ulie Courant
tentiën
Deze Courant komt in vele duizenden gezinnen. Gegarandeerde oplage 6500 ex
HE EN
.ASSEN
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
No. 17710
Zaterdag 20 Juni 1031
70* Jaargang
1nIEUVVEKKERK,0UDERKERK,0UDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
DE GOUDSCHE COURANT
EERSTE BLAD.
in dit Blad.
IS HET MEEST GELEZEN BLAD
IN GOUDA EN OMGEVING
EN HEEFT DAARDOOR
DE GROOTSTE
PUBLICITEITSW AARDE
ADVERTEERT DAARIN
5?,^^^£yD®\.A9_DEPRAVEN- BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
FEUILLETON.
ONTERFD
Brieven nit de Hofstad.
BKL OP SO84
Hiiilimüirifi. 1.1.1, Stnitii
I.ÜUMIE (OIRAVI
TtITpTITZr'ni/ Al TTWr»lZnr»«r KJ VVV L/ljlinil, IJZlAu 1 1V1JV11 11T1W1VI/1W vil 11’1 V lil V V/Z» 1II4HIJ)
Gouda
Dit nummer bestaai uit twee bladen.
Provincie
loet».
1077
219
HAGENAAR
1
9
na
(Wo»dt vervolgd).
U moeite en kosten
fschrift is voldoende
waar de bevolking, in plaats
is afgenomen sedert
IS naar foto's en pen-
igebied.
boekhandel en bü de
N ZOON te Gouda.
Aantal
gemeenten
in totaal
162
112
183
125
109
73
48
59
57
S4
1M
19
24
40
22
52
11
30
9
11
4
r
van
ver-
bijge-
wij. Oothout’s haar-
aat daarvoor als uni-
t kost 65 et.
ten verkrijgbaar: te
?n Coops, Wydstraat
roene Kruis, Kleiweg
festen, Wachtelstraat
•udsche Gaper, Markt
Mauwe Kruis, Burg.
99. Voor engros Fir-
JT Hzn. Co., Den
0.91 ‘fc
0.67
0.79
0.80
1.14
1-18
1.24
1.39
1.45
Noord-Brabant
Gelderland
Zuid-<Holland
Noord-Holland
Zeeland
Utrecht
Friesland
Overijssel
Groningen
Drente
Limburg
Sedert is dit laatste
ZOO-
vrou-
in- en Buitenlandsche
'orden door ons ion.
prijsv er hooging,
IJ
lesmiddel verschaffen
il en roos op bet
opgang dat ze maakte.
jongens lieten hun
haar in den steek.
voor
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal /2J25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal ƒ8.15. met Zondagsblad ƒ8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, ÜOLDA
Dfl onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef.
Interc. 2745. Postrekening 48400.
Toegevendheid kweekt vrienden; de
waarheid vijanden.
van Schauburg
d. Vogelku-idigen”.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den buorgkring):
1—5 regels ƒ1.80, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en de bezorgkriag:
1—5 regels 1.55, elke regel meer 0.80. Advertentiën in bet Zaterdagnammer 20 cL
bijslag op den pfjja Liefdadigheids-advertentiOn de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEEI rNGEN: 1—4 regels 2 25. elke regel meer ƒ1.50. O
de voorpagina 50 booger
Gewone advertentiën en ingezonden mededelingen bij contract tot zeer gereduceerden
prjja. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen werden ingezonden door tussohenkomst van soiiede Boek
handelaren, Advertentiebureau» en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing aan
het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
De uitkomsten der
gehouden volkstelling.
Dezer dagen werd door het Centraal Bu
reau voor de Statistiek een klein boekje uit
gegeven, behelzende voor Rijk, provincie en
gemeenten de voorloopige uitkomsten der
aan het eind van 1930 gehouden volkstel
ling. Ofschoon deze voorloopige cijfers by
de verdere bewerking nog wel eenige wijzi
gingen zullen ondergaan, zoo zullen deze
wijzigingen wel niet van zoodanigen om
vang zyn, dat zy invloed uit kunnen oefe
nen op de juistheid van onderslaan de op
merkingen, waartoe de thans gepubliceer
de cijfers aanleiding geven.
Ons land telde eind 1930 volgens de ge
houden telling 7.920.388 inwoners, dat i»
dus byna 8 millioen tegen 6.865.314 by de
eind 1920 gehouden telling. Eene vermeer
dering alzoo van 1.055X174 inwoners ir. 10
jaar of ruim 100.000 per jaar. Er zyn wei
nig landen, die, tenzij door immigratie, eene
wo sterke bevolkingstoeneming vertoonen.
Velen maken zich over den sterken groei
«er bevolking dan ook ongerust en vragen
rich af, waar al die menschen op den duur
ta ons kleine land een bestaan zullen vin
den. Honderd jaar geleden, in 1830, telde
ons land 2.613.487 inwoners. In eene eeuw
is onze bevolking dus vry wel drie keer zoo
talryk geworden. Het verdient de aanda-ht,
dat vóór 1870 de bevolkingstoeneming veel
kleiner was dan thans, niettegenstaande er
veel meer kinderen geboren werden. Alleen
is in de afgeloopen 10 jaar de toename per
centsgewijze iets minder sterk dan in de
vorige 10-jarige periode. Een en ander
blijkt uit de volgende cijfers aangevende
voor iedere tien jaar de jaarljjksche toe-
nepiing der bevolking in
1830—1840
1840—1850
1850—1800
1860—1870
1870—1880
1880—1890
1890—1000
1900—1910
1910-J1020
1920—1930 1.44
Het is merkwaardig, dat het aantal vrou
wen grooter is dan dat der mannen, niet
tegenstaande, zooals de statistiek der ge-
Aantal
gemeemen,met
mindet inwo
ner» dan in
1920
Totaal Nederland
Er waren alzoo 219 gemeenten met min
der inwoners dan in 1920. Hiertoe behoor
de bijna de helft der gemeenten in Zeeland
en in Friesland.
Deze ontvolking van W-jplatteland en de
voortdurende aangroei der groote steden
zijn ongetwijfeld verschijnselen, die ten
zeerste de aandacht verdienen, vooral om
den zeer bedenkelijken kant, die er aan ver
bonden is.
wen
1012.
Wanneer men de verschillende provinciën
vergelijkt, blykt de toeneming der bevol
king zeer verschillend te zyn. Zy ia het
kleinst in de uitsluitend landbouwende pro
vinciën en het grootst, waar groote steden
voorkomen of de industrie (en het mijn
wezen) eene groote uitbreiding heeft onder
gaan. Een en ander blijkt uit onderstaande
cijfers, aangevende in vpor iedere pro
vincie de jaarlyksche toeneming der bevol
king per jaar sedert 1920:
Limburg 2.26
Noord-Brabant 2.04
Overijssel 1.73
Utrecht 1.72
Zuad-Holland 1.51
NooroLHolland 1.48
Gelderland 1.29
Groningen 070
Drente 0.59
Friesland 0.12
Zeeland 0.10
Nederland m.a1.44
Zooals men ziet, is de toeneming der
Uit het Engelsch van
DOLF WYLLARDE.
(Nadruk verboden).
Hallo Morrence! Kom je onze gewel
dige sportprestatie^ eens bekijken?
Je raadt het precies! Mijn opvoeding
ni5et voltooid worden. Heb je een vlamme
tje voor me, Wilkinson?
f Dat wtil zeggen je opvoeding volgens de
principes van mevrouw Melville, hè? ant-
I woord© Doctor Tom Wilkinson, terwijl hij
I den andere een brandenden lucifer reikte,
I halfluid. Als officier van gezondheid en di-
rigeerend gantizoensarts was hij van den
aanvang af vrij nauw in contact met me-
B vrouw Melville gekomen; maar hij behoorde f
allerminst tot haar stoet van bewonderaars.
Ze wil natuurlijk dat je meespeelt..
E Dien tindiuk heb ik tenminste gekre-
£en. Maar ik denk er niet aan om polo te
i «pelen op een helling. Moet je dat gedoe
daar eens zienEn de kapitein knikte in de
richting van de ruiters, die met al het jeug
dig vuur waarover zij beschikten, een ba!
vervolgden en hem bij iedere» slag misten.
Praat een beetje zachter, raadde Wil
kinson. Als je bij mevrouw Melville in
ongenade valt, bei; je nog niet» gelukkig.
Tusschen haakjes, je vrouw is niet bij je,
hé?
boorten leert, er meer jongens dan meisjes
geboren worden. Het verschil tusschen het
aantal mannen en vrouwen neemt echter
voortdurend af. In 1830 waren er op 1000
mannen 1045 vrouwen. F'
cijfer voortdurend kleiner geworden,
dat er in 1920 op 1000 mannen 1013
waren en in 1930 weer 1 minder, n.l.
JRUK:
1 het plan van droog
ten hiervan is zy een
met genoegen en niet
ontstaan der plassen,
n die wateren en een
verden en nog worden
ig. De schrijver heeft
buitendien zijn betoog
en alsmede een kaart
in beslag."
is de eena zoo fraaie laan een van die lee-
lijke grauwe wegen geworden» die glimt in
het zonnelicht, glimt van vieze olie uit de
auto's. Men heelt wel getracht het vroeger
achter de boomen gelegen plantsoentje aar
dig aan te leggen maar ’t is nu van dat
vette gedoe, geen echt laan-idee ineer. Ue
leelijke palen van de train gingen vroeger
tusschen de boomen verleren uit het gezicht
maar zy staan nu ui het volle liohh Op het
oogenblik zijn ze nog in hun vieze roode
grondverf, zoodat ze schreeuwend leelijk
zijn. Straks zullen ze wel een minder brutale
kleur hebben maar fraai worden ze nooit.
Ze staan bovendien nog fout ook, onnuddel-
lijk tegen den trotton band, terwijl tegen
woordig met het oog op botsingen met de
auto's alle lantaren- en andere palen een
weinig achteruit gezet worden.
Langs het plantsoentje 1» een zeer anial
voetpaadje gelaten niet veel meer dan een
eén-persoone-pad
Allee te samen zijn wij hier wat aesthetics
aangaat een leelijk stuk achteruit gegaan,
geofferd als wij hebben aan. den Moloch ven
het verkeer. Het kan niet uitblijven of de
nj groote hoerenhuizen aal geleadelijk van
bestemming vei anderen. Mén krijgt op zoo’n
weg geen bewoners meer, die dergelijke pan
den zouden kunnen bewonen.
OnnuddeUijk treedt die verandering
bestemming m als de weg van karakter
andert. Eén der villa's is al lang een t
bouwtej voor het'nabijgelegen ziekenhuis ge
worden, een andere is christelijk gymnasium
en een derde i« kantoorgebouw.
Er staan een paar panden te huur of te
koop o.a. dat waarin onze Vorige burge
meester woonde en zoo zoetjes-aan zal de
een voor de ander na hier wel van bestem
ming veranderen. Wie zoo'n huis kan bewo
nen, kan elders beter terecht, waar hij niet
aan een auto-raoebaan woont en een pret
tiger uitzicht heeft, met den ganzohen dag
door trams ziet en hoort voorbij snorren.
Allee wat aan grootere huizen in de mid
denstand staat is gedoemd wat anders te wor
den. Het eerste gedeelte van de laan van
Meerdervoort in 1882 gebouwd als oen rusti-
MLXXV.
De breede verkeersweg.
Er is indertijd negal wat te doen geweest
«ver den aanleg van een broederen verkeers
weg op de plaats van een onzer mooiste
lanen. Het is de Groot-Hertoginnelaan, die
aanvangt bij het> ziekenhuig Bronovo en dan
langs een der 1 anten van het park Zorgvliet
loopt. De weg was smal omdat er een dubbel
traim-spoor in lag, maar de baan was moo
omdat een rij prachtige boomen langs den
rijweg stond.
Anders dan vroeger wel bedoeld was werd
juist deze weg en niet de daarvoor speciaal
aangelegde breede Sweelinckstraat de ver
bindingsweg met Duinoord. Als zoodanig was
de Groot Hertoginnelaan bizonder geschikt
en het eind is geweest, dat men korte wetten
heeft gemaakt. De rij mooie boomen is ge
veld. de weg da geasfalteerd nadat die an
derhalf maal zoo broed was geworden en nu
Ze was altijd begraven geweest daar in die
binnenlanden. En ’n cf
Al die blaaskaken van
vroegere vlammen voor
Er bestond maar één vrouw-mensch
ze: Die wilde bloemI
Dat zal mevrouw Melville wel niet erg
naar den zin zijn geweest?
Géén van de dames hier. Ik geloöf dat
er een soort protestvergadering geweest is.
Het meisje werd na drie dagen weer naar
huis gestuurd, ofschoon ze geïnviteerd was
voor een weeki
- Hoe heette zes
Eulalie de Floissac Dat klinkt, hè? Een
juweel van een brunette, en een buskruit-
vat vol tegenstellingen en een halve minuut
later een woeste driftbui en tranen met
tuiten. Heel interessant om zoo eens te be
kijken als natuurwonder, maar ik zou toch
niet graag met die schat in een zelfde huls
wonen! verklaarde Doctor Tom kernachtig.
- Enfin, hoe dit zij, de jongens hier waren
gewoonweg niet te houden. Er was opeens
een epidemische begeerte om geiten te gaan
schieten of bokken in Tflnity en op
den San Joseph, want ander wild heb je
daar niet, maar het voorwendsel was te
doorzichtig voor mevrouw Melville en die
weigerde haar goedkeuring aan de plannen
te hechten.
Als ik werkelijk dat meisje graag terug
had gezien, zei Morrence, had ik me door
mevrouw Melville niet laten weerhouden.
Vergeet niet dat jij geen groen luite-
nantje bent, merkte Wtikinsin op. Ze
spant ze allemaal voor haar zegewagen
Wat voor een soort oord is dat Trinity,
op het gezelschapsleven
1 niet bepaald vroolijk.
luisterde half-geamuseerd, half
somber en zei tenslotte:
—Ik had ook al het idee gekregen dat
het hier zoo was. Maar is er nooit een» een
afwisseling?
Jawel, was het sarcastische antwoord
als er iemand overgeplaatst wordt.
Of als je <1® vlucht neemt naar Trinity,
vulde Morenes aan. Kan ik ergens een
onderdak krijgen of zal ik een tent mee
nemen?
Onderdak krijgen? In het politiebureau
lachte Wilkinson oolijk. Een schitterende
logies, een inlandsch politiebureau. Maar
alle gekheid daargelaten je hebt het'kloos
ter in Trinity, die gastvrije menschen zou
den je geen onderdak wtigeren, maar het ia
Zooals men ziet, is de toeneming der be
volking in de afgeloopen 10 jaren al heel
gering geweest in de provincie Zeeland,
slechts 0.1 per jaar. Verder in Friesland
(0.42%), Drente (0.59 c,'c) en Groningen
(0.70%). En dit zijn juist de provinciën
met de geringste industrieels ontwikkeling.
In overeenstemming met deze cyfers is ook
het feit, dat in gemeenten met min
der dan 5000 zielen het totale aantal
inwoners procentsgewyze veel minder is
toegenomen dan de gemeenten met
meer dan 5000 inwoners. Zoo woonden
in 1920 in de gemeenten met minder dan
5000 inwoners 1.540.947 personen en in 1930
1.679.490, een» toename dus van 138.543
personen of nog geen 9 In het geheele
land nam daarentegen de bevolking toe met
14.4 Wanneer men dan °°k in het boekje
de verschillende gemeenten nagaat blijken
er een groot aantal gemeenten te zyn, en
wel vooral in de genoemde landbouwende
ge del liga buitenwijk ie thans een der druk-
bte verKterswegen, maai’ de auizen zijn reeds
voor een zeer gioot deel wiukel» eu kan
toren geworden, niettegenstaande een kant
van die laan aau de achterzijua een prach'jg
uitzJcn'. op deu tuin van net Vredespaleis
heeft.
Ongelooflijk is het aantal winkel», dat er
overal komt, zelfs op mobie lanen, die oor
spronkelijk als rustige .woon-wijk aiju be
doeld. De bekende uitdrukking, dat de win
kels elkaar op-eten ia tieuach hier van toe
passing.
De deftige Willem de Zwijgerlaan, een van
die aardige laneh, waar hel een genot ig
wonen, is al zeer erg iu decadentie. Op
éenen hoek ia' al een derderang* ce4eetqe
varscheneu eu ••en gedeelte is al huis-aau-
huis winkel. Wat men vroeger daar haast
hooit zag is nu het geval aai er bordje* te
koop of te huur zjju aangeslagen aan da
woonhuizen die nog alg zooaamg over gijn.
Vreemd, dat, het gemeentebestuur dat al
tijd zoo graag zijn neus in allee steekt, hier
maar Lijdelijk toeziet en de veranderingen
steeds weer goedkeurt. Het ware hier heiuoh
uoodng een vaste lijn te volgen want op die
wijze vermindert het aanzien der stad op
vele punten zeer. Er i» in groote verkeers
wegen voldoende gelegenheid voor winkels
en het is heeleinaal niet noodig lanen eu
straten die uitsluitend voor bewoning zijn
bestemd te laten veranderen in winkelstra
ten. Het is nu eenmaal een feit, dat de
situatie daardoor anders wordt en de bewo
ners die er waren successievelijk de vlucht
nemen. Dat is óok in het nadeel van die
zich daar vestigende winkels.
Men heeft indertijd het gehoede bebou-
wingsplan goed opgezet met speciale woon
wijken en winkelstraten en het is heel jam
mer, dat men daarvan nu zoozeer ie gaan
afwijken tot iederg nadeel en tot ontsiering
van de stad.
provinciën,
van toegenomen,
1920.
Het hieronder volgende staatje, aange
vende voor iedere provincie het totaal aan
tal gemeenten en dat, waarin de bevolking
is af genomen, is in dezen leerzaam.
Morrence schudde het hoofd.
Enfin, dat maakt je positie tamelijk on
afhankelijk, verklaarde Doctor Tom, zooals
de officier van gezondheid in de wandeling
genoemd werd. Als je vrouw bij je was,
zou je, of je wilde of niet, de vrouw van
den kolonel naar de oogen moeten zien, an
ders zouden jullie hier gewoon geen leven
nebben, dat garandeer ik je!
Dat zal wel. Ze ziet er niet uit of ze
zich gemakkelijk terzijde laat schuiven.
Ter zijde Schuiven? Ze is woedend als
ze niét overal nummer één is. Ik zal nooit
vergeten wat. ei etns op een van de officie-
ren-bal^ gebeurd is! ..Mevrouw de Comman
dante” had een nieuwe protegé opgedaan
een schoon© bloem uit de wildernissen van
San Joseph die nooit iemand hier tevoren
gezien had. En alls, jopge officieren verwaar
loosden de Tesdhermster voor de bescher
melinge! Je kunt je het resultaat Voorstel
len
Het arme kind!
Het was een buitengewoon mooi meis
je, een afstairmelinge van de oude Fransche
aristocratie van het eiland. Mevrouw Mel
ville had een toer door de binnenlanden ge
maakt en het meisje ontmoet op een of an
dere plantage in de buurt van Trinity. Ze
inviteerde het lieve kfind voor het bal en
tegelijk om een paar dagen in het commsn-
dementspaleis te logee ren. Maar een spek
takel dat er geweest is!
Was het dan zoo’n brutaal kind»
—7 Geen sprake van! Ze was alleen ont
zettend levenslustig, vol ondeugende grap
pen eenvoudig niet te houden, een wild
veulen,, weet je? Alias was nieuw voor haar.
teeuwyksche en Sluip-
lai uitgevoerde werkje
geen gewoonte om hen noodeloos lastig te
I vallen, zc hebben hun handen al vol genoeg
I rnet hun menschlievend werk. Dan heb je er
1 den Franschen dokter, Dr. Meillgt, een bui
tengewoon aardige oude baas, die woont in
het kleine zendingshospitaaldaar zou ja
missch/ien wel kunnen slagen. Maar wacht,
ik wert nog wat veel beters schitterend
gewoon: die jonge Engelschman op L’Opale!
Brown is er een paar maanden geleden ge
weest toen hij terreinen moest zoeken voor
de oefeningen in groot verband en de jonge
man was buitengewoon gastvrij. was dol-
bezoek kreeg. Het
moet een verbazend aardige kerel zijn.
Maar ik kan toch niet zoo maar in
kwartiering vragen bij iemand dien tik nooit
ontmoet heb?
O, dat kun je gerust doen. Iedereen
doet het! Als je werkelijk van plan bent te
gaan, kon Brown hem schrijven en je komst
aankondigen Hij heet Harrel.
Harre!.* herhaalde Morrence, opeens
hev'g geïnteresseerd. Weet je het zeker?
Ik ke niemand die zoo heet. Het lijkt m*
heel eigenaardig!
Ik weet overigens niet veel over hem.
Hij zit nu zoowat anderhalf jaar in Trinity
en zijn plantage «chijnt buitengewoon good
te gaan.
Hallo, Brown, riep hij plotseling, toen
een van de polospelers de treden van de
tribune opkwam, jij bent de man, dien ik
hebben moet Jij hebt immers bij dien Har
re! in Trinity gelogeerd?
waar je het over hebt? informeerde Mor-
rence.
Een typisch WesMndisch negerdorp.
Nooit een gezien? Je moet een toer over het
eiland gaan maken, kerel’
Ja, daar heb ik wel zin in. Hoe ver is
Trinity?
Een mijl of twintig. Het is wel een aar
dige afwisseling als je je doodziek voelt van
de conversatie hier, het zijn eeuwig en al
toos de dertig zelfde menschen. die altijd
over dezelfde onderwerpen kletsen, of beter
gezegd altijd kwaadspreken. En als amuse
ment polo van de soort die je hier voor je 1 blij dat hij iemand op
oogen ziet, stom-vei velende danspartijtjes en
het valsche gezang van mevrouw Melville,
die zich verbeeldt dat ze een mooie stem
heeft en die natuurlijk door iedereen in dien
waan wordt gelaten.
Doctor Toni's kijk
in Port Gracas was
Morrence
