IAAK
RESTAMTENÏEIKOOP
I
I
Deze Courant komt in vele duizenden
ezinnen. Gegarandeerde oplage 6500
taal
HEDEN BEGINT ONZE
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
No. 17893
Zaterdag' 23 Januari 1932
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon-en Feestdagen
ex
Bevolkingstoeneming gedurende 20 jaren.
BAHLMANN
I
an Uw
zonnen!
BEL OP 2084
ModelwasscherijFaJ. H.ï. Straaten
4
ge- i
°OQ en 00
70* Jaargang
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
1VIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
Wie raadt mee?
DE NIEUWE GEREF KERK AAN DE TURFMARKT
HAFpTRA
Enorme Koopjes In alle afdeellngen.
a
tenaar I
BUITENLANDSCH NIEUWS.
2
Uitgevers
Souda
tusschen Oüwater en Rotterdam."
Zeer vrij naar MULTATULl.
Elk jaar 100.000 meer.
Een gezondheids-epidemle.
i vlekken»
e Gera»
I tegen
andere
ekvrij
on«
van
en
doqr T.aval
ierheid van
iliede Boek
je plaatsing
i,zoo-
f0.85
LpOth.
icoba
Donderdag, 21 Jan.
Vandaag, gelukkig weer hersteld van
een kleine maar onaangename darm-
catarrh, verwekt door het roekeloos ge
bruiken van verkeerd gestempeld vleesch
mij geleverd door een hoogstaand maar
Gaan we de bevolking van Gouda na over
deze zelfde periode, dan blykt dat de be
volking onzer gemeente, die op 1 Januari
1911 bedroeg 24.704, op 1 Januari 1931 tot
29.172 is gestegen, een toeneming over 20
jaar van 4.468 inwoners. Tegenover een be
volkingsvermeerdering van nagenoeg de
helft in de gemeenten boven de 20.000 in
woners over de laatste 20 jaar, staat Gouda
met een toeneming van ruim een zesde deel
der bevolking, waardoor deze gemeente dus
nog beduidend bljjft beneden de toeneming
van de gemeenten beneden de 20.000 inwo
ners, die over deze periode nog een toe
neming aanwijzen van c.a. een vierde deel
der bevolking.
Blijft Gouda’s bevolking toenemen als in
de laatste 20 jaar, dan kan het huidige ge
slacht, dat thans op volwassen leeftijd is
Losse bladen uit het Dagboek
van een Gouwenaar.
„Er ligt een roofdstad aan de IJsel,
r on Dntb rrin rn
i „de Haastrechtsche brug op Stolwijker-
„sluis binnenkort al zal verdwijnen...
1 „...dat deze tol, die eigendom is van
„de Gemeente Gouda, een belastingtol is,
„waarop meer winst wordt gemaakt dan
„voor het behoud van den weg nood-
„zakelijk is...”
Dit bericht is sober, van een donkere
dreiging, maar al te beheerscht. indien
vriend Koperwiek het zou hebben samen
gesteld, had het aldus geluid:
ROOFSTAD PLUNDERT WEER-
LOOZE REIZIGERS I f
„De Gemeente G. maakt zich sinds
„jaren schuldig aan struikrooverij van de
„ergerlijkste soort. Zij bezit over de rivier
„de IJsel, ter hoogte van de sluis van
„Stolwijk een smalle brug en het is dddr
i 51
De dezer dagen door het Centraal Bu
reau voor de Statistiek te ’s-Gravenhage
gepubliceerde uitgave 1981 van het Sta
tistisch Zakboek doet zien dat de be
volking van Nederland de laatste 20 jaar
met circa twee millioen is vermeerderd. Het
bevolkingscijfer dat in 1909 bedroeg
5.858.175, is, blijkens de volkstelling van
1930 gestegen tot 7.920.388. De provincie
Zuid-Holland heeft hiervan alleen meer dan
2 millioen inwoners. Van de totaal-bevol-
king hebben de gemeenten met meer dan
20.000 inwoners thans alleen een bevolking
van 3.751.682, tegenover 2.562.023 in 1909.
Uit deze cijfers blijkt dat van de toene
ming der geheele bevolking over deze twin
tig jaar met rond twee millioen alleen de
gemeenten met meer dan 20.000 inwoners
meer dan de helft der toeneming of rond
1.200.000 hebben gekregen.
De gemeenten met minder dan 20.000 in
woners, met een totaal bevolking van meer
dan de helft van de geheele bevolking van
ons land, heeft een totale toeneming ge
kregen van rond 800.000.
Tengevolge van deze aanzienlijke bevol
kingsvermeerdering is ook de dichtheid der
bevolking belangrijk toegenomen. Was deze
twintig jaar terug ongeveer 180 per vier
kante kilometer, in 1930 was dit met een
derde toegenomen. Thans wonen er op een
vierkante kilometer bijna 243 menschen.
By een regelmatige verspreiding der be
volking over het geheele land zou dit be-
teekenen dat er op elke 69 M. van den Ne-
derlandschen bodem een inwoner wordt aan
getroffen. Werden de menschen in de groote
steden niet in hooge huizen opgeborgen,
men zou weldra als men zich zou omdraaien
tegen een ander aanbotsen.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring):
regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
regel meer ƒ0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
3DEDEELINGEN14 regels ƒ2.25, elke regel meer 0.50. Op
TELEF. 3202
Zie Etalage I
darmkanaal wil stouwen, met steeds gro
ve pikanterieën en in altijd-stijgende
quantiteit.
Neen, bij dezulken reken ik mijzelve
niet; veeleer wensch ik te behooren tot
hen die, fijnproevers als zij zijn, liever de
spiritueele kaviaar van den wel-voor-
zienen schotel voorzichtiglijk savoureeren
op de fijn-ontwikkelde tong.
Men moet in staat zijn om tusschen de
regels door te kunnen lezen, want het
geen de sluwe Talleyrand zoo venijnig-
I juist heeft opgemerkt aangaande de men-
schelijke taal, dat zij namelijk vooral
dienstig is om de gedachten te verbergen,
dat is even zoozeer maar al te vaak waar
ten opzichte van het geschreven woord.
Hoezeer beschaving en temperament
hun invloed doen gelden op den tekst van
een bericht, moge uit een voorbeeld blij
ken.
De redacteur van de „Goudsche Cou
rant" merkt naar aanleiding van de Tol
op Stolwijkersluis op:
„Het ziet er niet naar uit dat de tol bij
GOlimiF COURANT
DUITSCHLAND.
Eugen d'Albert.
Naar de ..Neue Freie Presso” meldt werd
voor de rechtbank te Riga dezer dagen het
echtscheiaingsproces behandeld door den
componist Eugen d’Albert gevoerd tegen
zijn zesde echtgenoot. Hilde Fels.
Toen de componist indertijd dit huwelijk
sloot sprak men in muzikale kringen van
d’Alberts ..Pastorale”.
gekomen, het nog beleven dat Gouda’s be
volking de 40.000 zal bereiken. Maar dan
heeft intusschen de bevolking van Neder
land, by de toeneming van thans met 100.000
per jaar, de 10 millioen verre overschreden.
By dergelyke enorme bevolkingstoene
ming kan de vraag niet achterwege blijven,
op welke wijze al deze menschen in hun
onderhoud zullen kunnen voorzien. Dat
wordt een zeer penibele vraag, waarop wel
niemand een goed antwoord zal weten in
deze zeer onzekere tyden.
Het blykt dat de bevolkingstoeneming
zyn oorzaak vindt in de geboorte-over-
schotten tegenover het verminderde sterfte
percentage. Hoewel het geboortecijfer over
geheel Nederland procentsgewys belangrijk
is gedaald, op de 1000 zielen, waren in 1910
28.6 aangiften van levend geborenen, tegen
over 23 in 1930, is het sterftecijfer dermate
teruggeloopen dat de overschotten blijven
toenemen. Het sterftecijfer liep op de 1000
inwoners in 20 jaar van 1910 tot 1930
terug van 13.6 tot 9.1, zoodat het inderdaad
juist is, wat van medische zijde wordt ver
kondigd, dat er een gezondheidsepidemie
heërscjit, die de plaats heeft ingenomeri van
ziektenepidemiën, zooals in de
1900, 1917 en 1918 zyn voor-
Interieur, met den kansel en het orgelfront op den achtergrond, links de galery
met de geschilderde vensters. (Foto Studio, Gouda.)
groote waar-
t0Chlorodont-
„Chlorodonr
tsluitend door
k bsaiid.* O*
id-wit-blauws
Het menschdom groeit.
Waar zal de grens zijn?
Het is een feit dat het menschdom groeit,
niet alleen in aantal, maar... ook in lengte!
De uitkomsten van het meten der inge
schrevenen voor den dienstplicht sinds 1865
hebben aangetoond dat de lilliputters on
der de dienstplichtigen van jaai tot jaar
minder worden. Het aantal der jonge man
nen, die de maat van 1.55 M. yoor den
dienstplicht gesteld, niet haalt, is sinds
1865 regelmatig minder geworden, zoo zelfs
dat het percentage dat in 1865 niet minder
dan 10.67 bedroeg, na 10 jaren telkens is
teruggeloopen tot 7.37 4.41 3.74
2.18 2.00 1.30 en tot 0.91 in 1930.
De kleintjes zijn dus aan ’t uitsterven,
want, gaat het zoo elke tien jaar voort,
dan is de tyd wel heel spoedig aanstaande
dat er beneden de maht van 1.55 M. geen
jonge mannen op den dienstplichtigen leef
tijd meer te vinden zyn. De kleintjes zijn
allen grooter geworden.
Er is een toenemende groei onder de
jonge mannen. Want ook het aantal der-
genen, die binnen de opvolgende maat van
1.55 M.1.59 M. vallen, is sinds 1865 aan
zienlijk verminderd. Bedroeg hun aantal in
1865 een percentage van 14.20, het is thans
in 1930 verminderd tot 2.78 Hetzelfde
geldt ook voor de weer grooteren die een
lengte hebben van 1.60 M.1.69 M.; hun
aantal liep over dezelfde periode van 65
hoeveel Potjes en Busjes Augurken en Uitjes er in de etalage staan
Ie prijs I pond gerookte Paling, 10 prijzen elk bus Augurken
P. G- Scharleman Jr-
LANGE TIENDEWEG 75 OOUDA
Zie Etalage!
Naar wij in bovengenoemd blad lezen
woont d'Albert sinds drie maanden in Riga,
waar hij aan een nieuwe opera Mister
Wu" werkt. Mevrouw d’Albert toeft in ver
band mei. het te voeren proces eveneens in
die stad.
De advocaat van den componist heeft de
scheiding aangevraagd op grond vaji het
feit, dat beide partijen sinds negen jaar elk
fiun weg gingen. Mevrouw d’Albert daaren
tegen voert echtelijke ontrouw aan, een feit
dat door den componist grif wordt toege
geven.
Zoodra de scheiding is uitgesproken, zal
de thans zeven-en-zestigjarige kunstenaar
voor den zevenden keer in het huwelijks
bootje stappenen wel met Virginia Zanetti
oen jonge Italiaansdhe, die such eveneens
in R'ga bevindt.
de ernstige
jaren 1892,
gekomen.
Hét grootste percentage der sterftever-
mindering vindt men bij de kinderen be
neden 4 jaar, maar uit de statistische
gegevens blijkt ook dat voor eiken leef
tijd de sterftecijfers lager zyn geworden.
Over een reeks van jaren blykt het
sterftecijfer van de mannen het grootst tus
schen 50 en 64 jaar, van de vrouwen daar
entegen ligt het tusschen 20 en 49 jaar. Na
het 50e jaar blijken de levenskansen voor de
vrouwen grooter te zyn dan voor de man
nen.
Uit de statistische gegevens van de voor
naamste doodsoorzaken blijkt dat het aan
tal sterftegevallen tengevolge van mazelen,
en tuberculose e.a. aanzienlijk is vermin
derd, dat daarentegen kanker en hartge-
breken sinds de laatste 20 jaar meer slacht
offers hebben gemaakt, terwijl het percen
tage van dood door zelfmoord ook is toe
genomen. Van de besmettelijke ziekten
blijken pokken geheel te zijn overwonnen,
terwijl het aantal doodelyke gevallen van
roodvonk, typhus en diphterie aanzienlijk is
verminderd. Meningitis cerebrospinalis epi-
demica blijft nog steeds vele slachtoffers
eischen. In 1980 werden op 100 ziektegeval
len nog 60.71 gevallen met doodelyken af
loop geconstateerd.
jaar terug van 50.52 tot 33.73 Zij zijn
allen gegroeid). Dat blykt wel hieruit dat de
jonge mannen met de grootste lengtemaat,
dus die 1.70 M. zyn en langer, in aantal
sterk zijn toegenomen. Was het percentage
van hen 24.61 in 1865, in 1930 is dat ge
stegen tot 62.58 Onze Hollandsche jon
gens zyn dus in den loop dezer jaren aar
dig uit de kluiten gewassen. We zyn op
weg voor een langer ras, en wie weet wel
hoe lang!
De reden van dezen groei der jongeling
schap wordt in de gegevens, welke wij
hiervoor ontleenen aan de publicaties van
het Centraal Bureau voor de Statistiek niet
vermeld. Wel bljjkt uit de gedetailleerde
opgaven over 1930 dat in de grootste
steden, de gemeenten boven 100.000 inwo
ners de meeste lange jongemannen zijn, en
dat zij het kleinst aantal hebben beneden
de maat van 1-55 M., dat daarentegen van
het platteland, de gemeenten met 5000 en
minder inwoners het grootst aantal der
kleinste jongemannen voortkomt, hoewel
dat percentage, zooals hierboven is aange
geven, ook zeer aanzienlijk is gedaald.
Het is wel aan te nemen dat de medische
en hygiënische verzorging van de jeugd en
de zorg voor de lichamelijke opvoeding in
de latere jaren wel een rol hierbij hebben
gespeeld.
15 regels ƒ1.30, elke
15 regels 1.55, elke
byslag op den prys. Li
INGEZONDEN MEr
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelii
prys. Groote i
Advertentiëi
handelaren,
aan het Bui
i Het lezen van de krant is een kunst,
een gave die men moeilijk kan verwerven
indien men van huis uit geen erfelijke
neigingen in die richting heeft meege
kregen. Zeker, het is gemakkelijk genoeg,
op béte wijze alles maar te slikken wat
een sensatie-pers ons in het geestelijk
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal ƒ2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal ƒ3.15, met Zondagsblad 3.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
by onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux! zyn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef.
Interc. 2745. Postrekening 48400.
-Ï-—-
Het uitstel der
Hereteloonferentie.
Het onvermogen vim Duitschland
om te betalen.
Een definitieve regeling van de
Herstelconferentie door Frankrijk
thans geweigerd.
De verdaging van de cpnierentie. welke
Maandag a.s. te Lausannefzou beginnen en
die nu officieel door Engeland ter kennis
van de Zwitisersche regeering is gebracht,
heeft in Fransche kringed groote vreugde
gewekt.
Ofschoon een desbetreffend Engelsch
communiqué slecht® rept vaan enkele dagen
uitstel der conferentie, hoopt men te Parijs,
dat zij pas na geruimen tijd zal worden
gehouden on dat het ondertusschen moge
lijk zal zijn althans het Fransche en En-
gelische standpunt nader tot elkaar te bren
gen. In dat verband trekt het de aandacht
met hoeveel bevrediging men te Parijs ken
nis heeft genomen van het beriiht, dat de
Engelsche minister van buitenlandsche za
ken. sir John Simon. op zijn doornens naar
Genève, waar de Volkenbond zal vergade
ren, te Parijs de rei® zal onderbreken om
met den minister-president, Laval, van ge
dachten te wisselen.
Sinds de Fransche regeering te Washing
ton heeft laten informeer^ welke houding
de Vereenigde Staten zoudtp aannemen te
genover-een-van Hoo
ver'^ moratorium en danop cetn ontwij
kend. ja.- bijna afwijzend1 antwoord heeft
ontvangen, schijnt de Fransche herstelpo-
litiek meer of minder in een slop te zijn
geraakt.
Wat kan Lava! nu doen? Druk uitoefenen
op Amerika? Deze vragen worden gesteld
door den Parijschen correspondent der
Frankfurter Zeitung, die tegelijkertijd ant
woordt. dat dit niet al te best gaat, daar
de voornaamste Fransche gelling, die Van
..de heiligheid’ dér verdragen”, welke rich
ook moet uitstrekken tot de overeenkomst
met Amerika inzake de schulden., door
Frankrijk z.elf zou worden aangetast. Een
druk op Duitschland uitoefenen en van de
zen staat onder alle omstandigheden beta
lingen eischen? Dnt kan Frankrijk ook niet
goed doen, nadat het het rapport der Be-
neduce-commissie heeft urtgelóktj, dat het
onvermogen van Duitschland om te heta-
'len ondubbelzinnig vaststelt.
Onder deze omstandigheden neemt Laval
naar de correspondent opmerkt zijn
toevlucht tot den uitweg, die het beste be
antwoordt aan zijn temperament, hij tracht
tijd te winnen in de hoop, dat de gebeurte
nissen Frankrijk zullen helpen om weer
uit het slop te geraken. De gebeurtenissen,
dat wil in dit geval zeggen: Duitschland.
Niets kan de Fransche regeering op dit
tijdstip aangenamer zijn, dan een onvoor
zichtigheid der DuiitBche politiek, dan een
breken van Duitschland met de tot dusver
voorzichtige staatkunde, dlie zijn regeering
op het gebied der herstelbetalingen heeft
gevoerd.
Frankrijk blijft vasthouden aan het een
maal ingenomen standpunt, dat het nooit
afstand zal doen van de rechten, welke het
bij de verdragen zijn toegekend en welke
slecht® een deel van de geleden schade weer
goedmaken.
In dezen geest heeft Lava! gisteren in de
Fransche Kamer gesproken en uitdrukkelijk
verklaard dat de Regeering thans een defi- I
nitieve regeling van de herstelkwostie wei
gert. De Regeering verklaarde het Dufttsche
voorstel onaannemelijk.
Een motie van vertrouwen c
steld, werd met een meerd<
stemmen goedgekeurd.
Ivertentiën en ingezonden mededeelingen by contract tot zeer gereduceerden
letters en randen worden berekend naar plaatsruimte,
iën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van solie
Advertentiebureux en onze agenten en moeten daags vóór de
ireau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zyn.
- al te bona-fiden goedgeloovig) sla-
ger, vermocht ik weer volkomen het ge
not te smaken dat de lectuur van mijn
lijfblad mij steeds verschaft.
j Het lezen van de krant is een kunst.
