I
Piraaiiit-Vaia f II.-
JVHVJ
WrWWi
B V BT
NUTSSPAARBANK
Steenland - Kleiweg 81
A. PIEK,
OVERAL KIJKEN
Damrubriek.
IÜ II
m 'm m
i a .i i 8
IBSII
Zwemmeester Willem Verhart gehuldigd.
Prima volle Hazen
Duinkonijnen
WMKUNDK
P. S. DAUVELLIER.
S. S. van Dantzig
Heersn Mode Artikelen
Th. Binnendijk
jan UJijngaarden
Half pond Chocolade Pinda Rotsjes
Cadeau
Steenland
Kleiweg 81
WINTERTIJD
lantaarntijd
Groote sorteering Niet duur.
MEUBELEN, BEDDEN inz
A. ZWAM BACH STOFFEERDER -
PRINS HENDRIKSTRAAT 92GOUDA
tooneel wel subsidie krijgt en dat zij aie
nog het mooie beeld, de mooie schilderij
maken, van overheidswege alleen maar ge
plukt worden als ze het wagen een tentoon
stelling te houden maar geen cent steun in
welken vorm ook krijgen.
Het is een teeken des tijds zegt deze laat
ste criticus. Het lijkt ons niet heelemaal
juist. Op adle terrein is er een streven ont
in de eerste plaats datgene in beeld te bren
gen wat beneden het gemiddelde gehalte
van de menachen en hun geestesleven staat,
terwijl vroeger altijd er naar gestreefd
werd zooveel mogelijk datgene te geven,
dat boven dat gemiddelde lag.
Eén van de oorzaken van deze daling in
het peil van ons tooneel is gelegen in de
scherpe concurrentie der gezelschappen, die
noodig hebben die stukken op te voeren
welke het meeste geld in het laatje bren
gen. En de oorzaak van het bestaan dier
concurrentie ligt weer in het teveel aan ge
zelschappen. De markt is overal overvoerd,
maar vooral daar waar nog een gelegen
heid openstaat om zonder zware voorstu
dies zonder speciale opleiding een beroep
te vinden.
Het overcompleet.
Alles in Nederland moet op den duur zak
ken zoolang wij niet verlost worden van het
ernstige overcompleet. Voor één post op
welk gebied ook komen honderden opzetten.
De Staat roept jongelui op om opgeleid te
worden voor ambtenaar bij het Buiten-
landsch Bestuur. Voor de 34 plaatsen ko
men 250 gegadigden. Iemand plaatst een
advertentie voor een .particulier secretares-
se; één keer één advertentie in één blad.
Resultaat 68 sollicitanten. Voor ;/boer" in
de Wieringermeerpolder meldden zich meer
dan 1700. liefhebbers aan. En zoo gaat hel
op ieder terrein. Bij de tooneelgezelschap
pen zal het wel niet anders zijn; ook daar
stroomt het aan van liefhebbers en -heb-
sters die meenen daar nog een plaats te
kunnen vinden.
De huwende ambtenares.
Op het oogenblik is een voorstel hangen
de om de huwende ambtenares niet langer
als ambtenares te handhaven. Het verheugt
ons dat dit voorstel bij den gemeenteraad
eindelijk is ingediend. Het loopt de spuit
gaten uit met deze dames. Zy hebben het
zelf bedorven. De ziektecyfers voor deze
categorie rijn tweemaal zoo hoog als die
van de mannen en anderhalf maal die van
de ongehuwde mannen. Er wordt een schan
delijk bedrog gepleegd met die ziektege
vallen en daarom is het noodig er een eind
aan te maken.
Natuurlijk zyn eenige vrouwen-vereeni-
gingen in het geweer om zich te verzetten
maar zy verbloemen de kwestie. De zaak is
vry eenvoudig. Een particulier staat heel
anders tegenover dit punt: hy beoordeelt
ieder geval op zichzelf en zal mevrouw A
die getrouwd is graag willen houden en
mevrouw B willen looaen omdat zy er de
kantjes afloopt.
De overheid moet. objectiever normen
stellen en vragen hoe het in totaal gesteld
ia met de overheidsprestatie der gehuwde
ambtenares se. Wanneer is gebleken, dat
een deel van hen niet meer voldoende ca
pabel is moet ze wel alle uitsluiten. Dat zy
daardoor tegenover sommige onbillyk is. is
niet te vermydcn. De ervaring heeft ge
leerd dat in totaal de handhaving onge-
wenscht is. De dames hebben het zelf be
dorven en daaraan is niets te doen. Het
overgroote deel der vrouwelijke ambtena
ressen die gaan trouwen, willen zelf den
dipnst uit. Slechts een klein deel blijft om
dat het trouwt met mannen die te weinig
verdienen. Kómt daar beterschap in dan
gaan ook zy. Slechts een deeltje blijft en
dat... trekt vaak de iyn.
HAGENAAR
Onder redactie van de Damclub „Gouda".
Secretaris de la Reyiaan 14, lokaal der
club, Markt 49.
Probleem No. 775.
H 1 1
Zwart schyven op: 7, 11/13, 16, 18, 21,
23, 39.
Wit schyven op: 20, 22, 27, 81, 32, 35, 37,
38, 47.
Probleem No. 776.
Zwart schyven op: 4, 8/10, 16, 18, 28, 36.
Wit schyven op: 26, 29, 30, 37, 40/43»
Oplossing van Probleem No. 773.
Wit speelt: 28—22, 40 20, 22—17,.
17 8, 33—29, 39 30, 37—31, 27—21,,
3fr—31, 47 41, 43 8.
Oplossing van ProbleeAn No. 774.
Wit speelt: 4641, #943, 34—29,,
24—20, 50—44, 48—43, *1—37, 47 29..
42:4-
De Zwemmeester W. Verhart gaat binnen
kort de Stedelyke Zweminrichting
met pensioen verlaten.
Ecu „go^de vfiend van, wij durven ge
rust zeggen, van aden die s'Uid© jaren bet
Goudeciie Zwembad bezoeken, zal -door liet
bereiken van den 65-jarigen leeftijd, binnen
kort ontslag nemen uit den gemeente-dienst.
Veertig jaren heeft hij in rijks- en gemeente
dienst niet alleen zijn plicht, doch veel meer
dan zijn plicht gedaan. Hoewel zijn beschei
den aardham er toe noopte zich vftjwel
steeds aan openlijken dank te onttrekken,
is hetgeen tlij voor tal loo* velen heeft ge
daan, nooit in het vergeetboek geraakt en
uitte zftch die algemeene waardeenng dan
ook duidelijk in de Koninklijke onderschei
ding, de zilveren eere-medaille m de orde
\an Oranje .Nassau, die hem werd toege
kend. Men wist algemeen dat Willam Ver
hart een man was die met opgeruwidan
geest, zich steeds ten voile aan het hem op-
gedragene gaf. In zijn pücbtsopv&tting was
hij streng, doch tevens wist hij de billijk
heid steeds te betrachten.
Willem Verhart, ondanks zijn voortduren
de aanraking met de zwemsport, heeft nooit
gezegd „laat maar zwemmen". Meteen vaak
eindeloos geduld heeft hij steedg weer de
nieuw aankomende jeugd de beginselen Van
het zwemmen geleerd en met een tintelende
humor bij allen de liefde voor de zwemsport
aangekweekt. Zelf is hij natuurlijk ook een
uitstekend zwemmer en het aantal personen
dat door hem van verdrinking gered werd,
bedraagt er zeker iwel twintig of meer.
Ongetwijfeld zullen velen zich nog herin
neren, hoe een tienbal leerlingen van de A b-
bachtschool door het ijs aan de Houtman»*
gracht zakten en door hem werden gered.
In angstige spanning beeft men toen aan
den kant gestaan en het was met groot ge
vaar voor zijn eigen leven, toen hij bijna de
bijt waarin hij ondergedoken was niet meer
terug kon vinden, dat hij de laatste dren
keling boven bracht.
Nooit heeft hij zich ojr dergelijke feiten
ook maar iets laten vóór staan. Hij be
schouwde het als vanzelf sprekend dat hij,
die in staat was hulp te bieden, geen oogen
blik aarzelde om te tiachten zijn medemen-
eehen te redden
Wat ons wei heel zonderling aandoet, is
zijn naam „Verhart" Hoe een man met een
zoo warmkloppend hart, zoo vol zachte en
warme humor en vol medeleven voor zijn
naasten, zóó kan heeten, is werkelijk een
eigenaardige speling van het lot, want Ver
hard is onze vriend Verhart zeker niet.
Ondanks zijn groote vitaliteit zal straks
het uur slaan dat wettelijke voorschriften
hem zttlleu dwingen den gemeentedieust te
verlaten. Echter, heengaan zal hij met, wij
ouderen willen hem nog niet en de
jongeren kunnen hem nog niet mis
sen. Wij vertrouwen dat na da Koninklijke
onderscheiding ook van hoogerhand bij zijn
pensioeuregeling hem zijn volleu diensttijd
bij rijk en gemeente al* geheel tal worden
toegemeten, want hij beeft er moreel meer
dan reent op.
Er-tieqft zich vanzelf sprekend een huldi-
gingsoomlté gevormd ow haui een waardig
afscheid te bezorgen en wij zijn er van over
tuigd dat tallooxen en uit alle krmger onzer
Goudsclfe samenleving van dexa gelegenheid
zullen gebruik maken om een steentje bij te
dragen' oip hun vroegeren, huldigen zwem
meester. zwemleider en instructeur te hul-
digen en te danken Hij zal heen gaan int de
officieele functie, maar heengaan uit ons
midden laten wij hem niet, want de spiege
lende vlakte van ons zwembad, zijn omge
ving, kan deze populaire en algemeen
waardeerde figuur niet missen, „hij hoort
er bij".
Vandaag wordt zwemmeester Verhart ge
huldigd. Daarvoor zorgt een oomihé, dat ge-
vormd is uit alien, die tot de bezoekers van
de Stedelijke Zweminrichting behooren,
de beoefenaren der zwemsport in 't alge
meen Voorzitter van het comité is de heer
J. C. den Boer( die zeker ineer (hui iemand
anders in de gelegenheid ig geweest met
Verhart in aanraking te komen, hem te
kennen en te waardeeren, en die dan ook
gaarne deze taak op zich heeft genomen.
Het bestuur van het comité wordt mede
gevormd door Mevr. Bokhoven—Keizer als
secretaresse en de h^jr J. F. W. Turion als
penningmeester.
Op welke wijze dp huldiging zal plaats
hebben, dat mogen vgij nog niet verklappen,
wijl deze courant al verschijnt vóór het uur
der huldiging. Daarom zullen wij het Maan
dag mededeeJen. Maar wel kunnen we thans
reeds melden dat de'dames, die eiken mor
gen in de inrichting gedurende het seizoen
hebben gezwommen, buiten de huldiging
van Het comité, den 'heer Verhart nog eens
apart hebben verblijd met een fraai ge
schenk, dat hem hedenmorgen met de beste
wenschen van allen door Mej. Fijn is over
handigd.
Bij het uur van scheiden wordt den zwem
meester Verhart wel de waardeertog be
toond, die hy ten volle verdient.
Zwemmeester Verhart in actie op den openingsdag van het vernieuwde Zwembad.
Historische Kasteelen in Nederland.
Het Kasteel te Medemblik.
VII.
Er is een tyd geweest, dat de Zuiderzee
voor Nederland een geheel ander beteekenis
had dan de tegenwoordige. Dat was in den
ouden glorietijd van onze scheepvaart, maar
toen er noch een Noord-Hollamdsch noch
een Noordzeekanaal was. De schepen, die
vanuit Amsterdam op Indië en elders voe
ren, gingen eerst over de Zuiderzee, daar
na tusschen de eilanden door de Noordzee
in en vervolgêns verder. Dat/ ging goed,
zoo lang de schepen geen te grooten diep
gang hadden, maar de techniek moge re
kening houden met haren eigen vooruit
gang, de diepte der zeeën doet dat niet!
Zoo is de Zuiderzee als vaarwater voor Am
sterdam, althans voor de groote overzeesche
vaart, in onbruik geraakt, en zien de slui
zen te Schel lingwoude in den regel slechte
de binnenscheepvaart pa3seeren. Zoo zyn
de steden aan de Zuiderzee, die eens
bloeiende handelssteden waren, vanzelf min
of meer tot verval geraakt. Zy zyn ge
worden, wat men met den Franschman
Havard, die ons land zoo goed leerde ken
nen, geneigd is te noemen, doode steden.
Niet zoo dood als men wel eens beweert,
want zoowel Enkhuizen als Hoorn stralen
nog leven genoeg uit, maar toch dood ver
geleken by het waarlyk grootsch verleden
dat zy hadden. Verleden, dat nog altijd
spreekt in de prachtige oude huizen, die
men er aantreft; in de mooie oude gebou
wen, niet in overeenstemming met de be-
teekenis der plaats op dit oogenblik I
Tot die z.g. doode steden behoort ook
Medemblik. Zeker, de beteekenis van Enk
huizen of Hoorn beeft hét Wellicht niet ge-
f had, maar het was in de zestiende en wel-
I licht nog in*de zeventiende eeuw een
i bloeiende stad, al werd het door zyn afzon-
aerlyke ligging minder bezocht dan dc
overige steden, en van het aanzien van
vroeger is niet veel overgebleven. Er is nog
de kerk, aan den Heiligen Bonifacius ge
wijd, vroeger grooter dan nu, en waarin een
grafzerk opvalt van den Engelse hen bevel
hebber, die de troepen van den pretendent
Charles Stuart aanvoerde. Het heeft nog
alt yd zyn haven, van waaruit thans veelal
d< schepen uitvaren, die bezoekers va» de
Zuiderzeewerken aan boord hebben. Wat
op Medemblik de invloed zal zyn van de
drooglegging van de Zuiderzee, moet wor
den afgewacht; voorspellingen op^ zoodanig
terrein zyn de geschiedenis leert het
overvloedig altyd gevaarlijk. Medemblik
werd en wordt voor een deel nog gedomi-
nieerd door het kasteel, aan de Oostzyde
gelegen. Het bevat thans het Kantonge
recht; het is gerestaureerd, al heeft het
geenszins meer den omvang, dien het vroe
ger had.
Dient dit kastéél werkelyk, geiyk men
veelal geneigd is te doen, aan den Frieschen
Koning Radbout, die leefde in dc achtste
eeuw, te worden toegeschreven? De histori
ci hebben dienaangaande geen gegevens
kunnen vinden, die veroorloven de vraag
bevestigend te beantwoorden, en vrywel al
gemeen wordt aangenomen, dat dit kasteel
dagteekent van de Middeleeuwen, al is het
ivatuurlyk niet totaal uitgesloten, dat vroe
ger op diezelfde plek, althans in de onmid-
dellyke nabyheid daarvan, heeft gegtaan
een kasteel, dat den Friesohen Radbout in
eigendom toebehoorde. Want deze gebood
oppermachtig over dat deel van Noord-Hol
land, dat nog altyd West-Friesland wordt
geheeten; dat in de geschiedenis dezen
naam heeft gehad, maar dat thans met het
andere Friesland, weinig overeenkomst
meer gemeen heeft. Van Koning Radbout
Is gezegd, dat hy zich wilde *laten doopen;
van Koning Radbout zyn tal van andere
verhalen in omloop, en dat alles, althans
een groot deel daarvan, zou zich in Medem
blik of in de onmiddellyke nabyheid hebben
- moesten zich verootmoedig
Koning Radhout hier geweest, met hef*
kasteel gelyk het daar staat, heeft hy even
weinig te maken gehad als Karei de Groote
met het in 1795 vervallen gedeelte van den
Valkhof te Nymegen. Heeft er een kasteel
bestaan van Radbout, vermoedelyk is dit
dan in den loop der ruwe tyden vernietigd
en verbrand, en is er een nieuw in de Mid
deneeuwen voor in d© plaats gekomen.
De sage intusschen weet ons te vertellen,
dat ruim twee eeuwen na Radbout's dóód
een Jonker Roeland, die dan ook daar
Bouwheer van het Slot te Wydencs, dat in
tusschen veel later is gesticht, wordt ge
heeten, het vervallen kasteel van Medem
blik zou hebben hersteld en in geheel nieu
wen aanzienlyken toestand gebracht
Een andere vraag is weer deze of Willem
II te Medemblik heeft vertoefd. Dat moge
twijfelachtig zyn, maar vaststaat, dat Flo-
ris V meermalen Medemblik heeft bezocht,
en datin dien tyd het kasteel er reeds was,
ook al om het woelige West-Friesland te
bedwingen. Men zie maar eens even op de
kaart wolk een gunstige ligging Medem
blik daarvoor bood. Tegen het einde der
tachtiger jaren waren de West-Friezen ge
heel bedwongen; Floris maakte toen van
zyn recht gebruik om er wegen en kasteelen
aan te loggen en onder dezen speelde het
kasteel te Medemblik een eerste rol. Hugo
van Assendelft is Slotvoogd geweest,
tevens Dykgraaf van het Waterschap. Wel
werd de trouw van Assendelft na den dood
van Floris V op een zware proef gesteld
Want Bisschop Willem van Mechelen tracht
te van qe verwarring in het Hollandsche
Graafschap party te trekken; verbond zich
met de West-Friezen, wien hy het kruis en
vergeving van hun zonde predikte, mits zy
tegen Holland wilden optrekkeh ,en beleger
de Medemblik. Hugo van Assendelft viel in
een gevecht voor den burcht, maar Wouter
van Egmond, die zyn plaats innam, verde
digde manmoedig het kasteel. Twee blijden,
vanuit Muiden gezonden, deden hem weinig
kwaad. Hy hield de belegering zoo lang uit
totdat Jan van Avesnes orde op de zaken
in Zeeland had kunnen stellen en hem te
hulp kwam. Nauwelyks zagen de beleger
den het hen ontzettende leger optrekken, of
zy deden een uitval, waardoor de West-
Friezen geheel in verwarring geraakten. By
die gelegenheid hoeft Graaf Jan met Nico-
laas van Putten, Jan van Arkel en tal van
edelen binnen de muren van het kasteel
vertoefd; niet den laatsten keer dat dit een
aanzienlyk gezelschap te aanschouwen zou
krUgen.
Spoedig daarna, toen de winter voorby
was, ondervonden de Friezen de macht van
den Hollandschen Graaf, die tegen hen op
rukte. Van een hernieuwde belegering van
het kasteel te Medemblik was geen sprake,
al spoedig kwam West-Friesland zoo
danig tot onderwerping, dat het een onver
breekbaar deel met het verder Holland uit
maakte.
Zoodoende werd het leven op den Medem-
blikker burcht stiller dan tevoren. Er was
natuuriyk genoeg te doen, want er moest
recht worden gesproken; de ambtsbezig
heden dienden verricht, dyken en vaarten
slooten dienden geschouwd, er waren
jachten, en men speelde met den bal of
schoot met den boog. Maar bezoeken van
naburige edelen had men zelden, want daar
voor lag Medemblik te ver af. Eerst een
groqte eeuw later heerschte er weer leven
naby het kasteel, want de Friezen over de
zee moesten worden gedwongen, eh een ge
duchte vloot werd te Enkhuizen in gereed
heid gebracht. Hertog Albrecht, zijn zoon
Willem van Oostervant, een groot gevolg
van buitenlandsche edelen was daar samen,
en deze zullen meer dan eens te Medemblik
hebben vertoefd. Albrecht deed ztyn ge®*
lin en zijn schoondochter beurtelings te
Medemblik en te Hoorn verblijf houden en
de Slotvoogd zal naast ridderlyke ook an
dere plichten te vervullen hebben gehad
Een jaar later moest hy als Admiraal te
water tegen de Friezen optrekken, en weer
een jaar later had een nieuwe reis naar
Friesland plaats, waarvoor opnieuw troe
pen te Enkhuizen werden verzameld. Toen
deze ten einde was, en Willem van Oostvant
was teruggekeerd, sloeg de opstand opnieuw
uit, en weer moest een njeuw leger worden
uitgerust, dat Stavoren bezet hield onder
bevelhebberschap van den toenmaligen
Slotvoogd te Memeblik. Tal van opvolgers
heeft deze Gerard van Egmond gehad, ge
trouwe, maar ook minder getrouwe, gelijk
Dirk van Zandhorst, die wel Willem VI be
loofd had na zyn dood Jacoba als 's LandB
wettige Gravin getrouw te zullen zyn, doch
die maar al te gouw het oor leende aan de
listige woorden van den Luikschen bloed
verwant van Jacoba, wien hy de poorten van
het kasteel opende, wat deze gelegenheid
bood om een verdrag met de Friezen te
sluiten.
Zoo kwam deze Dirk van Zandhorst van
zelf in dienst van Hertog Philips van Bour-
gondië, nadat hy stad en kasteel tegen Ja-
coba's troepen onder leiding van Willem
Nagel had verdedigd. En weer gaat de ge
schiedenis van het Medemblikker kasteel
verder, zonder dat zich feiten van groote
beteekenis voordoen. Totdat een der achter
eenvolgende Slotvoogden een Staatsgevan
gene, edelman als hy, te ontvangen kreeg.
Dit was Heer Albrecht van Schagen, die
zich jegens zyn broeders aan misdryven had
schuldig gemaakt, en in dit kasteel daar
voor moest boeten. Maar al spoedig werd
hy, door den dood bevryd, uitgedragen en
in de Schager kerk begraven. Een andere
Albrecht volgde hem een halve eeuw later
op, Hertog Albrecht van Saxen, Landvoogd-
Generaal der Nederlandsche Gewesten. De
Medembliksche inwoners hadden deelgeno
men aan hét wilde kaas- en broodspel; het
bloted van burgers uit andere steden kleef
de aan hun handen. Albrecht van Saxen
kwam hen straffen. Wel schonk hy hen ge
en de stad moest betalen. En in hetzelfde
jaar kwamen Friesche edellieden, behooren-
de tot de party der Schieringers, teneinde
hun onderwerping aah te bieden, die door
den Hertog werd aanvaard. Zoo blyft het
kasteel ^verbonden met de geschiedenis van
de heerschers dezer landen, hetgeen ook het
geval was toen Karei V de Graafiykheid
overnam. Het was in dien tyd, dat Medem
blik Groningsche krygagevangenen van
aanzien kreeg te herbergen, die echter spoe
dig wisten te ontsnappen. En het was in
dienzelfden tyd, dat groote Pier, de beken
de Friesche zeeschuimer, ook hier zich
toonde. Zyn wilde en talryke bende liep
storm op de stad en kreeg haar in bezit;
het kasteel echter konden zy niet vermees
teren. Hier werd de vyand afgeslagen en
na herhaalde mislukking zagen zy einde-
lyk in, dat nieuwe bestorming niet zou
baten. Zy hebben toen echtor Medemblik
aan het vuur overgeleverd; geen woning
bleef gespaard en alle geschreven privile
giën der stad gingen verloren. Geheel her
steld van dezen geweldigen slag heeft Me
demblik zich niet.
Natuuriyk heeft Medemblik zy'n rol ge
speeld tydens de eerste jaren van den op
stand tegen het Spaansch gezag. In 1572
moest Ryswyk het kasteel en de stad voor
den Koning verdedigen. Hy had echter de
macht der Geuzen onderschat, want toen
een viertal compagnieën uit Enkhuizen op-,
rukten waren deze talryker dan gedacht
werd. Het ergste voor hem was wellicht dit
dat zy zich van vrouwen en kinderen der
Medemblikkers hadden meester gemaakt en
deze, een voor dien tyd wel gruwelyke,
maar niet buitengewonen maatregel, lieten
vooraan marcheeren, zoodat elke beschie
ting van de zyde van de bezetting van het
kasteel hen het eerst zou treffen. Zoodoeh-
de kwam Medemblik al Bpoedig aan den
kant der Geuzen en al ontstond er een op-
roertje tegen den bevelhebber Cabeljau,
het bleef onder leiding van Ryswyk, die in
middels 's Prinsen zyde had gekozen, goed
Oranje-gezind. Bossu hoopte wel met Rys
wyk goede zaken te kunnen doen, maar by
deze en by volgende gelegenheden heeft
Ryswyk getoond, dat hy niet uit winstbe
jag, maar uit eerlyke overtuiging de zijde
van den Prins had gekozen. Na zyn dood
werd Sonoy zyn opvolger, en deze deed den
eed aan den toenmaligen Gouverneur-Gene
raal der Vereenigde Provinciën, den Engel-
schen Graaf van Leycester. Diens verbiyf
hier te lande is een aaneenschakeling van
moeiiykheden geweest, vooral toen deze in
1587 naar Engeland vertrok zonder zyn
waardigheid openlijk te hebben neergelegd.
Sonoy weigerde niet Prins Maurits te ge
hoorzamen, maar wel den eed aan dezen
af te leggen. In dienzelfden tyd vertoefde
Leycester op het kasteel te Medemblik, «n
werd er door den Slotvoogd met groote
praal ontvangen. Sonoy echter, voor den
Raad van Staten te 's-Gravenhage geroe
pen, bleef onverzettelijk in zyn weigering
om den eed aan Prins Maurits af te leg
gen, zoodat deze zich gedwongen zag hem
door geweld tot onderwerping te brengen.
Eerst toen Koningin Elisabeth aan Sonoy
kennis gaf, dat Leycester als Landvoogd
afstand had gedaan, liet deze zyn bezwaren
vallen waarna Maurits Medemblik kon bin
nentrekken. Maar de gesloten overeenkomst
werd te zynen opzichte niet volkomen na
geleefd, de Stadsregeering bewees hem geen
achting en zoo heeft Sonoy reeds in 1693
ontslag uit den Staatsdienst genomen en
rustig voortgeleefd op zijn buiten in Gro
ningerland, waar hy vier jaren later stierf.
De waardigheid van Slotvoogd is na So
noy's vertrek al spoedig opgeheven. Het
kasteel werd voor andere doeleinden ge-
hSktfd^chuttery huisde er; er werden I
schietplaatsen en excercitie-gelegenheden
gericht, en voor dat alles wafl de hoede
van een door den Staat aangestelden op-
-jchter voldoende. Wel werd, althans aan-
ankelyk, aan het onderhoud de hand gehou
den L»ter verkregen de Hervormden te
Medemblik het kasteel als kerk, en van
1661 tot 1734 zyn de predikanten er de geloo- I
vigen voorgegaan. Daarna diende de groote
xaal weer tot het houden van den schutters-
krijgsraad en van de samenkomsten der
officieren. Gedurende de omwenteling deed
het dienflt voor zoowat alles en in het begin
der negentiende eeuw trok het Nut er bin
nen, dat er zoowel historische als muzikale
ontspanning bracht. Op den 5 Juni 1848
herdacht men binnen deze geschiedkundige
plaats het tweede eeuwfeest van Neerland's
onafhankelykheid, formeel verkregen met
den vrede van Munster.
Maar dat alles verhinderde niet, dat toch
veler blikken werden gericht op de moge-
fjjke afbraak van dat kasteel. Het behoort
tot de verdiensten van Koning Willem II,
dat deze het heeft weten te voorkomen. Min
of meer slepend was het voortbestaan van
het kasteel, totdat het, dank zy de maat
regelen, genomen in de vorige eeuw, werd
hersteld en thans in kleiner omvang een
waardig uiterlyk weer toont!
STADSNIEUWS.
GOUDA, 4 October 1931.
Het Dresdener Kreuzchor
in ons land.
Op 5 Oct. in de St. Janskerk.
Op 5 October &.s. zal het Dresdeuar Kreuz
chor of de Crucianer uit Dresden zich m de
Sint Janskerk doen hooren.
Wij hebben reede veel bijzonderheden van
dit knapenkoor, dat een groote vermaard
heid heeft, verteld, thans zullen wij onze
lezers nog iets verhalen over hun eerste op-
troden in den Haag „in het gebouw voor
Kunsten en Wetenschappen.
Deze eerste avond in het Haagsclie ge
bouw is voor velen een openbaring geweest.
De muziekverslaggever van het Vaderland
zegt over dit optrfcden, dat de zang van het
knapenkoor wel is het innige te, édelste en
knapste, dat men zich kan indenken. De
discipline bij deze jongens is geheel vergees
telijkt, de homogeniteit en klaarheid van
het koor i© wel van de hoogste orde. De so
noriteit en doorzichtigheid,'db klankkwanti
teit en klanksoort past wonder zuiver en
volkomen bij de muziek van hun Duitechen
koorgeeet, zooals zij dien hier hadden ge
kozen. De dirigent ie, aldus de heer v. d.
Wal, blijkbaar een volmaakt kunstenaar-
pnedagoog. Voor de studie en bekwaamheid,
die aohter dit wonderschoone resultaat sitaan
heb ik diepen eerbied. Welk een summum
van superbe muzikaliteit hier .weerklinkt, is
moeilijk onder woorden te brengen. Ten
eerste al.de stem vorming, die waarlijk vol
maakt is (en wat daar niet aan vast zit, bij
zulk materiaal). All© nuances edel en in
verhouding tot leeftijd en muzlekgeest. Alle
'üoloratuur zeldzaam. aLen glad.- Alls poëzie
van voordracht geheel en overal naar het
diepste van het innerlijk gericht, en nim
mer in eenige overdrijving naar welke rich
ting ook, nimmer temperament te veel of te
weinig. Men zou soms, door de oog en ge- en
misleid, meenen dat de zeer jonge jeugd de
geestelijke diepte nog niet peilen kan. Ten
eerste ziji. deze exeeptioneeJe begaafdheden
in dit laatste opzicht zeker veel verder dan
wij ons opjjervlakkig indenken misschien,
en dan het land met zijn zeker in dit op-
zlch bij de betere naturen bizonder schoonen
ernst en intuïtie, den Germaanschen geest
van zijn edelst-innige zijnde. Alleen zulke
muzikale begaafdhedenzulk een selectie,
zulk een langzaam en staag inleiden tot het
heiligste der muziek, werkt zulk bezield en
op hoogst, plan rein musiceeran, waar een
ontroerende klank van „laat de kinderkens
tot mij komen" in trilt. Gehoorteohnisch ia
zulk zutyer-zingen, zulk modulationsf&hig
tomaaiirveègolven mij schier een raadsel. En
toch was het zoo. Wat daar aan het gehoor
en de zekerheid ervan, gewerkt isHet sty-
listisch begrijpen, nooit als dressuur voor
een effect aandoend, is eveneens hoogst
merkwaardig. De jongen8 doen alles met de
rust err de zekerheid, met de ontroerende
liefde in alle stilt© van eenvoud voor het
muzjeVwezen hunner zangen, die ons heel
mnig aan de werkers van zulk een cultuur
doen verbonden voelen. Het kan'zijn, dat
ons hunne volksliederen het sterkst impres-
noneeren (dat ligt aan het sneller bevatte
lijke), hun vertolking van Bachg Motet en
van de Feat- und Gedenksprüelie van
rahms, die hooggeetemder men3chelijkheid
vergen, hoe ook in hoogste instantie niet
join er klaar-in-eenvoud, bewezen evenzeer
•e volkomen zuiver peilen van de geeste-
ijke diepten dezer wondere kunst.
(Zie verder Eerste Blad.)
•FOUT EM WEDSTRIJDEN.
Ze klasse ëj*
Dordrecht: O. D. S.Steeds Hooger.
Gouda: O. N. A.Excelsior.
Delft: D. H. C.—R. F. C.
Den Haag: V. I. O. S.Overmaas.
Schiedam: S. V. V.Unitae.
2e klasse B.
Vlaardingen: Fortuna—-B. E. C.
Rotterdam: V. O. C.Neptunus.
Rotterdam: D. C. L.Gouda.
Den Haag: Quick—V. V.
Den Haag: B. M. T.—V. D. L.
3e klasse C.
Sliedrecht: SliedrechtD. O. S. B.
Culemborg: VriendenschaarL. S, V.
Gorinehem: S. V. W.Merwede.
Dordrecht: EmmaSchoonhoven.
3© klasse D.
Rotterdam: St. Volharden—de Musschen.
Rotterdam: The Rifling HopeE. D. S.
Rotterdam: 't Noorden—Goal.
Schiedam: D. H. S.Transvalia.
Gouda: OlympiaV. F. C.
4e klasse B.
Den Haag: H. D. V.-hO. B.
Den Haag: CeleritasW. I. K.
Den Haag: S. V. C.Terlaak.
Voorburg: TonegidoMoordrecht.
Waddinxveen: Waddinxveetw-de Jagers.
4e klasse Cf
Krimpen a. d. IJasel: Croo^wijkS. 1. O. D.
Rotterdam: R. D. M.LekSkerkerk.
Delft; S. E. P.—O. S. S.
Dordrecht: Fluks—V. N. D.
Reserve le klasse.
Gouda: Gouda II—D. H. C. II.
Rotterdam: Xerxes IISparta II.
Rotterdam: C. V. V. IIFeyenoord'
Den Haag: H. B. S. IIUnitas II.
Den Haag: A. D. Q. IIExcelsior II.
Reserve 2e klasse B.
Dordrecht: D'. F. C. II—H. J. V. II.
Rotterdam: Excelsior IIIOprmpia II, J1 u.
Rotterdam: Feyenoord IIIS. V. V. II.
Rotterdam: R. F. C. IIV. O. C. II.
Rotterdam: Neptunus IIFortuna II.
Afdeeling III.
1© klasse.
Hengelo: TubantiaHeracles.
Zwolle: Z. A. C.—Robur et Velocitas.
Deventer: Go Ahead—Vitesse.
Enschedé: EnschedéP. E. C.
Apeldoorn: A. G. O. V. V.—Wageningen.
Afdeeling IV.
1© klasse.
Bleyerhedde: BleyerheideP. S. V.
Tilburg: L. O. N. G. A.—Willem II.
Breda: N. A. C.—B. V. V.
Eindhoven: Eindhoven.M. V. V.
Valkenswaard: de Valk—N. O. A. D.
Afdeeling V.
1© klasse.
Groningen: G. V. A. V.—Velocitas.
Leeuwarden: F. V. C.Leeuwarden.
Véendam: VeendamFriaia.
Assen: AchillesFriesland.
MeppelAlcidesB© Quick.
Goudsche Voetbalbond,
le klasse.
Bóaköopsche Boys—O. N. A. III.
Goudehak I—(Haastrecht I.
Olympia IIIZiwervers I 11.80 uur.
Schoonhoven IIMoercapelle I.
Moordrecht IIDilettant I.
2e klasse A.
G. S. -V. I'll—Olympia W 11.30 uur.
Haastrecht IILekkerkerk II.
Waddinxveen IIBosk. Boys II 12 uur.
2e klasse B.
Dilettant II'Waddinxveen III.
Zwervers HNieuwerkeric I.
O. N. A. IV—(Gouderak II 11 ui"1.
3e klasse A,
Lekkerkerk HIGroeneweg I.
Schoonhoven IIIGouda V 12 uur.
Nieuwerkerk li—Woerden III.
O. N. A. VGouderak III 11 uur.
8e klasse B.
Moercapelle IINieuwerkerk III.
Bosk. Boys IV—Bosk. Boys V 12 uur.
Groeneweg II—Zwervers III.
Gouda VI—O. N. A. VI 11 uur.
Overzicht.
Het programma is ook voor morgen weer
zeer aantrekkelyk. SpartaAjax en Feyen
oord—A.D.Ö. zyn wedstryden die voor de
Rotterdamsche supporters een moeilyke
keus opleveren. Verder is het de vraag hoe
de clubs der groote overwinningen zich
thans weer zullen doen gelden. West-F ri si a
zal 't tegen de Stormvogels wel zwaarder
krijgen dan vorige week en V.U.C. en D.
'F.C. zullen uitmaken wie nu werkelyk het
meest productief is.
In onze py pens tad trekt O.N.A.Excel
sior de aandacht. Hoe zullen de Gouwenaars
zich houden? Zullen zy een winstpuntje
behalen? Alles zal er van af hangen hoe de
Rotterdammers uit hun hoek komen. Als zy
alles óp alles zetten, dan vreezen we voor
O.N.A., maar blyven die gedegradeerde eer
ste klassers in hun vervallen vorm, dan
geven we de Gouwenaars wel een klein
kans.
Gouda moet naar D.C.L. en zal dit doen
met loode jjchoenen. Door volhardend wer
ken ïykt ons een Goudsch succes geenszins
uitgesloten.
Op een vaste overwinning wordt van
Olympia gerekend. De gasten, V.F.C. uit
Vlaardingen mogen geenszins onderschat
wórden! Een moei rijk werkje krygt G.S.V.
tegen Scheveningen op te knappen. Als de
groen-witten meier hun aanval lóten werken
en open spel leveren zal hét resultaat zeker
tot optimisme leiden, ook al wordt de derde
nederlaag al alB vaststaand beschouwd.
Bodegraven en Alphia krijgen ditmaal al
eten «ware tegenpartij als vorige week.
Hei toen behaalde succes vormt mi natuur
rijk een gewichtige steun.
Van Schoenhoven gelooven we het eerste
sbcces nog niet te mogen verwachten.
De vierde klassers Moordrecht en Wad-
dinxveen achten we sterk genoeg hernieuw
de successen te boeken, terwijl Lekkerkerk
VOETBAL.
Programma voor Zondag 4 Oct. 1931
K. N. V. B.
Afdeeling I.
le klasse.
EnkhuSzen: Wert Friaia^Stoi-mvogel.
Den Haag: H. V. V—Hermea-D. V. S.
Hilversum: 't Gooi—B. C. H.
a. d. Zaan: K. F. C.—H. B. S.
«otterdam: Sparta—Ajax. j
w 4e klasse E. W
Utrecht: Voorwaarts—Kampong.
«tast: Soest—Laren.
Woerden: Woerden—Quick.
Amersfoort: A. P. W. C.~E. A, C.
Afdeeling II.
le klasse. "t?
Amsterdam: Blauw Wit-dÜlversum. r
«otterdam: Feijenoord—A. D. O.
Veleen: V. S. V.—Z. F. c. S
H. F. C.-Xerxc».
n H«ag: v. U. C.—D. F C. «J
n
weer eens een goede bui moet
toonaxw
Woerden begint haar wedstrydenreeks
met de ontmoeting tegen Quick.
De reserves achten we thuisspelend in
staat het eucces aan hun zyde te houden.
Mogelyk dat Olympia 2 als uitspelende club
mede in dit koor zal meezingen.
In den G.VjB. staan weer een flink aan
tal wedstryden vastgesteld. In de eerste
klasse hebben de bezoekende clubs de
meeste kans op eucces. Of zullen de Boys
en Gouderak voor een uitzondering zorgen;
zorgen!
INGEZONDEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.,
Dierendag.
Wat dit voor nieuws is, floor ik dezen of
genen vragen in onze goede stad. Ik zal Uw
nieuwsgierigheid bevredigen en U, hoop ik,
opwekken dezen feestdag voortaan mede te
vieren in het belang der dieren waaraan
wy, menschen, zooveel nut, zooveel voor
deel en zooveel liefs te danken hebben.
De oorsprong van dezen dag dateert van
het Internationaal Dierenbeschermingscon
gres, dat van 711 Mei 1929 te Weenen
gehouden werd. Op dit congres is aan, de
verschillende vereenigingen op ons gebied
de opwekking uitgegaan een vasten vorm
en algemeene bekendheid te geven aan de
reeds verspreid aangewende pogingen om
ieder jaar een dag te wyden aan de nooden
en belangen van het dier. En waarom koos
men hiertoe den 4e October? Omdat deze
dag de sterfdag is in 1926 in zoo wyden
kring herdacht van den grooten vriend
en beschermer van het dier, dat hy als
schepsel Gods liefhad en onder zyn hoede
nam, Franciscus van. Assisi. De gedachte
aan dien datuifi een internationale jaarlyk-
sche actie voor humaner behandeling van
het dier te verbinden kwam in 1927 uit
Tsjecho-Slowakye. Miss "(Margaret Ford,
Secretaresse eener Engelsche Vereeniging
tot Bescherming van Dieren, nam dadelyk
het denkbeeld over dat weerklank vond in
Engeland, Amerika en Australië, later ook
in Duitschland, Oostenryk en Indië, zoodat
reeds in 1929 de Dierendag in en buiten
Europa in verschillende steden herdacht
werd. Dit jaar wordt allerwege op veel
grooter schaal gewerkt, zoodat men mag
aannemen, dat de Dierendag belooft popu
lair te worden.
Niet ten onrechte, want de gedachte, dat
de behandeling van het dier voor een volk
een graadmeter van zyn beschaving is, heb
ben menig wysgeer en dichter verkondigd.
Ook in ons land en in onze stad zullen zeker
de vele dierenvrienden met warmte de ge
legenheid aangrypen om iets voor het dier
te doen, door welwillende, door humane be
handeling te trachten de goede diensten, die
zooveel (Beren ons bewijzen, eenigszins te
vergoeden.
De afdeeling Gouda van de Nederiand-
sche Vereeniging tot Bescherming van Die
ren wekt alle dierenvrienden in onze stad
om den 4e October te doen slagen en
dezen dag tot een ware féèstdag voor onze
stomme vrienden te maken.
Wy bevelen de kleine vlaggetjes, die U
op Btraat zullen aangeboden worden op
aanstaanden iZondag in Uwe warme belang
stelling aan en verzoeken leeraren en onder-
wijzers een extra opwekkend woord te rich
ten tot de hun toevertrouwde jeugd voor
Dierenbescherming.
De Afdeeling Gouda
van de Ned. Ver. tot Bescherming
van Dieren.
terrarium fTW X J8JUM0 punten, Klater-
bladplaatjes en wel 206 stuks, 't Ie maar
een voorbeeld.
Ten gerieve van degenen, die nu pas zyn
begonnen met verzamelen, hebben we by
de Fa. Verkade te Zaandam aangevraagd:
2 complete stellen „Myn aquarium".
2 complete stellen „Kamerplanten"
14 complete stellen „Zeewater aquarium
en terrarium".
Verwachten deze complete stellen met een
dag of tien. Liefhebbers dus voor. Wie het
eerst komt, zullen we het eerst helpen.
Hebben nog voor directe levering 1 com
pleet stel Zeewater aquarium en terrarium,
1 compleet stel voor de molenalbum, ver
der nog een massa Van Nelle's bons, Van
Houten's bons en nog 13 complete stellen
Verkade's Paddenstoelen.
Hadden gaarne flinke zendingen Koffie
Hagzegels, Klaverbladplaatjes, Sunlight-,
Rinso-, Lux- en Vim- en Radion bons,
Droste's bons en plaatjes, Viruly's linnen-
kastbons, Donszelmann's bons, Leupen's
bons of platen, Pelikanen, Dobbelmann's
platen en Hoe heet die vogel.
Zeewater aquarium en terrarium bons en
plaatjes zyn by onB geldig 8 punten tot
15 October a.s.
15 October a.s. doet het nieuwe Verkade's
album „Cactussen" zyn entree in de album
wereld.
HET RUILBUREAU.
RUILBUREAU
voor bons en plaatjes.
Hebben verzonden aan:
A. H. v. d. L. te Gouda: 32 molenplaatjes
en -bons.
A. de J. te Gouda: 64 Verkade's bons.
M. V. te Gouda: 7 Van Neile's bons.
J. P. T. te Gouda: 1 compleet stel Ver
kade's Zeewater aquarium en terrarium
platen.
L. E. te Gouda: 132 Hagzegels en 23 Ver
kade's bons.
L. B.-v. V. te Gouda: 68 Bussink'a plaat
jes.
J. P. C. de B. te Gouda: 2 complete stellen
platen voor het molenalbum.
Hebben genoteerd voor:
A. H. v. d. L. te Gouda: 28 Dobbelman
plaatjes en 45 Hagzegels.
Jacques K. te Gouda: 71 Lever's bons.
W. L. te Gouda: 832 punten. Zien t. z. t.
gaarne uw volgende zending en aanvraag
tegemoet (10 cent voor diversen).
Mededeelingen voor:
J. P. T. te Gouda: De toegezonden Van
Nelle's theebons zfc'n niet geldig, alleen de
etiketten, voorkomende op de achterzijde
der koffiezakken van dezelfde firma.
L. E. te Gouda: Harteiyk dank voor de
door u gedane schenking. Juist waart U
ook aan de beurt voor de Hagzegels d.d.
20-5-'31. 10 cent ontvangen.
M. V. te Gouda: In ons blad d.d. 26-9-'31,
dus van j.l. Zaterdag, vindt u een staatje
van gegadigden voor Karnemelkzeepplaat-
jes. U hebt er nog 957 stuks voor. U bent
de laatste aan bod.
A. H. v. d. L. te Gouda: Van Uw adres
verandering hebben we goede nota geno
men.
Mej. A. R. te Gouda: Gtoote dank zeggen
we oók u voor de gedane schenking. Kun
nen van alles gebruiken.'Zien tegen geen
schenking, hoe gro»t ook, op.
Men vraagt ons om complete stellen te
koop, daar gaan we nog niet toe over We
hebben een ruil bureau, U zendt b.v. voor
een compleet stel Zeewater aquarium en
ADVERTENTIEN.
VAN AF HEDEN
ff S.04D pej" stuk.
ff 1,per stuk.
Aanbevelend, 15
B. SMITS, Poelier,
Spieringstraat lilt. 5 - Tal. 2555
HUISVROUWEN.
Laat Uw AARDAPPELEN m
WORTELEN SCHRAPPEN met de
meest moderne schrapmachlne bit
H. KUIK, KEIZERSTRAAT 18
Thuisbezorging zonder prtjover-
hooging. 10
lessen aangeboden, op seer billijke voor
waarden, voor leerlingen H. B. S. en
Gymnasium, voor candidates BOUWKUN
DIG OPZICHTER, ens. door
7(1 10 MABTENSS1NGEL 1L
Ruime keuze
Uw adra* voor
Volvette Ooudsohe Kaas
Gekruide Kaas
Kilo Keesje,
Roomboter
Deltt's Roem
Versche eieren
is bil ff». G. TMKINS
GOUWE 55
Kaashandel in het Groot en Klein.
Begrafenis - Ondernemer,
Gouwe 228 (over da Centrale)
SPAART BIJ EENE
BETROUWBARE
INSTELLING, DUS BIJ DE:
TB GOUDA, OOSTHaVBN ia
^JCOOI^DEEIL
pe.pmame.nt- mgj
WATERGOLF
E H OHDUk AT I E
KLEIWEG 77
1ste klas afwerking
en bediening.
Centrale-Geruischlooze-
h aardrooginstallatie.
5 cabines
Van 3 tot IO Octobar
geven wij aan elk die bij ons in de Winkel 50 cent besteedt
ter waarde van 25 cent.
Van 3 tot 10 October
RIJWIELHANDEL, WIJDSTRAAT 3
24 KOOPT EEN LAMP BI| ONS.
I
AANBEVELEND
EN KOOPEN DOET U BIJ XWAMBAOH.
Een d£oed adres voor alle soorten
Informeert U eens naar
ZWAMBACH s MEUBELEN