Boekhandel VAN BURK
Het
A
Schoonmaaktijd
Electro Technisch Bureau JOH. BEU
Wlnkeljassen
A.PERDIJK
DG GOUDSCHE FRUITHANDEL
Goudsche Dlenstverrichtin
„ALRO" CERTIFICATEN
„ALRO" OBLIGATIES
„ALRO" Kantoor - Gouda
KASTPAPIER aan velllen
KASTPAPIER aan rollen
PUNAISES
GOUDSCHE COURANT - ZATERDAG 8 MAART 1930 - TWEEDE BLAD
RADIO
filcaaiseer-Mliiii DE flilN c Zn.
GOUDSCHE KAAS
P. G. TEEKt NS, Gouwe 55
J.P v.d.Bas&C.Verhetj
WISKUNDE
Kantoor-
„DE KLEINE WINST"
enoodlgdheden
BOEKHANDEL J. VERSCHOOR,
VOLLEDIGE GARANTIE
NUTSSPAAItBANK TE GOUDA
Het kantoor Oosthaven 12 ie dagelijks geopend
Bi,
alle
gelegenheden
FIRMA G. LUYERINK
Bloemen en Planten
Kleiweg 36 38 - Tel. 6II - Gouda
Meermalen Bekroond.
t
Turfmarkt 1 - Telef. 344 - Gouda
Zeer mefle verhuizingen met aute-verhuiawagena van
en naar alle plaatsen.
Transport van Piano's, Orgels, Brandkasten, enz. enz.
ALTIJD ONDER GARANTIE.
Goedkoop# prijzen. Zeer nette behandeling.
nb.vM.na L N. POLDERVAART.
wit per 25 vel (prachtig glad papier) f 0.70
blauw 25 f 0.60
rood 25 f 0.90
Damastpapier per rol
Kastpapier met rand per 12 vel
f 0.45
f 0.2Q
wit, blauw, bruin, violet en groen per rol f035
rood f 0 50
Koper per 36 stuksf 0.05
„144f 0.15
wit, rood blauw, bruin, violet en groen p.36 et. f 0.10
VOORJAARSETALAGE
van JAN VAN DAM gezien?
Mooi* Sehosnan hè 7
I Lekker V Gezond
II iet tick I06GEBIBDB?
1. VERBUIG, Spleringstraal GS
S. S. van Dantzig
Aanlog an onderhoud
Licht-, Kracht- cn Telefoon-Install
Electrische
laties
BOUWER'S GLASHANDEL
TEGEN FABRIEKSPRIJS.
De Nutsspaarbank
De Reeuwijksche en Sluipwljksche Plassen
..Materiaal" dat als een „geheim
Rapportu wordt gequalificeerd.
Stempel- en Naamplaatfabriek
BOERS A Co. R'dam
Uit ons Parlement
Zwaden #n de entwapening,
ar.
Boekhouden Handelsrekenen
OPLEIDING VOOR PRAKTIJK
EN EXAMENS
J. L. A. BRAAK
Leeraar M. O. Burg. Martenss. 24
Handelsrecht Handelskennis
BOUWKUNDIG BUREAU
J.C. HENRI VAN INGEN
Rotterdam Vlietitraat 8b - TeL 11748.
Verzorging Tan Exterieur, Interieur, Hin
derwet, Drankwet, enz. Allee tot het vak
behoorend.
Steeds voorradig alle maten prima
gebruikte Autobandtn,
2eWeenastraat 17, Tel. 43929, R'dam
adres voor prima volvette
Zoete en Zoute krakelingen
22 en 25 cent per ons
Alle soorten gebakjes 8 cent per stuk
Siroopwafels 6 cent per stuk
Prima Honingkoek 40 cent per stuk
Boterkoekjes 20 cent per ons
Banketsoorten 22 cent per ons.
G«bi". Kamphuizen.
M. J. Dl JONQ
DAMESKAPPER
L. GROENENDAAL 110, b. d. Gouwe
Blijft zich beleefd aanbevelen voor
het kappen van Dames voor elke
gelegenheid. Ook Bruidscoiffure.
Ook aan huis te ontbieden.
II
Hypotheken
Credieten
Belastingzaken
Administration 20
Assurantiën
Adviezen
Achterstallige vorderingen
Solide zaken te koop gevr.
Makelaarskantoor
MINOERBROEDERSTEE0 6 fini.rio
Zijstraat OOSTHAVEN UUUUe
fessen aangeboden, op zaer billijke vowr-
waardsn, tooi leerlingen H. B. S. «o
Gymnasium, voer Kandidaten BOUWKUN
DIG OPZICHTER, enz. door
P. S. DAUVILLIER
761 10 B. MARTENSSINGEL 12.
Hst adres voor
•n
it
Korte Tiendeweg 22
GOUDA
F. W. Raitaetraat
Werkplaats AALTJE RAKSTEEG 7
is
liDIPLOMEERD SCHOENMAKER
ONDER RIJKSTOEZICHT.
dit voor U een waarborg zijn dat Uw
schoenen hersteld worden, zooals het
behoort.
Oeada Dabbele Buurt 3
„N. V. CONSUMPTIE HANDELSONDERNEMING „PRAKTICUS"
(Koninklijk goedgekeurd)
Hoofdkantoor: VAN SPEYKSTRAAT 24—26 ROTTERDAM.
Speciale Detailhandel in: MARGARINE, RUNDVET, KOFFIE, THEE, CACAO.
Meer dan 60 filialen in Nederland.
Dagelijksche thuisbezorging door geheel Nederland zonder eenige prijsverhooging.
L. S.
Hiermede brengen wjj te Uwer kennis, dat door ons als Beheerder van het Depót
Gouda werd aangesteld, de Heer
W. RENZEBRINK, - MOLENWERF 12 - GOUDA
In verband hiermede zal door ons worden ingevoerd
EEN SPECIALE RECLAME OP NIKKELEN ARTIKELEN,
welke verkrijgbaar worden gesteld op onze zuivere, overheerlijke en hygiënisch verpakte
MARGARINE k 60 cent per pond, n.l.:
op 4 POND MARGARINE EEN NIKKELEN LEPELBEKER
4 THEEZEEFJE M. LEKBAXJE
THEEBUSJE
THEEBLAD
SUIKERPOT
MELKKAN
THEEPOT
THEELICHTJE
KOFFIEKAN
WEKKER (prima uurwerk)
Deze artikelen zijn van de beste kwaliteit Nikkel (Hollandsch fabrikaat) benevens
van hetzelfde décor, waardoor U geleidelijk in het bezit van een volledig nikkelen servies
kojnt.
ATTENTIE.
Al onze Consumptie-artikelen zijn voorzien van het Wettig gedeponeerd Handels
merk
Bovendien wordt tot nader order bij ieder pond dezer margarine gratis verstrekt:
EEN PAKJE TAAI-TAAI.
Schrijf U even een briefkaartje naar ons depót en ons personeel zorgt voor de rest.
Onder beleefde aanbeveling, teekenen wij,
Hoogachtend,
N. V. C. H. „PRAKTICUS"
Depót GOUDA, MOLENWERF 12.
EISCHT vóór alles van Uw» spaarbank
voor de nakoming harer verplichtingen
De Reserve van ruim 382.000
der
biedt U deze garantie zonder eenig
voorbehoud.
TELEF 313
Firma Wad A. Rlalvald.
LANGE TIENDEWEO 27
heeft la r««rrnt
BLAUWE DRUIVEN
TAFELPEREN
TAFELAPPELEN
SINAASAPPELEN
MANDARIJNEN
CITROENEN
BANANEN
NIEUWE VIJGEN
DOOSJES TUNIS-DADELS
PERZIKEN EN PRUIMEN.
VRUCHTEN IN GLAS
VRUCHTEN IN BLIK
DIVERSE SOORTEN NOTEN
BUSGROENTEN (merk Sleutels)
MET ONGEVALLEN VERZEKERING
UITLOTING A PARI VOLGENS AANWIJZING DER
NED. STAATSLOTERIJ VERKRIJGBAAR IN HET -
KLEIWEG 59 - TELEFOON 769
rolletjes kastrand WIT
ROOD
BLAUW
GROEN
VIOLET
OOUD
per rol
12, 15 en 20 cent
20 cent
20
20 en 25 cent
15 en 25 cent
20 en 25 oent
TEL. >87
KLBIWEO 30
Heeft U de 10
Teven, zijn dair voorradig: Dames- en
Heerenschoenen met ingebouwde Steun-
zolen, zoodat het dragen van loase Steun
zolen daarin overbodig is.
Neemt het dan van onti
Wij bakken met succes 1
Echt Groninger
Roggebrood
Zeer smakelijk Zoet
Roggebrood
Roggebrood met Rozijnen
Natuur Roggebrood
Wordt desverkisiend aan huia bezorgd
N. W. O. Goodoron van
Jansen Tilanus
Friezenveen.
LINNENKASTEN, THEEK ASTEN,
THEEMEUBELS,
KINDERL1DIKANTEN in «Ue kleu
ren laqué. KAPSTOKKEN en
PARAPLUIEBAKKEN tegen uitent
oeBcurreerende prijzen bij
J. VAN HEEREN Jz.
RAAM 878 GOUDA.
BLAUWeTRAATia. TEL. BB, BOUDS
Vreegt onver,licht Offerte voor Uw
at. te leggea Eleetrieche Inattllatiee
WIJ vertegenwoordigen voor Gouda de GANZ MOTOREN waardoor wij in staat
60 zijn deze Motoren aan de bedrijven tegen SPECIALE PRIJZEN TE LEVEREN
MAGAZIJN DE DRIEKLEUR
MARKT 54 TELEPHOON154
Speciaal adres voor DEURPLATEN
Steeds voorhanden in 150 maten.
Specialist in mooi afgeslepen Etalageplatta
en Spiegelplateaux.
Voor Winkeliers hebben wij extia prjjMkt
Vraagt gratis prijscourant.
BOUWER'S GLASHANDEL
Telephoon 254
Magazijn de Driekleur.
H. BROUWER DE KONING
Spieringatraat 153 Gttfc
Olie brood werd bekroond:
Arnhem 1828, '.-Bosch 1824, R'dam 1IH
Dordrecht en Utrecht 1887.
Bijzondere Resultaten over 1929
Toen voor de totstandkoming van de ge
meentelijke Spaarbank en Stortingsdienst
van gemeentewege een sterke propaganda
werd gevoerd voor die gemeentelijke instel
ling is m den openbaren Raad te kennen
gegeven dat de strijd om het bestaan vooral
zou gaan tusschen de op te richten gemeen-
tebank en de Nutsspaarbank. In die dagen
zijn er ongetwijfeld velen geweest, die ge
dacht hebben dat de Nutsspaarbank in de
oprichting der Gemeentebank een geduchten
concurrent zou krijgen, die haar door een
hooger rentecijfer een belangrijk deel van
haar omzet zou afnemen.
Wat is de practijk anders geweest. De
publicatie van het 5-jarig financieel over
zicht der Nutsspaarbank heeft, we hebben
er reeds met een enkel woord op gewezen,
doen zien dat de Nutsspaarbank, instede
van de concurrentie van de Gemeentelijke
hank te ondervinden, een tijdperk van on
gebonden bloei beleeft, waaruit blijkt hoe
zeer deze gewaardeerde instelling het alge
meen vertrouwen geniet.
Het is heel merkwaardig hoe juist in
1929 gestaag de belangstelling voor de
Nutsspaarbank is toegenomen. Van maand
tot maand heeft zich dit op duidelijke wijze
gedemonstreerd, terwijl het rentetype lager
was dan hij de Gemeentelijke Spaarbank.
Ontvang Uitgaaf
Aantal Aantal
posten Bedrag posten Bedrag
Jan. 3305 ƒ107.359.36 55» 63.059.01
Febr. 260» 62.786.32 459 62.790.68
Maart 3045 91.176.24 354 73.837.38
April 2665 68.471.20 378 49.747.91
Mei 2652 82.069.36 565 73.927.61
Juni 3632 78.261.87 466 56.613.05
Juli 3274 91.344.95 430 58.130.90
Aug. 3860 71.609.39 413 51.039.51
Sept. 3696 82.821.26 435 49.868.—
Oct. 3897 71.368.64 529 85.153.70
Nov. 4892 105.879b.487 83.834.03
Dec. 4192 81.614.67 472 61.061.66
41518 994.762.26 6565 767.953.29
Zeer opvallend is de vermeerdering van
het aantal inlagen. Waren er in 1928 15648
posten, in 1929 steeg dit aantal tot 41518
posten van inleg. Het aantal uitgegeven
nieuwe boekjes bedroeg 1842, waar
tegenover er 379 vervielen, zoodat het aan
tal rekeninghouders over 1929 met 1468
vermeerderde.
Deze vermeerdering heeft blijkens de pu
blicaties over Januari en Februari van dit
jaar nog steeds voortgang. Deze beide
maanden geven de volgende cijfers te zien:
Ontvang Uitgaaf
Aantal Aantal
posten Bedrag posten Bedrag
Jan. 6524 ƒ153.553.21 1566 „108.539.32
Feb. 4880 „146.226.87 611 50.998.67
10404 299.780.08 2177 169.637.99
Het is niet mogelijk van maand tot
maand na te gaan hoe de verhouding js
van de ontwikkeling van de Gemeentelyke
Spaarbank tegenover die van het Nut, daar
de publicaties der gemeentelijke bank on
regelmatig verschijnen.
Na de publicatie van de resultaten over
Oct. en Nov. 1929 op 7 Dec. 1929 verscheen
eerst gisteren de opgaaf over de maand
Februari, doch noch de gegevens omtrent
het resultaat over 1929 noch die over Ja
nuari 1930 zjjn gepubliceerd.
Het zou- niet juist zijn op grond van de
onvolledige cijfers der Gemeentelijke bank,
welke bekend zijn geworden, een conclusie
te trekken of de toename der inleggers en
der bedragen gelijken tred heeft gehouden
met den vooruitgang die by de Nutsspaar
bank daarvan is te constateeren. Wanneer
deze in volledigen vorm van maand tot
maand verschijnen, zal alleen een juiste ver
gelijking mogelijk zijn.
Uit de gepubliceerde cyfers van de Nuts
spaarbank, welke over 1929 reeds volledig
zijn uitgegeven, blykt echter in elk geval
dat de Nutsinstelling door de uitbreiding
van haar diensten in groot aantal haar
cliëntèle heeft zien toenemen en dat haar
streven het sparen te bevorderen met toe
nemend succes wordt bekroond. Het sinds
Jaq. j.l. verhoogde rentetype tot 4 zal
dit zeker nog meer aanmoedigen.
De vlugge publicatie harer gegevens
levert het bewijs dat deze instelling, hoe
wel met een zeer klein personeel werkend,
wat by de Gemeentelyke spaarbank
zeker niet het geval is over een perfecte
organisatie beschikt.
Waar de werkzaamheden aan de Nuts
spaarbank zoo sterk toenemen, wordt ver
wacht dat zeer spoedig, wellicht reeds 1
Mei a.s. tot mechanisatie van de admini
stratie voor den ophaaldienst zal worden
overgegaan.
2.per week. GEHEEL COS-
PLEET GEPLAATST 125,-.
HAPPEL, Snoyatraat GOUDA
J:I7ÜERSTR. C
I ELEF. 57194,
HANG
(GEEN FILIAL!
O. van Laauaraa
Tuinstraat 85,Oouda,Tel. 351
In- «n verkoop van
alle soorten ledige vaten.
GRAFKERKEN GRAFKJtUlZEK
SGHOORimSENMANTlIA
Ornamenten ln alle stwn.
Beleefd aanbevelend,
Firma J. M. van Buurta
Steenhouwerij
VIJVERSTRAAT 12, GOUDA.
In de debatvergadering over de al of niet
droogmaking der Reeuwijksche en Sluip-
wyksche Plassen, gehouden op 14 Februari
tusschen de heeren Sandifort, voorzitter
der afd. IX van de S.D.A.P. te Rotterdam
en Van Staal, Lid der Prov. Staten van
Zuid-Holland en Wethouder van Gouda, is
door laatstgenoemde spreker medegedeeld
dat hem juist in handen was gekomen een
«geheim rapport" vain het Comité tot Be
houd van de Plassen van October 1928, dat
van zoodanigen inhoud was, dat het door
hem noodzakelijk werd geacht dat dit zou
worden gepubliceerd, teneinde ook zyn
mede-leden van de Staten van Zuid-Holland
daarvan kemnis te kunnen doen nemen.
De publicatie heeft thans plaats gehad. De
heer Van Staal heeft het „materiaal", dat
het Comité voor het behoud der Plassen
voor zich had verzameld om daarmede be
langstellenden in te lichten, welk „mate
riaal" door hem als een „geheim rapport"
is bestempeld, doen drukken en rondgezon
den o.a. aan de Statenleden en de lederi van
den Goudschen Gemeenteraad an daaraan
toegevoegd een „memorie" van zijn hand.
Aan de pers werd verzocht tot publicatie
van beide bescheiden over te gaan.
Al zullen wij hiermede wel weer opnieuw
des heeren Van Staal's toorn op ons laden,
Wy kunnen aan het verzoek tot publicatie
niet voldoen. En wel om de volgende rede
nen: Het „materiaal" is door het Comité
bijeenverzameld, het is ons van naby be
kend niet om als brochure in druk te wor
den uitgegeven, doch gestencild in een aan
tal exemplaren om hen, die gevoelen voor
het behoud der Plassen, een kyk te geven
op de velschillende vragen van technischen
en economischen aard, welke bij de plannen
tot droogmaking naar voren komen. Een
rapport, zooals de heer Van Staal dit „ma
teriaal" gelieft te noemen, is dit geenszins
en „geheim" is het evenmin, daar de gege
vens, welke daarin zyn vervat in talrijke
persartikelen reeds lang zyn gepubliceerd
en in vergaderingen aangevoerd.
Dit „materiaal" was verdeeld over de
volgende hoofdstukken
Wat, de Plassen waard zijn
n. Technische kant van de droogma
king.
III. Te verwachten opbrengst van de
bovenkomende grond.
IV. Onteigening.
V. Grondonderzoek.
VI. Werkloozen-vraagstuk.
VII. Polder Broekvelden en Vettenbroek.
van. Slotsom.
Hieruit blykt wel dat het Comité aan den
PractiBchen kant der droogmaking behoor-
w* aandacht heeft gewyd.
Sinds de verzameling van dit „materiaal"
zyn verschillende nieuwe gegevens bekend
««worden, waamiede thans moet worden
gerekend. Dat de heer Van Staal, hiervan
blybbaar niet op de hoogte, thans op dat
materiaal van 1928 is aangevallen om dit
als een „geheim rapport" rond te zwaaien,
kan voor ons geen reden zyn om daaraan
door publicatie in dit blad mede te doen.
Bjj de kritische beschouwingen, welke het
Statenlid en Wethouder, de heer Van Staal
aan dat volgens hem „geheime rapport"
wydt, is ook opgenomen een financieel pro
ject, dat de heer Van Staal aan den Oud-
Minister Kan, het lid van Ged. Staten Jhr.
Mr. von Fisenne en aan B. en W. van Gouda
heeft voorgelegd.
Dit project, waaraan nog nimmer eenige
bekendheid is gegeven, laten wy hier onver
kort volgen:
DROOGMAKING REEUWIJKSCHE EN
SLUIPWIJKSCHE PLASSEN.
Naamlooze Vennootschap. Kapitaal
(Garandeert eventueel risico.)
Voor exploitatie, egaliseeren, bezaaiing
enz., te sluiten Hyp. geldleening of Hyp.
Crediet tot 1.000.000.benoodigd voor
„middelen tot verhooging verkoopprijs".
Pag 12. Byl. B 5.
Volgens rapport Commissie v.
d. Torren, totaalbedrag ƒ1.517.000.—
Geraamd tekort 800.000.—
Blijft 717.000.—
voor 784 H.A. land k f 900.— per H.A.
Volgens bovengenoemd rapport zal na 10
k 15 jaar de verkoopwaarde per H.A. 2000
waarschijnlijk zyn. Gerekend na 10 jaar is
dus een prijsverhooging van 100.— per
jaar per H.A.
Aannemende dat geleidelijk toenemende
opbrengsten van akkerbouwproducten, etc.
de exploitatiekosten dekken met inbegrip
van rente geldleening.
Geheele verkoop van land in 10 jaar of
gemiddeld 76 H.A. per jaar by een prijs
verhooging van 100.— per jaar per H.A.
opbrengst na:
ƒ1100.—
1200.—
„1300.—
1400—
1500—
„1600—
„1700— as
1800—
„1900—
„2000—
le jaar 78 X
2e 78 X
86.800—
98.600—
101.400—
109.200—
117.000—
124.800—
132.600—
140.400—
148.200—
164.000—
Verkoopprijs totaal 1.217.000.—
af geraamde waarde na
droogmaking *...717.000.-
Blijft 500.000—
Betaling tekort
Indien van het geraamde tekort door de
Gemeente Reeuwijk ƒ50.000en van het
resteerende door het Rijk 300.000.Pro
vincie 300.000.en Gemeente Gouda
150.000.wordt bijgedragen, dan zou de
N.V. eventueel een deel, b.v. 50 van het
voordeelig saldo kunnen restitueeren.
Tevens zjjn de bedragen van het Rijk,
Provincie en Gemeente Gouda te verlagen
met een derde van de eventueele bijdrage
Polder Vettenbroek.
Voordeelen
784 H.A. Cultuurgrond, een levensbestaan
opleverende voor minstens 600 personen,
bovendien een zeer belangrijk object voor
werkverschaffing met verdere blijvende in
directe groote voordeelen voor Rijk, Pro
vincie, Gemeente en neringdoenden,
Voor het oogenblik laten wij alle „kri
tische beschouwingen' 'alsmede dit finan
cieel project van den heer Van Staal zonder
meer pas see ren, doch wy zen er alleen op
dat waar aanvankelijk het aandeel dat Gou
da zou bijdragen in het tekort der droog
making op maximum 100.000.was ge
fantaseerd, die onderstelling
thans 150.000.
is geworden!
Het papier verdraagt veel!
TWEEDE KAMER.
Verschillende wetsontwerpen.
Na een zeer breedvoerige behandeling
een spotter merkte op, dat hoe minder de
Kamer over Indië tie zeggen heeft hoe mcér
zij er over zegt is de Inuische begrooting
aigedaan. Bij alle hoofdstukken hebben do
socialisten evenais de communisten, voor
zoover aanwezig, zich „tegen" verklaard. En
bij het laatste hoofdstuk. Marine, voegden
zich ook de vrijz.-democraten met hun ap
pendix Floris Vos bij de opposanten. Ver
gaten zij bij de afdeeling Oorlog, dat zij ont-
w apen aars zijn?
Hierna heeft de Kamer den communist
de Visser, da© op order van Moskou ,Jn
werkloosheid doét", een interpellatie over
de werkloosheid toegestaan en daarna heeft
zij eenige niet onbelangrijke wetsontwerpen
behandeld.
Bij een ontwerp, dat gelden aanvraagt om
de diepte van de Vliasingsche haven van 10
op 12 M. te brengen, is van verschillende
zijden er op gewezen, dat terwijl gelijke
loodsgelden tuesohen België en Nederland
is overeengekomen, België door den zeer
lagen franc-koers een voorsprong op Vlis-
singen heeft. Het eind was, dat de Minister
van Waterstaat zich bereid verklaarde hier-
over met zijn ambtgenoot van Defensie-en
Buiteulandsohe Zaken in overleg te treden.
Als België echter niet wil? Een evenredige
verlaging van het Nedariandsche tarief zou
de Bchatkist eenige millioenen kosten en
inmiaW de Geer heeft neg pm itrde
Kamer opnieuw verzekerd, dat er geen spe
ling in de begroeting zfi.
Een wetsontwerp van gansoh anderen aard
was de goedkeuring van de toetreding tot
3 van de 4 hooistukken van in '28 door de
9e Volkenbondsvergadering vastgestelde Al-
gemeene Acte nopens vreedzame regeling
van internationale geschillen. Tegen den in
houd van deze hoofdstukken had op zichzelf
niemand bezwaar, behalve de communist
die overal kapitalistisch bedrog in ziet. De
grief bij de woordvoerders van socialisten
en vrijz.-democraten was echter, dat de Re
geering in haar wetsontwerp heeft uitgescha
keld het hoofdstuk, dat de verplichte arbi
trage invoert voor belangen geschillen,
wanneer de voorgeschreven poging tot ver
zoening is mislukt. Dat ging de Regeering,
evenals tal van deskundigen op het gebóed
van het internationaal recht, te ver. Tegen
over de heeren Joekes en Vliegen, die er
geen bezwaar in zagen, hebben de heeren
Knottenbelt, Heemskerk en Schokking het
standpunt van minister Beelaerts van Blok
land verdedigd, waarna het wetsontwerp
ongewijzigd is goedgekeurd.
Daarna kwam een wetsontwerp aan de
orde, waaraan de Kamer een kluif zal heb
ben de wettelijks regeling der (verplichte)
winkelsluiting. Behoudens uitzonderingen
en de bevoegdheid der Gemeenteraden om
in bijzondere omstandigheden afwijkingen
dezer wet toe te staan, «telt deze wet als
regel voorop: alle winkels 's avonds na 8
uur en op den Zondag dicht.
Is er aan dezen nieuwen dwang, aan dit
nieuwe ingrijpen door den Staat in de vrij
heid van bedrijf, behoefte, is het gerecht
vaardigd? Met de liberale sprekers dr. Vos
en mr. van Rappard beantwoorden wij deze
vraag ontkennend. Waar ex plaatselijk be
hoefte bestond zijn verordeningen in het
leven geroepen.
In honderden Gemeenten, waar men er geen
behoefte aan had, zal de Rijkswet nu den
dwang brengen, waarvoor thans minder dan
ooit reden bestaat, wijl met ingang van i
Januari j.l. het werktijdenbesluit voor de
winkelbedienden in werking ia getreden.
Om nu de oontrole te vergemakkelijken en
mede om de concurrentievoorwaarden Voor
de winkeliers gelijk te maken, wil uiten
thans deze wet doorzetten. Het eerste kan
natuurlijk nooit reden zijn om zelfstandige
ondernemers, due willen werken en cue
vaak lang moeten werken om te kunnen be
staan het arbeiden te beletten en gelijk
maken van concurrentievoorwaarden is in
een bedrijf, waar deze zoo uiteenloopen, na
tuurlijk een onmogelijkheid en het is ook
niet de taak van den Staat. De liberale
woordvoerders hebben zich dan ook vier
kant tegen deze onnoodige en voor velen
nadeelige wet krachtig verzet, mede om de
regeling der Zondagssluiting, die velen ern
stig zal dupeeren en boven (Ken voor de
Joodsche winkeliers onbillijk is.
Het laat zich echter aanzien, dat deze wet
met een royale meerderheid er door komt.
Dit soort sociale in ome oog en anti-soci
ale wetgeving ia immers tegenwoordig in
de mode. Katholieken, sociaal- en vrijzinnig-
democraten zien in dit soort sociale „be
scherming" geen beeji
Merkwaardig was de houding der ortho
dox-protestants che groepen. Voor deze ia de
verplichte Zondagesluiting hoofdzaak. In
dien, wat waarschijnlijk lijkt, de Chxist.-
Historischlan ten slotte vóór de wet zullen
stemmen, zal het om dit stukje verplichte
Zondagsrust zijn. De uitzonderingen mogen
echter met verder gaan. Dan is voor hen en
ook voor den anti-revolutionair Smeenk het
mooie er af. Voor diens partijgenoot prof.
Visscher is er al geen moois meer aan en
hij sprak namens de meeste zijner fractiege-
nooten tegen de wet. Hij sprak van quasie-
sociale politiek en van een te strak geregen
keurslijf, maar de regaling voor den Zon
dag, welks een aantal uitzonderingen toe
laat, vond de auti-rev. woordvoerder een
treurig exemplaar van meten en passen.
Dat moest veel straffer.
Waaruit men al weer ziet, dat de ïecbts-
protestanteche partijen op het stuk van de
vrijheid om den Zondag te besteden tooals
men dat weoecht, de ergste drijvers naar
onvrijheid zijn. Men nam het zelfs van dis
zijde de Katholieken ernstig kwalijk, dat sij
te deze niet Behouder aan schouder naast
de andere rechts che partijen staan.
Alsof men niet weet, dat er een onover
brugbare kloof gaapt tusschen de opvattin
gen van de orthodox-protestantsche partijen
en de roomschen t. a. v. den Zondag.
Waarlijk, men kan de fictie van de recht-
sche „eenheid" ook te ver willen drijven-
ïtSt Strijdgenooten voor den vrede.
Het Zweedsohe vredesgenootschap heeft
onlangs den Franeahen generaal Varraux
en dr. h.c. Freihert von Bchoenaach, gene-
raal-majuur buiten dienst, uitgenoodigd te
zamen tien dagen lang in verschillende
Zweedache steden voordrachten te houden.
De Franechman en Duitscher zijn strijd-
genooten sinds het Ber'ynache vredescon
gres van 1924. In aansluiting daarop spra
ken zij toentertijd in twaaif West-Duitsche
steden ten gunste van de Duitsch-Fransche
verbroedering.
De Duitsche generaal maakt in de Vos-
sisahe ZeStung de opmerking, dat velen ge
neigd zullen zijn te vragen, wat de Zweed-
scthe ontwapening beteekent wanneer de
groote mogendheden nog steeds tot de uin-
den toe gewapend zijn. Archimedes heeft
eens gezegd geef mij een vaat punt, waar
ik den hefboom kan aanzetten en ik zal
de wereld uit haar spil lichten. Toen enkele
maanden geleden de beide groote linkache
partijen in Denemarken, zonder rekening
to houden met de bewapening van al de
andere landen, zich voor algeheele ontwa
pening uitspraken, had Von Schoenaioh on
middellijk het gevoel, dat de ontwapening
der kleine staten misschien het Arohimedi-
sche punt is. van waaruit de geheele be-
wapenmgawaanzon ujit. gyn hengsels zou
kunnen worden gelicht Von Sehoenaich's
reis heeft dezen in dit geloof versterkt.
Zijn optimisme iB vooral hierop geba
seerd, dat de Scand&naviëra veeJ vredelie
vender zijn gezind dan de overige Euro
peanen, die door de oorlogspsychose zijn
aangetast Twee voorbeelden mogen ten be
wijze worden aangehaald, in Duitsohland
wordt de aartsbisschop van Upsala, goe
derblom, als een overtuigd pacifist be
schouwd. In Zweden zelf rekent men hem
daar healemaal niet toe. Naar noen zegt,
moet hy het vraagstuk der ontwapening
angstvallig uit den weg gaan en er zyn
zelfs uitspraken van hem bekend, die hem
tot een halven militarist zouden kunnen
stempelen. Op een der vergaderingen, waar
de generaals Varraux en Von Schoenajlch
spraken, waren enkele actieve Zweedache
officieren in burger aanwezig. Ook zij
stemden levendig met den bijval in. Ds
kracht van het pacifisme in de Scandina
vische landen is voor een groot deel hierin
gelegen, dat de beweging niet alleen wordt
gedragen door politieke en economie che
denkbeelden, maar overwegend door reli-
gieuse. Van de bovenvermelde tien verga
deringen vonden er vier in kerken der vrij-
religieusè gemeenten plaats.
Ten bewijze van de sterkte van 's Zwoud-
cel ie pacifisme deelt Von Schoen aioh nog
mee, dat het vredesgenootschap dertigdui
zend leden heeft op een inwonertal van
zoo n zes miliioen. Von Schoenaich ia er
buitengewoon over te spreken, dat de hou
ding der nationalisten en militaristen te
genover hem en generaal Verraux onberis
pelijk was. Treurige herinneringen aan het
geen wij in Duitschland hebben beleefd
bij voordrachten van pacifistische buiten
landers kwamen in mij op, aldus besluit
de Duitsche generaal.
BUITENLANDSCH NIEUWS.
DUITSCHLAND.
Het aftreden van Schacht.
Een verklaring van den rijksminister
van financing in den rijksdag.
In den rijksdag heeft dr. Moldenhauer
naar aanleiding van interrupties van. links
en rechte den ysriÜMtag ri
*lei<ïïng van het aftreden van dr. Schacht als"
president van de ryksbank.
De minister zeide, dat de ryksregeering
de onafhankelyke positie der rykesbank en
van den president geenszins hadden be-
invloed. Aan deze onafhankelijkheid hadden
ook de politieke meeningsverschillen niets
veranderd, welke in het openbaar tusschen
dr. Schacht en de regeering waren geregeld.
Spr. zeide reeds in Den Haag dr. Schacht,
met wien hij persoonlijk vriendschappelijk
betrekkingen onderhield, te hebben ver
zocht af te zien van zyn plan om af te tre
den. Hy beschouwde dr. Schacht n.l. als een
zeer bekwaam ryksdagpresident, ofschoon
hy zyn politieke quaüteiten anders beoor
deelde. Zijn aftreden was niet geschied
onder een of andere pressie der ryksregee
ring. Dr. Schacht had eenvoudig de conse
quenties getrokken uit het feit, dat hem een
politieke rol werd opgedragen, die hem in
conflict met zyn officieele positie bracht.
De stabiliteit der Duitsche valuta zal ook
onder het plan-Young gewaarborgd zyn
door de onafhankelijkheid der rijksbank,
waaraan de rijksregeering ook onder den
opvolger van Schacht niet zal tornen. B(j
deze gelegenheid sprak de minister tevens
het gerucht tegen, als zou Schacht by zyn
aftreden een in de millioenen loopend be
drag als tegemoetkoming zou ontvangen.
Dr. Schacht had hem gemachtigd tot de
verklaring, dat hy slechts een pensioen van
30.000 markt zou ontvangen.
De economische partij verzoekt
Schacht zyn besluit te herzien.
De rijksdagfractie der economische par
ty heeft aan dr. Schacht medegedeeld, dat
zü met groot leedwezen heeft kennis geno
men van zyn plan om af te treden en zij
verzoekt hem met het oog op den uiterst
kritieken toestand van het economische le
ven en van het vaderland in het algemeen
om op zijp post te blijven.
SPANJE.
De jeugd schaart zich om Alfona' troon.
Beweging tot steun aan de monar
chie in Spanje wint veld.
De monarchistische jeugd begint zich
(zoo verneemt de Times uit Madrid) om
den troon van den koning te scharen.
Eenige dagen geleden zonden enkele jonge
edelen, o.w. graaf la Granga, een oproep
aan de monarchisten, om te Madrid bijeen
te komen, ten einde blijk te geven van hun
trouw aan den koning Tot dusver ontvin
gen zij reeds 700U adhesiebetuigingen. Zes
vooraanstaande Spanjaarden hebben zich
bereid verklaard de vergadering toe te spre
ken. De beweging wint snel aan 'kracht en
er wordt reeds voorgesteld in alle 50 pro
vincies vergaderingen te houden. De gran-
des steunen het streven der monarchisten.
Aangespoord door de bladen heeft de on
langs gekozpn nlauwe leider van de conser
vatieve partij, graaf Bugalal, die Sanchez
Guerra opvolgde, verklaard,, dat de conser
vatieven zich aan de Grondwet van 1876
houden. De persoon des konings is heilig
en onschendbaar, zoo verklaarde hij, en, de
daden van den koning kunnen dus niet
worden afgekeurd.
FRANKRIJK.
De watersnood in het Zuiden.
Zes lijken gevonden.
Volgens een officieele publicatie van het
ministerie van openbare werken iB een deel
spoorwegen iii Mt overstroomde gebied
weer in bedryf genomen. Nadat te Montau-
ban het water gevallen was, heeft men 60
lyken gevonden, die echter lang niet alle
herkend konden worden. Talrijke huizen zjjn
ernstig beschadigd of dreigen in te storten.
De Kamer staat een crediet tot
steun toe.
De Kamer heeft gisteren met algemeens
stemmen een eerste crediqt ,ten bedrage van
honderd miliioen franc goedgekeurd tot
steyn van de door de overstroomingen ge
teisterde bevolking in het Zuiden.
VER. STATEN.
Invoerrechten op Portlandcement.
De Senaat heeft een invoerrecht van zes
cents per 100 lbs. voor portlandcement, dat
thans op de vrye lyst voorkomt, goedge
keurd.
Weer een tornado.
Het Mississippi-gebied opnieuw geteisterd.
De Zuidelijke staten, speciaal Louisiana
Mississippi en Arkansas zijn naar de Tele
graaf verneemt, door een tornado geteisterd,
die groote schade heeft aangericht en meu-
schenlevens reeft geëischt.
Da stad Boyle, in den staat Mississippi,
heeft zwaar geledentwee personen zijn ge
dood, terwijl een groot aantal verwondingen
opliep. Vijftien huizen werden vernield en
de plantages en korenvelden in den omtrek
vrijwel geheel verwoest.
BINNENLAND.
De gyzeling niet meer van onzen tyd?
De heer Duys heeft aan den Minister
vragen gesteld.
Het lid van de Tweede Kamer, de heer
Duys, heeft aa& den minister van Justitie
de volgende vragen gesteld:
la het den minister bekend
dat zich op dit oogenblik een vader van
vier kinderen in gijseJtmg bevindt op ver
zoek van zekeren D. uit Gouda, op grond! van
het feit, dat deze laatste van den eerste zou
hebben te vorderen een bedrag van f 57.50,
en dat deze gijzeling reeds meer dan hon
derd dagen heeft geduurd;
dat de gegijzelde, na zijn faillissement te
hebben aangevraagd, dit faillissement wa
gens gebrek aan actief zag opgeheven en
daarna opnieuw gegijzeld werd;
dat daarna de gegijzelde opnieuw faillis
sement aanvroeg, dit echter werd geweigerd
op grond van het fait, dat er geen actief waa
en de man, die hier gegijzeld was, straat
arm bleek te zijn?
Is, indien deze feiten juist blijken, de mi
nister niet van oordeel, dat ook hier wede*
uit blijkt, dat het instituut der gyzeling
niet nieer is van onzen tijd. en is de mi
nister bereid, een wetsontwerp aanhangig
te maken, waarbij, hetzij dit geheele insti
tuut wordt afgeschaft, hetzij zoodanig wordt
herzien, dat althans een gebruik er van, ala
hier geschiedt, voor de toekomst onmogelijk
wordt gemaakt?