Vi JAN VAN DAM «VAV Welke schoenen wehscht U NIEUW ■JDUITSCH H. v. d. POOL T Do Goudsche Fruithandel V Ovarstroonftng, Pest en Kannibalen. Jaar lang PIRINSi Damrubriek. MJKÊ' U m B advertentSn" LEESBIBLIOTHEEK BOELEKAOE MET UW SCHOENREPARATIE SCHOENMAKERIJ I I VOLLEDIGE GARANTIE Nutsspaarbank te Gouda Prljz f 189.50. NIEUWE GOUDSCHE MUZIEKHANDEL Een ..Welf" schoen met steunyerhooging voor moeilijke voeten? Een stevige „Robinson'' schoen voor Uwé Jongens??' Een „Cres" schoen met geheel rubber i. T onderwerk? garantie of i«i» ^Een mooie „Monta" schpen? 80 We hebben ze alle voor |J Keizerstraat 62-45 Telgji. 2376 Schoenhandal en Reparatie. W.J.D.Svan EIÏK, -e trail.* meester van het Heilige Room ache Rijk, die het eerst terugkwam in het daadwerkelijk bezit van het land, door zijn vaderen aan de monniken van Villars geschonken, huw de met Johanna van Leuven, die een dochter was van Hendrik van Gaasbeek en van Lys- beth van Be veren; hij was het, die de ver gunning van Graal Arnout verkreeg over een gedeelte van zjjn leengoederen als douarie te beschikken. En in de kronieken uit zjjn tjjd vindt men aangeteekend, dat de scheiding van Monniksland of Gelder en Al te na of Holland bepaald wordt door een gracht of een sloot, die Vrouw Lysbeth van Beverensloot is genaamd. Bedenkt men nu, dat deze vrouwe tot dit grondgebied geen andere betrekking had als haar aanverwantschap tot den bezitter, dan is het wel duideljjk, dat, rekening houdende met den geest en de gebruiken dier tjjden, de bedoelde gracht ook in hare tegenwoor digheid is aangevangen, en dat zjj daarin de eerste spade gestoken heeft. Tot 1329 waren de heeren van Altena vry en onafhankelijk van Holland, totdat in 1333 Willem IV, de zoon van Gerard I, leen man werd van graaf Fioris IV jegens Al tena en Woudrichem, die de belangrijkheid van Loevestein, zoo gunstig voor Holland aan twee rivieren gelegen, erkende en het slot toen het vaste eigendom van de Hol landsche grafelijkheid deed worden, en niet met Altena verder ter leen uitgaf. In 1377 vindt men den naam van 't slot zoodoende vermeld in een tractaat van Geldersche gra ven en edelen zonder dat een heer van Al tena het met zjjn handteekening of zegel heeft bekrachtigd; in 1394 vindt men mei- ding gemaakt van een bijeenkomst van Gel dersche en Hollandsche Rade, te Loevestein gehouden, en omstreeks het einde dier eeuw zjjn in de gerechtsacten de eerste teekenen terug te vinden van het geweldig optreden van Bruisten van Herwjjnen, aan wien door Albrecht van Beyeren het bewaren van Loe vestein was opgedragen. Onrechtmatig hield hjj schepen met graan op den stroom aan en werd deswege veroordeeld; later, rent meester van Zeeuwsche heerljjkdommen ge worden, werd hjj verdacht van oneerlijkheid en bekwam na overbrenging naar Amster dam huisarrest; hjj wist toen te ontsnap pen, ontkwam naar Loevestein, versterkte en verdedigde het, doch tevergeefs. Spoedig werd het ingenomen en Bruisten zelf met zjjn zonen gevangen genomen. Bjj de ge deeltelijke verwoesting van het slot, die bjj het scherpe beleg, dat hier plaats had, nood zakelijk werd, heeft Willem van Ooster- vant een der twee torens van den voorhof van het slot doen springen; deze stortte in puin en is nimmer weder opgebouwd ge worden. f In de volgende tientallen van jaren had ook Loevestein iimerlqk en uiterlijk het ru- moet te bemerken, dat in die dagen geheel Nederland vervulde, dat i» die dagen de ireewpiegeling van den onafgebroken strjjd der opvolgende vorstenhuizen was. Jan van Langerak, die door Graaf Willem VI werd aangesteld, erkende In 1417 Jacoba van Beieren «Is sjjn wettige heerscheres; hjj werd tot haar ridder geslagen na den twee den veldslag bjjAlfen in Rijnland, en het was onder zjjn bestuur, dat men Otto van Schonen en anderen, die fai den strjjd te Gorinchem gevangen werden gnomen, op het slot hracht. Een kenmerkende periode van Loevestein wsb ook die, waarin Philips van der Lek, dè bastaardzpon van Jan van Polanen, i het slot beheerde; tegelijk met hem echter werd door Dirk van Heukelom, door den Hertog Jan van Brabant als zoo danig aangesteld, recht beweerd op het kas teleinschap, en de uitspraak, die door de behje partjjen werd ingeroepen, stelde daar bij dfn laatsten in het geljjk. Dirk van Heu- keloifc was het, die het slot aan Philips van Bourgondië overdroeg en die het besluit van dezen uitlokte, (jat Loevestein nimmer zou worden gescheiden van Holland; zjjn opvol ger Jan van Hoirne, admiraal van Vlaan deren, wist voor zich de tol van Woudrichem te verkrijgen. Na hem kwam Fioris van der Dussen. Tenslotte zag Loevestein zich aan het einde der vijftiende eeuw in pandschap gegeven aan den Hertog Albert van Saksen Meissen, die voor den Roomschen Koning Maximimilaan I en als voogd van diens minderjarigen zoon Philips, gouverneur dezer landen was geworden en in die be trekking zoodanige aanzienlijke voorschot ten had gedaan, dat de Keizer, die niet ten onrechte de geldelooze werd genoemd, hem deze onmogelijk kon terugbetalen. Eer&t onder het bewind van Philips zelf werd de schuld aan Albert van Saksen, voordat deze in 1500 te Embden stierf ingelost; maar ter eere van de beide beroemde of beruchte mannen, die bjj het pandschap betrdkken, waren, vindt men in den grooten schoorsteen van Loevestein's raadkamer een muurschil dering, welke de beide Bourgondische en Oostenrjjksche geslachtswapens vertoont, omstrengeld door de orde van het Gulden Vlies; zjj is waarschijnlijk tUBSchen 1491 en 1495 gesteld, later echter achter een, plan ken beschot bewaard geworden, totdat zij in 1863. bjj het wegbreken opnieuw te voor schijn werd gebracht. Wanneer wjj wandelen over dien voorhof, dan is het ons alsof bet tafereel voor ons oprijst, waarin wjj in de 16e eeuw de ruiters van Perea in hunne wijde mantels gehuld en bij het schamel licht van het wachtvuur vereenigd, ge legerd zien dichtbij elkander, hoorend met verschrikking het verhaal van den gejieim- zinnigen Emissario, den boodschapper van den Prins, die het een deel van Perea's rui ters deed vergaan in het moeras en het andeie deel den volgenden dag zal doen ver- gaannoor kruitdamp. Wanneer wjj over den slotbrug het werkelijk slot betreden, dan zien we voor ons afspelen den vreeseljjken en wanhopigen strijd, dien de handvol Geu zen hier uren achtereen tegen de Spaan- schen overmacht voerde, en naarmate wjj *mrder in het slot doordringen, Is het steeds de geest \an die Geuzen dis ons omringt, ia het hun kamp, die een voorbeeld gaf naar buiten, welke we ons herinneren. En mede dat onhistorische doet ons bjj een bezoek aan dat slot, dat innerlijk gevoel van ontzag verkrijgen voor elke plaats, van welke wjj weten, dat eeuwen en eeuwen achtereen hier menscheljjke strjjd is gestreden en menscheljjk leed is geleden; voor elke plaats, van welke wjj ons af kunnen vragen met welke gevoelens bezield moeten zjjn geweest degenen, die hier eens hebben ge staan; van welke onrust moeten hebben ge tuigd de blikken, die wjj nu slechts in be wondering over het omliggend landschap werpen, van welken hartstocht misschien hebben gesproken de gevoelens, die in deze zelfde ruimte zjjn ontkiemd. Lang bleef het kasteel niet in handen der Spanjaarden; na het innemen van het slot te Gorinchem door de Watergeuzen, verliet de bezetting het en de troepen van den Prins, die onder Marinus Brandt naar hier kwamen, vonden gemakkelijk werk om deze sterkte in te nemen. Zjj werd bjj besluit der Staten van 1676 omwald, en in de dagen van Leicester's bewind door den vreemden Hopman Charles van Trillo beheerd, niet zonder klacht van de omgeving, daar deze commandeur van Loevestein allerlei vage bonden tot het maken der vestingwerken bezigde. Zjjn opvolger was Caspar van Bloys van Treslong, na wiens dood, bjj het beleg van Rjjnjjeek in 1595, de sterkte in handen kwam eerst van Jacob van Haves- kerken, daarna van den ridderlijken Gideon van den Boetzelaar, die als gewoon ambas sadeur bjj den Koning van Frankrjjk het recht verkreeg om een plaatsvervanger te stellen. Deze plaatsvervanger was eerst Camphuise, later de beruchte Jacob Prou- ning, genaamd van Deventer, die als zoo danig den last had den meest doorluchten gevangene, die Loevestein ooit heeft geher bergd, den grooten Hugo de Groot te be waken, toen deze tegeljjkertjjd met Hooger- beets hier gevangen werd gezet, veroor deeld wegens misbruik van macht bjj von nis van 18 Mei 1619. Geen gelegenheid om het den beiden gevangenen in hun kerker zoo moeiljjk mogeljjk te maken liet hjj voor bijgaan. Mevrouw HoogerbeefS is in Loeve stein gestorven door gëbrek aan het aller eerste wat een zoo zware zieke als zjj was noodig had; Hugo <m Groot, die in deze ge vangenis, gelijk hjjwHV geschreven heeft, onze taal heeft leeraA jfefhebben als nooit tevoren en die hier van de studiën, welke zjjn naam beroemd maakten tot over geheel de wereld en voor geheel het nageslacht, misschien het beste schreef, ilfa gelukkiger dan hjj. Hjj behield zjjn j ;ade en zjj be nevens zjjn twee gedienstigen, bewerkstel ligden zjjn merkwaardige vlucht, waarvan men de moeilijkheden eerst leert kennen, wanneer men het kasteel bezoekt. Dat die vlucht oogluikende zou zjjn toegelaten, is niet wel aan te flemen, wanneer men be denkt aan welkè vervolgingen ook later Hugo de Groot nog is blootgesteld geweest; het is evenmin te gelooVen, wanneer men er aan denkt, dat men Hoogerbeets nog vjjf jaren lang in ijjjn kerker heeft gelaten. Het jaar na De Groot's vlucht was Mar cus de Bjjl commandeur van Loevestein, en hem werden de negen Remolstrantsche pre dikanten toevertrouwd, die tegen de Synode van Dordrecht hadden gezondigd. Onder hen was Arnoldus Geestermans, die in zjjn kerker gevolgd werd door zjjn trouwe ver loofde Suzanna van Oostdjjk, die in Loeve- stein met hem trouwde en er bleef totdat^ V In den nacht van 19 op 20 Juli 1681 het allen negen predikanten behalve onge- J H(M,' lukkigen Prince, die verdronk en Mtojnaé Boons, die tevoren in zjjn tfcrker was over leden, gelukte te ontsnappen. Hier schijnt het zeer geloofwaardig, dat de bevelhebber der vesting niet nagelaten heeft oogluikend die vlucht toe te staan. Om strjjd roemen de gevangenen in de brieven, die zjj a*n de hunnen schreven, over zjjn edel ged/ag en zijn beminnelijke houding. GidAn van den Boetzelaar was de^hijkt- ste wekeljjke kastelein van Loevestein; hij. stierf il 1634 en na zjjn dood werd het kas teleinschap afgeschaft en Loevestein toe vertrouwd aan den commandant der bezet ting vaJ Woudrichem. Als zoodanig was het Adriaam van Cuyk, die in de» eersten Augustlsnacht van 1650 den somberen stoet van koMsen begeleidde, welke op last van Prins fVillem II hier de zes Hollandsche regenten bracht, Jacob de V/itt, Keyzer, Stellingwerf, de Waal, Ruil en Duyt, ert inkerjprde tezelfdertijd, dat deVPrins zijp op Amsterdam deed. SleBlts korten tjhj/hebben de heeren hier gevangen ge leten; veel te kort in elk geval om te lee- ren het trotsche regentenhoofd te buigen; lang genoeg echter om de haat tegen het huis van Oranje te doen ontstaan, die de Loevesteinsche factie heeft bezield; lang genoeg om het „Gedenckt aan Loevestein" tot een politieke en staatsrechterlijke leuze te maken. In het laatste der zeventiende eeuw wordt Loevestein de gevangenis van den Engel- schen admiraal Askuye, krijgsgevangen ge maakt in dén vierdaagschen zeeslag; zes jaren later is het Paulus Wirth, de bekende generaal in Staatschen dienst, die hier den Franschen generaal de la Motte het hoofd deed stooten. In 1675 was het Abraham van Wicquefort, Hollander van geboorte, toen maals resident van Polen en van Brunswjjk, verdacht van geheime briefwisseling met de vijanden van den Staat, die hier gekerkerd werd; ook hjj échter ontsnapt^na een ge vangenisstraf van vier jaren, en evenzoo ging het met den Dordtschen burgemeester Simon van Halewijn. In de achttiende eeuw heeft Loevestein twee gevangenen van hoogen rang te mel den; de eerste was generaal Pieter de la Vraeaelijka toonaaien bij dan zondvloed in China. Hun eigen kinderen opgegeten. door Overste F. NATWYL te Hankow. Het geruisch van het water maakt de menschen langzamerhand waanzinnig. Het eentonige, ononderbroken, klokkende geluid, waarmee de ongehoorde watermassa's on weerstaanbaar hun weg vervolgen, velden en bosschen, huizen en menschen onbarm hartig verzwelgend, dat is niet meer te ver dragen. Alle oriënteering is op deze uitge strekte zee onmogelijk en de vrijwillige hulpkolonies in hun roeibootjes of in de en kele motorbarkassen kunnen slechts op goed geluk trachten, de ver afgelegen hellingen der bergen te bereiken. De menschen in den boom. Als wjj maar werkelijk helpen konden! Doch wat kunnen die honderden kleine vaartuigjes doen, zelfs al werden het er dui zenden, in een land waar millioenen men schen schreeuwen en bruillen in uiterste doodsangst. Vandaag nog zag ik er eenige dozjjnen hangen in één zwakke boom, die al bjj na onder de last bezweek. Onze boot kon er hoogstens nog een paar opnemen; de anderen zoqden moeten wachten. En wachten beteekent een zekere dood... Langzaam sturen wjj met ons drieën blan ken op de boom- Aan. Wjj hebben onze revol vers klaar en houden een paar ijzeren stan gen op om een eventueele stormaanval op ons bootje te kunnen afslaan. Doch het water is verraderlijk en sneller dan wjj. Voor wjj nog bjj den boomstam zjjn, is deze reeds door zwaar rondkolkende takken en palen omvergeworpen. Van de menschen, die wjj hulp zouden brengen, is niets meer te zien. De gele, sljjkerige vloeistof heeft hen opgezogen. Doch wat zjjn een paar do zijn menschenlevens in deze grootste men- schenslachting, die de wereld ooit heeft be leefd? Wat er in het pak zat. Op een half overstroomd vlot van ge vlochten bamboe, waarschijnlijk het vroe gere dak van (ten armelijk huisje, ontdek ken wij twee vrouwen. Zonder een woord te zeggeel laten zij zich in de boot hjjschen. Onze aandacht wordt getrokken door een pak, dat e^n der vrouwen zorgvuldig ver borgen houdt. Wij moeten weten, wat erin zit; misschien it het wel iets, waardoor pest en andere ziekten kunnen worden overge bracht in het {tamp van de dakloozen. Op ons bevel opent de vrouw zonder aarzelen het pak. Met ontzetting zien wij de over- byfselen van een ongeveer driejarig kind, waarvan alleen het hoofd nog zoo ongeveer intact is. Uit fiet vermagerde lichaampje zyn groote stukken gebeten en gesnaden. Onder de brandende zon loopt ons een koude rilling over hef lijf. „Het was mjjn\ kind, groote heer", zegt de vrouw onbewWen. „Mijn moedet'llil ik hadden al vier dagen niet te eten Zijn dat nog wel menschen De pestlucht. Eindelijk komen wjj weer i^ de buurt der bergen. De bodem is hier reeds hooger en op enkele plaatsen steekt een dorpje op den top van een heuvel als een klein eilandje uit de zee op. Zoodra onze boot in het ge zicht komt, vérzamelen de bewoners zich aan die zijde van het dorp, waar wjj zullen Hijkbaar is de nood al hoog geste- it de menschen schreeuwen en ges iets wat de Chinees anders nooit doety Het is hard, maar wij zullen toch sleófits enkelen van die menschen mee'kun nen nemen. Met; ons tweeën waden wij reeds de laatste meters door het water, om onze keuze te doen onder de ongelukkigen een hartverscheurende plicht. Plotseling een schreeuw van den Chinees die aan het stuuijfVan onze boot zit. Vol ontzetting en afschuw wijst hjj op een berg lijken in een dep straten van het dorpje. Eén blik en wij keeren terug; de blauw zwarte, vreeselijk opgezette gezichten laten 'geen twijfel meer omtrent de doodsoorzaak en een lichte windvlaag doet nu ook de vreeselyke pestlucht 1 tot ons doordringen. Het is afschuwelijk, ^Wn ook de overleven den te moeten overlaten aan dezen zekeren dood, doch wij kunnen niet riskeeren, dat wij iemand met pest onder de leden in het kamp brengen qn zoo den dood van alle reeds geredde personen veroorzaken. Er helpt niets aan, het zou onverantwoordelijk zijn en jammerend schikken de ongelukkigen zich in het onvermijdelijke, als zjj zien hoe wjj ons weer verwijderen. is weer ve ie, die \n 1 1500 menschen in het water gejaagd. In het kamp der vluchtelingen is het een gekrioel van halfnaakte en bijna verhon gerde menschen. Er is nauwelijks een hand vol ryst voor elk. Wij zijn geheel aange wezen op vrijwillige bijdragen uit de ste den, die nog gespaard zyn gebleven. Er zyn een paar primitieve hutten gemaakt van by elkaar gebonden bamboetakken en ge scheurde lappen. Daarin liggen de sterven den. Geheele brigades van koelies graven massagraven voor de ontelbare lijken die er eiken dag bijkomen. Medicijnen hebben wy byna niet; wie zonder dat niet beter kan worden moet sterven. En nu gaat het in ons kamp nog betrel^elyk goed. Verleden week hebben de autoriteiten een andere kolonie van ongeveer 1500 personen, verder stroom opwaarts, eenvoudig in het water laten jagen, omdat er gevallen van cholera waren voorgekomen en men vreesde voor een epi demie. In een ander kamp bleef de toevoer van levensmiddelen dagenlang uit; er ont stond onder de geredden een opstand tegen de kleine politiebezetting, die eenvoudig uit zelfbehoud gedwongen werd tot een massa slachting, waarby 2000 mannen, vrouwen en kinderen werden gedood. Getallen van de ramp als geheel zyn eenvoudig niet te ge ven, doch het aantal slachtoffers zoowel als de voorkomende gruwelen zijn veel erger dan zich denken laat. Wy kunnen ons trouwens van den omvang der ramp gehn voorstelling maken; zelfs van de af zonderlijke kleine episodes kunnen wy niet ten volle het vreeselyke beseffen. Hoe de zondvloed ontstond. De overstrooming was geen verrassing, doch met dat hl was er toch niets tegen te doen. De buitengewoon zware sneeuwval van den afgeloopen winter, gevolgd door de eindelooze stroomen regen van voorjaar en zomer waren voor de autoriteiten reeds maanden geleden aanleiding om te waar schuw^ tegen het gevaar, dat de Jangtse- kiang en de Hoancho buiten hun oevers zouden treden. Ook in normale tijden ligt de waterspiegel der rivieren ver boven het omringende land, in toom gehouden door reuachtige dijken, die echter door de poli tieke onrust van de laatste jaren verwaar loosd zyn. Bovendien alle -menschenwerk staat machteloos. Als de waterspiegel bin nen enkele dagen 12 14 M. stijgt. En de millioenen menschen, die hier in de grootst denkbare armoede leven, kunnen geen maatregelen tot afweer nemen, of zelfs maar vluchten voor het dreigende gevaar. Zy hebben geen geld of geldswaardige be zittingen in hun kale hutten en de dichtst bijzijnde veilige plaats ligt misschien drie- of vierhonderd K.M. verderop. Het is hun onmogelijk, hun uitgemergelde lichamen zoo ver voort te sleepen. Neen, als de ramp komt, dan moet zij maar komen en wien zij treft, dien moet zy maar treffen. En op een ziekeren morgen, nadat reeds dagenlang een woedende typhoon tallooze hutten had weggevaagd, werden ook de alijkerige golven der rivieren oveï de dijken gedreven. Eerst langzaam en schijnbaar zonder gevaar te veroorzaken, dan met toe nemende snelheid, zóó dat vluchten niet 'eens meer mogelijk was. Het alles vernier lende water had in enkele uren onafzien bare stréken onder water ^ezel^Irjjst- en katoenaanplantingen verwofst, vee en men schen gedood. In tot waanzin gestegen doodsangst vluchtte men op daken en in boomen; als reusachtige bijenzwermen hin gen de ten doode (pgeschreven menschen dagenlang in de takken, totdat honger en vermoeidheid de handen verslapten of het steeds wassende water ook het laatste toe vluchtsoord bedolf. Hankow zelf staat bijna 18 M. onder ter. Daar is het water één griezelige gol vende massa vol halfvergane menschen- en dierenlijken, die aan huizen en telegraaf palen blijven hangen en door het afschu welijke gezicht en de ondragelijke stank den overlevenden het leven tot een hel maken. De doorweekte, half bedorven levensmidde len, het ong^jmkte, vuile drinkwater en de jpor stank "bedorven lucht hebben reeds thans verontrustend veel gevallen van dy senterie en typhus veroorzaakt. Wat moet het worden, als deze van alle hulp en toe voer afgesnedèn stad nu ook nog door een epidemie wordt bezocht? Die verschrikking kan men zich eenvoudig niet indenken. Mi (Nadruk verboden.) Rocque, die \n 1749 Hulst verraderlijk aan Legrand in, het sioopen van de vesting had de JYanschen overgaf, en die hier stierf; verboden. de |Weede was graaf van Bylaqdt, die in 1793 Breda aan den vjjand overleverde, en die twee jaar later van hier naar Muiden werd overgebracht Tevoren had men bin nen de wallen in 1787 reeds de Pruisen ge zien, welke den stadhouder Willem V ter hulpe kwamen; in 1795 werd het slot aan de Franschen overgegeven en een slotvoogd aangesteld, die bleef tpt aan de inlijving bij Frankrijk in 1810; in de drie jaren der Fransche heerschappij, zijn Spaansche, En- gelsche en Russische krijgsgevangenen hier gekerkerd geweest. Op 16 December 1813 verliet het Fransche garnizosh met stille trom het slot en trok over/Poudeïooyen langs de Maas naar HedeU'reeda den vol genden dqg kwamen de Pruisen binnen. Slechts valt nog de gevangenschap der Bel gische officieren in 1831 te vermelden, wel ke ook met de ontsnapping der ingekericer- den eindigde; en sedert Is de geschiedenis van Loevestein er eene geweest zonder eenige gebeurtenis van be teekenis. De genie is eT gehuisvest gebleven; men heeft de sterkte gelaten gelijk zjj was, nadat Napo leon I tegen het advies van zijn kolonel De stichting der Vereeniging „Slot Loevestein". In den laatsten tijd is de aandacht voor Loevestein gestimuleerd. Toen op 29 Augus tus 1925 een aanzienlijk gezelschap Neder landers, in verband met de herdenking van Hugo Grotius in dat jaar, Loevestein be zocht, werd dit gezelschap zoodanig door den vervallen staat, waarin het verkeerde, getroffen, dat spontaan op de terugreis aan boord werd besloten tot de stichting eener vereeniging „Slot Loevestein", die zich ten doel stelt gelden voor een zoo volledig mo gelijke restauratie bijeen te brengen. De tijden zyn er intusschen niet naar, dat thans deze gelden kunnen vloeien, maar toch is het een aangename gedachte te weten, dat regelmatig aan heV Slot Loevestein, ook en in het bijzonder van »de zijde der Regeering door de Monumentencommissie, aandacht wordt geschonken. Het is te hopen, dft deze cultuurhistorisch en historisch zoo belang rijke plaats eens weer zal kunnen worden getoond In allen luister, die zij heeft be zeten! MODERNE SCHATGRAVERS. De onuitroeibare dorst naar schatten. (Door onzen reizandm correspondent). De schatgraver» zijn met uitgeetorv» Wèl liggen steden veriaten en dood, die voor eenige tien tali en jaren van woelig leven p. tuoga waren, ook zijn de wegen, waarlanj, eens da goudzoekers van Aiaeka troklun, eenzaam geworden en ie het diamantzoak» een door den Staat georganiseerd bedrijf, inaar er zijn andere schatten. In Het Niemandsland van Australië, hou- derd mijlen van alle teekenen der levam, wereld verwijderd, leven vijftig stoere kerok die naar opaal graven. Zij wonen onder de aarde in loopgraven en eten slechte 'g Zon. dags vleesch. Eenmaal per week komt een auto door de van wegen gespeende woestenij naar O co her I'edy, zooais het schatgraven, oord heet, en brengt de levensmiddelen eo post. In Zuid-Auierika trekken vier veracflu- lende expedities door de oerwouden, uiige- niet met alle moderne hulpmiddelen, ge- financierd door kapitaalkrachtige vennoot schappen, op zoek naar de schatten, 'die de lnca'g verstopten toen de blanken hun land veroverden. Honderdmaal meldd© men reeds dat men dien grooten schat had gevonden maar even zoovele malen bleek, dat meB slechts een klein depot had ontdekt No« steeds w het geheim van den geweldig» lnoMcbat met opgehelderd. In het ial van den dood'' zoekt men echter naar wolf. ram Van Los Angelos gaan wij per auto twee aagen lang door de Moj ave-woestijn de uitloopera der Sierra Nevada naar Lenepine om vandaar 100 Meter onder den zeespiegel te duiken in een van de verschrikkdijkate streken der wereld, een van de heetste dalen der aarde. Aan den rand van dezen woestijn wordeif de films gedraaid, die m Afrika spe len. Die in Hollywood opgenomen films ver tonnen bijv. scènes uit het vreemdelingen- legioen. Wegen zijn hier niet meer voorbij eenige zoutmeren komen wij over rots paden, die, tientallen jaren geleden door goudgraf vers wea-den uitgehakt, moeizaam in het „dal van den dood", Hier ia geen spoor van vegetatie. Biecht* hitte en stof. De aarde is met zoutkristallen en kali bedekt. Rondom rijzen kale rotsen op tegen den heideren hemel. Man moet er overheen klimmen om in het eigenlijk# hooiddai te kqmen. Een star maanland- schap omgeeft aen bezoeker twee dagen lang. Een plateau wordti bereikt. In het nudden van deze koude eenzaamheid ligt eèn uitgestorven stad. Een stad met hotel» en bars en vele halfvervallen hulzen, een stad voor ongeveer BU.U0Ü menschen. ökidor heet ze. Goudgravers bouwden ze toen de roes in Caiifornië zijn hoogtepunt had be reikt. Nu leeft er slechts één enkel mensch. Te zamen met duizenden ratten. Op klaarlich ten dag loopen zij regimentsgewijze door de straten, hokken in de vensterbanken der danszalen en in de loketten van de tallooze bankgebouwen. Twintig jaar geleden knalden hier neg da revolvers, kolkte er een rusteloos leven„ vlo- gen de leeren zakjes met goudpoeder over de bats en in dén echoot der schoons dans meisjes. Koof bouwden watergebrek deden eleohts één enkel mensch hier achterblijven. Hij is in lompen gehuld, half waanzinnig, zijn witte haren fladderen langs zijn gelaat. Nog steeds gelooft hij de groote ader te zullen vinden, nog eenmaal goud in klompen ta bezittenr Steil afwaarts van dele stad voert de weg in het dal van den dood. In dudzend kleuren lichten de bergen in den omtrek, als een lijkkleed sahemert da aarde v/it van d© zoutkristallen. Dan komt een streek, die koolzwart is van vulkanische aach. En dan komen da zandduinen, een eindelpqze woestijn, die in niets verschilt van de Zandheuvels der Sa hara, hier en daar aleénta onderbroken door een dorre cacteëen. Overal stoot men op graven. Lage heuveltjes, met een spader er in gestoken inplaata van een kruis. In den steel zijn naam en ouderdom uitgesneden. Grijsaards liggen hier, maar ook heel jonge menschen, allen door den dorst naar goud hierheen gedreven en door de hitte en moeidhekL door dorst en vertwijfeling ge dood. „Gestorven van dorst" staat op de meeste graven Dan wordt de aarde weer effen en glad alB een renbaan. En na een dag van klam me hitte overvalt ons een ijzige koude in de oase „Furnace Ranch", een boraxmijn, die aan een Engeleche mijnbouwmaatechappy behoort. Hier wordt door Indaanen geiwerkt. Geen an<ter ras kan deze temperatuur ver dragen. Den volgen4£L#ag gaan wij voorbij het „gallvtld van d!h duivel", Zout, dat in den vorm van heftig bewogen zeegolven gekristaUeerd is. Overal zijn stukken steen losgebroken, steed» moeilijker wordt het voor de auto om v erder te komen. Het steeds meer moeite om door de duineWJ komen, door de dorre eenzaarrteeid zonder wegen. Tien uur rijden wij door het dal, moetten geen enkel levend wezen. Geen dür, geen mensch, geen grashalm...... De koeler stoomt, stoot rookwolkjes to» lucht, onze waterzakken zijn leeg. tegen den avond vinden wij een bron. Dwh in de buurt daarvan liggen de verbleekte skeletten van twee menschen en een paart- Treurige waarschuwing om het waiw f*"1 aan te raken. De koeler kunnen wtfvun®- maar meer niets. De bron Is veflgiftig®- Door de natuur vergiftigd, sterk aitwd®0®" houdend. Vele goudzoekers stierven hier, to« dachten dat ze gered waren. Weer een nacht,' dis koud hsWm onvergetelijk schoon de, ofsdjooo d« wng^ het verhemelte blijft kleven en f steeds kwellender wordt. E«n moeilijke klimpartij over d» l"*' van de Sierra Nevada, terugkeer na*t u» Angek*. worden da X 3. zijn da bakanda A»pirin-T«b%H#n In dan handel. Sederi 30 jaar bestrijdt man ver- koudheidsziekten, rheumatiek en alle pijn met Aspirin -Tabletten. U kunt dus het volste vertrouwen in dil len.. de wereld Lat op (ten oranjeband. Prijs ?5 ets. brachte monsters onderzocht, die veel van liet kostbare metaal Wolfram inhouden. Te weinig echter om het uit deze dalen te halen, te Weinig om de koeten van aan te leggen waterleidingen en de fantastisch hooge loonen te dekken, de menigvuldige voorzorgen, die noodzakelijk zijn. Mislukte tocht? De BchatgTavers trekken er opnieuw op uit, zuilen betere monsters meebrengen, zullen nog cfieper in de woes tijn binnendringen. Wolfram,, goud, diamanten, opaaldat alles is slechts een voorwendsel. De mensch eo, die deze gaan roeken, te genwoordig evengoed als voor honderd vjaren, worden door een hartstocht gedreven, die onuitroeibaar is. Fanatiek gelooven zij aan hun geluk. En dikvijla vinden zij het. Ook thans nog LAND- EN TUINBOUW. Onze zuiveluitvoerWn Augustus. Zeer lage cijfers voor boter en kaas. Onze uitvoer van boter heeft volgens de maandstatistiek van den in-, uit- en door voer bewerkt door het Centraal Bureau voor de^Statistfiek, in Augustus bedragen slechts 2977 ton ter waard© van 3.632.000, tegen 4230 ton ter waarde van 6.212.000 in Augustus van het vorige jaar. Met den boteruitvoer zyn we nu bjj verleden jaar ruim 15 millioen gulden ten achter. In Augustus hebben we naar Duitsch'.and gezonden 1701 ton boter, naar Groot-Brit- tamiië 526 ton, naar België 475 en naar l'rankrjjk 213 ton. Onze uitvoer van kaas bedroeg 7716 ton ter waarde van 4.735.000, tegen 8729 ton ter waardë van 6.281.0(H) in Augustus 1930? Met de kaas zjjn we nu precies 10 millioen gulden ten achter bjj verleden jaar. Er ging in de vorige maand uit ons land 3069 ton kaas naar Duitschland, 1780 ton naar Beigië. 1328 ton naar Frankrjjk, 662 ton naar Groot-Brittannië en 271 ton naar Spanje. Van de uitgevoerde kaas was 1182 ton volvette Goudsche, 1253 ton Goudsche 40 plus, 182 ton tjGoiidsehe 30 plus, 283 ton Goudsche 20 «plus, 2188 ton Edammer 40 plus, 203 ton Edammer 30 plus, 786 tor. Edammer 20 pluaj 411 ton gemalen, gerasp te, korstlooze, blok-, weekc, zachte, Lim- burgsche en smeerkaas en 1228 ton andere kaas. De uitvoer van gesuikerde gecondenseer de melk heeft in Augustus bedragen 2700 ton ter waarde van 797.000, tegeh 3004 ton ter waarde van 983.000. De voornaamste afaxgmerswaren Malak- ka met 885 ton, Groot*-Brittarïnië met 576, Nederl. Oost-Indië met 237, Zuid-Afrika met 199 en Cuba met 171 ton. De cjjfers voor gesuikerde gecondenseer de ondermelk waren: 10.928 ton ter waarde van 1.816.000, tegen 10.448 ton ter waarde van f 1.977.000. Van dit belangrjjke artikel ging niet. min der dan 9884 ton naar Groot-Brittannië. Verder voérden we nog uit: 18fit ton on gesuikerde gecondenseerde volle melk (waarvan 979 ton naar Groot-Brittannië, 2'17 ton naar\ Peru en 102 ton naar Cuba) ter waarde v*n 658.000, tegen 1870 ton ter waarde van 472.000 en 602 ton melk poeder vari volle melk (180 ton naar België, 165 ton naar Frankrjjk en 124 ton naar Groot-Brittannië) ter waarde van 316.000, tegen 676 ton ter waarde van 412.000 in Augustus van het vorige jaar. t)e gezamenlijke waarde van de in de eerste acht maanden van dit jaar uitge voerde gecondenseerde volle- en ondermelk en melkpoedCT van volle melk bedroeg ruim 29 millioen gulden (haast zooveel als die van de uitgevoerde boter), tegen ruim S0*>4 milioen in hetzelfde tjjdvak van 1930. SPORT EN WEDSTRIJDEN. Programma voor Zondag 28 Sept. K. N. V. B. Afdeeling I. Ie klasse. Enkhuizen: West FrisianH. V. V. Schiedam: Hermes-D. vJ' S.*'t Gooi. Haarlem: Rr C. H.—K. F. C. Den Haag: H. B. S.Sparta. IJmuiden: Stormvogels—Ajax. 4e klasse E. Utrecht: VoorwaartsSoest. Utrecht: Kampong—Victoria. Afdeeling II. Ie klasse. Amsterdam: Blauw Wit-Fejjenoord. Den Haag: A. D. O.—V. S. V. ZaandamZ. F. C.H. F. C. Rotterdam: XerxesV. U. C. Hilversupi: HilversumD. F. C. 2e klasse- A. Dofldrecht: O. D. S.O. N. A. Rotterdam: ExcelsiorD. H. C. Rotterdam: R. F. C,'—V. I. O. S. Rotterdam: OMtep-S. V. V. Rotterdam: SteeDtloogerUnites. 2e klasse B. Vlaardingen: Fortima—-V. O. C. Rotterdam: NeptunuaQuick. terdam: O. V. V.—D. G. X. Gouda: Gouda—iB. M. T. Delft: B. E. C.—V. D. L. 3e klasse A. Bodegraven: Bodegraven—Scheveningen. Gouda: G. S. V.Lugdunum. Leiden: L. F. C.—U. V. S. Leiden: A. S. C.—Alphia. Hillepom: HdllinénR. V. C. 3e klasse C. Sliedreeht: SliedrechtVriendenschaar. Leerdam: L. S. V.—S. V. W. Dordrecht: MerwedeEmma. Schoonhoven: SchoonhovenLeerdam. 3e klasse D. Rotterdam: Steed Volharden 1 The Rising Hope. Rotterdam: E. D. S.'t Noorden. Rotterdam: CoalD. H. S. Rotterdam: TransvaliaOlympia. Rotterdam: de Musachen—V. F. C. 4e klasse B. Den Haag: H. D. V.—Tonegido. Moordrecht: MoordrechtCeleritas. Voorburg: TerlaakWaddinxveen. Delft: O. B.de Jagers. f 4e klasse C. Dordrecht: Fluks's Gravendeel. Rotterdam: S. I. O, Di>R. D. M. Lekkerkerk: LekkerkerkS. E. P. Reserve le klasse. Rotterdam: Sparta IIH. B. S. II. Rotterdam: Fejjenoord IIA. D. O. II. Gorinchem: Unites IIC. V. V. II. Delft: D. H. C. II—Excelsior II. Reserve 2e klasse B. Dordrecht: D. F. C. IIExcéhyor III. Gouda: Olympia IIFeijenoord III. Schiedam: S. V. V. II—R. F. C. Ij. Rotterdam: V. O. C. II—Ne*>tuffüa II. Den Haag: H. V. V. II—Fortuna II. Reserve 3e klasse D. Gouda: O. N. A. U-hG. S. V. II. Utrecht: Utrecht IIBodegraven II. Afdeeling III. Ie klasse, j Hengelo: TubantiaZ, A. C. Apeldoorn: Robur et VelooitasGo AhealL Arnhem: Vitesse—Enschedé. Zwolle: P. E. C.—A. G. O. V. V. Almelo; HeraclesWageninsJm. Afdeeling IV. T le klasse. Maastricht! M. V. V.Blejjerheide. Eindhoven) P. S. V.-^L.'O. N. G. A. Tilbuig: Willem It—N. O. A. D. Den Bosch: B, V. V.—Eindhoven. ValkenswaArd: de Valkr-E. A. C. Afdeeling V. a© klasse. Leeuwarden: LeeuwardenVelocitas. Leeuwarden: FrieslandAlcides. Leeuwarden: Frisia-Achilles. Groningen: Be Quick—F.'V. C. Veend am; VeendamG. V. A. V. G. V. B. le klasse. Dilettant IGouda III, Moercapelle IBoekoopscheJloys I. O. N. A. III—Schoonhoven fl 1 11.30 uur. Gouda IW—Moordrecht H 11.30 uur. Zwervers I—-Gouderak I 2.30 uar Haastrecht IOlympia III. •Jfc^dasse A. Olympia IV—«Haastrecht II s» 11.80 uur. Woerden IILekkerkerk JI. >ns' Boakoopsche Boys H—G. S. V. III. 2e klasse B. Nieuwerkerk I-^Jouderak II. Waddinxveen IIIOlympia V 12 uur. Zwervers IIDilettant II 12 uur. O. N. A. IV—G. S. V. IV. de klasse A. Woerden III—LekkeAerlf III 12 uur. Groeneweg I—Boskoopscl.e Boys III. Schoonhoven III—Gouderak III 12 ifur. Gouda VNieuwerkerk II 11.80 uur. Se'klasse B. Nieuwerkerk IIIGouda VI 12 uur. Grogneweg IIMoercapelle II 12 uur. Moordrecht IIIZwervers III 22 uur. Boskoopsche Boys IVO. N.^A. VI 12 u^r. Overzicht. Er is ajs. Zondag weer volop te genieten, want het uitgebreide progiamm^' geeft eitk wat wils. Liefhebbers van eerste klasse voetbal kunnen'hun hart ophalen bjj H.B.S. Sparta, Stormvogels—Ajax, Blauw Wit Fejjenoord om slechts enkele ontmoetingen mét. een pikant sausje te noemen. In onze omgeving xormt d$ hoofdschotel, hetgeen de Goudse» tweede klassers <ms voorzetten. Om de 14 dagen speelt elke club thuis en zoo is het Zondag de beurt'aan Gouda. De róód-witten begonnen met een 41 overwinning op V.D.L. nu zjj de smaak «reet te pakken hebben, mogen we wel veronderstellen dat op eigen terrein dit fraaie succes zal worden bevestigd. B M.T. {s de tegenpartij, de Hagenaar? begonnen met een nederlaag en ook i*n *u'l.»o zjj er niet aan ontkomen ,v O.N.A. gaat naar O.D.S. et ral Lachten Bh aar debuut aop ftoed mojj' i: te dbre •- gen. We gelooven, c.at de rooi-zwarten en thousiast er veor zullen wernen en ten be moediging zal 't zjjn al* één puntje wordt Vervoerd. i' De derde klassera krjjgen een zwaar menu voorgezet. G.S.V.I/ig-.lununi belooft spannend te worden, daar Jm.groen-witten van zins zjjn de onfortumljj <e nederlaag van verladen week goed. te maken. BodegravenScfcevën&gen is een strjjd tnsschen de vierde- en derde klasse kam pioenen. Een kleine nederlaag op eigen ter rein zal voor de club van Bejjen niet te ont- loopen zjjn. Bjj A23.C. kan Alphia toonen, wat zjj in haar mars voert. Schoonhoven- Leerdam kan wel eens een succes voor de bezoekers, die reeds geljjk tegen Merwede speelden, opleveren. Ten slotte verwachten we een nieuw succes voor de Gouwenaars bjj TransvaliaOlympia. De reserves zullen geen groote buit bin nen halen. Olympia 2, dat met een overwin ning begon, za) tegen ïjfenoord 3 nicer dan handen vol hebben. d.N.A, 2 zal .»p G.S.V. 2 de punten behalen, terwjji Bode- graven 2 zich miuohien van den goeden kant kan laten zi*i. In den G.V.B. is het voornaamste treffen tusschen Dilettant en Gouda 3. Ook Moer capelle en Bosk. Boys zullen elkaar oh het veld niet veel toegeven. Verder zullen de thuisclubs zich wel het moest doen gelden, met uitzondering van Gouderak, dat de Zwervers wel van rich zal afhouden. Onder redactie van de Damclub „Gouda". Secretaris de la Rejjlaan 14, lokaal der club, Markt 49. Probleem No. 778. cm cm. lfi|_ .«3. f§l jwi Zwart schjjven op: 1/6, 8, 12/14, 16, 18, 19, 21, 23/25. Wit schjjven op: 27, 28, 30, 32, 33, 35/37, 39, 40, 42, 43, 45/49. Probleem No. 71^. Zwart schjjven op: 8| 6» 7/9, f4, 17,«22, 28, 31/83, 38. Wit schjjven op: 20, 24, 30, 84, 40, 42, 45/50. Oplossing van Paebleeaa No. 771. Wit speelt: 26—21-, sV-^31, 89—34, 43 5. Oplossing van Probleem No. 772. Wit speelt: 47—41, 44—40, 89—38, 28:19, 40-35, 86:4. RUILBUREAU veor bona aa plaatjes. Vorige week.hebt U onze rubriek gemist. Zullen nu ^erst e verf onze belofte gestand doen en de jijst voor U afdrukken van ge gadigden vóór linnenkastbons. Mevr. F. te Hilversum: 1,02 linnenkast-' bons1 van d.d. 17-12 '29. B. P. v. B. te Gouda: 29 idem van d.d. Jj4-lJ-'29. Mevr. B. K. te Gouda: 45> itjem van d.d. 24-12-'29. Mej. G. B. te Gouda: 44 idem van d.d. 24-12V29. Mef. A. S. te Gouda: 74 idem van d.d. ll-S-^O. Mej. G. B. te Gouda: 164 idem van d.d. 2-4-'80. A. F. te Gouda: 70 idem van d.d. 5-8-'30. En die van ftlaverbladplaatjes: C. v. d. W. te Goüd|: 104 Klaverblad- plaatjes van d.d. 18-ló-'80. Q. J. te Gouda: 117 id. van d.d. 13-10-'80. J. G. de W, te Gouda: 66 idóra van d.d. 16-10-30. J. _B. v. V. te Gouda: 60 ideifa' ^an d.d. ,27-10-'30. 1 van d.d. M. de J. te Gouda: 61 idem 18-10-'30. C. de J. te jGouda: 26 idem Van d.d. l&-ll-'80. C. v. d. W. te Gouda: 104 idem van d.d. 26-ll-'30. J. R. te Goudé272 idem van d.d. 26-U-'30. ET v. W. te Gouda; 12 idem van d.d 26-ll-'30. P. v. E. te Gouda: 146 idem van d.d. 16-12-'30. M. V. te Gouda: 25 idem van d.d. 16-12-'30.o Zien we deze 2 ljjstjes even na met de reeds 'genoteerde ljjstèn Hagzegels, Peljka- nen d.d. 5-9-'31 en Droste's bons d.d. 29-8- *31 en die van Lever's bons d.d. 12-9V31, dan hebben we voorloopig drift. Hebben genoteerd voor» Joop L. te Gouda: 76 Lever's bons. Mevr. C. C. v. D. te Oudewater: 128 Dob- belmann's platen. W. N. v. Nte Boskoop: 172 Droste's platen. In een lange enyelop ontvingen we 7 groote platen, 16 kleine plaatjes en 63 bons van Verkide, wSarde 800 pnt. Er bevond ricji geen briefje in, weten, dus geen af- sender(Bter) en ook niet wat er voor ver langd wordt. Mogen we het ontbrekende nog «van weten Hebben verzonden aan: Neeltje v. E. te Stolwjjk: 46 Verkade's plaatjes (16 groote platen, waarde 45 kleine). A. H. v. d. L. te Oudewater: 51 Hag zegels. Dezelfde: 36 Hagzegels. D. v. d. N. te Gouda: 51 Hagzegels. A. den B. te Gouda: 36 Hagzegels. Hebben nog enkele complete stellen Ver kade's zeewater aquarium en terrarium platen en plaatjes in voorraad; ruilwaarde 156 x 8: 1240 punten. Ook een drietal complete series platen voor de keurige molenalbum van Tieleman en Dros. Ten slotte nog een flinke hoeveelheid Van Nelle's bons voor keurige boeken (St. Ni- colaas-kindergeschenken Verkade's bonsZeewater aquarium en terrarium bljjven geldig k 8 punten tot 15 October a.s. Na dezen dfltum verschjjnt de „Cactussen-album". HET RUILBUREAU. s?!S5 QIOPINDI UITSLUITEND NIEUWE BOEEEN. Leesprij* 8 e«nt. Aanbevelend, D. G. RADDER. NAAR DE VAN RAAM 107-109 Eischt vóór allies van Uwe Spaarbank voor de nakoming harer'verplichtingen I. m De >reaerve van ruim (395.000.— der biedt U deze garantie zonder eenig voorbehoud. Het kantoor OOSTHAVEN 12 ie degelijk* geopend PHILIPS ONTVANGTÖESTEL MET INGEBOUWDE LUID SPREKER TYPE 932 A VOOR WISSELSTROOMVOEDING 7 (LAMPS'. ZIK DB BTALAOB Lang 40 Tlandewag 11 - Qouda. Aanbevelend, C. S. BOUTER. BLAUWE DRUIVEN PERZIKEN MELOENEN PRUIMEN TAFELPERBN TAFELAPPELEN SINAASAPPELEN Aanbevelend. CITROENEN BANANEN TOMATEN. I VRUCHTEN IN GLAS VRUCHTEN IN SLIK DIVERSE SOORTEN NOTEN BUSGROENTEN (merk Sleutels) Firm* Waal A. Rlolvold. LANOE TIENDEWEO 27 1 TEPEL SSI# VEREENIGING VOOR FACULTATIEVE LIJKVERBRANDING Inllchtlngenbladeo, Tarieven en Voorwaarden en - inlichtingen omtrent het FONDS VOOR LIJKVER BRANDING op schriftelijke aanvrage kosteloos <*i verkrijgbaar bij de aftVsecretaresse, Gouwe 73, Gouda 24 "mm mmmmmmm (Ook In wlntarpantotfel*) Opleiding veer M. O. A„ L. O* Méfanrtna e. d. Zeer bUlflke condities. Urnar Mtaeh M. O. A. a. B, 110 KBU0E8LAAN at. HUISVROUWEN. Laat UW AARDAPPELEN en WORTELEN SCHRAPPEN met de meent moderne nehrapmachlne bij H. KUIK, KEIZERSTRAAT 19 Thuisbezorging vonder prijsver- 10

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1931 | | pagina 3