalce de iri-1
ternationale welvaartsverdeeling, geldt o.i.
ook in niet mindere mate van de binnen-
landsche. In de 18de eeuw verwachtte men
in dit opzicht ook alles en nog wat van
overheidsmaatregelen. Men denke slechts
aan de gilden. De Fransche revolutie deed
deze van het tooneel verdwijnen en door
zoogenaamde coalitieverboden en door
staatsonthouding trachtte men een toestand
te scheppen, waarbij hetgeen iemand van
het volksinkomen zou ontvangen, alleen
werd bepaald door hetgeen hy presteerde.
Langzamerhand veranderden echter weer
de inzichten. Terecht of ten onrechte weet
men aan de vrye individueele concurrentie
het ontstaan van allerlei misstanden. Het
gevolg daarvan is, dat onze tyd weer staat
in het teeken der organisatie en der staats
bemoeiing. Wat het individu voor zijne aan
de maatschappij bewezen diensten ontvan
gen zal, hangt niet meer in de eerste plaats
af van de waarde dier diensten, maar van
de economische en vooral politieke macht,
die de groep, waartoe hy behoort, kan ont
wikkelen.
En nu zien wjj, dat evenals by de inter
nationale welvaartsverdeeling, ook by de
binnenlandsche het huidige systeem leidt
tot oorlog, tot strjjd tusschen de verschil
lende groepen. En de tyd is er ongetwij
feld meer dan rijp voor te overwegen, of
men ten aanzien van de binnenlandsche wel
vaartsverdeeling ook niet moet terugkeeren
tot wat Prof. v. Embden zoo treffend
noemde: een gelouterd individualisme. Dit
is niet alleen wenscheljjk met het oog
op den vrede tusschen de verschillende be
volkingsgroepen in hetzelfde land, maar
ook, omdat de binnenlandsche strijd inzake
de welvaartsverdeeling den internationalen
strijd bevordert Wat toch is het geval?
Het gaat vooral om het onttrekken van
het loon aan den invloed der vrye concur
rentie. De ervaring leert echter voldoende,
dat men dit alleen met succes kan dopn, als
men ook de vrye concurrentie by de prijs
vorming uitschakelt. En zoo leidt de op
loonsverhooging gerichte sociale actie on
vermijdelijk tot protectionisme, dat weer de
klem van oorlogen in zich draagt. Wie dit
alles met elkander in verband brengt, komt
tot de merkwaardige concldsie, dat de de
mocratie, die den str^d tegen den oorlog
heeft aangebonden, door hare sociale actie
het ontstaan van oorlogen'in de hand werkt.
Daarover behoeft men zich niet al te zeer
te verbazen. Onze democratie kenmerkt zich
meer door goede bMoet^en dan door eco-
middelen uit planten-
organen gy lijdt, man
iet om een uitvoerige
an, op te zenden aan
r in de medicijnen, bij
ERDAM, die U alle
3 behandeling, met de
laten.
plaatsen van volwassenen innemen.
Het is toch eigenlijk al te mal dat in Ne
derland werkkrachten worden ingevoerd en
de vraag zou inderdaad overwogen kunnen
worden of een invoer wel toelaatbaar is. Is
er ten plattelande hier geen aanvoer te ha
len voor de steden?
We weten wel dat daaraan bezwaren zyn
verbonden maar de overbevolking zit het
meest op het platteland en daarom ware
hier eens een onderzoek in te stellen. Den
Haag betaalt ’s jaars anderhalf millioen
gulden aan hulp voor werkloozen en het ia
dua wel de moeite waard hier eens even
overleg te plegen.
was een uitdrukking
op Field’s gezicht.
—Het heele zaakje geknipt! zei hij opge
wekt. Een van jullie bij de voordeur, dit
tegen een van de politie-agenten, dat er
niemand ontsnapt die hier ,of daar nog in
huis mocht zijn en van wiens aanwezigheid
we niet weten. En nu, meneer Sartoris, zou
ik wel even een woordje met u willen pra
ten over de verdwijning van Sir Charlee
Darryll.
U denkt toch niet dat ifc hem vermoord
heb? vroeg Sartor ia brutaal.
Zeker niet. Waar een moord gepleegd
wordt, is in den regel een lijk en ik geloof
niet dat u ons inlichtingen kunt geven over
het lijk van Sir Charles, om de eenvoudige
reden dat dat niet bestaat. Wel over zijn
lichaam, waarin, als ik mij niet erg vergis,
zijn ziel nog huist! Maar als u geen lust
hebt om mij de noodige informaties te ver
schaffen, kan kolonel Berrington mij mis
schien van dienst zijn. Ik krijg den indruk
dat hij iets ontdekt heeft
In elk geval, viel Berrington hem in
de rede, zal ik u een belangrijk spoor kun
nen aan wijzen.
De danscom missie.
De instelling van de staats-danscommis-
sie is hier ter stede niet algemeen toege
juicht. Er is al op gewezen, dat de dans-
manie aan het luwen is en dat we dus weer
het gewone verschijnsel zien, dat de over
heid met haar brandspuit komt aanwande
len als de brand aan het minderen is. Dat
er niet eens een Hagenaar in die commissie
zitting heeft, doet de veronderstelling rijzen
dat men den Haag niet belangrijk vindt op
dit punt. Veel begrip van het z.g. „mon
daine” leven waarvan de dans een onderdeel
en een belangrijk onderdeel is, heeft men
aan het departement dus -niet.
De rede waarmede de dans-commissie ia
geïnstalleerd, doet heel geleerd aan, maar
zij is op den keper beschouwd nog al ge
rammel. Aanstonds zyn eenige vragen ge
steld aan de gemeentebesturen over het dan
sen. Dit getuigt al niet bijster van veel in
zicht in deze aangelegenheid. Daar waar die
te overeind te krabbelen, snelde Mary op
br i toe en bracht hem naar een stoel. Hij
bedankte haar nog niet met een gebaar en
het meisje trok zich met een bedroefd ge
zicht terug.
—Als ik niet ongelukkig was, siste hij,
zou het nooit zoover gekomen zijn. Maar ik
ben niet van plan om iets te vertellen, al
zou ik hier den heelen nacht moeten zitten.
Het was een eigenaardig tooneel. Sartoris
zat vloekend en grommend in zijn stoel,
Reggie en Cora stonden bij hem ze tracht
ten een onverschillig air aan te nemen,
maar zij maakten niet den indruk dat zij
zich erg op hun gemak voelden.
Rechte van hem stond Bentwood, nu ge
heel nuchter door den schrik en naast hem
Richford, somber, vaalbleek en wanhopig.
Mark Ventmore was onmiddellijk op Bea
trice toegegaan en Mary, die een poosje op
den achtergrond met den kolonel had staan
praten, kwam nu met dezen naar voren
Waarvan worden we beschuldigd?
vroeg Reggie. Wat hebben wij gedaan?
Field haalde de schouders op. Hij vond
het niet de moeite waard om antwoord te
geven.
Ja, dat zou ik ook wel eens willen we
ten, viel Sartoris den jongeman bij. Als u
een bevel tot in-hechtenis-neming hebt, toon
dat dan. We hebben toch zeker het recht
om dat te weten.
Voor wat u betreft, heb ik een bevel
tot in-hechtenis-neming, antwoordde Field,
U wordt verdacht van valschheid in ge
schrifte en van het gebruik maken van
een vervalscht document, dat een overdracht
van bezittingen in Burma van Sir Charles
De slavin van het zwijgen.
Uit het Engetech van
FRED. M. WHITE.
(Nadruk verboden.
r~ Dan moet dit de boord zijn, die Sih
harles aan het diner gedragen heeft, con
cludeerde Berrington, en die hij ook nog
Mnhad, toen zijn lichaam verdwenen is. En
eze boord heb ik daaffcet in de eetkamer
»n ineneer Sartoris gevondendat wii zeg-
Ren niet in de eetkamef zelf, maar in een
8oort kelderruimte onder den vloer. Zou ik
mogen vragen, meneer Sartoris, wat dit
beteekenen heeft?
Je bent zoo vervloekt intelligent, ant
woordde de kreupele op snijdenden toon, dat
p. vraag zelf wel kunt beantwoorden!
^en we« met hem, uit den weg met hen
«lebei; pak de diamanten laten we ver
speeld? O1*8 *8 ®nge^an<^ uitge-
^toris’ stem had wild-krijschend gek on-
en laat®te woorden. Hij stuurde zijn
“«entje snel in de richting van de deur,
ernngton hield hem scherp in 't oog.
di? ?®etn kun8ten! rieP hij. Je blijft van
wro nMhe &M-PP®nm«kerij van je at,
ersta je. Als je je nog een centimeter be-
weegt, schiet ik je neer als een hond f
Sartoris stond oogenblikkelijk stil. Eén
blik op het gezicht van den officier over
tuigde hem dat deze niet zou aarzelen zijn
bedreiging uit te voeren. Op hetzelfde
oogenblik vloog Reggie met zoo’n vaart Ber
rington naar de keel dat de kolonel achter
uit wankelde. Door de schok liet hij de re-
vol ver uit de hand vallen.
Maak je maar niet angstig over mij,
riep Berrington Beatrice toe.
Raap de revolver op, houd den loop
naar boven en haal den trekker over!
In «en werktuigelijke reactie gehoorzaam
de het meisje oogenblikkelijk. Maar het wa
pen zwaaide heen en weer in haar trillende
hand en de kogel raakte het achtergedeelte
van Sartoris ziekenstoel, zoodat het kleine
steun wiel dat daar zat er af vloog en de
kreupele als een vormlooze hoop op den
grond ineen zonk. Er volgde een verward
tumult van schuifelende voeten en door-
elkaar roepende stemmen en toen de rook
van het schot was opgetrokken, kreeg de
van schrik half-verdoofde Beatrice den in
druk dat de wintertuin vol menschen was.
Er waren een aantal politie-agenten in uni
formze herkende Field, rustig en be-
heeracht zooals gewoonlijk, Richford, bleek
en grimmig en ze zag het roode gezicht van
een man, die zich geregeld aan sterkedrank
scheen buiten te gaan; Bentwood., dien ze
tevoren nooit had ontmoet.
Vóór Reggie van zijn verbazing bekomen
was, waren de handboeien om zijn polsen
dichtgeklikt en zijn gezellin kreeg eveneens
een paar van deze weinig flatteuze brace
letten aan. Sartoris werd deze schande be
spaard omdat hij toch hulpeloos was. Er
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
MX.
Zweedsche dienstmeisjes.
In een der mededeelingen van de Ge
meentelijke Arbeidsbeurs zagen wy de
eenigszins verontrustende mededeeling dat
men bezig is arbeidskrachten uit Scandi
navië te betrekken om hier in dienst te stel
len. Wanneer men een oogenblik buiten be
schouwing laat wat voor krachten dit zyn,
moet men er zeker verbaasd over wezen dat
naar ons Holland met zyn overbevolking en
zyn constante werkloosheid nog import van
arbeidskrachten plaats heeft. Daar moet
dan in ieder geval iets niet in orde zyn.
Het zyn dienstmeisjes die men hierheen
halen wil. Er is namelijk hieraan een
voortdurend tekort, zelfs terwyl het aantal
Duitsche dat hier nog steeds is, zich hand
haaft op ettelijke honderden. De oorzaak
van het verschijnsel dat er een te kort is
aan dienstmeisjes in den Haag is spoedig
gevonden. Het zyn de winkels, de kantoren
en de ateliers, die alle daarvoor in aanmer
king komende meisjes tot zich trekken en
er'is onder die meisjes heelemaal geen
animo voor het edele vak van dienstmeisje, i
zelfs niet sedert de titulatuur gewijzigd is
in de voornamer klinkende van „hulp in de
huishouding". Dametje-wezen is nu een
maal aantrekkelijk. Bovendien hebben zy
op die winkels en kantoren veel meer vrij
heid. De Zondag is gegarandeerd en min
stens één halve dag in de week, hetzij een
ochtend, hetzij de Zaterdagmiddag. De
avonden zyn alle vry en niemand bemoeit
er zich mee wat zy in dien vryen tyd uit
voeren.
Ziedaar de voordeelen. Het salaris is in
den loop der tyden voor de dienstmeisjes
zeer gestegen omdat het aanbod gering was
en het nadert wel haast het salaris dat op
de kantoren en winkels wordt betaald.
Twintig jaar geleden kostte een dienst
meisje een ryksdaalder in de week (met de
kost!) en thans is het welhaast een ryks
daalder per dag. Scheveningen leverde vroe
ger nog heel wat meisjes maar daar heeft
men gezien dat er op andere wijze meer
is te verdienen n.1. door als werkster uit
te gaan. Het komt al voor dat meisjes van
16 jaar, die in het Scheveningsche costuum
al heel groot plegen te lijken zich als werk
ster uitgeven en voor een ryksdaalder per
dag alleen nog maar willen werken. In den
regel werken ze dan niet meer dan vier
dagen per week en hebben er nog twee om
thuis te zjjn.
Ondertusscherr heerscht er in alle bedrij
ven in de stad werkloosheid onder volwas
sen mannen en vrouwen. We weten al een
geval van een man, die als huisbediende
werkzaam is en eigenlijk het grootste deel
van het werk van het dienstmeisje doet.
De man is vroeger huisknecht geweest bij
een ryke familie maar is daar door het
overlijden van de familie op straat geko
men. Hy is nu een mannelijke werkster ge
worden. Het geval zal wel niet veel voor
komen maar het is toch wel markant.
Het staat wel vast, dat heel wat meisjes
in winkels en kantoren dan arbeid verrich
ten die vroeger door mannen werd gedaan.
Voor het loon, dat die man moet verdienen
kan men best twee meisjes krijgen en dan
schiet er nog zelfs wat over. Het is de
meeste van die meisjes er om te doen om
een „baantje” te hebben tot ze gaan trou
wen en al verdienen ze graag veel, als ze
maar evenveel hebben als een dienstmeisje
zijn ze nog veel liever alles anders dan dat.
Men kan dus gerust zeggen dat een deel
der werkloosheid onder de mannen het ge
volg is van de opschuiving van dienstmeis
jes naar de winkels en kantoren, waar zy
fiOlME COIRAXT.
Darryll aan uzelf bevat. Het bewust stuk
heb ik in mijn zak; als u h»t soms zien
wilt, kan dat gebeuren. Ik behoef u niet te
zeggen dat u later nog meer ten laste zal
worden gelegd, maar dit is voorloppig vol
doende om u aan te houden.
Daar hebben wij toch zeker nieta mee
te maken, protesteerde Cora.
Ik arresteer u op mijn eigen verant
woording, zei Field kortaf, omdat ik meen
daarvoor goede redenen te hebben. Als het
blijkt dat ik mij vergist heb, begint u maar
een actie tegen mij. Ik geloof, kolonel Ber
rington, dat wij onzen tijd hier verspillen
en dat u mij bij een rondgang dooi het huis
wel een en ander kunt laten zien dat mii
interesseeren zal,
Berrington knikte instemmend en voegde
zich bij den inspecteur. Mary liep daarop
weer vlug de kamer door en knielde, gebro
ken van verdriet, bij haai broer neet.
O, waarom beken je niet alles? riep za
snikkend. Waarom vertel je niet de heele
waarheid? Ik heb hier vrienden, die jnis-
schien ter wille van mij zouden willen pro-
beeren een voorspraak voor je te zijn en jo
Juden in een zoo gunstig mogelijk licht te
lellen als je berouw toont.
I— Schei toch uit m®t Je sentimenteel ge-
_jur! knorde Sartoris. Je bent een goede
zuster voor me geweest, alleen zoo nu en
dan een beetje lastig met je zedepreeken.
Maar bekennen? Al zouden ze me op de
p^jn^ank leggen, dan zou er nog geen woord
over mijn lippen komen.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal ƒ3.15, met Zondagsblad ƒ3.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
by onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zjjn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie Telef. Interc. 82j
Redactie Telef. 88. Postrekening 48400.