November
ladorinii
Aanbiedingen
volkomen
Markt 16
itraat 5
HEofweg
Gouda
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
berkenwöldë. bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, moordrecht, moercapelle,
STOLWIJK, WADD1NXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
Deze Courant komt
ModelwasscherijFa. J. H.i. Straitsn
e r -
vele duizenden gezinnen.
rootste oplage hier ter stede
Ro. 17533
Zaterdag 15'
'ember 1930
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN,
EERSTE BEAD
en
Gebr. Spaas
UDA”.
in
FEUILLETON.
ernstige
gebouw.
BAHLMANN - GOUDA'
Brieven uit de Hofstad.
BEt OP 8B7
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN,
tC--------- 4
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
---
De Misdaad bjj
„de drie Mirteboomen”.
>1
A
I.
HET STOFFENHUIS
de we-
T BESTUUR.
HOOFDSTUK IV.
ÓU
Wordt vervolgd.
de sociaal-demo-
^orzaakt. Als wij
In 48 artikelen,
il Bureau voor de
^.gepubliceerd,
“ïcentraliseerd in
1 orgaan zal het
moeten bestugn.
orgaan de inge-
zal
iEN
SN
de toekomst der
erste twintig jaar,
;n. Het te nemen
52
Ze «prak een plat dia-
door de lagere klas-
haar onrustige blik
iken.
Alle afdeelingen hebben wij
wederom met een prachtvolle
keuze bijgevuld.
EXTRA VOORDEELl^E
NOVEMBER AANBIEDIM
in MANTELS en JAPONN
ook in blauw en zwart.
130
M”.
Hebt U
PERSONEEL noodig?
Zoekt U PLAATSING?
Plaats dan Zaterdags
Uw AANVRAGE in de
sowm mm?
ieder leest ze dan I
Kleins Annoncis 8 regels f 1-
Inzending tot Zaterdagmorgen
9 uur aan het Bureau
-MARKT 31
JAN VANOIRLAND
MARKT 2 GOUD*
Schildersbenoodlgd heden
Schitterende sorteering
Vesten, Pullovers,
Vossen enz.
GOIME COIIRANT?
ELEGANTE
DAMES- en KINDERKLEED1NG
HOEDEN PELTERIJEN enz.
MXLV.
De Loge der Vrijmetselaren^
Er zullen ten slotte in een stad als den
Haag maar weinig gebouwen zyn waarin
een journalist die vele jaren in de residen
tie resideert niet een bezoek heeft gebracht.
By opening, by jubileum, by restauratie is
hy allicht van de party en hy neust er vry
rond.
Eén der weinige welke wy in den Haag
nimmer van nabij konden bezichtigen en
welke zich wat het intieme deel in een min
‘of meer geheimzinnig waas bleef hullen,
was het gebouw der Loge der Vrijmetse
laren. Ook dit heeft thans zyn deuren vobr
de pers geopend en Zaterdag j.l. was een
dertigtal journalisten de gast van de Loge.
Op charmante wyze werden zy ontvangen
in dit bijzondere milieu, waar profrinen
slechts zelden hun voeten zullen zetten. Het
doel dezer ontvangst was niet meer of niet
minder dan om de journalisten eens nader
Dit nummer bestaat uit twee Naden.
vrouw nk.
schieA ze^o
Neen.
Weenen.
ineer wee!
nJ
treedt, werpt ’n Jicht aan *t gewelf ’t alziend
oog ’n zacht licht door de zaal, waarin langs
de lange zyden drie ry’en stoelen stoan. On
der het oog de zitplaatsen der hoogwaardig-
heidsbekleeders, daarvoor een vierkant al
taar waarop de by bel ligt. Als de |njbel
wordt opgeslagen ontsteekt zich een felder
licht aan het altaar; daarna gaat als in
snel tempo een zonsopgang, nabootsend het
licht in den tempel, op en wordt het gewelf
zichtbaar dat den hemel weergeeft, bedekt
met alle sterrenbeelden.
De vloerbedekking bestaat uit groote
witte en zwarte tegels van zachte stof.
Langs de wanden zyn vele emblemen.
In den tempel wordt slechts door één
spreker het woord gevoerd en alle aanwe
zigen zwygpn in doodsche stilte. Het sym-
bolieke ceremonieel geeft wyding aan den
tempel.
Na het bezoek aan deze drie gedeelten
van het gebouw werd den journalisten een
klare uiteenzetting gegeven van het doel, de
idealen, de werkwijze der vrijmetselaren. En
daarna wrft er alle gelegenheid om vragen
te stellen, waarvan een ruim gebruik werd
gemaakt.
Hetgeen ons werd verteld bevatte een
levensleer, die in niets afwykt van de alge-
Da economische crisis
het kapitalisme.
Bij de Algemeene Beschouwingen inzake
de Staatsbegrooting is van sociaal-democra-
tische zyde de bewering uitgesproken, als
zou de huidige crisis grootendeels een ge
volg zyn van het zoogenaamde kapitalis
tische productiestelsel. Beze opmerking
wordt, naar men weet, meer gehoord. Stil
zwijgend wordt hiermede dan te verstaan
gegeven, dat, waar het huidige productie
stelsel rampen, als waaronder de wereld
thans zucht, niet kan voorkomen, dit pro
ductiestelsel door het socialistische moet
worden vervangen. En het kan niet worden
ontkend, dat, althans oppervlakkig be
schouwd, de sociaal-democraten met hunne
aanklacht tegen de kapitalistische maat
schappij i11 dezen sterk staan. Het wyst toch
ongetwyfelidi op een groote leemte, dat, ter
wijl, naar hei althans schynt, van alles in
overvloed wordt geproduceerd, juist daar
door ellende en gebrek ontstaan. En voorts
hebben de sociaal-democraten dit voor, dat
het huidige stelsel, dpordien het nu een
maal bestaat, zyn leemten moet vertoonen,
terwyl het socialistische, doordien het niet
bestaat, dit niet behoeft te doen. Tenzy
men het Russische communisme als de toe
passing van het so.ciajisq^e .wil.^qg^oj^wen.
Het gaat de sociaal-democraten met hun
productiestelsel als de politieke partyen
die in de minderheid zyn. Bij eene verkie
zing heeft altijd de party, die in den laat-
sten tyd aan het roer is geweest, veel tegen
zich. De wereld is nu eenmaal, wie er ook
regeert, Vol ellende en vol moeilijkheden,
niet zelden ook tengevolge van de tekort
komingen der bestuurders. De oppositie
heeft hier dus voor haar aanvallen een
dankbaar terrein. De ervaring leert echter,
dat, als de oppositie zelf meerderheid wordt
en de teugels van het bewind in handen
moet nemen, zy bij later volgende verkie
zingen soortgelijke verwijten te hooren
krygt als zy thans tot hare tegenpartij
richt.
De Regeering heeft in de Memorie van
Antwoord in het kort de socialistische be-
paraat
;.M A.V. Kantoor
nog eenige goede
20
niet precies weet. Kunt u dan mis
zeggen waar ze woont?
Ik ben heelemaal vreemd in
Hot is een kleine drukke straat,
ik niet.
- De dienstbode hier verklaart, dat u
meermalen ongeduldig op de klok gekeken
hebt, en klokslag vijf uur opgestaan bent
om te gaan. Dat ziet er naar uit, of u een
afspraak hadt?
Neen, antwoordde de jonge vrouw kalm.
We moesten alleen voor den trein op onze
lijd passen. Mijn kameraad zei, dat onze
trein om half zes ging.
Als u dienstmeisje bent, moet u ook een
arbeidskaart hebben. Waar is die?
Bij een dame, bij wie ik vanmorgen
geweest ben, om me voor een betrekking aan
te melden.
Hoe heet die dame en waar woont
ze
Dat weet ik niet. Mijn kameraad heeft
me daar gebracht, en morgenochtend zou ik
f in de wereld u kent Wat u ons daar verteld,
j klinkt heel avontuurlijk, en u kunt naüwe-
I lijks verwachten, dat we u gelooven. U hebt
geen ouders en* geen kennissen. U kent de
vrouw niet, bij wie u geslapen hebt, en met
wie u nu al twee dagen onafgebroken samen
bent U weet niet, waar de dame woont,
die uw arbeidskaart heeft. U zou bij een
barones igediend hebben,, die zoo ongeveer
het leven van een zonderlinge leidde en juist
drie weken geleden gestorven is kortom,
volgens uif zeggen is er riiets of niemand om
te bewijzen dat u werkelijk Anna Muller
bent. Is dat niet vreemd? Er is toch geen
mensch, die althans niet eenig spoor achter-
Een moedig man, die dapper strijdt,
verheugt zich nu en dan over een kleinen
triomf, die hem weer moed doet scheppen.
wering beantwoord. Zy wyst er in de eerste
plaats op, dat er economen zyn, die deze
crisis als eene ontwikkeling van de oorlogs-
t gevolgen beschouwen. In de tweede plaats
legt zij den vinger op zeer betreurenswaar-
s dige ziekteverschijnselen van politieken
aard, waaraan de wereld ly'dt eh die beden-
kelijke economische gevolgen hebben. Daar
aan heeft men toe te schryven de afzijdig
heid van Rusland en zeer groote deelen van
I Azië. Daarbij komen de vele nieuwe gren
zen, door de vredesverdragen ontstaan, die
doör een te betreuren staatkundig inzicht
mrt-rtwdK hoog,IA1 WHeinWlHH lijn W--
zet geworden. Daarom, aldus de Regee
ring, is het minder juist het „kapitalisme”
op de bank der beklaagden te plaatsen.
Deze beklaagde zou kunnen antwoorden, dat
hy, mits de ruilverhoudingen over de ge-
heele wereld niet zoo grondig verstoord
waren geworden, voor een behoorlijke wel
vaart zou hebben zorg gedragen.
Tot zoover het Kegeeringsantwoord.
Wy zullen niet zeggen, dat het onjuist is. j
Maar»wel lijkt het ons buitengewoon slap.
Twee/ belangrijke punten toch zyn daarbij
vergaten.
In de eerste plaats zou men er de sociaal- j
democratische woordvoerders op hebben
kunnen wijzen, dat, wat zij stellen op reke-
ping van de kapitalistische productiewijze,
eigenlijk het gevolg is van onze zeer inge
wikkelde wereldhuishouding. Niemand kan
die huishouding overzien. Dit is oorzaak,
dat de tallooze particuliere ondernemers I
zich voortdurend vergissen. Daarbij is het i
échter een geluk, dat er zooveel ondeme-
Den volgenden morgen werd de gevangene
gefotografeerd en tevens werd’4b een nauw
keurige opname gemaakt van den - doode,
welke opname met zijn signalement niet al
leen in de couranten werd gepubliceerd,
maar ook naar alle polftiebureaux en straf
inrichtingen werd gezonden, ’s Avonds laat
had men in Weidlingbach en omgeving nog
laten injormeeren naar personen, die mis
schien vermist werden, maar zonder resul-
taat^Odk de vrouw met de bochel werd in
alle stilte, maar daarom niet minder ijverig
gezocht
U moet toch enkele dingen van u zelf
hebben. Waar zijn die op het oogenblik?
Bij de vrouw, die me in huis genomen
heeft. Ik ben arm, alles wat ik bezit, is een
bruine handkoffer met een paar stukjes lin
nengoed en kleeren erin.
Hoe oud bent u?
Vijf en twintig jaar.
Waar bent u geboren? Leven uw ouders
nog?
Die heb ik nooit gekend. Ik ben in
Weenen geboren en door vreemde menschen
grootgebracht, die ook allang dood zijn.
Maar u moet toch kennissen hebben,
die uw identiteit bevestigen kunnen? Noem
ons eens iemand.
De jonge vrouw keek verlegen voor zich
uit, en zei dan aarzelend
Ik heb nooit vriendschap met iemand
gesloten en kan niemand noemen. De laat
ste jaren heb ik bij de barones heelemaal
op mezelf geleefd.
Het is allermerkwaardigst, dat niemand
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring):
1—6 regels ƒ1.30, elke regel taeer ƒ0.20. Van buiten Gouda en de bezorgkring:
16 regels 1.56, elke regel meer 0.30. Advertentiën in het Zaterdsgnummer 20 cL
byslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentien de helft van den prys.
INGEZONDEN MEDEDEEUNGENt 1—4 regels 2.25, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bjj contract tot zeer gereduceerden
prys. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureaox en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing aan
het Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zyn.
lastige sta-in-de-weg, en ze heeft hem zonder
vorm van proces van de baan geholpen.
De detective schudde in twijfel het hoofd.
Eerder zou ik kunnen gelooven, dat zij
het werktuig in handen van anderen is ge
weest, zei hij’; van menschen die mis
schien ver boven haar staan.
Dat zal wel blijken. In ieder geval weeft
ze eeh heel net van leugens, en hoopt er als
„Anna Muller” gemakkelijk doorheen te
glippen. Als we niets bewijzen kunnen, moe
ten we haar toch weer laten loopen, denkt
ze. Maar morgen laat ik haar terstond foto-
grafeeren en haar portret aan alle straf-
.inrichtingen sturen. Dan zullen we gauw
genoeg weten, wie ze is. Het zou me trou
wens niets verwonderen, of die man hoorde
ook in meerbedoelde kringen thuis. Nu, rij
je mee?
terug komen ,Den naam ben ik verbeten.
Bent u behoorlijk ingeschreven?
Ik geloof het wel, klonk het ietwat aar
zelend.
De rechter keek haar scherp aan. Zij was
knap, die vrouw. Haar trekken opvallend
fijn gevormd, en haar tint was zacht en
blank. Langs haar diepe blauwe oogen krul
de het weelderigft bruine haar, dat naar ach
teren in een niet heel elegante wrong was
samengenomen, maar er niettegenstaande
goed verzorgd uitzM^ Zé
led, zooals men
sen hoort spreken wl
moest wel argwaan ■ml
w
mers zyn, zoodat de fouté i van den een dik
wijls worden geneutraliseerd door die van
den ander, waardoor er ten slotte toch nog
een toestand ontstaat, die de maatschappe
lijke machine redelijk dopt draaien.
Onder het socialisme zil de leiding nood
wendig moeten worden gec
enkele handen. Een central
geheele productieapparaat moeten besturen.
De vraag is echter of di orgaan de inge
wikkelde wereldhuishouAng zal kunnen
overzien. Het zal ook fopten maken. Deze
zullen echter uit den aard der zaak direct
reusachtige gevolgen hebben. Wat er dan
kan gebeuren, leert ons .Rusland. De toe
stand wordt nog gevaarl^jker, als men het
democratisch regime wil, handhaven. Het
centrale orgaan zal dan onder den invloed
staan van de volksmeening, die zeker met
de ingewikelde verhoudingen geen-weg zal
weten. Socialisme en democratie lijken ons
dan ook al moeilijk vereenigbaar, tenzy
men weer terug wil gaai tot meer primi
tieve maatschappij vormei. Daar heerschte
het gemeenschappelijk bezit. Zoodra echter
de maatschappij ingewiklpelder werd, heeft
m4h het gemeenschappelijk bezit door het
privaat bezit moeten vertangen.
Voorts had de Regeeriag gevoegelyk de
vraag kunnen stellen, o*inplaats van het
kapitalisme, het niet ja
cratie is, die de crisis v
de groothandelspryzen
zooals die door het Cent
Statistiek gHMSlduelM
raadplegen, blijkt, dat deze van Maart ’29
tot thans ongeveer 20 gedaald zijn. Als
nu tegelijkertijd ook alle loonen en ara
rissen benevens de daardoor bepaalde prij
zen en diensten met 20 waren vermin
derd, zou de crisis misschien heel spoedig
een einde hebben genomen. Hier schuilt
echter de moeilijkheid. Terwijl op
reldmarkt de prijzen gemiddeld 20 ge
daald zijn, wil men het bestaande loonpeil
handhaven, ja liefst nog doen stijgen. En
de sociaal-democraten hebben in dezen de
leiding. Ieder, die evên nadenkt, zal echter
moeten begrijpen, dat dit niet gaat. De
loop der maatschappelijke machine moet
noodwendig worden verstoord. Niet door de
fouten van het kapitalisme, maar door die
van de sociaal-democratische loonpolitiek.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal ƒ2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal ƒ8.15, met Zondagsblad ƒ3.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 3L GOUDA,
bij onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux rijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie Tetof. Interc. 82;
Redactie Telef. 83. Postrekening 48400.
Vrij bewerkt naar het Duitöch.
(Nadruk verboden).
Ik. Dat was, toen hij zijn revolver op
mijn kameraad richtte. Ik ben werkelijk
heelemaal onschuldig aan zijn dood
Als u werkelijk zoo onschuldig bent,
waarom ging u dan op de vlucht? Dan had
u immers kalm de komst van die mensohen
kunnen af wachten, en de waarheid zeggen?
We waren allebei zoo geschrokken dat
we niet wisten wat we deden, prevelde ze.
Trouwens hoe kwam u in het bosch?
De eenige weg naar het station gaat immens
'foor het dorp.
Dat is mogelijk. Ik weet het niet. Ik
oen hier vreemd.
Maar uw kameraad moest het toch we-
Het is heel opvallend, dat ze u in den
«leek heeft gelaten, en tot nog toe niet het
"«Mil heeft gehad., om terug te komen als
u dan werkelijk onschuldig bent en door
aar getuigenis uit de moeilijkheid zou ra-
“n. Ze heeft toch gezien, dat u gepakt werd
toch ging ze er.vandoor.
D® gevangene zweeg.
T beweert, dat u den naam van de
loge. Voor duizenden is deze instelling, wel
ker leeftyd de twee eeuwen overschrydt,
inderdaad met veel geheimzinnigheid om
geven. De vreeselykste verhalen doen soms
de ronde; wy zullen ze niet alle navertellen,
want ieder zal er wel eens wat over ge
hoord hebben.
Het is een goede gedachte geweest om
eens voorgoed een einde te maken aan dien
achterklap en hoe zou men het beter kun
nen gedaan krijgen dan door de journalis
ten te laten rondkyken en hun toe te st^an
in de krant alles te vertellen wat ze zagen
en hoorden. Van duisternis en'geheimzin-
igheid naar volle openbaarheid is dan maar
één stap.
We hebben de intimiteiten bekeken, het
maconieke museum, de bibliotheek, den tem
pel. In het eerste was een fraaie collectie
van allerlei onderscheidingsteekenen,
schootsvellen, medaillesf vaandels te zien,
in de tweede is een schat van lectuur over
het,wezen der vrijmetselaars. In den tem
pel hebben wij het heilige der heiligen be
treden/ Deze maakt een zeer plechtigen in
druk, sober maar mooi. Als men binnen
laat. I
Anna Muller zweeg. De rechter ging voort
Zoudt u ons niet liever de waarheid
zeggen? Ik ben overtuigd, dat u heelemaal
niet Anna Müller heet en toevallig in de
herberg kwam ik geloof veeleer, dat u
met een bepaalde bedoeling hier kwam, en
den man, die waarschijnlijk een kennis van
u was, om een of andere reden neergeecho-
ten hebt. Voor een dienstmeisje ziet u er
wel wat laat ik zeggen te opzichtig uit
ik neem daarom aan, dat u tot die klas
sen inenschen behoort, ,die ‘rjüïen hebben,
om iedere navraag van de zijdé van de over
heid te schuwen. Misschien stond die man u
voor de bereiking van een of ander doel in
de weg. Nu, wat hebt u daarop te zeggen?
Een oogenblik had een donkere blos het
gelaat van de vrouw overtogen, en een half-
v toornige blik schoot uit haar oogein. Maar
daarop namen haar trekken weer de zalfde
onverschillige uitdrukking aan, en zij ant
woordde kalm
Neen, het is alles, -zooals ik gezegd heb.
Zooals u wilt.
De rechter gaf een kort bevel, waarop
twee gendarmes de jonge vrouw, naar een,f
gereedstaande auto brachten, en aan weers
zijden van haar plaats hamen. De rechter
en Helfrich waren de laatste die de herberg
verlieten.
Die vrouw zal me nog moeite genoeg
geven, zei de rechter. -Tk geloof geen woord
van alles, wat ze gezegd heeftinaar niette
min kan ik me wel een idee van de zaak
vormen. Ze wil haar naam niet noemen, om
dat ze al eerder met de justitie in aanraking
is geweest. Die man was ponder twijfel een
