NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
«o. 17849
Donderdag 31
70*Jaargang
BOSKOOP, I
EERSTE BLAD.
feuilleton.
J
«art 1832
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon-enFeestdagen
Open brief
van Sijbrand Bottelaar.
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCH
Eenden-Piet
een Romantiese idylle op het
Gouda-meer.
jOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
INHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, ertz.
9
Dit nummer bestaat uit 5 bladen.
GOETHE.
H. DE GROOT.
o
tegenovergesteld,
ïlden in zijn ver-
“l myn waardee-
zy volgde en
I meer: aan de
'Zich van de be-
v raag stukken op
- gedegen studie,
voorafgaan dan geef
handeian
aan het
■ker is, er een po
rn ij n
geluk-
aan te
kere koppige hardnekk
niet te miskennen. Ma
haar lezers haar niet b
ben geduid. Ze wilden
aan de Goudsche Court
wie de krant opent in
oordeel te treffen van
van een plaatselyk pei
met eigen inzichten
vaak in zyn verwacfcta
gekomen.
En wie by voorbaat
■nd somtijds viel
Hat is iets, wat
■uvel zullen heb-
ih weten, wat ze
t hadden. Welnu,
verwachting een
politiek, vooral
kk vraagstuk, dat
tokt, die zal niet
[bedrogen zijn uit
want wie in dezen tjjd den moed laat zak
ken, verliest zijn energie, zijn levenslust,
zyn werkkracht, welke hij nooit, allerminst
in dezen benarden tyd missen kan. Ook Gy
niet voor het bestaan, voor dèn bloei van
Uw blad. De tyd vergt van U alle inspan
ning, alle geestkracht voor Uw krant om
ze frisch en interessant te houden, opdat
ze niet door andere bladen overvleugeld
worde of door oud-bakken- en onbeduidend
heid eert droevig einde vinde. Zorg ervoor,
dat Uw blad by het klimmen zijner jaren
nieuw en frisch blyve van inhoud, beschaafd
van taal, eenvoudig en zuiver van stijl, op
dat ieder lezer er naar grijpe om het te
lezen. Dan werkt Ge in bescheiden mate
mede aan de ontwikkeling en opvoeding
van het publiek. Dat U nog vele jaren ge
zondheid, lust en kracht gegeven worde om
Uw blad in zijn verder leven aan dit hooge
doel te doen beantwoorden.
HOOGSTRA.
We beleven de „Kirmes” in het rijkver
sierde, 12000 inwoners tellende Gouda. De
huizen, meest van vijf verdiepingen, zijn
van buiten gewassen en blank geschuurd!
Onder de drommen stedelingen bewegen zich
de Polderbewoners uit wijde omtrek, vrou
wen met hoge goudbrokaten vleugelmutsen,
mannen met vele zilveren knopen op 't ge
waad. Van boven de huisdeuren reiken hel
gekleurde reuzenarmen de straat in, waar
aan emblemen van de Goudaër industrie:
geweldige houten kazen en gekruiste witte
tabakspijpen, alles met linten en bloemkran
sen versierd! Aan het kennisbeeld ontbreekt
niets: koordedansers, tandenbrekers, kwak
zalvers, kramen en tenten; gehuil van wilde
dieren in de menageriën; vetstank uit de
vele gaarkeukens! Elegante toeschouwers,
waaronder1 veel Franse uniformen, schou
wen uit de dichtbezette rapen toe! Op
straat kapen de kwieke Franse soldaatjes
•oliede Boek-
r de plaatsing
IN HET VERLEDEN LIGT HET HEDEN.
Geachte Heer Redacteur,
U vraagt «tij een historische bygrage
voor Uw blad van 1 April a.s. ter gelegen
heid van het 70-jang bestaan van de
Goudsche Courant.
Daar ik my door myn betrekkelijk kort
stondig verblijf te dezer stede nog niet vol
doende op de hoogte kon stellen van de
Goudsche geschiedenis en mij bovendien op
dit oogenblik de tyd ontbreekt om een be
paald onderwerp te bestudeeren, moet ik
tot myn spjjt Uw verzoek afslaan.
Ik doe dit ongaarne want Gouda, dat een
tijd lang de 5e stad van Holland waa, heeft
een ryk verleden, dat in het moeras der
vergetelheid dreigt te verzinken. Daarom is
het zoo noodig, dat middelen ter hand ge
nomen worden om de belangstelling in de
historie weer levendig te doen worden, en
als zoodanig is het verschijnen van deze
bijzondere Goudsche Courant ook toe te
juichen.
De moderne mensch is door zyn economi
sche zorgen zoo ge makke! ijk egocentrisch;
hy vecht voor het heden en vergeet al te
■teel, dat het verleden zyn kracht gemaakt
heeft. Het niet goed, dat wij in zelfge
noegzaamheid enkel denken aan onzen
huidigen tyd, doch we moeten tevens be
denken, dat °ok het verleden om onze liefde
vraagt: Uit het verleden van groot schheid
en lijden is het heden voortgekomen en
hierin ligt op zyn beurt de toekomst.
Ook in kommerVolle tyden, zoo als de
tegenwoordige, is het nuttig eens een blik
op het verleden te slaan, omdat ook daarin
benarde en zorgvolle perioden voorkomen,
die steeds weer door vastberadenheid en
nbeste vlijt konden veranderd worden i,n
tyden van voorspoed.
Dat ik deze woorden in een nieuwsblad
kan schrijven, doet mij te meer genoegen,
ben, hij is vele tonnen gouds ryk! Hoe
dierbaar hem zijn pleegkind zyn mag, zyn
zoon Bertold te laten huwen met een vonde
linge Die smaad zou zijn geslacht niet
lang overleven! Liever zag hy hem als een
schurftige hond zijn erf verlaten En Ga-
linda, de bruid? Met fonkelend oog weigert
zjj „Mijnheer de kop-afhakker” te aanvaar
den! Daar ontplooit zich een zoetgevooisde
duivennatuur en diplomatieke arglist in Mr.
Jan, zodat Galinda toestemt hem te vol
gen.. als (hoe onrustig klopt ons hart!)
Bertold vrijwillig afstand van haar zou
doen! Exit Mr. Jan.
„Alles is Jttu und doch immer
das Alje...r
Woensdag 30 Maart.
Geachte Redactie,
Het vorige jaar,
bij den aanvang
van dezen voor U
zoo belangryken
jaargang, had ik
de eer in een open
brief uiteen te
mogen zetten, de
groote beteekenis
die de „Goudsche
Courant" heeft
gehad voor myne
opvoeding en nóg
heeft voor de ontwikkeling van mijn per
soon.
Ik zal daarop niet terugkomen.
Liever wil ik, genoegelyk bladerend in
dien eersten kosteljjken jaargang van
1862 bij ons thuis werden die couran
ten steeds zorgvuldig bewaard en inge
bonden, want mijn Vader, de bij ouden
van dagen nog welbekende Ijsbrand Bot
telaar, was terecht de meening toegedaan,
dat hy daarmede een belangrijk stuk ge
schiedenis vastlegde, een gewoonte die
ook ik altbo&fntaw heb voortgezet ik
herhaal: bladerend in dien eersten jaar
gang, wil ik hier en daar eenige zinsne
den uitlichten, die hoogelijk interessant
zijn om ze in den vorm van varia hier
onder te laten volgen.
Voor de bestrijders van de Kermis b.v.
vond ik in een artikeltje over deze jaar-
lijksche feestweek het volgende:
3 Augustus 1862 „Het is vergeef-
sche moeite alle bezwaren op te tel-
uit aan felle aanvallen van politieken, maar
meer nog van persoonlijken aard heeft bloot
gestaan. De krant heeft terdege van ant
woord gediend, ze is niet in gebreke ge
bleven.
De tyd van tegen ons gerichte felle agi
tatie is thans voorbij. Het is teekenend dat
juist op den dag van heden een zuivering
is gekomen in die gelederen, waaruit die
agitatie geboren werd.
Een jaargjieden, Wen wy den 70en jaar
gang aanvingen,< hebben wij hierop gewe
zen en wy hadden ons toen voorgenomen
thans een uitvoerige beschouwing daaraan
te wijden. Nu echter de beslissing gevallen
is, zullen wy dit nalaten. Voor het verkrij
gen van betere verhoudingen in onze ge
meente ware het zeker gewenscht geweest,
dat die beslissing eerder ware gekomen.
Op het meer het Gouda-meer boven
welks met riet bewassen oeverrand in de
verte de torens en de vyf fabrieksschoor
stenen van deze stad uitsteken, rqeit^met
krachtige riemslag het natuurkind der plas
sen Bertold Zorg. Geen scheermes beroerde
nog zijn vlashaar; zyn wit hemd is met een
zijden doek toegesnoerd. Doel van zijn tocht
is Enten-Piet Piet Waterhout die
ergens op een rietkrag met zyn eenden-net
op buit loert, maar wiens kansen Bertold
hopeloos bederft door een ondoordacht schot
opeen zeldzame regenfluiter! Buizende een-
aen verheffén zich in de lucht! Het beste
lokvogelpaar (wel honderd gulden waard!)
Plets eendenfluit weten 'n koppel na
te*k omhaal nog weer op ’t watèr te krjj-
Walther Tesche, novellist van talent,
wiens naam ge vergeefs in een uitgebreide
Duitse literatuurgeschiedenis zult zoeken,
levende le helft van de 19e eeuw, was Rid
dergoedbezitter in Ottmuty. Veel meer we
ten we ondanks ijverige nasporingen
niet van hem. In novellen waarin een lan-
delike achtergrond en kenmerkende vreem
de zeden de stemming verhogen, is hij op
zyn best. Daarvan is de voortreffelikste
.^ier Enten-Piet”, met lokaal-Hollandse
kleur. De geschiedenis speelt in 1809.
(ren,
o/ ons
nebben
heid en
»e over
due wy in
mt nebben
komende
ft ons ook
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den besorgkring)
15 regels 1.30, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels ƒ1.55, elke regel meer ƒ0.80. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
byslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prys.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels ƒ2.25, elke regel meer ƒ0.50. Op
ue voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen by contract tot zeer gereduceerden
prys. Groote letters .en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van i
ren, Advertentiebureux en onze agenten en moeten daags vóór
Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
litieke beschouwing aan ia treffen, diame
traal aan eigen standpug"
wel, ook deze lezer zal
«‘achting beschaamd wor
Aan de Goudsche Courant mag de eer
niet worden onthouden, dat zy voor haar
overtuiging op de bres pleegt te staan,
waarmee ik natuurlijk niet wil zeggen, dat
ik haar oordeelvellingen immer met de
meest volkomen instemming heb gelezen.
En ais ik uiting geef aan
ring voor de vaste 4® z
voorzeker ook wei aan ^ets
ernstige wijze, waarop ajj Wi
langrykste gemeentelijke vr>
de hoogte steldenen aa» de
die zij daaraan aet voorafg;
ik een gevoelen weer, dat baar vrienden wel
zullen onderschrijven. Ez< dat haar tegen
standers vermoedelyk niet zullen bestrij
den. Waarom zouden ze? Strijd sluit waar-
deering niet uit Een tikje sportieve waar-
deering stelt al dadelijk den strijd op hoo
ger plan en tempert de n^jdassige grimmig
heid, die by tydgn de publieke zaak schijnt
6e moeten beheersdhen-^
I* deze dagen magA
dit wel eens tot heel Gouda zeggen, ook tot
de Goudsche Courant, zelfs op haar eerbied-
waardigen 70en verjaardag!
Redactie, behoud vertrouwen in de stad.
Maak aan den bloei van Gouda alles onder
geschikt.
Dan sta ik zonder reserve naast U.
GAARLANDT.
Een gelukwansch.
Geachte Redacteur,
'k Zou niet graag
nalaten U
hartelijke
wenschen
bieden op den 7Oen
verjaardag van Uw
papieren kind, over
wiens gezondheid
en kracht Ge U te
recht verheugen
moogt. De moei
lijke economische
tijden, die ieder
persoon, iedere
zaak treffen en in het nauw drjjven, zullen
ook U niet sparen, noch Uw kind ontzien.
Toch moed gehouden, het hoofd omhoog,
Hollander er aan denken een vondelinge,
een bastaarde ,te trouwen Maar er is een
kaper op de kust. Meester Jan van Am
sterdam.
bijgestaan, waardoor het ons mogfelyk is
opgewekt
Hen.
»g.
I.ÜHMI1E Jfll RIVI.
Sb.
Na zeventig jaren.
Als op l April
1932 boven het
(feest) nummer
van de Goudsche
Courant zal Prij
ken: 71e jaargang,
zal de directie,
resp. administra
tie, resp. redactie
eenigen gerechten
trots nauwelijks
kunnen onderdruk
ken.
Want 70 jaat is,
bok voor een dagblad, de leeftijd der ster
ken. Er zyn oudere, maar als een courant
ten naaste by drie kwart eeuw in onze
goede stad is verschenen, dan heeft ze zieh
hier toch wel een plaats veroverd. En dan
heeft ze recht op een geineenden geluk-
wenech.
Een zekere lyn in haar berichtgeving,
een vaste richting in haar beoofdeeling van
het maatechappelyk gebeuren, ja, een ze-
Het toneel verplaatst zich naar Zorgen-
hof, gelegen aan *t meer, kaasmakerij op
gróte schaal van „Polderwirth” Hendrik
Zorg. Ruim, rein, groote, weids! Emmers
melk worden gedragen gely'k weegschalen
aan een draagbalk. Uit verhitte melk wor
den talrijke kazen gemaakt. „Baas Zorg” is
een Uiterst zelfbeheerst „y’svast” karakter,
zoals ’n Hollander betaamt; Sara z’n mee
gaande huisvrouw. De hoefslag van een
paard verraadt de komst van een man wiens
aangediend bezoek ramp voorspelt, wiens
aanwezigheid schande betekent! Van zyn
machtige zwarte hengst stjjgt een rijklik
uitgedost ruiter. Ongevraagd treedt hy bin
nen; een struise, donkerharige veertiger,
met zelfbewust optreden; Meester Jan, Op-
perscherprechter van Amsterdam! Hij komt,
met instemming van „Mynheer Verkolijn”
rechten doen gelden op Galinda! /mmers
hoe zouden zeelieden en „vrijmeesters" aan
een vrouw komen, wanneer niet eenvoud
Hollands privilege hun aanspraken verleen
de op onechtelik geboren mëisjes! Op kou
sen geen pantoffels gaan over zijn grote,
rijlaarzen betreedt hij de, zelfs van zon
nestofjes rein gehouden pronkkamer. „Baas
Zorg” aarzelt als pleegvader zjjn toestem
ming te geven! Nochtans niet lang! Mijn
heer Mr. Jan is een imponerende figuur, en,
mag hy dan vijftig koppen afgehakt heb-
de aardigste meisjes voor de logge Hollan
ders weg.
Aan de hakblokken wedstrijden de man
nen in het hakken van koeken, dakpan-ach-
tige schijven, die men zigzags-gewyze
meest in drie h vier hakken doormidden
splyt, een sport waardoor de Goudaërs
wijd beroemd zyn.' Op het blok waarbij va
der en zoon Zorg het hoogste woord voeren,
treedt toe in zyn zwart gewaad met rood
vest Mr. Jan van Amsterdam.' Ontzettingr
De Zorgen kunnen niet ontkomen! Daar
werpt hij een beurs met honderd Ducaten
op het hakblok: „ik wed dat Jevrouw Ga
linda de schoonste en eerbaarste jonkvrouw
van Holland is!” Algemeen zwijgen! Met
een beul wedt niemand. Daar dringt een
gedrongen roodharig man naar voren met
zyn vetgemeste, pronkerige ega: scherp
rechter Balzer van Gouda. Ook hy zet een
beurs in: „mijn vrouw is de- schoonste en
nog hupser dan Jevrouw Galinda!” Was
bleek en sidderend stoot Galinda Bertold
aan: „Zul je dulden dat die twee om mij
hakken, dan is alles tussen ons uit!” Maar
Bertold treedt al bars naar voren: „Wie
geeft jullie, beulen, het recht hier een eer
bare jonkvrouw te beschimpen?” Mr. Jan,
half luid, handhaaft zijn aanspraken! „Zul
len wij om de bruid hakken V (Hoe prangt
ohs de boezem! Wedden met Mr. Jan, die de
koppen afhakt op ’n haarbreedte sekuur!)
Wie wint heeft haar! „Heda, koeken en bijl
hier!” Met beide handen de bijl zwaaiend
klieft Mr. Jan in twee houwen liggende
in eikaars verlengde! de koek! De me-
GOUDSCHE COURANT
<862 - 1 April - 1932
Het i/ heden de dag waarop de Goudsche
Courant zijn 70en jaargang voleindigt.
Morgen vangt de 71e jaargang aan.
Zeventig jaren.
Wat een tii<N Met moge geen bijzonderheid
zijn dat een dagblad gedurende 70 jaren is
verschenen, er zyn onder de Nederlandsche
dagbladen meerdere van veel langeren
levensduur, voor een dagblad in Gouda is
het toch wel een zeer merkwaardig feit. En
wel hierom, dat Gouda is gelegen in ’t hart
eener provincie waar talrijke grootere bla
den verschijnen, die ook Gouda gemakkelyk
kunnen bereiken en voorts ook door de om
standigheid dat de Goudsche Courant door
haar zelfstandig karakter niet veel dagen
van haar bestaan zonder bestrijding is. ge
bleven. Noch het een, noch het andere heb
ben echter kunnen veroorzaken dat de
Goudsche Courant ter ziele is gegaan,
integendeel, by het eindigen eener 70-jarige
periode verschijnt in een vorm die onmis
kenbaar toont dat zij zich in een zeer groote
belangstelling in haar woonstede mag ver
heugen. Zy is, nu alle in den loop der jaren
verschenen dagbladen by-edities van Rot-
terdamsche bladen zyn geworden, thans
weer geworden het eenige zelfstandige dag-
blad in Gouda. a
Het stémt ons tot groote vreugde! dat
velen ons in de inderdaad moeityke
dat wy de leiding dezer courant
hebben genomen, met raad en daad
bygestaan, waardoor
geworden onze taak met opg
met ambitie te biyven vlrvul!
tuiging, dat de belangsi|j}inj
zoo ruime mate voor onze 1
mogen ondervinden, ook in dj
jaren levendig zal blyven, geer
moed voort te gaan.
De Goudsche Courant heeft ifi”de jaren
van haar bestaan duidelyk doen zien dat
haar verschijnen niet zonder beteekenis is
geweest. Ze is niet alleen geweest het plaat-
selyk blad, dat de ingezetenen op de hoogte
heeft gehouden van alle gebeurtenissen, die
er plaats grepen, maar ze heeft steeds ge
tracht in zaken van beteekenis die het be
lang der gemeente raken, van voorlichting
te dienen. En zy heeft daarby nimmer ge
schroomd onomwonden voor haar meening
uit te komen.
De periode ligt nog versch in *t geheu
gen dat de Goudsche Courant dag in dag
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal ƒ3.15, met Zondagsblad ƒ3.80.
Abonnementen worden dageiyks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zyn dageiyks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef.
interc. 2745. Postrekening 48400.
daar de couranten als een zeer gewaardeerd
hulpmiddel by de bestudeering der historie
beschouwd worden.
De latere geschiedenisvorscher zal de nu
verschynende plaatselyke bladen moeten
raadplegen om zich te kunnen inwerken in
de stedelijke historie. Een goed verzorgde
courant kan dus tot in het verre nageslacht
haar werk doen.
De Goudsche Courant heeft thans reeds
oen 70-jarige loopbaan achter den rug. Dat
zy nog lange jaren op het ingeslagen pad
moge doorgaan! Zoowel het tegenwoordig
geslacht ais zy^lie na ons komen, zullen er
vin profiteeren.
De dag van heden is een gedenkdag,
waarby wy even stilstaan.
Tot feestelyk vertoon geeft deze dag
geen aanleiding.
Wy danken hen, die door hun gewaar
deerde bydragen in dit nummer ons hebben
willen steunen in ons pogen om Gouda's in
woners op 4de hoogte te brengen van veel
wat hen niet of slechts by overlevering be
kend is.
Moge de kennisneming van de toestan
den en verhoudingen in vroeger jaren tot
het inzicht'brengen dat de tyden van thans,
hoe ernstig ze ook mogen zyn, in menig
opzicht beter zyn dan vóór 70 jaren. En dat
die betere toestanden langs geleidelijken
weg zyn tot stand gekomen.
gen. Maar Frau Padbrügge^al haar gekon- 1
trakteerde getal eenden niet ontvangen en
dat is jammer, want de Goudaërs houden l
van een vet boutjfe, nu, met „Kirmes", die
over een paar dagen aan vangt!
Bertold druipt af naar „moeder Lora”
eigenlik Piets moeder maar by wie hy en 1
zusje Drudje en „zusje” Galinda als kind- 1
a an-huis waren! Zjj woont op een eenzaam
eiland^ ’midden in het Gouda-meer. Een 1
zwaar-geuierde koe graast by het laag- 1
gedakte huisje. Hoe zou hy in hoogste har-
ten-nood niet gaan naar moeder Lora, die
hem als kind vertelde het sprookje van
Prinses Goudkarper en Prins Zilversnoek l
die in een kristallen slot op de zwarte bo
dem van het Gouda-meer midden in een
toovertuin van tulpenbedden wandelden!
Harten-nood Ja! Zijn Bertolds leven
staat in de waagschaal en dat van. Ga-
linda! >De stemming van Eenden-Piet in-
middels thuisgekomen staat niet over te 1
zy'nen gunste, zelfs niet als hy hem het
eendenroer aanbiedt, een zeldzaam Spadns
geweer, dopr de stad Gouda by een schaat-
senwedstryd als prijs uitgeloofd en dat hy
Eenden-Piet met een halve streek verschil
voor de neus wegsnoepte! Bertold wil Ga
linda, het zwart-ogige onstuimige ding,
huwen! (Galinda, door Piet als jongen hei-
melik in zyn boot van Amsterdam geroeid
op last van „Mijnheer Verkolyn” aldaar en
door deze op Zorgenhof uitbppteed.) „Wan->
neer trouwen op het Gouda-meer de joegen
voor zy vlug zyn?” hoont Piet. En moeder
Lora verwyt: ,jhoe kan een eerlik gedoopte al