11:
a
i» tanjk
billijke tarieven
M
-ANG1
oir Mjk
/•rtentlablad
en Sluipwijk
Gebakken Bokking 5 ct.
bijna dan geheelen dag warm verkrijgbaar
R. Q. SCHARLEMAN «Ir,
Deze Courant komt, in vele duizenden gezinnen. Gegarandeerde oplage 6500
ex
4
I
rrouw
NIEUWS. EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN 'OMSTREKEN
RERKENWÜUI)E- BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
tylEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
tform
loof!
Zaterrfwg^fTHtotober
WÖ.-T78I2
AAK
Losse bladen uit het Dagboek
van een Gouwenaar.
lat slechts
de floste
ivermout
elke portie
len lagen
igswaarde.
31’32
EERSTE BLAD.
ML OP 2084»
,IWilnmlnriifi.l.lLL$triitiii
Voor stoffeeren
I.LtlMI,Wi>i.iWitW
Een oordeel van Ivar Kreuger.
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon-en Feestdagen
MVIE
ii
<r
GOUDA
745.
EOTTELAAR IN HET BADHUIS.
Inzer
.and-
(Nadruk verboden)
10
ÓS
Markt 31,
3e inhoud vin
pronte Quaker*
erschijnende
van de
»N ZOON
Telef. 2715.
r - tóad
bij de beraadslagingen, weshalve zijn f actie
IT
JoieGLIM—
ig tijdverdrijf
d.
et op onder
en Sluipwijk wat
lar afnemers wil
n
50 cent
m:
Uit nummer bestaat uit twee bladen.
Intusschen hebben wy geen dictator, die
de moeilijkheden voor ons oplost. En in ver
schillende landen tracht men zich te helpen
door protectie, waardoor de pryzen op een
peil warden gebracht, dat meer 'by het
huidige loonpeil past. Wij voor ons gevoe
len geen sympathie voor protectie op zich
zelf. Maar de omstandigheden kunnen er
naar zijn, dat protectie onvermijdelijk is.
Zooals de verhouding tusschen de loonen
en de wereldmarktprijzen thans is, kan zij
niet blijven. De productiemachine blijft dan
stilstaan. Daardoor ontstaat een steeds toe
nemend getal werkloozen. Die werkloozen
onderhoudt men op kosten der publieke
kas. Die kas is niet onuitputteljjk, vooral
niet als door de crisis alle inkomens uit
het vrije bedrijf dalen. Het gevolg daarvan
is, dat het staatsbudget niet in evenwicht
is te houden. En dan komt, zonder dat men
het daarover zooals by loondaling of pro
tectie tusschen de groepen of de partijen
eens
van Divans voor zieken
is Uw aangewezen adres
misdag bü alle be-
daarom een uit-
Hebt ge de nieuwe uitgave van de
GOUDSCHE VRAAGBAAK
bjjgewerkt tot 1 Oct. 1931
AL BESTELD?
Zoo niet, eend dan terstond het
bestelbiljet ingevuld aan Uwen
boekhandelaar of aan de uitgevers
A. BRINKMAN ZOON. Markt 81.
I natuurlijk gevolg van het streven der ar.
beiders, om de loonen op het eens bereikte
hooge peil te houden, en der vrij handelaren,
om de pryzen op het lage peil der wereld
markt te houden. Wy hebben in Engeland
gezien, hoe als het ware de inflatie kwam
als een dief in den nacht. En nu is het
bekend, dat onze Nederlandsche Bank tot
aan de oorén in het goud zit. Zoolang dit
zoo ie, zal de gulden wel geen gevaar loo-
pen. Maar als de uitgaven wegens werk-
loozenondersteuning voortdurend toenemen
en de inkomsten wegens belastingen af
nemen, zal daartegen die goudvoorraad op
den duur niet bestand zijn. Zy, die evenals
wy in inflatie een gevaar zien, vooral om
dat men zoo licht op een pad komt, dat
hollend naar omlaag voert, mogen daarom
wel bedenken, dat als noch de arbeiders-
leiders, noch de vry handelaren water in
hun wijn willen dpel, wy het op den duur
zonder depreciatie van den gulden niet zul-
behoeft te zijn, het middel, dat dfl len kunnen bolwerkend
verhouding herstelt: de inflatie. Zy is een
Lange Tlendeweg 70 i—Teleloon 8101
Oereokte Paling Gestoomd» Makreelen, enz. Zie de etalage.
Drie dominoerende
vraagstukken.
By het bestudeeren van de vraag, hoe de
wereld te trekken uit de crisis, waarin zy
meer en meer ten onder dreigt te gaan,
treden vooral drie vraagstukken naai'
voren: loonsverlaging, protectie en inflatie.
De oorzaak van de crisis is gelegen in de
wanverhouding tengevolge van de waarde
stijging van het geld, tusschen de pryzen
op de wereldmarkt en de loonen. Men staai
hier voor een conflict tusschen de leer van
den vryen handel en onze sociale opvattin
gen. De vrijhandel gaat uit van pryzen, die
bepaald worden door de vrye concurrentie
op de wereldmarkt en meent, dat de loonen
zich daarby moeten aanpassen. Dit laatste
zou ook wel gebeuren, indien ook op het
gebied der loonbepaling de vrye concur
rentie heerschte en de werkloozen niet
werden ondersteund vóór de loonen zjch
hadden aangepast aan de pryzen der stapel-
producten op dq, wereldmarkt. Deze aan
passing wordt echter belemmerd door onze
sociale opvattingen, die de vrye concurren
tie inzake de loonbepaling meer en meer
uitschakelen. Men gaat uit van loonen, die
bepaald worden door de behoefte en begaat
daarbij de kortzichtigheid, aan het geldloon
meer waarde te hechten dan aan hetgeen
men voor het geldloon kan koopen. Zoo
doende verzet men zich tegen daling der
geldloonen ook als de pryzen dalen. Toch
is dit de meest voor de hand liggende weg.
Het is toch eenvoudig eene vraag van ge
zand verstand te begrijpen, dat men geen
ƒ2.loon kan ontvangen voor een arbeid,
die slechts een gulden opbrengt.
Nu staan aan die loondaling twee moei
lijkheden in den weg, af gezien nog van het
reeds vermelde feit, dat velen dalen van
het geldloon gelyk stellen met daling van
den levensstandaard. De eerste moeilijkheid
is deze, dat, om evenwicht te krygen, eene
loondaling van enkele procenten niet vol
doende is, maar de tegenwoordige loonen
zeker zullen moeten warden gehalveerd. Wy
zullen dan komen tot een loonpeil ongeveer
zooals dit voor den oorlog was. Velen, die
dit lezen, zullen daarvan schrikken en vra
gen: Hoe zullen wij daatvan dan kunnen
leven? Wij zouden daarop willen antwoor
den: Mits alle loonen maar tegelijk daal
den, zop men van dat halve loon even goed
kunnen leven als thans van het heele. De
kosten van het leven zouden in dezelfde
mate dalen, daar deze toch ten slotte voor
een overwegend deel worden bepaald door
de hoogte der loonen. Zoo zou, indien men
de loonen van voor den oorlog terugkreeg,
het brood, dat nu ongeveer 23 cent per K.G.
kost, slechts 10 cent behoeven te kosten.
De werkloosheid zou gfootendeels verdwij
nen, Onze intensieve bodemcultuur zou weer
rendeeren en onze exportbedrijven zouden
op de wereldmarkt beter kunnen concur-
reeren.
De groote moeilijkheid ligt nu daarin, dat
het zoó moeilijk is, alle loonen en prijzen
tegelijk te doen dalen. Bepaalt de daling
zich tot enkele groepen, dan worden zy de
dupe van het feit, dat van de producten en
diensten van andere groepen de prijzen niet
naar beneden gaan. Indian echter een dic
tator opstond, die gedaan wist te krygen,
dat de loonen plotseling over de geheele
linie tot de helft daalden en alle prijzen
zich daarbij onmiddellyk aansloten, dan zou
er ongetwijfeld nadat men van den schrik
waa bekomen, een zucht van verlichting
door het land gaan.
Skandinavische lucifermagnaat over de wereldcrisis.
„Samen gered of samen ten onder”.
Stockholm, October 1931.
Ivar Kreuger behoort tot du groote Skan-
dinavische zwijgers: de Noren Ibsen en
Hamsun, Moltke, die van geooorte nader by
de Denen dan de Duitschers stond, de Fin
Nurmi menschen, die weinig praten, doch
wier geest zich in handelen, in elk geval in
scheppingsdrang* uit. Deze Kreuger, geen
vtiend van veel woorden, zou kort geleden
tot een zakenvriend hebben gezegd: Onzin,
op het oogenblik nog van crisis te spre
ken. Als de dokter des avonds zegt: Of myn
patiënt sterft dezen nacht of hy is morgen
vroeg gezond en buiten gevaar, dan is er
een crisis. Maar, wat wij nu beleven is een
economische chaos met tallooze sloppen,
waaruit geen uitweg mogelyk scnynt.
Uitstel van betalingen.
Dus ook Ivar Kreuger staat op het oogen
blik radeloos over den huidigen toestand en
het duidelijkste bewijs is, dat zyn Sveuaka
Taendsticker Aktie Bolag (de Zweedsehe
lucifer maatschappij) de betalingen van de
Interim-dividenden, die de aandeelhouders
gemeenlijk by het begin van den herfst
worden uitbetaald, heeft uitgesteld, tot men
beter weet, waar men dezen winter aan toe
is. Uitgesteld, ondanks een normale ging
van zaken, ondanks, volgens de boeken, ge
maakte beduidende winsten. Ook een Kreu
ger voelt den chaos rond zich opstijgen en
ziet, waarheen hy ook kjjkt, doodloopende
sloppen. En daarbij waren Kreuger's zaken
zoo helder en schenen ze buitengewoon
sterk te staan. Want wat kan er beter zyn
dan het volgende. Men heeft de alleenfa-
bricatie van een levensnoodzakelyk artikel
in de hand en, waar men het nog niet heeft
verschaft men zich heb monopolie van dit
artikel, door landen die niet te dik in hun
duiten zitten leeningen te verschaffen en
daarvoor schuldbewijzen in ontvangst
neemt, die men onder het publiek brengt of
in zyn portefeuille bewaart Aldus verdient
men aan een noodzakelyk artikel, waar
voor een monopolie-prijs is bepaald (in het
geval Kreuger zijn het lucifers), men kan
'bovendien rente ontvangen, en heeft zekere
schuldenaren. Met staten uit alle wereld-
deelen heeft Kreuger deze zaken gedaan.
Voor de lucifers-fabricatie heeft hy op de.
wereld slechts één concurrent: De Sovjet».
Unie, maar deze kan door verdragen met
verschillende landen langzaam uitgescha
keld worden, want de landen hebbe# geld
noodig en de concem-organisatie Kreuger
Zoll beschikt door relaties met Amefa ka
over bijna onbegrensde kapitalen. Het laat
ste plan is ook de Sovjeturepublieken in het
(iOUDSCHE COlRANT.
lat de gemeente
parende vooruit-
e door de veeti-
we „Wateraport-
i plaats van ont-
n waar men gaar-
a weekblad heeft,
m 4100 in wonen
Woensdag gratis
berergd?
blad dat ALLE
odat door adver-
Ikomen zekerheid
ieder ingezetene
reclame onder de
liks- en Ge-
reenigingen,
monopolie op te nemen en ook hiervoor zyn
onderhandelingen, waarbij het om milliar-
den gaat, ingeleid. Het geheele gebouw is
gegrondvest/ op de onmogelijkheid, dat de
landen, die leeningen van de lucifer trust
hebben opgenomen, nimmer hun betalingen
zullen staken. Maar nu treedt" een dergelyk
geval gedeeltelijk reeds op, dreigt resp. op
te treden. Want wat staat nog vast, als de
Bank of England haar ponden niet meer in
goud omwisselt? Als de drie Skandjnavi-
sche landen naar aanleiding daarvan ook
niet meer in goud kunnen betalen Als ook
uit de kapitalisten-burcht Holland duistere
geruchten zweven, dat de Nederlandsche
gulden bedreigd is?
Alles wankelt en de chaos dreigt ook
Kreuger’s financieele gebouw in elkaar te
doen storten. Men moet het financieele hier
van het economische onderscheiden. Kreu
ger’s fabrieken, of ze lucifers of cellulose,
kogellagers of chocolade fabriceeren, zullen
blijven doorwerken. De uitweg, om het werk
ook zonder gouden standaard aan den gang
te houden, moet gevonden worden en juist
hier is misschien de uitweg, die de crisis
(crisis in den waren zin des woords, zooals
Ivar Kreuger ze boven gedefinieerd heeft)
uiti den wirwar zal trekken. Ivar Kreuger is
aanhanger van de beweging, die uit Euro
pa en zyn satelieten een onverdeelde eco
nomische eenheid moet scheppen. Waar
schijnlijk zal de druk der financieele nooden
dit streven, ondanks allen tegenstand, be
spoedigen. Men mag tegen „Pan-Europa”
nog zooveel in te brengen hebben, op de
een of andere wijze zal het er toe moeten
komen, niet als bloesem van een ideale vol-
kerenvriendschap, maar als dwangmaatre
gel van een noodgemeenschap. Onder alle
economische kopstukken is Kreuger wel
diegene, die de gedachte voor dezen redden-
den weg zeer na aan het hart ligt. Zijn on
derneming strekt zich over bijna alle Euro-
peesche landen uit en niemand als hy is er
zoo van overtuigd, dat we óf allen tezamen
zullen ondergaan,, óf allen tezamen zullen
worden gered.
den, probeer dan eens
o gemakkelijk aan te
leietof, geen vette of
t wég in de huid of in
i U dircot opgelucht,
euk worden door deze
n een enkele nacht
sft het den lijder heel
kwaal bozorgd.
BUITENL^DSCH NIEUWI
DU1TSCHLAND.
Een meerderheid voor Dr. Brüninf
Alle moties van wantrouwen verworpen.
Zooals wy nog m een deel
oplage konden melden, heeft de Dud ache
Rijksdag gisteren de moties van waatro iwen
in de regeering verworpen met» 294 stei imen
legen 2?0 en drie onthoudingen.
Verworpen werden verder de voois ellen
bot ontbinding van den rijksdag en tdt op-
hefimg van alle noodverordeningen.
Aig. Frioli (nat.-sbc.) verklaarde daarop,
dat zijn partij thans geen belang meer
1 j;
heb parlement zou verlaten en daart riten
zou werken aan het „vernielen der li at^te
sbeunaelen van dit systeemKen afg< vaar
digde der D.-nat. partij Moot zich menens
zijn partij en drie dissidenten uit de
volkpartij hierbij aan.
De leden der rechteohe oppositie ver leten
daarop onder groot tumult d^ zaal.
Verworpen werd ten ‘slotte nog het ^voor
stel der communisten tot stopzetting der
betalingen ingevolge het plan-Young, Waar
op het Huis werd verdaagd tot 's attends
Afspraken van Brüning met Econo
mische party en chr. soc. Volksdienst.
Omtrent de onderhandelingen van den
rijliskauselier met de Econ. Party meldt het
heelt toegegeven, dat de belangen van den
middenstand de laatste tien jaren zijn ver
waarloosd, en beloofd, dat daarmee voort
aan meer rekening zal worden gehouden,
waarbij hij speciale toezeggingen heelt ge
daan nopens den woningbouw, Het crediet-
wezen en de vertegenwoordiging vau den
middenstand in den nieuwen econdnuschen
laad van advies.
Na de heropening der njksdagzitting wer
den gisteravond allereerst een aantal voor
stellen der oppositie verworpen.
Vervolgens kwam een communistisch voor
stel aan de orde, waarin de stopzetting van
den bouw van den pantserkruiser B werd
verlangd en het gebruiken der daardoor be
spaarde gelden Voor kindervoeding.
Dit voorstel werd aangenomen met 211
stemmen (soc.-deni. van beide richtingen en
communisten, die na het vertrek der recht-
sche oppositie in de meerderheid zijn) tegen
181 sten_men.
Na afdoening van nog een groot aantal
voorstellen op allerlei gebied werd de rijks
dag om half elf verdaagd tot 23 Febr. 1932.
ENGELAND,
De candidaatstelling
voor het Lagerhuis.
Het was gisteren de dag der candidaat-
stellingen voor de op 27 October te houden
stemming voor leden van het Lagerhuis.
Volgens den Britschen draadloozen dienst
waren er gisteravond, voorzoóver by het
uitzenden van het bericht bekend was, reeds
67 leden by enkele candidaatstelling geko
zen verklaard, namely k 61 aanhangers der
nationale regeering en 6 va^ de oppodtie.
Van deze nieuwe leden zijn er 49 conser
vatieven w.o. Baldwin, 12 liberalen en 6 so.
aialisten.
VEREHN1GDE STATEN.
Het bankwezen in de Ver. Staten.
Op één dag 26 banken betalingen gestaakt.
Uit New-York wordt geseind: De Ver-
eenigde Staten hebben gisteren een nieuw
record geboekt, doordat in den loop van
Donderdag 12 banken in ZuidtCarolina, 4
in Nieuw Jersey, 2 in Missouri, 3 in Penn
sylvania, 2 in West-Virginia en 3 in Ohio
ais gevolg van de crisis, gedwongen waren
haar betalingen te. staken.
Woensdag 17 Octobei
Het was tot voor korten tijd steeds
Vrijdagsavonds, dat ik mij afzonder
de in de betegelde eenzaamheid van
mijn particulier badvertrek, om mijn
lichaam op consciëntieuse wijze te
reinigen en te verplegen, opdat het
zou kunnen dragen de afmat tende en
sloopende vermoeienissen dewelke
daarvan dagelijks worden gevergd.
Gehard en veerkrachtig ook zal het
lichaam moeten zijn wil het aan de
nadeelige infectieuse invloeden weer
staan, die zijn gezondheid bij voort
during bedreigen!
Ik schreef tot voor korten tijd, in
de laatste maanden is er veel ver
verander d, van een egocentrisch, hoe
wel beminnelijk individualist, werd
ik collectivist, een die zijn fortuin,
zijn krachten en talenten in dienst
stelt van zijn medemenschen. een die
slechts het heil van de Gemeenschap
voorstaat. Op den avond van den 19en
Juni heb ik met mijn verleden gebro
ken en de deur van mijn privé-bad-
ka/mer voorgoed achter mij in het slot
geworpen, acht dagen later begaf ik
mij op een zonnigen, hoewel winde-
rigen Zaterdagmorgen naar het
Openbare Badhuis aan de Lange
Groenendaal. In het begin was alles
zoo vreemd voor mij. Ik was nog ge
woon mij langdurig, o zéér langdurig,
te wasschen en te verschoonen en
reeds aanstonds werd ik gedwongen
- rekening te houden met den tijd, die
b. nog. dat Brumng daarbij I immers voor een kuipbad (bij wijze
proe/J slechts 80 minuten be
draagt. Hier leerde ik, dat de tijd die
ons is toegemeten niet aan onszelf,
doch aan de Gemeenschap toebehoort.
Ook hinderde het mij dat in deze
Aula nauwelijks het stilzwijgen werd
bewaard. Gewoon mij tijdens het
baden over te geven aan diepzinnige
overpeinzingen, stoorde mij aanvan
kelijk het eendrachtig gezang door
het koor van baders en baadsters aan
geheven, en in mijn eerste aandrift
wilde ik luide protesteer en. Maar
neen, ik beheerschte mij en begreep,
dat niets de menschen zoö tot elkan
der brengt als het lied, waarin zij
vreugde en smart vertolken en dat
door de weergalooze accOustiek dezer
ruimte wordt tot een manifestatie
van ontembare levenskracht.. Toen
ik dan ook andermaal deze kleine pro
pere cel mocht binnengaat, accom
pagneerde mijn donkere bas de vrou
welijke hélklinkende sopranen, maar
beivonderend zweeg zij, toen mijn
linker buurman, een jonge tenor, het
lied aanhief: ,^asz mioh, lasz mich,
lasz mich deine Carmen sein!”
Ik houd van deze cel! Alle dingen
hebben hier een bijzondere, diepzin
nige beteekenis. De spiegel aan de
wand, waarom hangt zij ter hoogte
van onzen bo¥stf Opdat wij ons hoofd
zouden buigen, slechts hij die zich
vernedert zal zichzelf in dit glas her
kennen. Het stukje zeep, waarom
zinkt het zoo schielijk in de grauwe
diepten van het bad? Dit nietige vet-
klompje is het symbool van ons ge
luk, het is ons allen meegegeven,
maar velen zal het ontglippen. Ten
slotte: Het kletsnatte houten plankier
wawrtrp onze voeten lusten, het roept
tms toe dat alles betrekkelijk is en
niets, in zich, volmaakt!
1 t
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda <ta omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
1—5 regels ƒ1.30, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels ƒ1.55, elke regel meer 0^0. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bjjslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prjjs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels /2J5, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden hiededeelingen by contract tot zeer gereduceerden
prijs. Groote letters en randen worden berekend haar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureux en onge agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, tenetede van opname verzekerd te zijn.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal f2.90, per week 22 cént, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal ƒ3.15, met Zondagsblad ƒ3.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9-6 uur. Administratie en Redactie Telef.
Interqi 2745. Postrekening 48400.