f
|M<n£«BRUNS
PASCHEN
T,
SIMON DE WIT
REGIN*
W. A. BLOM
TUNIS RACKETS
TENNIS SCHOENEN
C. L B. Bantzinger
UI
N.V. Reederij de IJsel
v.h.C.G. van der Garden
A. M. IJ.
I
CRERAa Lange Beschui« ct. w«ij
waarom
Sn imandf tw/i lii/dè
BEDDENmMA TRASSEN
Dames
Bruin
Dames
Beige
Dames
Bruin
Zwart
ïïeeren
Bruin
Heeren
„REGINA"
VERKERK
Dames Zwart
Dames Zwart
t \u 1f 'p flTi
GOUDA TEL. 3182
1
Gouda-Rotterdam
Gouda-Utrecht
genma A I Beschuit 12cf.p.pak(10 sf.) ET
i KI. ronde Beschuit 9 ct. (12 st.)
GOUDgCHE COURANT - WOENSDAG'! APRIL 1931 DERDE RLAD
PHILIPS*
C. S. BOUT ER
ER
l&vepen wij U.
alle QEPAPAT/ËN aan
©5
KOOPT IETS EXTRAS BIJ SIM
OE WIT.
K.
Simon de Wit's Zuidvruchten
APPELMOES
45 cent
U KOOPT PRETTIGER EN G0E0K00PLR BIJ
PLATEEL
PLASTIEKEN
KLEIWEG 32 GOUDA TEL 2323
KLEIWEGSTRAAT 6-8
Paasch Aanbieding
f 9
.45
f 3.75
f 4.85
f 4.85
f 5.25
f 5.85
R. v. d. ENG
Zijden
Passagiers-Goederendienst
Motorbootdienst
Motorbootdienst
Gouda - Oen Haag - Leiden Delft
Motorbootdienst
Punt 2 GOUDA Telef. 3162
Het Schollevaarseiland
AALSCHOLVERS
BS
Kleine fabrieken beschikken niet over
d* hulpmiddelen, die een wereldin
dustrie als Philips bezit.
Kostbare onderzoekingen en proef
nemingen waren noodig om een toestel
te bouwen als Philips „Standaard"
Ontvangtoestel No. 2531.
Laat ons U de Philips „Standaard1
Combinatie B eens demonstreeren.
NIEUWE BOUDSCHE
MUZIEKHANDEL
L. TIENDEWEB
BQUDA.
iinaue
Onze Speciale inpichtinq met vak Kondig peesoneel
waapbopqtü prima week voor laagiténppgs.'
Ppofdeepi van onze budenqewoon voopdeeliqe aanbieding in
BEDDEN, DEKENS MATRASSEN, LEDIKANTEN. KARPETTEN, LINOLEUM, enz.
ZELFRIJZEND BAKMEEL 2 pak voor
ADVOCAAT per heele flesch
per halve flesch
PAASCHBONBONS verpakt in staniol 2 ons voor
PAASCHMOPPEN per half pond
25 cent
f 1.30
"W/2 Cent
25 cent
19 cent
TUTTI—FRUTTI prima per pond
TUTTI-FRUTTI extra per pond
GROVE PRUIMEN per pond
PRU1MEDANTEN per pond
25 cent
35 cent
18 19 cent
253040 cent
PER GROOT BLIK
ANANAS PUDDING 2 pak voor
Simon de Wit's ROYAL PUDDING (in 5 verschillende
smaken) per pakje 6 cent, 5 pakjes voor
Simon de Wit's BESSENSAP per heele flesch
ICQ per halve flesch
25 cent
25 cent
25 cent
14 cent
Markt 21
GOUDA
KUNSTAARD E1W E R K
EFFEN KLEUREN.
NAAR ONTWERPEN VAN
HOLLANDSCHE
KUNSTENAARS
VERKRIJIBAAR Bli
HOLLAND F. STROEVE, MARKT
RUND-, KALFS- EN
VARKENSSLAGERIJ
SPECIALITEIT IN FIJNE
VLEESCHWAREN EN
WORSTSOORTEN
1 band f 3.50
Prima fluweel I band
1 band
1 band
molières
molières
molières
SCHOKIHAHDEL
SPIEIttSBSTRAAT 49
MARKT 18-19
PU NT 12
Maandag, Woensdag, Donderdag, Vrijdag 7 uur 12.30 uur
Dinsdag5 12.30.'.
Zaterdag7 11.45
Nieuwe Veeretal 3 - Telefoon 3151
Dagelijks 's morgens vrosg
Gouwe 80 Telefoon 3152
Dinsdag en Donderdag 10 uur en Vrijdagnacht
Turfsingel 2 - Telefoon 3161
DinsdagDonderdag en Zaterdag 10 uur.
Turfsingel 2 - Telefoon 3161
Passagiersbooten op billijke voorwaarden te huur.
Motorbooten voor partijladingen beschikbaar.
(N.V. Automobiel Maatschappij IJsel)
Dagelijksche Autobesteldiensten
GOUDA
ROTTERDAM
OEN HAAG
Vertrek 9 uur v.m. van Gouwe 80
Aanbrengkantoren
NIEUWE VEER8TAL 3 GOUWE 80 TURFSINGEL 2
Tel. 3151 Tel. 1152 Tel. 3111
Voor afhalen van goederenTelefoon 3152.
Goederen worden denzelfNin dag.op bestemming afgeleverd:
Een vogelparadijs uit vrooger eeuwen.
ooit
land f!
door J|
«m|
hge,
yriei
4locl
De
„Dit voorwerp, over- liet geheel ge-
noiuea, is au de NatUuiiyke Hretorue
i .Land* zoo grpot en besdiou-
Kvenswaariug, al* ik ooit eonig in
(uze i'rovinoie ontmoet heb."
CORNELIUS NüZEMAN, 1770.
'udsclie Libry s, ue koaitbare en rijke
au ile gemeente, verheugt zich in
van een der fraaist^ werken, die
de natuurlijke historie van Neder-
geschreven, een vfeak uitmuntend
iraauw verzorging en geïllustreerd
i, zooais nieo zich alleen in dien
su tijd kon veroorloven. Dit boek
at stellig tot de liefste weoaphen
an allen die beigtng 'Wellen uli de
tii-is der nptuui-weteceoliappen in
1, is getiteld „DE NEDERLAND-
'OQELEN volgen* hunne huis.
aert en eigeuediappeu, beschxee-
Co melius No zie man, Leeraer
jus trail ten, en wede-directeur van
eh Genootschap d^- Proef ondervin.
/ysbegeertó te Jtottórdtou."
edireef "voor dit, boek den text„
haperende pp dS. toentertijd nog
ïgrijke ïiteriflüur, deeJsi op
hting eri gegevens, die' i;;-
veratrekt^p. Na zijn d
tijdene het veo^chijnen v,
il V- werd lijn aiyvd voori
repide,
i ufbeel
„alle 11%
keurig j
Chris
J»ge ML
diepe'
1 T- fijn ag-pewi voorig
tua Hoittu yn, medidi
lid van Hol^anjÜschrf
ie$ Weetenachapjien )te ia^
Genodteduip. ,1
verschenen: in Let tija
ijn vériucht ipet «ëfc
ven
zijn
geklpurdé ko]
vogelij nest,
n gehéel nieu#)
door en) ondèr'^opzi
ipp eg, zJjój^'fDj
idwingen ook thAns i.
fing af en h^hooren
Idingen, die ooit vin
l%d. f
i van dit werk geeft tl
beschrijving van een v
jn hij getuigt dat het ie
beschbuwenswaerdig, als ik Poit
eenig in onze Provincie ontmoet heb Om
het te zien zou iig een Liefhebber dier (Ni
tuurlijke) Historie geene moeite beklagen
ai moest hy 'er etlyke mylen ver om reizen".
„Dit voorwerp", zooals Nozeman schrijf^ ia
het Schollevaarseiland, dat, voor
de ilrooglegging van den Prin© Alexander-
polder en <ie naastgelegen i>olders, was ge
legen in de moerassige plassen tusschen Nieu.
werkerk aan den IJseel en Zevenhuizen en
Rotterdam. Van dit Schollevaarseiland en
zijn rijk© vogelwereld willen wij U thans
eens 't een en ander vertellen.
Nozeman wa© op het spoor gekomen van
dit vogel-eiland, door het uitloven van een
goede belooning voor een nest met eieren
van den Aalscholver, waarvan de broed
plaats hem voordien niet bekend was In
de werken van Linnaeug en Willugh.
bey had hij gelezen, dat de Schollevaaro of
BLAUWE REIGER.
Aalscholvers in de bosechen, in toppen van
hooge boomen nestelden, maar andere schrij
vers waren de meening toegedaan dot „de
voeten dezer Pelekaenen ongeschikt waren
oui in 't geboomte huis te houden, als zijn
de gevliesde zwemvoeten" en de vogels in
duohte, ontoegangkelijke Rietvelden zouden
nestelen.
Het Schollevaarseiland lag in dat deel
van de Zevenhuizensche moerassen waar
zich thans de Woltefoppenpolder bevindt.
Deze was reeds vroeger drooggemaakt, maar
later door een dijkbreuk weer volgeloopen.
In de omgeving stond het bekend onder
V/en naan' .,het Reigerbosch". Toen de
Tltrechtsohe hoogleeraar in de dierkunde
Br. P Har ting in 1864 met eenige stu
denten het ©Hand bezocht en in het „Album
der Na/tuur" een klein artikel er aan wijd
de had het do gedaante van een onregel
matig gebogen hoefijzer, waarvan de ope
ning naar de Oostzijde was gekeerd. Door
deze opening kwam men op een groot© plas,
..de meer", door Nozeman IJaselmeer ge-
oopt, omdat hij meende, dat deze kom vroe
ger met den IJssel in verband had gestaan,
rr «diepe plaatsen groeide wat Riet en
'ischdoddenhier en daar lagen wat kleine
eilandjes.
Om het eiland was op de meeste plaatsen
«en breede Rietzoom ontwikkeld. Hierachter
°«eetfi smalle strook lands, die als weiland
gebrualkt en het eenige gedeelte van
het eiland vormde, dat steads begaanbaar
was Halting vermoedde dat 't de oorspron
kelijke ringdijk van de droogmakerij was.
Aan de noordoostelijk^ punt was de strook
breedst, hier stond dan ook de woning
'jan den pachter van het eiland. Binnen
ezen „ringdijk" vond men een moeras, waar
Sinds de vervening van het Zevenhui-
wnsohe Bosch, ,,wner men van oude ging
gakken. Lepel aera en Scholvera stoor en"
rerh ted" WMrheen de vo^h waren
op verschillende pJaateen een weeddertge
boomgioei, v.n.l. bestaand* uit Elzen, werd
gevooden.i Hier eu daar vond man ook uit-
geetiekte plekken zonder boomen of strui
ken, waar een zeer merkwaarddgo planten
groei owtyikkeld was. Opvallend waren hier
vooral d(j groote veenklompen,, ongeveer
0,6—1 M. hoog en met een iets kleinere door
snede, wakrop pollen Pluimzeggen groeiden.
Tusschen heoe klompen liepeai tal van smal
le paden. Bij onderzoek bleken deze vormin
gen te bestaan uiiit plan ten-overblijfselen in
verschillende opeenvolgende verveningssta
dia. De onderste gedeelten waren geheel
zwart en met |water doordrongen, de boven
ste hadden oen lichte kleur en waren nog
droog. Hartixig vendiepte zich in de ont.
fltaanemogelijkheden van deze ongewone
veenvormingeaizijn veronderstelling was,
dat de schapen, die op het eiland werden
geweid, vap tijd tot tijd ^hierheen afdwaal
den en teljtens het oude ipoor volgden. Op
dete wijze*zouden de paden zijn ontstaan.
Héél erg aannemelijk klinkt deze „verkla-
nnjjJ" in onze ooren echter niet, hoewel ook
onafe beroemde geoloog Dr. W. C. H. Sta
ring iij zijn standaardwerk over „De
Bodem van Nedbrland" een soortgei
lijk verschijnsel precies eender verklaart.
,De Elzen waren tem tijde van Nozeman
dicht bevolkt met de nesten van allerlei
vogelsoorten. Toen Karting in Mei 1864deze
plaats bezocht, waren hier geen vogels meer
H Men Alleep op een betrekkelijk klein
eflkhd in „de meer'', omgeven door een
breede Rietgordel eiv begroeid met hoogs
Elzen, vond
herinnerde
10 «v Degroeiu met Hoogs
f, vond men nog eeo vogelbevijkingjdie
JiOTde TMin.A vroegte) tijden. Sier
rtwteiden nèig filadwe Keigera, KwalAen,
jWouwaapjes en LepeUar, in vrij Woot mra.
W., De SlioUevear.- weren reede in 1861
Ite»Uwi-nen|" vennoedelijk hadden rij een
Wferkomen gevonden in de eendenkooi
I 'üfonwens iij 1866 roe<M kon Van Bein-
i-elen cfjn^tinteeren, dat de vogelbevolking
itthjwan vermindprd. In 1866 ver-
jinojk de Kwnkkdö, de Lepelaars en
«e Blanke Eeigere. Van den Kwak, een
Vogelsoort, die eertijdf. iroo algemeen wm
dat hij vautH bij hondei^tallen op de markt
went gebraeht, verdween tegelijkertijd de
laatste broedplaats in Nederland.
Toen Nozeman het Schollevaarseiland be
zocht was het nog met recht een „Vogel
eiland". De meest algemeene broedvogel waa
in dien tijd nog de Aalscholver. Vooral de
talrijkheid van deze vogelsoort schijnt een
grooten indruk op hem gemaakt te hebbtn.
Nozeman schreef er van- „Ik heb in die
nestel-plaetg znlke tallooze menigten van
Seholveren by een gezien, dat ik 'er tan
versteld etonden dewyl hun heyr, wals
ir. den broei-tyd over dag oldaer gezien
wordt, elegtd de helft uitmaakt van hun al-
daer huishoudend weezenlyk getal, doordien
dagelyks een van elk paer, reeds met den
dagwaed. van 't nest op de viaohvangst
geet, en doorgaends niet dan in den laeten
achtermiddag weder Vhuis komt vliegen,
zoo is het geene grootspraak van my, dat
zy in die verblyiplaets. tegen den avond en
des nachts, eene menigte uiimaeken, van
welker grootheid men waerlyk moet toeven.
Onuitspreoklyk (kunnen wy hieruit nae-
gaan» zijn de Slachtingen die door deezé
roofvogelen onder onze visschen gemaekt
worden. ,en zy aezen op niets andens),
alömme door onze gantee Provincie, trek.
kende deeze Seholvers mylen verre, en aig
een scheidende, de een hier, de ander
op de Weel, op 't Biesboeoh. in de
Killen, op de Lek, op de Maes, op den Ys.
sel, overal in de meyren en plassen .Knz. Dit
staat niet Mn' dag stil, beginnende van
't laest van February af, en voortduwende
tot aen da maand November, dus ten minste
agt volle maendan van het jaer by achter
eenvolgende aanhoudendheid"
Een pagina verder zegt Nozeman er nog
van: „De hoeveelheid van op den naakten
grond aengelegde en bezette nesten, (met
die von Uoigeran door een) welke ik ter
zelfder tyd aenschouwdq, was onnoeimlyk,
en zelfs niet by gissing te begrooten. Ge
heels wolken of digte zwermen van Scholvers
en Reigers gingen by myne aennadering
op; doch Eyeren hebbende, keerden zy nae
weinige minuten weder op hunne nesten.
De Lepelaeis, welken ik hier mede broeden
de vond, maakten verre weg den kleinsten
hoop uit."
Behalve Lepelaars, Kwakken, Wouwapen,
Aalscholvers, Blauwe en Purperredgera
broedde hier vermoedelijk ook de Roerdomp.
Eenden werden in verschillende soorten
aangetroffen en tot- het laatste oogenblik
toe was het Sohollevaarseiland de broed
plaats van enkele vogelsoorten, die in ons
land toen reeds betrekkelijk zeldzaam va.
ren o.a, de Snor of Nachtegaalrietzanger en
het fraai montere Baardmannetje, een roeo-
zensoort die thans nog slechts in enkele
streken van ons land broedt.
ving van de kóloniie
L er weinig of gean set
mdeu. De vogels werden
fijwel ongemoeid
van te onder
door den pachter
i, niet ómdat de
eigenbelang hem hiertoe dreel. In den
broedtijd verzamelde hij een groot aantal
eieren en jaarlijks warden ook enkele hon
derden jonge' vogels uit de nesten gehaald
ei op de markt te Botterdam voor con.
«umpbiedoeleinden verkocht. De eieren wer
den destijds door de broodbakken) veel ge
bruikt „Men zegt, dat ze in beschuit deug-
delyker zyn dan anderen."
Merkwaardig is nog de toenmalige wijze
van nestelen der AaisoholvWs. Gewoonlijk
nestelen deze vogels in boomen. In alle
tegenwoordig nog bestaande kolonies is dit
het geval, al zijn in Lekkerkerk juist in de
laatste jaren, nu er gebrek aan goede nest.
gelegenheid komt, ook enkele nesten op den
grond gevonden. Schlegel schreef ook in
zijn werk „De Vogels van Neder-
land" (verschenen in het midden der 19de
eeuw) dat de Beigers en Aalscholvers in
kolonies nestelden in h«% Elzenhakhout op
het eiland. Nozeman eóhter sohreef: „De
Nesten, (op 4 of 5 nae, die ik in de naeby-
heid der plaets in Jaeg geboomte zag, en
die ik nog niet met zekerheid zeggen kan,
of ze.van Seholveren, dan van Beigereni
waren) zyn allen op den plaitten grond aen-
gelegd, gelyk ik hier bevoorens reeds gezegd
heb. Door grond verstae echter niemand
lend of vasten bodem. Dezelve is eene sa.
menpakking van Deck en dorre Liezen, hier
en daer doorsneeden met water, en du3 aig
vertoonende als Eilanden; Hv is zoo onvast
dat een onkundige zyn leeven in onvermyl
delyk gevaer zou brengen door hem te ba-
LEPELAAR.
f
treedenop de meeste plaetsen daer hy voet
zou zetten, zou hy 'er door heen zinken, en
zonder zig te kunnen redden, of door andle
ren gered te kunnen worden, zou hy in eene
diepe inoddei antoor*n. Deeze Nee.
aldaer van jaer tot jaer aangehoogd, de drek
der vogelen heeft de liezen en het deek
dekt en op de nieste plaetaen doen
ten. Men weet van verre niet, wat n.cu
het geheele terrein zal maeken. Ik zag het
aen voor een wyd uitgestrekt Land, het
weJk voor den winter een groot bosohaedje
ivae geweest, van welk aJl het hout, tot op
een voet of anderhalf van den grond, waa
afgehakt geworden. Dan, 't geen ik voor de
btoeleinden der stammen hield, waren all te
samen Nesten, en wel Nesten, die, atuk vovr
stuk, bezet waren, zeer veelen van broeden
de Reigeren, maer verre weg de me-"A—
Schol veren."
Schlegel vermeldde van de Lepelaars op
het Schollevaarseiland, dat zij hun nesten
maak ter. op de „liesbollen", die zich op de
moerassige gedeelten der plasaeu aan de
eene zijdle van het eiland gevormd hadden
en die, zelf kleine eilanden vormende, veelal
door Riet omgeven waren; de Lepelaars in
de Naardermch-rkolonie bouwen hun, uit Riet
en soms wat takken bestaand, nest ook in de
Rietvelden. Eigenaardig ia daarom dat No
zeman er destij de van schreef: „Meestal is
den aen leg der Nesten tusschen de onderste
en stevigste mikken (van Elze Stamboomen
die wyd van een staen en van boven open
zyn, ter gemakkelyke nederdaeling diezei
Vogelen, by hunne eijeren of jongen. Doch
somtyds, ala zy zulk ten goede geleegenheid
niet vinden, bedienen zv zlig van den sa.
rrtengebragten hoop (van een halve mana
hoogte) welke voorheen aan SoholVere of
Reigers gediend heeft, en zy aleepen boven
op den zeiven de benoodigde stoffen."
De Lepelaars, thans in onze omgeving als
broedvogel* onbekend en vrij zeldzame door
trekkers, zag men destijds vaak langs den
Hollandschen IJssel, waar z© op de slikken
en steenbakkerezellingen voedsel liepen te
zoeken.
Het bovenstaande zal. hopen wij, V «enig
denkbeeld hebben gegeven van de vogelrijk
dom van dit Schollevaarseiland, een terrein,
dat tegenwoordig wellicht alleen nog zn
weerga vindt in sommige vogelrijke gedeel
ten van de Donau-delta, en in Nederland
stellig door geen enkel „Vogeleiland" meer
wordt benadera
In 1864 schreef Harting: „Het is oen der
plekken wo .r de mensch, door eigenbelang
gedreven, misbruik heelt gemaakt Van zijne
overmagt" Thans bewaren wij nog slechts
de herinnering eraan, zooals aan zooveel
moois dat door menschenhanden, terecht cf
ten onrechte, j* vernield.
A. 8CHEYGROND
De rationalletie van den arbeid.
door Prof. Dr. W. MOEDE
WOrWAAPJE.
Het water rondom het eiland was tamelijk
visehrijk /zooals thans trouwens ook het
geval ie met de Bakkerswaal, het groote
wed van de eendenkool „Lekzteht" te Lek
kerkerk), en die visschers, die dn de naaste
Directeur van het instituut voor industrieele
psychotechniek te Charlottenburg.
Het groote kraohtsverbruik, dat een gevolg
is van het versnelde tempo van onzen tijd,
en de noodzakelijkheid om in onze econo
misch moeilijke positie alle krachten zoo
goed mogelijk te gebruiken, heeft ertoe ge
leid, dat ook de wetenschap daarnaar is
gaan streven. Dezelfde overwegingen gelden
voor het instituut voor industrieel© psycho
techniek, dat verbonden j* aan de techni
sche hoogeschool te Charlottenburg. Wij
moeten den arbeid rationaliseeren en baan
brekend werk verrichten in het economische
leven van dezen tijd Daarbij moeten wij op
verschillende punten letten.
De arbeidsvreugde.
Het is nog niet zoo lang geleden, dat in
vele kringen de zoon rijn vader opvolgde
in zaak of beroep, onverschillig of hij daar
toe die bekwaamheid en de neiging Van rijn
vader had geërfd of niet. Wanneer hij wei
gerde. in de voetstappen van zijn vader te
treden, werd dat als iets onbehoorlijke be
schouwd, ook al wa« het volkomen duidelijk
gebleken, dat de persoonlijke gaven van den
jongen in een andere richting gingen. Het
gevolg van deze opvatting waa, dat vele
menachen hun werk m*t tegenzin verricht
ten en dat daardoor ook onmetelijke hoe
veelheden energie vermorst werden, omdat
slechts arbeidsvreugde een volkomen gebruik
van de aanwezige energie mogelijk maakt.
Nu zijn de tijden veranderd en hebben ook
de opvattingen zich sterk gewijzigd. De eco
nomische moeilijkheden maken rationeelen
arbeid eenvoudig tot een eiöch, elke kracht
en bekwaamheid moet worden gebruikt op
de plaats waar zij ook ten volle benut kan
wordeniedereen moet werk krijgen, dat
met zijn speciale persoonlijkheid overeen
komt, zoodat hij door de daaruit voortvloei
ende arbeidsvreugde ook tot de hoogst mo
gelijke prestatie© in staat is Wanneer het
mogelijk is, dat iemand voor zijn werk
slechts de helft van de vroeger benoodigde
energie behoeft te viei bruiken, is het onze
plicht dl® nieuwe, meer rendabele werkme
thode in te voeren. Onze tijd gedoogt geen
verkwisting van energie, tijd en geld en het
is een taak der wetenschap, om nieuwe we
gen naar een meer rendabeleo arbeid te
wijzen.
Wij moeten er echter duidelijkheidshalve
op wijzen, dat arbeidsphysiologie en psycho
techniek twee verschillende dingen rijn. De
ervaringen, die men op dteze beide gebieden
der wetenschap verzamelt, kunnen wel uit-
gewischt worden, doch zij moeten van elkaar
gescheiden blijven en elk hun eigen weg
gaan. De arbeidsphysiologie houdt rich n.l.
t
bi zig luwt ile lichamelijke geschiktheid voor
een üepauld werkde psychotechniek onder
zoekt de geestelijke werkzaamheid tijden*
den «rbeid om daaruit te kunnen vaststel
len, of een bepaalde persoon voor dat werk
geschikt is
Het werk van het instituut.
liet instituut vqor industrieels psycho
techniek heeft liet systematisch onderzoek
en de doorvonruig van nieuwe orbeidsine-
tlioden uitgewerkt en normen vastgesteld
voor de prooven Het heeft rich zoo goed in
geburgerd, dat bijna alle groote werkgevers,
o.a. de staatsspoor wegende posterijen, het
leger ©n de meeste groote fabrieken volgens
dezelfde principe© eigen afdeelingen hebben
gevormd voor een soortgelijk onderzoek, met
het resultaat, dat rij 16 pet. minder perso
neel noodig hebben, en dat alleen doordat zij
uit de sollicitanten een goede keus doen en
de verdeeling van het personeel over de ver
schillend» afdeelingen van het bedrijf we
tenschappelijk geschiedt. De statistieken
over verleend ontslag, productiemethodes,
s al anus verhooging, energieverlies door het
werk, samenwerking tusschen te verschillen
de afdeelingen, enz. geven een onweerspre
kelijk bewijs zoowel voor het bedrijf als voor
henzelf heett. Zij slagen beter in het voor
hen geschikte beroep ©n vervullen het met
meer lust.
Waarop gelet wordt.
Telken* komen er meer beroepen, waar
voor geschikte proeven moeten worden ont
worpen. Wij begonnen met de jonge arbei
ders in de machinefabrieken, doch nu zijn
er al 'heel wat ambachten en kleinere be
drijven bijgekomen, zoodat wij b.v. ook cou
peuses,, modistes en verkoopsters onderzoe
ken. In Amerika worden de proeven bijna
uitsluitend genomen met betrekking tot Bet
intellect, doch wij onderzoeken alle eigen
schappen, die voor het betrokken beroep'
van nut kunnen rijn-
Wanneer een jongen slotenmaker wil wor
den eri zich aan het onderzoek onderwerpt,
zullen wij beginnen met ««n aantal goed ge
kozen vragen om zijn algemeene (intelligen
tie te onderzoeken, doch daarna komen de
ragen en proeven, die op het slotenmakers-
werk in het bijzonder betrekking hebben.
Zijn zintuigen worden onderzocht en men
gaat na, of hij begrip van ruimte heeft en
zich daarin dingen kan voorstellen. Zijn
technische bekwaamheid wordt onde
door vragen, die betrekking hebben
eene of andere technische werk. Ook
handigheid w<£dt onderzocht door een i
tal vernuftige uitgedachte toestellen, w
door men de mate van geschiktheid in
schillende oprichten kan bepalen. Zoo i
hij in. een der toestellen een bout steken en*
goed letten op den weerklank, dien hij daar
bij te overwinnen heeftbij de tweede bout
kan men uit dje aangewende kracht de fijn
gevoeligheid van de hand afleiden Men legt
hem o.a. ook een haak van ijzerdraad voor,
dien hij eenigen tijd mag bekijken. Nu krijgt
hij een stuk ijzerdraad, 10 pet. langer dan
noodig i© voor het vervaardigen van den
1 aak, en moet den haak met een tang of
met de hand namaken. Zoo kan men zien,
of hij met zijn oogen weet te 1
tevens of hij zijn handen goed kan gebrui
ken. Na een gróót aantal van zulke proeven
h het gemakkelijk Vast te stellen, in hoe-
verre de jongen voor het beroep van sloten
maker geschikt is.
Het onderzoek voor den aspirant-
Een jongen, die in den handel wil gaan,
zal na de vragen betreffende de algemeene
intelligentie onderzocht worden op de spe
ciale. intelligentie, die voor een koopman
noodig is. Men gaat na, of hij beslissingen
nemen, organisatietalent heeft, een goed
verkooper zou kunnen wonden, het verschil
voelt tusschen een goede en een slechte re
clame. Zijn manier van spreken en zijn gave
zich uit te drukken worden onder de
loupe genomen. Hij zal ook moeten toonen,
dat hij de verschillende typen van men-
schen van elkaar weet te onderscheiden, om
later eiken klant juist datgene te kunnen
aanbieden, wat met den smaak van zijn type
overeenkomt. Hij moet spreken, alsof hij
in een winkel stond als verkooper, enz. Zoo
';an men weer door een groot aantal proe
en bepalen in hoeverre de jongen voor
koopman geschikt ia.
De modiste.
Bij een meisje, dat moeloste wil worden,
letten wij natuurlijk op heel andere dingen
dan bij den jongen, die slotenmaker wil
worden. Toch wordt er ook hij haar veel
aandacht aan geschonken, of zij haar Han
den goed weet te gebruiken. Ook het gevoel
in de vingertoppen is van belang, tij een
der proeven krijgt rij b.v. een me^ spijkers
bezetten bol in de handnu moet zij zoo
smal mogelijk eiken spijker éénmaal met
■-'in touw omwikkelen.
Wij zouden nog veel meer voorbeetuen
kunnen noemen, doch wij hebben 'nu wel
voldoende aangetoond, dat de geschiktheid
voor elk afzonderlijk beroep onderzocht moet
worden naar de eisoheu, dia. dat beroep
btelt. Voor alle gebruikelijke beroepen heb
ben wij reeds geschikte proeven ontworpen
en de groote werkgever8 passen onze prin
cipe© niet alleen toe bij het uitzoeken van
sollicitanten, doch ook bij de opleiding tan
him personeel. Zij hebben er zooveel succes
niee ,dafc d© opleidingBtijd meestal 40 60
bekort kan worden
Naast het werk, dat ons instituut verricht
voor het onderzoek der jongens en meisjes,
die een beroep moeten kiezen, staat de stu-
diie betreffende de rationalisatie der bedrij
ven in hun geheel. Op grond van de prak-
tisoha resultaten woreten reclame, goed- o!
afgekeurd en de verkooptabellen geanaly.
eeerd Wij gaan na, of in een bepaald peval
het afzetgebied niet voor uitbreiding vat.
baar ie en onderaoeken dan zelfs de ge-
aprekken, die de verkoopsters met de klan
ten voeren om den verkoop te bevorderen