Zn.
MriibuKkfiiFiJlr. StfutN
ïtbank I
Deze Courant komt in vele duizenden gezinnen. Gegarandeerde oplage 6500 ex
P. G. SCHARLEMAN Jr.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
f, enz.
it
BERKENWOUDE.
BODEGRAVEN,
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
EERSTE BLAD.
BEL OP 2084
i Uw
nnen!
Lo„e bladen uit het Dagboek
oan een Gouwenaar.
652,263,26 I
Eerste kwaliteit VOLLE GEBAKKEN BOKKING
L. Tiendeweg 75 - Gouda - Tel- 3202
EKVPz,
?ENDO°*
cwerk, voor Uy
voor Uw Ver.
voor Uw par,
gbruik. het klein-
BERGAMBACHT,
JUEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REÈuwÏÏk, SCHOONHOVEN, STOLWLIK, WADDINXVEENZEVENHUIZEN
Van 't Haagsche Binnenhof.
grootste, ook
■e kleurenwerk
ijf is in staat
aken, fraai van
billijk in
ylug geleverd
No. I7BI7
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
skken,
*ero»
gen
>r«.
Zaterdag, J3 Februari.
>liede Boek-
«e plaatsing
HOORWEG I
6 cent, eiken dag na 4 uur warm, zoo uit de pan, bij vooruit bestelling
op elk gewenscht uur warm thuisbezorgd.
Nieuwe Zoutevisch en Geweekte Stokvisch.
Zie de Etalage! Zie de Etalage!
„Und drinnen walt et
Die züchtige Hausfrau,
Die Mutter der Kinder,
Und herrschet weise
lm hauslichen Kreise
Und lehret die Müdchen
Und wehret den Knaben,
Und. reget ohn' Ende
Die fleiszigen Hdnde.
SCHILLER.
Hedenmiddag hebben ik en andere no
tabelen de eerste Goudsche industrie- en
Huishoudschool aan de Oosthaven ge
opend. Dit keer heb ik niet het woord
gevoerd. Ik was van meening^ dat hier
door zoovele menschen gesproken werd,
die, gehuwd zijnde, hiertoe meer bevoegd
waren, dat ik, bijkans twee en zestig
jarige vrijgezel, bij de installatie van deze
kweekschool voor huismoeders mij mijn
overigens niet van gewicht ontbloot oor
deel heb voorbehouden. Zeer ontroerden
mij de welhaast historische en zoo een-
vomU^ooIuima woazden vau dua Wklz
houder van Onderwijs: „de jongens, die
deze huishoudelijke meisjes zullen huwen,
zijn te benijden.”
Na de redevoeringen van de aanwezige
autoriteiten maakten wij een rondgang
door het ruime en voortreffelijk geoutil
leerde gebouw en was ik in de gelegen
heid van gedachten te wisselen met mijn
grijzen vriend Barend Ballenbakker (ge
lukkige vader van tien oppassende, al
reeds volwassen kinderen). Deze eerbied
waardige grijsaard, die op fijn-kiesche
wijze ieder woord, dal mij als celibatair
in dit milieu had kunnen kwetsen, ver
meed, deelde mij fluisterend mede, dat
hij vurig hoopte, dat het onderwijs, het
welk hier gegeven zal worden, in de eer
ste plaats aanvullend zal zijn; immers de
fundamenten van deze wetenschap wor
den door de moeders gelegd, en wil deze
school vruchtdragend onderwijzen, dan
zal zij op deze hoeksteenen moeten op
trekken het gebouw van hare huishoude
lijke vorming... Ik was het geheel eens
met dezen practischen paedagoog en
klopte hem goedkeurend op den schouder.
Meer en meer werd het mij duidelijk
hoe zeer het was te betreuren, dat ik
Aligonda niet had meegenomen op deze
leerzame excursie en haar had toege
staan eenige uurtjes te wijden aan de ijs-
De Volkenbondsraad en het
Japansche conflict.
Japansch protest tegen de toepassing
van het pact
Gisteren heeft te Genève hn de laatste
openbare zitting van den Valken bondsraad
vóór het bijeenkomen van de plenaire Vol
kenbondsvergadering een buitengewoon
scherp debat plaats gehad tusschen de ver
tegenwoordigers van Japan en China.
De zitting begon met de mededeeling van
den President, Paul Boncour, dat de Vol-
kenbonïïiraad op grond van het Chineesche
voorstel thans moet overgaan tot de byeen-
roeping der plenaire Volkeribondsvergade-
ring.
De Chineesche gezant, Jen, legde vervol
gens een korte verklaring
mede, dat de tot nu toe best
toestand te Sjanghai than!
heeft aangenomen van een openlijken oor
log. Het Japansche hoofdkwtrtier heeft te
Sjanghai 40.000 man doen dfo
uitgerust zyn met gifgasboi
dumkogels. Een Duitsch me
vestigd, aldus Jen, dat de J
pen dumdumkogels gebruike
is volkomen onhoudbaar.
De Chineesche regeering heeft derhalve
besloten den Volkenbondsraad te verzoeken
direct bijten >men, Ufelfefe .^1 5^
tegenmaatregelen te nemen. Anders moet de loonen en fl
er rekening mede worden gehouden dat in
de eerstvolgende dagen een vreeseljjk bloed
bad zal plaats vinden.
Onder groote spanning van de geheel be
zette zaal, legde de Japansche ambassadeur
Sato, vervolgens een principieele verklaring
af. Allereerst bood spr. de Engelsche regee
ring zyn verontschuldiging aan over het
incident, waarby een Engelschman door een
bom uit een Japansch vliegtuig werd ge
dood.
Sato protesteerde vervolgens tegen de be
wering der Chineesche regeering, dat de
Japansche troepen gifgassen en dumdum-
kogels gebruiken. De Japansche troepen be
zitten slechts rookbommen, welke dienen
om rookgordijnen te veroorzaken.
Het Volkenbondspact, aldus vervolgde
Sato, kan slechts worden toegepast by een
conflict tusschen geciviliseerde Staten.
China bevindt zich het is wel pijnlijk
zulks te moeten erkennen sinds tien
jaren in den toestand van voortdurenden
burgeroorlog, volslagen wanorde en ont
binding. De veiligheid der buitenlanders is
niet meer gewaarborgd. Daarom zyn die
Staten, welke groote belangen in China heb
ben gedwongen geweest over te gaan tot
buitengewone maatregelen. Niemand kan
Japan het recht ontzeggen op te komen
voor de bescherming der Japansche belan
gen.
De Japansche ambassadeur verklaarde
vervolgens, dat hy den Volkenbondsraad een
mededeeling van beteekenis heeft te doen:
De onafhankelijkheid van Mantsjoerije is
zoo juist uitgeroepen. Japan heeft in Mant-
sjoerije vérgaande belangen en heeft reeds
te zeer geleden door het optreden van den
Chineeschen gouverneur, dan dat het niet
rnet' sympathie een beweging zou kunnen
toejuichen, welke de bescherming en de
vreedzame ontwikkeling der Japansche be
langen in Mantsjoerije verzekert.
De Japansche regeering steunt derhalve
de onafhankelijkheidsbeweging in Mantsjoe
rije.
Indien China later eens een normale cen
trale regeering zal hebben, dan zal de Ja
pansche regeering bereid zyn zich met
China te verstaan over het definitieve lot
van Mantsjoerye.
Na een bespreking, welke vier uren duur
de, heeft de Volkenbondsraad besloten op
grond van het voorstel der Chineesche
regeering een buitengewone Volkensbonds-
vergadering bjjeen te roepen te Genève op
3 Maart a.s.
Alle 54 Statenleden van den Bond worden
verzocht vertegenwoordigers te zenden naar
de plenaire vergadering.
De sociaal-democratische raadsfractie
heeft aan het eind der zitting een nieuwe
raadsvergadering aangevraagd met de be
doeling daarin de bekende „turbine-quaes-
tie” aan de orde te stellen, teneinde de wèl-
of niet-aankoop van een turbine voor het
Electrisch bedrijf aar. een volledige bespre
king te onderwerpen.
Deze aangelegenheid heeft, zooals men
weet, door publicaties in enkele bladen veel
stof opgewaaid.
Dat deze speciale raadszitting er komen
zal, is uit het antwoord van den Raads
voorzitter niet gebleken. Het tegendeel
schijnt het geval, daar deze aangelegenheid
nog niet aan alle kanten bekeken is, zoo-
dat daaromtrent nog geen definitieve mede-
deelingen aan den Raad kunnen worden
verstrekt.
Uit het antwoord blijkt*echter wel dat
deze zaak niet meer van urgenten
aard wordt beschouwd, zooals aanvan.
kelijk het geval was. Waarom er vorig jaar
zoo’n haast bij was, is nog niet duidelijk.
D* 5“i 7. Gemsanteleaning van IV. millioen aanvaard.
De gevolgen van „het geld komt terecht”.
Da warkloozenvoorzienlng aanleiding tot een
politiek relletje.
Van de Turbine quaeetie geen nieuwe.
waaruit de gemeenten vaak hunne leeningen
betreKKen, uie gemeenten thans niet Kan
heipen, wyl ue Staat deze zeil noodig heett.
tiet is verheugend dat tegenover de felle
cntiek, door den heer Van iStaal geoefend,
van andere zyden uit den Raad by monde
van de heeren Middeiweerd en Van den
Endt waardeenng is betuigd aan het
college dat het er in geslaagd is deze lee-
rung tot stand te brengen.
Met deze leening is Gouda er echter nog
niet. Op de vragen door den heer Zanen
gesteld heeft de Wethouder van financiën
medegedeeld dat voor de buitengewone
werken, welke in 1932 moeten worden uit
gevoerd, nog nieuwe leeningen zullen noo
dig zyn, die naar het college hoopt tegen
wat lagere rente zullen kunnen worden ver
kregen. Dit wyst er wel op hoe nootzake
lijk het is dat de Raad zich ten opzichte
ofl» van kapitaalsuitgaven voor buitenge
wone werken tot het allernoodzakelijkste
moet beperken.
Na langdurige onderhandelingen is het
Gemeentebestuur er in geslaagd een geld-
leening aan te gaan, teneinde haar vlot
tende schuld te kunnen consolideeren. Dat
is met gemakkelyk geweest. We leven in
een tyd waarin de gemeenten op buitenge
meen moeilyKe wyze aan geld kunnen ko
men. Door de politiek, welke de laatste
jaren in lal van gemeenten is gevoerd, is
net gemeentecrediet danig in de knel ge
komen. Het feit dat de kosten der huis
houdingen van de gemeenten, hier zoo goed
als eiders, up onrustbarende wyze zyn ge
stegen, heeft het bankkapitaal geducht
huiverig gemaakt zich aan gemeenteleenin-
gen te wagen, wyl het publiek dat vroeger
dergelyke leeningen by voorkeur voor zyn
beleggingen koos, er eenigszins wantrou
wend tegenover is komen te staan. De mis-
B lukking, die aan meerdere emissies.ten deel
JE is gevallen, is daarvan het bewijs. Wanneer
1 - gemeenten als Delft en Haarlem en nu pas
weer Amersfoort dit hebben moeten onder
vinden, dan is daarmede wel heel duidelijk
gedemonstreerd dat het niet zoo eenvoudig
is in deze dagen een gemeen teleening ge-
TWBBDB KAMER.
Geen crisis aan den gezichtseinder.
Het Kortingwetje.
Het was in lang niet gebeurd, dat er
crisiswolken aan den parlementairen hemel
opdoken .Zoolang we een extra-parlemen-
tair kabinet hadden, liet het den leden van
het Kabinet politiek koud of de Volksver
tegenwoordiging het met hen eens was dan
wel een andere meening was toegedaan. Een
parlementair kabinet hebben we nu ook
wel niet, doch er bestaat toch meer con
tact tusschen Regeering en Vertegenwoor
diging en dit contact is recht» georiënteerd.
Wy meenen hiermede de tegenwoordige ver
houding voldoende te hebben aangeduid,
dat men zich kan voorstellen, dat het een
minister van het tegenwoordig kabinet-
Ruys niet volkomen koud kan laten, wanneer
er uit den rechterhoek donderkoppen komen
opzetten, waaruit bliksemstralen schieten,
welke wel eens doodeljjk konden zyn voor
een wetgevend product, aan het brein van
den betrokken minister ontsproten.
Dat is deze week het geval geweest met
het voorstel van minister De Geer om de
uitkeering uit de rijkskas aan de provincies
en gemeenten aan een korting te onderwer-
-dddeld 3 percent, wat betreft
V.V, „..Salarissen van het gemeente-
personeel. De onuitgesproken bedoeling,
waarvoor intusschen de minister later rond
uit is voor den dag gekomen, is de gemeen-
ten te dwingen om het voorbeeld van den
staat te volgen en ook harerzijds haar per
soneel lagere salarissen en loonen te geven.
Dat heeft van vele zyden bestrijding on
dervonden, onder aanvoering dat dit een
aantasting van de gemeentelijke autonomie
mocht heeten, dat het rijk het recht miste
tot die korting omdat de gemeenten een on
afwijsbaar recht hebben op de gelden uit
het gemeentefonds, in het leven geroepen,
toen, bij de nieuwe financieele regeling
tusschen Rjjk en Gemeenten, aan de ge
meenten het recht om een Inkomstenbelas
ting te heffen werd ontnomen, enz. Dat
van links, door de heeren Marchant en Van
den Tempel, tegen het ontwerp werd ge
protesteerd, kon minister De Geer betrek-
kelyk onverschillig zijn. Maar de zaak kreeg
voor hem een ernstiger karakter, toen ook
uit het rechtsche kamp goed gemikte sla
gen naar zyn voorstel werden gericht, toen
een man van gezag als de voormalige wet
houder van financiën van Den Haag, Mr.
De Wilde, met nadrukr in verzet kwam tegen
het voorstel, toen een man als de heer Van
Vuuren, naast hem Mr. Goseling, en ook
de christelijk historische financieele specia
liteit Mr. Rutgers van Rozenburg zich aan
zijn zijde schaarden en zy zich door den
minister niet van ongelijk lieten overtuigen,
met uitzondering van den heer Rutgërs die,
misschien uit party overwegingen, doch ze
ker niet van ganscher harte, bij repliek be
loofde zijn stem aan het wetsontwerp te
zullen geven. Maar de heer De Geer be
greep natuurlijk zeer goed, dat hy daar
mede geen gewonnen spel had. Wanneer
van links de sociaal-democraten en vryzin-
nig-democraten, van rechts een groot aan
tal katholieken en een deel der anti-revo-
lutionairen tegen zijn voorstel mochten
stemmen, was het verloren, ook al gingen
de liberalen, blijkens een verklaring van
Dr. Bierema schoorvoetend, alsmede een
aantal anti-revolutionairen en de meeste
christelyk-historischen met hem mede.
De heer De Geer was evenwel zoo poli
tiek voorzichtig niet met groot geschut te
werken. Hy rammelde niet met zijn porte
feuille, hij hield zich ui terlijk onverstoor
baar, maar de politieke oude rotten gevoel
den het als het ware aan de knoopen van
hun jas, dat de minister niet onverschillig
zou blijven, walmeer zijn ontwerp mocht
komen te vallen. Dat gevoel werd nog ster
ker, toen Woensdagmiddag minister De
Geer in plaats van te repliceeren, gelijk
men verwachtte, den Voorzitter verzocht de
beraadslaging tot den volgenden dag te
schorsen. Wat was er nu aan de hand Men
had wel opgemerkt, dat er zekere onrust
heerschte in de Kamer; uiterlijk ging alles
zyn gewone gang, rustig werd er gespro
ken, maar intusschen zag men den minister
nu en dan eens met een der tegenstanders
een woordje wisselen, de partijleiders scho
ven van hun zetels naar het middenruim
van de zaal en thans begreep men, dat er
aan een brug tusschen Regeering en Ka
mer werd gewerkt
Dit vermoeden bleek Donderdag juist ge
weest te zyn. Zoodra de Voorzitter aan mi
nister De Geer het woord had verleend
voor zyn repliek, stond deze op, alweer met
Verschillende voorstellen met betrekking
tot de werkloozenvoorziening hebben den
Raad in zyn jongste zitting aanleiding ge
geven tot debatten, welke evengoed achter
wege hadden kunnen blyven. Up het voor
stel tot het verleenen van een extra steun
door middel van het Crisisconute hebben de
sociaal-democratische woordvoerders een
aanval gedaan, waaruit aanvankelijk wa,s
op te maken dat deze fractie, die het „een
vernederende taak” vond om in het Crisis
comité zitting te nemen ,zich tegen deze
steunaanvulling zou verklaren. Het bleek
echter alras dat zulks niet de bedoeling
was, die extra steun wilde ze niet afwijzen,
maar het voorstel zelf was een welkome
aanleiding tot heftige critiek op Minister
Ruys de Beerenbrouck, onder wiens room
sdie signatuur volgens den sociaal-demo-
cratóschen fractieleider de werkioozen wor
den gesaboteerd. Een politiek relletje dus,
want alle sociaal-democraten hebben hun
stem aan het voorstel gegeven! Het zou
niet reëel zijn geweest, zoo heette het, dien
steun af te wijzen!
Dat de werklooze bouwvakarbeiders
crisis-werkloozen zyn, voor een groot deel
althans, daarover was in den Raad geen
verschil van meening. Toch heeft de Raad
het noodi.y geacht, niettegenstaande de ver
klaring van den Wethouder van Sociale
Zaken, dat hy alles in ’t werk gesteld heeft
en nog stelt om deze werkioozen ook onder
de crisisregeling te doen vallen, steun te
verleenen aan een adres van den Goudschen
Bestuurdersbond, aan de Regeering, om
door den Raad de door den wethouder ver
kondigde meening nog eens te onderstree-
pen.
ADVERTENTIEPRIJS; Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring):
15 regels ƒ1.80, elke regel meer /0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels 1.55, elke regel meer 0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prys.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: l-~4 regels ƒ2.25, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen by contract tot zeer gereduceerden
prys. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van solif
handelaren, Advertentiebureux en onze agenten en moeten daags Vóór de
aan het Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
is in deze dagen
plaatst te krygen.
Het Gemeentebestuur van Gouda is er
desniettemin in geslaagd met een tweetal
Amsterdamsche bankinstellingen een over
eenkomst aan te gaan, waarby de plaat
sing der leening van lii millioen verzekerd
is. Dat de gemeente hierby een veer moet
laten en tegen de inderdaad hooge rente
van ótó heeft moeten afsluiten, is een
gevolg van de hiervoren genoemde huidige
omstandigheden. Als gelukkige voorwaarde
mag hierby echter worden vermeld dat het
Gemeentebestuur bedongen heeft deze vijf
jarige leening, waarvan de jaarlyksche ren
ten en aflossingen uit de gewone middelen
moeten worden gevonden, vanaf 1934, dus
regds op een vroeger tijdstip te kunnen af-
«dossen, indien de omstandigheden zulks wen-
schelyk mochten maken.
Het is heel begrijpelijk dat men van de
syde, die in de laatste perioden getoond
heeft ^ver belangrijke uitgaven met de
grootste luchthartagheid te kunnen heen
stappen, alsof de gemeente maar aan een
boompje had te schudden om de gouden
appelen op te vangen, nu groote veront
waardiging demonstreert, dat de gemeente
alleen tegen een zoo hooge rente van 5Vh
han leenen. En wanneer de heer Van
Staal zich dan de uitlating veroorlooft dat
dit een gevolg is van de bankdictatuur, die
door de Regeering wordt gesuggereerd, dan
is dat volkomen in overeenstemming met
de door hem en de zijnen in de afgeloopen
jaren gehuldigde opvatting, wanneer van
andere zyden tegen de opdrijving der uit
gaven werd stelling genomen dat „het geld
Brecht komt”. Die uitlating is even onge
motiveerd. Men ervaart nu dat de prac-
ty'k anders is, dat men zich alleen tën koste
van financieele offers en dan met groote
moeite nog dit geld kan verschaffen, in-
plaats dat het maar voor ’t grijpen is.
Het is buitengewoon gemakkelijk om de
Regeering van deze moeilijke financiering
de schuld te geven, even gemakkelijk als
bet is om critiek op haar te oefenen dat zy
voor de werkioozen lang niet genoeg doet
en over de instelling van het Crisiscomité,
dat toch in elk geval een aanvullende steun-
uitkeering verstrekt aan hen, die deze het
meest van noode hebben, een hoonende toon
te slaan, maar zoomin als de gemeente
^an het boompje schudden kan, kan ook de
Regeering zulks niet. De Staat moet even
goed leenen om in zyn financieele behoef
ten te voorzien. Heeft niet de Tweede Ka
mer dezer dagen een wetsontwerp aange
komen tot het aangaan van een of meer
®eningen ten laste van het Rijk tot een
maximum van ƒ200 millioen? Daarin is
•ok de redan te zoeken dat de Rijksfondson,
ABONNEMENTSPRIJSper kwartaal 2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal ƒ8.15, met Zondagsblad ƒ8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA
by onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zyn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef
Interc. 2745. Postrekening 48400.
f. Hij deelde
ande oorlogs-
het karakter
>enlyken
ptschepen, die
Imen en dum-
icus heeft be-
ipansche troe-
L De toestand
rRA