ij nct-Kowd
W&ei'
netto Ii88ta8 66,1
LAATSTE BEK1CHTEM.
Beurs van Amsterdam.
mentaliteit van den oosterling is geheel
verschillend van die van den Europeaan.
Groot ia de invloed van den Westerling op
den inlander. Het ia onze plicht in Indië te
Mij ven en te besturen. De buitengewesten
zijn na 1900 in sterke mate mee gaan wer
ken aan de produQtie. Wij nemen onze be
stuurstaak in Indië goed wear. Indië vol
doet aan vele wereWbehocftem. wordt
niet ten koste van land en volk geprodu
ceerd. Een groot gedeelte der Indische be
volking plukt de vruchten van orde, wel
vaart en rechtszekerheid.
De bewoners van het land krijgen gele
genheid hun energie te ontplooien. Uit de
stijgende middelen kunnen steeds inten
siever de cultureele, de moreele en de eco
nomische belangen worden behartigd. Spr.
twijfelde eraan of ooit de inlanders in staat
zullen zijn zelf het bestuur in handen te
nemen. Samenwerking tusschen Oost en
West is onontbeerlijk, hoe verschillend de
bewoners ook zijn. Deze onontbeerlijke
rechtvaardigheid geeft ons reeds het recht
in Indië te zijn en te blijven. Bij verbre
king van den band tusschen Oost en West
zijn inlanders en Europeanen gedoemd tot
teruggang. De bewoners van Ihdië zijn niet
minder dan wij, doch anders. Met cijfers
toonde spr. aan hoe de inlander ook eco
nomisch bij onze cultures is gebaat. Ne
derland is vastgekoppel aan de Indische
cultuur. Duizenden inlanders zijn gebaat
bij onze Indische koloniën. Diepe armoede
zijn in Holland ontstaan indfien de banden
met Holland, zouden worden verbroken.
Rede van den heer CL J. van Kempen.
Tenslotte voerde de heer C. J. van Kem
pen, lid der Tweede Kamer, het woord, om
de verhouding Indië—Nederland staatkun
dig te bezien. Spr. bracht in herinnering
punt 22 van het werkprogramma: wat be
treft geleidelijken invoer van autonomie en
zelfbestuur onder opperbestuur van Ne
derland.
Hiermede is reeds een aanvang gemaakt
Tengevolge van het kiesrecht kan de be
volking haar vertegenwoordigers aanwij
zen. Door dit Messtelsel wordt de bevolking
opgewekt aan de regeering deel te nemen.
Natuurlijk diaq^ men rekening te houden
het de ontwikkeling der inlanders.
Er is ons pen*», gerweten, dat) een
groot deel bevolking analphabeten zijn,
doch men be^nk^.. hoe enorm uitgestrekt
Indië is. Eerst 4fn„ beseffen wij pas hoe
geweldig moeijüjc .jdq, taak in Indië is, te
meer nu wij oók intensiever trachten naar
een grootera ontwikkeling van onze buiten
bezittingen.
Van Heutz en anderen hebben de paci
ficatie gebracht. Wij kunnen him daarvoor
niet dankbaar genoeg zijn.
De bestuurshervorniing bracht een decen
tralisatie. Dit gaf aanvankelijk moeilijkhe
den, doch wij zijn op den goeden weg. De
regeering is reeds ernstig bezig om ook in
de buitenbezittingen de bestuurahervorming
in te voeren, waardoor dan de bevolking
zooveel mogelijk zeggingskracht wordt ge
geven. De gröote moeilijkheid is steeds, dat
de reeds va„ oyds bestaande zelfbesturen
met de hervorming mee moeten.
Zeer noodzakelijk is de uitbreiding van
het volksonderwijs in Indië. Volksonderwijs
en hoogeronderwija waren door mr. Fock
tijdens zijn bestuur veel verbeterd. De soci
aal-democraat weet heel goed, dat d« klasse-
strijd in Indië niet opgaat. Zij sturen dan
eojj aan op staatkundige vrijheid. Fel criti-
seerde spr. hierop de houding van de soci
aal-democraten ten opzichte van hej kolo
niale vraagstuk, noemde het een plicht van
allen om stelling te nemen tegen de 8.D.
A.P. met haar „onwaarachtig goochelspel.
Het is dwaasheid om te beweren, dat er in
Indië geregeerd wordt onder de zweep der
ondernemers. Het beleid tin Indië is inte
gendeel gericht zoowel op de ontwikkeling
van den kleinen man als van de onderne
mingen.
Wat d« 8.D.A.P. bdtreft,, wees spr. o.a.
op een uitlating van Oudegeest: De klas
senstrijd kan daar «tet worden gemist. Maar
Stokvis zegfcvjDte Strijd leeft niet onder de
bevolking
Spr. betwist1" dli>"®.D»A.P. het monopolie
van de humaniteit-lUs politfiek beginsel, de
liberalen hebben altijd op humanistisch
standpunt, gestWöU-Eh ook kant spr. zich
togen de oripaedagógibche leuze van de 8.D.
A.P. inzake de onajhankelijkheid en tegen
de verschillende verdachtmakingen, op het
koloniaal congres van de S.D.A.P. geuit
jegens de Indische regeering.
Ten slotte betoogde spr., dat er geen „In
donesische natie" bestaat en dat het thans
de plicht van Nederland is in Indië te blij
ven. Wij hebben te zorgen voor een rustig
bestaan der inlanders en wij moeten de in
landers teerlijk tot mondighepd opvoeden
volgens de beginselen der reëele liberale
politiek, welke liberale gedachten ook steeds
mr. Fock tot leiddraad hebben gediend en
welke steeds'richtsnoer voor hek Indisch
beleid mogen Wijven
Een belangwekkende expositie
In Utrecht.
Tentoonsteltfng van openbare werken.
Georganiseerd door de Vereeniging van
Directeuren van Gemeentewerken,
Het programma der lezingen.
In aansluiting op wat wij reeds eerder
meldden wet de in'terü. tentoonstelling van
gemeentelijke openbare werken, die van 11
tot 20 Maart 1930 gedurende d« Voorj aars-
beurs in het Jaarbeursgebouw te Utrecht
wordt gehouden, kunnen wij nog het vol
gende mededeelen:
In het jaar 1926 bleek, dat de toen door
de Vereeniging van Directeuren van Ge
meentewerken gehouden nationale tentoon
stelling van door Gemeentelijke Diensten
tot «tand gebrachte werken (de eerste ten
toonstelling van dien aard in Nederland)
inleen wijden kring de aandacht heeft ge
trokken niet slechts vakgenoot en maar ook
velen, die niet tot de naast betrokkenen be
hoorden, deden van hunne warme belang
stelling blijken.
Zulks vormde voor het bestuur der ver-
eeruiging een aansporing, om op den inge
slagen weg voort te gaan en wel door de
medewerking van de zusterverenigingen in
het buitenland in te roepen, om te komen
tot het houden van een tentoonstelling met
buitenlandsche deelneming. Dit initiatief
vond in het buitenland een goed onthaal, i
waardoor tot verwezenlijking der gekoester
de plannen kon worden overgegaan.
De deelname uit binnen- tan buiten
land. aai- .v
Medewerking as tot dusverre toegezegd
door:
Nederlandsche Gemeenten: Alkmaar, Al
melo, Amsterdam, Arnhem, Assen, Bussum,
Dordrecht, Eindhoven, Enschedé, 's-Gra-
venhage, Groningen, Haarlem, Heerlen.
Hengelo (O.), 's-Hertogenboech, Hilversum,
Leeuwarden, Leiden, Rotterdam, Schiedam,
Utrecht en Zeist.
Gedurende de tentoonstelling zullen de
volgende lezingen gehouden worden:
Hiet programma van lezingen en
excursies.
Woensdag 12 Maart,, Utrecht.
Lezing over „Ziekenhuiabouw" door A.
Ritter, Stadtbaurat te Leipzig.
Vrijdag 14 Maart, Utrecht.
Voordracht over „Moderne Hollandsche
Bouwkunst" door Ir. Jan Gratama, archi
tect te Amsterdam.
Lezing over „Het Uitbreidingsplan van
Milaan", door prof. ing. C. Ohiodi, oud
wethouder van Gemeentewerken te Milaan.
Zaterdag 15 Maart, Utrecht.
Lezing over „Moderne Wegenbouw, spe-
:iaal in de groote steden" door G. Wald-
hausen, Oberbaurat te Hamburg.
Lezing over ,,Het oplossen van het tuin-
Weijburg, óhef van de centrale politie, afd.
Verkeer te Utrecht.
Maandag 17 Maart^ Utrecht.
Lezing over „Het oplossen van het tuin-
stadsvraagsrtuk voor groote steden" door P.
Kruger. Oberbaurat te Essen.
Dinsdag 18 Maart, Utrecht.
Lezing over „Dq bouw van de Holland
sche stad in het Polderland" door dr. F. C.
J. v. d. Steen van Ommeren, adj.-directeur
aer Gemeentewerken van 'a-Gravenhage
Lezing over de „.Zuiderzeewerken", door
een ingenieur van den Rijkswaterstaat.
Donderdag 20 Maart, Utrecht.
Lezing over „De architectuur van de
brug" door dr. H. P. Berlage Nzn., archi
tect te 's-Gravenhage.
Tevens zullen aan de tentoonstelling nog
■oenige excursies verbonden zijn, als Dins
dag 11 Maart en Maandag 17 Maart des
middags naar Utrecht en omstreken.
Woensdag 12 Maart naar Hilversum en
omstrekenDonderdag 13 Maart naar Am
sterdam, terwijl op Woensdag 19 Maart een
excursie naar de uiderzeewerken zal plaats
vinden.
Koninklijke belangstelling.
Het Nederlandsch Jeugdherstellingsoord
Hohea Dicht te Oberstdorf werd Woensdag
1.1. door prins Hendrik bezocht; de Konin
gin en de Prinses brachten Zondag het huis
een bezoek. H. M had voor alle kinderen
een klein souvenir meegebracht
Prof. Dr. H. P. Damsté vraagt ontslag.
Als hoogleeraar te Utrecht.
Prof. dr. H. P. Damsté, hoogleeraar in de
Latijnsche taal- en letterkunde en de Ro-
meinscho oudheden aan de Utrechtsche
universiteit heeft, nu hij over eenige maan
den den 70-jarigen leeftijd zal bereiken,
ontslag aan den Koningin gevraagd
Een Philatelistische tentoonstelling.
Te Rotterdam zal van 4 tot 7 September
a.B. een nationale postzegeltentoonstelling
piaats hebben, georganiseerd ter gelegen
heid van het 25-jarig bestaan der Ph/ilate-
listen club „Rotterdam".
Prof. Dr. G. A. F. Molengraaff.
Prof. dr. G. A. F. Molengraaff, hoogleer
aar aan de Technische Hoogeschool te Delft
zal Donderdag 28 Febr. zijn zeventigsten
verjaardag vieren.
Aanbestedingen.
Vanwege het Prov. Bestuur van Zu*d-Hol-
land is aanbesteed:
le. het maken van een wegliohaam en
fundeering voor een gedeelte verkeersweg
RijswijkHoek van Holland met bijkomen
de werken in de gemeenten Rijswijk en Wa
teringen. Laagste inschrijvers waren G. van
den Elshou-t Jzn. te Voorburg en M. Huy-
bregts te Scheveningen met rivierzand voor
f 307.000, met duinzand voor f 304.000.
2e. het onderhoud van het Aarkanaal met
daarbij behoorende werken gedurende de
jaren 1930—1931. Laagste inschrijver was P.
Stigter Hzn. te Ammerstol voor f 52.500.
Generaal G. C. E. van Daalen. f
Zaterdagmiddag, terwijl hij op de sociëteit
de Besognekamer aan een spel bridge zat„is
generaal van Daalen plotseling overleden. In
hem heeft ons land een burger van buiten
gewone verdfiensten, het Ned.-Indische leger
een oud-officier van zeldzame bekwaamheid
verloren.
Gotfried Coenraad Ernst van Daalen was
23 Maart 1863 te Makassar geboren. Na het
gewone voorbereidende onderwijs werd hij
6 September 1879 cadet bij de Artillerie. Op
1 Juli 1882 kwam hij op de Militaire Acade
mie en verliet deze 10 Juli 1883 als 2e luite
nant bij de Artillerie. Op 8 November 1884
vertrok hij als 2e luitenant bij de Artillerie
in het N.-I. leger naar Indië. De bevorde
ring bij dit wapen tot le luitenant had
plaats 15 December 1888
Den 26en Januari 1891 vertrok van Daa
len naar Nederland ter detacheering op de
Krijgsschool en 28 Mei 1894 werd hij tot ka
pitein bevorderd. Daarop volgde den 22en
December vertrek naar Indië en bij aan
komst aldaar plaatsing bij het Subsistenten-
kader te Batavia, terwijl hij 19 November
1895 gedetacheerd werd bij de 4e Opne-
migsbrigad© ter Sumatra's Westkust te
Padang.
Den llen April 1896 werd van Daalen ter
beschikking gesteld van den commandant
van Atjeh en onderhoorigheden en 9 Jan
1897 bij den generalen staf van dit gewest
geplaatst waarop 1 Februari 1898 de aan
stelling tot chef van den generalen star ln
de le Militaire afdeeling op JavA volgde.
Wegens uitstekende militaire verrichtte-
gen wetd van Paaien in 1901 buitengewoon
een paar Wybert-
tablettenZij bescher
men tegen verkoud-
heid en infectie.
D. kwam naar mij toe: „Ik heb er niets
van gehoord", zei hy„De wind is van ons
STADSNIEUWS.
bevorderd tot majoor. Steeds bij den gene
ralen staf dienende werd hij 26 Mei 1903 ge
promoveerd tot luitenant-kolonel en belast
met het politiek en militair beheer van de
Gajo- en Alaslanden. In deze rang leidde
hij de beroemde expeditie (8 Februari— 23
Juli 1904) waarop 6 Mei 1905 zijn benoe
ming tot militair commandant van Atjeh
en tevens gouverneur van dit gewest volgde
terwijl hij 26 Juli 1905 wederom bij buiten
gewone bevordering de kolonelsrang ver
wierf. Nog geen twee jaren later, 21 Mei
1907 werd hij generaal-nvajoor en chef van
het Departement van Oorlog in Neder-
landsch-Indië. Den 22en Augustus vertrok
hij met verlof naar Europa, maar 2 Juni
1909 tot tuitenanl-generaal bevorderd aan
vaarde hij alweer 26 October 1909 het chef
schap van den generalen etaf in Indië. Na
eenigen tijd het coramandantachap te h»b-
ten waargenomen, werd hij 30 Juli 1910 tot
commandant van het Ned.-Indische leger
benoemd. Den 26 Jannkri 1914 heeft de ge-
neroad van Daalen ontslag uit den dienst
tegen 2 April daaropvolgend gevraagd, het
geen hem op eervolle wijze werd verleend,
met toekenning van peneioen. (Kon. Besl.
26 Mei 1914)
Zeer groot en eervol is de staat van on
derscheidingen 16 Maart 1890 Ridder 4e
kl. in de Militaire Willem» Orde wegens
liet gevecht blJ Koto Toeankoe van 26 uii
1889 24 Mei 1897 Eeresabel met het ge
bruikelijke opschrift Maart—November 18%
ir, Atjeh, 4 Mei 1898 Ridder 3e kl. M. W.
O., 5 December 1898 Onderacheidingstee-
ken voor langdurigen dienst als officier 14
September 1904 Commahdeur in de Militaire
Willem» Orde wegens den tocht naar de
Gajo- en Alaslanden (Februari-Juli 1904)
26 Augustus 1910 Ridder in de Orde van dén
NecLerlandschen Leeuw.
De Duitsche Keizer had den overledene
met het ridderkruis le-tel. van de Orde van
de Kroon van Pruisen vereerd.
De crematie van het stoffelijk overschot
is bepaald op aanst. Woensdag op Wester-
veld na aankomst van trein 15.16 uur,
halte Driehuis—Westerveld.
GEMENGDE BERICHTEN.
De sluipmoord bij V.
Een onderhoud met een getuige. De
verdachte, die in nood zat, kan geen
alibi bewijzen.
De Haagsche Crt. had een onderhoud
met den getuige L. die vorige week zich
bij' het hoofd der politie van Leidschendam
aanmelde, voor het geven van belangrijke
inlichtingen. Wat deze getuige te verbellen
had, bleek zóó belangrijk te zijn, dat als
gevolg van zijn verklaringen, spoedig daar
op twee arrestaties pUg*ts vonden. Zijh Ver
haal komt volgens de H. Crt. op het vol
gende neer:
Vrijdag 3 Januari aldus getuige L.
kwam ik in de Wagenstraat J. B. tegen
dien ik jaren geleden voor het eerst ont
moet had en met wien ik sedertdien van
tijd tot tijd in contact kwam. B. spreekt
prettig en schijnt een heeleboel te weten en
steekt zijn licht niet onder de korenmaat.
Jaren geleden, toen ik eens in moeilijk
heden zat, heeft hij mij een hart onder den
riem gestoken en my door zyn praten door
de ellende heen geholpen. Dat heb ik nooit
kunnen vergeten, al kan ik dan ook zyn
levenswijze niet goedkeuren.
B. vroeg niy dan om een cigarette op zijn
kamer te komen rooken. Ik had dien mid
dag niets om handen en ik ging met hem
mee. Wy hebben, daar een beetje gepraat en
toen moest ik weg om in Ryswyk een bood
schap te gaan doen. Onderweg had ik een
kennis, den tegenwoordigen bewoner van
het Kasteeltje „de Binkhorst" willen opzoe-i
ken en toen B. van mijn plan h oorde, wilde
hy met me mee.
Ik had daar geen bezwaar tegen en zoo
gingen wij samen op weg. Vóór de Binck-
horstlaan kwamen wij den bewoner van het
kasteeltje tegen, die juist naar de stad ging
en wien ik van ons voprnemen vertelde. „B.
wou zoo graag, zei ik, je „kasteel" eens
zien, mag dat?" Het werd goedgevonden,
de vrouw van den bewoner was thuisge
bleven.
Het schot uit den torenkamer en
schietproeven bij de Broeksloot.
Wy1 liepen aldus getuige L.
beetje om den „Binckhorst" heen en belden
toen aan. Ik vroeg aan de bewoonster of wy
het torentje mochten beklimmen. Het werd
gopd gevonden. Boven in het torentje zaten
vier luiken. Hy maakte er een open om
uitzicht te bewonderen, ,,'t Zou hier
prachtige gelegenheid zyn, zei B., om
aanval af te slaan." Het leek wel of hy met
den geest in den Riddertyd terug was.
Plotseling zag ik hem een browning uit
den achterzak van zyn broek halen, hy
leundé naar buiten en loste een schot.
„Kerel, wat doe je nou", riep ik ver
schrikt. Ik was boos en ik geneerde er my
een beetje voor, dat B. by menschen, die
hy pas voor een paar minuten kende, een
dergelyke grap uithaalde.
Ik geloof niet, dat de bewoonster er iets
van gehoord heeft. Wy gingen weg en lie
pen door in de richting van Rijswyk.
Halverwege, voorby de Broeksloot, bleef
S. B. staan. Hy haalde zyn browning weer
te voorschyn en vroeg my of ik hiermede
vijftig of zestig meter verder wilde loopen
om het d^n af te schieten, dan zou hy. R.,
luisteren of by het schot kon hooren.
Ik nam de revolver van hete over, liep
ongeveer vyftig meter verder en loste toen
een schot in de lucht.
Hy probeerde weer te
wapen ketste, waarop D. den houder er uit
haalde en uit de revolverkamer een patroon,
m te dik was. Hy gooide t
„Nu iioet jy nog eens luisteren", zei B.
Hy liep weer een zestig meter
Maar ik kon het schot
héél goed hooren! Het was een geweldige
klap!
B. stak de browning weer in zyn zak en
wy gingen naar Ryswyk.
Den middag van een fatalen dag.
Precies een week later, Vrydag 10 Jan.,
's middags om twee uur, zag ik hem weer
in de Wagenstraat. „Heb je even tyd om
mee te gaan?" vroeg hy my'. Ik ging mee
naar zyn kamer.
Hy lag een sigaret te rooken op den di
van. Wy spraken over vooruitzichten in het
leven en over moeilykheden. Ik merkte zoo
in het gesprek op: Wij zyn feiteiyk te laat
geboren. Zoovele eeuwen vroeger en dan
hadden wij met het zwaard een fortuin
kunnen veroveren. (Om deze opmerking te
•n weten, dat get iige L.
een uitstekend schermer is.)
Plotseling stond hy op. Hy liep op my
toe, keek my doordringend aan en vroeg
my„Als j y in den nood zat,
zou jy dan een moord op je
geweten willen nemen?"
„Nu, antwoordde ik, „ik ben een arme
jongen, maar voor geen millioen zou ik
iemand koud kunnen maken".
Den avond van dienzelfden dag werd de
manufacburen-handelaar van der Drift, uit
Voorburg, neergeschoten. Den volgenden
dag aldus getuige L. las ik over het
drama in de kranten en plotseling stond
het gesprek met 'B., van den vorigen mid
dag, my weer voor den geest en hoorde ik
weer zyn vraag: Als jy in nood zat, zou
jy dan een moord op je geweten willen
nemen? Ik dadht aan zyn schieten by de
Broeksloot en aan zyn onderzoek of de
schoten wel gehoord werden en toen kreeg
ik een vreeselyke verdenking tegen J. B.
U zult my misschien niet gelooven, maar
ik heb gehuild. Ik wist niet wat te doen.
Een week later kon ik het geheim niet lan
ger voor my houden, ik ben naar een vriend
deelde. Deze pakte aan. Ga mee, zei hy.
We gaan naar Leidschendam. Dit behoor
je aan de politie te vertellen. Wiy gingen
samen naar Leidschendam en daar deed ik
aan burgemeester Keyzer en aan inspec
teur Walt man myn verhaal.
Eenige uren later werd J. B. in de resi
dentie gearresteerd.
De heb aan de politie de plek aangewezen,
waar wy dien middag proef geschoten had
den. De patroonhulzen werden gevonden. Ik
heb de politie de plaats gewezen, waar J. B.
de geketste patroon in het water had ge
gooid. De patroon is gevonden.
Tot zoover klopte alles. Maar J. B. ont
kende en ontkent nog, ofschoon hy voor den
tyd van 6—9 uur op dien fatalt
geen deugdelyk alibi heeft.
RADIO-NIEUWS.
Programma voor heden.
Hilversum 1875 M.:
5.306.00 Dinermuziek uit La Galté te
Amsterdam en Gramofoonmuziek.
6.45—7.46 Engelsche !es.
8.0110.00 Concert door het Omroep
orkest.
9.009.45 Solistenconcert.
10.00 Persberichten.
11.00—12.00 Aansl. van het Carlton Hotel
te Amsterdam. Ensemble Lismonde.
Parys „Radio-Paris", 1725 M.:
6.55 en 7.40 Gramofoon.
8.20 Concert.
TOONEEL.
De A
Een schouwburg voor „Kammarspiele"
naast het paviljoen Vondelpark?
Naar de N. R. Ct. verneemt heeft de
heer D. Verbeek een combinatie bereid
vonden hem het benoodigde kapitaal, groot
f 200.000 te verschaffen voor den bouw van
een schouwburg voor „Kammerspiele", met
400 d 500 zitplaasen, naast het paviljoen
Vondelpark te Amsterdam.
MARKTBERICHTEN.
Rotterdamsche Veemarkt.
25 Febr. Aanvoer: 235 paarden, 7 veu
lens, 1438 ,magere runderen, 810 vette run
deren, 200 vette kalveren, 1938 nuchtere
kalveren, 74 schapen of lammeren, 54 big
gen, 11 bokken en geiten, 120 graskalveren,
24 overloopers.
Pry zen: Vette koeien le kw. 0.50—0.57,
2e kw. 0.460.50, 3e kw. 0.35—0.40;
Ossen le kw. 0.52-0.55, 2e kw. 0.46—
0.49, 3e kw. 0.42; Stieren le kw. 130—
540, 2e kw. 130—186; Kalveren le kw.
0.87%—0.92%, 2e kw. 0.70—0.80, 3e
kw. 0.60—0.65; Graskalveren 50100;
Vaarzen 170235; Werkpaarden 175
250; Slachtpaarden ƒ.100200; Hitten
100—146; Fokkalveren 18—25; Biggen
1830; Veulens 80—120; Slachkalveren
10—14.
Handel in koeien en ossen kalm, weinig
veranderde pry zen. Stieren trage handel,
weinig veranderde pry zen. Paarden prijs
houdend. Biggen weinig handel, hoogere
pryzen. Graskalveren hartdel hetzelfde, pry-
zen van vorige week.
RADIO-TELEGRAFISCH WEERBERICHT
25 Februari
Hoogste stand 780.5 te Wilo
Laagste stand 751.8 te Akrurey
Verwachting: Zwakke tot matige, later
wellicht toenemende zuid-oostelijke wind.
Tóeneryende bewolking. Weinig of geen-
neerela'g. Lichte vorst des nachte in het
nootdeh Later iets «achter.
GOUDlA, 25 F ebr. 1930.
Natuurkundig genootschap voor
Gouda en Omstreken.
Vrydag 28 Februari zal in de beneden
zaal van de Réunie Prof. dr. A K. M. Noy-
ons te Utrecht, voor het Natuurkundig
Genootschap, een lezing houden over: De
ontwikkeling, onzer kennis van hart en
bloedsomloop.
Aan belanghebbenden by den handel jn
T«tielgoederen.
Vanwege de K. v. K. wordt medegedeeld:
Van den Nederlandschen Vice-Concul te
Lodz is bericht ontvangen, dat tengevolge
van de buitengewoon groote malaise en ge
weldige overproductie in de textielindustrie
te Lodz een zeer groot aantal textielfabrie
ken, waaronder groote en oude ondernemin
gen, in staat van faillissement verkeeren of
onder toezicht van de justitie staan.
Voor Nederlandsche importeurs van tex-
tielgoederen, voor zoover deze over haar
geld beschikken, bestaat thans een mooie
gelegenheid om tegen 3050% der effecte
tieve waarde aldaar in te koopen. Het gaat
hoofdzakelyk om Wollen en halfwollen goe
deren, dames- en heerenkleedingstoffen,
stoffen voor mantels en ulsters, katoenen
goederen, tricotages, kousen, sokken, ens,
De Consul heeft zich bereid verklaard
aan belanghebbenden de adressen te vér
strekken en hen by inkoop in Lodz behulp
zaam te zyn.
Handelaren in textielgoederen, welke zich
voor deze gelegenheid interesseeren, gelie
ven zich rechtstreeks tot den Vice-GoMttI
te Lodz te wenden. Het adres luidt: An das
Niederlanische Vize-Konsulat in Lodz, Ko-
pernika 40.
De correspondentie kan in de Nederland
sche taal gevoerd worden.
Uitslag verkooping gehouden door NoUria
J. v. Kranenburg.
De uitslag van die gisteren door Notaris
J. van Kranenburg gehouden verkooping
van onroerende goederen is als volgt:
1. Het Magazijn met Bovenwoning en
Erf, Westhaven 55, aan den heer Chr. J. v.
d. Linden, alhier voor 7900.
2. Het Woonhuis en Erf, aan de Kame-
melksloot 103, aan de heer N. van Vegten,
alhier voor 3300.
De eveneens ten verkoop geannonceerde
perceelen Vrouwesteeg 10, Wachtelstraat
26, 27, 28, 29 en 31 syn uit de hand ver
kocht.
Postzegels.
De afdeeling Gouda van de Utrechtsere
Philatelisten vereeniging houdt a.s. Don
derdag, dies avonds 8 uur, haar gewone
maandelijksche vergadering alhier in Csfe
„Het Schaakbord", aan den Kleiweg.
Openbare Leeszaal.
De rede van Dr. Hooggtra.
Zaterdag 1.1. had d« algemeene vergadering
plaats van de Openbare Leeszaal.
Ter gelegenheid daarvan heeft de voorzit
ter Dr. S. S. Hoogstra d« volgende openings
rede gehouden-
Dames en Heer en.
Op deze eerste algemeene vergadering van
onze Openbare Leeszaal en Boekerij roep ik
U een welgemeend welkom toe en verzoek
L deze bijeenkomst te beedhouwen als etn
aanvulling en voltooiing van die op 5 Ja
nuari '29, toen op eenvoudige wijze, waarsan
al het offieieele ontbrak, de eigenlijke lees-
gelegenheid van onze O. L. en B. voor het
publiek opengesteld werd, waarbij de be
lofte gegeven werd, dat binnen niet al te
langen tijd het Bestuur een tweede, minder
officieuze vergadering bijeen zou kunnen
roepen, wanneer de catalogus voor de uit
leenbibliotheek zoover gevorderd was, dat
we zonder blozen konden zeggen: „We «ju
er" d.w.z. zoover gevorderd, dat ook het 2e.
het belangrijkste gedeelte van onze 0. L.
en B. zijn geestelijke schatten het publiek
kan aanbieden. Verschillende omstandig
heden hebben ertoe meegewerkt om d«e«n
tusschentijd tussdhen de beide vergaderin
gen langer te maken dan we gewenscht heb
ben, wat echter volstrekt niet ten nadeel»
onzer leeszaal geweest is. Ze is
natuurlijk
betrekkelijk compleet onze O. L. en B.
vóór Gouda en Omstreken.
Ik breng het bestuur onzer stad den bar-
telijken dank van het Bestuur der inrich
ting voor de krachtige en afdoende hulp.
die het verleend heeft om de totstandko
ming te bevorderen en. te verwezenlijken
en ik wensch het Gemeentebestuur geluk,
dat de stad wier stoffelijke en geestelijke
belangen het behartigen en bevorderen
moet, een inrichting rijker is geworden, die
dubbel nuttig wil zijn: die wat goed en
schoon is wil steunen en sterken èn gele
genheid biedt het kwade en verkeerde te
bestrijden. Mijne medeburgers feliciteer ik
met een tehuis, waar zij hunne nieuwsgie
righeid kunnen bevredigen, hun drang naar
weten en ontwikkeling tevreden
stellen.
Indien ik nu een kort 't zal
kort zijn overzicht geef van de wordings
geschiedenis der leeszaal, dan verdeel ik dit
10-jarig tijdvak van strijden en lijden in 3
perioden, die ik zou willen noemen:
le. van blijde verwachting,
2o. van stille berusting en
3o. van krachtige ontwaking.
De eerste periode loopt van Nov. 19».
toen bi de Goudsche Courant het artikel
verscheen: „Een tempel des vrede»", dat
de beteekenis en het,veelzijdig nut van een
O. L. en B. voor een stad en haar burgers
uiteenzette, tot de stopzetting van de regee*
ringssubsidie in 1921.
Het, genoemde artikel werd met belang
stelling ontvangen, zoodat reeds den 4®
Dec. 1918 een voorloopig Comité, beélaan®
uit de heeren: Mr. van Es, Kroon, Pitte.
Teepe, Mr. Kansma en Dr. Hoogstra, e®
openbare vergadering kon. uitschrijven te»
cprichtfng van een Vereeniging tot stichting
en instandhouding van een O. L. en B.
Gouda en Omstreken en de verkiezing V®
Dit eerste Bestuur, bestaand!
ft-. U. J. Mijs, voorzitter, Vt.
nHteogstra, secretaris, R. W. H. PiÜo,
Lningmeester, Mr. C. Reoama, A. Teepe,
j a. Piets en mevrouw de Vooija, diende
i en Reglement in, die, wat de eer-
I betreft, de Koninklijke goedkeuring er-
ji bij K. B. van 3 Mei 1919. Er werd
>akt 011 werklust ste^, toen het
sub rosa verrast werd! met de blijde
„„-jelling', dat het voornemen bestond;
ter herinnering aan den gesloten' wa-
sr stad een som geschonken
or deb bouw of aankoop eb
een O. L. en B. Enkele be
er» op kondschap uit en be
ide leeszalen te Dordt, Delft,,Utrecht,
rsumandere doorkruisten de
1 óm een geschikt terrein of gebouw te
ter tafel. Alles
uit 4
vlok
voor het grijpen te zijn. Maarvau
2 geschikte terreinen was het meest ge-
Kikte reeds besproken door de Gemeente,
tweede was te duur óm aan aankoop
kunnen denken. Geschikte gebouwen,
met 't oog op de ligging, waren bij den
woningnood niet te vinden;
gedeelte van de oude R.H.B.8. was niet
krijgen. Arti et Legi, zoo prachtig gelegen,
een openbare leeszaal, zou eerst be-
:baar kunnen zijn, wanneer de vele
it Museum y. Oudheden in
nieuw gebouw konden worden onderge-
waarvan de bouwkosten door den
Gemeente-bouwmeester bere-
t~end werden op een ton. Teleurstelling van
eiken kant en tot overmaat van disillusie
ireeg het Bestuur nimmer antwoord op zijn
lerhaald verzoek, hoe groot het bedrag was,
[at der stad voor den bouw en inrichting
m een L. en B. ter beschikking gesteld
Ras. De stopzetting van de Kegeermgssub-
voor nieuw op te richten leeszalen nam
;ij het Bestuur het laatste greintje hoop
om, onder zulke teleurstellingen, tot
arwezenlüking van de met zooveel enthou
rtSsme Opgevatte plannen te geraken.
II In stille brushing besloot het Bestuur
p den vloed der tjjden te wachten. Daar
jn in het najaar van '24 door bemid-
l en met medewerking van den Inspec-
1. o. de arrondissemente-bibliotheken
ha Schoonhoven, Woerden en Gouda in
mnkU'cn aan de Vereeniginjg Afgestaan,
raarin verscheidene oude en Verouderde,
toch nieuwe en zeer bruikbare
en, die, meenden de optimisten,
iet bescheiden begin van een leesbibliotheek
ouden kunnen vormen. Nu moest er een
obouw zijn. Na lang wikken en wegen be-
vertrekken boven de Waag
itn B. en W. van Gouda aan te vragen,
lie bereidwillig met vrij gébruik van vuur
o licht werden begroot op f 1200, welk be-
Irog ter beschikking van het Bestuur ge
teld werd door een lichaam, dat in onze
tad algemeen bekend, ja vermaard is om
ijn bereidwilligheid en offervaardigheid,
rooral waar het geldt zaken van onderwijs,
pvoeding en volksontwikkelinghet „Nut"
ielp zonder dralen ey we waanden ons uit
en brand: we hadden een bibliotheek, een
ebouw en middelen tot inrichting. Er ont
ruk nog een jaarlijksch bedrag tot exploi-
modestelijk geraamd op f 1000. Op
en algemeene bestuurvergadering werd be-
een circulaire te zenden aan alle
ereenigingen, industrieën en bekende per-
om een bijdrage voor het doel, dat in
eze circulaire in korte woorden werd uit-
engezet. In het najaar van 1925 kon op een
letuursvergadering de penningmeester
e heer Pitlo,, ons het resultaat van ons
olh&idend pogen mededeelen: een op-
rengst in totaal van f 375.-. Weg illusies,
)eg leeszaal! Van teen af werd fcet allen
Muursleden duidelijk, wat door enkele
erhaaldelijk was gezegd, dat een Openbare
leeszaal, althans in Gouda, niet mogelijk
ras zonder subsidie van Regeering en Ge
nerate. Het peil van moed en vertrouwen
ru bij de Bestuursleden zoo gedaald, dat
r zelfs stemmen opgingen om de Vereeni-
■ag maar te ontbinden, toen bij een per-
Jrahjk bezoek aan het Dep. van O. K. W.
og gebleken was, dat er weinig kans op
•geerihgaeubsidie bestond. „Laten we ons
maar opgeven" hoorde men op een be-
«vergadering in het laatst van Januari
«o. „en de vereeniging ontbinden". Zoo
kwam het niet; de Vereeniging zou
bestaan om dadelijk tot actie te
uiinen overgaan, wanneer de omstandig-
«ten gunstiger werden. Het Bestuur was
werkeloosheid gedoemd doch vast beslo
egen en ooren wijd open te houden
mogelijke 'schoon onverwachte
unstage verrassingen.
Hl. Deze kwamen in het jaar 1927 door
L?° Va" een nieuwen burgemeester
stad, den heer Gaarlandt, die het Be-
en eenige belangstellenden te zijnen
uitnoodigde om kennis te maken met
m. van Berenteyn, lid van de Centrale
verrM+t 0penfcare ^eszaleno die
Tastte op een causerie over Openb.
«Hen, haar opkomst, inrichting, levens-
°-a- de thans geldende subsi-
paungen enz. Hij wees vooral op 3 din-
waaraan bij de oprichting van een
voorai aandacht geschonken moest
wdien zulk een inrichting zou
.-n en tieren:
ittefth6t Bestuur m°e«t alle partijen om-
l^opdut '«a» *ich in konden thuto
W groot belang.
IM.drlde hiJ "16de' 464 Gouda m KeI-
.de eenige plaateen van meer dan
®*™erB waren in on» land. vtaar
nj. V^>anbare L6Mzaal beetond. Hij
?at hoewel sedert 1921 geen
he' 8aeev™ "Md,
wen kans beetond, dat Gouda hier-
aanmerking kon komen, indh» de
v "We 8"m' Hi<!"oor was,
Ofa Qemèen teraad^80
comnueeie gevormd uit alle politieke
lijven
partijen om tot bereiking yan het beoogde
doel te komen. Er werd, vooral op aanspo
ring en het voorbeeld van den nieuwen
secretaris, den heer A. Dudok van Heel.
hard gewerkt, de Gemeente-subsuriie werd
gevoteerd, de Nutsspaarbank schonk
f 1200 in jens voor de eerste inrichting en
toen het voorloopig bëstuur na eenigen tijd
zekerheid kreeg, dat de Rijkssubsidie eb'
dus ook de Provinciale, verleend tou -wóï-
"den, werd er een gebouw gekocht éa ia beij
trek kei ijk korten tijd degelijk en keurig in
gericht; een directrice werd benoemd en,
hoewel de inrichting nog niet was, wat M
zijn moest, werd ze den 5en Januari 1929
officieus, zonder officieelen omslag geopend,
een noodzakelijkheid, opdat de inrichting
over 1929 in het volle bezit der gevraegde
subsidiën over dit jaar zou kunnen gesteld
worden. In den zomer van genoemd jaar
werden we nog verrast door een gulle schen
king van 3000 voor de inrichting van een
uitleen bi bliotheek voor kinderen, die reeds
begin October geopend kon worden, waar
van de kleuters van 10 jaar en daarboven
een goed gebruik maken.
Onze leeszaal bestaat dus nu een jaar,
waarop we met genoegen kunnen terugzien,
al zijn natuurlijk al onze wemechen niet be
vredigd: het bezoek der zaal ia nog niet
wat het zyn kan en moet, het aantal leden,
ruim 1000, is nog te klein voor een stad
van 27.000 /inwoners. Hoe meer leden, hoe
meer contributie, d. w. hier zeggen, hoe
meer boeken er voor de boekerij aangeschaft
kunnen-, worden. Laten we hopen, dat we
op onzé tweede Alg. Vergadering kunnen
mededeelen, dat deze wenschen reeds ver
vuld zijn.
De kascommissie bestaande uit de heeren
L. Koole en W. H. Polet, benoemd ter alge
meene vergadering van 22 dezer, deelt mee,
dat zij de boeken en bescheiden van den
penningmeester der Openbare Leeszaal en
Bibliotheek in orde heeft bevonden.
Arbeidersvereeniging voor lykverbranding.
In „Central" had-gisteravond de afd. Am
sterdam van de Arbeidersvereemg;ing voor
jykverbranding een openbare byeenkomst
belegd.
Mevr. v. Norden opende met een wei-
komstwoord en hoopte, dat deze avond veel
by dragen zou tot het oprichten van een af
deeling te Gouda.
De heer W. havers, Den Haag, ving hier
op ayn betoog aan over: Begraven ol ver-
asschen. De „rust" in het graf.
Zoolang er menschen zyn geweest, zyn
er twee vraagstukken geweest. Ten eerste:
hoe leven we het beste hier op aarde. Ten
tweede: hoe komen we het beste van onze
dooden af. Leyen en dood zyn nauw aan
elkaar verbonden. Dat geldt voor het ver
leden, dat geldt voor het heden en ook voor
de toekomst.
Aan de verbranding of vei
VJÜ. vier vraagstukken verbonden,
nomische, de hygiënische, de
de godsdienstige of gevoelskwestie.
De tyd, waarin wy heden ten
maakt het ook noodzakeiyk, dat er pogin
gen gedaan worden om verandering te
brengen in het terreinveriies voor begraaf
plaatsen. Crematoria zuilen moeten verry-
zen.
De crematie is vaak op leugenachtige,
wyze bekampt. Die tyd is nu wel voorby.
Juist uit hygiënisch oogpunt is het cremee-
ren aan te bevelen boven het beaardien.
Geen enkel medicus durft meer vol te hou
den, dat van dezen kant bezien, beaarding
beter is dan de crematie.
De „rust" in het graf. Indien iemand
wordt begraven, zegt men: Rust in vrede.
Men weet echter niet, wat er geschiedt. In
werkelykheid gaan aan het werk „les
travailleurs de la mort"; zooals Barbusse
het zoo kernachtig wist uit te drukken. En
werkelyk is er ook een lykfauna. Is er iets,
d&t meer indruischt tegen de werkelykheid,
dan dat op het zelfde moment dat men zegt:
Rust in vrede; den oorlog in het lijk aan
den gang is.
By procedure's waarby vergiftigingsge-
vallen ter sprake komen, wordt het zoo
moeilyk gemaakt, dit na te gaan, wanneer
het lyk gecremeerd is. Maar er komen toch
hier in ons land niet zooveel vergiftigings-
gevallen voor, dat dit argument gewicht in
de schaal kan leggen. Trouwens vergif kan
ook ontdekt worden by datgene wat er van
de crematie overblijft.
Het gevoelsargument krygt wel een
schok indien men hoort, dat de rust in het
graf niet bestaat.
Het is moeiiyk ,om motieven te vinden
waarmede op redelyke wyze de crematie
valt te bestryden. De godsdienstige bezwa
ren zyn dat inen zegt: Het is verboden.
Maar dat is niet waar. Niemand nog heeft
kunnen aanwyzen de plaats waar dat staat.
Het begint zoo langzamerhand te dagen.
De vryheid van het recht van crematie
moet worden opgeëischt. Dat is het wat
wy wenschen.
Spr. hoopt nog vele crematoria te kien
verrijzen in Nederland en het aldus uit
haar afzonderingspositie te zien verlost. Na
een kort overzicht van de geschiedenis van
het cremeeren in ons land, besluit spr. met
de opmerking, dat ten opzichte van eerbied
aan overledenen de crematie het verreweg
wint van het begraven op een kerkhof.
Tal van lantaarnplaatjes gaven vervol
gens te zien verschillende vormen van lyk
verbranding in de oudheid, diverse crema
toria cn colombaria. Benevens een duidelyk
beeld van de crematie op Westerveld.
Een hoofdbestuurslid uit Amsterdam ex
pliceerde een en ander.
De crematiegedachte, was aanvankelyk
niet onder de groote massa van het volk.
De facultatieve verbranding zocht het
alleen maar onder de beter gesitueerden.
Wy toeken het meer onder de massa.
De groote beteekenis der vereeniging ia,
,dat elkeen, door betaling van een w»ke-
lykscha contributie, de volledige crematie
kan ondergaan. In Gouda is al byna een af
vloeiing. Reeds een 16 tal zyn lid. Men
hoopt te komen tot een bloeiende afdeeling.
Van de gelegenheid tot Mt stellen van
vragen, werd geen gebruik gemaakt. Mevr.
v. Norden-sloot met een dankwoord aan
beide sprekers de byeenkomst.
Ver. van Huisvrouwen,
j Een demonstratiemiddftg.
De and. Gyuda v-pn Ver. van Huis
vrouwen heeft;gistweaft in Hot^l „de Zalm",
een tdémonstratlemidda» georganiseer
waarvóór vfeel belangstelling was.
Gedemonstreerd werd door onze stadge
noot de heer T. Verkaaik o.m. met een
nieuwe melkkoker genaamd „Melk tu tu".
Deze nieuwe zeer practische melkkoker
nooit kan overkoken.^ P mel'
De melk wordt in deze koker in een be
schuttend stoombad gepasteuriseerd, de
koker waarschuwt als de melk kookt. Het
apparaat is zeer zindeiyk, het is hygiënisch
en de goede smaak van de melk biyft be
waard. Verder was op de stand van den
heer Verkaaik een nieuw soort braadpan,
een heel huiselyk aardappelmachinetje,
schoteltjes om in de oven te zetten ter ver
vanging van vuurvaste schaaltjes en nog
veel andere nieuwe artikelen voor de huis-
Ter demonstratie was ook een Hoover
stofzuiger, waarvan de heer Verkaaik ver
tegenwoordiger is, aanwezig.
De stand van de Maggi-prpducten trok
evenals deze stand zeer de aandacht. De
dames werden in de gelegenheid gesteld de
nieuwste soep, de Sellerysoep te keuren.
De generaal-vertegenwoordiger voor Ne
derland demonstreerde met de nieuwste uit
vinding voor de huisvrouw de Am-Bronn
map. Dit practische apparaat dat de stof
doek vervangt, trok zeer de aandacht.
Dan was er een stand van de firma*
Zwaardemaker en Co. met de nieuwe Ge-
is gemaakt van gort met
bessensap, krenten en wynen. Het moet een
ware -lekkerny zyn. Een proefje werd aan
alle dames aangeboden.
Met veel belangstelling werd verder ken
nis genomen van het Engelsche borstel
werk, dat in den handel wordt gebracht
door Mej. van den Burg alhiér.
Een ongeval.
Gistermiddag had de 50-jarige heer Kloflfc
wonende te Botterdam, en werkzaam als
sorteerder bij de firma J. A. Donker aan
de Graaf Florisstraat, het ongeluk toen hy
een paar kistjes sigaren uit het magazijn
wilde halen, van de ijzeren brug t© vallen.
Zwaar gewond werd de man opgenomen en
in zorgwekkenden toestand naar het R. K.
Ziekenhuis aan Üe Graaf Florisweg overge
bracht. Hij had een sleutelbeen gebroken
en men achtte de toestand niet zonder ge
vaar.
Hedenmorgen vernamen wij dat de toe
stand ieta beter was. De patient had een ta
melijk rustige nacht gehad.
Burgerlyke Stand,
GEBOREN, 22 Febr.: Wilhelmina Ja-
coba, d. v. J. H. Codee en Q. Fyn, SL An-
thoniestraat 20; Jannie, d, ,v. J. van der
Klis en M. -C. Otte, Fluw. singel 16.
23 Febr: Cornelia Jacobus, z. v. C. van
Achthoven en M. Sloof, W. Tomb, straat 8.
OVERLEDEN 22 Febr.: Pieter Johannes
van den Heuvel, 45 jaar.
Maria Catharina Staalman, weduwe van
J. van Veltum, 73 jaar.
23 Febr.: Jndith Jonkheid gpb. Starren-
burg, 71 jaar.
Agenda.
25 Febr., 7% uur. Soc. „de Réunie". Volks
universiteit. Cursus Dr. Portielle.
26 Febr. 8 uur Nieuwe Schouwburg Laat
ste abonnementsvoorstelling.
27 Febr. 8% u. Soc. ,/le Réunie" Bovenzaal
Ledenvergadering afd. Gouda Liberale
Staatsparty „De Vryheidsbond".
28 Februari. Soc. de Réunie. Nat. Genoot
schap. Lezing Prof. Dr. Noyons.
28 Febr. 8 uur. Het /Schaakbord". Maand,
verg. afd. Gouda van de Utrechtsche Phi
latelisten Vereeniging.
5 Maart 8% uur, Soc. „de Réunie" Propa-
gandaby eenkomst Chr. Reisvereeniging.
5 Maart Cursus oefening E.H,B.O. onder
leiding van Dr. Montagne in gebouw „Da,
niël".
6 Maart St. Janskerk 8 uur, Protestverga
dering tegen de vervolgingen in Rusland.
19 Maart Cursus oefening E.H.B.O. onder
leiding van Dr. Evers in gebouw „Daniël".
Een woord van dank richtte spr. tot het
personeel.
Spr. wenschte zyn opvolger geluk in zyn
toekomstige functie en besloot met een per-
soonlyk woord tot den nieuw-benoemden
leer aar den heer Koppenol en tot de leer
lingen.
Alvoyens de btu-gameeater, de heer Ram-
bonnet, overging tot het uitdeelen van de
diplomi'a, sprak Jiy zyn blijdschap uit over
het-totstandkomen van deze school, die het
resultaat is van veel werk en van heel wat
moeite.
Naast de bouwmeester verdient de heer
Ellens lof, omdat hy nich met alle kracht
en energie en wy weten hoe groot die is
gegeven heeft om door den verbouw deze
school vooruit te brengen.
Deze school is de eenige voor dit vak in
Nederland en spreker wenschte, dat zy nog
meer het centrum voor de industrie van ons
geheele land zal worden. Wanneer spr. als
burgemeester afscheid van den heer Ellens
neemt, spyt het hem zeer, dat nu de school
ook uiterlyk groot geworden is, de schei
dende directeur niet blyft, om haar ook in-
nerlyk verder uit te bouwen. Spr. wenschte
echter, dat het den heer Bosch gelukken zal,
dat te doen:
Daarna ging bugemeester Rambonnet
over tot het uitreiken van de einddiploma's,
die werden verleend aan:
Einddiploma horlogemaker: A. van Lu-
nen, Hilversum; J. C. W. van Arke, Batavia;
C. Looyen, 's-Gravenhage; G. en D. Bas,
Leerdam; J. Herkhof, Schoonhoven.
Einddiploma zilversmeden: G. en H.
Hooykaas, A. C. Tanger, A. en H. Loozen
de Jong, allen te Schoonhoven.
Einddiploma voor goudsmeden en gravee-
ren: H. F. van Arke te Batavia.
Einddiploma graveeren: P. M. Stoopman
en C. Knol, beiden te Rotterdam.
De apotheek van de firma Weyer,
Gouwe, zal tot en met 28 Febr. benevens
den daarop volgenden nacht geopend zyn
na 8 uur des avonds (des nachts echter
alleen voor recepten).
UIT DEN OMTREK.
SCHOONHOVEN.
De Ryksvak- en kunstnyverheidsschool voor
goud -en zilversmeden en horlogemakers.
Zaterdagmiddag heeft te Schoonhoven de
offieieele opening plaats gehad van het ge
heel vernieuwde schoolgebouw.
In verband met het feit, dat de directeur,
de heer H. Ellens, wegens zyn benoeming
tot adjunct-directeur van het rijksinstituut
voor teekenleeraren te Amsterdam, tevens
afscheid nam droeg de plechtigheid een
sober karakter.
De heer Ellens opende het samenzyn met
een woord van welkom inzonderheid tot den
directeur der rijksgebouwendienst en de ver
tegenwoordigers van bovengenoemde ver-
eenigingen en deelde mede, dat door de
werkzaamheden der verbouwing ook het
uitreiken der einddiploma's tot op dezen
dag was uitgesteld. Spr. herinnerde aan de
geschiedenis van den vertouw, die een ly-
densgeschiedenis was, doch die nu is afge
sloten, omdat een bruikbaar schoolgebouw
is verkrégen, ^yaar naar spr. hoopt, in de
toekomst yele leerlingen zullen komen. Veel
stpun heeft spr. ondervonden van den rijks-
gebouwendienst, die met weinig middelen 1
veel heeft bereikt. 1
UKAADLOOZE DIENST.
Wijziging Russische handelspolitiek.
L0NÜ1SN, 26 Febr. (V. D.) Naar verluidt
heeft, een groot deel der ambtenaren der
Sovjet orgamsatae te Londen de „Areo" op
dracht gekregen de loopende wèrkzaanihe-
den te beeindigen en naar Rusland terug
te keeren.
De Russische handelskamer deelt hier
omtrent mede, dat deze verandering in ver
band staat met een wijziging der Russische
handelspolitiek. De werkzaamheden van
instellingen als de „Arco", krijgen een ge
heel ander karakter aangezien het door ae-
ze instelling verrichte werk, voortaan uiit
Moskou zelf geregeld wordt.
D-trein ontspoord.
Aan kwaadwilligheid wordt gedacht.
BERLIJN, 25 Febr. In den afgeloopen
nacht zijn by Mithau de locomotiei, de goe
derenwagen en de slaapwagen van den D-
trein Berlijn-Riga ontspoord. Persoonlijke
ongelukken kwamen niet voor.
Bij onderzoek vond men op de rails een
groot stuk rotssteen dat oorzaak van de
ontsporing was. Men gelooft dat de steen
door kwaadwilligen op de rails ie gelegd.
Een onderzoek wordt ingesteld.
Aman Oelah over Rusland naar
Afghanistan?
CONSTANTINOPBL, 25 Febr. (V.D.)
Uit Angora wordt gemeld dat men uit wei-
ingelichte bron heeft vernomen dat Aman
Oeiah in de komende dagen beJangri-ke be
sprekingen zal hebben met den Pm jisjhen
en den Russischen ambassadeur te Angora.
In de komende conferentie met den Sovjet
ambassadeur Suritsch zou o.a. de aanstaan
de terugkeer van Aman Oelah naar Afgha
nistan over SóVjet-Rusland besproken wor
den. De Sovjet-regeering zou de doorreis
toestaan na overleg met Nadir Khan. Voorts
zou Aman Oelah voor de reis van Taschkent
naar Kaboel de beschikking krygen over
een, militair vliegtuig. In offieieele Russi
sche kringen wordt medegedeeld, dat Nadir
Khan bepaalde voorwaarden heeft gesteld.
Jacobus van Looy. t
HAARLEM, 25 Febr. Gisteren is i* Haar
lem na een vrij langdurige ongesteldheid
op 74-jarigen leeftijd overleden de schrijver
en schilder Jacobus van Looy.
Min. Ruys de Beerenbrouck zal op 9 April
te Utrecht de voorjaarstentoonstelling
UTRECHT, 25 Febr. Het bestuur der af
deeling Utrecht van de Koninklyko Ned.
My. voor Tuinbouw en Plantkunde ontving
mededeel ing dat de eere-voorzitter van het
tentoonstellingscomité, Jhr. Mr. Ch. J. M.
Ruys de Beerenbrouck, minister van staat,
minister van binnenlandsche zaken en land
bouw op 9 April de groote voorjaarstentoon
stelling zal openen.
De moordzaak Lans.
Het verhoor der deskundigen..
De verdachte en de dochters van
den vermoorde gehooid.
ROTTERDAM, 25 Febr. Heden vond voor
de Rotterdamsche rechtbank de voortzetting
plaats van de behandeling van de moord
zaak-Lans. Er bestond ook nu weer groote
belangstelling voor deze geruchtmakende
zaak alhoewel minder dan de vorige keer.
De samenstelling der rechtbank is dezelf
de als de beide vorige malen.
Nadat de verdachte opnieuw zijn onschuld
had betoogd komt in behandeling het rap-
port van prof. Van Itallie eh zijn assistente.
Dit rapport spreekt van een bloedvlek op
het vest, die niet eerder was gevonden. Dit
bloed is van ouderen datum dan het bloed
dat op den hoed ia gevonden. In een nader
rapport over de bloedvlekken, die niet meer
voldoende op het vest. aanwezig zijn, wordt
geconstateerd dat deze van ouderen datum
zijn. Dr Heeselink hecht meer waarde aan
de vleliken op de broek zooals hy in eed
brief apn de rechtbank «chfeef Hij wil op
de zittibg proeyen met eenige bloedpartikel-
tjes nemen vtó hot bloed in verband met
de oplosbaarheid.
Bij het vethooï van den deskundige prol.
Van Itallie Weef deze by zijn meehlng'dat
het bloed op het vest ouder ia dan op de
broek.
Dr. Hesseling betoogt, dat uit de korre
ligheid van het bloed conclusies omtrent den
ouderdom van het Woed zijn te nemen, het
geen door prof. Van Italüe bevestigd wordt.
Het bleek dat de laatste erg voomcütig
met besliste uitspraken is.
Het bloed dj) de jas en op de broek zijn
hetzelfde, daarover zijn deskundigen het
eens.
Prof. Van Itallie verklaarde op een vraag
van den President, dat hij zich niet liet
leiden door de idee dat hy moest medewer
ken aoQ de oplossing van het moordmyste
rie. Hij kreeg kleeren met bloedvlekken en
onderzocht dien op den ouderdom op zuiver
wetenschappelijke wyze. Het bleek dat de
proef met het bloed op het vest en den
hoed gisteren genomen is. Het bloed van
den hoed loste direct op. De vlekken van
het vest hadden 20 minuten noodig. Con
clusies daaromtrent durfden prof. Van Ital
lie en xijn assistente niet te trekkey.
Tot tweemaal toe trad mr. Kokosky in dit
stadium van 't verhoor op om de beide des
kundigen dr. Hulst en dr. Gérhardt te laten
hooren.
De President stelt dit «chtei uit tot later,
waartegen verdachte protesteerde.
Omtrent de moordzaak-Lans seint man
ons nader: •.•Ir.! .-wtowNSU'
Allereerst wordt d« verdachte naar voren
geroepen. De president vraagt hem waarom
hij op den avond van don moord den trein
van 7 uur niet genomen ftëeft lerwijl hy
den trein van 6.47 miet meer kon halen.
Verdachte merkt op dat de trein van 7
uur een stoptrein was. Hy wild© liever op
den sneltrein wachten.
Dan begint het eigenlijke getuigenverhoor.
Allereerst wordt gehoord de heer I. v. d.
Want te Gouda,'1 een zakenvriend van wijlen
den heer Lans, "Deze had op den dag van
den moord over een partij sponzen onder
handeld, welke getuige tegelijk met een
brief van den vermoorde een dag na den
moord heeft ontvangen.
Op een vraag van den president verklaar
de get. dat er niet gesproken te over den
gang van zaken. snik/i*;
Nu wordt verhoord de oudste' dbohtër fan
het slachtoffer, mej. O. Lank',"Ói0vVtirkftar-
de dat de zakenbrief aan den'h<W Vfcn'de*
Want in kantoortijd geschteVto'Hifc
Brugwachter Goos van d* 'bPfrg Boe-
land; verklaarde op 29 Nóv. 19Ö8' diets bij-
op de Oost-Admiraalkade te hebben
Daarop werd gehoord de jongste dochter
van het slachtoffer. Op den dag van den
moord is zij met haar moeder en haar zus
tor gaan winkelen. Op de Hoogstraat heeft
zij afscheid genomen en £mg xij haar eigen
weg. Later is zij naaï huis gegaan, alwaar
zij kwart voor zes arriveerde. Er was toen
niemand thuis. Getuige wist niet h<te laat
haar moeder eh zuster thuis kwamen.
De oudste dochter zei daarop, dat zij om
7 uur thuis gèkomen was.
De President: Zoo laat? Kotat u Aitydzoo
laat thuis?
Getuige: Neen, toevallig slechte op dien
dag- y
Mr. Kokosky verklaarde hierop dat hy
er op stond dat get. precies verklaarde wat
haar zuster gezegd heeft.
Getuige vertelde verder dat ay xwu kan
toor getelefoneerd heeft en geen antwoord
kreeg.
Daarop wordt de jongste dochter gehoord
en wanneer zij niet jwsitief genoeg ant
woordt op vragen van den president, valt
mi. Kokosky in de rede.
Er ontstaat een conflict tusschen den pre
sident en den verdediger, welke laatst zegt
dat hij precies wil weten wat de jongste
dochter tot de oudste zeide
De president zeide, de zitting voort te zul
len zetten zonder mr. Kokosky ais deze
niet wat inbindt.
Mr. Kokosky zeide er alles voo* te boelen
verdediging neer te leggen; «te dé< Iprtei-
dent op deze wijze voortgaat.
Als het oonflict gesloten is,<1WWrdt' d* iii-
ting geschorst tot kwart over twua»W) -u>n
v'Iji naJós1'"
WrsSELKOEBSEX.
24 Febr.
25 Febr.
Officieel.
Londen
12.12%
12.127 m
Berly'n
69.63
59.53%
Parys
9.76
9.76%
Brussel
84.75
34.76%
Zwitserland
48.12%
48.13
Weenen
36.12%
35.16
Koj>en hagen
66.80
66.80
Stockholm
06.92%
66.92%
Oslo
06.70
-M70.
New-York
2.49%
2-49%
Niet-officieel.
Praag
7.36%
7v38%
Madrid
31.02%
JSJL02%
Milaan
13.06
1W>0%
Prolongatie
cc
Z
3
1 77*7*.
Beursoverzicht. J' -
De Amsterdamsche beurs heeft het verla-
tenbeeld dat zy voor de opening; in ruhber-
aandeeien had, weer aangenomen. De stem
ming was daarby opnieuw weinig opgewekt,
zoodat heden wederom van een ongeani
meerde beurs kon worden gesproken. Ta
bakken waren geheel op den achtergrond
geraakt, en de koersdaling, welke gisteren
inzette, voltrok zich heden verder. In-
dustrieele fondsen hadden een ka me markt.
Margarine verloren een kleinigheid van hun
koers, evenals de Philipsaandeeten. De ac-
coustiek-aandeelen zagen zich enkele pun
ten ontgaan. Aku's begonnen op lager
niveau, doch haalden hetf 'verschil weéi* in.
Koninklijken moesten het gróótste gedeelte
van het gisteren behaalde «vans weer pryp~
geven. Suikerwahrtksrr lagen wat zwaker ln
de markt. Mijnwaarden en aceepvaartaan
deel en bewogen zich op den achtergrond.
