lerneming
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
n^.«^n.UDE’ B0DEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
18108
Woensdag) Oot ober1882
US VERLAAGD
IjlEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
Ditblad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
EERSTE BLAD.
DOOR
DRUKWERK
n de spits».
I tégen a?i)n,
cherpe stoffen,
irglans.
Onverslijtbaar,
de Gerofabrlek te
bekende Guo-Zlw
7l£Maargaiig
De geheimzinnige ver
dwijning van Robert Grell.
(Geautoriseerde vertaling).
°°UDA’
De onttroonde wereldstad aan den Bosporus/
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
van
i
si
te prijzen zijn
IS HET BESTE ADRES
Armoede is het zesde zintuig.
FEUILLETON.
ren
15
van
KERIJ
IN ZOON.
A BRINKMAN 4 Zn.
MARKT 31 - GOUDA
TELEFOON 2745 -
VOOR GOED EN GOEDKOOP
tot dag wordt
liOUffllE COURANT.
ABONNEMENTSPRIJS: j
per kwartaal 2.90, per weel
ncn tnededeelen,
jaren tandpasta
deze ona hooit
n smaak in den
iken. Bovendien
tandenborstels,
la met rood-wit-
i toezending vnn
•den Bijkantoor
r het de aan-
oed drukwerk
moet worden
Nadruk verboden.
HOOFDSTUK Xlll-
-«rist niefs van
Ldie lucifers had verkocht
lie eenige stappen achter
was op‘den drempel
eön man, donker van
zwarten baard, een
envelop in zijn hand drukte
Foyle zag wat er gebeurde en versnelde
constantinopel, een vroeger
WERELDCENTRUM.
bijzonderen correspondent).
en omstreken (beboerende tot den bezorgkring)
ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkringi
regel meer 0.80. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
iefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
ADVERTENTIEPRIJS: Ulb Gouda
15 regels ƒ1.80, elke regel meer
15 regels 1.55, elke i
bijslag op den prijs. Lit
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.25, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer gereduceerden
prjjs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Jg ii_
ig de ver-
den groo-
zijn stap Voor Fairfield gelegenheid had iets
meer te doen dan te kijken naar het op-
Door een
schrift van de envelop, was hij vlak bij
hem. Hij slofte tegen hem aan en zijn vin
gers grepen snel naar den brief. Het volgen
de oogenblik rende hij met lange, gelijke
stappen naar den hoofdweg.
Het >was brutale berooving, dat spreekt
vanzelf, maar hij had geen lust op derge
lijke kleinigheden te letten. Dat de brief
betrekking had op het geval, dat hij onder
handen had. begreep hij dadelijk. Er was
slechts een manier om hem dadelijk in han
den te krijgen en dat was: hem te stelen.
Overal elders zou hij getraeht hebben om
de zaak tot het einde uit te zingen. Niet
dat Grave Street een diefstal zou hebben
kwalijk genomen, maar hij zou gedwongen
zijn ge.weest zijn identiteit te verraden en
Grave Street was geen gezond verblijf voor
eenzame detects ven.
Sir Ralph stond als door een bliksefh ge
troffen. maar iemand anders handelde voor
bem. De man met dpn zwarten baard was
verdwenen. Ergens vandaan hoorde men
een paar doffe slagen als van een hamer,
die op hout valt, en Foyle hoorde het flui
ten van kogels boven zijn hoofd.
Dat aal ik ze betaald zetten, mompelde
hij. maar hij bleef voortrennen.
Achter zich hoorde hij de voetstappen van
zijn vervolgers. Fairfield, die zijn zelfbe-
heefsching had verkregen, had geroepen en
zijn kreet werd door aJlen overgenomen.
Houdt den dief! Houdt den dief!
Hij passeerde den man. die zooveel be
langstelling had getoond voor de etalage
van den boekhandelaar. De man greep naaf
hem. miste en viel in zijn volle lengte recht
op den weg van Fairfield, die nu eenige
Heklon Foyle had gedurende zijn onder
zoek in het huis in Grosvenor Gardens vaak
Robert Grell’s schrift gezien, en betwijfelde
geen oogenblik dat het briefje van hem was.
Zijn gemoedsrust werd met verhoogd door
de gedachte dat hij wanneer hij had ge
wacht en Fairflied was vlijven volgen, de
verblijfplaats van den verdwenen diplomaat
had kunnen ontdekken. Nu had hij alleen
maar doen zien even duidelijk ais (wan
neer hij het van de daken had geschreeuwd
dat Fairheid onder observatie stond. Hij
had een domheid gedaan en hij vergaf niet
gemakkehjk domheden, voornamelijk bij
zichzelf.
Zelfs een bad en het aantrekken van zijn
gewone kleeding bracht hem niet weer m
de goede stemming. In zijn bureau vond hij
Green, met pph vreemde opgewondenheid m
zijn anders onbewegelijk gezicht.
Hallo. Mr. Green Wat is er aan de
hand? vroeg hij.
De oude hoófdreChercheur trok aan zijn
snor.
ik weet het nog niet, mijnheer. U bent
juist op tijd gekomen. Waverley wordt ver
mist.
Waverley vermist! Dat is nonsens. Hij
moest Norman aflossen bij het volgen
Ivan Aramowiteh.
Hij wordt vermist, herhaalde de ander
koppig. Ivan ging een winkel binnen met
een uitgang m twee straten, en de man, die
Waverley hielp, ging naar den anderen
kant. Hij waehtt. daar een uur. en ging
toen kijken naar Waverley.
De chef lachte kort en spottend.
(Wordt vervolgd).
stappen achter hem was. De baronet strui-
kelde over het lichaam en werd: hevig tegen
den grond geworpen.
Foyle gaf sergeant Chambers van de
recherche een gunstige aanteekening in zijn
herinnering, omdat hij zoo handig
voJgmg had afgeleid. Toen hij op
ten weg kwam, verminderde hij zijn vaart
tot een snellen wandelpas en dook weg m
een station van den ondergrondschen spoor-
,weg. Hij uitte een zucht van verlichting
toen hij de trap af naar het perron liep.
Hij had moeilijkheden verdacht, maar
op revolverschoten op klaarlichten dog had
hij zelfs in Grave Street niet gerekend. Hij
had den bijzonderen klank van een revol
verschot herkend. Zijn tegenstanders, wie
ze ook mochten zijn, maakten blijkbaar
ernst van de zaak. Revolvrschoten lossen
op detectiven is geen alledaagsch vermaak,
zelfs niet bij de gevaarlijkste misdadigers.
Foyfe besloot nog een bezoek aan Grave
Street te brengen en legde de belofte af.
dat dan iemand anders het mikpunt zou
wezen, als en- wéér werd geschoten. Hij
stond op het punt zijn fcoed humeur te ver
liezen.
Niet voor hij in den trein was opende hij
het briefje, dat hij nog tusschen zijn vin
gers hield. En hij fronste de wenkbrauwen
terwijl hij het las.
- Wel vervloekt: Dat komt er van, als
men volgens een opwelling handelt. Waar
om heb ik niet, kunnen jachten: Ik had de
heele zaak in handen.
In het briefje stond alleen maar;
,„Ik leef. Ik moet je spreken. Volg den
man, dien je dit briefje geeft. R. G..’’
Gedegradeerd tot provinefehaven.
Voor Kemal Pasja is het bezit van Con
stantinopel nog slechts een stille geste aan
het adres van Europa. Met vaste hand
dwingt hij zijn volk om de uiterlijke ken-
teekenen van de Westersche beschaving aan
te nemen, doch van actief deelnemen aan
de regeling der Europeesche kwesties heeft
hij vrijwillig afstand gedaan. Thans leidt
hij vanuit Angora een absoluut naar Azië
georiënteerde politiek. Toen Constantinopel
het Sultanshof verloor en de regeering zag
wegtrekken naar de nieuwe hoofdstad, ver--
dween tevens zijn op de traditie berustende
betieekenis. Bovendien is na dien tijd Athe-
per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
Êmneo per port kwart^/S
I„S%l,7rK.5lnkedX1^S)e.OP6“<i Admini.tr.ti. RmUetie Trief.
iJkFop het eerste gezicht heel aannemelijk.
Toch is zy door en door verkeerd.
Naar onze wijze van zien moet
het voornaamste beginsel zyn de
persoonlij ke bestaansverantwoordelijkheid.
Ieder individu moet zooveel mogelijk door
eigen inspanning zich door de moeilijkheden
des levens heen slaan. Dit stand
punt houdt intusschen niet in, dat het in
dividu door de overheid aan zyn lot mag
worden overgelaten. Waar de overheid steun
verleent, moet die vooral hun ten goede
komen, die hebben getoond zich zelf te wil
len helpen, doch wier streven moeilijkheden
ondervindt, waartegen zij niet op kunnen.
En nu wil het ons voorkomen, dat door
onzen werkloozensteun in dit opzicht schro
melijk wordt gezondigd. Men steunt
iedereen die niets 'bezit, maar als
iemand door spaarzaamheid in het
bezit vart een eigen huis is gekomen of een
eenigsziris belangrijk bedrag op een spaar
bankboekje heeft staan, komt hy voor steun
niet in aanmerking. Hy moet zyn bezit
eerst opteren.
Begrijpt men nu niet, zouden wy willen
vragen, op welk in sociaal opzicht verkeerd
pad men hier is Het is, alsof men de men-.
schen toch vooral er van wil doordringen,
dat zy door sparen verkeerd hebben ge
daan. En wy kunnen ons voorstellen, hoe
iemand, die bij den steun wordt afgewezen,
omdat hy nog iets bezit, met een verbitterd
gemoed heengaat en zich voorneemt, nooit
weer te sparen.
Dit by den werkloozensteun toegepaste
zeer verkeerde systeem wil het sociaal-de-
mocratische blad niet inkrimpen, maar ook
uitbreiden tot den landbouwsteun. De land
bouwers moeten eerst totaal geruïneerd zyn
en dan mogen zy worden geholpen.
Het wil ons toeschynen, dat men door
deze politiek lijnrecht aanstuurt op het
communisme. Men brengt het besef der
persoonlijke bestaansaansprakelijkheid in
discrediet en verheft de communistische
leer, die de bestaansverantwoordelijkheid
wil overbrengen naar de gemeenschap, ten
troon. Men voert hier, zy het in iets minder
scherpen vorm, evenals in Rusland stryd
tegen den koelak, den kleinen boer, die het
maar niet laten kan, voor zichzelf te zor
gen.
Er is echter aan de quaestie, die ons hier
bezig houdt, ook nog een anderen kant. Het
gaat by den landbouwsteun natuurlijk om
de boeren, die in nood verkeeren. Het gaat
echter ook nog om iets anders, n.1. het be
drijf.
Wat zal de rijkere boer, als hy niet ge
steund wordt, doen? Hy zal waarschijnlijk
voor het duizendjarig rijk. Slordige vrou
wen kijven voor de deuren en paarden-
vleesch is een vast artikel van het menu.
De netjes gekleede Fairfield, die aan het
eind van de straat uit zijn taxi stapte was
even in het oogvallend onder de ongescho-
l&nterfanters, die op straat hingen als
de maan onder de sterren.
Sir Ralph zocht zijn weg naar een boek-,
winkel, zijn geest vervuld van de boodschap
die hem naar deze plek had gebracht. De
brief, door den boodschapper gebracht, had
slechts weinig woorden bevat, met druklet
ters geschreven.
,.Als ge de waarheid wilt vernemen om
trent den moord in Grosvenor Gardens, kom
dan onmiddellijk naar No... Grave Street”.
Er wa.j geen handteekentng. geen aanwij-1
zing voor de identiteit van den schrijver.
Fairfield had gretig de gelegenheid aange-^
grepen om misschien iets te kunnen doen.1
Zelfs wanneer het slechts een grap was, zou
het zijn geest een oogenblik afleiding geven
en zijn gedachten afleiden van de sombere
schaduw, die over hem hing. Toch dacht hij
met dat het een grap zou wezen.
De boekwinkel droeg het nummer, inden
brief genoemd, op den smerigen voorgevel.
De baronet, die $rheen liep, -*'*
den loggen man. die
bij de Albany, w>ktie
hem liep. Zijni Het
van den winkel, toen
uiterlijk en met een
ne steeds belangnjker geworden, zoodat dit
langzamerhand de rol overneemt van de
voornaamste stad in het Nabije Oosten.
Athene's bevolking is erin geslaagd om deze
stad opnieuw tot bloei te brengen, niet met
kunstmatige middelen, doch steunende op
naar van nature gunstige ligging en tot
activiteit en ondernemingslust geprikkeld
door haar grootsche verleden. Athene is nu
op weg om opnieuw een bedrijvige wereld
stad te wordenhet is thans reeds het cen
trum van alle internationale conferenties
en eongressn in Z.O. Europa.
Er is een tijd geweest, dat in den prach-
tigen haven aan den Bosporus schepen uit
alle windstreken aankwamenUonstantmo-
pel was de internationale doorvoerhaven.
Thans is het. nauwelijks meer dan een pro-
vinciehaven. De Noordelijker gelegen ha
vens van Anatolië hebben Rusland en Roe
menie tot zich getrokken; Smyrna drijft
rechtstreeks handel met het Middellandsciie
Zeegebied en de moderne haven van Piraeus
met vlak daarachter het voornaamste in
dustriegebied van Griekenland is thans do
voornaamste haven m het Oostelijke gedeel
te van de M'ddellandsche Zee geworden.
De internationale handel verplaatst zich
met de kciiecDaronteshij verplaatst zijn
kantoren naar de nieuwe aanloophavens-
Daarmee is ook de belangstelling der finan
ciers voor Constantinopel verdwenen. De
Grieksche en andere in den Balkan thuis-
hoorende handelaars hebben de Turkscne
van den Balkan verdrongen; de handel *n
tabak, katoen, zijde en twijn, dus de meest
waardevclle producten van dit schiereiland,
hebben zij geheel van de Turken overgeno
men. Naarmate de politieke belangstelling
der Turken voor dit gebied verflauwt, ver
mindert hier ook hun economische invloed
vroeger heerschten zij er en gaven er tien
toon aan, thans vormen zij er eén minder
heiddie ternauwernood wordt opgemerkt.
Wie den weg aan den anderen kant van de
brug niet meer betreedt, geeft ook de brug
zelf op.
niet op den ouden voet? doorboeren tot hy
zich arm heeft geboerd en voor steun in
aanmerking komt. Hy zal op zyne uitgaven
bezuinigen, met het gevolg, dat arbeiders
worden ontslagen en de bodem extensie!
wordt geëxploiteerd. Met verlies producee-
ren doet per slot van rekening niemand. En
nustaan wy' hier voor het groote belang, dat
er vooral in deze crisistijden in is gelegen,
onzen bodem zoo intensief mogelyk te ex-
ploiteeren, opdat zooveel mogelyk Neder
landers een bestaan op eigen bodem kunnen
vinden. En wat van den landbouw geldt,
geldt ook van het geheele bedrijfsleven.
Men staat hier voor een conflict tusschen
den vrijhandel en onze sociale opvattingen.
De sociaal-democraten willen het loon op
het oude peil houden. Zü vergeten echter of
willen althans niet begrijpen, dat men dan
ook de prijzen op het oude peil had moeten
handhaven of ze daarop weer moet brengen.
Hier ligt juist de groote oorzaak van de
crisisonverenigbaarheid van de geldende
loonen en de heerschendé pryzeh
Wy geven reeds 300 millioen gulden uit
voor werkloozensteun in verschillenden
vorm. Met dit geld ontreddert men het be
drijfsleven en demoraliseert men de bevol
king. Hoe hooger de werkloozensteun is,
hoe moeiljjker de toestand voor de bedrijven
wordt. Men kan nu eenmaal niet de loonen
stabiliseeren en de prijzen aan de vrije con
currentie op de wereldsneflrt ten prooi laten.
Het is deze waarheid, waarvan de sociaal-
democratie zich wel beter mocht doordrin
gen. Hoe meer men de werkloozen steunt,
zonder het bedrijf te steunen, hoe meer
werkloozen er komen. Zoodoende zyn wij
bezig ons geheele land tot een groot armen
huis te maken.
Het roer moet in dezen worden gewend.
Voorop moet staan de bedrijfssteun. Als
aanvulling daarvan kan dan de persoonlijke
steun dienen. Precies het tegengestelde dus
van wat het sociaal-democratische blad wil.
Constantinopel, Augustus 1932.
Onophoudelijk verandert de wereld van
aanzienwereldsteden ontstaan en gaan
weer ten onder. Zevenmaal is Troje op de
zelfde plaats tot nieuwen bloei gekomen,
om dan weer te verdwijnen. Wij hebben in
onzen tijd in enkele maanden op een geheel
onbebouwd terrein een machtige havenstad
zien ontstaan. Gdynia, Polen‘s uitgang naar
de Oostzee. En in het Z.-O. van ons wereld
deel zien wij den glans verbleeken, die
sinds tijden straalde om Constantinopel, de
wereldstad aan den Bosporus.
Tusschen de schilderachtige oevers ver
nauwt de zee zich, alsof zij er toe wil mee
werken om een brug te slaan tusschen de
werelddeelen van Oost en West. Van nature
was deze plaats aangewezen om de hoofd
stad te worden van Justinianus' uitgestrek
te rijk; hier stichtte hij dan ook zijn By
zantium. Via de Zwarte Zee kan men de
Donau opvaren naar het Westende Dnjeps
en de Don waren tot diep in Rusland be
vaarbaar en ook de landen aan den Kau-
kasus en rondom de Kaspische Zee konden
langs de Riou en de Kura gemakkelijk van
uit Constantinopel worden bereikt. Boven
dien was het aangewezen als ^roofdstation
ouden heit weg va^ C«*nUaal-Eui;opa
naar Indië. waar reeds de Romeinen ‘langs
reden, terwijl de eerste kruisvaarders hem
nog verder hadden aangelegd. In Byzan
tium kwam dus heb wereldverkeer uit alle
windstreken samenop het smalle, uitste
kend beschermde schiereilandt lag geduren
de een lange reeks van eeuwen het machts
centrum der wereld. Hierheen streefde de
Bulgaarsche expansiepolitiek, het laatst in
de Balkanoorlogen; hier lag de groote
kracht van het Turksche rijk, voordat het
nationaal zelfbewustzijn van de Christelijke
volken op den Balkan het dwong om zijn
streven naar de heerschappij’ over een groo-
ter of kleiner gedeelte van Europa op te
geven.
Grave Street, Whitechapel, is geen zeer
hissche buurt. Men kan van het eene einde
tot het andere loopen door de heele, vuile
lengte en nauwelijks een woord Engelsch
hooien. Duitsch is de taal, die het meest
wordt gebruikt door die cosmopolitische be
volking, ofschoon men nu en dan weer
Poolseh of Russisch verneemt. In de kazer
ne achtige huizen, recht van de straat op
rijzend, wordt alles apart verhuurdn Van den
werkelijken huurder tot den bewoner van
een halve kamer, die weer hoeken van zijn
weinige ruimte onderverhuurt, tegen strikte
vooruitbetaling. Twintig personen kunnen
samenhokken in een ruimte van een pa*r
voet in het. vierkant en zelfa niet bémerken
hoe benauwd ze opeengepakt zijn.
Hier vindt ge kleine dieven, handige
tehurken, rijp voor elke misdaad en afge-
oeulde fabrieksarbeiders. Hier verklaren
anarchisten met holle wangen hun kame
nden hoe ongelooflijk slecht de tegenwoor-
toestand der dingen is en hjin systeem
Een tooverachtig mooi graf.
De natuur blijft echter met dezelfde
pracht den reiziger bekoren. Do rijk met
cypressen begroeide hellingen van de kust
werpen een trillend spiegelbeeld in de gol
ven van de zee van Marmora; aan deze
paradijsa^htige kust, waar de cultuur van
het Westen en die van h$t Oosten aaneen
smeden tot een harmonisch geheel, Vindt
men een wereld van een geheel eenige
schoonheid, De schitterende moskeeën, die
zich als speren tegen den diepblauwen
hemel atteekenen. al die architectonische
Bedrijfssteun of
persoonlijke steun
By de bladen der sociaal-democratische
Arbeiderspers verschynt als bijlage een
blad, dat den titel draagt: „Akker en Ar
beid” en, zooals de naani reeds doet ver
moeden, gewyd is aan den landbouw.
In het nummer van 23 September
genoemd blad komt een artikel voor over de
ben behoeve van den landbouw genomen
steunmaatregelen, welke eene mislukking
worden genoemd. Geheel ongelyk heeft het
blad in dit opzicht o.i. niet, al steunt ons
oordeel in dezen op andere gronden dan in
het artikel worden aangegeven. Hoe dit
echter ook zy', wy willen de inzichten van
het socialistische blad niet in alle onder
deden bespreken, doch ons alleen bepalen
tot ééne groote grief, die wordt naar voren
gebracht tegen de thans toegepaste steun
maatregelen. Deze grief komt hierop neer,
dat de maatregelen zich niet bepalen tot
het steunen van personen, die in nood ver
keeren, maar dat men het geheele bedryf
steunt. Het gevolg daarvan is, dat de produ
centen van de maatregelen profiteeren zon
der dat zij het bepaald noodig hebben. De
welgestelde veehouder ontvangt evenzeer
den steun voor de melk als de minder wel
gestelde. Volgens den schrijver van het ge
noemde artikel moeten alleen zy geholpen
worden, die met onmiddellyk broodsgebrek
bedreigd worden. Welke gedragslijn, zegt
hy, men ook volgt, om het landbouwbedrijf
weer op een rendeerende basis te brengen,
de eerste eisch zal steeds zyn: bescherming
van de verarmde boeren en tuinders voor
den totalen ondergang. En de schrijver ver
volgt dan:
„Naar onze meening is de eenigste billijke
„oplossing van deze kwestie rechtstreeksche
„steun aan hen, die geen of onvoldoende in
komsten hebben, zooals dit geschiedt met
„de werkloozen. Het groote verwijt, dat men
„heeft tegen de crisissteunwetten van het
„oogenblik, is juist, dat men meet gesteund
„wordt naarmate men meer heeft. Terwjjl
„men aan de werkloozen steun weigert, zoo
lang het gezin nog eenig inkomen of nog
„enkele spaarpenningen heeft, wordt de
„steun in den landbouw verstrekt, ongeacht
„den vermogenstoestand van den gesteun
de. Dit is een gevolg van het feit, dat het
„bedrijf wordt gesteund en niet de boer.”
De theorie, die hier wórdt verkondigd,