G.K.
H.KRIIMPENFORT&Zg. 4
"O
Liwimtaiiis naaimachines
Until- m iiliMiirlj 8. Mm
Bptibire ïtrlmping IsGndi
Het
GEOPEND
SPECIAAL ZAAK
1
Electro Technisch Bureau JOH. BEU
'k "I?. 'k "k 'l|0« 'I2.?
RADIO
BEDDEN - TAPIJTEN
MEUBILEERING
KLEIWEG 25
II ut toch mfiEUODD?
„JACQUELINE"
JAARBEURS
WITTEvSTAD OBLIGATIEN
KLEIWEG 88
De Goudsqhe Fruithandel
GOUDSCHE COURANT - ZATERDAG 15 MAART 1930 - TWEEDE BLAD
Siroopwafelen de fijnste 4 ct
Tompoucen7
Gebakjes8
P «t
Besort. Zandkoekjes
Gesorteerd Banket
18 ct. p o.
22 ct. p. o
Notaris Mr. I. E. 1. M. Frinkti
Het Pakhuis
J. c. HENRI VAN INGEN,
YiHmr-lirichliii DE mil i k
GOUDSCHE KAAS
P. G. TELKENS, Gouwe 55
J. Ja Baggerman
Potrozen in bloei 60 ct
Hygiënische nrtikelen en
Patentgeneesmiddelen
BOERS Co. R'dam
prijzen m
"Aanlag an onderhoud Electrisohe
Licht-, Kracht- co Telefoon-Installaties
Lekker F Gezond
1. YEBB1B6, Spieriogslnal 65
S. S. van Dantzig
BOUWER'S GLASHANDEL
TEGEN FABRIEKSPRIJS.
■I NIEUWE SCHOUWBURQ
UTRECHT
'7 t
Hoofdagent J. DE WEGER
NUTSSPAARBANK
Fraai Sterk Goedkoop
VEREENIGING VOOR
FACULTATIEVE LIJKVERBRANDING
Goudsche Kunstschatten
hun Behoud en hunne Expositie
De zaak Dorgelo-Duyvestein.
«I I»
I' I»
Nieuw# Markt 25 Telefoon 865
Kantoor
te Gouda.
(wegens vertrek v. d. eigenaar
naar elders).
De wnd. Notaris J. H. A. M. ANTEN,
zal op Maandag 17 Maart 1930, des
avonds half 8, in het Hotel „.WEL
GELEGEN", aan de Spoorstraat no.
10 te Gouda, in eene zitting publiek
veilen en verkoopen:
met afzonderlek opgang hebbend bo
venhuis, aan de Raam nos. 13 en 15
te Gouda;
Het Pérceel is in februik bij den
eigenaar.
Aanvaarding in eigen gebruik bij
de betaling welke moet geschieden
op 1 Mei 1930, ten kantore van den
"Notaris.
Bezichtiging volgens gebruik.
Breeder bij biljetten.
Het Pand tl inmiddels uit de hand
te koop. 44
Boekhouden Handelsrekenén
OPLEIDING VOOR PRAKTIJK
EN EXAMENS
J. L. A. BRAAK
Leeraar M.O. Burg. Martenss. 24
Handelsrecht Handelskennis
BOUWKUNDIG BUREAU
Rotterdam - Vlietstraat 8b - Tel. 11748.
Verzorging van Exterieur, Interieur, Hin
derwet, Drankwet, enz. Alles tot het vak
behoorend. *0
Steeds voorradig alle maten prima
gebruikte Autob*ncl#nv
2eWeenastraat 17, Tel. 43929, R'dam
•dr«s voor prima volvette
PM. J. om JONG
j DAMESKAPPER
L. GROENENDAAL 110, b. d. Gouwe
Blijft zich beleefd aanbevelen voor
het kappen van Dames vqqr elke
gelegenheid. Ook Bruidscoiffure.
Ook aan huis te ontbieden.
Verkrijgbaar in 75 soorten bij
UroenanSaal 107
30 CM. SauwO
In voorraad Clivia's, Palmen,
Azalea's, Hortensia's enz.
Uw adres voor alle voorkomende
Bloemwerken, losse Bloemen
Cacteën en Vetplanten.
sakoiAAL,aoaaa ia
Consult ook per brief.
Mevr. J> DAM
Goudschestraat 7 - ROTTERDAM
Stempel- en Naamplaatfabriek
aF.IZERSTR. e HANG 5?
r ILEF. 57194, (GEEN FILIALEN)
2.per week. GEHEEL COM
PLEET GEPLAATST 125.—.
HAPPEL, Snoystraat 69, GOUDA.
ZONDAG ló) MAART van 2"i-57, n.m.
stellen wijvyOnze Nieuwe Magazijnen ter
bezichtiging open.
Wij noodigen U beleefd uit tot een bezoek
ENOR
ME KEUZE
PRIMA
KWALITEIT
LAOS
150
BLAUWSTRAAT IS. TEL. BB, BOUDA
Vraagt onverplicht Offerte voor Uw
aan te leggen Ëlectrische Installaties
WIJ vertegenwoordigen voor Gouda de GANZ MOTOREN waardoor wij in staat
60 zijn deze Motoren aan de bedrijven tegen SPECIALE PRIJZEN TE LEVEREN
Neemt het dan van om.
Wij bakken met succes:
Echt Groninger
Roggebrood
Zeer smakelijk Zoet
Roggebrood
Roggebrood met Rozijnen
Natuur Roggebrood
Wordt domrkitzond asn huis bozorgd
STEENHOUWERIJ
A. ROODBOL
HARDSTEEN ZANDSTEEN
SCHOORSTEENMANTELS
GRAFWERKHN.
ACHTER DE KERK GOUDA.
N. W. O. Goadaran van
Janaan Tilanus
Friazanvaan.
H. BROUWER DE KONING
Spieringstraat 153 Gouda.
Ons brood werd bekroond:
Arnhem 1923, 's-Bosch 1924, R'dam 1926,
Dordrecht en Utrecht 1927.
MAGAZIJN DE DRIEKLEUR
MARKT 54 TELEPHOON 254
Speciaal adres voor DEURPLATEN
Steeds voorhanden in 150 maten.
Specialist in mooi afgeslepen Etalageplaten
en Spiegelplateaux.
Voor Winkeliers hebben wij extia prijzm.
Vraagt gratis prijscourant.
BOUWER'S GLASHANDEL
Telephoon 254
Magazijn de Driekleur.
BOUDA
/n
DINSDAG 25 Maart a.s. 8 uur slechts
één bijzondere voorstelling van
Tooneelspel in 3 bedrijven van Sacha Guitry
door N.V. Het Hollandsch Tooneel Dir. Louis de Vries
(Het Gezelschap dat vorig jaar met zoo'n groot succes „Vierdagen
uit bet, leven van een onfantsoenlijk meisje" heelt opgevoerd)
J Jacqueline wordt door de pers algemeen geroemd
als één der beste stukken der laatste jaren
H.H. Leden hebben vrijen toegang. Huisgenooten Fl. 0 50 per
ersoon. Niet Leden voor zoover plaatsen beschikbaar Loge en
talles Fl. 2.50, Frontbalcon Fl, 2.—, Balcon Fl. 1.—Galerij
Fl. 0.50 per persoon, vermeerderd met
100/° Sted. Belasting en Auteursrechten.
Plaatsbespreking voor Leden der Sociëteit Maandagavond 24
dezer des avonds 8 uur, voor Niet Leden Dinsdagmiddag van
70 3 tot 5 uur a Fl. 0.10 per plaats.
INTERNATIONAAL
11 T/„ 20 MAART 1930
HET GEREGELD BEZOEKEN DER NEDERLANDSCHE
JAARBEURZEN IS EEN ONAFWIJSBARE EISCH
VOOR IEDEREN ZAKENMAN, DIE VOLKOMEN OP DE
HOOGTE VAN ZIJN VAK EN ZIJN TIJD WIL BLIJVEN
OPENING TWEEDE GEBOUW
MAANDAG 24 MAART A.S. BEGINT DE TREKKING DER
NED. STAATSLOTERIJ
Wederom^voorhanden
OVERAL VERKRIJGBAAR 40
NIEUWE MARKT 17 TELEF. 780
GOUDA
VEELZEGGENDE CIJFERS.
In de SNELLE toename van het aantal toetredende
spaarders (Zie hieronder) weerspiegelt zich ongetwijfeld
het TOENEMEND VERTROUWEN in onze Spaarbank
gesteld.
In het jaar
1925
1926
1927
1928
1929
618
657
703
1394
1753
o
■o O
A3 (TO.
A3 O
9 ff
2 o.
n
O
Totaal aantal spaarders thans: 7834
OOSTHAVEN 12
Firma Wed A. Rlstvsld.
LANOE TIENDEWEG 27
BLAUWE DRUIVEN
TAFELPEREN
TAFELAPPELEN
SINAASAPPELEN
MANDARIJNEN
CITROENEN
BANANEN
TELEF 313
heeft la voorreed
NIEUWE VIJGEN
DOOSJES TUNIS-DADELS
PERZIKEN ÈN PRUIMEN.
VRUCHTEN IN GLAS
VRUCHTEN IN BLIK
DIVERSE SOORTEN NOTEN
BU£GROE^TEN (merk Sleutels)
Inlichtingenbladen en Tarieven en Voorwaarden pp schriftelijke aan
vraag verkrijgbaar bij den Afdeelings-Secretaris den heer Mr. A. A. J.
Rijksen, Kleiweg 34, Gouda.
De cartons der Goudsche Glazen
Dezer dagen werd my toegezonden de
Februari-aflevering van het Duitsche tijd
schrift „Der Kunstwanderer". Van Kurt
Steinhart-Marburg a. L. bevat dit tijdschrift
een artikel over de Nederlandsche Musea
en Steinhart wijdt hierin o.m. ook een enkel
woord aan het Goudsche Museum van Oud
heden. „Ein Beispiel fiir die fast dörflich
zu nennenden Museen, die es vielerorts in
der Provinz ahnlich gibt und die hie und
da namhafte Kunstwerke unter gröszten-
teils ziemlich belanglosen, die Ortsgeschich-
te betreffenden Erinnerungszeichen bergen."
Zoo noemt de schrijver als by zonderheden,
hem by het bezoek van Goyjja's Museum
opgevallen, de Triptychon, voorstellende de
„Aanbidding door de Herders van het kind
Jezus" een schitterend oeuvre van den
bekenden meester Dirk Barendsen, leerling
van Titiaan, „und zwei hohe, im venezia-
nischen Kolorit prachtig anmutende Fliigel
des Frans Floris". Met dit laatste altaar
stuk bedoelt de schry ver ten onrechte
vermeldt hy als den schilder Frans Floris
„dé onhoofding van den Apostel Paulus"
van Anthonie van Montfoort, gezegd van
Blokland, evenals Dirk Barendsen een Ne-
derlandsch schilder van naam uit de tweede
helft der zestiende eeuw.
Anthonie van Montfoort was een leerling
o.m. van Frans Floris, vandaar wellicht de
verwarring by den schryver, en vervol
maakte zyn kunst ook onder leiding van
Italiaansche Meesters.
De Gouwenaars die het Museum van de
stad hunner inwoning kennen, kennen ook
deze meesterwerken. Zy weten ook, dat
Steinbart slechts enkele specimen geeft van
al het bezienswaardige in die verzameling,
dat degene, die er niet alléén zoekt herin
neringen aan Gouda zelf, nevens deze ge
noemde schilderyen er ook kan vinden
andere kunstwerken van groote cultureele
beteekenis.
Is wellicht de minder goede plaatsing van
al dit schoone gevolg van ondoelmatige
inrichting der beschikbare expositieruimten
oorzaak dat zooveel aan den Duitschen
kunstkenner is voorbijgegaan?
Zoo ja en schryver dezes heeft dezen
indruk zeer zeker dan kén niet anders
als met instemming zyn begroet het voor
stel van Burgemeester en Wethouders,
dezer dagen verschenen, inzake restauratie
yan het huis „de Moriaen" en de bestem
ming daar van tot onderbrenging van een
gedeelte vap den Museuminhoud. Dit voor
stel is te beschouwen als een eerste schrede
op den goeden weg tot een betere expositie
van al dStgene waarop Gouda in verband
met hare historie trotsch ifiag zyn.
Maar niet alleen en niet in het minst
Jtttft .het Stedelijk,Museum «n zyne belang
rijke kunstwerken Steinbart's aandacht
getrokken. Want zegt hy: „Wenn es sich
auch um solcher Arbeiten 'willen lonhnt,
einen Augenblick in diesem/kleinen Museum
zu verweilen, so gilt doch mit Recht als
Hauptsehenswürdigkeit des Stadtchens der
reiche Glasfensterschmuck in der Groote
Kark."
Hy geeft dan zyn bewondering te kennen
over de imposante scheppingen yan glas
schilderkunst, hier bijeengebracht, en ein
digt met:'„bei sinkender Sonne ist in der
Goudaer Kirche ein Schauspiel flimmern-
den ülanzes zu erleben, ahnlich dem in
deutschen Domen mit ihren Fenstern voll
glanzender Pracht."
Ja, overweldigend is de schoonheid onzer
6t. Jan!!
Maar nog méér dan de gebrandschilderde
ramen bevat onze St. Jan waarop wy
trotsch moeten zyn.
Ik doel hier op de cartons op de oor
spronkelijke teekeningen van vele der
ramen, die velen, de meesten der bezoekers,
niet zien, die zooals Steinbart zich uit
drukt „in Blechrollen verstaut ein un-
wurdiges Dasein fristen". En werkelijk de
heer Steinbart heeft gelyk. De weinige uit
verkorenen die deze zeer interessante tee
keningen van de Gebroeders Crabeth en
anderen hebben mogen aanschouwen, zul
len met mij van meening zyn dat de berging
van deze kunstwerken op zich zelf niet is
in overeenstemming met de waarde en de
belangrijkheid daarvan.
Steinbart betoogt dat „die Hollandische
Oeffentlichkeit" er steeds weer opnieuw op
gewezen moet worden dat dit kostbare be
zit langzamerhand „verkommt" en niet
door ieder aanschouwd kan worden. Hy
geeft in ernstige overweging niet te Gouda
maar in een van (je groote steden, in den
Haag of nog beter te Amsterdam „eine
Oberliohthalle" te bouwen, waarin als
„nationales Dokument, weite Kreise inte-
ressierenden", die cartons „als bedeu-
tenden kunstgeschichtlicheü Belanges" ge
exposeerd kunnen worden.
Wij moeten den heer Steinbart wel dank
baar zyn voor zijn groote interesse voor
onze cartons, maar laat hy zyn belangstel
ling niet te ver voeren. Nimmer mag Gouda
er in toestemmen dat deze buiten hare ves
ten worden gebracht. Zy bly'ven daarJfaar
zij behooren, bij de schilderingen Vfertoc
zij als voorbeeld gestrekt hebben zelve!
Wanneer ik goed ben geïnformeerd over
weegt de restauratie-commissie der St.
Janskerk den bijbouw eener kapel voor de
onderbrenging va**»en zevental thans ge
restaureerde gebrandschilderde oude kerk
ramen, afkomstig uit Aet voormalige Regu
lieren-convent Stein! /Daargelaten of niet
een andere minder kwstbare oplossing voor
de plaatsing dezer /amen ware te vinden,
verdient het m.i. ernstige overweging of
niet tegelijkertijd de mogelijkheid aanwezig
is op de wijze als Steinbart wenschelijk
acht, in Gouda de prachtige cartons niet
alleen aan hunne vergetelheid te ontruk
ken, maar ook een meer doelmatiger en
meer zekerheid voor ongeschonden behoud
biedende plaats te geven.
Gouda zou hierdoor een expositie van
groote cultureele waarde rijker worden!
De restauratie-commissie is uiteraard het
aangewezen lichaam dat hiervoor de oplos
sing kan geven.
De belangen van kerk èn glazen èn car
tons is haar ten volle toevertrouwd.
Zij zal al het mogelijke willen doen wat
tot meerderen luister van een en ander zal
kunnen leiden, mits haar de geldmiddelen
hiertoe niet ontbreken. Hier is een onder
werp dat voor de Gouwenaars algemeene
belangstelling moet hebben, dat zy finan
cieel en moreel moeten steunen in het be
lang van de kunst in het algemeen en van
hunne goede stad in het bijzonder.
Moge deze roep uit den vreemde niet na-
Mfen degenen die nog onverschillig staan
tegenover de bijzondere schoonheden onzej
stad op de bres te brengen tot behoud di
van! 11
Gouda, 15 Maart 1930. P.
Naast het gisteren gegeven verslag der
vergadering op j.l. Donderdagavond in „de
Réunie" gehouden, is het niet ondienstig
daarenboven een korte beschouwing te ge
ven over datgenè wat» de verschillende spre
kers over deze kwestie in 't midden hebben
gebracht en een en ander over de gijzeling
als instelling te zeggen, om daarby tegelijk
de wyze v&n behandeling dezer kwestie door
enkelen der sprekers de fevue te laten pas-
seeren.
Dat wij daarby hier en daar eens wat
verder van huis gaan, moge de lezer ons
vergeven.
Wy beginnen met nadrukkelijk te con-
stateeren dat wy in deze zaak nu er een
Eere-raad zal worden in t leven geroepen
niet partij willen kiezen en niet mede
zullen doen met hen, die alvorens de andere
zijde te hebben gehoord, iemand's eer en
goeden naam openlijk hebben besmeurd.
Het bestuur der afd. Gouda van den Vrij
heidsbond houdt er gelukkig geen Van
Staalsche methoden op na, en dus wilde het
zich geen oordeel aanmatigen over 't geval
Öorgelo-Duyvestyn, alvorens het opening
van zaken had gekregen. Het dacht daarby
als goede Goudsche mannen aan het op
schrift boven het Goudsche stadhuis:«„hoor
ook de andere zyde." Het heeft dat op
schrift in zjjn juiste beteekenis begrepen,
kl. in deze: „oordeel niet voordat ge de
andere zyde hebt gehoord!" Dat is niet de
tiethode-Van Staal. De heer Van Staal heeft
wel eens dat opschrift gelezen, maar
e beteekenis daarvan is door hem nooit ge-
begrijpt het „hoor ook de andere
^de" als „stoor je nooit of nimmer aan
"«erer argumenten". Dat is ook uit de be
tendeling dezer zaak duidelijk gebleken.
^e Goudsche dictator van het ge-
a had gehoord, heeft by bet rustig een
*eek laten liggen hy waf den gegijzelde,
ens lot hem zóó had beroerd; glad verge
en moest er aan worden herinnerd
Waar daarna heeft hy het direct aangegre-
Peniomdat er een politiek relletje uit te ma
ken viel. Ons Goudsche devies „hoor ook de
andere zyde" heeft onze politieke balling
voor de zooveelste maal aan zyn laars ge
lapt.
Naar in de vèggadering is komen vast te
staan is de heer Dorgelo door een paar re
laties van den heer Van Staal, „bewerkt"
met het dreigement: wannéér je Duyve-
j stijn niet vrij maakt, zal Van Staal het
heele geval publiceeren. Dorgelo heeft voor
dezen vo^m van intimidatie daarop komt
dit tóch neer niet willen zwichten en
toen is de publicatie gevolgd.
Tot zoover de geschiedenis van het ver
loop, nadat de zaak in handen van den heer
Van Staal was gekomen.
By alles wat vóór en tegen deze zaak
is gesproken, verwondert het ons dat slechts
Mr. de Witt Wynen wat verder heeft ge
keken dan dit enkele gyzelingsgeval. Men
heeft voortdurend gezien naar d i t geval
alleen en niet waaróm de gijzeling bestaat
en of ze soms te veel of te weinig wordt
toegepast.
De gijzeling is een instelling, die naast
vurige bestrijders een groot aantal voor
standers heeft. En die voorstanders kunnen
en terecht het bestendigen en (uitbrei
den der gijzeling met klem van redenen ver
dedigen op ethische en doelmatigheidsgron-
den. Met geen woord is er de aandacht op
gevestigd dat de gijzeling volgens ons Ne
derlandsche recht zeer verdedigbaar en ge
rechtvaardigd is, dat er zelfs talrijke stem
men zyn opgegaan om de gijzeling in be
paalde gevallen te gaan toepassen, waar
voor zy nu niet bestaat. De gijzeling be
staat n,l. niet alleen ten behoeve van schuld-
eischers tegen slechte betaling, maar wordt
ook gebruikt wanneer eern curator in een
faillissement verkeerd wordt ingelicht of
hem alle gegevens worden onthouden.
Vele arbeidersvrouwen en kinderen ên
ouden van dagen zouden er prachtig mee
gebaat zijn, wanneer de gijzeling zooaL
velen het wenschen, van toepassing zou
worden verklaard indien b.v. een geschei
den man de onderhoudskosten niet betaalt
waartoe deze man werd veroordeeld, in
dien ontaarde kinderen niet wenschen by
te dragen in het onderhpud van hulpbehoe
vende ouders, indien ook de verwekkers
van natuurlijke kinderen nalaten de on
derhoudskosten daarvan te voldoen. Ieder
kent wel in zyn omgeving dergelijke geval
len, waarin gijzeling prachtige uitkomsten
zou kunnen brengen en geen sterveling zou
er dan aan denken een ouder of een ge
scheiden vrouw voor een „wreedaard" uit
te maken. Niemand zou het zulke ouden
van dagen, zulk een ongehuwde moeder,
zulk een gescheiden behoeftige vrouw kwa
lijk nemen, wanneer zy de personen die in
gebreke bleven, eens voor een groot aantal,
zelfs voor 100 dagen of meer, in de gijzeling
stopten.
Maar dan is 't in principe ook niet vol
te houden in alle gevallen een schuldeischer
aan den schandpaal te nagelen, wanneer hij
zyn rechten uit een overeenkomst tracht te
verkrijgen.
Nogmaals, wij laten de beoordeeling van
het geval-Dorgelo-Duyvestyn geheel aan
den Eere-raad over, doch mochten niet na
laten ook op deze omstandigheden den na
druk te leggen. Dat gebiedt ons het „hoor
ook de andere zyde".
Nu de vergadering.
Eerst heeft de heer Dorgelo de zaak van
zyn standpunt uiteengezet, daarop verkre
gen de heer Duyvestyn 't woord tot het
uiten van een paar volzinnen en vervolgens
betrad dej heer Van Staal het podium. Daar
na spraken achtereenvolgens vóór Duyve
styn Mevr. v. DantzigMelles en de heeren
Fokkers, .van Hofwegen, en de Blouw,
terwyl daarna het geval feitelijk
juridisch werd beschouwd door Mr. de Witt
Wynén. De heer Mulder zette zijn hou
ding tusschen Van Staal en Dorgelo uit
een. Vervolgens gaf Mr. Boon een rake
commentaar op den plotseling opgekomen
ijver van Mr. Duys in het bestrijden der
gijzeling, nadat hy zich meer dan 20 jaar
daarom niet had bekommerd! Ten laatste
beantwoordde de heer Dorgelo de gemaak
te opmerkingen en lichtte zyn standpunt
nader toe aan de hand van een reeks brie
ven en andere stukken.
Wat ons daarbij is opgevallen is het vol
gende:
De heer Dorgelo is, dit bleek uit de 'be
sprekingen, toch niet zoo'n doorgefourneer
de „wreedaard", zoo'n beest de termi
nologie te van den heer Van Staal
als deze politieke vriend dat wil doen voor
komen.
Zoowel de 'heer Fokkers als de heer van
Hofwegen bevestigden, dat er met den heer
Dorgelo nog wel land te bezeilen viel, wan
neer men maar toonde te willen betalen of
duidelyk maakte, dat zuiver onmacht tot
voldoening aanwezig was.
Dan heeft de heer Duyvestijn wbl 9 maan
den na levering 9«hriftc#k beswVuw tegen
de leverantie ingebracht, maar Ae zakken
niet teruggezonden, hoewel Doraélo daarom
had verzocht en zelfs iemand Md gestuurd
om de zakken te lmlen. Ook hééft de heer
Duyvestyn het geleerde zoo goed als ge
heel gebruikt, ap^t het /reclameeren
sTechts een uitvlucht was.
Maar 't gekste en het meeit bezwarende
voor Duyvestyn heeft de Meer van Staal
zelf ter tafel gebracht. Dat) was een con-
;ract op 11 Februari 1928 gesloten tusschen
luyvestyn en een zekeren meneer L.
uzej. 6011 te 's-Gravenhage woonachtigen wasch-
I -7]
Bij dat contract verkocht Duyvestyn al
zyn machines, tafels, manden, kisten, een
heele wasschery-inventaris dus, met een
heele burgermansinboedel met gouden hor
loges, beddegoed, ledikanten, de heele rata
plan voor 500.
En over deze overeenkomst hebben wy
wel een zeker oordeel gekregen. Naar n.l.
ter vergadering van deskundige zyde werd
medegedeeld komen dergelijke contracten
bij duizenden voor en zyn zy zelfs het ge
bruikelijk priddel wanneer slechte betalers
hun schuldeischers achter 't net willen laten
visschen.
De hier bedoelde overeenkomst krijgt
daarby een nog zonderlinger kleur, wanneer
men nagaat, dat die wasschery-inventaris
met burgerinboedel zeker en gewis een heel
wat hooger waarde dan 500.moet heb
ben gehad.
Maar laten wij nu eens aannemen, ddt
Duyvestyn op 11 Februari 1928 die 600
in handen heeft gehad, dan had hij na de
aanmaning van 7 Januari 1928 door Mr. de
Witt Wijnen zeker kunnen betalen.
Voor ons staat wat die acte betreft vast,
dat zy is geweest óf een schijnacte zoo
als de meesten van zulke aeten zyn en
dan heeft Duyvestyn zyn schuldeischers
naar hun geld willen laten fluiten óf de
acte was juist, maar dan heeft Duyvestyn
de 500.ontvangen. Maar dan was hij
duidelyk onwillig om Dorgelo te betalen.
Hoe het nu verder zij, de uiteenzettingen
van Donderdagavond hebben duidelijk ge
maakt, dat de heer Dorgelo ruimschoots
reden had om sterk wantrouwend tegenover
Duyvestyn te staan.
Wij twijfelen niet, dat er honderden en
nog eens honderden zakenmensdien bestaan,
die in het geval Dorgelo-Duyvestyn het ook
met gijzeling hadden geprobeerd.
Of de gijzeling terecht 200 lang is voort
gezet als nu geschied is, daarover valt na
tuurlijk te twisten, doch dit laten wy, zoo
als tvij reeds eerder zeiden, aan den Eere-
raad ter beoordeeling over.
Eén -ding blijft voor ons vaststaan, dat
indien by Mevr- van DantzigMalles, zoo
dra zij van de moeilijke omstandigheden
had vernomen van het gezin Duyvestyn, in
de eerste plaats de gevoelige vrouw had ge
sproken, zjj zich direct tot den heer Dorgelo
of zijn advocaat zou hebben gewend om
- .zeil
jtrai
dezen mede te deelen, wat voor narigheid
uit deze gijzeling was gegroeid. Er zou dan
zeker wel een redelijk vergelijk kunnen ge
troffen zyn.
Nu echter bij bedoelde dame vóór alles
de sociaaUdemocrate^ich heeft doen gel
den, is de kwestie Do*elo-Duyvestyn in de
politieke sfeer gebracht in welke in het
bijzonder te Gouda reeds zoo vele zaken
zyn bedorven.
Uren met Alva
of v. Staal gadoopt 16 da Plataan.
Men zal zich herinneren hoe de wethouder
van Financiën op de Plassendebat-vergade-
ring met Sandifort een aanmerkelijk nf-
wy kende geschiedkundige opvatting bleek
te huldigen omtrent het gebeurde op de
reede van Duins in 1639: Niet Maarten Har-
pertsz Tromp, maar Alva zou de Spanjool
van zyn eigen kruit hebben voorzien. Het
lustte de wethouder by deze gelegenheid
zich met Alva te vereenzelvigen, waarom
trent men ieder zyn meug zal moeten laten.
Alva toch, van wie het in het Gentsche
Vader-Onze van 1572 heet:
Helsche duvel, die tot Bruyssel syt
Uwen naem ende faem sy vermaledyt
U ryck vergae sonder respijt
Want heeft geduyrt te langen tyt, enz.
is nu juist niet voor velen de aannemelijke
figuur om er zich mee te identificeeren.
Over die „buskruit"-affaire, over h^t feit
dus dat hy zich in het bezit heeft weten te
stellen van ons „Materiaal" (een gestencild
brochuretje aan weinige belangstellenden in
de niet-droogmaking in vertrouwen, ter
hand gesteld) moeten we met de Ongenadige
Man nog eenige lichte verpoozingen hebben
De toeleg die avond was duidelyk: hy zou
het debat, waarin hy geen voet aan de
frond kreeg, vertroebelen: een schandaal
verwekken... van bourgeois... doctoren in
de letteren... pa^dagogen... lui in hun stand
nogal gezien... die de personen van de hee
ren v. Wynen en v. d. Torren op unfaire
wyze hadden uitgespeeld... schotschrift. -
geheim rapport... De vergadering zou ril
len, het besef verliezen en verklaren dat
hy, Van Staal, het debat gewonnen had.
't Liep anders. Sandifort verklaarde dat er
niets geheims aan ons brochuretje was ei
wat de inhoud betreft, dat men zich binnens
kamers wel eens wat anders uitlaat dan in
het openbaar.
In enkele persverslagen zien we hem,
Staal, zyn doel bereiken. Het DagbL van
Rotterdam spreekt van~ sensationeele ont
hulling, het Goudsch Volksblad van per
soonlijke aanval op Van Staal. Zelfs een
week daarna nog lezen we in een bericht
in de Telegraaf het zou zoo regelrecht
uit van Staal's koker kunnen komen over
de tal va* deskundigen van Rijk en Provin
cie die in het geheim dossier in eer en
goede naam zijn aangetast. Ons „Mate
riaal" is sedert dien door hem in druk ge
geven waarvoor gaarne dank; jammer
van de drukfouten en zonde van het feit dat
hy een ongecorrigeerd exemplaar had er
vergezeld van een Nota, waarin zyn cri
tische op- en aanmerkingen staan, aan
alle autoriteiten en de pers toegestuurd.
Ferm, en nogmaalé dank!
In één opzicht zouden wy het gedrag van
deze onze „Stadsbestuurder" moeten gispen.
Immers, wij hebben onmiddellijk in de
Goudsche Crt. van 17 Febr. erkend, dat in
deze vertrouwelijke mededeelingen enkele
opmerkingen voorkomen, die in een publiek
geschrift niet zouden mogen worden geduld.
Een Stadsbestuurder die niet onder de maat
is, zou in zyn Nota van deze ruiterlijke ver
klaring acte hebben genomen. Dat Is niet
geschied. Waaruit wy niet gaarne zouden
willen opgemaakt zien, dat hy ons artikel:
Het Plassende bat op Vrijdagavond niet heeft
gelezen. Er zyn aanwijzingen te over dat
hij de inhoud naar behooren heeft genoten.
Waarmee wy hem gelukwenschen. Het lust
hem evenwel in bepaalde gevallen de raad
van Keesje, het Diakenhuismannetje, op te
volgen": te doen „alsof hij van niets weet".
De minderwaardige manier om om Comité
als intriganten te blijven behandelen en om
het Materiaal als ontoelaatba^- geheim dos
sier te blijven beschouwen, noodzaakt tot
een kras protest. Het zal niet gaan in de
burgerlijke maatschappij, wanneer iemand
zyn excuses aangeboden heeft, net te doen
alsof er niets gebeurd is. Men kent de volks
uitdrukking: de kachel met iemand aan
maken? Welnu, wy bedanken er voor aan
deze man als materiaal te dienen om zijn
politieke schandaaltjes-kachel te stoken.
Zyn Nota bevat dezelfde fraaie manier van
verdachtmaken die hy op de Protestverga
dering ook bezigde. Welnu, dan is het voor
ons met zyn wethouderlyke waardigheid uit,
die hij toch op geenerlei wijze naar behoo
ren vermag te dragen. Voor ons is hij de
man die in Rotterdam door zyn eigen partij-
genooten wegens ontoelaatbare relaties met
Broekhuis bij de kraag is genomen en bui
ten de deur gezet, en die hier door het
politieke Rad van Avontuur op de wethou
derszetel is gedraaid.
Sn ze lezers en lezeressen mogen one deze
rukking vergeven...
We zullen nu in het verband de uitlatin-
gen bespreken waarover een man van ka
rakter zich gebelgd zou kunnen toonen,
maar welk recht wij Van Staal na het voor-'
afgaande ontzeggen. De eerste luidt in ons
Materiaal":
„De heer Van Staal is wel zoo goed, als
„wethouder van Financiën, aan Gouda 4de
,rol toe te willen bedeelen van Dordt. Hij
„heeft naar verluidt uit betrouwbare
„bron het by Z. Exc. Kan voor klaar»
„dat Gouda droogmaakt, dat Gouda de risico
„draagt van tekorten boven 8 ton...
„Waar zit deze man z'n verstand...?"
Dat Gouda de rol van Dordt zou moeten
vervullen vindt men in de Goudsche Crt.
5 Sept. '28. In een vergadering van de
voorstanders der droogmaking, even te
voren in den Haag gehouden, doet de heer
Van Staal de verbijsterende mededeeling,
dat hy al met Minister Kan gesproken heeft
over het plan om een N.V. te vormen, ge
lijk voor de Biesbosch was geschied, en dat
door deze N.V.-vorm het Gouda zal moeten
zyn, dat zich met de droogmaking belast.
Het plan zal zoo luidt zyn mededeeling
verder eerstdaags in het College van B.
en W. van Gouda aan de orde komen. Tot
zoover de G. Crt.
Wat de rol van Dordt was bij de inpol
dering van de Biesbosch, lezen we in het
boekje van Joh. A. Vis: „De inpoldering van
den Z.-H. Biesbosch." Behalve dat Dordt
overwegend invloed heeft op samenstelling
van Bestuur en Led# van de N.V. leent
Dordt 3 millioen aan de N.V. Onderpand:
882 H.A. kleigrond boven eb-peil gelegen,
na indijking met kleidyken vanzelf afwa
terend.
Wat omvat nu de rol die Gouda zou moe
ten en misschien nog z&l moeten spe
len bij de droogmaking van de Plassen? De
„Wethouder" heeft een Plan ter tafel ge
bracht, gepubliceerd in de Nota en over
genomen door de Goudsche Courant van vo
rige Zaterdag. De redaktie teekent er bij
aan: papier verdraagt veel! Het plan kende
ons Comité niet, maar het is merkwaardig
het even te bekijken! Bekende onderdeelen
zyn: kosten droogmaking 1V6 millioen,
tekort 8 ton. Maar nu: Gouda draagt daarin
bij 150 mille!!! Opbrengsten. De Commissie-
v. d. Torren schat in haar Rapport de ver
koopwaarde van de grond na 10 k 16 jaren
op 1700 2000. Opbrengst bij dadelijke
verkoop 900 1000. De „Wethouder"
maakt tusschen 1000 (niet 900) en
2000 (niet 1700) tien gemiddelden en
verkoopt ieder jaar 1/10 van de gewonnen
784 H. A. met een prijsverschil per jaar van
100. Dit is een papieren schema en het
berust op niets.
De waardeschatting in het 8e jaar is
1300. Toetsen we dit aan de verkoop van
(door de „Wethouder"!) veel geroemd land
in Wilnis, dat na 2% jaar en na drie oog
sten in publieke veiling nog geen 700 per
H. A. kon doen, dan is de waardeschatting
in het 8e jaar voor de heele polder: 784 X
600 'n klein half millioen te hoog. Het
is geen plan, het is een gokje.
Nu, daar houdt de „Wethouder" van. Het
fraaiste komt nog: dat Gouda, net als Dordt,
één millioen kapitaal zal moeten leenen op
784 H. A. modder die nog boven moét ge
bracht worden, met alle risico's aan dese
onderneming verbonden! Gouda maakt
droog! Het Gokje vermeldt, om ons te ple
zieren, nog even: risico voor de N.V. Maar
als door de tegenslagen het millioen van
Gouda vóór-tijdig op is? Wie msg dan ver
der goed geld naar kwaad geld gooien?
Beseft men wat de „Wethouder" achter de
schermen uitspookte? W(j kenden by het
schrijven Van onze brochure dit Gokje niet.
Enkel 't bericht in de „Voorwaarts" van
25.10.*28, bevattendjtet schema der op te
richten N.V. We wistln alleen dat de „Wet
houder" naar zijn vaste overtuiging (zie
toelichting) millioen winst zou maken!
't Is en* 't was „om te brullen"... als de
zaak voor Gouda niet zoo ernstig ware ge
weest!
Wat wy, Comité-leden, toen wel wisten
en wat we in ons „Materiaal" aan alle kan
ten toelichten, is le groote risico bjj de
kwel, 2e idem by het maken van dyken,
grondwerken, 3e te lage onteigeningspry-
zen (6 ton inplaats van 3), 4e billijkheid
dc huizen (79) binnen de omringing te ont
eigenen (waarde ruim 2 ton), 5e schade te
vreezen buiten de omringing aan land en
huizen (X ton), 6e schadevergoeding aan
broodelooze visschers, 7e verkoopwaarde
van de bovenkomende grond, die 35 50
te hoog was getaxeerd. En nog veel
meer! Gedeputeerde Staten hebben sedert
dien op de punten le, 2e, 4e, 5e, 6e en ver
moedelijk ook op 3e en 7e al zeggen ze
het niet ons in hun afwijzend prae-
advies gelijk gegeven. Er is geen sprake
van droogmaken zeggen ze. Onze „Wethou
der" weet alleen maar van een Gokje met
5 ton winst. (Pas in een veel later stadium
weet hy van riskante tekorten boven de
geraamde 8 ton en maakt hy de Provincie
blymet 'n doode musch van één ton
Goudsche bydrage!)
Wij, die dit alles weten en voorzien, zeg
gen, als de „Wethouder" in zijn onnoozel-
heid Gouda deze ramp op de hals wil halen:
waar zit deze man z'n verstand? Want,
men begrype goed, als het voorgeschoten
millioen (door de tegenvallers) op is dan
moet het werk doorgezet, door Gouda. Dit
moet nieuwe credieten geven.
Wij, Comité-leden, hebben die dagen
sterk onder de druk van het voor Gouda
dreigend onheil gezeten. We herhalen in de
Memorie nog eens, als Van Staal links en
rechts op zijn succes pocht: „Hij zelf moet
zich uitgelaten hebben, dat hy dit plan e'r
„by Z.Exc. Kan al voor dóór heeft, waar-
„bij Gouda dus voor de risico's opdraait! In
de Raad is de stemmenverhouding 12/9
„misschien 11/10.
„Dat die man'voor iets zou terugdeinzen,
„is niet aan te nemen. In de pro-droogma-
„kingsvergadering (17 Febr. '27) in Reeu-
,wijk, met dr. Hoffman als spreker ver
klaarde hy in het debat: de kostenbereke
ning van de droogmaking sp^It geen rol.
„Gouda zit met zoo'n wethouder geschoren,
„maar laat toch niemand meewerken, die
„bast om onze strot" dicht te halen".
Het is een smeekbede aan ieder welden
kende om niet te helpen Gouda in dit avon
tuur te stprten
Wat heeft de „Wethouder" hier zakelijks
tegen in te brVngen? „Dat de grofste leugen
gedebiteerd wordt met te beweren, dat
ondergeteekénde aan Minister Kan zou