G.K. H.KRIIMPENFORT&Zg. 4 "O Liwimtaiiis naaimachines Until- m iiliMiirlj 8. Mm Bptibire ïtrlmping IsGndi Het GEOPEND SPECIAAL ZAAK 1 Electro Technisch Bureau JOH. BEU 'k "I?. 'k "k 'l|0« 'I2.? RADIO BEDDEN - TAPIJTEN MEUBILEERING KLEIWEG 25 II ut toch mfiEUODD? „JACQUELINE" JAARBEURS WITTEvSTAD OBLIGATIEN KLEIWEG 88 De Goudsqhe Fruithandel GOUDSCHE COURANT - ZATERDAG 15 MAART 1930 - TWEEDE BLAD Siroopwafelen de fijnste 4 ct Tompoucen7 Gebakjes8 P «t Besort. Zandkoekjes Gesorteerd Banket 18 ct. p o. 22 ct. p. o Notaris Mr. I. E. 1. M. Frinkti Het Pakhuis J. c. HENRI VAN INGEN, YiHmr-lirichliii DE mil i k GOUDSCHE KAAS P. G. TELKENS, Gouwe 55 J. Ja Baggerman Potrozen in bloei 60 ct Hygiënische nrtikelen en Patentgeneesmiddelen BOERS Co. R'dam prijzen m "Aanlag an onderhoud Electrisohe Licht-, Kracht- co Telefoon-Installaties Lekker F Gezond 1. YEBB1B6, Spieriogslnal 65 S. S. van Dantzig BOUWER'S GLASHANDEL TEGEN FABRIEKSPRIJS. ■I NIEUWE SCHOUWBURQ UTRECHT '7 t Hoofdagent J. DE WEGER NUTSSPAARBANK Fraai Sterk Goedkoop VEREENIGING VOOR FACULTATIEVE LIJKVERBRANDING Goudsche Kunstschatten hun Behoud en hunne Expositie De zaak Dorgelo-Duyvestein. «I I» I' I» Nieuw# Markt 25 Telefoon 865 Kantoor te Gouda. (wegens vertrek v. d. eigenaar naar elders). De wnd. Notaris J. H. A. M. ANTEN, zal op Maandag 17 Maart 1930, des avonds half 8, in het Hotel „.WEL GELEGEN", aan de Spoorstraat no. 10 te Gouda, in eene zitting publiek veilen en verkoopen: met afzonderlek opgang hebbend bo venhuis, aan de Raam nos. 13 en 15 te Gouda; Het Pérceel is in februik bij den eigenaar. Aanvaarding in eigen gebruik bij de betaling welke moet geschieden op 1 Mei 1930, ten kantore van den "Notaris. Bezichtiging volgens gebruik. Breeder bij biljetten. Het Pand tl inmiddels uit de hand te koop. 44 Boekhouden Handelsrekenén OPLEIDING VOOR PRAKTIJK EN EXAMENS J. L. A. BRAAK Leeraar M.O. Burg. Martenss. 24 Handelsrecht Handelskennis BOUWKUNDIG BUREAU Rotterdam - Vlietstraat 8b - Tel. 11748. Verzorging van Exterieur, Interieur, Hin derwet, Drankwet, enz. Alles tot het vak behoorend. *0 Steeds voorradig alle maten prima gebruikte Autob*ncl#nv 2eWeenastraat 17, Tel. 43929, R'dam •dr«s voor prima volvette PM. J. om JONG j DAMESKAPPER L. GROENENDAAL 110, b. d. Gouwe Blijft zich beleefd aanbevelen voor het kappen van Dames vqqr elke gelegenheid. Ook Bruidscoiffure. Ook aan huis te ontbieden. Verkrijgbaar in 75 soorten bij UroenanSaal 107 30 CM. SauwO In voorraad Clivia's, Palmen, Azalea's, Hortensia's enz. Uw adres voor alle voorkomende Bloemwerken, losse Bloemen Cacteën en Vetplanten. sakoiAAL,aoaaa ia Consult ook per brief. Mevr. J> DAM Goudschestraat 7 - ROTTERDAM Stempel- en Naamplaatfabriek aF.IZERSTR. e HANG 5? r ILEF. 57194, (GEEN FILIALEN) 2.per week. GEHEEL COM PLEET GEPLAATST 125.—. HAPPEL, Snoystraat 69, GOUDA. ZONDAG ló) MAART van 2"i-57, n.m. stellen wijvyOnze Nieuwe Magazijnen ter bezichtiging open. Wij noodigen U beleefd uit tot een bezoek ENOR ME KEUZE PRIMA KWALITEIT LAOS 150 BLAUWSTRAAT IS. TEL. BB, BOUDA Vraagt onverplicht Offerte voor Uw aan te leggen Ëlectrische Installaties WIJ vertegenwoordigen voor Gouda de GANZ MOTOREN waardoor wij in staat 60 zijn deze Motoren aan de bedrijven tegen SPECIALE PRIJZEN TE LEVEREN Neemt het dan van om. Wij bakken met succes: Echt Groninger Roggebrood Zeer smakelijk Zoet Roggebrood Roggebrood met Rozijnen Natuur Roggebrood Wordt domrkitzond asn huis bozorgd STEENHOUWERIJ A. ROODBOL HARDSTEEN ZANDSTEEN SCHOORSTEENMANTELS GRAFWERKHN. ACHTER DE KERK GOUDA. N. W. O. Goadaran van Janaan Tilanus Friazanvaan. H. BROUWER DE KONING Spieringstraat 153 Gouda. Ons brood werd bekroond: Arnhem 1923, 's-Bosch 1924, R'dam 1926, Dordrecht en Utrecht 1927. MAGAZIJN DE DRIEKLEUR MARKT 54 TELEPHOON 254 Speciaal adres voor DEURPLATEN Steeds voorhanden in 150 maten. Specialist in mooi afgeslepen Etalageplaten en Spiegelplateaux. Voor Winkeliers hebben wij extia prijzm. Vraagt gratis prijscourant. BOUWER'S GLASHANDEL Telephoon 254 Magazijn de Driekleur. BOUDA /n DINSDAG 25 Maart a.s. 8 uur slechts één bijzondere voorstelling van Tooneelspel in 3 bedrijven van Sacha Guitry door N.V. Het Hollandsch Tooneel Dir. Louis de Vries (Het Gezelschap dat vorig jaar met zoo'n groot succes „Vierdagen uit bet, leven van een onfantsoenlijk meisje" heelt opgevoerd) J Jacqueline wordt door de pers algemeen geroemd als één der beste stukken der laatste jaren H.H. Leden hebben vrijen toegang. Huisgenooten Fl. 0 50 per ersoon. Niet Leden voor zoover plaatsen beschikbaar Loge en talles Fl. 2.50, Frontbalcon Fl, 2.—, Balcon Fl. 1.—Galerij Fl. 0.50 per persoon, vermeerderd met 100/° Sted. Belasting en Auteursrechten. Plaatsbespreking voor Leden der Sociëteit Maandagavond 24 dezer des avonds 8 uur, voor Niet Leden Dinsdagmiddag van 70 3 tot 5 uur a Fl. 0.10 per plaats. INTERNATIONAAL 11 T/„ 20 MAART 1930 HET GEREGELD BEZOEKEN DER NEDERLANDSCHE JAARBEURZEN IS EEN ONAFWIJSBARE EISCH VOOR IEDEREN ZAKENMAN, DIE VOLKOMEN OP DE HOOGTE VAN ZIJN VAK EN ZIJN TIJD WIL BLIJVEN OPENING TWEEDE GEBOUW MAANDAG 24 MAART A.S. BEGINT DE TREKKING DER NED. STAATSLOTERIJ Wederom^voorhanden OVERAL VERKRIJGBAAR 40 NIEUWE MARKT 17 TELEF. 780 GOUDA VEELZEGGENDE CIJFERS. In de SNELLE toename van het aantal toetredende spaarders (Zie hieronder) weerspiegelt zich ongetwijfeld het TOENEMEND VERTROUWEN in onze Spaarbank gesteld. In het jaar 1925 1926 1927 1928 1929 618 657 703 1394 1753 o ■o O A3 (TO. A3 O 9 ff 2 o. n O Totaal aantal spaarders thans: 7834 OOSTHAVEN 12 Firma Wed A. Rlstvsld. LANOE TIENDEWEG 27 BLAUWE DRUIVEN TAFELPEREN TAFELAPPELEN SINAASAPPELEN MANDARIJNEN CITROENEN BANANEN TELEF 313 heeft la voorreed NIEUWE VIJGEN DOOSJES TUNIS-DADELS PERZIKEN ÈN PRUIMEN. VRUCHTEN IN GLAS VRUCHTEN IN BLIK DIVERSE SOORTEN NOTEN BU£GROE^TEN (merk Sleutels) Inlichtingenbladen en Tarieven en Voorwaarden pp schriftelijke aan vraag verkrijgbaar bij den Afdeelings-Secretaris den heer Mr. A. A. J. Rijksen, Kleiweg 34, Gouda. De cartons der Goudsche Glazen Dezer dagen werd my toegezonden de Februari-aflevering van het Duitsche tijd schrift „Der Kunstwanderer". Van Kurt Steinhart-Marburg a. L. bevat dit tijdschrift een artikel over de Nederlandsche Musea en Steinhart wijdt hierin o.m. ook een enkel woord aan het Goudsche Museum van Oud heden. „Ein Beispiel fiir die fast dörflich zu nennenden Museen, die es vielerorts in der Provinz ahnlich gibt und die hie und da namhafte Kunstwerke unter gröszten- teils ziemlich belanglosen, die Ortsgeschich- te betreffenden Erinnerungszeichen bergen." Zoo noemt de schrijver als by zonderheden, hem by het bezoek van Goyjja's Museum opgevallen, de Triptychon, voorstellende de „Aanbidding door de Herders van het kind Jezus" een schitterend oeuvre van den bekenden meester Dirk Barendsen, leerling van Titiaan, „und zwei hohe, im venezia- nischen Kolorit prachtig anmutende Fliigel des Frans Floris". Met dit laatste altaar stuk bedoelt de schry ver ten onrechte vermeldt hy als den schilder Frans Floris „dé onhoofding van den Apostel Paulus" van Anthonie van Montfoort, gezegd van Blokland, evenals Dirk Barendsen een Ne- derlandsch schilder van naam uit de tweede helft der zestiende eeuw. Anthonie van Montfoort was een leerling o.m. van Frans Floris, vandaar wellicht de verwarring by den schryver, en vervol maakte zyn kunst ook onder leiding van Italiaansche Meesters. De Gouwenaars die het Museum van de stad hunner inwoning kennen, kennen ook deze meesterwerken. Zy weten ook, dat Steinbart slechts enkele specimen geeft van al het bezienswaardige in die verzameling, dat degene, die er niet alléén zoekt herin neringen aan Gouda zelf, nevens deze ge noemde schilderyen er ook kan vinden andere kunstwerken van groote cultureele beteekenis. Is wellicht de minder goede plaatsing van al dit schoone gevolg van ondoelmatige inrichting der beschikbare expositieruimten oorzaak dat zooveel aan den Duitschen kunstkenner is voorbijgegaan? Zoo ja en schryver dezes heeft dezen indruk zeer zeker dan kén niet anders als met instemming zyn begroet het voor stel van Burgemeester en Wethouders, dezer dagen verschenen, inzake restauratie yan het huis „de Moriaen" en de bestem ming daar van tot onderbrenging van een gedeelte vap den Museuminhoud. Dit voor stel is te beschouwen als een eerste schrede op den goeden weg tot een betere expositie van al dStgene waarop Gouda in verband met hare historie trotsch ifiag zyn. Maar niet alleen en niet in het minst Jtttft .het Stedelijk,Museum «n zyne belang rijke kunstwerken Steinbart's aandacht getrokken. Want zegt hy: „Wenn es sich auch um solcher Arbeiten 'willen lonhnt, einen Augenblick in diesem/kleinen Museum zu verweilen, so gilt doch mit Recht als Hauptsehenswürdigkeit des Stadtchens der reiche Glasfensterschmuck in der Groote Kark." Hy geeft dan zyn bewondering te kennen over de imposante scheppingen yan glas schilderkunst, hier bijeengebracht, en ein digt met:'„bei sinkender Sonne ist in der Goudaer Kirche ein Schauspiel flimmern- den ülanzes zu erleben, ahnlich dem in deutschen Domen mit ihren Fenstern voll glanzender Pracht." Ja, overweldigend is de schoonheid onzer 6t. Jan!! Maar nog méér dan de gebrandschilderde ramen bevat onze St. Jan waarop wy trotsch moeten zyn. Ik doel hier op de cartons op de oor spronkelijke teekeningen van vele der ramen, die velen, de meesten der bezoekers, niet zien, die zooals Steinbart zich uit drukt „in Blechrollen verstaut ein un- wurdiges Dasein fristen". En werkelijk de heer Steinbart heeft gelyk. De weinige uit verkorenen die deze zeer interessante tee keningen van de Gebroeders Crabeth en anderen hebben mogen aanschouwen, zul len met mij van meening zyn dat de berging van deze kunstwerken op zich zelf niet is in overeenstemming met de waarde en de belangrijkheid daarvan. Steinbart betoogt dat „die Hollandische Oeffentlichkeit" er steeds weer opnieuw op gewezen moet worden dat dit kostbare be zit langzamerhand „verkommt" en niet door ieder aanschouwd kan worden. Hy geeft in ernstige overweging niet te Gouda maar in een van (je groote steden, in den Haag of nog beter te Amsterdam „eine Oberliohthalle" te bouwen, waarin als „nationales Dokument, weite Kreise inte- ressierenden", die cartons „als bedeu- tenden kunstgeschichtlicheü Belanges" ge exposeerd kunnen worden. Wij moeten den heer Steinbart wel dank baar zyn voor zijn groote interesse voor onze cartons, maar laat hy zyn belangstel ling niet te ver voeren. Nimmer mag Gouda er in toestemmen dat deze buiten hare ves ten worden gebracht. Zy bly'ven daarJfaar zij behooren, bij de schilderingen Vfertoc zij als voorbeeld gestrekt hebben zelve! Wanneer ik goed ben geïnformeerd over weegt de restauratie-commissie der St. Janskerk den bijbouw eener kapel voor de onderbrenging va**»en zevental thans ge restaureerde gebrandschilderde oude kerk ramen, afkomstig uit Aet voormalige Regu lieren-convent Stein! /Daargelaten of niet een andere minder kwstbare oplossing voor de plaatsing dezer /amen ware te vinden, verdient het m.i. ernstige overweging of niet tegelijkertijd de mogelijkheid aanwezig is op de wijze als Steinbart wenschelijk acht, in Gouda de prachtige cartons niet alleen aan hunne vergetelheid te ontruk ken, maar ook een meer doelmatiger en meer zekerheid voor ongeschonden behoud biedende plaats te geven. Gouda zou hierdoor een expositie van groote cultureele waarde rijker worden! De restauratie-commissie is uiteraard het aangewezen lichaam dat hiervoor de oplos sing kan geven. De belangen van kerk èn glazen èn car tons is haar ten volle toevertrouwd. Zij zal al het mogelijke willen doen wat tot meerderen luister van een en ander zal kunnen leiden, mits haar de geldmiddelen hiertoe niet ontbreken. Hier is een onder werp dat voor de Gouwenaars algemeene belangstelling moet hebben, dat zy finan cieel en moreel moeten steunen in het be lang van de kunst in het algemeen en van hunne goede stad in het bijzonder. Moge deze roep uit den vreemde niet na- Mfen degenen die nog onverschillig staan tegenover de bijzondere schoonheden onzej stad op de bres te brengen tot behoud di van! 11 Gouda, 15 Maart 1930. P. Naast het gisteren gegeven verslag der vergadering op j.l. Donderdagavond in „de Réunie" gehouden, is het niet ondienstig daarenboven een korte beschouwing te ge ven over datgenè wat» de verschillende spre kers over deze kwestie in 't midden hebben gebracht en een en ander over de gijzeling als instelling te zeggen, om daarby tegelijk de wyze v&n behandeling dezer kwestie door enkelen der sprekers de fevue te laten pas- seeren. Dat wij daarby hier en daar eens wat verder van huis gaan, moge de lezer ons vergeven. Wy beginnen met nadrukkelijk te con- stateeren dat wy in deze zaak nu er een Eere-raad zal worden in t leven geroepen niet partij willen kiezen en niet mede zullen doen met hen, die alvorens de andere zijde te hebben gehoord, iemand's eer en goeden naam openlijk hebben besmeurd. Het bestuur der afd. Gouda van den Vrij heidsbond houdt er gelukkig geen Van Staalsche methoden op na, en dus wilde het zich geen oordeel aanmatigen over 't geval Öorgelo-Duyvestyn, alvorens het opening van zaken had gekregen. Het dacht daarby als goede Goudsche mannen aan het op schrift boven het Goudsche stadhuis:«„hoor ook de andere zyde." Het heeft dat op schrift in zjjn juiste beteekenis begrepen, kl. in deze: „oordeel niet voordat ge de andere zyde hebt gehoord!" Dat is niet de tiethode-Van Staal. De heer Van Staal heeft wel eens dat opschrift gelezen, maar e beteekenis daarvan is door hem nooit ge- begrijpt het „hoor ook de andere ^de" als „stoor je nooit of nimmer aan "«erer argumenten". Dat is ook uit de be tendeling dezer zaak duidelijk gebleken. ^e Goudsche dictator van het ge- a had gehoord, heeft by bet rustig een *eek laten liggen hy waf den gegijzelde, ens lot hem zóó had beroerd; glad verge en moest er aan worden herinnerd Waar daarna heeft hy het direct aangegre- Peniomdat er een politiek relletje uit te ma ken viel. Ons Goudsche devies „hoor ook de andere zyde" heeft onze politieke balling voor de zooveelste maal aan zyn laars ge lapt. Naar in de vèggadering is komen vast te staan is de heer Dorgelo door een paar re laties van den heer Van Staal, „bewerkt" met het dreigement: wannéér je Duyve- j stijn niet vrij maakt, zal Van Staal het heele geval publiceeren. Dorgelo heeft voor dezen vo^m van intimidatie daarop komt dit tóch neer niet willen zwichten en toen is de publicatie gevolgd. Tot zoover de geschiedenis van het ver loop, nadat de zaak in handen van den heer Van Staal was gekomen. By alles wat vóór en tegen deze zaak is gesproken, verwondert het ons dat slechts Mr. de Witt Wynen wat verder heeft ge keken dan dit enkele gyzelingsgeval. Men heeft voortdurend gezien naar d i t geval alleen en niet waaróm de gijzeling bestaat en of ze soms te veel of te weinig wordt toegepast. De gijzeling is een instelling, die naast vurige bestrijders een groot aantal voor standers heeft. En die voorstanders kunnen en terecht het bestendigen en (uitbrei den der gijzeling met klem van redenen ver dedigen op ethische en doelmatigheidsgron- den. Met geen woord is er de aandacht op gevestigd dat de gijzeling volgens ons Ne derlandsche recht zeer verdedigbaar en ge rechtvaardigd is, dat er zelfs talrijke stem men zyn opgegaan om de gijzeling in be paalde gevallen te gaan toepassen, waar voor zy nu niet bestaat. De gijzeling be staat n,l. niet alleen ten behoeve van schuld- eischers tegen slechte betaling, maar wordt ook gebruikt wanneer eern curator in een faillissement verkeerd wordt ingelicht of hem alle gegevens worden onthouden. Vele arbeidersvrouwen en kinderen ên ouden van dagen zouden er prachtig mee gebaat zijn, wanneer de gijzeling zooaL velen het wenschen, van toepassing zou worden verklaard indien b.v. een geschei den man de onderhoudskosten niet betaalt waartoe deze man werd veroordeeld, in dien ontaarde kinderen niet wenschen by te dragen in het onderhpud van hulpbehoe vende ouders, indien ook de verwekkers van natuurlijke kinderen nalaten de on derhoudskosten daarvan te voldoen. Ieder kent wel in zyn omgeving dergelijke geval len, waarin gijzeling prachtige uitkomsten zou kunnen brengen en geen sterveling zou er dan aan denken een ouder of een ge scheiden vrouw voor een „wreedaard" uit te maken. Niemand zou het zulke ouden van dagen, zulk een ongehuwde moeder, zulk een gescheiden behoeftige vrouw kwa lijk nemen, wanneer zy de personen die in gebreke bleven, eens voor een groot aantal, zelfs voor 100 dagen of meer, in de gijzeling stopten. Maar dan is 't in principe ook niet vol te houden in alle gevallen een schuldeischer aan den schandpaal te nagelen, wanneer hij zyn rechten uit een overeenkomst tracht te verkrijgen. Nogmaals, wij laten de beoordeeling van het geval-Dorgelo-Duyvestyn geheel aan den Eere-raad over, doch mochten niet na laten ook op deze omstandigheden den na druk te leggen. Dat gebiedt ons het „hoor ook de andere zyde". Nu de vergadering. Eerst heeft de heer Dorgelo de zaak van zyn standpunt uiteengezet, daarop verkre gen de heer Duyvestyn 't woord tot het uiten van een paar volzinnen en vervolgens betrad dej heer Van Staal het podium. Daar na spraken achtereenvolgens vóór Duyve styn Mevr. v. DantzigMelles en de heeren Fokkers, .van Hofwegen, en de Blouw, terwyl daarna het geval feitelijk juridisch werd beschouwd door Mr. de Witt Wynén. De heer Mulder zette zijn hou ding tusschen Van Staal en Dorgelo uit een. Vervolgens gaf Mr. Boon een rake commentaar op den plotseling opgekomen ijver van Mr. Duys in het bestrijden der gijzeling, nadat hy zich meer dan 20 jaar daarom niet had bekommerd! Ten laatste beantwoordde de heer Dorgelo de gemaak te opmerkingen en lichtte zyn standpunt nader toe aan de hand van een reeks brie ven en andere stukken. Wat ons daarbij is opgevallen is het vol gende: De heer Dorgelo is, dit bleek uit de 'be sprekingen, toch niet zoo'n doorgefourneer de „wreedaard", zoo'n beest de termi nologie te van den heer Van Staal als deze politieke vriend dat wil doen voor komen. Zoowel de 'heer Fokkers als de heer van Hofwegen bevestigden, dat er met den heer Dorgelo nog wel land te bezeilen viel, wan neer men maar toonde te willen betalen of duidelyk maakte, dat zuiver onmacht tot voldoening aanwezig was. Dan heeft de heer Duyvestijn wbl 9 maan den na levering 9«hriftc#k beswVuw tegen de leverantie ingebracht, maar Ae zakken niet teruggezonden, hoewel Doraélo daarom had verzocht en zelfs iemand Md gestuurd om de zakken te lmlen. Ook hééft de heer Duyvestyn het geleerde zoo goed als ge heel gebruikt, ap^t het /reclameeren sTechts een uitvlucht was. Maar 't gekste en het meeit bezwarende voor Duyvestyn heeft de Meer van Staal zelf ter tafel gebracht. Dat) was een con- ;ract op 11 Februari 1928 gesloten tusschen luyvestyn en een zekeren meneer L. uzej. 6011 te 's-Gravenhage woonachtigen wasch- I -7] Bij dat contract verkocht Duyvestyn al zyn machines, tafels, manden, kisten, een heele wasschery-inventaris dus, met een heele burgermansinboedel met gouden hor loges, beddegoed, ledikanten, de heele rata plan voor 500. En over deze overeenkomst hebben wy wel een zeker oordeel gekregen. Naar n.l. ter vergadering van deskundige zyde werd medegedeeld komen dergelijke contracten bij duizenden voor en zyn zy zelfs het ge bruikelijk priddel wanneer slechte betalers hun schuldeischers achter 't net willen laten visschen. De hier bedoelde overeenkomst krijgt daarby een nog zonderlinger kleur, wanneer men nagaat, dat die wasschery-inventaris met burgerinboedel zeker en gewis een heel wat hooger waarde dan 500.moet heb ben gehad. Maar laten wij nu eens aannemen, ddt Duyvestyn op 11 Februari 1928 die 600 in handen heeft gehad, dan had hij na de aanmaning van 7 Januari 1928 door Mr. de Witt Wijnen zeker kunnen betalen. Voor ons staat wat die acte betreft vast, dat zy is geweest óf een schijnacte zoo als de meesten van zulke aeten zyn en dan heeft Duyvestyn zyn schuldeischers naar hun geld willen laten fluiten óf de acte was juist, maar dan heeft Duyvestyn de 500.ontvangen. Maar dan was hij duidelyk onwillig om Dorgelo te betalen. Hoe het nu verder zij, de uiteenzettingen van Donderdagavond hebben duidelijk ge maakt, dat de heer Dorgelo ruimschoots reden had om sterk wantrouwend tegenover Duyvestyn te staan. Wij twijfelen niet, dat er honderden en nog eens honderden zakenmensdien bestaan, die in het geval Dorgelo-Duyvestyn het ook met gijzeling hadden geprobeerd. Of de gijzeling terecht 200 lang is voort gezet als nu geschied is, daarover valt na tuurlijk te twisten, doch dit laten wy, zoo als tvij reeds eerder zeiden, aan den Eere- raad ter beoordeeling over. Eén -ding blijft voor ons vaststaan, dat indien by Mevr- van DantzigMalles, zoo dra zij van de moeilijke omstandigheden had vernomen van het gezin Duyvestyn, in de eerste plaats de gevoelige vrouw had ge sproken, zjj zich direct tot den heer Dorgelo of zijn advocaat zou hebben gewend om - .zeil jtrai dezen mede te deelen, wat voor narigheid uit deze gijzeling was gegroeid. Er zou dan zeker wel een redelijk vergelijk kunnen ge troffen zyn. Nu echter bij bedoelde dame vóór alles de sociaaUdemocrate^ich heeft doen gel den, is de kwestie Do*elo-Duyvestyn in de politieke sfeer gebracht in welke in het bijzonder te Gouda reeds zoo vele zaken zyn bedorven. Uren met Alva of v. Staal gadoopt 16 da Plataan. Men zal zich herinneren hoe de wethouder van Financiën op de Plassendebat-vergade- ring met Sandifort een aanmerkelijk nf- wy kende geschiedkundige opvatting bleek te huldigen omtrent het gebeurde op de reede van Duins in 1639: Niet Maarten Har- pertsz Tromp, maar Alva zou de Spanjool van zyn eigen kruit hebben voorzien. Het lustte de wethouder by deze gelegenheid zich met Alva te vereenzelvigen, waarom trent men ieder zyn meug zal moeten laten. Alva toch, van wie het in het Gentsche Vader-Onze van 1572 heet: Helsche duvel, die tot Bruyssel syt Uwen naem ende faem sy vermaledyt U ryck vergae sonder respijt Want heeft geduyrt te langen tyt, enz. is nu juist niet voor velen de aannemelijke figuur om er zich mee te identificeeren. Over die „buskruit"-affaire, over h^t feit dus dat hy zich in het bezit heeft weten te stellen van ons „Materiaal" (een gestencild brochuretje aan weinige belangstellenden in de niet-droogmaking in vertrouwen, ter hand gesteld) moeten we met de Ongenadige Man nog eenige lichte verpoozingen hebben De toeleg die avond was duidelyk: hy zou het debat, waarin hy geen voet aan de frond kreeg, vertroebelen: een schandaal verwekken... van bourgeois... doctoren in de letteren... pa^dagogen... lui in hun stand nogal gezien... die de personen van de hee ren v. Wynen en v. d. Torren op unfaire wyze hadden uitgespeeld... schotschrift. - geheim rapport... De vergadering zou ril len, het besef verliezen en verklaren dat hy, Van Staal, het debat gewonnen had. 't Liep anders. Sandifort verklaarde dat er niets geheims aan ons brochuretje was ei wat de inhoud betreft, dat men zich binnens kamers wel eens wat anders uitlaat dan in het openbaar. In enkele persverslagen zien we hem, Staal, zyn doel bereiken. Het DagbL van Rotterdam spreekt van~ sensationeele ont hulling, het Goudsch Volksblad van per soonlijke aanval op Van Staal. Zelfs een week daarna nog lezen we in een bericht in de Telegraaf het zou zoo regelrecht uit van Staal's koker kunnen komen over de tal va* deskundigen van Rijk en Provin cie die in het geheim dossier in eer en goede naam zijn aangetast. Ons „Mate riaal" is sedert dien door hem in druk ge geven waarvoor gaarne dank; jammer van de drukfouten en zonde van het feit dat hy een ongecorrigeerd exemplaar had er vergezeld van een Nota, waarin zyn cri tische op- en aanmerkingen staan, aan alle autoriteiten en de pers toegestuurd. Ferm, en nogmaalé dank! In één opzicht zouden wy het gedrag van deze onze „Stadsbestuurder" moeten gispen. Immers, wij hebben onmiddellijk in de Goudsche Crt. van 17 Febr. erkend, dat in deze vertrouwelijke mededeelingen enkele opmerkingen voorkomen, die in een publiek geschrift niet zouden mogen worden geduld. Een Stadsbestuurder die niet onder de maat is, zou in zyn Nota van deze ruiterlijke ver klaring acte hebben genomen. Dat Is niet geschied. Waaruit wy niet gaarne zouden willen opgemaakt zien, dat hy ons artikel: Het Plassende bat op Vrijdagavond niet heeft gelezen. Er zyn aanwijzingen te over dat hij de inhoud naar behooren heeft genoten. Waarmee wy hem gelukwenschen. Het lust hem evenwel in bepaalde gevallen de raad van Keesje, het Diakenhuismannetje, op te volgen": te doen „alsof hij van niets weet". De minderwaardige manier om om Comité als intriganten te blijven behandelen en om het Materiaal als ontoelaatba^- geheim dos sier te blijven beschouwen, noodzaakt tot een kras protest. Het zal niet gaan in de burgerlijke maatschappij, wanneer iemand zyn excuses aangeboden heeft, net te doen alsof er niets gebeurd is. Men kent de volks uitdrukking: de kachel met iemand aan maken? Welnu, wy bedanken er voor aan deze man als materiaal te dienen om zijn politieke schandaaltjes-kachel te stoken. Zyn Nota bevat dezelfde fraaie manier van verdachtmaken die hy op de Protestverga dering ook bezigde. Welnu, dan is het voor ons met zyn wethouderlyke waardigheid uit, die hij toch op geenerlei wijze naar behoo ren vermag te dragen. Voor ons is hij de man die in Rotterdam door zyn eigen partij- genooten wegens ontoelaatbare relaties met Broekhuis bij de kraag is genomen en bui ten de deur gezet, en die hier door het politieke Rad van Avontuur op de wethou derszetel is gedraaid. Sn ze lezers en lezeressen mogen one deze rukking vergeven... We zullen nu in het verband de uitlatin- gen bespreken waarover een man van ka rakter zich gebelgd zou kunnen toonen, maar welk recht wij Van Staal na het voor-' afgaande ontzeggen. De eerste luidt in ons Materiaal": „De heer Van Staal is wel zoo goed, als „wethouder van Financiën, aan Gouda 4de ,rol toe te willen bedeelen van Dordt. Hij „heeft naar verluidt uit betrouwbare „bron het by Z. Exc. Kan voor klaar» „dat Gouda droogmaakt, dat Gouda de risico „draagt van tekorten boven 8 ton... „Waar zit deze man z'n verstand...?" Dat Gouda de rol van Dordt zou moeten vervullen vindt men in de Goudsche Crt. 5 Sept. '28. In een vergadering van de voorstanders der droogmaking, even te voren in den Haag gehouden, doet de heer Van Staal de verbijsterende mededeeling, dat hy al met Minister Kan gesproken heeft over het plan om een N.V. te vormen, ge lijk voor de Biesbosch was geschied, en dat door deze N.V.-vorm het Gouda zal moeten zyn, dat zich met de droogmaking belast. Het plan zal zoo luidt zyn mededeeling verder eerstdaags in het College van B. en W. van Gouda aan de orde komen. Tot zoover de G. Crt. Wat de rol van Dordt was bij de inpol dering van de Biesbosch, lezen we in het boekje van Joh. A. Vis: „De inpoldering van den Z.-H. Biesbosch." Behalve dat Dordt overwegend invloed heeft op samenstelling van Bestuur en Led# van de N.V. leent Dordt 3 millioen aan de N.V. Onderpand: 882 H.A. kleigrond boven eb-peil gelegen, na indijking met kleidyken vanzelf afwa terend. Wat omvat nu de rol die Gouda zou moe ten en misschien nog z&l moeten spe len bij de droogmaking van de Plassen? De „Wethouder" heeft een Plan ter tafel ge bracht, gepubliceerd in de Nota en over genomen door de Goudsche Courant van vo rige Zaterdag. De redaktie teekent er bij aan: papier verdraagt veel! Het plan kende ons Comité niet, maar het is merkwaardig het even te bekijken! Bekende onderdeelen zyn: kosten droogmaking 1V6 millioen, tekort 8 ton. Maar nu: Gouda draagt daarin bij 150 mille!!! Opbrengsten. De Commissie- v. d. Torren schat in haar Rapport de ver koopwaarde van de grond na 10 k 16 jaren op 1700 2000. Opbrengst bij dadelijke verkoop 900 1000. De „Wethouder" maakt tusschen 1000 (niet 900) en 2000 (niet 1700) tien gemiddelden en verkoopt ieder jaar 1/10 van de gewonnen 784 H. A. met een prijsverschil per jaar van 100. Dit is een papieren schema en het berust op niets. De waardeschatting in het 8e jaar is 1300. Toetsen we dit aan de verkoop van (door de „Wethouder"!) veel geroemd land in Wilnis, dat na 2% jaar en na drie oog sten in publieke veiling nog geen 700 per H. A. kon doen, dan is de waardeschatting in het 8e jaar voor de heele polder: 784 X 600 'n klein half millioen te hoog. Het is geen plan, het is een gokje. Nu, daar houdt de „Wethouder" van. Het fraaiste komt nog: dat Gouda, net als Dordt, één millioen kapitaal zal moeten leenen op 784 H. A. modder die nog boven moét ge bracht worden, met alle risico's aan dese onderneming verbonden! Gouda maakt droog! Het Gokje vermeldt, om ons te ple zieren, nog even: risico voor de N.V. Maar als door de tegenslagen het millioen van Gouda vóór-tijdig op is? Wie msg dan ver der goed geld naar kwaad geld gooien? Beseft men wat de „Wethouder" achter de schermen uitspookte? W(j kenden by het schrijven Van onze brochure dit Gokje niet. Enkel 't bericht in de „Voorwaarts" van 25.10.*28, bevattendjtet schema der op te richten N.V. We wistln alleen dat de „Wet houder" naar zijn vaste overtuiging (zie toelichting) millioen winst zou maken! 't Is en* 't was „om te brullen"... als de zaak voor Gouda niet zoo ernstig ware ge weest! Wat wy, Comité-leden, toen wel wisten en wat we in ons „Materiaal" aan alle kan ten toelichten, is le groote risico bjj de kwel, 2e idem by het maken van dyken, grondwerken, 3e te lage onteigeningspry- zen (6 ton inplaats van 3), 4e billijkheid dc huizen (79) binnen de omringing te ont eigenen (waarde ruim 2 ton), 5e schade te vreezen buiten de omringing aan land en huizen (X ton), 6e schadevergoeding aan broodelooze visschers, 7e verkoopwaarde van de bovenkomende grond, die 35 50 te hoog was getaxeerd. En nog veel meer! Gedeputeerde Staten hebben sedert dien op de punten le, 2e, 4e, 5e, 6e en ver moedelijk ook op 3e en 7e al zeggen ze het niet ons in hun afwijzend prae- advies gelijk gegeven. Er is geen sprake van droogmaken zeggen ze. Onze „Wethou der" weet alleen maar van een Gokje met 5 ton winst. (Pas in een veel later stadium weet hy van riskante tekorten boven de geraamde 8 ton en maakt hy de Provincie blymet 'n doode musch van één ton Goudsche bydrage!) Wij, die dit alles weten en voorzien, zeg gen, als de „Wethouder" in zijn onnoozel- heid Gouda deze ramp op de hals wil halen: waar zit deze man z'n verstand? Want, men begrype goed, als het voorgeschoten millioen (door de tegenvallers) op is dan moet het werk doorgezet, door Gouda. Dit moet nieuwe credieten geven. Wij, Comité-leden, hebben die dagen sterk onder de druk van het voor Gouda dreigend onheil gezeten. We herhalen in de Memorie nog eens, als Van Staal links en rechts op zijn succes pocht: „Hij zelf moet zich uitgelaten hebben, dat hy dit plan e'r „by Z.Exc. Kan al voor dóór heeft, waar- „bij Gouda dus voor de risico's opdraait! In de Raad is de stemmenverhouding 12/9 „misschien 11/10. „Dat die man'voor iets zou terugdeinzen, „is niet aan te nemen. In de pro-droogma- „kingsvergadering (17 Febr. '27) in Reeu- ,wijk, met dr. Hoffman als spreker ver klaarde hy in het debat: de kostenbereke ning van de droogmaking sp^It geen rol. „Gouda zit met zoo'n wethouder geschoren, „maar laat toch niemand meewerken, die „bast om onze strot" dicht te halen". Het is een smeekbede aan ieder welden kende om niet te helpen Gouda in dit avon tuur te stprten Wat heeft de „Wethouder" hier zakelijks tegen in te brVngen? „Dat de grofste leugen gedebiteerd wordt met te beweren, dat ondergeteekénde aan Minister Kan zou

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1930 | | pagina 3