m
iod.
DM
HiS!
Deze Courant komt in vele duizenden gezinnen. Gegarandeerde oplage 6500
ex
thuis
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
No. 17746
Zaterdag I Augustus 1931
70*Jaargang
f
BEL OP 2084
Modelwastcherij Fa. J. h. Strut»
Terug in Bayreuth.
IIIS
3.
1
HAGENAAR.
ri|
1AAROMI
i
4»
FEUILLETON.
kwaliteit
s
DERS DAN
ze
HOOFDSTUK fl.
ZEUSE IN
Het Huis op de Rots.
HEN
de ld
Jevallen, dat
t zijn klanten
te leveren,
De verdringing van het
paard door den motor.
Frambozen,
ipagne Pil»
tiket
GÖUDA
1930
23998
72699
151942
Nadat onze vorige brief reeds was geschre
ven. kwamen de dagbladen met het bericht
Groote toeloop.
Telkens opnieuw komt deze geheimzin
nige, tooverachtige stemming over den be
zoeker, hoe dikwyls hij hier ook reeds ge
weest is, hoe de moeilijke tijdsomstandig
heden hem ook drukken. Op dezen groenen
heuvel spreken weer de oude, vertrouwde
stemmen en bij het gezicht op het vredige
Mainlandschap glijden de zorgen weg. Er is
hier rust, troost en bemoediging te vinden.
Dit wonder van Bayreuth maakten wij ook
dit jaar weer mee. Wederom stroomt een
lenye, Tel. 3074
255
Dit
vel,
mag
(Bijzondere correspondentie.)
Bayreuth, 48 Juli 1931.
Toen wij verleden zomer Bayreuth verlie
ten, vlogen Wotan’s raven over de stad, die
met zooveel toegewijde liefde aan de kunst
van Richard Wagner en de beoefening daar
van hangt. Siegfried, Wagner’s soon en de
eenige mannelijke ergenaam van Bayreuth,
lag op het ziekbed en wij wisten dat de dood
hem reeds geteekend had. De sombere, zorg
volle vraag, wat de toekomst van Bayreuth
zou zijn, lag op alle gezichten en in elk
gesprek zocht men angstig| naar een oplos
sing.
De uiterlijke dingen mogen invloed
hebben op ons leven, het leven zelf komt
van binned uit; en op het leven komt het
aan I
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon-en Feestdagen
De sfeer van Bayreuth.
Met een hart vol vragen en zorgen reed
ik langs de van ouds bekende spoorweg,
door de bosschen en dalen van Thüringen,
door het moqje Frankische landschap. En
dan sta ik weer op den groenen heuvel,
waar de opera’s worden opgevoerd, voor het
nuchter en zakelijk uitziende gebouw, waar
in Richard Wagner het geheim van zijn
kunst, de nalatenschap van zyn kunstzin
nig streven heeft besloten. En wber onder
vind ik duidelijk het gevoel van geluk, de
bijzondere sfeer ,die men hier en daar alleen
mee
Ze zijn delecieus
verkregen aantal veulens reeds te klein is,
om onzen T>aardenstapel op peil te houden,
zoodat zich in den laatsten tijd weder eene
stijging van de prijzen der paarden ver
toonde, die ongetwijfeld zal leiden tot eene j
matige toeneming der fokkerij, zoodat ten
slotte een evenwichtstoestand wordt bereikt,
die bij de veranderde situatie past. Uit
leeren intusschen bovenstaande cijfers
dat, hoezeer ook de motortractie veld
hebben gewonnen, van eene verdwijning der
paardentractie nog allerminst sprake
Het beheer van Winifred Wagner.
Ook dit jaar veel belangstelling.
aantreft. Rust en evenwichtigheid deelen
zich vanzelf aan ons mede bij het verre uit
zicht over de groene aarde; de haast en de
onrust van het dagelijksch leven schijnen
hier niet te bestaan, speculatie en sensatie
zijn verbannen. Hier bestaat slechts het
kunstwerk als zoodanig, de zuivere klaar-
liaid van het muzikaal-dramatisch streven.
Het dienen der kunst met alle toewijding
en zelfopofferende ootmoed, zonder ijdelheid
en vrij van alle banden met het prozaische,
op winst berekende theaterbedrijf, dat is
het geheim van Bayreuth. Het is daarom
ook nu nog eenig in zyn soort en van een
betooverende invloed op kunstenaars en pu
bliek.
bedrijf wordt uitgeoefend, 3o. overige dis
tricten, waar dus de paarden hoofdzakelyk
in het landbouwbedrijf werkzaam zyn. Hij
komt dan tot de volgende cijfers, wat het
aantal paarden boven 3 jaar Betreft:
1921
stedelijke districten 33266
fokkerydistricten 77632
overige districten 147444
Uit deze cijfers blykt wel zeer duidelijk,
dat het paard zich in den landbouw heeft
kunnen handhaven. Het aantal paarden is
hier in de periode 1921/1930 zelfs vooruit
gegaan met 3 (/o. In de fokkerij gebieden
bedraagt de teruggang ruim 6 en in de
steden bijna 13 Dit laatste cijfer ver
dient zeer de aandacht. Voor velen zal het
vry ongelooflijk klinken. Misschien is die
betrekkelyk geringe teruggang toe te
schrijven aan het feit, dat ook in de stede
lijke districten nog altijd veel landbouw-
paarden voorkomen. Om een nader inzicht
te krijgen in den stryd van het paard tegen
den motor heeft de heer de Jong voorts
eene vergelijking gemaakt tusschen luxe
steden aan den eenen kant en industrie- en
handelssteden aan den anderen kant. Hij
kwam daarbij tot het resultaat, dat terwyl
in een luxe stad als Den Haag de achteruit
gang 40 bedroeg, hij in Rotterdam slechts
7 was. In Arnhem verminderde het aan
tal met 30 doch in Tilburg slechts met
3 Hieruit concludeert de spreker, dat het
paard als trekdier zich voor korte afstan
den ook heeft kunnen handhaven.
Aan de hand van cijfers uit Duitschland
wyst de heer de Jong er op, dat daar de
toestand zich op dezelfde wijze ontwikkelt
als hier te lande, met dit verschil, dat men
in Duitschland reeds reageert op het tekort
aan jonge paarden. Wy komen hier bij een
punt, waarbij wy nog even moeten stilstaan.
In de oorlogsjaren was er groote vraag naar
paarden, wat te begrijpen is. Door den vrede
werd deze vraag veel minder. Hierbij kwam,
dat. da toonompnfl» mnfnrtr nrtio ».inh lint 1
dat de toenemende motortractie zich liet
gelden. Zoo doende had men kort na den
oorlog een veel te uitgebreide fokkerij met
als gevolg zeer lage prijzen. Eenige jaren
geleden heeft zich hier te lande het feit
voorgedaan, dat in den herfst de veulens
by honderdtallen naar de slachtbanken gin
gen. Dat dit er toe leiden moest, de fokkerij
in te krimpen, ligt voor de hand. Terwyl in
1921 byna 84000 merries gedekt werden,
was dit aantal in 1922 reeds gedaald tot
ruim 56000, in 1928 tot 42000 en in 1929
tot 35000. Het schijnt, dat het zoodoende
Zal Bayreuth blyven bestaan?
De toekomst van Bayreuth staat n.l. in
nauw verband met de crisis, die het moder
ne kunstleven in al zijn uitingen bedreigt.
Het is geen Bayreuthsche kwestie alleen.
Het is een onderdeel van het groote geheel,
waarom nog een stormachtigen stryd wordt
gevoerd tusschen de verschillende stroomin-
gen en richtingen. Zal Bayreuth blijven be
staan? is de eerste vraag. En de tweede:
„Leeft Wagner’s künst nog voort voor on
zen tyd?
lan, Zer^
gezellin
T- Ijk ga
je he* over mijn Vader en mijn tehuis hebt.
Ik vind,, dat we vrienden moeten worden,
nu we zooveel gemeen hebben!
Ja. misschien, zei ze, in gedachten
naar de zee turend. Nu dag, vervolgde
ze. hem haar hand toestekend.
Dag. zei G’ardo, de hem toegestoken
hand stevig drukkend, zullen we elkaar
gauw weerzien 'J vroeg hy toen, haar hand
met tegenzin loslatend.
1* dënk het niet, zei Valmai. terwijl
den stellen heuve! opging.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoerende tot den bezorgkring)
15 regels 1.80, elke regel meer 0.25. Van bulten Gouda en de bezorgkring
15 regels 1.55, elke regel meer 0.80. Advertentiën in het Zaterdagnummer 29 et
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prjjs.
INGEZONDEN MEDEDEELWGEN: 1—4 regels 2.25, elke regel meer 1.5« O"
de voorpagina 54 hooger
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen b(j contract tot zeer gereduceerden
prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden Ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureau en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing aan
het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
lijk mensch om mee
Ites wat hij aanpakte
*n*overtrof dan ieder-
Cardo had de oorzaak van zijne vaders
koele terughoudendheid nooit kunnen ont
dekken. maar hij bracht het in verband
met zijn moeder, en dat hield hem er van
terug naar zijn® vaders verleden te vragen,
daar hij deze onwetendheid verkoos boven
het vernemen van bijzonderheden, die hem
verdriet zouden kunnen doen.
De dommee was zichtbaar ongerust. Hij
keek luisterend van zijn boek op. Cardo was
later dan gewoonlijk, l’as nadat hij den
welbekenden stevigen stap van zijn zoon
had gehoord, begon hij weer met groote be
langstelling te lezen.
Andere zoons zouden speelsoh aan het
raam hebben getikt, maar Cardo niet. Hij
liep den hoek van het. huis om. de voor-
die gesloten was. voorbij, naar den
.kant, waar hij geklots van klompen
Wie maatschappelijke verschijnselen wil
beoordeelen, moet voorzichtig zyn met af
te gaan op wat men zoo om zich heen ziet
of meent te zien. Men komt dan heel licht
óf tot onderschatting óf tot onderschatting
van de verschijnselen. Ten einde zich daar
voor te hoeden, zijn statistieken onmisbaar.
Zy geven den omvang der verschijnselen
aan en dan blykt deze wel eens geheel an-1
ders te zyn dan de publieke opinie het voor
stek. Een merkwaardig voorbeeld in dezen
levert de vervanging van het paard door
den motor. Wie zich door de straten in onze
groote steden beweegt,ziet auto na auto
passeeren, af en toe slechts afgewisseld
door een voertuig, getrokken door een
paard, welk voertuig dan veelal afkomstig
schijnt uit lang vervlogen tijden. Licht komt
men zoodoende tot de meening, dat het
paard welhaast heeft afgedaan en zijn rol
aan den motor heeft moeten afstaan. Wie
intusschen de statistiek raadpleegt, ziet,
dat in de werkelijkheid de toestand toch wel
anders is, al wijst ook zy op toeneming van
m^tor- en afneming van paardenkracht.
De laatste vertelling leert, dat het aantal
paarden boven 3 jaar by de drie jongste
veetellingen hier te lande bedroeg:
in 1910 238566 stuks,
in 1921 258338
in 1930 253639
Wy zien dus in de periode 19101921
zelfs eene toeneming en van 19211930
slechts eene betrekkelyk geringe afneming.
Nu ligt het voor de hand, dat de afneming
in de steden het grootst is. Deze afneming
heeft op het totaalcijfer echter daarom zoo’n
betrekkelyk geringen invloed, wyl het over-
groote deel van den paardenstapel altijd de
landbouwpaarden zyn geweest. En in den
landbouw is, althans hier te lande, van ver
dringing van het paard door den motor nog
weinig sprake en het is ook niet waar
schijnlijk, dat de toestand in dezen spoedig
belangrijk zal veranderen.
Op de onlangs te Wageningen gehouden
Landbouwweek heeft de landbouwingenieur
de Jong ons land in drie soorten van ge
bieden verdeeld: lo. stedelijke districten,
2o. districten, waar de paardenfokkerij al»
deur
ande
hoord-
Daa. gaf Betto. de vroegere kindermeid
en huishoudster van zijn vader, op lukien
toon een standje aan den schapenjongen.
1 stond.
Zoo. Caradoc, ben je daar, zei de do
minee. toen hij klokslag tien uur de eet
kamer binnenkwam. Wat heb je van
avond zoo laat toch uitgevoerd?
Toen Deio Captain van stal haalde, zei
Cardo. zag ik. dat zijn poot weer dikker
was geworden. Daarom heb ik hem bij Ro
berta den hoefsmid gelaten. Hij zal Iftern
Vrijdag hier brengen.
Je hebti hem te gauw bereden na zijn
verwonding. zooalg ik je voorspelde, maar
jonge inenachen weten altijd alle$ beter dan
hun oudera.
De dominee duwde zijn bord van zich af
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal f 2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal ƒ2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal /8.15, met Zondagsblad ƒ8.84.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bd onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelyka geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef.
Interc. 2745. Postrekening 48400.
te teek en en. Ieder die iet* heeft meegeleefd
met de openbare zank, kent hem al begrijpt
hij hem niet. Treub de radicale is geëindigd
bij de zeer conservatieven en dat alleen is
een bizonderheid in dezen maai wiens begin
selen toch diep geworteld waren in een zelt-
bevochten overtuiging.
De anjdere oud-Minister, generaal W. F.
Pop, was in zijn eigen milieu een man van
veel beteekenis maar voor het nageslacht
zal hij geen figuur van veel belang blijven.
In ^ijn soort een type van beduidende
grootte maar zooale wij er honderden heb
ben gehad. Ijverig mensch met goed ver
stand. beminnelijke persoonlijkheid enz.,
maar in geenen deele een genie.
De hoofdwacht.
over de hoofdwacht, waarover wij een vorige
maal schreven.
Deze maatregel, de ophef Dug der bewa
king van onbewoonde paleizen is, volgens
iiMdedeehug van het ministerie van defensie
doorgevoerd in het belang der oefening van
den troep.
We hebben naai- aanleiding van onze op
merkingen een brief ontvangen waarin ons
nog een» bizonderheden worden njeegedeeld
over dien wachtdienst.
De briefschrijver geeft in overweging deze
bewakingsdienst van de Frederikskazerne
uit te organiaeeren. Dan isdezeheele hoofd
wacht overbodig en kan de bewaking pre
cies met de helft van het aantal mannen
dat nu noodig is ges
nog maar de helft
noodig hebben.
en stond op, liep de deur uit en de gang
door naar zijn studeerkamer. Zijn zoon luis
terde naar de zich verwijderende voetstap
pen.
Toen Betto binnen kwam om de tafel af te
ruimen, had hij zich op de harde, paarden
haren sofa laten vallen. Het oude huis met
zijn lange gangen en groote kamers was ver
vuld met die onbestemde geluiden, die door
de avondstilte in de lucht waren. Hij’ hoor
de voetstappen van zijn vader, die in de
studeerkamer op en neer liep, hij hoorde liet
getik van de oude klok, maar geen men-
schelyk geluid verbrak de stilte.
In zijn studeerkamer verdiepte de domi
nee zich weer in zijn boeken. Voordat hij
ging rusten, nam hij van de boekenplank
een ouden Bijbel, waaruit hij een hoofdstuk
las. Daarop sloot hij het boek en knielde
neer om te bidden. Toen hij opstond, waren
zijn laatste woorden. ..Gedenk Caradoc,
zoon
De volgende dagen scheen het, dat de
stand van het gewas Cardo Wynne nog meer
belang in boezemde dan gewoonlijk. Hij was
met de zon op. stapte niet groote pfissen
van vore tot vore over het land naar huis
om haastig te ontbijten, en er opnieuw op
uit te trekken, de wind-ognwaaide heuvels
over, nog voor de rook opsteeg uih de met
stroo bedekte schoorsteenen van het groep
je hutten, dat Abersethin heette.
Terwijl hij zoo van heuvel tot heuvel
dwaalde, vlogen zijn gedachten voortdurend
naar de ruwe rots aan de overzij van de
vallei, waarop het oud© huis stond van Es
sec Powell, den prediker.
(Wordt vervolgd).
Aan de oevers van de
Berwen.
Naar het Engelsch van
ALLEN RAINE.
2 (Nadruk verboden).
Neen, zeker met, zei de jonge man.
wijl hij aanstalten maakte om zijn f
over de steenen brug te begeleiden, -r-
'»ok langs d« Berwen.
Neen, maar, dat is wel een omweg van
een mijl voor je, zei Valmai.
Een mijl :is niets op ’n avond als deze.
En ze gingen op weg door het duistere
kreupelhout langs een steil, smal pad. dat
lungs buigende varens en door doornstruiken
naar beneden leidde, tot ze de oevers van
de beek bereikten.
Hier kunnen we de zee hooren, en waar
:ti«t begint, moet ik naar Dmas afslaan.
Ed\ik moet den anderen kant opgaan
om in B>yndenn te komen, zei Cardo
Nu. ik moet zeggen, dat ik nog nooit zoo’n
plezierige wandeling gemaakt heb van Uear
Madoc. Zullen ze thuig op je wachten, denk
je?
Op mij wachten? lichte het meisje niet
znnder eenige bitterheid. Wie zou op mij
'ach leden en die helft zal
t van den tijd er voor
wachten? Werkelijk niemand. sinds mijn
moeder is gestorven. Hoogstens zou mijn
oom morgen vragen: waar is Valmai?
Ik heb, zei Cardo, den heelen avond
al gedacht: hoe komt het, dat ik je nooit
eerder gezien heb?
Ik ben hier nog maar zes weken. Vóór
dien tijd woonde ik ver weg. Heb je wel eens
van Patagonië gehoord? Nu, mijn vader was
daar zendeling en hij nam mij en mijn moe
der mee toen ik nog een- baby was Daar
heb ik gewoond, tot ik dit jaar naar Wales
kwam.
l’atagonië, zei Cardo, zoo ver w&g'r
Geen wonder, dat we elkaar nu pas ont
moeten. Maar hoe ben jé dan als een Welsh
.meisje opgegroeid5
V^yalmai lachte vroolijk.
Als Welsh meisje opgegroeid? Eigenlijk
weet ik niet, hoe ik opgegroend ben: Welsh,
Engelsch. Bpaansch of Patagonisch! Waar
wij woonden, was een groote nederzetting
van menschen, die uit Wales afkomstig wa
ren, en daar preekte mijn vader voor. Maar
er waren ook veel Spanjaarden. Ik had
Spaansche „vriendinnen en een Spaansche
kindermeid. Zoo leerde ik Welsh en
Bpaansoh, maar Engelsch leerde ik alleen
van mijn vader en uit de boeken, fk ken
het no gniet heel vlot, maar ik geloof, dat
dit eiken dag beter wordt. Mïjn vader en
moeder zijn belden gestorven, enkele dagen
na elkaar. De één Of andere vnendelijke
zendingsvrouw bracht me hier bij mijn oom.
en sinds dien tijd woon ik daar. Hij' te heel
vriendelijk, als hij me opmerkt, maar meest
al leest hij in oude boeken.
Merkwaardig, zei Cardo, het is. alsof
GOIDMHE (IHIltM.
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
f^IEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, ST 1LWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
Baat U mat VACANTIE?
fiaat U op REIST
Neemt dan beslist een bus
SIRÜOPWAFELEN
van de firma G. KIELL1GER.
en steeds versch
verkrijgbaar. Ook mogen ze bij het
Picnicken niet worden vergeten.
Adres: NIEUWE MARKT 25
Dominee Meung Wynne. ,,de zwarte do
minee”, zooals men hem noemde, om zijn
zwart baar en donkere oogen en ook om
zijn sombere gelaatsuitdrukking, zat in zijn
duffe studeerkamer, zooals hij dat de laat
ste vijf en twintig jaar lederen avond deed,
verdiept m oude boeken, zoo nn en dan j die tegen den deurpost geleund
een aanteekenmg makend Hij was een
breedgescfióuderde. groote, kaarsrechte man
van ongeveer vijf en zestig jaar Zijn glad
geschoren gezicht had een koude uitdruk
king, zijn neus was lichtelijk gebogen, zijn
mond, ofschoon wat breed, goed gevormd,
maar de stevig gesloten lippen en de breede
neusgaten gaven aan het geheel een uitdruk
king van onbewogenheid en hardheid.
Zijn blik was ongemeen somber, en het
was niet te verwonderen, dat de kleine kin
deren. als hij door zijn gemeente wandelde,
hun spel in den steek lieten en binnen de
tuinhekjes vluchtten.
Brieven uit de Hoistafl.
MLXXXVL
Twee oud-ministers 'en grave gedaald.
Kort na elkaar gingen twee oud-ministers
ten grave. Met Mr. M. W. F. Treub gaat
een magistrale figuur heen» een type zooals
wij er niet veel hadden en zooals er trou
wens ten allen tijde weinig zijn geweest en
zullen zijn. Treub was een genie met al de
eigenaardigheden van het genie. Geleerd en
toch praktisch, schrijver, spreker, organisa
tor en man van kloeke daad. Een inanne-
tjes-putter zooals wij dat populair noemen.
Maar tevens een moeilf'
om te gaan. Hij kon ali
en hij pakte alles aan er
een.
Wij herinneren ong de groote dagen van
de opkomst, van den Vrijzinnig-democrati-
schen Bond Treub, Dructker, v. Deventer,
Bos, Limburg, de party van de generaals
zooals zij toen genoemd werd. Wie kon tegen
ben op? Borgesius werd in de schaduw ge
steld, Tydeman kon zich maar net hand
haven, Troelstra was misschien in heel Ne
derland maar bang voor één man en die
één'e was Treub.
Treub had Marx gebracht en nooit heeft
iemand kans gezien Treub te weerleggen.
Troelstra heeft eens erkend, dat een reeks
I geleerden noodag zou zijn om dit te doen
en diat legertje is nooit bijeengekomen.
Treub was eenter geen man om in een par-
tijg ar eet te loopen tenzij de partij in zijn
gareel liep. Wij herinneren ons den strijd
over het staatspensioen, waann Treub plot-
i sehng optrad op-een wijze die zijn partij
deed barsten.
Eenmaal ontwierp hij een nieuw groot
J plan voor onze belastingheffing met een
gansch systeem van grondslagen. Van dat
geheele systeem is maar één wetje in het
Staatsblad gekomen en dat één® i8 een mis
lukking geworden n.l. de belaatting op dë
speelkaarten. Het is al van het tooneel ver
dwenen. Vreemd, dat in dit opzicht Treub s
werk geen succes heeft gehad. Misschien
was het omdat het te veel theorie was.
We behoeven Treub’s figuur niet verder