t. F. Eisen
J. HULLEMAN
NUTSSPAARBANK
SPECULAAS
Electro-Iecbiiscli Bureau J. F. W. TUIION
LEVERTRAAN
ANTBI COUPS
25*" JAARBEURS
Verf weert bederf.
Alleen verkrijgbaar: Oosthaven 65
NEGUM-WAVER
TELEFUNKEN RADIO
De Goudsche Fruithandel
„Hebben is hebben,
Maar SPAREN is de kunst"
Wed. W. G. M. HEMMELDER ZOON
H. v. d. POOL
G. GABRY
GOUDSCHE COURANT - ZATERDAG 12 SEPT. 1931 - TWEEDE BLAD.
Modern Dansonderwlls
DANSLESSEN
Naar de Reeuwijksche Plassen!
Zomervaarten
met de Motorboot V. V.V.
UTRECHT
8 T- 17 SEPTEMBER IB3I
KRAGEN
VOSSEN
VELLEN
OFFICIAL 4^555^ DEALEB
Met verf ven REVET
bewaart men huis enz. keurig en net.
G. J. v. WERD
Demi Stoffen
T. C REPARON, Kleermakerij
Kantoor-
Winkeljassen
„De Kleine Winst"
50 CENT.
BALT. A. DE JOBG
HET BESTE UIT HET GOEDE
GEMEENTE SPAARBANK
DE HOOGSTE VEILIGHEID
nTbü^HMBnTïüw
■■■■„HET BEERTJE"
TE GOUDA OOSTHAVEN 12
KENNISGEVING.
GEVESTIGD
Revet's
Auto
Lak
Spuit
Onderneming
FIRMA P, J. REVET A ZONEN
Hooio witte tanden °°ilk wn,,n!? "'■i® «™>u -..r.
Voor LIPS' Brandkasten en Slotenfabriek
is de Agent: P. ROND Pz., GOUDA.
EEN FEIT IS HET
aanbevelend^ ZWAM 0 AG H MEUMUI*ltE"|J 01
Berliner Leverworst'
SCHOENREPARATIE
SCHOENMAKERIJ
DROGIST-WIJDSTRAAT 31
TELEFOON 2402
Piano's en Orgets
JOH. DE MOL
Brieven uit de Hofstad.
rv.
Kleine Annonces 8 regels fl-
Aan de oevers van de
Berwen.
GERARD P. F. GOOSSENS - Bilderdijkstraat 10 - 's-Gravenhag*
Hervat Medio October a s. ziin
in de zul van Café .CENTRAL" ingang Zeugeatraal.
De nieuwste dansen van de Intern. Congressen (Lendenen Parijs)zullen
wederom door hem onderwezen worden.
Onderwijs in den nieuwsten stijl.
Inschrijving: lederen Dinsdag van 7-10 uur in de zaal .CENTRAL".
Voor het eerst Dinsdag 22 September.
30
Regelmatige Diensten: WOENSDAGS en ZATERDAGS
vertrek KLEINE VEST bij de Kleiwegsbrug te 2 u. en 4 u
ZON- en FEESTDAGEN vertrek KARNEMELKSLOOT
10 uur 2 uur' en 4 uur.
Tarief Gouda - Reeuwijk enkele reis f 0.20, retour f 0.25.
Met Rondvaart f 0.50.
Stopt nabij het Clubgebouw en aan „Elfhoeven". d
VEREENIGING VOOR
FACULTATIEVE LIJKVERBRANDING
Inllchtlngenbladen, Tarieven en Voorwaarden en
inlichtingen omtrent het FONDS VOOR LIJK VER
BRANDING op schriftelijke aanvrsge kosteloos
verkrijgbaar bij de afd.-secretaresse. Gouwe 73, Gouda
24
BLAUWE DRUIVEN
MELOENEN
PRUIMEN
TAFELPEREN
TAFELAPPELEN
SINAASAPPELEN
Aanbevelend,
CITROENEN
BANANEN
TOMATEN.
VRUCHTEN IN GLAS
VRUCHTEN IN BLIK
DIVERSE SOORTEN NOTEN
BUSGROENTEN (merk Sleutel*)
Firma Wad A. Rlatvalcf.
LANGE TIBNDEWEO 27
TEFEL 3316
INTERNATIONAAL
HET GEREGELD BEZOEKEN DER NEDERLANDSCHE
JAARBEURZEN IS EEN ONAFWIJSBARE EISOH
VOOR IEDEREN iSAKENMAN, DIE VOLKOMEN OP DE
HOOGTE VAN ZIJN VAK EN ZIJN TIJD WIL BLIJVEN 40
Sj
SPECIALE AANBIE0IH8:
GRATIS OPZETTEN
(GOUDA, KLEIWEG 20
TELEFOON No. 2850
THC UNIVI WAL CA*
De FORD TUDOR met 2 portieren de meest geschikte zakenauto
voorzien van onsplinterbare voorruit en roestvrij nikkel
kost thansf 1920.—
sssz Vraagt vrij» demonstratie ol proefrit.
Talapheon 8194.
VROUWESTEEG 14
GRAAF v. BLOI3STRAAT 6»
Terrazzo Vloeren ep
Granito Gootateenen
Zoete en Zoute Krakelingen
22 en 25 cent per ituk
Alle soorten gebakjes 8 ct. per stuk
Prima Honingkoek 40 cent per stuk
Heerlijke Vanille Prouwels
2'/, cent per stuk
Siroopwsfels 6 cent per stuk.
10 GEBR KAMPHUIZEN.
Uw «dras voor
Volvette Goudsche Kaaa
Gekrulde Kaas
Kilo Kaasje.
Roomboter
Delft's Roem
Versche eieren
is bij P. Q THKINS
OOUWE 55
Kaashandel in het Groot en Klein.
STEENHOUWERIJ
A. ROODBOL
HARDSTEEN - ZANDSTEEN
SCHOORSTEENMA NTSUt
GRAFWERKEN.
ACHTER DE KERK - GOUDA.
Een schitterende Collectie
vindt U bij
Keizerstraat 38
GOUDA
Goedkoop
Goedpaseend
zijn de
an
van
Korte Tiendeweg 22
1 GOUDA
HUISVROUWEN.
Laat Uw AARDAPPELEN en
WORTELEN SCHRAPPEN met de
meest modernei schrapmachine bij
H. KUIK, KEIZERSTRAAT 19
Thuisbezorging zonder prijsver-
hooging. 10
De gemakkelijke en
eenvoudige Krulspeld
Per kaart van 4 stuk
OOSTHAVIN BB
PARFUMERIIH, TOILET- Ei
25
SOHEERBSROeDleOHEDEB
onderscheiden ia het beleggen van
SPAAR- EN KASGELDEN
bij de
Stortinga- «n Girodienst,
GOUWE 2
door Waarborg der Overheid en
3.6",0 rente vin dag tot .dag.
Dagei. open van 9'/j—3 uur
Zaterdag 9'/,—12 en 61/»71/, uur
Klompjes van Goudsch aardewerk
gevuld met Van Houten's bonbons
■O oent pep stek
Alleen in Banketbakkerij
WIJDSTRAAT 7.
DE
TRACHT HET BEOEFENEN DIER
KUNST OP ALLE MOGELIJKE
WIJZEN TE BEVORDEREN. -
VRAAG WEER NAAR DE BEKENDE
HEERLIJK GEKRUIDE
VAN DE
KARNEMELKSLOOT 189
OOSTHAVEN SB
l,uHkeasr SPIERIRBSTRART Ml hook Hoototoog - GOUDA
**WVI4 doeringen volle tevredenheid omtrent-Chlorodont-
tandpasta" te betuigen. Ik gebruik .Ghlorodont*
al Jaren lang en word om mijn mooie witte tanden, die ik ten slotte uitfluitend door
gebruik van Uw „Cblorodont-tandpastaheb verkregen, vaak benijd* O.
Relchelt, Sen. Verlangt alleen de echte Chlorodont-tand paata met rood-wit-blauwa
garantieetrook, tube 86 cent en 60 centI Overal verkrijgbaar. Tegen toeiending van deze
IraKmNudZLÏkid"»™
Ill D" 8,eed> "éér g.vraagd wordt naar SOL1ED WERK,
en vooral voor MEUBELEN.
JONGELU1 met trouwplannen informeert U eens
nasr ZWAMBACHs MEUBELEND -
I Uitsluitend degelijk werk, en toch nog voordeeliger.
II Franco levering naar buitengemeenten,
PRINS HENDRIKSTRAAT 92 ,TWWni#IRU
30
GOUDA
24 per ons- A. J. OPSTELTEN
NIEUWE PRIJZEN40
TOESTELLEN VANAF f 87.SO
De nieuwste serie wordt volgende week verwacht.
0 TEFEFUNKEN SERVICE STATION
1.ANGE TIENDEWEG 24 GOUDA
TEL. No. 2115.
MET UW
NAAR DE
VAN
RAAM 107-109 J|
BIJ
WESTHAVEN 44
GOUDA
Stemmen en verhuren
Vakkundige reparatie*
Gebruikte inatrumenten
voorradig vanaf f 60.—
BEGRAFENIS
ONDERNEMER
DOELESTRAAT - TELEFOON IM7
V
De dwang der publieke
opinie.
Wat zullen de menschen zeggen?" Bjj
sl wat we doen of laten, vrijwel ons. ge-
heele leven door is dit de vraag, die bij den
een in sterkere mate dan bij den ander,
mnar toch feitelijk bij iedereen, allereerst
bjj ons opkomt, wanneer we voor een be-
glusing, een daad, een keuze staan. En in
die vraag ligt de dwingelandij uitgedrukt,
waaraan ons leven onderworpen is en die
vaak op dat leven, maar ook heel vaak op
onze moraliteit, ja op onze geheele persoon
lijkheid zoo heilloozen invloevj uitoefent.
Zeker, het kan niet ontkend wonden, dat
deze vraag ook op velen een remmenden,
een vóórkomenden invloed oefent, dat me
nigeen erdoor terugigehouden wordt van een
ilechte daad, een onverdedigbare beslissing.
En al ia dan het motief van de daad, of van
bet nalaten van de daad, die onder pressie
van de gedachte aan deze vraag plaats heb
ben, niet erg zedelijk en mist daardoor de
handelwijze alle moreele waarde en befcee-
keni8, voor de praktijk van het leven, voor
het reëele resultaat houdt zij wel degelijk
haar waarde, zoodat zij dikwijls groote on
heilen en iemand's ongeluk of ondergang
kan voorkomen.
De mensch handelt nu eenmaal helaas
gewoonlijk in de eerste plaats niet krach
tens zedelijke overwegingen en motieven,
maar met het oog op de practische resul
taten. Tot die resultaten behoort ook de
eer of oneer, die iemand met zijn doen of
laten inlegt en meer nog de invloed, die het
oordeel der menschen op zjjn positie, op zijn
welvaart, op zijn ge luk uitoefent. Hierdoor
verkrijgt die publieke opinie zoo'n dwin
gende kracht. Maar het is duidelijk, dat ze
door die dwingende kracht ook een gun
stige uitwerking op 's menschen doen en
laten kan hebben. De publieke opinie is tot
op zekere hoogte ook de uitdrukking van
de publieke moraliteit. En als zoodanig
dwingt haar macht velen zich overeenkom
stig die moraliteit te gedragen, die het an
ders niet zouden doen, weerhoudt zij van
daden en dwingt zij anderzijds tot andere
daden, die schadelijk of wenschelyk zijn en
op het leven van gemeenöchap of individuen
een ongunstigen of gunstigen invloed kun
nen oefenen. Wij kunnen daarom de gun
stige uitwerking van deze vraag, waarin de
macht en dwingelandij der publieke opinie
haar uitdrukking vinden, op het maatschap
pelijk en persoonlijk leven niet loochenen.
Waar zedelijke overwegingen en zedelijke
aandrift geen beteekenis hebben en wetten
tekort schieten, houdt zij vaak in het rechte
spoor en zet ze somtijds aan tot daden, die
voor gemeenschap en individu voordeel af
werpen.
Maar ook wanneer men bereid is dit ten
volle te erkennen, dan moet men nog de
groote kracht, die deze vraag far onze
samenleving gekregen heeft en zoo onver
biddelijk uitoefent, betreuren. Want naast
deze gunstige uitwerking is er een ongun
stige werking van veel ruimer strekking.
In wat hierboven over de repressieve en
aandrijvende kracht der vraag naar het
oordeel der menschen gezegd is, ligt al iets
van die ongunstige werking uitgedrukt. In
de zedelijke wereldorde en voor ons eigen
zedelijk leven heeft alleen de daad, die op
schapsleven. Zoo zij somtijds goede prac
tische resultaten moge opleveren, haar ne
venwerking schaadt zoozeer ons eigen mo
reele leven en oefent ook op het gemeen
schapsleven zoo'n degenereerenden invloed,
dat in zedelijk opzicht, maar veelal ook in
materieel opzicht, het eindresultaat schade
voor het geheele leven oplevert. Men moet
niet vergeten, dat in de publieke opinie de
middelmaat en veelal nog iets minder dan
de middelmaat aan het woord is. En dit
maakt dat de eischen, die deze publieke
opinie stelt, gewoonlijk op een laag niveau
blijven en dat al wat boven dat niveau uit
stijgt, ook vaak onbegrepen is en veroor
deeld wordt. De maatstaf, waarmede we
goed en kwaad meten, wordt daardoor te
klein genomen. En dat brengt als vanzelf
het geheel leven op een lager peil en houdt
zoodoende den moreelen en intellectueelen
vooruitgang tegen.
Veler leven, veler innerlijk wordt boven
dien vaak verknoeid door den dwang die de
vraag: „wat zullen de menschen zeggen?"
het individu oplegt, en zoo veel schoons en
nuttigs vermoordt. En ten slotte houdt deze
vraag ook zoo menige goede en nobele daad
tegen. Er zijn zoo weinig menschen, moedig
genoeg om tegen het oordeel der menschen
in te handelen of zelfs maar te denken. En
dat heeft tengevolge, dat zoo menig leven
vernietigt, zoo menig hart gebroken, zoo
menige schoone aanleg vermoord wordt.
Men schikt zich angstvallig en durft niet
boven de eischen déV publieke opinie uit
stijgen, durft niet het werkelijk goede te
doen, ofschoon het eigen geweten daartoe
drijft.
Zoo werkt de groote macht, die de vraag,
wat de menschen zullen zeggen, over ons
uitoefent, maar al te dikwijls ook in de
praktijk van het leven rechtstreeks schade
lijk.
iZedelyke moed is een zeldzame gave. En
alleen wie dezen in voldoende mate bezit,
kan zich onttrekken aan de harde dwinge
landij, die ons zedelijk leven neerdrukt tot
lager peil, onze persoonlijkheid verminkt
en in de samenleving niet alleen een Blechte
moreele uitwerking heeft, maar ook ten
slotte tot slechte praktische resultaten
voert.
K.
MXCI.
De nieuwe wethouders.
Twee wethouders keeren op eigen verlan
gen niet meer in de raadszaal terug en het
ligt voor de hand, dat de vervanging strub
belingen geeft. Sedert het algemeene peil
van de raadsleden veranderd is en er een
bedenkelijke vervlakking plaats had, zijn
er slechts weinige figuren die eenigermate
boven de andere uitsteken en dus onmiddel
lijk voor een wethoudersfunctie in aanmer
king komen. Het is nu eenmaal zóór, dat
vele leden wel op een gebiedje mee kunnen
doen aan het gemeentebestuur maar toch
allerminst bekwaam zijn te achten voor be
stuurder in de functie van wethouder.
Gaat men het lijstje van de vijf en veer
tig eens na dan valt het moeielijk er vijf
te vinden van wie men met zekerheid kan
zeggen, dat zy de volle bekwaamheid be-
zitten. Van de drie die thans bleven zijn er
Ze twee die heusch niet tot die geestelijke
waarde. De zedelijke daad heft ons
maakt ons beter, verruimt ons zedelijk
leven en sterkt daardoor niet alleen onze
persoonlijkheid, maar straalt haar invloed
ook uit op de persoonlijkheid van anderen
en in het gemeenschapsleven. Alleen door
versterking van onze zedelijke persoonlijk
heid kan het gemeenschapsleven winnen.
De berekening daarentegen, die uit het ge
hoorzamen van den dwang der publieke
opinie spreekt, drukt ons neer tot een lager
redelijk peil en verlaagt ook het gemeen-
upper-ten behooren om deze functie te ver
vullen. De zaken gaan vanzelf wel verder
maar dat geschiedt min of meer automa
tisch.
Van de twee vertrokken wethouders is
die voor financiën inderdaad een goede fi
guur geweest al zouden wij ons niet in alles
met ztf™ beleid kunnen vereenigen. Hij
heeft in ieder geval gezorgd, dat wij in de
goede jaren een potje maakten dat ons in
dezen slechten tijd te stade komt. Voor 1982
is een verhooging der gemeentebelasting
niet noodig en op de Gemeentefondsbelas
ting blijft de 6 c/c gehandhaafd. Vergelijken,
wij daarmede Amsterdam dat het tienvoud
daarvan sal heffen dan zijn wy tevreden.
Er ia een tien millioen gulden in reserve
en daar kunnen wij even op teren. Er is
verder hier en daar bezuinigd maar andere
posten gaan nu eenmaal ondanks alles va»
zelf omhoog. De dure klant bjijft nog altijd
het onderwijs en daarnaast slokt het maat
schappelijk hulpbetoon hoe! wat «P- Zoo
lang men niet met krachtiger middelen de
opdrijving der kosten van deze twee dienst
takken tegen gaat valt van bezuiniging i:i
het algemeen, niet heel veel te wachten.
Het zijn de vijf groote gemeentebedrij
ven, gas, waer, electriciteit, telefoon en
slachthuis die in 1930 een winst v»h
millioen gulden opleverden en daarop drijft
nu eigenlijk onze schatkist. Fraai is dat
"bééld niet maar men wil niet anders. Wat
gas, electriciteit en water betreft is het niet
zoo heel erg omdat het gebruik daarvan
door alle burgers wordt gemaakt, maar dat
de 26 duizend abonné's op de telefoon 640
duizend gulden winst opleveren, is onbil
lijk.. Een telefoon is geen weelde maar een
noodzakelijkheid mede als gevolg van de
ontzaggelijk wijden bouw der gemeente, die
de afstanden te veel vergroot.
Aan de onderwijskosten valt helaas niet
veel te tornen omdat de Staat hier zijn
voorschriften stelt.
Intusschen kon er nog heel wat worden
bespaard maar een onderwijsman voelt nu
eenmaal zelden of nooit iets voor de zui
nigheid. Men vindt het altijd nog zoo prach
tig, dat onderwijs, dat men er alles vt»or
over heeft.
De belasting op de? vermakelijkheden.
i Van verlaging der belasting op de ver
makelijkheden wil men natuurlijk op dit j
oogenblik mets weten. Alleen heeft men
wat meer subsidie beschikbaar gesteld
maar dat is juist het ongelukkigste stelsel.
In Amsterdam is een nieuwe wethouder
voor Kunstzaken gekomen, die blijkens een
interview de koe-achtige waarheid heeft
verkondigd dat het publiek deze belasting
ibetaalt en niet het vermakelijkheids bedrijf.
Natuurlijk het publiek betaalt altijd alles
omdat nu eenmaal iedere belasting op het
publiek wordt afgewenteld. Maar het is
juist die fout dat niet hef geheele publiek
de belasting betaalt doch slechts een deel
daarvan en dat de subsidies slechts aan een
deel van het publiek wordt teruggegeven.
Alleen tooneel en muzifckbeminnend publiek
krijgt voordeel van detitilbsidies. Alleen al
het Residentieorkest sleept meer dan hon
derdduizend gulden in de wacht. Wanneer
inderdaad het aantal muziekliefhebbers zoo
groot is dat deze som gerechtvaardigd lijkt
dan ware het een kleinigheid om het pu
bliek dit rechtstreeks te laten betalen. Als
men bepaalde instellingen als Kunst erkent
waarom die dan niet direct vrijgesteld van
de belasting?
Sommige zangvereenigingen krijgen sub
sidies. De uitvoeringen die zij geven konden
vrijgesteld worden van belasting en als
daarmede het thans toegekende bedrag niet
wordt bereikt dan volgt daaruit dat men de
zangers en zangeressen hoofdelijk subfii-
dieert voor hun liefhebberij.
Niet van humor ontbloot is het dat de
bondenbelasting en de vermakelijkheidsbe
lasting in één adem worden genoemd. De
kunst en het hondje worden op één lijn ge
steld: beiden zijn vermaak voor de mensch-
heid. Dit typeert de bureaucratische visie
op de Kunst. Op den duur zal de vermake
lijkheidsbelasting niet op deze wijze zijn te
handhaven. Gelijk de belasting op de be
drijven ten slotte is verdwenen zal ook deze
er aan moeten gelooven.
Gelyk ze geleidelijk omhoog is gegaan
zal ze ook geleidelijk moeten verdwijnen
en daaraan is toch niet te ontkomen.
Maar dat wy voor 1982 alvast gevrij
waard zyn voor nieuwe belastingen is al
een geruststelling. Intusschen erkent men
dat de diepte der inzinking op belasting-
terrein nog niet is bereikt. Het volgend
jaar zal misschien ongunstiger zijn. En
daarom zijn wy voorshands tevreden.
HAGENAAR.
Historische Kasteelen in Nederland.
Het Slot van Muiden.
Het meerendeel der kasteelen, die Holland
nog telt, spreekt van het gewelddadig wa-
penbedryf tot ons. Wat niet te verwonderen
is, want deze kasteelen werden opgericht
niet slechts om tot woning van het adellijk
gezin te dienen, maar ook om de veiligheid
van dat gezin te waarborgen, het afweer te
geven tegen de vijanden, die elk geslacht
had. De tijden, waarin een begrip van vei
ligheid langs den weg van recht werd er
kend, waren in de Middeleeuwen nog verre.
Maar zoo kan het ook niet verbazen, dat,
toen andere tyden aanbraken, toen de ste
den in aanzien, in macht en in uitgebreid
heid wonnen, vele dier kasteelen vanzelf
verloren gingen. De Hollandsche aard laat
oppermachtigheid niet toe, en het meeren
deel onzer aanzienlijke geslachten houdt
nauwer verband met afstamming van pa
triciërs, die eerzame burgers waren in onze
groote koopsteden dan met adellijke ge
slachten, die in het wapengeweld meesters
waren. Juist daarom zijn de kasteelen zeld
zaam, die nog intact bestaan en nog zeld
zamer die, welke ons van iets anders dan
van krijg en twist en wapengekletter ver
halen. Moge Loevestein al beteekenis heb
ben anders dan als vesting, die beteekenis
is geen opwekkende. Anders daarentegen
het Muiderslot, dat zich onmiddellijk nabij
het thans kleine, eens belangrijke plaatsje
van dien naam verheft. In den winter is het,
onmiddellijk by de Zuiderzee gelegen, dui
delijk zichtbaar; in den zomer is het zwaar
geboomte, dat het althans voor een deel
aan het oog onttrekt. Maar gelukkig, het
kasteel staat er, schijnbaar onverwoest, al
heeft het natuurlijk een anderen toegang
dan het had in de dagen, dat Floris V's
vijanden hem er gevankelijk binnen brach
ten.
Dat in den alleroudsten tyd een tolhüis
gestaan heeft aan de monding van de Vecht
is zeker. Maar de grondslag voor de hechte
en sterke burcht, die zich thans nog daar
verheft, werd belegd door denzelfden graaf
Floris V, die in dit kasteel de laatste oogen-
blikken van zyn leven zou doorbrengen.
Juist omdat hij het bezit van dat tolhuis
te Muiden van een zoo groote beteekenis
oordeelde, omdat hij daardoor de Vecht en
de vaart naar Utrecht beheerschte, deed hy
er een sterk kasteel bouwen. De kastelein
van dit kasteel moet deelgenoot zijn geweest
van het complot, dat Herman van Woerden,
Gerard van Velsen, Gysbrecht van Aemstel
en hoe zy verder mogen heeten, tegen hem
hebben gesmeed.
Op 23 Juni 1296 werd hij, zich met hen
ter jacht begeven hebbende, verraderlijk
door hen gevangen genomen en naar het
slot te Muiden gebracht. De bedoeling zal
wel geen andere geweest zyn, dan deze, om
hem over zee naar Engeland te vervoeren,
teneinde hem aan zijn vijand, koning
Eduard, te kunnen overleveren.
Maar de West-Friezen, hoezeer ook door
den graaf in toom gehouden, snelden toe te
zyner bevrijding en verhinderden, dat men
hem daarheen zou brengen. Zoo werd list
te baat genomen en Floris gedwongen om
aan de benden van poorters, die het kasteel
omgaven, te zeggen en te schrijven, dat men
vredig moest aftrekken. Men deed het ook,
maar slechts in schijn en toen de troep
edelen het slot uitreed, Floris gevankelijk
in hun midden, stieten zij weldra op gewa
pende burgers, die des graven vrijheid
eischten. Voor de edelen zat er niets anders
op dan te vluchten, zoo snel zij konden.
Hadden zij met overleg gehandeld, zij had
den den graaf het leven gelaten en daar
door de straf, die zy zouden verkrijgen, niet
verzwaard. Impulsieve woede deed hen han
delen en zieltogend, gekwetst uit ettelijke
wonden, hem door de verbolgen edelen toe
gebracht, zonk Floris V ter aarde. Zoo von
den hem de toegesnelde poorters, die zijn
dood hebben gewroken op de edelen, die
zoodoende heel wat meer verloren dan de
geringe inperking hunner vrijheden en rech
ten, hun door Floris V als een wijs regent
ten bate van de algemeene belangen op
gelegd.
De burcht van Muiden, meer versterking
dan woonhuis van een grafelijke familie,
gelijk in dien tijd gebruikelijk, heeft ge
durende de eeuwen die hierop volgden, een
voorwerp van strijd uitgemaakt tuss<jhen
de graven van Holland en de bisschoppen
van Utrecht, die elkander voortdurend be
oorloogden. Willem Berthold, die sedert
1294 in Utrecht het bewind voerde, poogde
vergeefs van de verwarring, door den nood
van Floris V ontstaan, party te trekken,
teneinde zich de sterkte toe te eigenen,
maar aan enkele opvolgers van hem is dit
ongetwijfeld gelukt.
Steeds heeft er strijd geheerscht om den
burcht van Muiden, welker kasteleinschap
tyden achtereen aan geslachten van de
Vecht toebehoorde. Rechten op het slot en
het omliggende land en de omliggende ge
meenten Na&rden, Muiden en Weesp deden
niet alleen de graven en de bisschoppen gel
den, maar ook de abdis van het veraf ge
legen Elten, daartoe door bepalingen uit de
privilegiën van Floris V gemachtigd. Deze
abdissen hielden haar erfmaarschalk in het
Gooi, die bij eiken overgang dit ambt met
een paard en harnas bezegelden en de waar
digheid van erfmaarschalk was tientallen
jaren achtereen in handen van de heeren
van Nyenrode, die juist in deze kwaliteit
gezag op het Muiderslot hadden. Kan het
verbazen, dat by een dergelyken samenloop
van omstandigheden steeds krijgsrumoer
om het slot is geweest; dat dit dan met
succes werd verdedigd, dan door de belege
raars werd genomen? Indien deze oude
muren, hecht gebleven ondanks den tand
der tyden, konden spreken, wat zouden zy
ons niet kunnen verhalen van dapperheid en
edelmoedigheid, maar ook van gruwelijk
heid en wreedheid. En als we nu den geheel
gerestaureerden burcht bezoeken, uitziende
en slechts genietende een deel van het uit
zicht, dat men daar vroeger had, niet slechts
over de Zuiderzee, maar over geheel de
Gooische nabuurschap, dan zien we wel in
dezelfde richting, maar niet met dezelfde
gedachten, die menigmaal den benauwden
belegerden moeten hebben bezield.
De toenemende macht van het handel
drijvende Amsterdam bracht, nog voordat
de onafhankelijkheidsoorlog in 1568 een
aanvang nam, het beheer over het kasteel
aan de vroedschap van deze stad, die den
kastelein of slotvoogd benoemde. Karei van
Gelder kwam te Kameryk overeen, dat hy
het slot te Muiden binnen 14 dagen zou
ontruimen, doch Maximiliaan verhinderde
Amsterdam om al te sterke rechten op het
kasteel te Muiden te oefenen, al was het
weer de koopstad, die, toen de Gelderschen
zich opnieuw in Utrecht wierpen, het kas
teel in staat van tegenweer stelde.
Dat Sonoy en zyn Watergeuzen dan ook
een poging hebben gedaan, om zich van het
kasteel Muiden meester te maken en zoo
doende vasten voet in het Amstelland te
verkrijgen, en in het Gooi, kan niet ver
bazen. Die aanval werd afgeslagen, korten
tijd voordat Amsterdam, dat destijds nog de
Spaansche zijde hield, naar den Pr is over
ging. Later heeft Leicester het kasteel doen
bezetten, teneinde de Amsterdammej-s in
Hebt U
PERSONEEL noodig?
Zoekt U PLAATSING?
Plaats dan Zaterdags
Uw AANVRAGE in de
ieder leeet ze dan I
Inzending tot Vrijdagmiddag
4 uur aan het Bureau
MARKT 31
De vrucht, van den arbeid is de smake
lijkste spijze.
FEUILLETON.
37
Naar het Engelaoh van
ALLEN KAINE.
Nadruk verboden.
Zoudt u dat denken? vroeg Eseec Po
well Verbaasd. Honderd Vijftig pond dee
jaard. Denkt u, dat ze me dat zullen geven?
Daar ben ik keker van. Ik kan er u
•elfs mijn woord op geven.
Essec Powell legde zijn boek voorzichtig
naast zich neer en zei
Wat ben ik daar blij meeNu kan ik
net Bhoni binnenkort afbetalen, en dan kan
des nachts gaan slapen met de overtui
ging, dat mijn knecht hier niet de baas ia.
en het allermooiste ia, dat ik al mijn tijd
Jan besteden aan het boek, dat die bezig
ben te ach ry ven.
Waarover handelt dat boek? vroeg dé
nominee, dj* zijn belangstelling m de boe-
en, welke over de tafel verspreid lagen,
n'et kon bedwingen.
Het ia de geschiedenis van deze om-
Vftn de oudste tyden af, en voeg.
de bij er aan toe u zoudt niet kunnen
Fjooven.hoeveel belangrijks ik al heb ver.
iimh» l ^en niet g«»cihikt meer voor mijn
ik ben te oud en te versleten om
ln SCToeénte naar behooren te dienen. Het
liefst zou ik er mee ophouden en al mijn
tyd aan mijn studoe besteden. En dan hon.
derd vijftig pond in het jaar! ik zou een
leven hebben als een prins!
Welnu, zei Lewis Wynne aanstaan,
den Zondag zult u uw gemeente mededeeleh
dat u uw emerlaat zult Aanvragen
Ik bjti God dankbaar voor dat alles,
zei Essec Powell, ik heb een groote zon
de begaan door Valmai uit mijn huis te ver-
drijven, en ik doe beter over mijn eigen
goddeloog leven na te denken, dan anderen
het goede voor te houden.
Ik zie, dat u hier „Möna Atiqua" hebt
zei de dominee, ik heb er een bewaarde
copie van, en ik kan u verschillende inte
reseante gegevens voor uw boek bezorgen,
die ik verzameld heb uit een p&ar oude re
gisters, welke ik in dén toren van het oude
kerkje vond.
Zoudt u dat werkelijk willen?
En de twee oudheden-eoutfelaars waren
weldra vefdiept ln de voor-historische boe-
ken op tafel, alsof er een jarenlange, on
onderbroken vriendschap tusschen hen had
bestaan in plaata van een dotgkilijke veete.
Na twee onVerwacht-gezeilige uren nam
het gezelschap afscheid.
Mij de deur hield Essec Powell do hand
van Lewis Wynne even vast en vroeg:
Denkt u, dat het, lT6ve kind me ver
geven zal? En gelooft u, dat de jonge man
haar zal kunnen vinden?
Dat aal zeker, en als alles, wat de jon
ge man me van haar verteld Weeft, waar is,
dan ben ik overtuigd, dat zij het verleden
zal vergeten en vergeven.
In den tuin kwamen ze Shoni tegen en die
zei U bent claar twee uur geweest, en ik
wilde juist naar binnen g§an om te zien or
u .allemaal m slaap waart gevallen
En terwijl hij naar bonnen ging om te
eten, mompelde hij een paar maal m zich
zelf „Het einde van dé wereld" Vaat en
zeker het einde van de wereld!"
HOOFDSTUK XVII.
De Fluweelen Weg.
.Ga je zoo laat nog uit, kind!? zei me
vrouw Power, toen ze door de hall kwam,
waar Gladys een mantel van den kapstok
zocht.
Ja/ytantelief, het ia zoo'n heerlijke
avond. Ik kan het eenvoudig niet laten. Het
lijkt wel lente' Ik zal den mantel maar aan
dien, dien VaJroai hier achter liet. Die i»
lekker warm.
Ja, doe dat maar. Nu lijk je anders
heelemaal sprekend op haar, zet mevrouw
Power En ze keek het meisje door de gla
zen deur na. Het was zoo'n zachte avond,
zooals er soms aan het begin van het jaar
kunnen zijn, een avond, die voorepeP, dat
de Jente op komst is, en doet vergeten, dat
er nog koude Maartwinden te wachten zijn.
Gladys trok de kap van den rooden man
tel over liet hoofd, en stapte vlug door naar
den vijver, die in het dermenbosch achter
het huis la»
Het pad^r naar toe was zoo dicht met
mos begroeid, dat het „De Fluweelen Wég-
werd genoemd. De zon waa juist onderge
gaan aan de bleeke, blauwe Juoht wa* geen
wolkje, en het was zoo helder als op een
zomeravond, maar in de schaduw van de
Loomen begon het al donker te wordeiy
ten gouden eter. cue schitterde als een
juweel, kwam boven de dennentoppen uit,
en Gladys liep met opgeheven gezicht naar
dat twinkelende prachtstuk te kijken, en
was zoo verdiept in haar bewondering, cfat
ze niet merkte, dat iemand haastig achter
haar aankwam.
Het was Cardo, die, toen hij langs de op«-
rijlaan ging, iet9 roods had zien schemeren
tusschen de dennen.
Valmai' zei hij bij zich zelf, terwijl
zijn hart bonsde, en een gevoei van warme
liefde en diep geluk verjoeg de angstige ge
dachten, d:e hem sedert zijn thuiskomst
hadden gedrukt. Hy liep vlug het< huis
voorbij en „De Fluweelen Weg op, en zag
toen den rooden mantël heel dicht voor
zacts, cm eqp meur je, VaJmai, zooais hij
mec-hde, opkijkende naar de schitterende
avondster.
Eindelijk, mijn liefste lieveling, zei hy,
maar heel zachljes, want hij wifde haar ver-
ressen. Hij wilde heel dicht bij haar komen
en d'an haar naain zoeeen, on dan zou ze
7neh omkeeren en hy zou haar groote liefde
zier. glanzen m haar heldere oogen. Hij was
nu dleh» bij haar, maar zyn voetstappen
waren onhoorbaar op het fluweelen tapijt.
Valmai' zei hij nog eens, en «tohd met
uitgebreide armen en oen glimlach van ge
luk op de lijyien.
Maar bij het geiuwl van een stem schoot
het Ineasje eenige stappen vooruit, eer ze
zich omkeerde en den vreemdeling aankeek
Haar blik waé eerst een van verwondering
en angst, maar daarop fiwam een gloed van
verontwaardiging m haar oogen. t
T- Valmai, Helste, heb ik je aan 't schrik
ken gemaakt? vroeg hij. Maar zijn armen
vielen slap omlaag en de glimlach stierf op
zyn lippen, want voor het meisje sprak,
zag hij de verontwaardiging en trots, die
uit haar gezicht sprak.
Ga weg. zei ze. haar hand opheffend,
als om hem op een afstand te hemden
En wat zou het nog. als ik Valmai was?
Wu' kan ze nog voor jo beteekenen, na al
die maanden van schandelijke verwaarloo-
zmg en ontrouw?
Als versteend bleef Cardo staan. Was dit
dan eindelijk de lieflijke ontmoeting, die hy
duizend keerjpxir zijn verbeelding had op
geroepen v4p zij door al haar ellende in
de war geraakt'"^as haar geest niet meer
heelemaal helderr
Hoe kom je zoo verweerd, Vaimai?
Wat beteekent die koude, hooghartige blik,
waarmee jè mij aankijkt? Lk ben immers
Cardo, liefste, jouw Cardo! Nu ben ik ein
delijk teruggekomen om je allee te vertellen
en te verklaren en je weer in mijn armen
te nomen. En hy kwam dichter bij haar
flJs om de daad hy hef woord te voegen
Ga weg. zei Gladys nog eenR. al» je
fen «tap dichter bij komt, schreeuw ik om
hulp.
Neen. neen, zei Cardo, doe dat niet.
Ik zal doen wat je verlangt, maar zeg me
ten minste, waarom ie zoo veranderd bent?
O. Valmai, hou je werkelijk niet'moer van
me?
(Wordt vervolgd.)