GOUDSCHE COURANT ZATERDAG 26 SEPT. 1931 - TWEEDEjBLAD
Brieven uit de Hofstad.
Herfst in het Zwarte Woud.
FEUILLETON.
Onafhankelijkheid bovenaL
STADSNIEUWS.
Hst conflict tuMchon
China on Japan.
Op h«t pant geregeld te worden.
Wanneer men de laatste berichten mag
touwen dan krijgt men den indruk, dat de
terpje puntje» van het conflict tuaachen
Unna en Japan zijn afgeslepen.
Zooals men weet, heeft China telkens en
telkens weer opnieuw een beroep gedaan op
den Volkenbond, daarmee,te kennen gevend
dat het de onee nigh eden met Japan niet
gewapenderhand wilde uitvechten, maar op
mauve lij ke wij te uit den weg wil ruimen. Het
heeft aan ook alle stappen ondernomen om
botsingen met Japansche troepen te voor
komen en zijn soldaten steeds zoqveel moge
lijk teruggetrokken, wanneer een treffen
dreigde. Ook heeft de Ghtneesohe rqgeenng
in een telegram aan het Geneefscho insti
tuut plechtig toegezegd alle handelingen te
zulfén nalaten, waardoor de spanning zou
kunnen toenemen. Het nationale leger heeft
dun ook order gekregen elke mogelijkheid
van „contact" met Japansche troepen te
vermijden. Bovendien wordt in een prooi ar,
inatie het Chineesohe volk op het hart ge
drukt, een kalme waardigheid te bewkrec.
Te Genève is weliswaar het Japansche
antwoord nog niet binnengekomen, maar
niettemin meent men een lichte ontspan
ning te kunnen vaststellen. De regeering te
Tokio heeft er zich toe bepaald aan den
Japanachen Volkenbondsvertegenwoordiger
enkele telegrammen te zenden, waarin met
alleen betoogd wordt, dat China de wereld
^overstroomt met sensatdeberichten, doch
tevens wordt opgemerkt, dat de Japansche
tjezettingsmaatregelen in Mandsjoerije
slechta van voorloopigan aard zijn en dat
de Japansohe troepen op enkele plaateen al
begonnen zijn zioh terug te trekken.
Dit zijn berichten, waaruit men weer «en
beetje hoop kan putten. De vrees is inmid
dels reeds uitgesproken, dat de Japansche
legeering misschien wei van goeden wille
ia, maar wellicht niet bij machte om de jni-
litairen, die een kras optreden tegen China
bepleiten, in toom te houden. Het heeft-er
inmiddels den schijn van, dat deze be
duchtheid niet op haar plaats is. Er valt
n.f. over officieele Japansche berichten t>e
beschikken, waaruit opgemaakt zou kun
nen worden, dat de terugtocht der Japan
sche troepen/ ondertusschen hetzij een feit
is geworden, hetzij op het punt staat uit
gevoerd te worden. Alleen blijven een aan
tal troepen in Mandsjoerije achter, die
Japan daar op de been mag houden.
Bij heel het conflict, dat gemakkelijk op
een gevaarlijke oorlog had kunnen uiMoo-
pen en waarbij Rusland vermoedelijk ook
betrokken £ozijn geraakt, heeft Japan
duidelijk laten uitkomen, dat de Voikan-
bondsbemoeiingen niet welkom waren en
interventie van derden in 't algemeen zeer
kwalijk zou worden genomen.
Amerika, dat overwoog zich tot Tokio en
Nanking te wenden, heeft zooals men weet,
van dezen stap afgezien. Hierbij heeft men
de overweging laten gelden, dat de situatie
nog niet zóó dreigend was en dat allen Crop
wees, dat het tusschenbeide komen van den
Volkenbond jou leiden tot een bevredigen
de regeling. Bovendien hieeft in het ge
bied, waar de „strijd" zich afspeelt, Japan
inderdaad het recht troepen op de been te
houden en dit feit heeft vooral den door
leg gegeven, toean Amerika overwoog of
interventie zijnerzijds al dan niet noodig
was. Trouwens: van Japansche zijde was
reeds te verstaan gegeven, dot tusachen-
komst van derden den toestand slechts had
kunnen verergeren, daar Japan dan van
het heele geval een prestigekwestie zou
hebben gemaakt. In elk geval zijn de aan
sporingen zoowei van den Volkenbond als
van Bovjet-Rusland om den opm&rech te
staken, blijkbaar niet vruchteloos geweest.
De toekomst kan men nu weer met een
weinig meer vertrouwen tegemoet zien, al
is hét oogenblik nog niet aangebroken, om
reeds nu juichkreten aan te heffen.
BÜÏTBNLANDSCH NIEUWS.~~
OOSTENRIJK
De vogel vliegt
Zwaluwen per vliegtuig over Alpen.
Een eigenaardig verschijnsel doet zich,
naar het Wojff-bureau meldt, te Weenen
voor, waar men thans honderden zwalufwen
kan aantreffen, die wegens het slechte weer
hun vlucht over ée Alpen naar het Zuiden
niet kunnen voortzetten. De dieren hebben
in verschillende gebouwen verblijf gezocht
en zijn, daar het hun aan voedsel ontbreekt,
nu gemakkelijk te vangen.
Op initiatief van de Vereeniging voor die-
lenbescherming zullen nu do honderden
zwaluwen, per vliegtuig over de Alpen wor.
den gebracht, zoodat de vogel3 toch het zon
nige Italië zullen bereiken, waar zg den
winter doorbrengen.
Vandaag'reeds zal met het verkeersvlieg
tuig van Weenen naar Venetië Het eerste
transport geschieden. Het vliegtuig is voor
dit transport speciaal ingericht, evenals een
bijzonder groot verkeerstoestel, dat uitslui
tend voor dit transport ter beschikking is
gesteld, en de zwaluwen naar hun doek zal
vliegen.
FRANKRIJK.
Verbod voor recordvluchten.
Zooals bekend,Mwachten de beide vlieg-
tuigbemanningen Wousaotrot en Rossi, en
Mermoz met zijn makker sinds «enige dagen
op een verbetering in de weersomstandig
heden, ten einde een poging te doen het
wereldrecord lange afstand-vliegen te ver
beteren. Aangezien de atmosferische verhou
dingen intusschen verbeterd zijn,, ajn de
aviateure voornemens Vrijdag of Zaterdag
te starten.
De minister voor Luchtvaart/ heeft even
wel op het laatste moment iedere poging tot
verbetering van hét lange afstandsrecord
verboden. In het verbod wordt verklaard,
-dat dit nicte uitstaande heeft met het ver
ongelukken van de beide aviateure Doret
en Le Brix.
ZUIVER WOLLEN -
Fa. B. DE JOM - 0OUWE 80
De criais te Pari)*.
Banque Nationale de Crédit in
moeilijkheden?
Hava« meldt, dat de Fransche minister
van Financiën, Flandin, gistermiddag een
langdurig onderhoud gehad liaeft met den
gouverneur der Banque de France, Moret,
den leider der financieele aldeellng van ge
noemde bank en de directeuren der groote
ï'arijsche credietinstelldngen. Bij dit onder
houd werden de positie der Fransche Beurs
$n vooral de moeilijkheden eenèr groote
Parijsche bank uitvoerig besproken.
Naar verluidt, hebben de besprekingen
betrekking op de Banque Nationale de Cré
dit, welker president Vincent dezer dagen is
afgetreden. Een noteering der aandealwi
dezer bank kon gistermiddag met tot stand
komen.
Havas meldt nog, dat de besprekingen
v«uitlacht zouden worden voortgezet.
Laval naar Washington.
Uitnoodiging officieel aanvaard.
In den gistermorgen gehouden minister
raad heeft) Laval de uitnoodiging van presi
dent Hoover om naar Washington te komen,
aan zijn collega's overgebracht.
De geheele ministerraad achtte de betee-
kenis van deze uitnoodiging, die door den
minister-president zal worden aanvaard*
zeer groot.
Verder werd de reig von Laval en Briand
naar Berlijn besproken en de verschillende
quuesties, die daar zouden worden behan
deld.
BU GEBREK AAN EETLUST, oprispen,
slechte maag, trage spijsvertering, darm
verstopping, opgeblazenheid, stofwisselings
kwalen, netelroos, jeuk, bevrgdt het natuur
lijke „Franz-Josef'-bitterwaier het lichaam
van de opgehoopte afvalstofvergiften.
GEMENGDE BERICHTEN.
Ala men <tjn testament niet bijtijds
verandert.
In Barcelona is «enige jaren geleden
Bruno Humbert op zeer hoogen ouderdom
overleden, nalatende een flink vei mogen en
vier ongetrouwde dochters De testament-
opening vertraagde eenigen tijd toen 't er
eindelijk toe kwam, bleek dat alle roerende
en onroerende goederen von den erflater zou
komen aan deze vier dochters, op voorwaar
de dat ze getrouwd waren, zoo niet, dan
waren eenigq weldadagheidsvereenigingen de
lachende erfgenamen
De dochters iwaren allen op leeftijd en
hadden vrijwel geen uitzicht om nog een
man té krijgen. Ze twgrepen mets van hun
vader, mét wien ze steeds op den besten
voet hadden gestaan en dia hen nu zoo lee-
lijk te pakken nam in zijn laatste wil. Het
vreemde testament vond echter zijn verklap
ring toen aan 't licht kwam, dat het reeds
zestig jaar te voren waft geunaakt. Hun va
der had toen gemeend zoo het beste voor
het geluk van zijn kinderen te hebben ge
zorgd, doch doordat hij vergeten had het
bijtijds to veranderen, had hij nu het tegen
deel van het beoogde bereikt.
De vier zusters namen gemeenschappelijk
den strijd tegen het vaderlijk testament op.
Het eene proces volgde hel andere, tot op
eeu dag de oudste, Maria Angela het front
verliet. Niettegenstaande haar zeventig ja
ren trouwde ze een zevenentwuntig-jarigen
bloedverwant en daarmee werd ze de uni
verseels erfgename van de vaderlijke nala
tenschap.
Doch de drie andere zustere gaven zich
niet gewonnen. Ze trokken voor de recht
bank da toerekenbaarheid van haar zuster
in twijfel, aangezien het toch aan waanzin
grenst, als een zeventigjarige maagd nog in
den huwelijkschen staat treedt. Ze hadden
evenwel geen succes en de rechtbank heeft
na heel de erfenis aan Haria Angela toege
kend. In de uitspraak wordt o.a. gezegd,
dat zij, juist door haar huwelijk op zoo hoo
gen leeftijd heeft bewezen, dat ze heel ver
standig kan denken.
Een merkwaardige echtscheidingsaffaire.
Een presedent van de zaak die den echt
genoot een jaai gevangenisstraf hoeft be
zorgd te Parijs, zal ztah wel niet hebben
voorgedaan. Db fabrikant E. Sibille, eige
naar van een wolspinnerij, leefde sinds lan
gen tijd met rijn vrouw op slechten vöet.
Eihgelijk -gai mad. Sibille er de voorkeur
aan de gemeenschappelijke woning te ver
laten en bij haar ouders in Parijs in te
trekken.
Sindsdien deed Sibille riles om scheiding
te verkrijgen. Op de argumenten, welke rijn
advocaat hier voor trachtte aan te voeren,
gingen de rechters niet in. Ook de dure
lfefhebberij mad. Sibille door een particu
lier detective te Parijs te lateJp schaduwen,
bleek niet loonend. Ten slotte liïri monsieur
Sibille het fortuintje zijn vrouw tl) kunnen
bewijzen, dat ze in gezelschap van een man
in Gaan es in een hotel was gekomen en daar
twee dagen en twee nachten had vertoefd.
Deze man was niemand ander8 dan rijn
eigen vader. Er werd in het hotelregister
nagezocht; inderdaad vond men daarin den
naam van mevrouw Sibille. Nu sprak de
rechtbank de scheiding uit.
Sibille was overgelukkig en trouwde vier
weken later voor de tweede maal. Doch
mevrouw Sibille gaf zich niet gewonnen. Ze
ontkende zoo stellig mogelijk'het hotelver-
blijf in Canoes Hoe haar naam in het re
gister Iran het hotel was gekomen, daar wiet
ze geen plausibele verklaring voq/ Tijdens
de rechtzaak bleef ze er bij, qlt 't een ver-
valschkig was. Na het vonniiTging ze, nu
als gescfleidgn vrouw, naar Cannes, en stel
de daar, mm behulp van een familielid, een
onderzoek in om het raadsel van dit hotel-
register met haar naam erin, op te heiderat.
Na véle moeiten had ze succes. Er kon wor
den vastgesteld, dat haar schoonvader het
hotel in Cannfsa ia gezelschap van eekdenii-
mondaioe had bezocht en deze dame een
voudig op aandringen van haar galant den
naam mevr. Sibille in het register had go-
zet. Op grond van deze vrische inschrijving
had mons»eu|< Sibille, aan wiens brein dit
complot was Ontsprongen, opnieuw de schei
ding aangevraagd, met het reeds bekende
De denü-moadaiti), die als mad. Sliblle in
het hotel was opgetreden, werd na eenigen
tijd in Parijs opgespoord en erkende na een
scherp verhoor, met Sibille Sr. iti" het hotel
gewoond te hebben en op rijn aandrang zich
als mad. Sibille in het register te hebben
ingeschreven. Ze had er geen flauw vermoe
den van gehad, dat ze een strafbare hande
ling pleegde, want Sibille Sr, motiveerde
zijn verzoek zeer plausibel Hif was ge
trouwd, ze moest voor zijn vrouw doorgaan.
Nu diende de jonge vrouw een klacht in
tegen haar gewezen echtgenoot en diens
vader. Beiden werden gearresteerd en ieder
tot een jaar gevangenis veroordeeld.
De gevolgen van dit eigenaardige bedrog
werkten echter eerst na het verstrijken van
de straf na. Daar de scheiding door bedrog
was verkregen, werd het vonnis geannuleerd
en zoo werd mad. Sibille weer de ch tegen oo-
te van den echtgenoot, die haar kwijt wil
de Daardoor weid evenwel het tweede hu
welijk ongeldig en monsieur Sibille moet
zich nu ook nog als bigamist verantwoor
den.
WETENSCHAPPELIJK NIEUWS.
Totale maansverduistering.
Hedenavond om 8.26 uur is de maan
totaal verduisterd.
HedenavomJ viudt een totale maansver
duistering plaats, de tweede die dit jaar in
ons lan<l goed zichtbaar is. Om 6.47 uur zo
mertijd komt tflfcyiiaan op, du8 ongeveer met
zonsondergang De verdurstenng begint ter
wijl het nog schemert om 7.14 uur. Dan be
gint de kernschaduw over de maan te trek
ken. De Oostrand wordt het eerst donker.
Om 8.26 uur, £ls ris het geheel donker is,
is de n.aan totaal verduisterd. Men weet
misschien dat, hoewel er geen direct zon
licht meer kan komen (de aarde staat dan
geheel tussfthfln zon en maan) de maan toch
goed zichtbaar blijft. Door straalbreking in
onzeu dampkring wordt er een weinig licht
afgebogen tot in het midden "VHn den scha-
duwkegei en door het vocht in de atmosfeer
is dat Licht roodachtig. Daardoor ziet de
maan dan koperkleurig. ^Bij goed helder
vreet een fantastisch gezicht. Onr 9.60 uur
dus na anderhalf uur begint de Oostrand
weer licht te worden en schuift de schaduw
Aer langzaam af. De kernschaduw is om
11.02 verdwenen. Het duurt dan nog eeni
gen tijd, voordat de maan haar gewonen vol
len maauglans weer heeft) (halfschaduw).
De tijden zijn dus uiterst gunstig om het
verschijnsel waar te nemen. Van hetiweer is
dat helaas niet zoo zeker.
FINANCIEELE BERICHTEN.
HËnkftaa Schönberger en Co.
In\beullnfgmoeilijkheden geraakt.
Tengevolge vattde rigemeene economische
crisis, de plotselinge' verslechtering van de
Engeisohe valuta^ eh de daardoor ontstane
verhezen is de bankiersfirma 8. Schonber-
ger en Co. te Berlijn en Amsterdam in be-
taluigsinoeilijkheden geraakt. In verband
hiermede was dele firma genoodzaakt gister
morgen haar loketten te sluiten.
De bankiersfirma Schönberger en Co. is
te Amsterdam gevestigd' aan de-Heexen-
gracht 487. Naar wordt vernomen, hebben
zioh geen moeilijkheden bij de sluiting der
loketten voorgedaan,
Voorloopig kunnen geen nadere mededee-
lingen worden verstrekt in verband met
ouderijandelmgeo, die met andere banken
worden gevoerd.
LAND- EN TUINBOUW.
1 "Verminderde omzet in 't Wéetland.
Toch over het algemeen geen klagen.
Men schrijft uR het Weetland aan de N.
R. Ct.:
De toestand in den tuinbouw hier is over
het algemeen -* ri mogen ook uit deze
streek geen optimistische kinagen verno
men worden heel wat gunstiger dan el
ders. De WestLaudache kweek ere mogen zich
gelukkig prijzen» dat zij althans zonder
groote verliezen werken en daardoor aan
hun bedrijfsverplichtingen kunnen voldoen.
De meeste teelten rijn reeds gedaan. De
tomaten hebben teleurgesteld; aanvankelijk
leek het, dat de stook tomaat de situatie
zou redden. Aller hoop is nu nog gevestigd
op de druiven, welks thans in groote hoe
veelheden aan dé Westlandsche veiling ko
men. Groote hoeveelheden gaan naar de
koelinrichtingen, om in het hartje van den
winter aan den consument voorgezet te wor
den. Ook de prijsopbrengst
stemt de laatste weken tal<
waarvan ook mede door de li
de andere producten, de tol
zétten belangrijk lager zijn dan in dezelfde
maand van het vorige jaar, toen ook reeds
een belangrijke achteruitgang in de omzet
ten vaOTgesteLd moest worden. De e enige
veiling, welke een uitzondering op een ach
teruitgang in omzet maakt, ia die te 's-Gra-
vezande, waarvan het omzetcijfer, door de
betere prijzen van de vroege aardappelen,
hooger was dap in 1930. In totaal is tot he
den' in het Westland aangesloten veilingen,
voor f 880 521 minder omgezet dan in 1930,
terwijl de cultuur zich het laatste jaar nog
heeft uitgebreid, en dus de aanvoeren be.
langrijk grooter zijn ggweest.
Hier volgt een staatje van den bi
gen in 1931 en 1930 van de veiling te
Poeldijk f 2.790.000 f 2.960.000 f 170.000'
Westerlee 1.901.800 2.141.800 180.000
Naai wijk 1.959.832 2.209.875
'sQraveaande 1.116.319 1.100.993
Monster 906.000 946.000
Wateringen 892.296 901.991
Kwinteheul 1.427.080 1.458.119
Zwartendijk 518.704 566 530 47.826
Woutersweg 493.312 501.745 8.442
Honselersdijk 1.772.001 1.930.262 188.160
de druiven
tengevolge
prijzen voor
e veuingsom-
260.043
40.000
9-685
131.039
GOUDA, 26 Sept. 1931.
De Reorganisatie
van het Lager Onderwijs.
Van „misleiding" gesproken.
De reorganisatie van het lager onderwijs
hier ter stede wordt ln de pers druk bespro
ken. Het Goudsch Volksblad gaat daarbij
zoover door mede te deelen dat èn burge
meester Gaarlandt èn Mr. de Witt Wijnen
door hun mededeelmgeu in den Raad de
burgerij' hebben misleid- de hoofden van
scholen, noch de heer Klaas de Vriee zou
den zich hebben uitgelaten in den geest als
door de beide heeren in den Raad zou zijn
medegedeeld. Stemmen uit Gouda hebben
den heer Klaas de Vries er al toe gebracht
naar aanleiding van het verslag in de N. R.
Crt. mede te deelen dat naar zijn roeenulg
de vitale belangen van het onderwijs wèl
worden geschaad, vooral omdat er enkele
raadsleden zouden zijn geweest di« (op
grond van die mededeeling) hun stem aan
het voorstel van B. en W. zouden hebben
gegeven.
Wat dit laatste betreft, dit lijkt ons ri
buitenmate overdreven. Want hetgeen de
heer de Witt Wijnen omtrent het oordeel
van dan lieer KI de Vries heeft gezegd, was
zóó terloops, dat dit waarlijk niet als hoofd
motief kan worden aangemerkt. Bovendien
teen de heer die Witt Wijnen aan 't woord
kwam, hadden d'e andere leden hun mea
ning ri doen kennen, zoodat) hun «tem ri
was bepaald.
Bij informatie heeft Mr. die Witt
Wijnen ons medegedeeld te hebben ge
zegd dat de heer KI. da Vriag niet zoozeer
bezwaren had tegen de Overplaatsing naar
andere scholen als wel tegen het n iet-bezet
wordeg van de zesde klasse van school 6
(Keizerstraat) wat hij inderdaad geen ide-
ual-too3tand vindt. Wanneer aan de bezwa
ren van school 6 zou kunnen worden tege
moet gekomen, dan zou daarmede de zaak
in 't rejpe zijn. Het is dug niet juist het te
doen voorstellen alsof de bezwaren de ge-
heele reorganisatie gelden. De bezwaren van
school 6 zijn met ineens kunnen worden
ondervangen.
Het Dagblad v. Rotterdam meldt dat a.s-
Maandagavond 8 uur de heer Klaas de Vries
uit Amsterdam, secretary van het hoofd
bestuur van Volksonderwijs, de kwestie met
de ouders komt bespreken, waarvoor een
bijeenkomst in „De Réunie" is belegd.
De Goudache afd. van „Volksonderwijs"
heeft haar bestuur uitgebreid van 5 op 7
leden door de verkiezing van de heeren J.
C. Faber, secretaris van den Centr. Ouder
raad en B. Swanenburg, onderwijzer alhier.
De heer B. Sw-unenburg verzoekt ons op
name van het volgende:
Het Dagbl. v. Rotterdam bevatte gisteren
onder het hoofd: De Schoolkwestie, een
bericht, dat mg in een eigenaardig licht fcan
plaateen. In dat eene bericht zijn drie zaken
verwerkt:
lo. De ministerieele beslissing, inzfke
het besluit van B„ en Wi
Zo. De komst van Klaas de Vries Maan
dagavond
8o. Een verslag van de vergadering Van
Volksonderwijs.
Dit laatste is zeer onvolledig en zoo ver
warrend, dat men licht een verkeerde voor
stelling van de zaak krijgt.
Het geval is zoo: Op dè Donderdag ge
houden vergadering van Volksonderwijs
werden de heer Faber en ik tot bestuurslid
van deze vereeniging gekozen. Deze ver
kiezing houdt geenszins verband met
d® actie die sommige ouders tegen het be
kende besluit van B. en W. voerap, zooals
uit het bericht in het D. v. R. op W maken
zou zijn. Ik stel er dan ook prijs op, te
verklaren, dat ik niet de besprekingen die
KI. de Vries met de ouders Maandag zal
voeren, bijwonen zal.
De Muzikale Kring.
Wederom brengt het op meer dan 700-
jarige traditie steunende Dresdener Kreuz-
chor een bezoek aan Nederland. Niet min
der dan 17 steden hier te landen zijn nu
bezig een uitvoering voor te bereiden en
onder die steden is ook Gouda.
De Muzikale Kring hier ter stede, on
langs opgericht heeft de voorbereiding tot
een concert kan dat beroemde koor alhier
op 6 October An de Sint Janskerk op zich
genomen. Zeiler zal veel van de jongelieden
gevergd worden, doch zullen de jongeita
anderzijds 4 weken in een land als Neder
land kunnen doorbrengen als in eea rustige
oase, vergeleken met hun eigen Saksisch
land, waar zorgen, gebrek en onrust haer-
schen. Gaarne zullen dan ook deze 1026-
jarige „Crucianen" zooals zij genoemd wor
den, op Maandag 5 October de gasten zijn
van de Goudsche burgerij en 's avonds in
onze prachtige Sint Jan hun dankbaarheid
voor betoonde vriendschap met hun heerlij
ken stemmenklank verkondigen.
Schouwburg-Bioscoop.
De dochter van den Houtvester.
Chrietl woont nffet, haar ouden vader, den
houtvester, in bet Weenerwoud. De oude
houtvester kan, door rheumatiek gekweld,
zgn'' dienst niet naar behooren vervullen,
maar Christl neemt rijn plichten waar en
eket dè ronde voor hem. Zoo bekeurt ze op
zekeren dag 'keizer Jozef II, die rij niet her
kent, omdat hij op een rge schiet en geen
jachtakte kan tooneö. De keieer ia in een
goede bui en doet zich riB hofbeambte voor.
Eemige dalgen later wordt bij rechterlijk be-
luit bepaald, dat een weide, die ri 30 jarefc
lang eigendom ia van den houtvester, aan
den staat* mget worden afgestaan. Christl
treikt naar Weenen, om te trachten door
middel vin haar hofbeambte*, den keizer «en
verzoekschrift te overhandigen. Dit gelukt
haar inderdaad. Maar men kan zich haar
verwarring voorstellen, ris zij later, op een
j hofbal genoodigd, in den hofbeambte den
keizer herkent. Na het bal wordt den keizer
een doodvonnis ter onderteekening voorgo-
GOUDSCHE VRAAGBAAK
1931 - 1932
(3* Jaargang)
Alle Mnvralen tot verbeterlo| ta/ol
aanvulling van de opgaven van instel,
lingen. corporaties, vereenigingen op
elk gebied zijn verzonden en worden
gaarne vódr 1 OCTOBER terngver.
wacht.
Na dien datum ingekomen wijzigingen
kunnen niet meer worden opgenomen
Van lnatellingen ol vereenigingen,
welke nog oiet in den jaargang 1930-
1931 vermeld waren, kunnen thans
nog tot 1 October de opgaven met
vermelding van de samenstelling van
beatuur en e.v. nadere bijzonderheden
worden ingezonden.
De Uitgevera.
A. BRINKMAN Zoon
Markt 31 - Teief. 271b
tegd, van korporaal Toldossy, omdat desa
insubordinatie pleegde, toen een officamr
Christy een minnares van den keizer noem
de. De keizer verleent echter gratie en be.
noemt Toldessy, die sinds lang van Christl
hield, tot officier, waarna deze spoedig met
Christl in het huwelijk treedt.
Het voorprogramma geeft ons behalve het
U-F.A.-journaal een aardig teekenfilmpje.
Politiediploma.
Te Amsterdam werd het politiediploma
met aanteekening behaald door den heer W.
Ringelstein alhier.
Herkeuring.
De Burgemeester van Gouda heeft bjj
openbare kennisgeving bekend gemaakt dat
de herkeuringsraad in November en Decem
ber a.s. in eenige gemeenten zitting zal
houden.
De gelegenheid om in die zitting een ge
neeskundig onderzoek te ondergaan, kan
door den Voorzitter worden gegeven aan
ingeschrevenen voor den dienstplicht, die
nog niet zgn ingelijfd, of die wel reeds zijn
ingelijfd, maar nog niet in werkeljjken
dienst zgn geweest.
Om deze keuring te ondergadn, behoort
een aanvraag te worden ingediend, in welke
aanvraag aannemelijk wordt gemaakt, dat
de persoon, wien het geld, vermoedelijk on
geschikt is voor den dienst.
De aanvraag moet voorts vermelden den
geslachtsnaam, voornamen en nauwkeurig
adres van den belanghebbende, datum en
jaar van geboorte, de gemeente en de lich
ting voor welke hg voor den dienstplicht
werd ingeschreven.
De aanvraag behoeft niet gezegeld te
zijn, doch moet gfefrankeerd worden toege
zonden aan den Voorzitter van den Her
keuringsraad, Departement van Defensie,
Hein 5, 's-Gravenhage.
Aanbesteding verbouw van pand
Oosthaven 68 tot Huishoudschool.
Uitslag der door den architect D. Stuur
man, t« Gouda, gehouden onderhandsche
aanbesteding, tot het verbouwen van pand
Oosthaven 68 tot Huishoudschool, voor re
kening van het bestuur van de Vereeniging
tot Oprichting en Instandhouding van de
Goudsche Industrie- en Huishoudschool te
Gouda.
A. Fokkers, Gouda ƒ7300.—
Fa. J. Slegt, Gouda „7260.-
Gebr. Groenewoud, Gouda „7037.
Gebr. Middelkoop, Gouda „6876.—
Fa. E. Sanders en Co(A) „6848.—
(B) 0793.—
N.V. Aann. bedrijf vA. W. Bok
hoven, Gouda (A) „6746.—
(B) 672L—
H. E. van Deest „4645.65
Bijzondere frankeerzegels.
Voor herstel der Goudsche
Gedurende het tijdvak van 1 October tot
en met 16 November 1931 zullen op de post
kantoren bijzondere frankeerzegels verkrijg
baar worden gesteld, welke met een bijslag
boven do gewone frankeerwaarde versop'
zullen iworden. De frankeerwaarde der tegels
bedraagt rasp. IJ en 6 ct. en de vef*®°P"
prije,reep. 3 en 10 ct. De kleur van het ij
ctaK'zegel is groen, die van het 6 cta. zegel
itoó. De extraropbrengst komt ten bate van
h©t *onds tot horstel van de Goudsche G a-
zen.
De zegels rijn ook in het verkeer mes n
buitenland, voor frankeering geldig tot en
met 31 December 1932. De zegels «Ja ver"
vaardigd in koperdiepdruk naar ontwerpen
van den architect P. Zwart te Waaeenasx
en van dezelfde afmeting als de nieuwe 3D
en 7o centszegel.
De voorstelling ig bij etk der zege» e
oompoaitae van 2 foto's. Het. zegel van 6 c
vertoont eon deel van de buitenarchitectow
der St. Janskerk te Gouda, met als zwaarte
punt de donkere partij van een dier te her
etellen ramen. In een cirkelvormig
Ion ie een handgreep uit het gl*s in lood
bedrijf, n.l. het buigen en vastleggen van
het lood om een stuk gebrandschilderd gW
afgebeeld. Op het IJ cent-zegel is ris over-
heerachende partij een der te hswteute
kerkramen van binnenuit gezien, dus
lichte raam vorm tegen een donkeren achter
grond afgebeeld. In het medaillon eeni te
dere handgreep n.l. het aan elkaar soMee-
ren van de stukken lood om het gis*-
Beide zegelg vertonnen dezelfde indewnf
Getracht is aan het beeldvak een
ren vorm te geven, waardoor de zegelsstere
de aandacht vragen.
Thalia-Theater.
Der Bettetatudsw.
gramma, het eerste ln dit winterseizoen-
Vooral komisch is deze week het pr^
Hét begint al direct met een geslaafd® te
kenfilm „Spaansche peper", waarna^
zanger de meer dan bekende aria
„Barbier van Sevïlla" ringt. Vervolg*®®
MXCIIÏ.
Het afscheid van Dr. Vinkestegn.
Een hartelg k afscheid heeft verleden Za
terdag het gansche gymnasiaal onderwijs
in Nederland genomen van den afgetreden
inspecteur Dr. C. J. Vinkestegn, die drie en
twintig jaar lang deze functie heeft ver
vuld en thans op ruim zeventigjarigen leef
tijd in ruste gaat.
.Zelden zal een afscheid zoo oprecht ge
weest zgn van hartelijke gevoelens als dit.
Hoe zeer rectoren en leeraren van alle gym
nasia ook hebben opgezien tegen deze
krachtige figuur en hoe zeer velen dien
misschien ook wel gevreesd hebben, alge
meen was men te diep overtuigd van de on
gelooflijke werkkracht van dezen inspec
teur en zjjn allerstipste rechtvaardigheid
dan dat iemand eenig ander gevoelen dan
dat van eerbied en ontzag kon koesteren.
Op jeugdigen leeftijd, 35 jaar oud, werd
dr. hVinkestegn reeds rector van een gym
nasium, n.l. te Schiedam. Onbegrijpelijk is
het dat hg daar aan zoo'n kleine inrichting
dertien jaar bleef en dat geen grooter gym
nasium hem riep. Maar toen sloeg hg een
sport op den ladder over en werd inspecteur
aller gymnasia. Het'waren er toen 39 cn
onder zgn inspectoraat liep dit aantal op
tot 96. Het gymnasiaal onderwijs heeft wel
eens slechter tgden gekend dan thans en
zelf heeft dr. Vinkestegn verklaard, dat hij
wel eens het gevoel heeft gehad alsof hij
kapitein was op een zinkend schip. iHet aan
tal lycea vooral breidde zich uit en dit zal
zich blijven uitbreiden, een tusschenin tus-
schen H. B. S. en Gymnasia. Van dien nieu
wen vorm was deze inspecteur geen voor
stander en zgn heengaan zal voor de gym
nasiale ontwikkeling dan ook wel een ver
lies van steun beteekenen.
Het toezicht op gymnasia en lycea is
thans gesplitst en ook dat zal wel ten na-
deele van de gymnasia gaan. Maar blijven
zal het gymnasium zeker wel, vooral in de
groote steden.
Het aantal leerlingen op de H. B. S.'en
en Gymnasia is in dertig jaar tijds met 260
toegenomen, hoewel de bevolking slechts
met 45 toenam. Hoeveel van die toene
ming voor rekening van het gymnasium
komt, is ons niet bekend, maar ongetwijfeld
zal het eep deel daarvan gekregen hebben.
Met dr. Vinkestegn verdwijnt uit de gym
nasiale wereld een figuur van beteekenis.
Hij is een strijder voor dit onderwijs ge
weest en aan hem is het stellig te danken
dat overal goede leerkrachten werden ge
vonden, dat het onderwijs met alle kracht
op peil werd gehouden. Van alle zijden is
den scheidenden inspecteur hulde en dank
gebracht en een ieder der aanwezigen b\j
die huldiging jsal moeten erkennen, dat die
hulde hier ten volle verdiend ware.
Pers-voorlichting.
De Minister van Buitenlandsche Zaken
heeft kort geleden een commissie ingesteld,
die het vraagstuk der pers-voorlichting
door dit departement eens zal onderzoeken.
Deze instelling doet eenigszins zonder
ling aan, aangezien juist bg dit departement
al vele jaren een leider der persafdeeling
bestaat jen men mocht verwachten dat die
door cop tact met de pers zoo zoetjes aan
wel op/de hoogte was gekomen van de fou
ten en gebreken der voorlichting eenerzgds
en de wenschen en grieven der pers ander
zijds. Het maakt dan nu, na die jaren, een
vreemden indruk, dat men deze materie nog
eens goed bekijkt. Over de keuze der com
missie-leden zullen wg maar niet oordeelen»
ook die laat veel te wenschen over, maar
wg zouden wel de vraag willen stellen of
het niet gewenscht ware geweest een alge-
meene commissie in te stellen, die 't vraag
stuk voor alle departementen eens bekeek.
'Het is wel noodig, dat dit eens gebeurt
ook om een einde te maken aan minder ge-
wenschte toestanden, zooals er nu pas weer
één bleek. Al lang verluidde, dat de Regee
ring bij den aanvang van het nieuwe zit
tingsjaar der Staten-Generaal met belang
rijke wetsvoorstellen betreffende de finan
ciën zou komën. Ieder kan begrijpen, dat
dit zou /gebeuren en met eenige angst kon
men inldite opricht den derden Dinsdag in
September tegemoet zien.
Sommige kranten trachtten er al iets van
te weten te komen. Dat is begrijpelijk, maar
is het wel gewenscht, dat men daarover
mededeelingen gaat doeq terwijl men weet,
dat de officieele mededeeling »"i een be
paalden dag is gebonden 7,
Natuurlijk is omtrent de voorstellen al
eenigen tgd geleden beslist. Mag men nu
vergen, dat de Minister onmiddellijk nadat
de definitieve beslissing is gevallen laat
verkonden welke plannen hg heeft? Is dat
tegenover het Parlement wel behoorlijk?
Er was vooral onder de ambtenaren een
brandende nieuwsgierigheid omtrent hun
salarissen, maar welk redelijk motief is aan
te voeren voor de stelling dat de Minister
zgn plannen eerder moet publiceeren dan
op den officieelen datum?
Natuurlijk zijn tal van personen met de
plannep bekend ,en het mag verwondering
baren dat ondanks dit feit toch zoo heel
weinig uitlekt. Het komt ons dan ook voor,
dat hier geen moeite moest worden gedaan
om kunstmatig lekken te slaan. Maar
juis^mdat een dergelijk punt belangrijk is
ware het gewenscht dat de Regeering eens
in gemeen overleg met de pers precies vast
stelt wat er in zulke gevallen zal geburen.
In het buitenland is op dit terrein al veel
bereikt en men kan met de ervaring daar
opgedaan zijn voordeel doen.
Daarom ware het beter geweest nu niet
een departement op eigen houtje te laten
handelen en onderhandelen, maar wel het
vraagstuk eens voor alles grondig te onder
zoeken.
HAGENAAR^.
(Van onzen specialen medewerker.)
Tot elk landschap en tot elke stad be
hoort een jaargetijde en ook wel een be
paalde t\jd van den dag, waarop het wezen
van dit landschap of van aeze stad het best
wordt onthuld. Men moet Heidelberg zien
in den maneschijn van een milden zomer
nacht, om geheel onder den indruk van zijn
romantiek te komen. Daarentegen is de Rijn
nooit zoo mooi als in den herfst, wanneer
de wolken langs den hemel jagen. Tot een
alpenweide behoort de stralende, jonge
lente-ochtend en het heldere klinken van de
koek^okjes, terwgl het Reuzengebergte mg
het geweldigst voorkomt in de eenzaam
heid van het sneeuw-landschap. Mogelijk,
dat echter elke lezer elk dezer streken in
een andere jaargetijde mooier vindt l
Ik zit hier nu in het Zwarte Woud en
zing den lof van dit heerlijke gewest op het
einde van den Zomer en in den vroegen
herfst. Het lijkt wel, of in het jaargetijde
de gansche rijkdom van de natuur van het
Zwarte Woud vereenigd is, als ware het
gansche jaar slechts de voorbereiding voor
den oogst van den herfst. Het groen van de
weiden van het Zwarte Woud, een zuidelijk
diep groen, zooals men het in meer noorde
lijke bergstreken niet vindt, wordt reeds
rood getint, door het herfstrood, dat van de
loofboomen vlamt. Hoe prachtig straalt zulk
een eenzame loofboom op den landweg voor
het blauw-groene meer der dennen van het
Zwarte Woud! De wegen, die door de daler,
der rivieren trekken, bergop en bergaf,
bijna steeds het zilveren band van de rivier
volgend, zijn omzoomd van fruitboomen. De
boomen zjjn zoo overladen met appels, pe
ren, pruimen, noten en perziken, dat hun
takken moeten worden gesteund. Hoe vaak
valt een wandelaar hier niet een' rijpe appel
voor de voeten. Evenals in Luilekkerland
hangen hier in de streek van den wijn, zoo
als in het „Renchtal" en in het „Glotter-
tal", gele en blauwe druiven aan «le gevels
der huizen. In de omstreken van Oberkirc/i
en Waldulm, éfeaar een beroemde heliler-
roofle wgn gedijt, kronkelen de wijnstokken
zich hier en daar om de fruitboomen, zoo
dat aan de takken naast blozende appels
ook blauwe druiven hangen: Boomen, die
twee verschillende vruchten aragen.
De wgn hoort slechts thuis in enkele da
len van het Zwarte Woud met een bijzon
der zacht klimaat. Men denke dus niet, dat
elk der typische huizen in deze streek met
hun strooien dak, zonder schoorsteen, vol
druiven hangt. Maar waar men ook komt
in het Zwarte Woud, van het Noorden naar
het Zuiden, van Baden-Badeft vot Baden-
weiler, ook het meest bescheiden huisje is
getooid met bloemen. Zij hangen in alle
kleuren uit de vensters en tusschen de bloe
men in hangt vaak wasch te drogen. Elk
huis, dat over een weinig plaats beschikt,
heeft zijn tuintje en daarin vindt men een
weelde van bloemen. Thans in den herfst,
bloeien de dahlia's in alle kleuren. Er zijn
er bij van een dieprood en een champagne-
kleur, die men elders tevergeefs zal zoeken.
De hooge, slanke „Phlox" met bloesems die
tot diep in den herfst geuren en de violette
camelia ontbreken hier niet. Het Zwarte
Woud bezit uitspanningen met tuinen, die,
evenals het horentje met honing bij het ont
bijt of de forel bij het avondeten, niet een
sterretje in de reisgids zouden moeten wor
den vermeld!
De oogst is voorbij. Het hooi, dat zoet en
sterk geurt, wordt naar de schuren gereden.
In het midden van het Zwarte Woud, zoo,
bijvoorbeeld in het Gutach- en in het Rench
tal, ziet men nog boerinnen, die bij den
arbeid op het veld, een langen rok en een
rooden of blauwen borstdoek, die tot de
oude kleederdraèht behoort, dragen. De tgd
van den oogst is de moeilijkste, maar ook
de mooiste tijd voor de „Schwarzwalder".
Er hangt geluk in de lucht en de vreemde
lingen krijgen dit te bespreuren. Wie zoo
even nog in het bosch het rgpe hars van de
dennen inademde, wordt verdoofd door den
geur der weiden, zoodri! hg het dal be
treedt. Door de wijde en afwisselende uit
zichten, die men hier vindt, krijgt men on
vergetelijke indrukken. Geen dal lijkt op
het andere in het aan riviertjes zoo rijke
Zwarte Woud. Nabij d« „Wasserscheide"
van Rijn en Donau, daar waar zich de ri
vieren van elkaar scheiden, die naar den
Rijn stroomen of zich in de Donau werpen,
in het hart van het gebergte, niet ver van
Triberg, is een plek, vanwaar men een uit
zicht heeft over zeven verschillende dalen,
over zeven zich aan elkaar scharende berg
ketenen. Nog staat hier geen uitkijktoren
en gelukkig ook geen uitspanning, maar de
ingewijden weten, dat men nergens in het
Zwarte Woud een dergelijk heerlijk uit
zicht heeft.
De vreemdeling, die voor de eerste maal
naar het Zwarte Woud komt, wordt ver
doofd door de namen van al die riviertjes:
Murg en Rench en Acher, Kinzig en Wolf,
Enz en Nagoid, For bach en Lierbach, met
al hun bijrivieren en riviertjes. Men vindt
het eerst zelfs een weinig belachelijk dat
de „Schwarzwalder" de dalen zorgvuldig uit
elkaar houden. Voor de bevolking van de
streek zijn deze dalen echlker de geslachten,
waarmede men sinds generaties samen
leeft en de gemeenten Jn de dalen zgn
eigenlijk slechte de kindefen en kleinkinde
ren van de groote families.
I In één opzicht lijken alle deze rivieren op
lelkaar: Zg zijn springlevend. Daarom voelt
ook de forel er zich zoo goed in thuis. Daar
de eetlust van de vreemdelingen echter steeds
meer eischt, dan de natuur vrijwillig kan
leveren, moeten de k weeks rij en er het hare
toe bijdragen. Zij laTH—un ongeveer een
kwart millioen forellen per jaar. Zeer inte
ressant is het, in een van deze forellen-
kweekerijen bjj voorbeeld in het Christoph-
stal nabg Freudenstadt, de driemaandskin
deren, de tweejarigen, die hét best smaken
en de achtjarige oergrootvaders in hun bas
sins te bestudeeren. De wildste van alle
rivieren van het Zwarte Woud is de Murg.
Zij kan slechts met hulp van afdammingen
(Schwarzenbachtalsperre) in toom worden
gehouden. Anders zou zg sinds lang een van
de meest romantische dalen van het Zwarte
Woud geheel hebben vernield. Nog steeds
iss^ij, bij hoog water, zooals thans na een
regenachtigen zomer, een ongetemd roof
dier en heerlijk is een tocht langs haar
oevers van Freudenstadt naar Rastatt met
de nieuwe „Murgtalbahn".
Wie het Zwarte Woud niet kent, stelt het
zich als „liefelijk" en „idyllisch" voor.
Murgtal en Hëllental, de watervallen van
Triberg en Allerheiligen (de mooiste kloos
terruïne van het Zwarte Woud) bewijzen,
dat tot de romantiek van dit woud ook hoe
danigheden van hooge bergen behooren:
Het iaver wild en geweldig. En wie eens,
voor 'zoiij&ondergang het onvergetelijke uit
zicht hoéft genoten, dat men van de hoog
vlakten! aan den Ruhestein over het door
donkere dennen omringde Wildmeer heeft,
die h^eft de eeuwige eenzaamheid van het
Zwarte Woud aanschouwd.
Historisch* Kastsslsn in Nsdsrlsnd.
Het Slot Loevestein.
Loeveatein, waarvaikde naam in dj ge
schiedenis op meer dan) eene wgze spreekt;
Loevestein, waar bekende persoonlijkheden
hebben gevangen geseten, maar -een oneven
redig groot aantal is untouapt; Loevestein
is eigenlijk geen vesting, gean kasteel, geen
slot en het is van aiiui wat. De gescmeuenis
ervan is veelbewogen. Deze stgrkte toch,
waarvan men de sticiuing tot op de dagen
der Noormannen en zelfs vroeger terug
brengt; de vesting, die aan het einde van
Monniksland twee steden en twee stroomen
kan beheerschen zg is door den tand des
tijds niet vergaan. Zg staat er verlaten, en
met de pogingen om haar in den ouden
glorierijken staat te heratellen, gaat het
niet zooals men zou wenschen. Het waren
de Graven van Holland en Henegouwen, die
hare ligging waardeerden en haar in stand
hielden; het was do Republiek, welke in
1676 de omwalling aanbracht, die nog im
mer wordt onderhouden om wellicht in oor
logstijd dienst te doen; het was niemand
minder dan de groote Napoleon, die de ves
ting voor afdanken, den burcht voor eene
ontijdige en onwaardige slooping bewaarde.
En nog altijd kan men met den dichter
zingen:
Waar Maas en Waal tezamebspoelt
En Gorkum rijst van ver,
Daar heft zich op den linkerzomn
En spiegelt in den breeden stroom
Een slot van eeuwen her.
t Is Loevestein, t Is Loevestein,
Waarvan de wereld sprak;
Waar wal en schans en vestingwerk
Het rameien van den krgg te sterk,
Maar huwelijkstr<o' w te zwak.
Loevestein is meermalen genoemd de Ne-
derlandsche staatsgevangenis. En inderdaad
in de Nedeelandsche geschiedenis bevat, op
enkele uitzonderingen na, Loevestein de
herinnering aan bladzijden, die niet de
mooiste bladzijden in de geschiedenis zijn,
de herinnering aan verkracht recht, dat on
recht en vooroordeel was. Maar wij kunnen
Loeveatein laten zien aan den vreemdeling
en wij kunnqn hem zeggen, dat zoo ook onze
geschiedenis niet vrij is van verkeerd en
voorbarig oordeelen, van persoonlijke wan
gunst en veroardeeling, het in elk geval in
onze staatsgevangenis gebleven is bg vrij-
heidsberooving. Loevestein moge thans on
herbergzaam en verlaten zijn, zijn bgna ge
heel onveranderde bouw toont weinig ker
kers, welke aan holen gelijk zijn, en toont
deze alleen in de onderaardsche gewelven,
die na de Middeleeuwen niet meer zijn ge
bruikt geworden, maar waar een Hugo de
Groot, waar Remonstr. predikanten, waar
zelfs landverraders en intriganten hebben
gevangen gezeten. Zij zaten daar eenzaam
en van de wereld afgesloten, maar zij leden
er geen noodeloos lichamelijke smarten, zij
werden er niet overgegeven aan noodelooze
pijnigingen van geest of van lichaam door
gemis aan lucht of licht. Zij zaten er boven
dien voor degenen, die hen hadden doen op
sluiten, niet al te veilig tevens, want er is
geen gevangenis gelijk deze,'waaruit zoo-
velen zijn ontsnapt. Van die allen, die er in
het eerste deel der zeventiende eeuw hebben
gezeten, die er gevangen werden gezet we
gens de godsdiensttwisten, welken Olden-
barneveld zjjn hoofd deden verliezen, is er
slechts een niet kunnen vrijkomen, en deze
eene nog was het, die wel eene poging tot
ontvluchting waagde, maar daarbij jammer
lijk in de slotgracht verdronk, toen hij in
de planten verward raakte.
Niettemin is Loevestein eeuwen achter
een een tooneel geweest van slechts jam
mer en ellende, en niets drukt dit sterker
uit misschien dan juist zijn verlatenheid
thans.
De historische oorsprong van Loevestein
tot in de oudste tijden is niet gemakkelijk
vast te stellen. Men denkt, zoo zegt de uit
nemende kenner van de geschiedenis van
deze streek lands, de heer Van Dam van
Brakel, die de vorige eeuw dijkgraaf was
van den Bommelerwaard beneden den Mei-
djjk, men denkt, dat daar ter plaatse, lang
VI.
voor den tijd, dat het eigenlijk Loevestein
werd gesticht, een fort, schans of sterkte
aanwezig was, en dat het zek'er niet bg toe
val is, dat de eerste bestaande bewoners
van het slot dit punt als een strategisch zoo
gelukkig bezit onmiddellijk in 't oog hebben
weten te vatten. Er is eenigen grond om
san te nemen dat de oudste origine van Loe
vestein zeker teruggaat tot de Noorman
nen, en dat wjj allicht hier den burcht vin
den, waarin Raginer zich eenmaal tegen
koning Zwqntibold verschanste; dat dan ook
de mogelijkheid niet uitgesloten ia, dat hier
de vesting terug te zien is, welke pirk III
ontwierp om tol te heffen van «Je voorbij
varende schepen; dat tegelijk een der kas-
teelen hier aan te wijzen is, die Keizer Hen
drik omstreeks 1068 innam teneinde de
Friezen en de Hollanders in bedwang te
houden. Vaststaand mag geacht worden, dat
inderdaad de Noormannen deze plaats ge
bezigd hebben, en daar, waar de Merwede
begint, een sterkte gebouw hebben, waar
tegenover omtrent 860 Boudewjjn van Heus-
den een drietal sloten bouwde, waarvan
Podenwic nog tot heden ten dage in de
landstreek wordt teruggevonden. En van
zelf geraken wij hierdoor tot de erkentenis,
dat er vooral in de oudste eeuwen een nauw
verband bestaat tusschen de geschiedenis
van het vruchtbare Monnikenland en van
Loevestein; tusschen het kasteel van het
Monnikenland, dat veel hooger op de Maas
te vinden is, en het kasteel van Loevestein.
Van d^ heeren van Heusden en Altena, een
wie dit gebied behoort, is het Willem III
van Altena, die bij charter van 1264, welk
charter nog te Arnhem op het provinciaal
archief berust, zekere landgoederen met
tienden en rechten afgaf aan het Convent
vap Villars, een monnikenklooster van de
Cisterzienzer orde, het welk in die tijden
ieders aandacht trok en om welks gunst
zich voreten en aanzienlijken bij voorkeur
beijverden. De monniken hebben van deze
gunst een voordeeliga partij getrokken: z\j
hebben een groot gedeelte van die landen
tot een polder samengevoegd en de eerste
richting gegeven aan de vorming der eilan
den zooals men die nog heden ten dage aan
treft, zoodat het ook hun aanwezigheid is
die voor altijd aan dit land den naam van
Monniksland heeft gegeven. .Na den dood
van Willem III zijn er geschillen ontstaan
over het charter, dat de monniken begun
stigde, welke geschillen door een scheids
gerecht van wereldlijke en geestelijke hee
ren zijn beslecht geworden. Op welke wijze
dit is geschied, ook Van Dam van Brakel
weet het ons niet te vertellen, maar wél
stellen de onderzoekingen vast, dat het Ge
rard I van Altena reeds is geweest, die in
het bezit der goederen terugkwam. Na hem
is het land in de opeenvolgende geslachten
zijner familie gebleven, ofschoon dit bezit
lang niet immer onbestreden is geweest.
In de moderne geschiedenis is het aller
eerst de ongelukkige Montmorency, de rid
der van het Gulden Vlies, die in den tijd
van Philips II van Spanje onrechtvaardig
werd veroordeeld en berecht, welken wg als
leenheer over dit gebied aantreffen; is het
later, met daartusschen een rij van minbe-
teekenende opvolgers, de dichter Constan
ten Huygens, die deze goederen in 1642 in
leen ontving wegens aankoop voor 154.600
en die het beheerde met zijn ouderen broe
der Maurita 'Huygens, het later zgn zonen
Christiaan en Lodewijk Huygens overdroeg.
Tegen het einde der achttiende eeuw zijn
het Bommelsche aanzienlijke familiën, die
over het goed beschikken en als laatste
eigenaar van het kasteel met de twee bun
ders land in de onmiddellijke nabijheid vin
den iwij aangeteekend Wilhelmus van Dam,
Heer van Brakel en Rodichem, de reeds ver
melde dijkgraaf, die het_kasteel in stand
hield ter wille van zijnTPRftaBi^nmwdie
zijn sloopen ten slotte niet heeftTcffHlte^,
verhinderen.
Het nauw verband tusschen de geschie
denis van het Monnikenland en het kasteel
Loevestein toont zich het sterkst tegen het
einde der dertiehde eeuw. Gerard t van
Hoorn, heer van Altena en erfopperjager-
Neen, "ook, en vooral de geestelijk
groote heeft aan te toonen dat de mensch,
ook in zijn donkeren drang, zich wel-
bewust blijft van den rechten weg.
Naar het Engelsch.
4 (Nadruk verboden).
Nu moet u eens opletten op de huizen
hier. nii8e Raymond. Die doen je denken
nan die in de Riviera, vindt u niet? Dit is
een deftig gedeelte van Athene, waar de
..rijk® lui" wonen.
Lord Lorresmore had blijkbaar het gezel-
wbapje enkel maar een overzicht van mo
dern Athene willen geven; toen reden ze
terug naar het" hotel, waar de lunch ge
bruikt werd.
Als u den Acropolia en de gevangenis
van Socratee soms wilt men, zei de gast
heer, dan kunnen enkelen van one,, na den
lunch, een wandeling gaan maken. De meea
ten van ons hebben dit al gezien en een® is
genoeg; tenzij u fltiurlijk bijzonder ge
beld ia op de ruïneSk
ik zou ze wel ^ftg eens zien, ant
woordde Ardine gret*inaar ik zou niet
willen hebben, d&t u.JJor mij, zich soms
erplicht achtte, om te gaan. Ik voel mij
verschrikkelijk klein en onbeduidend, dat
ik hier naet eerder geweest ben, maar daar
hét waarschijnlijk mijn eerste en laatste
bezoek is aan Griekenland, sou ik graag die
bekendste en meeat typische dingen gezien
hebben.
Later in den salon zed ze tot iady Smyth
Wij zullen nog niet zoo dadelijk na de
lunoh gaan, zieku.
Persoon!ijk%ou ik met genoeg|n naar
het. jacht terugkeereif, "bekende ha^u: lady
schap. Het weer betrekt en u weet, wat
regen ie, in Athene!
Nu, laten wij dan teruggaan, meende
ook lady Lorreamere met een geeuw. Ik ben
niet toeristisch aangelegd. Als iemand den
moed heeft, weer en wind te trotseer en, dan
wil ik hem of haar niet weerhouden; maar
wij gaan weer aan boord. Wanneer heb
je gezegd, dat ze •ons moesten afhalen, Tris
tram?
Om vijf uur. Maar je kunt hier makke
lijk genoeg een boot krijgen. Een van de
heeren gaat zeker wel mee?
Ik heel graag, zei Edwin Burke lachen
de. Ik heb den Acropolis nu al zevenmaal
gezien.
Mrs. Cranner, gaat u dan mee? vroeg
Ardine.
Het knappe weeuwtje keek eens naar De
Courcy.
Ja, ik ga mee. Alleen hoop ik maar,
dat het niet zoo'n uitgebreide wandeling
wordt; aan boord heb je bijna heelemaal
geen beleging en 'dan kan je onmogelijk in-
eeng vijf mijlen afleggen! is u van de partij,
mr. l>e Courey?
Met alle genoegen.
—Je moest liever ook maar blijven Tris
tram, en zorgen, dat ze allen veilig terug
komen. Mossel blijft zeker ook? En u, Va
der Stannard?
Ik ga ook graag mee, lady Lorreamere.
Maar Serie zal u terug vergezellen.
Na nog even gerust te hehbeq, ging het
gezelschapje uiteen en geleide dus lord Lor'
resroere het groepje even buiten de stad,
waar ze een steenachtigen heuvel begonnen
te beklimmen.
Waarom ig u vanochtend van mij weg-
geloopen? vroeg De Courcy spijtig, toen ae
voor den tempel van Theseus stilhielden en
de breede, steenen trap opliepen, die daar
heen leidde.
Ik ben niet opzettelijk Van u wégge-
loopen. Kan je hier binnengaan?
O, ja wel. Maar er is niet veel te zien.
Wees voorzichtig, geef mij uw hand.
Deze uitnoodiging klonk bijna gebiedend
en Ardine maakte er dan offlf geen gebruik
van. maar hield zich vast aan een stuk van
een püaar.
Er was op dat oogenblik een eigenaardige
overeenkomst tusschen het uiterlijk van De
Coürcy van Moeder Natuur, vond zij. Het
sombere op het gelaaj van den man scheen
weerspiegeld te worded in de zware wolken
massa die over de heuvels hing. Een drei
gende hemel was het, met een verradelijk
licht, waardoor het sombere'van de test van
de omgeving nog ééns zoozeer uitkwam.
Hier en daar viel in den omtrek een een
zame cypreg waar te nemen, die zoo'n droe-
vigen, verlaten indruk maakte, dat Ardine
blij was, dab zij den Tempel verlieten. Een
gezelschapje toeristen met eten onverstaan-
baren gids er bij, betrad den heuvel. Lord
Lorreamere met zijn gasten stonden eens
even stil, om te luisteren.
De toeristen hingen aan de lippen van
den man en zeker te meer, daar hetgeen
bij zei, zoo begrijpelijk was.
Kijk dien man met de caméra een«;
die heeft een j&endmg" te vervullendaar
kimt u van op aan' Want van d^fmoeilijk
ste punten neemt hij een kiekje'
Lord Lorresmere lachte eens
p.— Ja, dat groepje bedelaars in bun schil
derachtige lompendracht wil hij natuurlijk
hebben Dat ook zoo typisch Grieksch.
Je gaat toch niet terug,*De Courcy?
j— Mrs. Cranner en Ik hebben er genoeg
van, zei hij humeurig. We zullen zien, ol
we nog een rijtuig kunnen krijgen en an-
der8 kx^en we wel naar het hotel.
Nu, dan denk ik maar, dat ik ook mee-
ga zei Mossel. Die wind dringt je doormeng
en beenWat doet u miss Raymond?
U zoudt graag nog het een en ander
zien, is 't. niet? vroeg lord Lorresmere vrien
delijk. Hoor'eens hier, Mossel, gaan JulHe
vieren nu terug naar het hogjf, drinkt daar
thee en gaat dan naar het jaicht. Dan «al
ik miss Raymond de gevangen^ van ^Socra
tes en den Acropolis laten zien We zul
len maar gauw de toeristen volgen, miss
Raymond.
Ardine voelde zJoh verhcht toen ze Ue
Courcy den heuvel zag afgaan. Hij was heel
knap van uiterlijk en ook heel aardig voot
haar, maar toch was ze niet op hem gesteld.
Ze voeid« zich altijd wantrouwend in fcijn
bijzijn, terwijl ze met lord Lorreamere. of
Mossel, of Edwin Burke volkomen op haar
gemak was.
De toeristen waren op dat oogenblik de
gevangenis van Socrates binnengegaan en
de man met de camera nam juist een kiekje
van het gezelschap achter de tralies, toen
het tweetal aankwam.
HeVlijken wel grilde dieren in een hok!
meend#\rdine. Weet u wat laten wij wach-
len, mt ze weg zijn en er dan' alleen eena
roqJk ijken.
Goed! De gida verzamelt z'e nu. Het
lijkt wel een herder met z'n schapen.
De toeristen vertrokken en toen de laatste
den heuvel af was, gingen lord lorresmere
en Ardine de vochtige grot binnen, waar
de wijsgeer eens* eevangen heeft gezeten.
Dit nam niet. weg, dat Ardine vol mede
dongen riep:
Arme Öocrates' Wat zal hij het koud
hebben gehad! Ik hoop maar, dat hij hier
niet in den winter is geweest!
(Wordt vervolgd.)
9
