ten Bovenwoning
AMSTELBIER
jjpderberg
Oogen
Koopt bij onze Adverteerders
NEDERLAND
H.H. Aannemers I
Winkelhuis
DRINKT
U NATUURLIJK OOK'
DE REEUWIJKSCHE EN
SLUIPWIJKSCHE PLASSEN
28 CENT TOT 70 CENT
PER HALFPONDSPAKJE
als molensteenen
Het echte mondwater Odol
GOUDSCHE COURANT - ZATERDAG 9 AUG. 1930 - TWEEDE BLAD
X
Groote Afbraakveiling
bestaande uit: Planken, Baddings, Rachels, Zware vloer
en Kapdeelen Deuren, Ramen enz
WOONHUIS.
Begrootingsstaten.
Uitgave A. BRINKMAN ZOON
Sanguinose
Sanguinose
£an*«<ancfö;j
Gwbittwn
De aperitief bij uitnemendheid
bevordert de spijsvertering en
behoedt U tegen maagsfoornissen
Fermitan
A. SCHEYGROND, pui. Nat
PRIJS f 0.50
VRAAGT UWEN WINKELIER
BIJ HET OPENEN VAN
ELK PAKJE ZEGT DE
GEUR U REEDS ALLES
De Gemeente Gouda en de
Goudsche Waterleiding Maatschappij
G« Ka Siroopwafelsn
Nieuwe Markt 25, Tel. 865
Heden overleed tot oruze diepe
droefheid, na een langdurige ziekte,
mijn geliefde echtgenoot, onze dier
bare vader, behuwd- en grootvader
de heer
Jioobut. Adrlanus Brtnkman
in den ouderdom van ruim 56 jaar.
Uit aller naam:
Wed. J. A. BRiENKMANSMIENT.
Kinderen, Behuwdkinderen,
Kleinkinderen en Verloofden.
Gouda, 9 Augustus 1930.
Nieuwehaven 32.
De teraardebestelling zal plaats
vinden Dinsdag 12 Augustus a.s..
Vertrek van het sterfhuis 10 uur.
30
Geen bloemen.
TE STOLWIJKERSLUIS.
op het terrein van den Heer C. VERKAIK, aldaar
alles uit de hand te koop en geen kosten. Vanaf WOENSDAG
totjVRIJDAG 151 Aug.rKomt allen, en zegt het voort. 30
TE HUUR aangeboden op eersten
stand van Gouda
van alle gemakken voorzien. Direct
te aanvaarden. 10
Te bevragen WESTHAVEN 61.
TE HUUR 'gevraagd een
omtrek Burg. Martenssingel.
Brieven onder No. 3215, Bureau
Goudsche Courant, Markt 31 8
TE HUUR gevraagd een flink
of een flink BOVENHUIS.
Brieven onder No. 3216, Bureau
Goudsche Courant, Markt 31. 8
maakt gebruik van de
Gedetailleerde berekeningstaat van
onkosten voor Uwe inschrijvingen
Verkrijgbaar al of niet met losse
inlegvellen.
Prijs per vel. 10 cent
bij 50 stuks T'/> cent per vel
bij 100 stuks - cent per vel
OOUDA.
Zuiver plantaardig, afdoend middel
tegen bloedarmoede en
zenuwzwakte.
Lusteloosheid, algemeene zwakte,
migraine, zenuwhoofdpijn, gebrek
aan eetlust, voortdurende maagpij
nen, neiging tot braken, overspan
ning, slapeloosheid, suizen in hef
hoofd, geestelijke en lichamelijke uit
putting worden snel en afdoend*
Overwonnen door de
SANGUINOSE kost:
per fl. 2.de 6 fl. 11.
12 fl. 1 21/—.
Verkrijgbaar by Apothekers en
Drogisten. 30
WACHT U VOOR NAMAAK.
VAN DAM Co.,
De Riemerstraat 2c/4. Den Haag.
SPECIAAL PIJNLOOZB
BEHANDELING
Betaling desgewenscht ia
12-maandeh)kache termijnen
ook va* Zieken fondaleden.
Bureau v. Tandheelkundige
Middenstand» - Verzekering.
Adm. G. DE WA ARD,
Van Heusdeatr. 13b
TELEFOON 3001 3
tramlijn 4, 15, 16 en 17
Geopend van 9-4 en 7-9 aar
Agentschappen
Mevrouw I. REINDERS,
Fluwaaltnslngtl 103, Bouda
L v. DORP, Vlamlngstr. 50, Bauda
B. v. DORP, Noardkada 179
Waddinxvaan.
BEHANDEUKG SE1IE1 TE MODI
Verkrijgbaar bij I
Boskoop: P. L. BINKEN Telef. 124.'
OoudaT. POELENIJE, Telef. 480.
WaddingsveenA. J- JANMAAT.
80
(Overal verkrijgbaar)
lllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllillllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllll
H- Underbsrfl-Albrecht, Rhelnberg (Rhld.j Dultschland
wormpoadari
wormolla
verdrijven spoel-, made- en maagwormen, zoowel bij volwasse
nen als bij kinderen. Wormpoeders f 0.85 per doos. Wormolie
f 0.85 per flacon. Overal verkrijgb. bij Apothekersen Drogisten
30
Versohenan de TWEEDE HERZIENE DRUK van
Docts.
Dit fraai-uitgevoerde geschrift is, in verband met het door de Provinciale Staten
genomen besluit, waardoor het behoud van de Plassen verzekerd is, geheel omgewerkt
en aangevuld; ook het aantal afbeeldingen uitgebreid. Het boekje bevat thans
26 ILLUSTRATIES naar foto's en teekeningen van Annie Rocs, Mej. E. A. Zuydam,
A. O. van Agtmaal, Drs. M. J. van Erp Taalman Kip, C van Eyk, Ir. ChA P. G. J.
Smit, Jan P. Strijbos, J. P. Strijbos Sr., „Studio" Gouda, B. Swanenburg en G. Traan-
berg, benevens een duidelijke kaart van het Plassengebied.
BEOORDEELINGEN VAN DEN EERSTEN DRUK:
„een mooi boekje".
De Waterkampioen.
„In een keurig uitvoerde brochure pleit Drs. A. Scheygrond voor het behoud
der plassen als natuurschb on en recreatie-oord."
Utrechtsch Dagblad.
„deze brochure bevat een schat van gegevens over de merkwaardige flora en fauna
der plaMCT" N. R. Crt.
,jeen brochure, die wy in de handen van vele natuurliefhebbers zouden wenschen."
Voorwaarts.
„Het Comité van Behoud heeft, waarin zy keurig is geslaagd, van de hand van
den Heer Scheygrond, een paar dagen vóór de Statenzitting, het licht doen zien aan
een geïllustreerd werkje over de Plassen, waarin getuigenis van hun schoonheid wordt
afgelegd."
Verslag van de Commissie van
Rapporteurs, Statenzitting 1930.
„Na een inleidend artikel over het ontstaan der plassen, volgt een goed gedocu
menteerde beschouwing over hun waarde als natuurmonument, vooral uit het oogpunt
der merkwaardige flora en fauna. Dat ook uit oeconomisch opzicht dit gebied beteekehis
heeft, wordt in 't hoofdstuk over visschery, jacht, vervening en kweekery toegelicht.
Ook de waarde als recreatie-oord in deze omgeving met haar zoo benauwende afname
aan echte natuurgebieden wordt duidelijk in 't licht gesteld."
Natura.
Verkrijgbaar in eiken boekhandel en bij de
Uitgevers A. BRINKMAN ZOON te Gouda.
IN ALLE PRIJZEN VAN AF
I
Denk U eens in: een man
1000 Meter lang, met
oogen vijfmaal zoo groot als
molensteenen, en haren als
een eikenbosch. De zenuw
cellen van zoo'n man zouden
zoo groot rBn als hier afge
beeld.
Het is een der zenuwcellen
van een gewoon m§nsch, 600
maal vergroot door een mach
tige microscoop. Het is een
onderdeel van ons zenuwstel
sel, waar negen van de tien
menschen te veel van eischen
in dezen tijc'
Verzwakking van die cellen
(zenuwzwakte) kan zich uiten
in de meest uiteenloopende
kwalen, zooals: maagkwalen,
vermoeidheid, slapte, slape
loosheid, prikkeibaarheid,enz.
Door eenigen tijd Sauatogen te gebrui
ken zult ge echter die zenuwzwakte
en haar gevolgen geheel overwinnen.
Sanatogen bevat immers juist die stoffen
- phosphorus en geconcentreerd melk-
eijyit - waaruit de zenuwen dat wonder
lijke maken wat wij „kracht" i
Sanatogen wordt reeds langer dan 30
jaren door vooraanstaande medici in
alle landen ter wereld voorgeschreven
ter bestrijding van zenuwzwakte. Het
moet U goed doen. Gebruik het eene
eenige weken - spoediger dan ge het
misschien voor mogelijk houdt zult ge
U weer volkomen gezond en sterk gaan
voelen. Begin er nog vandaag mee.
Zenuwcel,600keer v«r>
groot. Sanatogen bouwt
in deze cellen dat won
derlijke op, dat wij h»A
nuwkrachl" noemen.
9
heeft zijn wereldnaam te danken aan zijn zeer bijzondere, duurzame
werking. Immers, terwijl andere tandmiddelen slechts gedurende de weinige
seconden van het mondreinigen hun werking uitoefenen, zuigt Odol
zich bij het mondspoelen als het ware op de tanden en op de slijmhuid van
den mond vast, en werkt nog urenlang, nadat men den
mond gespoeld heeit, na, Door deze bijzondere
eigenschap van Odol worden de tanden-
verwoestende gistingsprocessen in den mond
urenlang tegengewerkt en derhalve onderdrukt.
Het tcht* mondwater Odol wordt alleen
in de bekende witte patent-flacons verkocht.
Geen toestemming voor een Obligatieleening
De gemeente Reeuwijk geen waterleiding
Het is nu byna een jaar geleden dat de
N.V. Goudsche Waterleiding Maatschappij
aan den Goudschen gemeenteraad goedkeu
ring verzocht, ingevolge artikel 17 der'con
cessievoorwaarden, om een obligatieleening
aan te gaan, groot 150.000.waarvan
het bedrag zou dienen tot dekking der kos
ten van den aanleg Van een buizennet voor
de' levering van drinkwateren de gemeente
Reeuwijk en tot verbetering van de kaspo-
sitie dier maatschappij, waaronder ook be
grepen zyn uitgaven wegens vernieuwing
van buizen in deze gemeente.
Die aanvrage, ingekomen in de Raadszit
ting van 30 Sepember 1929, is nu vorige
week beantwoord. Men kan niet zeggen dat
dit antwoord vlug is gekomen. Het is trou
wens niet de eerste maal dat de beantwoor
ding van een schrijven van de Waterleiding-
Mij. aan B. en W., in wiens handen die aan
vrage om advies is gesteld, heel langen tyd
vordert. Dat antwoorden schijnt heel moei
lijk te zyn.
Een simpele afwijzing.
Nu, na een jaar, is het er dan toch. Men
zou mogen verwachten dat in dat antwoord,
al was het maar met een enkel wQord, me-
dedeeling zou zyn gedaan waarom er een
vol jaar is noodig geweest voor de beschik
king op deze aanvrage. Of wel, indien B.
en W. dat overbodig zouden vinden, zou men
in dit antwoord aanduidingen mogen ver
wachten, waaruit zou blijken dat de over
wegingen over deze aanvrage van zoo ern-
stigen en veel studie-eischenden aard wa
ren, dat daaruit als vanzelf de lange duur
der behandeling zou worden verklaard.
Echter, niets van dat alles. Een simpele
mededeeling is er men heeft ze vorigen
Zaterdag in dit blad kunnen lezen dat
B. en W. in meerderheid hebben overge
nomen het advies van de Commissie van
bijstand voor de Financiën, die deze aan
vrage afwijst omdat zy van oordeel is dat
toestemming tot het Bluiten eener obligatie
leening nimmer mag worden gegeven,
daar zy deze als kapitaalsuitbreiding be
schouwt waarvoor aandeelen moeten wor
den uitgegeven en de gemeente daarvoor de
benoodigde gelden a pari moet verstrekken
krachtens de in de concessievoorwaarden op
genomen bepaling. Die overweging is door
B. en W. nog even toegelicht, maar daar
is het dan ook by gebleven. Slechts is er
aan toegevoegd dat een minderheid in het
College het standpunt der meerderheid niet
aanvaardt, maar niettemin af wy zend staat
tegenover de aanvrage, wyl deze uitbeta-
van dividenden uit een aan te gane
iligatieleening onjuist acht.
Na een jaar het advies.
Reeuwijk wpcht!
Het standpunt hier door de meerderheid
van B. en W. conform het advies der Com
missie voor de financiën «ingenomen, is niet
nieuw. Het is al vier of vyf jaar geleden
verkondigd en nadien meermalen herhaald.
Dót advies hadden B. en W. toch ook ge
rust een jaar geleden direct kunnen uit
brengen, dan was het maar afgedaan ge
weest en had de Waterleiding My. en de
gemeente Reeuwijk, die maar steeds op
waterlevering wacht, daardoor al een jaar
eer geweten hoe de zaken stonden.
Nu de afdoening zóó lang op zich liet
wachten, hebben we ondersteld dat B. en
W. die aanvrage minitieus aan het onder
zoeken waren en dat daarop zou komen een
beschikking, die zou inhouden klaar en dui
delijk de gronden waarop, hetzij afwijzend,
hetzy toestemmend zou worden beschikt.
De beschuldigingen in de
nota-Van Staal c.g.
Het is B. en W. toch nog wel bekend wat
er in Dec. 1926 door de soc.-dem. raadsfrac
tie naar aanleiding van het rapport van de
heeren Moret en Polano een uitvoerige nota
is ingezonden, welke namens die fractie
onderteekend was door den toenmaligen
voorzitter K. R. van Staal, welke nota be
sluit m^t deze krasse woorden:
„Het zal een eere-zaak voor Burge
meester en Wethouders van Gouda en
voor den nieuwen eerstdaags door den
Raad te benoemen gecommitteerde moe
ten zyn, te zorgen dat binnen den kortst
mogelyken tyd door een objectief ac
countant, gesteund door een te getder
naam en faam bekend technisch bureau
op het gebied van de waterleiding, een
degelijk rapport aan den Raad wordt
uitgebracht."
Welnu, thans was het oogenblik gekomen
om by de beschikking op de aanvrage der
Waterleiding Mij. nu eens precies te zoggen
waar het op staat,'maar dan gefundeerd op
onaantastbare gegevens, geen algemeen
heden die maar luk-raak zijn opgeschom
meld en waaraan geen waarde kan worden
gehecht.
Wanneer aan het slot van de hier ge
noemde nota nog is gezegd:
„Jftoge de nieuwe gecommitteerde èn
de Raad er nadien niet voor terugschrik
ken met alle middelen welke hun ten
dienste staan, aan de conclusies van den
nieuw aan te zoeken deskundige tege
moet te komen. De niet tegen te houden
financieele ramp voor de gemeente door
het huidig beleid by hst Waterleiding
bedrijf, kan dan tenminste neig sterk
worden beperkt"
dan moeten nu B. en W., na deze zeer ern
stige beschuldiging tegen de Waterleiding
My\, vooral nu die hierboven genoemde
„nieuwe gecommitteerde", K. R. van Staal,
de onderteekenaar dier beschuldigingsnota,
deel uitmaakt van hun college, zich nu in
hunne beschikking op de aanvrage der Wa
terleiding My., niet met wat oude en ver
sleten franje afmaken.
Een Commissie
en geen Commissie.
Het is bekend dat er heel wat te doen
is geweest om een z.g. comn.issie van onder
zoek in te stellen naar de gestes der Water
leiding My. Over den aard dier commissie
zyn B. en W. het met de Waterleiding My.
eens géwordén, bij de aanwijzing der per
sonen is men na eenige strubbeling ook tot
overeenstemming gekomen, maar toen het
op de groepeering der commissie aankwam,
wilden B. en W. het weer anders dan de
Waterleiding My. Die commissie van be
kwame, onafhankelyke en volkomen objec
tief staande personen is er jammer genoeg
niet gekomen, Een goed objectief rapport,
waaraan men houvast heeft, is dus ook niet
medewerking der Waterleiding My.
Echter, al is deze commissie niet tot
stand gekomen, een onderzoek by de Wa
terleiding My. heeft er wèl plaats gehad.
De Goudsche Waterleiding My. heeft zich
bereid verklaard hare medewerking te ver-
leenen aan een onderzoek dat van gemeen
tewege ten hart kantore door den contro
leur der gemeente, den heer C. Klippers is
ingesteld en eveneens heeft de Waterleiding
My. hare medewerking verleend by een
onderzoek voor de gemeente ingesteld door
den heer Dr. Ir. M. F. de Bruyne te Rotter
dam, die zich daarbij door den Directeur
der Waterleiding te Rotterdam, Ir. F. F.
M. Wirtz heeft doen bijstaan.
Men mag aannemen dat zoowel door den
controleur der gemeente-financiën als door
den heer Dr. Ir. de Bruyne rapport aan B.
en W. is uitgebracht van hunne bevindin
gen en dat B. en W. dus thans volkomen op
de hoogte zyn gebracht van datgene wat zy
weten wilden.
Zyn de rapporten geheim?
Openbaarheid een eisch.
Wekt het a' groote bevreemding dat
aan de opdracht tot onderzoek vanwege B.
en W. verstrekt, in het openbaar' aan den
Raad geen mededeeling is gedaan en dat
nó dat onderzoek de resultaten daarvan
niet openiyk zyn medegedeeld, het is
zeer teleurstellend dat thans, by
de afwyzende beschikking van B. en W. op
de aanvrage der Waterleiding My. noch
van dat onderzoek, noch van
de uitkomsten daarvan met
één woord is gerept. Achten B.
en W. het niet van openbaar belang dat
thans volle openbaarheid wordt gegeven
aan de resultaten van het namens hen in
gestelde onderzoek over de Waterleiding
My, in financieelen en technischen zin? In
dien de beschuldiging in de hierboven aan
gehaalde nota-Van Staal c.b. vervat, dat
door het huidig beleid van het Waterlei
dingbedrijf, een financieele ramp voor de
gemeente niet tegen te houden is, door het
ingestelde onderzoek juist is gebleken,
dan moeten B. en W. niet schromen daar
mede voor den dag te komen en hun uit
spraak met deugdelijke bewijzen te staven.
In het tegenovergestelde geval rust op B.
en W. de plicht ook onomwonden te verkla
ren dat voor die beschuldigingen geen
grond aanwezig is, en dat er dus van een
financieele ramp van de gemeente geer
sprake is.
Geen geheime rapporten, geen geheime
„dossiers", niets in den doofpot!
Aandeelen gekocht tegen 125 en
130
De gemeente Gouda is in het bezit van 44
aandeelen der Waterleiding Mij. van 1000
nominaal. Dat aahdeelenbezit heeft de ge
meente geleidelijk verkregen deels door
overname van aandeelen uit het Gemeente
Pensioenfonds.
Daar er in de nota-Van Staal en herhaal
delijk daarvoor en daarna gewezen is op de
ongehoorde verplichting, die de gemeente
op zich had genomen om haar aangeboden
aandeelen voor 110 te moeten aanvaar
den, is het niet van beteekenis ontbloot er
op te wyzen hoe onder heel andere en voor
de Waterleiding My. ongunstiger omstan
digheden de gemeente Gouda in 1902 tot
driemalen toe aandeelen heeft overgenomen
van het Gemeente-Pensioenfonds, de eerste
maal tot den koers van 125 de twee vol
gende keeren tegen 130 en dat ook in
1907 nog eenige aandeelen door het Ge
meente-Pensioenfonds tegen den koers van
130 aan de gemeente zyn verkocht.
By' den aankoop van 10 aandeelen in 1902
tegen den koers van 126 werd door den
toenmaligen Raadsvoorzitter, burgemeester
Martens in dein Raad dezen aankoop aldus
aanbevolen:
„De Mij. heeft in de laatste jaren 6.2
dividend betaald, in verband met de vast
staande soliditeit dér onderneming zou de
aankoop dus een goede geldbelegging zijn."
Dat was in een periode, toen de gemeente
voor een leening kon aangaan!
Dat klinkt heel anders dan het slot van
de nota-Van Staal!
Waarom B. en W. geen obligatie-
B. en W. wyzen de aanvrage der Water-
leiding-M. tot goedkeuring van het uitgeven
eener obligatieleening groot 150.000 af,
kort en goed omdat de meerderheid van het
college wil dat de gemeente die 150.000
zal fourneeren als aandeelenkapitaa] tegen
pari-koers. De meerderheid is van oordeel,
zooals hierboven is aangehaald, dat nimmer
een obligatieleening aan de Waterleiding
My. mag worden toegestaan. Dit dwaze
standpunt, waarvoor geen enkele rechte
grond in de concessie is te vinden, wordt
door een meerderheid in het college niet
aanvaard.
Het is toch ook wel heol mal. Wat doet
het bedryf der Lichtfabrieken als het geld
noodig heeft voor uitbreiding? Het aantal
voorbeelden is legio dat voor dat bedrijf
voor elke uitbreiding, voor aanschaffing
van materiaal, zelfs voor kantoorinrichting
en kleine dingen wordt geleend, zóó zelfs
dat er meer dan één keer (f) gewezen is dat
de gemeente op afbetaling koopt, wat
door elke behoorlijk» zaak uit de exploitatie
direct wordt bestreden. Hebban B. en W. er
ooit aan gedacht de winsten van dat bedrijf
bedragen, die in e*n particuliere onderne
ming als schandelyk zouden worden
uitgekreten^- niet aan de gemeente te doen
uitkeeren, maar te reserveeren voor uit
breidingen en aanschaffingen als hiervoor
genoemd
Daar wordt dus het principe gehuldigd
dat aflosbare schulden voor allerlei worden
aangegaan. De Waterleiding My. wil men
dat belettenzoolang dat bedrijf niet is
in handen der gemeente!
Ziedaar de verklaring. Zoodra de ge
meente er in slaagt de Waterleiding tot ge
meentebedrijf te maken, kan dat 'bedryf
voor alle uitbreidingen obligatieleningen
aangaan en wordt de winst weer een
nieuwe belastingbron aan de gemeente
uitgekeerd. Het bedrijf van den gemeente
lijken Stortingsdiensf krijgt er dan ook nog
zyn profyten van, daar het de Gemeente
eerst tol laat betalpn voor het geld mag
Het is duidelyk dat de Waterleiding My.
er niet aan denkt tot uitgifte van aandeelen
over te gaan. Dat zou nu werkelijk in stryd
zyn met een gezond financieel beheer.
Wordt een pbligatieleening aangegaan, dan
wordt deze schuld door uitloting der obli
gaties afgelost. Deze aflossing en de rente
der obligaties worden evenals ook by de
Gemeentebedrijven, uit de exploitatie be
taald. By nieuwe aandeelen-uitgifte die de
Gemeente krachtens de concessie k pari zou
kunnen nemen, wordt een blijvende schuld
geschapen, die de aandeelenpositie verzwakt
en het dividend drukt, wat niet in het be
lang is van de aandeelhouders en dus ook
niet in het belang der Gemeente, die thans
44 aandeelen heeft.
Wat de consequenties zyln.
Het is ook onverklaarbaar hoe iB. en W.
er bezwaar tegen hebben dat dividenduit-
keering zou plaats hebben uit een aan te
gane obligatieleening. Door het niet toe
staan dier leening kan die uitkeering niet
plaats hebben. Het gevolg daarvan is dat de
winst, die toch gemaakt wordt, door af
schrijving wordt gereserveerd. Door opvoe
ring der reserve op deze wyze en door ver
mindering van rentebetaling wordt de fi
nancieele positie der maatschappij zóó op
gevoerd dat na enkele jaren, wanneer er
geen voldoende afschryvingsobjecten meer
aanwezig zfln, er geforceerde hoogere win
sten komen, die tot hoogere dividend-uit-
keerfngen leiden.
Door de niet-uitkeering van dividend
mist de Gemeente ook tijdelijk die inkom
sten; het op de begrooting 1930 geraamde
dividend van 6720.— is niet binnengeko
men en zal dus aan het belastingbedrag
moeten worden toegevoegd, want op de
ontvangst is gerekend.
De beteekenis van die geforceerde divi
denden is dat de gemeente voor een even-
tueele overname rekening moet houden met
de dividenden der laatste 10 jaren vooraf
gaande aan de beëindiging der concessie,
dus vanaf 1936 en met den stand der af
schrijvingen. Niet-uitkeering van dividend
gedurende de jaren tot 1936 b.v. kan later
voor de gemeente niet anders dan zeer
n a d e e 1 i g zyn.
Dat is de consequentie van het thans door
B. en W. ingenomen standpunt.
E«n leerstoel «oor don «rodo.
De plannen van Herriot.
Er is reeds gemeld, dat Herriot, de burge
meester van Lyon 'en gewezen minister
president, aan de hand heeft gedaan in
de stad zijner inwcdiing het aanzijn te ge
ven aan een leerstoel, die de belangen van
den vrede bevordert, De luchtmailoeuvree,
die de Franschen korten tijd geleden boven
dezelfde stad Lyon hebben gehouden, heb
ben het voor iedereen duidelijk gemaakt,
dat, wanneer in de toekomst een stad van
de lucht uit met gateen en bommen wordt
bestookt, het er vooi de arme bevolking
allerdroevigst uit zal zien: er blijft van
zoo'n stad slechts een hoop steenen over,
waarboven giftige dampen hangen, die alle
leven onmogelijk maken,, zoodat ontruiming
het eenige middel is om liet veege lijf te
Ondertusschen heeft Herriot, gelijk
aan den minister van onderwijs gevraagd
toestemming te geven tot de stichting van
een leerstoel voor den vrede aan de hoo-
geschool tp Lyon. Nauwelijks was het ver
zoek bekend geworden, of de nationalisti
sche pers brak los in een onstuimig hoon
gelach: ,,De droomer! Wil hij van de men
schen engeien maken? Hebben wij nog niet
genoeg valï~ deze politiek la Briand?
Onze kinderen zullen ons vervloeken, wan
neer wij de wapenen uit onze handen heb-
ben gelegd. Maak van dezen leerstoel voor
den vrede een leerstoel der geschiedenis en
brengt den toehoorders de eenige wijs
heid bij wanneer gij den vrede wenscht,
bereid u voor op den oorlog!" Enzoovoort
Heriot, die nog maar kort geleden in
verband met een boek, dat hij' over Grie-
genland heeft geschreven en dat „Onder
den olijfboom" heet, van de Grieksche re
geering een hooge onderscheiding heeft
ontvangen, breekt eveneens een lans voor
zijn plan in het blad zijner partij, die der
radicaal-socialisten. Hij wijst erop, dat er
wel-is-waar in Den Haag, Parijs- en Berlijn
door de Rockefeller Foundation sinds ja
ren «Ugussen over de vredesbeweging wor
den gegt&en, maar dat er alleszins aanlei
ding voor bestaat duurzaam onderricht te
geven over den vrede en de ontwikkeling
der vredesgedachte. Lyon kan vooral op
dezen leerstoel aanspraak maken, omdat
op de universiteit te Lyon het instituut
Voor vergelijkende rechtswetenschap is ge
sticht, waaraan men zeer veel heeft te
dankeno.a. het geregeld "bijeenkomen Van
het internationale juristencongres, de vo
durende uitwisseling van gedachten met
Berlijn, enz. Herriot probeert tevens aan
te toonen, dat de ontwikkeling van het
rechtswezen humaniseering tengevolge zal
hebben en dat men van de jurisprudentie
kan verwachten, dat zij den oorlog zal af
schaffen. evenals vroeger de pijnbank.
De Parijsahe correspondent van de
Frankfurter Zeitung gaat nog al nuchter op
Herriot's plannen in en betoogt, dat de
Duitschers gaarne willen helpen, wanneer
het om den echten vrede gaat, maar niet
om een decoratieven vrede, niet om de for
mula „vredeswil", die den laatsten tijd al
heel goedkoop is geworden. Het is goed den
vrede te leeren, maar beter nog den vrede
te maken. Het Duitschp blad wil niet ver
zwijgen, dat dezelfde Herriot, die op zoo
prijzenswaardige wijze de universiteit van
zijn stad wenscht te verrijken, in de laat
ste kamerzitting, die over de oorlogscredie-
ten moest beraadslagen, het voorstel in
diende om een dJeel der gelden voor de na-
tionale verdediging te besteden ten behoeve
van Fransohe geleerden, opdat zij beter nog
dam tot dusver zich konden wijden aan üe
krijgswetenschap. Oorlog toch >8 een weten,
schap en vereischt een nauwgezette studie
der vernietigingswerktuigen door het leger
der geleerden Bedoelde credieten rijn nog
niet toegestaan, maar de vrees bestaat dat
dit niettemin zal geschieden, geenszins in
de laatste plaats dank zij de radicaal-socia
listen wier leider Herriot is.
Heidelberg.
Ook te
De bosschen en bergen.
Heidelberg zijn d* Nederlanders
blijkbaar geliefde en gezochte gasten. Een
speciaal nummer van het Heidelberger
Fremdenblatt is geheel in 't Nederlandsch
uitgegeven. Het bevat interessante artike
len en prachtige reproducties van photo's
uit de oude univemteitetad zelf, uit haar
onmiddellijke omgeving en uit de vele
steden en plaatsen, welke men van Heidel-
berg uit makkelijk in een dagreisje kan be
zoeken. In het eerste artikel wordt bijzon
dere aandacht gevraagd voor de rijke om
lijsting van "bos sob en en bergen, te midden
waarvan Heidelberg rich bevindt:
„Slechts een klein gedeelte van dereizi-
gers valt het in deze omlijsting eens nader
te bezien. De bergwouden van Heidelberg
zijn werkelijk een bezoek van dagen, zelfs
weken waard. Zij bieden misschien niet den
melancholieken ernst van het Zwarte Woud,
noch de grootschheid der Alpen. Bekoorlijk
heid bieden zij den bezoeker echter wel,
steeds de gedachten afleidend van het alle-
daagsche leven. Zoo bieden zij een werke-
lijfee vacantieontspanning en geven hunnen
vrienden nieuwen moed en verjongde le
venskracht.
Meer dan 300 M. verheffen de bergen zich
aan den noordelijken oever van de Neckar,
bijna 500 M. in het Zuiden der stad uit de
Rijnvlakte, steil in de hoogte. Zij loopen in
het noorden verder top aan top in het sa-
Da FIJnata 10
4 cant par atuk
genomweefde OdenwaJd, zoo gaan rij in het
zuiden langzaam i„ een vriendelijk heuvel
land over, dat vooral in de lente en in den
herfst een wandelgebied vol van bekoring
is. Dat het laud om Heidelberg een heerlijk
zacht klimaat heeft is algemeen bekend,
daarmede mag echter niet gezegd worden,
dat de zomers bijzonder heet zijn. Integen
deelDe groote steden met haar maasa's
huizen hebben veel warmere zomers dan
Heidelberg, waartusschen .bergwouden de
Neckarwind ook in Juli en Augustus een
gematigd klimaat verschaft. Dat tengevolge
van den zachten winter aan de zonnige hel-
linger der bergen amandelen en vijgen rijp
worden is niet algemeen bekend. Dat onze
bosschen die in bonte afwisseling van loof-
en naaldboomen ook exothische boomen be
zitten, weten slechts weinige buiten Heidel
berg. Botanische kennis om d«ze land-
vreemde boomen te onderscheiden is niet
noodig, ieder open oog zullen de merkwaar-
i kleuren opvallen,
Losse bladen uit het Dagboek
itan een Gouwenaari
,JDe vaalt wacht."
ERICH W IC HMAN.
Vrijdag, 8 Augustus.
Sedert eenige weken lijd ik aan slape
loosheid in de morgenuren. Ik heb mijn
huisdokter geconsulteerd, en na een lang
durig onderzoek verklaarde deze Aescu-
laap, dat mijne klachten van nerveuzen
aard waren. Ik moest maar niet te veel
notitie van mijzelve nemen, en als ik den
slaap niet vatten konin den vroegen
ochtend liever een wandeling maken.
Zoo verliet ik hedenmorgen te vijf uur
mijn woning, en in gezelschap van mijn
witten Deenschen dog Archibald richtte
ik mijne schreden marktwaarts. Reeds in
de Noodgodsteeg woei mij een kwahjken
reuk tegemoet, dewelke mij noodzaakte
een zakdoek voor den neus te nemen.
Op de Haven gekomen, stond ik even
stil en liet mijn blikken weiden over den
afzichtelijken modderpoel, die onder mij
gaapte, maar de doordringende lucht
die er uit opsteeg deed mij besluiten
haastiglijk mijn wandeling voor te zetten.
Weldra echter werd mijn aandacht ge
trokken door een ongewone bedrijvig
heid op dit vroege uur. Men was reeds
aan den arbeidl Een drietal werklieden
was bezig de uitmonding van een riool
vrij te maken, dat zonder twijfel zijn oor
sprong vond in het huis van den Wet
houder. Tot mijn groote verbazing haalde
een der lieden met een pikhaak groote
voorraden papier uit het gat. Zijn twee
helpers grepen de pakketten voorzichtig
aan en deponeerden ze in een mand. Ik
beslóot dit raadsel op te .lossen! Eenige
jongelieden, behoorende tot een jeugd-
vereeniging hier ter stede, takelden met
behulp van een touw de mand naar boven
en begonnen den inhoud te sorteeren.
Mijne belangstellig groeide. Maar hoe dit
raadsel opgelost? Toen sprong Archi
bald mij te hulp. Plotseling rende hij
naar voren, wierp de geheimzinnige 1
mand omver en rukte in een ommezien de
pakketten in flarden. In hopelooze ver
warring warrelden papieren uit een
kaartsysteem, portretten, krantenuitknip
sels en brieven over de straat. Er ging
mij een licht op! Ongetwijfeld had ik hier
vóór mij een gedeelte van het Geheime
Archief, ik ontdekte o.a. mijn eigen beel
tenis!
Ik hielp de jongelui de stukken bijeen
te zoeken. Toen wij hiermede klaar
waren, opende zich de vorstelijke deur
van het patriciërshuis en een stem die
van den wethouder zelve noodigde mij
uit binnen te treden. Gezeten in zijn ruim
kantoor, heeft de magistraat mij alles
uitgelegd.
„Mijnheer Bottelaar, sedert jaren reeds
miste ik vele belangrijke stukken en pas
voor eenige weken bemerkte ik dat een
kwaadwillige huisknecht hier de hand in
Jiad. Ik ontwrong dezen ontrouwen die
naar de bekentenis, dat hij geregeld pa
pieren uit mijn archief in het closet het
verdwijnen! Maar nu is alles terecht; nu
kan ik mij rehabiliteeren. Nu kan ik
zwart op wit toonen, dat ik gelijk had en
de Waterleiding Maatschappij ongelijk
,Pat is prettig voor u, mijnheer", on
derbrak ik hem, „maar dat Geheime
Archief 7'
„Het Geheim Archief, de chronique
scandaleuse van mijn goede medeburgers,
ook van u, mijnheer Bottelaar... zal ik
doen verbranden, mij lust deze strijd
wijze niet meer."
„Waarlijk", zeide ik, „dit zijn woorden
een gentleman, waardig."
dan, wanneer hier en daar het inheemsche
bosch in een klein park van „Zuidlanders"
overgaat.
Alleen het bezit van de stad Heidelberg
aan bosschen bedraagt meer dan 3500 H.A.,
in alle richtingen van goed gemerkte wan
delwegen doortrokken. Onmiddellijk daar
aan sluit het andere boechbezit in het noor
den 611 zuiden, zooda( men uren ver door
heerlijk bosch kan wandelen. De hoogste
berg der omgeving ia de „Kftnigstuhl" c.a.
600 M. hoog en door eene electrische berg-
spoor met de stad verbonden, zoodat ook
den niet genenenden bergbeklimmer gele
genheid geboden wordt boven over de top
pen der bergen van het schoone landschap
te genieten.
UIT DE PERS.
De Maatschappij der toekomst.
Henri Polak schryft in „Het Volk":
vervangen hoe langer hoe meer
itionaTTSatie maakt groote
massa's arbeiders overbodigneen, niet
slechts arbeiders, doch ook kantoorbedien
den en zelfs musici en kunstenaars, tot
stoffelijke en geestelijke schade der mensch-
heid als geheel, der arbeiders in het bij
zonder, die echter nu niet in verzet komen,
doch wien geleeraard wordt, dat het alles
heel mooi is en zy er zich in behooren te
verheugen.
Wie heeft er om by het stoffelijke te
blyven voordeel van de vernuftige ma
chines ,van de mechanische arbeidsmetho-
