Een practisch geschenk! Elietra-Tecliflijch Bureau J.F.I T1IRI0N ftentfc VAN BOHEMEN Co. TEÉfS' Modelslagtrij Trouw Ringen Koopt In de „Koopt meer weken" HERFST Kanar|iajairaor45cl. Siil Hui plrnkig SANGÜINOSE Rubber Warmwaterzakken SPECIALE AANBIEDING Tr plaatselijk NAT. ckisisoomik a nJSSS^S' SS,? sSjS"*1 J. A. HINKE MARKT 70 Speciaalzaak voor Buikgordels, Elastieken Kousen, Bustehouders, Rochthouders, Suspensoirs en Breukbanden naar maat. V BON TWILFIT CORSETTEN J. L. BRUNS Speculaasjes Dik Speculaas Boterletters fl-1. I 1.1. ilHil, Mirlrt li Op vertoon van dtze bon GOUDSCHE COURaNT - ZATERDAG 19 NOV. 1932 - TWEEDE BLAD DE Oosthaven 12 6. Th, Timmermann Rolpens, Rookworst Hebt ge onze Etalage al gezien? hint Nicolaas Naaimachinehuls P. BÉIü Drog.,, De Goudsche Gaper" D. BLOOT F. W. Reitstr. 7; bij de firma GEBR. DE BRUIJN, Zeugestraat 76 Drogisterij Fotohandel HET BLAUWE KRUIS HET LEVEN IS EEN PUZZLE Magazijn „DE TIJD" 8. LUiJERlNK, KLEIWEG 38 Adverteert In dit Blad Ivan I 14.- voor ff 10-- TEN BATE VAN HET ■EWEH DONDERDAG 23 NOV. in „CONCORDIA" door Inden SLEUTELS 3e OPVOERING van de IIAM R. K. TOONEELVEREENIGINGEN B*LDP*TE" lste Ran» on iieeie: NIC0 DB ROOIJ Jr. nrsspuiuiMi m, (Opgericht in 1857) Het aantal spaarders bedroeg op: KOOPT» UW b« Gedipl Kapper, SINT ANTHONIESTRAAT 10. Ruime keuze Parfumril* an TolletirtHralaa. WITTE STADBRIEFJES verkrijgbaar. 31 DECEMBER 1927: 1928: 1929: 1 1930: 1 1931: bedraagt op heden: 4.453 5.613 7.076 8.695 9.957 10.559 ciifer?sPRE^TvOoTzimZELr ^bumde 1-™? DE WINTERMAANDEN SPECIAAL AANBEVOLEN onze fü„e en KNAKWORSTJES. Zie deze week onze welverzorgde etalage. L. TIENDEWEG 49 TELEF. 2094. AUerwege bekroond met gouden em zilveren medailles, plus Beker als Kampioensprys. v*rST. NICOLAAS W KERSTMIS een VRRWARMINGS-Of HUISHOUDELIJK ELECTRISOH APPARAAT een TELEFUNKEN RADIO-TOESTEL. L. TIENDEWEG 24 GOUDA TEL. No. 2115. TELEFUNKEN SERVICE STATION. Hat horloge von Europeeiche vermaardheid t Alt... .ertrijpho., b| horfopemotier, hariiMboai mm nevemieand Zeatta leeke» Zy bevat een keur van artikelen in GOUD ZILVER en UURWERKEN, zoowel vo«r Dame» als Heeren, die zich bij uit stek leenen voor Geschenk-artikelen geschikt voor HORLOGES voer Dames en Heeren. Gouwe 121 Gouda - Tel. 2592 is Uw adres voor aankoop van een NAAIMACHINE. Wij hebben de alleen- vertegenwoordiging der Pfaff-, Veste-, Kohier- en Gritzner Naaimachines voor Gouda* en omstreken. Vakkundig adres voor reparatie van alle merken naaimachines met volle garantie, tevens gelegenheid tot inruilen. Naalden, olie en divense onderdeelen verkrijgbaar. Vraagt gedurende de Koopt-méér weken Uw BONNEN. GOUDA, KORTE TIENDEWEG 10. ROTTERDAM, HAAGSCHEVEER 6a. Leveranciers van de Goudsche Ziekenfondsen, Rotterdamsch Ziekenfonds en Gemeentelijke instellingen. De bloedarmoede is de meest ver spreide kwaal van onzen tijd. Het bloed bevat dan te weinig bloed lichaampjes, is niet gezond genoeg om aan spieren, zenuwen en hersenen de vereischte kracht te geven. Het beste middel om het verzwakte bloed te herstellen is de Sanguinose te gebruiken, die met groote zeker heid de bloedarmoede overwint. Per flacon ƒ2.—, 6 fl. ƒ11—. 12 fl. ƒ21.—. Verkrijgbaar bij Apothekers en Drogisten NEDERLANDSCH FABRIKAAT VAN DAM Co., öb Riemerstraat 2c/4. Den Haag. prima 'kwaliteit vanaf 1.35. MARKT 6 TELEF. 2423. Op vertoon van deze BON geven wij van 21 NOVEMBER3 nPrpuT, IO Korting ®®E| op verscheidene ELECTRISCHE APPARATEN Wii aandacht op een pas ontvangen STDFZUIGER van f 49— waaïm een korting geven van 10 Vraég vrijblijvend deraonstiS 00 Ook verkoop van KOOLH AARDEN en PHILIPS RADIO uit leverbaar. 1U Ult voorraa BEL OP No. 2657, Wij staan voor U gereed ZiSt gti zniiüg op uw figuur? Geeft rij het de vereisehk J steun, de juiste contour, algeheele vrijheid van bewevin.1 Door een „Twiifit" te dragen kunt gij uw figuur alle vow deeien geven die het verdient en voor Uzelf verkrijgen modisch figuur, omdBt ieder „Twiifit" model otT weten schappelijke grondslag gemodelleerd is en een - comfort geeft. ■—•oom VERKRIGBAAR IN MATEN TOT 100 c.M. bij PLANTABOTER verkrijgbaar onder het controlemal v- d- Vegetariërs bond. VRAAGT UW BONNEN. 84—1216"18 cent per ons 814 cent per ons 1.20 per pond v.b. ROOGAERDT L. TIENDEWEG 43, Telef. 2593 SPOORSTRAAT 37 Telef. 2189 Belangrijk bericht aan Heeren Rookers CRISIS-SIGAREN EN CRISIS-TABAK Deze week beginnen wy een groote party sigaren uit te verkoopen. Let goed op! Lam rbLü?daChtien maakt ^ebruik van de aanbieding. Wij gaan 10 fijne sigaren vo» I kwartje verkoopen en geven 1 er by om op te steken, dus goed begrepen, U km* 10 pV°^r i J^veng^gaan WÜ n°A door met de zakjes inhoudende 10 sigaren. Restanten voor 30<cent fa de eerste 1000 onzen crisistabak zijn weggenven 1 008 «öfgeven. U weet hoe wij die weggeven. 6 Sigaren veor bekendadres ontvangrt een ons crisistabak cadeau. Alleen verkrijgbaar bij 't van ggdi *- Turlntmrkt Qouda LUXE DOOZEN. ZEEP EN EAU DE COLOGNE. ZEISS IKON CAMERA MET GRATIS FILM 6x9 verpakt in Luxe doos II. BURG- MARTENSSINCEL. VRAAGT BONNENümil! Specula»» 17/, en 20 cent per pond Amandelapeculaa» 22/, e» 32'/, ct. p. p. Middel.lagapeculaa» 16 cent per una De strijd om het bestaan is zwaar. Ik heb de sleutel gevonden tot Levensblijheid. PRIKKEN a 10 CENT op myn prikplank beteekent: Geld verdienen Fraaie prijzen. VLAMINGSTRAAT 11 GOUDA. I kunt U een bekomen, zoolang de voorraad strekt, bij VIJF BOEKEN MET PREMIE Dr. J. RUTGERS HET MYSTERIE DER VOORTPLANTING Dit vraagstuk, schijnbaar eenvoudig, ia zoo ingewikkeld, hethangt zoo innig aamen met ons fijnste zieleleven en met onze eerste levensvoorwaarden, de vraag grijpt zóózeer in op elk gebied, dat een oppervlakkige behandeling nooit in staat zat yn ons de juiste oplossing te verschaffen; daarvoor is een volledige behandeling van de kwestie noodig, welke in dit standaardwerk gegeven wordt. Gebonden m linnen prachtband: Prijs 4.50. Dr. F. DUMSTREY DE HYGIENE DER VROUW IN GEZONDE EN ZIEKE DAGEN .van waartegen zelfs in beschaafde kringen nog zoo dikwijls wordt gezondigd, bevelen Het werk in aanb®y°|fni €n dat reeds is voldoende om de lezing van dit boek met genoegen aan te PriJs gebTi^en f 3 75 mt,e,fbaar modeI' in k>earendruk, -van het vrouwelijk,lichaam. Dr. EMILE BOULANGEK J HANDBOEK VOOR GEHUWDEN populaire verhandeling over den man en de vrouw met uitslaande platen In kleurendruk en 76 illustraties tusschen den ZZZPrijs gebonden 3.25. Dr. H. BATENBURG BOEK voor verloofden en jonggehuwden enz 66e waarschuwingen. Belangrijke voorschriften. Geneeskundige bemerkingen. Practische wenken enz. J» to* 78e duizendtal. Opnieuw bewerkt en geill. met 19 anatomische afbeeldingen en extra bijlage voor jonge moeders» Dr. J„ VAN DER VUURST DE VRIES Speciaal Arts voor Ziekten der Urinewegen en Sexologie te Amsterdam GEVAREN VOOR JONGE MANNEN EN HOE DAARAAN TE ONTKOMEN Prijs 1.25. W bIeden wy v-00r van 110—in verzegeld pakket, betaalbaar in maandelyksche termijnen van ƒ1.— of meer, naar verkiezing Iedere kooper ontvangt bovendien een premieboek, getiteld: BLSA EN MARY, door D. LIMBURGER. l^O1 U?t teIversprfiden °P den no« immer zoo duisteren weg van liefde en sexualiteit, q a 'tl- luinep prachtband met omslag in kleurendruk. SKS*!*besteUing van deze buitengewone aanbieding is gewenscht. De complete serie en premieboek worden direct na ontvangst van onderstaand bestelbiljet toegezonden door: N.V. QEBR. QRAAUW's Uitgevers MaetschappIJ en Boekhandel te Amsterdam SINGEL 81, Telefoon 46460, Port-Giro Na. 70310. - «fa BESTELBILJET Onderyeteekende ».r»oeirt N.V(MBRSL GRAAUW» Uitg.-Mg, en Boekhandel te Amsterdam, Singel 80, t» .enden' v-1 V, VIJ* BOEKEN en PREMIEBOEK: ELBA ESI MART V<d,em aanbieding ia de «ODIWCHE 0O7JRANT ran 21 No». 1932 voor de» „ijs van 10— en wenscht dit bodrog betalen in maandelyksche termynen van i 3 ^aam: Woonplaats: S. v. p. duidelijk aangeven, welk bedrag per maand betaald zal worden. Schemering. Er is een wondere bekoring in de scheme ring. Wanneer het laatjste zonlicht is weg gegleden van de hoogste boomtoppen, maar de lucht nog nauw merkbaar kleurt van hot laatste licht en over |het land een nauw zichtbaar blauwig waas begint te nevelen, waarin alle vormen en kleuren vervagen, dan is het ons, of wy jjn de stilte van den vallenden avond gaan| door een andere wereld dan de altijd gekende en of in ons hart vreemde droomeij opryzen en een zachte weemoed zich sluiert om de verlan gens en begeerten van j allen dag. De een zal die eigenaardige bekoring van het weg stervend licht sterker ondergaan dan de ander. Ook zullen wy in de eene stemming er toegankelijker voor zijn dan in de andere. Maar allen en by na ajtyd ondergaan we dezen invloed. En het is ons of lang ver leden tyden herleven, of oude verwachtin gen nieuw leven krijgep, of het leven ons anders schijnt dan in de helderheid van den dag, of we weer durven hopen en de moei lijkheden en zorgen, die óns beklemmen, zich oplossen in het blauwig waaa; dat alles anders maakt. Vaak geven we ons geen rekenschap van deze eigenaardige avond stemming. Het leven is zoo druk, allerlei dingen en vragen eischen zoo voortdurend onze aandacht op. Het imag zijn, dat een glimlach zich om onzen mond plooit en we een oogenblik stil staan om rondom ons te zien, verrast door die vreemde, nieuwe stemming, we denken ijoch nauwelijks er aan, dat het deze schemering is, die een dergelijken invloed op ons oefent. En ook wanneer we ons er wel van bewust zy'n', dan aanvaarden we alleen .zonder ons af te vragen, waarom nu todh dat schemerige licht en de stilte rondoAj ons ons anders maakt dan we in den drukken dag en ift ons werk gewoonlijk zijn. Toch loont het mis schien wel de moeite zkib daarvan reken schap te geven. Er moet toch wel een reden voor zijn. Er moet ook, dunkt me, wel een beteekenis achter zyn. Wgnt waarom, waar om toch stemt deze schemering ons, wel niet altijd, maar toch ons allén wel eens, zelfa den meest nuchteren en prftktischen mensch, niet alleen zachter en weemoediger, maar ook verwachtender, idealistischer, roman tischer 1 We gaan zoo weloverwogen, zakelijk, nuchter, bedachtzaam onzen weg door het groote leven. We willen nipt weten van an dere dingen dan zuivere zakelijkheid en ge degen verstandelijkheid. En we glimlachen ietwat spottend, waarin iemand, een ver liefde, een dichter, een dweeper, eens een oogenblik uitdien zakelykeh, verstandelyken toon valt. En toch is diep in ieder van ons iets gebleven van het kindj dat het wonder verwacht. We hebben er geen naam voor en geen vorm. Maar weggescholen in de ver borgenheid van ons eigen hart, waar nie mand het ziet en niemand het vermoedt, leeft nog iets van den droom. En die droom is het, die schuchter naar voren komt, wan neer de dingen van den dag vervagen in het wegstervend licht. Het lev^n zelf is druk, zakelijk, nuchter, heeft scherper contouren en besliste vormen. Er is geen ontkomen aan; twee maal twen is vier. Maar in dit licht der verliezen de dingen hun scherpe,^ trekken. Het wordt alles onzeker"*^ felsnd. Dat zijn het licht en fle sfeer de droom leven kan. Alles ils niet meer als het helle daglicht lijkt, tasie krijgt vrijer spel. En we een eigen wereld opbouwen zonder werkelijkheid direct onze falntasieëy tegen spreekt. Het vreemde verlangen in ons fluis tert, dat het toch nog zoo heel zeker niet is, dat tweemaal twee altijd vier is. Zou het dat niet vooral *ijn? Zeker het feit, dat we veelal onze dagtaak beëindigd hebben en niet meer zoo geheel leven in de Een Regrentendagboek uit de 18e eeuw. »24 Juny 1762 Publicatie gedaan we- „gens 't ommegaan van de Open Schaal „van 't weeshuys. In April was gecollecteerd voor de Aal- moezeniers; nu kwam het andere armbe- j stuur aan de beurt. July Extra ordinaris regtdag (bui- ongewone rechtzitting). „De saak van d Erfgenamen van Cinq „voldongen, de stukken overgegeeven en „de zaak in advis gehouden ider in te «Leggen 200 gl, consignatiepenningen, „advocaten verkooren by scheepenen om „te adviseeren in 's Hage Johan festus „van Breugel en Johannes Brouwer. De partijen in het proces waren uitge praat en hadden elk hun stukken aan de vierschaar overgegeven. Deze besloot nu de zaak „in advis te houden" (zich over de zaak te beraden). Maar om zeker te zijn, dat de verliezende party straks de, aan de vierschaar toekomende, gerechtskosten zou betalen, liet deze de béide partyen elk 200 gl. „inleggen". Dat was nog naar middel- eeuwsch gebruik. Die pennfngen werden aan de vierschaar in „consignatie" (bewa ring) gegeven. Hoewel er verschillende rechtsgeleerden in de vierschaar zaten, werd besloten om het advies van een tweetal Haagsche advo caten in te winnen. Tegenwoordig komt dit niet meer voor; de rechtbanken beslissen zelf, zoodra de twistende partijen elk hun standpunt hebben uiteengezet. „Willem Nabbe gedagvaart zynde, en „niet gecompareerd (verschenen) gecon- „demneert (veroordeeld). „Missive na den Hofraad geschreeven „van den Koning van Pruysrti over de „zaak van Mevrouw van den Burch: hoe „men hier procedeert. Die „Hofraad van den Koning van Pruy- sea" was de advocaat Trendelenburg. De vierschaar had intusschen ook, den anderen Kleefschen brief en het schrijven van Me vrouw van der Burch in handen gekregen. De vierschaar richtte daarop tot de „Hoog- loflyke Clev Markische Lande Regeering Te Cleve" een schrijven, waarin zy zich op het standpunt van Mevrouw van der Burch stelde. Schepenen deelden mede, dat aan me vrouw van der Burch geen beteekening van het exploit had plaats gehad en „dat indien de gemelde Regeerings Advocaat Hofraad Trendelenburg iets tot Lasten van gemelde Vrouwe Weduwe Van der Burch heeft, hy zal alhier een Practigyn (procureur) moeten qualificeeren (machtigen) omme teegens dezelve (haar) na Style Locaal te Proce- deeren (een proces te beginnen op de wijze, zooals dat in Gouda is voorgeschreven). De Goudsche schepenen waren niet zoo beleefd als de Kleefsche regeering; zy zei den niet aan het slot van hun brief, dat zy tot wederdienst bereid waren. „Gezegelt: de Bleykerye van Willem „Nabbe Leggende op de Oingel „Cleywegs en potterspoort. Ontf: 4 st. Willem Nabbe was, zooals hierboven reeds is gebleken, veroordeeld om zyn schuld aan den secretaris van Eyck te betalen. Hy had daaraan niet voldaan en bijgevolg werd zijn bleekery verzegeld. Die verzegeling was de inleiding tot den verkoop foor schuld. „22 Juli. Publicatie gedaan wegens de „St. Jacobsmarkt. „Present Baillu, jongkint, Hoeve, Boon, „Secrets Boers. Die publicatie was de afkondiging van de Goudsche kermis. Van oudsher begint (of is het nu „begon" de Goudsche kermis, die vroeger St. Jacobsmarkt heette, op den eersten Maandag na 26 Juli, den naamdag van St. Jacob. In 1762 viel St. Jacob op Zondag, zoodat de kermis op 26 Juli een aanvang nam. By die publicatie, die steeds op Donder dag vóór de kermis plaats had, werd van de pui van het stadshuis bekend gemaakt, dat de kermis op den eerstvolgenden Maan dag zou beginnen en zes dagen zou duren. Verder werd afgekondigd, „dat een iegelyk drie dagen voor en drie dagen na (de ker mis) vry met zyn persoon en goederen tot en van dezelve zal mogen gaan, en keeren, van (het oogenblik) dat het kruis aan de poorten zal zyn aangeslagen tot dat het weder zal zyn afgenomen." Drie dagen voordat de kermis begon werd aan elk van de stadspoorten een kruis be vestigd, dat pas drie dagen na afloop daar van werd afgenomen. Dat kruis was het teeken van de markt- vryheid en den marktvrede. Terwijl onder normale omstandigheden een koopman van buiten de stad zyn waren in Gouda niet mocht verhandelen, was dit hem gedurende den tyd van de marktvryheid wel toege staan. Marktvrede wilde zeggen, dat be paalde geschillen moesten blyven rusten. Als gevolg daarvan kon bijvoorbeeld een vreemde koopman, die aan een Gouwenaar geld schuldig was, zich gedurende de ker mis rustig in Gouda vertoonen, zonder ge vaar te loopen om te worden gegijzeld. „25 Augustus geweest na den drecht „om op te neemen de tweejarige reke ning van 't jaagpad van Amsterdam en „Gouda met de volgende Heeren Amsterdam G. Witzen J. Trip Q. W. van Hoorn S. Dedel J. G. Kerseboom J. Doorn J. Thiery Kerchem Gouda Mr. D. M. Jongkind f» W. der Hoeve n Mr. dTw. Lestevenen n Mr. N. van Toulon A. Alewy'n Mr. H. van Eyck n G. van Brandwijk Mr. C. Boers J. T. Breda „en overgeschoten van „Mey 1760 tot 1761 1373—4—9% „van 1761 tot 1762 voor 538—2—1 I „rekening van Gouda 1911—6—10% I zakelijke sfeer, zal vaak eenigen invloed doen gelden. De stilte rondom ons en de ver stilling van het drukke leven trekt onze ge dachten weg van de realiteit en doet ons gemakkelijker inkeeren in ons zelf en luis- nog spreken, maar die in de drukte van den dag onverstaanbaar zyn. Maar de voor naamste invloed zal toch wel uitgaan van het andere licht en de verandering, die daar door de uiterlijke wereld om ons heen on dergaat. In de middagzon kan het toch soms ook stil zijn op het land en in het klare licht van den vroegen morgen. Maar de wereld om ons is dan helder en duidelijk en beslist. Nu in de avondschemering gaan we door een andere \frereld met andere vormer niet alleen, maar met vervloeiende vormen en omtrekken ook. Zqo krygt de wereld iets van de droomwereld poor ons, waarin alles minder zeker is. En Ijn deze minder zekere, minder duidelijke, vage wereld, waarin alles niet zoo stevig op «ijn beenen staat, kan ook onze droom herleven. De verwachtingen, die-we ons zeiven niet bekennen durven, maar die leven in het binnenste van ons hart, treden naar voren. En niet alleen de uiterlijke wereld om ons, makr ook het leven verliest zyn harde nuchterheid. En in oiis hart herleeft weer het kind. K. De negen hierboven genoemde Goudsche Heeren waren naar het „HuiB aan de Drecht" geweest om aldaar een zevental Amsterdamsche collega's te ontmoeten ten einde met hen de tweejaarlijksche rekening van het jaagpad en den waterweg tusschen Gouda en Amsterdam op te nemen. Zonder twijfel was die tocht „na den drecht" een om de twee jaren terugkeerend pretje. Het is moeilijk te denken, dat zestien regenten zich de moeite van een verre reis zouden getroosten alleen maar om de juistheid van een rekening te contróleeren. De eigenlijke redenen van die tocht zullen wel zijn ge weest de gebruikelijke „treffelycke maeltyt" en het „glasie wijn". Jaagpad en waterweg waren, zooals trou wens uit het hier medegedeelde onmiddellijk v°lfTt, gemeenschappelijk eigendom van Am sterdam en Gouda. Dit was eveneens het geval met de daarbij behoorende sluizen, tollen, tolhuizen en het „Huis aan de Drecht", dat aan de samenvloeiing van Aar en Drecht was gelegen. Aan dien waterweg met jaagpad en toe- behooren is een heele geschiedenis verbon den. Reeds in 1639, toen zich de behoefte aan een behoorlijke verbinding te water tus schen Amsterdam en Gouda meer en meer deed gevoelen, werden „Burgemeesters ge- authoriseerd (gemachtigd) in conferentie te treeden met de Heeren van Amsterdam no pende een Jagtpad door Swammerdam en nieuwcoop". By de daarop volgende onderhandelingen kwam men echter tot de conclusie, dat er een betere verbinding tot stand kon worden gebracht, wanneer men de „Goudkade" volg de. In beginsel werd dan ook aan het nieuwe plan de voorkeur gegeven. In 1655 berichtten „Burgemeesters en Regeerders van de Steden Amsterdam en Gouda" aan de Staten van Holland, dat zy „tot gerief van de reisende man een vaert ende treckpadt tusschen de voorsz steden" wenschten aan te leggen. In verband daar mee, zoo deelden zjj vsrder mede, was het noodzakelijk, dat die steden menige landen van particuliere ingezetenen van deze pro vincie aen haer souden moeten hebben" (in eigendom zouden verkrijgen). Zy verzochten dan ook aan de Staten, dat die landen „tot taxatie van neutralen" (tegen de door neu trale personen bepaalde prijs) aan hen zou den worden toegewezen. Edn onteigeningswet bestond er in dien tyd niet. Toch liep alles vlot van stapel, want den 28 Februari 1656 besloot de Goud sche vroedschap „te persisteeren by voor- gaende resolutie in dato 13 Juli 1655 (haar besluit van 13 Juli 1655 te handhaven), waarbij de Heeren Burgemeesteren syn ge- autoriseert (gemachtigd) het voorsz. werek met de heeren van Amsterdam te vol- trtcken". Nu moest de geldkwestie nog worden op gelost. Ook dat was spoedig in orde; het ging net eender als bij den bouw van de nieuwe Kleiwegsbrug, het geld werd een voudig geleend. Welk bedrag en op welke wijze men leende, kan men lezen in het vroedschapsverslag van 28 Mei 1657, lui dende als volgt: „Rapport gedaen wesende van het treek- pat ende geproponeert (medegedeeld zijn de) dat hetselve is besteet te maeken (aan besteed) ende geen penningen in voorraet (en er geen geld in kas is). Soo is in deliberatie (bespreking) ge bracht off de penningen daertoe requiree- rende (noodig zijnde) niet en sullen werden genegotieert (geleend). Is geresolveert (besloten) ende verstaen de penningen te negotieeren (leenen) op 'lyffrenten ter somrae van vyff ende twin- tich duysent gulden te prefereeren de bur gers voor vreemden (waarbij de burgers den voorrang hebben boven vreemdelingen) te gen den penningh twaelff". Deze leening was van een geheel ander karakter dan de tegenwoordige; de geleen de hoofdsomnien werden nooit terugbetaald. Voor iedere honderd gulden, die men ter leen gaf, kreeg men gedurende zijn heele leven jaarlijks twaalf gulden uitgekeerd. D§?e wijze van sluiten van een leening kon voor de stad evengoed voor- als nadeelig I zyn; elke afzonderlijke overeenkomst van geldleening was een kanscontract. I De Stad zag in deze leening blijkbaar een weldaad voor haar inwoners. Het is anders moeilyk te begrijpen, waarom zy haar poorters „voor vreemden prefereerde". Later leende de Stad op denzelfden voet nog eens 25000 en 15 16000 gulden. In 1658 waren jaagpad en trekvaart zoo goed als klaar; men besloot de toen no£ te kort komende gelden te leenen tegen „3 en ten hondert losrente". Aan de gelden, benoodigd voor de be taling van die lyf- en losrenten, kwamen Gouda en Amsterdam door het heffen van tollen en „gabellen". „Gabellen" waren in dit geval de rechten, die van een ieder wer den geheven, die van waterweg of jaagpad gebruik maakte. Zoodra was de verbinding tusschen Gouda en Amsterdam niet tot stand gekomen, of een lange reeks van verordeningen trad in werking. Er kwamen dienstregelingen voor de „jaagh Schuyten", uitvoerige tarieven voor het vervoer van personen en goederen, instructies voor de schippers en hun knechts, voor de tolba' n, voor de jagers, voor de sluiswachters, kortom voor een ieder, die iets met den waterweg te maken had. AI deze reglementen werden in den loop der jaren steeds weer gewyzigd en aange vuld. Voor de Heeren van de Regeering was er aldus weer een nieuw gehjed bijgekomen, waarop zy hun bekwaamheden als wetgevers konden toonen. Deze toestand, waarby Amsterdam en Gouda ver buiten hun stadsmuren hun rech ten deden gelden, is ongewijzigd blijven be staan tot 1824. Toen ging het niet langer, want Aar, Drecht en Arastel waren onge schikt geworden voor de vaart van de steeds grooter wordende schepen. De regeering keurde daarom goed, dat het Heemraad schap van den Amstel en den Nieuwen Am- stel een grondige verbetering ter hand zou nemen en machtigde bij Koninklijk Besluit van 5 April 1823 dat Heemraadschap tot de overneming van de Vaart van de Drecht tot de Amstel, onder verplichting een overeen komst te maken met de eigenaars. De nieuwe toestand zou ingaan 1 Januari 1824. Gouda bleef eigenares van alle werken van de stad tot aan den Rijn, de Gouwslui» inbegrepen. Verder moest het Heemraad schap een jaarlyksche schadeloosstelling aan de Stad betalen van 2000.en ver bond het zich ieder jaar te zullen bijpassen hetgeen de scheepvaartrechten op de GouWe minder dan 2500.zouden opbrengen. Ten slotte kreeg de Stad een uitkeering in eens van ƒ9477.voor haar aandeel in de vaste goederen benoorden den Rijn. Nog had GcAttla dus invloed op den water weg naar Amsterdam. Maar ook hieraan zou een eind komen. Den 20ste Februari 1894 besloot de Goud- sehe gnu—itnraad «iet ai gameene ateramen_ de Turfsingel en de Gouwe met jaagpad aan de Provincie te verkoopen. De koopsom bedroeg ƒ232.692. De Stad had de keus tusschen de uitkeering van dat bedrag ineens of de jaarlyksche rente daar van ad 4 met dien verstande, dat wan neer de Provincie niet langer op de Gouwe rechten zou heffen, de hoofdsom aan haar zou worden uitgekeerd. De Stad gaf de voorkeur aan de rente, De Stad kreeg bovendien voor het onder houd van de verbinding tusschen den Hollandschen Usel en de Gouwe in de ge meente een jaarlyksche bijdrage van 12000. Mèt de bovengenoemde rente ad 4 ontving de Stad dus per jaar als ver goeding van haar vroegere rechten op de Gouwe ruim ƒ21000. Hoewel de inkomsten uit die scheepvaart rechten na de opening van het Merwede- kanaal reeds aanzienlijk waren verminderd, en de jaarlyksche vergoeding, die de Pro vincie zou betalen weer veel lager was, had burgemeester van Bergen IJzendoorn, het algemeen belang vooropstellende, den verkoop warm aanbevolen. Als gevolg van deze overeenkomst-moe®.,* ten er nu nog enkele personeelswisselingen f plaats hebben. Wij zijn niet op aarde geplaatst om te gtnie/en, maar om onzen plicht te doen FEUILLETON. De gaheimzinnige ver dwijning van Robert Grell. (Geautoriseerde vertjaling). 54 Nftdruk verboden. Fairfield, ouwe jongen, zei hij ernstig, wij hebben samen genoeg doorgemaakt om te bewijzen dat ik geen lafaard ben. Ik- zweer bij mijn eer dat il$ niets te maken heb met den dood van den man of^hoon ik reden had om hem dood te wen- ■chen. Dat weet God! Denk je dat ik uit angst voor mijzelf mij verscholen heb? Ongeduldig schudde Fairfield het hoofd en zich losrukkend liep hij Bnel de kamer op en neer. Dat is alleB goed en wel, Grell, zei hij wat zachter, maar tegenover de feiten ia het moeilijk te gelooven Je verdwijnt on middellijk na den moord, nadat je mij eerst bob laten liegen om je aftofcht te dekken en voor het eerst hoor ik wedr van je nu je geld noodig hebt. Het is ongelooflijk Als ik jou was, zou ik nu heengaan.' Terwijle van vroeger -,al ik niets vertellen Van je bezoek nier. maar je helpen door andere middelen n«enAls je niet de hand In dien moord hebt gehad, kom dan voor dien dag als een wan en veoht er voor Ik zal je steunen. Dank je. Er was een droge bitterheid in Grell's toon, die Sir Ralph niet ontging. Tk had geen beteren raad kunnen krij gen al» ik naar Scotland Yard was gegaan. Zijn stem' kreeg een nieuwen, harden klank. - Zie eens hier FairfieW. Stel, dat ik iets van die zaak weetstel dat ik wf»et wie Harry Goldenbu^g was en hoe en waarom hij werd vermoord stel dat ik was geble ven, terwijl het onddrzoek werd ingesteld, dan zou ik of ?en vriend hebben moeten verraden of den last op mijn eigen Behou ders nemenstel dat ik oprecht was dien avond, toen ik Je verzooht mijn afwezig heid uit de $t.. Jermijns club te verbergen dat ik niets deed, wat ik niet nog eene zou doen Hij sloeg met zijn vuist op de tafel en zijn oogen glinsterden woest Ik zeg je, dat ik geen keus in die zaak Zelfs jij. die mij het best kent van I weet niet. wat ik heb door die man dood lag. Sedert heb ik in He hel geleefd. De politie heeft mij sinds dien tijd op de hielen gezeten. Ik had maar heel weinig geld bij mij en durfde het niet wagen een cheque te innen, terwijl men dacht dat ik dood was. Hij haalde een gouden horloge ajn zak. - Tk durfde zelfs dit niet beleenen, want ook de pandjeshuizen werden bewaakt. Zij heletten al mijn pogingen om op andere wijze geld in handen te krijgen en hebben mff van miin vrienden -gescheiden Tk heb vf**tien shillin-r over e« toch heb ik sedert zij mij eergisteren uit mijn schuilplaats hebben verjaagd geen onderdak durven zóe- ken uit vrees hun achterdocht op te wek» ken. Ik heb vannacht op den Theemsoever geslapen. Hij zweeg, uitgeput door zijn eigen op winding. Fairfield had hem in oogenblik- ken van gevaar gezien, dooh nooit was hij zoo buiten zichzelf geweest. Hij kon zien dat een van de gespierde handen werkelijk beefde, en dat alleen was bewijs genoeg van de hevigheid der ontroering van den opge- jaagden man Hij eih® naar een klein tafel tje, schonk een glas vol met cognac en soda water en gaf het- Grell. Maar zijn gezicht was nog strak en hard. En t6er. de ander gehoorzaamde: Het helpt niet of wij om de kwestie heendraaien, Grell. Als je wil dat ik je help. moet je mij de een of andere verkla ring geven. Ik steek mij niet blindelings in die zaak. Geloof mij dat dit niet alleen een kwestie is van jou en mij. Dit betreft Eilegn. Grell zette het leege glas neer en staarde in de oogen van den ander. O, ja- Eileen zei hij rustig. Wat heeft zij er mee te maken? Dit, zei Fairfield strak, dat je, wan neer je schuldig bent, haar leven hebt ver woestals je onschuldig bent en het niet kan bewijzen, kon je evengoed schnldig zijn Ik wil niet voor je verbergen dat ik Scotland Yard eenige hulp heb gegeven bij hun pogingen je te vinden Weet je waarp om? Omdat ik dacht dat je een man zou zijn Omdat ik dacht dat je in het niterste geval1 je onschuld zoudt kunnen bewijzen of den eenig mogelijken uitweg nou vmden die haar de vernedering zou kunn'en den man, dien zij liefhad als moordenaar veroordeeld te zien. Een grimmige glimlach speelde om Ro bert Grell's lippen Hij begreep maar al te goed wat bedoeling was. Je bent altijd ee,n goed vriend geweest, Fairfield, antwoordde h\j. Misschien heb je een revolver, die je mij kunt leenen. Zon je ze gebruiken, als ik het deed? kwam plotseling van Fairfield's lippen. Zijn aanbod meende hij oprecht. Zijns inziens was dit de eenige uitweg uit het dilemna, waarin zijn vriend zich bevond. Alles was volgens zijn oordeel beter, dan de schande van een publieke veroordeeling. Wees niet dwaas, zei Grell, een afwe rende beweging makend. Lk zal geen zelf moord plegen tenminste zoolang ik nog een kans heb om te vechten. Laten wij tot een resultaat komen. Wil je mij wat geld leenen? Het fijn besnéden gezicht van Fairfield was doodsbleek geworden. Toen hij* ant woordde was het niet droge lippen en fluis terende stem- v— Geen cent. En toen met grooter nadruk Góén cent' Er kwam een nevel voor zijn oogen Het slot van do deur knipte en Grell slofte naar buiten Meer dan tien minuten bleef Fair field onbewegelijk, terwijl zijn vingers speelden met de knoopen van zijn vest. Had hij goed gehandeld? Wa« Grell's optreden niet bet verstandigst van alles? Had zijn eieen gevoel voor Eileen geen invloed ge had op rijn besluit niet den man te helpen. die zijn vriend w«s geweest? Hij trachtte de zaak van zich af te zetten en zijn hand zocht den schelknop. Tweemaal schelde hij zonder antwoord te j /krijgen en hij wierp de deur open en 'riep luid Roberts! ,Nog kwam de man niet. Snel liep hij de kamers door die zijn woning vormden Er was geen spoor van den knecht te zien. Een snelle argwaan drong door zijn her sens en hij vroeg zich verbaasd af, waarom hij daar niet oerder aan had gedaaht. Het sprak vanzelf, dat Roberts Grell herkende. Niettegenstaande zijn kleeran, zijn afge sehoren snor en zijn verward, zwart geverfd haar. had Fairfield hem herkend. Waarom de bediende niet? En al» Roberts hem had herkend en nu verdwenen was Fa'rfleld begon haastig een overjas apa te trekken. HOOFDSTUK XXXXI. Het optreden der politie, in verband met het 8peel hol in Smike Street was met suc ces bekroond. Al de gevangenen, behalve de voornaamsten en zij. diP betrokken waren bii den aanval op Heidon Foyle, waren tot kleine boeten veroordeeld. De rest was voor «en week uitgesteld op verzoek van het Openbaar Ministerie, terwijl een verzoek om vriilating onder borgstelling wwd ge weigerd. Wordt vervolgd).

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1932 | | pagina 3