0 Schoenreparatie
H. v. d, Poo
J. HULLEMAN GOUDA
Locarno
20 ets per ons.
H.P. Herfst Jr.
GEOPEND
BEDDEN MAGAZIJN
Toon Schrave,
P. ROND Pz.
Fa. D. Vermeij Zonen
-V.V.V. POSTZEGELS-
DE WINTER
NADERT
Brandstoffen
De uitgave 1932-1933
Goudsche Vraagbaak
DE REEUWIJKSCHE EN
SLUIPWIJKSCHE PLASSEN
J. C. LANGERAAR,
Gouda's eenigst
speciaal
Bestel nog heden!
GOUDSCHE COURaNT - ZATERDAG 10 SEPT. 1932 - TWEEDE BLAD
Openbare Aanbesteding
Official
Dealer
L. Tiendeweg 43
Spoorstraat 37
Jecovitol Levertraan
Nieuwe Doperwten
tegen verlaagde prijs
J. C. Fickweiler,
Kaas Kaas
W. STRENG, Keizerstr. 27
Prima Duinkonijn
B. SMITS, Poelier
A. J OPSTELTEN
Turfmarkt 176
Telefoon 2638
N.V. Ijzerhandel
Zeugostraat 96100,
GOUDA
stoken!
NOG TOT 15 SEPTEMBER VERKRIJGBAAR.
De zeven vette jaren
Niit door ■enscbonhindoD gobouwd
Brieven uit de Hofstad.
Kleini Aononces 8 regels f!.-
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van GOUDA zullen op DINSDAG 20 SEPT.
1932 n.m. 2 uur ten Stadhuize in het open
baar trachten aan te besteden:
De levering van brandstoffen
over het diBnstji#r 1932/1933.
Inlichtingen dagelyks van 9—10 by Ge
meentewerken.
hebt gij Vlug terug wanneer gij het
t laat repareeren in de
Schoenmakerij van
15
RAAM 107—109.
KLEIWEG 20
TEL. 2850
THï universal Car
De nieuwe Fprd V 8 cylinder auto is thans te bezichtigen en te probeeren.
Het oordeel der autokenners is algemeen gunstig.
Een prima 8 cylinder tot een tot nu toe ongekend lagen prijs.
van de
is in 'bewerking.
Talrijke wijzigingen en aanvullingen kwamen reeds in.
Besturen van Vereenigingen, Instellingen, enz., welke nog niet
in de uitgaven 1931/1932 voorkwamen, worden verzocht opgaaf
te zenden van hunne samenstelling vóór 15 September a.s. bij
de Uitgevers
A. BRINKMAN ZOON,
Markt 31.
heeft het waschgoed dat vakkundig
behandeld wordt door
STOOM-, WASCH- EN STRIJKINRICHTING N. G. ROEST v.h. Gez. Etman
Fluweelensingel 68, Gouda, Telef. 2497. Depot: Prinses Julianastraat 9.
i ll H n
Bezoekt de Reeuwyksche en Sluipwjjksche Plassen en laat U daarbij voorlichten door
hot fraai uitgevoerd werkje
door
Dr A. SCHEYGROND,
TWEEDE, herziene druk; geïllustreerd met 26 ILLUSTRATIES naar foto's en pen-
teekeningen, benevens een duidelijke KAART van het Pla«aengebied.
PRIJS f 0.50
BEOORDEELINGEN VAN DEN TWEEDEN DBllK:
.,Wü kunnen .wel niet anders dan dit boekje ten warmste aanbevelen. Wy wenschen
het te zien in de handen van alle belangstellenden, maar in de eerste plaats in die
van alle Gouwenaars 1"
Maandblad Ned. Ver. van Huisvrouwen,
afd. Gouda.
„Deze brochure is geschreven om propaganda te maken tegen het plan van droog
legging dier plassen en heeft haar doel bereikt. Maar afgezien hiervan is zy een
belangrijk, zeer goed geschreven stuk werk, 't welk iedereen met genoegen en niet
zonder vrucht kan lezen. Vooreerst het hoofdstuk over het ontstaan dor plassen,
historisch interessant; daarna een pleidooi voor het behoud van die wateren en eon
beschrijving van haar flora en fauna, over de bedrijven die er werden en nog woeden
uitgeoefend en de waarde der plassen als oord vaa ontspanning. De schrijver heeft
ïr inderdaad allea van gezegd, wat gezegd kon worden en heeft buitendien zyn betoog
opgeluisterd door een keur van vele photo's en kleine schetsen alsmede een kaart
van het betrokken gebied. De ornithologie neemt een ruim deel in beslag."
Dr. R. Baron Snouckaert van Schauburg
in ..Orgaan der Club van Ned. Vagelku-idigen".
„Wie meer van de planten- dierenwereld van dit echt Hollandach landschap wil
weten, zij de keurig verzorgde brochure van den Goudschen bioloog A. Scheygrond
warm aanbevolen."
Jan. P. Strijbos in de „Telegraaf".
VerkrtidMer in eiken boekhandel en bij de
Uitgevers A. BRINKMAN A ZOON te Gouda.
TEL. 25 93
TEL. 2189
WIS ZOU NIKT ONAAO
in deze slechte tyden een buitenkansje
willen hebben. Iedereen nietwaar?
Welnu, de gelegenheid wordt U daartoe
aangeboden, want jaarlijks hebben er 32
Trekkingen plaats van de Belg. Staat
ZONDER NIETEN.
Hoofdprijzen van:
Frs. 1.000.000 of 70.000
500.000 of 35.000
250.000 of 17.500
100.000 of 7.000
50.000 of 3.500
die den gelukkigen winnaar in z\jn geheel
dus zonder korting, wordt uitbetaald.
Vraagt Prospectus by C. LAFEBER,
Stoofsteeg 8, GeJukskantoor, Gouda.
LEVERTRAAN-EMULSIE.
GedipL Drogist.
Burg. Martenssingel - Telef. 2839
VOOR
GLAS. PORSELEIN,
SPEELGOED.
zeer voordeelig:
Hollander Broekhulzen
Vaarstal Kirnemalktloot
merk Tieieman Dros
L. TIENDEWEG 45 - Telef. 2591.
Prima jonge 30 k 35 ct. per pond
Witte Komijn20 en 25 per pond
Ook voorradig pittige oude Kaas.
Komt U eens proeven, dat kost niets.
Vanaf heden wederom
steeds voorradig
0.80 en I—.
Spieringstraat 5 Tel 2555.
SMEERWORST
BERLINER LEVERWORST
Alleen bij
Gevestigd sedert 1905.
TELEPH. 3082.
Croquetten - Huzarensalade.
ladare kooper een
aardige Verrassing
Frisia Vulcana
Frisia Vulcana
Frisia Vulcana
Friaia Vulcana
Vulcana
Victoria
Frisia
Jan Jaarsma
E. M. Jaarsma
Etna
Frisia
Victoria
Frisia
Vulcana
Victoria
Frisia
Jan Jaarsma
E. M. Jaarsma
Etna
Frisia
Vulcana
Victoria
Vulcana
Victoria
Frisia
Jan Jaarsma
E. M. Jaarsma
Etna
Frisia
V ulcana
Victoria
Vulcana
Victoria
Vulcana
Frisia Vulcana -
Frisia Vulcana -
Frisia Vulcana -
I risia Vulcana -
- Victoria Jan Jaarsma E. M. Jaarsma Etna Frisia
- Victoria jan Jaarsma E. M. Jaarsma Etna Frisia
- Victoria Jan Jaarsma E. M. Jaarsma Etna Frisia
- Victoria Jan Jaarsma E. M. Jaarsma Etna Frisia
Etna
Frisia
Vulcana
Victoria
Frisia
Jan Jaarsma
E. M. Jaarsma
Etna
Frisia
Etna
Vulcana
Victoria
Frisia
Jan Jaarsma
E. M. Jaarsma
Etna
Frisia
Victoria
Frisia
Vulcana
Victoria
Frisia
Jan Jaarsma
E. M. Jaarsma
Vulcana
Frisia
Etna
Vulcana
Victoria
Etna
Etna Frisia
Etna Frisia
Etna Frisia
Etna Frisia
Zorg tijdig voor aankoop van
GASHAARD
VULHAARD
HAARDKACHEL
GASRADIATOR
Zeer ruime sorteering van de
beste fabrikaten in de maga
zijnen van de
VAKKUNDIGE
VOORLICHTING
EN PLAATSING
Victoria Jan Jaarsma E. M. Jaarsma
Victoria Jan Jaarsma E. M. Jaarsma
Victoria Jan Jaarsma E. M. Jaarsma
Victoria Jan Jaarsma E. M. Jaarsma
Da lage zomarprijzun en prima
kwaliteiten waarborgen U den
gahaelen winter
Aanbevelend,
Bleekereingel 77-78 - Telef. 2174-3204
De ten bate van de Alg. Ned. Vereeniging voor Vreemdelingen
verkeer uitgegeven postzegels zijn nog tot 15 September aan
het Postkantoor te Gouda en aan het Secretariaat van V. V. V.,
Markt 31, verkrijgbaar.
45P Ze zijn gedurende het geheele jaar 1933 geldig.
Postzegelverzamelaars en zij die het werk van de A. N. V. V.
willen steunen, mogen niet verzuimen zich deze mooie zegels nog
aan te schaffen!
Hoe lang kan een crisis duren?
Een optimistische beschouwing
door Prof. William F. Harding»,
Hoogleeraar aan de Columbia-Universiteit.
Onze serie economische artikelen,
welke in den vacantietyd tydeiyk on
derbroken is, wordt thans weer voort
gezet. Prof. Harrings is in de Ver-
eenigde Staten een bekend geleerde
en aangezien hy binnen niet al te
langen tyd het einde der wereldcrisis
verwacht, zal er voor zyn opvattingen
ook hier te lande wel groote belang
stelling bestaan.
Wanneer men den economischen toestand
van de wereld, van een land, een bedrijf enz.
in statistische diagrammen uitdrukt, dan
ziet men telkens hoe de lange, rustig ver-
loopende golflijnen plotseling door diepe af
gronden worden onderbroken. De rustige
golvingen duiden een tyd van voorspoed
aan, waarin het zakenleven zich ongestoord
kan ontwikkelen; de scherpe dalingen wyzen
op depressies, malaises, crisissen. Wat is
een crisis nu eigenlijk? Hoe ontstaat zy,
hoe lang doet zjj zich gelden en vooral, wan
neer kan men haar einde verwachten?
Een crisis hoe dikwijls is dit woord in
de laatste jaren niet uitgesproken en neer
geschreven! is een gevolg van het dik
wijls zeer plotseling opkomende besef, dat
het gedaan is met het toenemen van den
voorspoed, dat de vastheid van de markt
niet langer gerechtvaardigd is. Het eerste
gevolg van dit besef zyn paniekstemming
en wanhoop, die het eene faillissement na
het andere veroorzaken, totdat het tenslotte
bankroeten regent, want het typeerende van
dit verschijnsel is zijn overeenkomst met een
lawine. Een betere omschrijving is wel niet
denkbaar, ook omdat een lawine, als elke
andere natuurramp, nooit lang duurt. De
voor de hand liggende conclusie zou dus
zijn, dat ook een crisis spoedig voorbij moet
zijn.
Deze veronderstelling kan gemakkelijk
worden gestaafd door voorbeelden uit het
verleden. In minder dan een jaar was de
vreeselyke crisis van 1873 voorbij, die in
Weenen begon en behalve Duitschland en
Frankrijk vooral ook de Vereenigde Staten
ernstig schokte. De Duitsche crisis van
1901 duurde eveneens slechts een jaar; on
geveer 10 maanden later deed zy zich ech
ter opnieuw gevoelen by de ernstige faillis
sementen der Leipziger banken. Ook de cri
sis in de Angelsaksische landen vas 1839
duurde slechts ternauwernood een jaar.
Wy hebben dus gezien, hoe de crisis de
gelijkmatige curve van het diagram plot
seling onderbreekt en de lijn snel naar be
neden slaat. Het verleden leert ons nog een
andere les: na een crisis volgt vrijwel nooit
direct een tijd van voorspoed. Eerst komt er
een tyd van depressie. Dan ziet men geen
wilde paniek meer, geen stroom van fail
lissementen, doch een golflyn, die eenigs-
zins lijkt op die van den voorspoed, doch
veel en veel lager ligt. Zy vertoont geen -
bijzondere schommelingen; zij symboliseert
de eentonigheid van onveranderlijke armoe
de en werkeloosheid, van.-de gereserveerde
houding der geldschieters, die alle onder
nemingslust hebben verloren.
Eerst wanneer de verlaging der rente van
leeningen en hypotheken een feit is gewor
den, wanneer de bezitters van sterk in
waarde gedaalde fondsen uit den „goeden"
tyd meer en meer gedwongen worden, deze
te gelde te maken, wanneer de prijsdaling
Her ruwe grondstoffen de ondernemers er
fceer toe brengen om hun krachten, die zoo
lang braak moesten liggen, te ontplooien,
dan nadext de depressie haar einde. Onge
twijfeld gaat het in het begin uiterst lang
zaam; nieuwe tegenvallers zullen niet uit
blijven. Doch het gaat toch vóóruit; de puin-
hoopen in den baan der lawine worden op
geruimd en de curve van het diagram gaat
eerst uiterst langzaam en dan een weinig
sneller naar boven.
Voor ons is het dus de groote vraag, of
wy nog in den crisistijd leven, of in den tijd
van depressie, of zelfs in den tijd van den
Zorgen zijrt als de brandnetels. Pak ze
flink aan en ze doen minder pijn.
FEUILLETON.
Uit het Engelsch van
DAVID LYALL.
Vertaald door
J. P. Wesselink-Van Rossum.
Het waren er heel wat, maar daaruit nam
zij alleen de twee, die haar van belang
schenen. Zij kwamen uit Italië en waren
door Stephen en Anna geschreven.
De inhoud was bevredigend, en na er
terloops een blUc op geworpen te hebben,
oui te zien of er nog wat bijzonder» was,
dat de aandacht verdiende, borg zij ze op
in de schrijftafel in den hoek en verliet de
kanier.
Naast de hare. in een groote, lichte kamer
bracht haar man zijn dagen door. Hij was
niet volkomen hersteld van den slag, die
hem in het park van Old Hall in het don
ker was toegebracht en waarvan de drder
no-.it was ontdekt. Eerst hadden de chirur
gen een operatie aangeraden, ofschoon zij
voLtrekt niet zeker waren van den uitslag.
Alison had het afgewezen en vertrouwd op
de genezende kracht der natuur. Haar ver
trouwen bleek in zooverre gerechtvaardigd,
dat de heer Crewe nu na drie maanden,
ofschoon nog een zaeke, weer belang stelde
'n wat er om hem heen gebeurde, en zelfs
was hij sinds zijn komst te Rochallan in
langzamen vooruitgang. Die vraag is zeer
moeilyk te beantwoorden. In 1929 is de
groote prijsdaling te New-York begonnen;
in 1930 maakten Engeland, Duitschland,
Italië en Amerika een crisis door, die haars
gelijke niet heeft; in 1931 volgden het fail
lissement van de Oostenrijksche Kreditan-
stalt, de staking der Duitsche betalingen,
de moratoria, kortom, de crisis werd alge
meen. Elk van die drie jaren vertoont alle
kenmerken van een ernstigen crisityd en
die drie jaren logenstraffen de theorie, dat
een crisis slechts één jaar duurt.
Hoe komt dat? De reden is, dat wat wy
nu beleven, of het nu een crisis is of de
daaruit voortvloeiende depressie, niet alleen
uit economisch oogpunt kan worden be
schouwd. In dat geval zouden wy begin 1931
reeds een merkbare verbetering hebben be
speurd. De drie crisisjaren zjjn daarnaast
echter ook te wyten aan politieke oorzaken.
Wat op politiek gebied verkeerd is geweest,
moeten wy thans boeten in den vorm van
werkloosheid, een beperkt afzetgebied en
een verminderde productie. Het „rekenen"
met een crisis van één jaar leidt dus tot
verkeerde gevolgtrekkingen in een tyd als
de onze, waarin factoren medewerken, waar
mede tevoren niemand op economisch ge
bied rekening behoefde te houden.
Daar komen nog de noodlottige tarief-
muren, de kartelverdragen en de prysover-
eenkomsten by. Daardoor zyn de prijzen en
in zekeren zin ook de loonen kunstmatig*
hoog gehouden, lang nadat men de fouten
van dit systeem had ingezien. Hierdoor is
het natuurlijke genezingsproces ernstig
tegengewerkt, al kon het niet onmogelijk
worden gemaakt. De prysovereenkomsten
kraken reeds ift hun voegen, de Braziliaan-
sche handelsfirma's werpen b.v. de koffie
niet meer in zee, doch doen haar tot eiken
prijs van de hand, ook al ligt die prijs 75
of 80 onder dien, welke in 1928 op de
wereldmarkt werd behaald.
Dat alles is een begin, weliswaar een zeer
klein begin, dat nog niet in staat is om de
statistische curven van de wereldeconomie
te beïnvloeden, onmerkbaar te zyn op de
arbeidsmarkt, doch dat door grootere stap
pen zal worden gevolgd. Dit is onvermijde
lijk. Zooals elke wond eenmaal ophoudt te
zweren en door korstvorming het genezings
proces begint, zoo ziet men op het met won
den bedekte lichaam der wereld ook korst
vorming, bijv. in den vorm van onderhan
delingen om de rente voor leeningen van
1928/1929 of nog vroeger minstens te hal-
veeren en het bedrag der aflossingen te
verlagen. t
Wy denken aan groote werken, die wor
den uitgevoerd en niet alleen werk verschaf
fen, doch ook de vraag naar ruwe en af
gewerkte producten doen toenemen. Zoo
wordt langzamerhand de ondernemingslust
weer gestimuleerd. Als er nu maar geen
nieuwe politieke fouten worden gemaakt en
de internationale samenleving der volkeren
voor nieuwe rampen bewaard blyft, dan mo
gen wij erop rekenen dat de moeilijkheden
van dezen tyd, die tegelijk een crisistijd en
een tyd van depressie is geweest, spoedig
ook voor den enkeling merkbaar vermin
deren. De volgende twee jaar zullen bewij
zen, of mijn optimisme in deze zaak ge
rechtvaardigd is of niet. En als we dan
eventueel na de zeven magere jaren weer
zeven vette mochten krijgen, zou er dan
ook een radicale verandering komen in de
internationale politieke samenleving en in
de wijze, waarop het economische leven
wordt geleid? Dat is de vraag, die na het
overwinnen van deze crisis en'depressie op
den voorgrond dient te worden gebracht.
MCXLU.
Het onderwijs op Gymnasium
en H. a S.
Dezer dagen werd gepubliceerd een over-
zicht van de middelbare scholen en daaruit
blijken diverse merkwaardige verschijnselen.
Zoo vinden wy dat gemiddeld op de gym
nasia maar 65 van de leerlingen en op
de H. B. S.'en maar 40 het eindexamen
haalt zonder ooit een klasse tweemaal door
te maken. Het aantal dat tusschentyds de
school verlaat is gemiddeld 15 in de la
gere scholen stijgt dat cijfer zelfs tot 25
Deze cijfers zyn wel opvallend en men
kan zich afvragen waar hier toch de oor
zaak ligt van deze hapering. Vooral in de
eerste klasse is het aantal dat doubleert en
het aantal, dat na een of twee jaar in die
klasse gezeten te hebben ,de school verlatft
heel hoog. De aansluiting van lager- en
middelbaar onderwijs schynt dus niet in alle
opzichten je ware te zyn. Een vooral in
deze tijden ernstig gevolg daarvan is, dat de
kosten van het onderwijs zeer veel hooger
worden. En de jaren die werden doorge
bracht op een school zonder dat die ten
einde werd afgeloopen, zyn ook voor de
kinderen als verloren te beschouwen.
Het ware te wenschen, dat eens met
groote ernst op verbetering werd gezonnen.
Veel meer dan een 65 k 70 van het getal
dat begint haalt het einde niet, omdat de
kosten van de scholen gemiddeld wel een
20 30 te hoog zyn voor het resultaat,
dat bereikt wordt. Het is Kier een moeilijke
kwestie omdat óók dikwijls blijkt, dat een
leerling na eerst in de lagere klassen gesuk
keld te hebben, plotseling zóózeer verandert,
dat hy de rest zeer goed volbrengt. Ook is*
het sjeezen niet altijd bewijs voor gemis
aan capaciteiten, zelfs niet op geestelijk
terrein, maar juist daarom is het noodig
naar andere maatstaven te zoeken. Omge
keerd zyn lang niet allen, die geleidelijk het
eindstation haalden, later gebleken belang
rijke figuren te zijn. Als dat wèl zoo wes,
?ou ons land overstroomd zyn van derge
lijke figuren.
Nog één cyfer willen wy even citeeren
omdat het duidelijk spreekt. Gedurende het
schooljaar 1930—'31 waren op de openbare
middelbare scholen in den Haag 3500 leer
lingen. Daarvan verlieten in 1931 niet min
der dan 631 de school zonder die geheel af
geloopen te hebben. Dit cyfer doet zien hoe
veel moeite en kosten èn door de leerlingen
èn door de gemeente wofttéü verspild, die
tot geen resultaat leidde.
Hier is een uiterst moeilyk vraagstuk te
behandelen, dat echter gezien de omvang
van het verschijnsel, wel ernstig bekeker.
Hient te worden.
Thans is, bepaald, dat op de lagere school
geen kinderen worden toegelaten die nietv
tenminste 5% jaar zijn en het ligt in de
bedoeling die leeftijd een volgend jaar nog
Daardoor zal op den duur de leeftijds
grens voor toelating op de middelbare scho
len ook iets omhoog gaan en dat kan mis
schien geen kwaad. Wel doet zich nu het
verschijnsel voor, dat ouders gaan trachten
de kinderen zelf eenig onderwys te geven,
misschien wel in de hoop, dat zy straks on
middellijk in de tweede klasse van de lagere
ischool kunnen komen. Als dat geschied ver-
walt het voordeel, al geeft het dan stellig
een besparing van schoolkosten.
De onderwijskosten zijn in den Haag heel
hoog en zy verslinden by na geheel de op
brengst van de inkomB'tenbelasting. Wan
neer dus met kracht bezuinigd moet wor
den, dan is hier de eerste post, die ontdaan
ïuoet worden van alles wat als nutteloos
b «schouwd kan worden.
De postbestellingen.
'Jet is zeker, dat het aantal postbestel-
ling-en per dag de volgende week van 4 op
3 zaï' worden gebracht. Van heel veel betee-
kenis voor het publiek is deze inkrimping
niet, vooral niet sedert de laatste avondbe-
stellin g indertijd twee uur is vervroegd. Het
groots te deel van de particuliere post komt
thans «et de eerste bestelling. Het is nu
•feenmaa <1 een feit <dat het grootste deel der
poststul tken, vooral in den Haag, bestemd
is voor de kantoren en de zaken. Aangezien
de eerste meestal om 5 uur, de laatste alle
om 8 uur sluiten heeft een late avondbe
stelling voor deze geen zin. De daarmee
gebrachte correspondentie blyft toch tot den
volgenden morgen liggen.
Nu kunnen wy aanstonds toegeven, dat
een groot deel van de particuliere corres
pondentie heelemaal geen haast heeft Wie
haast heeft kan er expresse van maken en
voor één dubbeltje is hy klaar. En daar
naast blykt ook wel, dat kantoren en zaken
zoo'n haast niet maken, want die laten hun
correspondentie die 's avonds inkomt rus
tig tot den volgenden morgen rusten. Te
vreezen valt alleen, dat er een opéénhoo-
ping van poststukken komt voor de eerste
bestelling en reeds brengt in den Haag een
motorrijder zwaardere stukken rond. Heel
vlug gaat het dus niet meer. Een pakje
'a middags om half vier in Amsterdam ge
post, wordt den volgenden morgen om tien
uur per motorrijder in den Haag besteld.
Voor het publiek be teekent deze inkrim
ping niet zooveel. Hoe gemakkelijk stelt
men het schrijven van een brief een dag
uit! Wanneer men zelf zyn correspondentie
vlugger afhandelt, haalt men die vertraging
van de post wel in. Hopen wij echter, dat
op den duur weer uitbreiding mogelijk zij,
want het eenige effect is nu voorloopig, dat
het aantal expresse stukken toeneemt un
het is de vraag of de prijs voor de bestel
ling daarvan ook niet te laag is.
Wy moeten ons nu eenmaal in het onver
mijdelijke schikken, hopend op beter tijden.
HAGENAAR.
Pars en Parlum.
Een parfumfabrikant als courantenkoning,
Coty's „Ami du Peuple" in nood!
Het einde der Fransche chauvinitische pers?
door onzen Paryschen correspondent.
Er loopen ernstige geruchten, dat
het Persconcern van den bekenden
Franschen parfutnfabrikant in groote
moeilijkheden is, zoodat het zeer twij
felachtig is of het blad „Aroi du
Peuple", dat de lezers systematisch
haat tegen het overwonnen Duitsch
land trachtte bij te brengen, nog zal
verschijnen...
Parijs, September 1932.
De naam Coty is een „begrip" geworden,
dat nauw is verbonden aan alles wat wel
riekend is in hooge mate. Minder welrie
kend zijn de artikelen in het radicale blad
„Ami du Peuple" en in de andere bladen,
die het eigendom zijn van dezen magnaat,
of die door hem gefinancierd worden. Wei
deze opruiingen reeds hebben
is echter nog niet iedereen
Hebt U
PERSONEEL noodig?
Zoekt U PLAATSING?
Plaats dan
Uw AANVRAGE
das Zaterdags in da
iadsr laeat ze dan I
Inzending tot Zaterdagmorgen
9 uur aan het Bureau
MARKT 31
I
"Francois Coty heette ééns Joséphioe "Sp'o-
turno. Hy is een Corsicaaa, geboren in het
land van Napoleon, eveneens in Ajaccio, in
het jaar 1874 en de Napoleontische eerzucht
heeft hij in zekeren zin als een soort zede
lijke verplichting zyn zijn geboortegrond
meegenomen. Hoe deze eerzucht later be
vredigd zou worden, daarvan kon de kleine
Joséphine Spoturno, de leerling parfumeur,
toen hij jaren later als een kleine jongen in
Parys belandde en den mooien naam Coty
aannam, niets vermoeden of droomen. Hij
maakte zich in Parijs verschillende goede
relaties; vooral een rijke glasfabrikant be
hoorde tot zijn intiemen vriendenkring en
deze stelde bijzonder veel belang in den
edelen vorm van een door Coty ontworpen
Ylacon. Met een klein kapitaaltje stichtte hij
de parfumerie Coty, die zich in den loop
der jaren ontwikkelde tot een der grootste
ondernemingen op dit gebied ter wereld.
Nu had hij geld en daardoor had hy
At mogelijkheid geschapen, zijn eerzucht
langs den besten weg, namelijk die der
Pers, bot te vieren. Gedurende den oorlog,
;waarin hij het grootste deel van zijn mil-
liardenvermogen verdiende, trachtte hy, de
Paryschè „Figaro" op te koopen. Maar eerst
in 1921 kon hy zich, na kans gezien te heb
ben, het grootste deel der aandeelen op te
koopen, „directeur politique" noemen. Maar
de „Figaro" alléén was hem niet genoeg;
in 1928 (Januari) kocht hij „Le Gaulois"
op, welk blad spoedig daarop met de „fi
garo" werd vereenigd. In Mei 1928 stichtte
hy een nieuwe courant, waarvan het ont
staan Coty's methodes typisch karakteri
seert: de „Ami du Peuple".
Reeds de titel is een goed berekende per
siflage „Ami du Peuple" heette de Fran
sche revolutiekrant, die Marat in 1789 op
richtte en die voor iederen Franschman het
symbool van den stryd voor vrijheid en ge
lijke rechten van ieder mensch beteekende
en nu stond deze naam boven een blad,
wiens chauvinisme voor geen middel om de
oude haat aan te wakkeren, terugschrikte.
Het werd Coty's lijfblad, waarmede hy zyn
politieke meening onder alle lagen der be
volking trachtte te brengen.
En hierin slaagde hy op de volgende
wyze: om de groote massa, vooral de ar
beiders, in staat te stellen, deze courant te
koopen, stelde hy den prys op 10 centimes,
terwijl alle andere Fransche dagbladen 25
centimes kostten. Zoo valt het licht te be
grijpen, dat de oplaag der „Ami du Peuple"
binnen korten tyd tot 800.000 steeg, terwijl
de „Figaro" slechts 50.000 abonné's telde.
De Bond van Fransche uitgevers trachtte
tevergeefsch Coty wegens oneerlijke con
currentie te dwingen zijn prys te verhoogen,
of de verkoop van zyn blad te staken, doch
Coty won het proces in laatste instantie.
Men kon niét bewijzen, dat hy dit blad
slechts door enorme bedragen, die hij zijn
parfumfabrieken onttrok, in het leven hield.
Iedere lezer, zoo rekende de concurrentie
hem voor, kost by dagelyksche afname van
de „Ami du Peuple" jaarlijks 100 francs
Coty moet daarom jaarlijks de fantastische
som van 80 millioen francs bijpassen!
Als wekelyksche bijlage is aan de „Ami
du Peuple" het blad „Le Salut Pubjic" toe
gevoegd, het orgaan van een aantal chauvi
nistische bonden en vereenigingen. Spoedig
daarop verscheen ook de avonduitgave van
de „Ami du Peuple", eveneens in een oplaag
van 800.000 exemplaren! Maar ook daar
mede stelde Coty zich niet tevreden Te
genwoordig heeft hy in totaal ongeveer
honderd Fransche bladen ln zijn bezit!
De voornaamste daarvan zijn „Vingtième
Siècle", „Aujourd'hui", „L'action Frun-
gaise", „Journal des Débats", „La Presse"
en „La Patrie" te Parijs alsmede een groot
aantal provinciale bladen, die gedeeltelijk
zyn eigendom zijn en gedeeltelijk door hem
gefinancierd worden. Welke ideeën en welke
meening propageert Coty nu door middel
van dit enorme publicatieapparaat?
Zelfs de rechtsradioale „Liberté heeft
hem verweten ,dat hy zijn politieke houding
laat beïnvloeden door zijn internationale
zakelijke verbindingen. Coty schynt echter
niet te begrijpen, dat juist deze verwoede
opruiing tegen alles wat Duitsch is, zyn
zaken in dit land groote schade moet toe
brengen!
staat geweest zijn zaken weer eenigszin» te
regelen, zoodat het werk te Birtley weer
was hervat. Maar er was niets gedaan om
de Hall weer op te bouwen. Zijrv zwarte
muren verhieven zich nog zonder dak en
wezen verlaten naar den hemel, als om te
getuigen van de dwaasheid en de slechte
hartstochten der mensch en. Maar het ergste
was eeleden en deze laatste dagen waren
beter voor Alison Crewe dan een dor voor
bijgegane, sinds zij den gewichtigsten stap
in haar leven had gedaan.
Een pleegzuster voor den nacht wbs er
nog steeds, overdag zorgde Alison zelf voor
hem. Toen zij de kamer inkwam, verliet de
zuster, na haar goedéhmorgen te hebben
gewenscht, dadelijk het vertrek. Zij was een
van de besten van haar soort; zij had geen.
wenk of waarschuwing noodig^ wanneer zij
moest vertrekken en zij stond op uitnemen-
den voet met het geheele huishouden.
Alison glimlachte, toen zij het bed van
haar man naderde, waar hij, gesteund door
kussens, op zijn ontbijt wachtte.
Een verandering, een zeer groote veran
dering was m het uiterlijk voorkomen van
den heer Crewe gekomen en niemand', die
hem alleen gekend had. toen hij gezond en
sterk was. zou hem nu herkejfnen. Mis
schien dat het hun, die hem als jonge man
gekend hadden, gelukken zou eenige gelij
kenis te ontdekken, want al het
vleeach was verdwenen en in zijn
lag nu iets van den adel van een
tijd. Zijn ingezonken oogen[H^|
vriendelijke, zelfs aandoenlijke uitdrukking;
die nooit fialiet het hart van zijn trouw te
Haar foewydmg voor hem gedurende de
laatste d rie maanden werd, door ieder, die
er getuig e van was, geprezen. Tibbie werd
er dikwij Is tot tranen toe door bewogen.
Tibbie kw *ui en ging van Rochallan en
Londen; zij" was «en vrouw van zaken en
blijkbaar tea prooi aan een vreemd© ruste
loosheid, die door zrJete tot bedaren scheen
te kunnen gebracht worden. Maar het ge
meubileerde Itpis, bewoond door Alison en
haar echtgenoot, beschouwde zij klaarblijke
lijk als haar tehuis.
Ja hebt een goeden1 nadjf gehad, zegt
zuster, zei Alison, terwijl zij nfufr hem toe
ging en een kus op zijn voorhoofd gaf.
Ja, zoo, zoo ,ik Bliep niet, maar zij
wist het iteprotnwfce niet, antwoordde hij
niet een grimlach. Hoe is T met jou?
O, gezond, gezond!
Zoo zie je er uit.
Er klonk eenige naijver in »jn stem, ten
minste vertiecldde zij zich dben op te mer
ken in den blik. ijvaarmee hij haar sterke,
mooie gestalte opnam, en den gezondlen
blos op haar wangen, het heldere licht in
haar mooöe en ernstige oogen.
Ik ben gezónd, omdat ik goede nach
ten heb> Edmund, nu ik bevrijd ben van de
grootste zorg over jou. Je bent werkelijk
veel heter, sinds wij hier zijn; je wilt het
alleen met bekennen. Niemand zal mij er
ooit van overtuigen, dat mannen het niet
veel prettiger vinden dan vrouwen, om wat
drukte te maken.
Hij glimlachte weer en keek naar de brie
ven, die zij in haar haruf hield.
Wie schrijft?
en Anna, zij gaan
morgen op reis, maar ik heb een gevoel,, of
wij als bedriegers handelen,, beste. Ik ben
er zeker van, dat zij, ais zij je zien, met
mij zullen denken, dat zij niet voor Kerst
mis behoeven te komen.
Lees eens voor, wat aij te vertellen
hebben, zei hij kalm. Alison ging op den
rand van het bed zitten en las de brieven,
die met zulke hartelijke deelneming en be
reidwilligheid waren geschreven in de ïta-
haansche stad, waar Stephen zich wijdde
aan zijn kunst, en Anna aan haar muziek,
en waar zij zich gelukkig rekenden elkaar
gezelschap te kunnen houden.
Zij gaan morgen op reis, dat was na
tuurlijk gisteren, zei de heer Crewe pein
zend. Als zij zonder oponthoud doorreizen,
wanneer zullen zij dan hier zijn?
Zaterdagmorgen, als zij den nacht door
reizen, na hun apnkomst in Londen, maar
dat vind ik niet noodig. Edimuncl. Als zij
hier Zaterdagavond zijn, is het tijdig ge
noeg.
Misschien, en Madge?
Wet mijn beste, om heel eoriijk te zijn
ik heb niets aan Madge gezegd. Zij loopt nu
druk college en zij wordt daardoojr geheel in
hun oordeel te zeggen, hadden in het geheel
niets verontrustends kunnen constateeren.
Zij badden gezegd, dat er geen enkele reden
was,'om niet te veronderstellen, dat de heer
Schrijf haar vanmorgen en zeg haar.
dat oj Zaterdag en Zondag komt. dat zal
waarschijnlijk wel goed zijn.
Alison keek hei» met een verbij starenden
blik aan Haar oogen. nu vrijwel geoefend
in de kennis van zijn gelaat, misleidden
noch verontrustten haar. Zij geloofde, dat
hij gestadig vooruitging, en de ^okters» en
de chirurgijn, die op verzoek van den ouden
huisdokter in Seadoon waren gekömen, om
Crewe weer een betrekkelijke
zou herwinnen. Indien er al een lichte na-
di uk op het bijvoegelijke naamwoord was
gelegd, hnd Alison het misschien niet op
gelet. Bij de verpleging, die hem werd ge
geven en de volkomen onthouding van be
moeiingen met zijn zaken en met andere
dingen, «ie vroeger nadoelig voor zijn ge
zondheid waren geweest, zou hij nog jaren
kunnen leven. Alison aanvaardde met blijd
schap dit oordeel, en in haar eigen gemoed
had zij het element van twijfel weten te
onderdrukken. Hij zou nog jaren leven;
jaren, die rijp en heerlijk zouden zijn en
het gelukdat nu aangebroken was, zouden
voltooien Hij was zeer veranderd nu scheen
hij alleen verlangend te zijn om alles, wat
in zijn macht lag. te doen., teneinde alle
leed van het verleden te vergoeden. Alison
had die stemming met levendige vreugde
waargenomen, met een warme waardeering,
die haar zelf had verbaasd en ofschoon vol
komen geluk tusschen deze twee, die een
zonderling paar vormden, misschien nooit
zou komen, was vrede toch hun deel. En
vrede is geen slechte plaatsvervanger voor
geltrk, indien hij al niet het volmaakte even
beeld er van is.
En wat ga je vandaag doen5 vroeg hij
met belangstelling, terwijl hij haar gade
sloeg. zooals zij d«ar door de kamer liep
met dien langzamen, bevalligen gang, dien
hij zoo graag mocht.
(Wordt vervolgd).