;:-d7s«Ffme
nt l Muil
mad
TMÏ
Radio-toestel
vóót1 Kerstmte Sen
N.V. Reederij 0e IJsel
V.h. C. G. v. d. Garden
M. J. OOSTERLING ZONEN
Gebr. Gravesteijn
GOUDA
H. P. HERFST
Kempinski Wijnen
UITNOODIGIM3
NUTSSPAARBANK te Goud»,
Dans - Instituut D. H0LTHUIJSEN
Bezoekt ens GEZELLld KERSTBAL
FOTO-AMATEURS
U vindt geen Bötël'
HH
G. 1. v. WEftD
H: v: d.Pool,
oetihoven ia
FIRMA 6. LUIJERINK
V erlichtingsartikelefl
Schemerlampen
GOUDSCHE COURANT - ZATERDAG 17 DEC. 1932 - TWEEDE BLAD
F0T0HAHDEL H. J. DAEMS - ZEÜGESlRAAT 56
WIJN EN VRIENDSCHAP WORDEN MÉT DE JAftÉN 6ÉTER
Regen dn' Sneéil#!
Rubber Kaplaarzen
JAM VAN DAM
ühin vart
Gouwe 191 - Tel« 2588
mhartd*!
GoiKtepti# Bloemer
weer schitterende KERSTBOOMEN ontvangen.
S. DEN HERTOG, Groewndaal 21, tel;
v.h. L. BOOÖAKRDT
J. C. FICKWEILER
Voor de a.s. Feestdagen
WrLLËM VAN DEN ÖEBG
Zoekt U een
Njeuwe Goudsche
'Muziekhandel
Philips Toestellen vanaf f 129
e. s. BOUTER
Doe als zoovelen
I YöYo cadeau.
Vdor H.H. MELK-SLIJTERS te GOUDA en 0MSTREKE!
GESLOTEN
MAAKT UW HUIS MET DE KERSTMIS
Korslboomén Hulst
Kerstversieringen
KERSTBOOM met KERSTSTUKJE simen 50 Mil
JE. JASKE
Het ontstaan van het Kerstfeest.
De geheimzinnige ver
dwijning van Robert Grell.
GOUWE 82 GOUDA TELEFOON 3162.
3 x dagelqksche Snelgoederendienst GOUllAROTTERDAM v.v.
Van GOUDA: Gouwe 80, Tel. 3152:
7 uur v.m.11 uur v.m.3 uur n.m. Zaterdags 7 uur v.m 11 uur v.m.
Van ROTTERDAM: Oosterkade, Tel. 11950:
9 uur v.m., 1 uur n.m., 5 uur n.m. Zaterdags 9 uur v.m., 2 uur n.m.
GEREGELDE MOTORBOOTDIENSTEN:
van GOUDA naar
ROTTERDAM
UTRECHT
DEN HAAG
LEÜJEN
DELFT
KANTOREN:
Gouda
Gouwe 80 Tel. 3152
Turfsingel 2 3161
Den Haag:
Ftfnfekade 18 Tel. 117070
Utrecht:
Rijnkade Tel. 12786
Rotterdam
Oosterfaade 45, Tel. 11950
Wijnhaven (Walhuisje) 11412
Leiden:
Haven 14 Tel. _823
Delft:
Koornmarkt 61 Tel. 1048
GOEDEREN WORDEN OP VERLANGEN AFGEHAALD.
maakt een aardige foto van de verlichte Kerstboom met HORAMt gevaar
loos blitzlicht.
Een Yz gram is voldoende voor 1 opname. Gaarne willen wy het even
voor U démonstreeren. I i s
Zorgt met het oog op de a.s. FEESTDAGEN er tijdig voor dat U
een flesgh goeden belegen WIJN of GEDISTILJjEÈRÖ beitelt by
HOOGSTRAAT 20 TELEF. 3033.
Oud en gerenommeerd adres. ,V:-
Ruime sorteering in BORDEAUZ-, SAMOS-. BOURGOGNE-,
RIJN-, PORT-, SHERRY-, MADEIRA, en CHAMMÓNE wfjNEN
enz. enz.
Speciaal adres voor alle soorten
BINNEN- EN BUITENLANDSCH GEDISTILLEERD.
Beschut de voeten van Uwe kinderen tegen
natte voeten,
We ontvingen een groote party
die we tegen lage prijzen
verkropen.
Maten /van Na, 24 tyt^ö-
Schoenhandel,
KEIZERSTRAAT 62—45,
Teleph. 2376 - GOUDA.
GROOTE GELUIDSTERKTE,
BUITENGEWÓÓN SELECTIEF;
ONGEKENDE GELUIDSQUALITEIT,
GEMAKKELIJK TE BEDIENEN,
BILLIJKE PRIJZEN,
GOEDKOOP IN ONDERHOUD.
OF KOM EENS LU^ptflEN, HET
VERPLICHT U TOT NIETS.
u \zm r f 4 j j
ZOOALS ANDERE JAREN heeft de
ZEER MOOIE HULST en KERST-BLOEMSTUKKEN.
sraoÓPWAFELS,
KERSTKRANSEN,
SPRITSKRANSEN,
SPRlTSKRANSEN
(opgemaakt)
CITROENKBANSJES,
AMANDELKRANSJES,
SCHÜIMKRANSJES,
CHOCOLADEKRANSJES.
L. TIÉNDEWEG 43, Tel. 2593.
SPOORSTRAAT 37, Tel. 2189.
tegen origineele prijzen.
Aanbevelend,
Lange Tiendeweg 45 Telef. 2591.
Kleine uitjee 12 cent per ons
Mosselen in 't zuur i 18
Ook in potjes verkrijgbaar.
Heeft U onze fijne Zure Haring en Rol mops
al eens geprobeerd?
Verder alle mogelijke soorten gebakken
visch verkrijgbaar.
Gebakken Spiering, Gebakken Bokking,
Schol, Schelvisch, enz. enz.
Gerookte en gestoomde Vischwaren.
Gestoomde Makreel, Harderwijkers, fl
Nieuwe Zalm-Bokking, zeer fijn.
EngelawHe Sprot, pracht kwaliteit.
NEEMT U EENS PROEF?
KWALITEIT HOOG, PRIJZEN LAAG.
P.S. Geweekte Stokvisch 25 cent per pond.
Aanbevelend,
ZEEVISCHHANDBL,
K SLOOT 149.
Pariser Botërhamworst 16 ct. per ons
Tongenworst 18
Leverkaas 20
Berliner Leverworst 20
A. J. OPSTELTEN,
TELEPH. 3082.
komt jlan eens zien de
daar vindt U een ruime keuze
KINDER KOFFERGRAMOFOONS,
GRAMOPHONEPLATEN.
LANGE TIENDEWEG 11, GOUDA.
Uit voorraad leveren wij
Aanbevelend,
■ii ■iiiii—ii
VROOWESTEEG 14
GRAAF v. BLOISSTRAAT 68
Terrazzo Vloeren en
Granltó Gootstaanen
juflfloaiav
en laat ook Uw schoenen repareeren
in de SCHOENMAKERIJ van
RAAM 107.
B(j aankoop van 2 kleine of 1 groote
doos NUGGET
Bij de OFFICIEELE INGEBRUIKSTELLING o,
Maandag is DEcÉstfiÉH van de zuivelfabrieb
aan de Karnemelksloot alhier, hebben w(j de eer di
Goudsche Melkslijters met hunne dames uit te noodigen loi
bezichtiging van onze geheel gerestaureerde fabriek.
DE DIRECTIE.
Voor inleg en terugbetaling van gelden zal de
Nutsspaarbank
zijn van Donderdag 22 December tot en met Zaterdag
31 December 1932.
Het Bestuur.
ZAAL „CONCORDIA", WESTHAVEN, GOUDA.
voor oud en jong
op ZONDAG le KERSTDAG in de extra versierde Zaal, met verscJulteads
attracties enz. op gebied van PRIJSDANSEN, met medewerking van onze
bekende „THE HAPPY FELLOWS" BAND (6 personen).
AANVANG 8 UUR. SLUITING 3 ÜÜR.
ENTREE 1.alles inbegrepen.
Vóórver krop van kaarten Ie Kerstdag n.m, vanaf 2 \mv aan de Zaai.
Zoekt U ARTIKELEN van de BESTE kwaliteit tegen zoo VOQR-
DEELIG mogelyken prys, beziet dan onze beide KERST-ETALAGES.
Beleefd velend, t w
Fm. Oebrs. d« Bruyn
ZEUGESTRAAT 76 TELEF. No. 2385.
Vanaf DINSDAG 20 DECEntBÈR a.s. zoolang dl
voorraad strekt
Klalwag 38
Telefoon 2991
Sint Anthoniestraat 13—15
Oouda Telefoon 3102
In onze 4 etalages vindt U toch zeker iets geschikts
voor de komende Feestdagen.
Overtuigt U zich eens van onze lage prijzen. U
weet toch dat wij alleen le klas fabrieksmerken
verkoopen en ons devies is: groote omxet,
kleine winst
Verkoop engros en detail
Op Ho. 15 alle sóórten Biskwie, Chocolade en
Suikerwerken.
Op No. 13 Sigaren, Sigaretten, Tabak welk merk
U ook verlangt, wij hebben het voor U.
U vindt bil ons eei\ Gft0OTE SÖRTEEGïNG t
als GLASLAMPEN ZIJPEN KAPPEN KR®®®1
GANGLANTAARNS, enz.
geheel compleet met batik zijden doek vanaf
Oude gebruiken, die gekerstend werden.
De diepere beteekenle voor den modernen tijd
Kerstmis ia het feeet van de geestelijke
opgewektheid en jubelblijdschap. Het is een
leest van innerlijke, vrome uitbundigheid
en zelfs zij, die het zonder zijn stoffelijke
attributen van Kribbe en Kerstboom, met
hun diepen symbolisch en en historisohen
zin, willen stellen, kunnen niet ontkomen
aan deze jaarlijks in de donkere wintersche
dagen terugkeerende vervoering en ophef
fing van de ziel.
Het Kerstfeest, zooals wij dit thans ken
nen, is ten nauwste verwant aan en samen
gesteld met oude Germaansche gebruiken.
In zijn gekerstende vorm begint het in de
vijfde eeuw na Christus in de Europeesche
landen gevoerd te worden.
Volgens onderzoekers der kerstgeschiede
nis heeft de Christelijke Kerk er noch in
de tweede, noch in de derde eeuw uan ge
dacht, voor den geboortedag van Christus
een vasten feestdag te bepalen. Het Nieuwe
Testament spreekt met geen woord over
dezen maand of het jaargetijde waarin de
geboorte van den Heiland plaats vopd. Het
werd aan de fantasie van den geloovige
overgelaten, wanneer deze groote gebeurte
nis had plaatsgevonden. He geschiedvor-
schers uit de eerste eeuwen onzer jaartel
ling noemen als data van Christus' geboorte
20 Mei of 19 of 20 April of 17 ..'ovember.
Wij willen in dit bestek niet uitwijden
over deze Verschillen, die naderhand door
geleerden aan maan- en zonneloop werden
getoetst en een bron waren van eindelooze
disputen. Tenslotte waren de onderzoekers
tot de conclusie gekomen, dat de geboorte
dag met de winterzonnewende moest zijn
Waarschijnlijk of zelfs vrij zeker hebben
niet kerkelijke dogmen tot de vaststelling
van dezen datum geleid, maar is deze m»do
beïnvloed door vóór-Christelijke overleverin
gen van de winterzonnewende bij de Ger-
maansche stammen en feesten, die bij de
Romeinen omstreeks dien tijd plaatsvonden.
De kortste dag, waarin de zon zioh wendt
ook joeltijd genaamd, was heüig bij de
Germanen. Het was een tijd van groote
offerfeesten, en het offeren op Kerstmis,
thans voor de minderbedeelden onder ons,
ia tot op den huidigen dag in gebruik ge
bleven. Misschien is zelfs het onderling
geven van geschenken hierop terug te voe
ren.
Nadat de oogst geborgen en de akker
voor het nieuwe gewas weer bereid was,
begon de groote tijd voor Wodan, die op
zijn schimmel door het luchtruim reed, of
fers in ontvangst nam en zegeningen en
gaven uitdeelde. Deze tocht van Wodan
leeft in de folklore in velerlei gebruiken
voort. Zeifs het witte paard, waarvan Bint
Nicolaas zich op zijn tocht over de daken
bedient, wordt ermede in verband gebracht.
Bij de oud-Duitsche volksgebruiken komt
de schimmelrijder niet alleen. Bijna overal
wordt hij door een beer begeleid, voorge
steld door een jongen in strooi-erwten ge
huld.
In Saksen gaat de haver-bruidegom mee,
een in haverstroo gepakte knecht. In Ver-
schillende streken heet de begeleider Kup-
recht.
De geüeele tijd vanaf ae dag- en nacht
evening in September tot op den kortsten
dag en ook de twaalf dagen na de zonne
wende waren heilig. Waarschijnlijk staat
daarmede het gebruik in verband van on
zen kerstboom tot en met Drie-Koningen
avond, eiken avond te laten branden er.
hem eerst dan van zijn luister t« ontdoen.
De twaalf dagen waren een tijd van
vreugde en feest, er mocht niet gewerkt
worden. Ten teeken van de feestelijke da
gen vlamden de vuren op, waarmee de Ger
manen al hun feesten glans gaven. Le
Kerst- ol Joelvuren zijn thans nog alge
meen in Zweden en Noorwegen in zwang en
ook hier en daar in ons land worden zij
soms ontstoken. In Engeland werd in de
open haard het kersthout (yule log) ont
stoken. Het was een groote klomp hout,
meestal de wortels van een boom, die ge
durende het Kerstfeest moest blijven bran
den. Een klein stukje moest overblijven om
het joelhout van het volgende jaar aan te
steken.
Ook de vuren en misschien ook het vuur
werk, die met de jaarwisseling ontstoken
worden, staan met dit gebruik in verband.
De wielen, die in sommige Noord-Duit-
sche streken worden aangestoken en een
helling worden afgerold hebben symbolisch
op de zon betrekking.
Gok onze stralende kerstboom, die in zijn
huidige gekerstende vorm dateert uit de 17e
eeuw, was in primitiever gedaante reeds
bij de oude Germanen bekend. De in win
tersche sneeuw staande groene denneboom
is het symbool van het spoedig naderende
jonge leven van de leute. De gaven aan
spronkelijk voor Wo-
en noten, de oeroude
VO.I1 ueil kcieMJUUW,
dooh tegelijkertijd de
van voortbrengende
kracht.
Toen het Christendom tot de Noord-Euro-
peesche landen doordrong, zijn de christe
lijke voorstellingen met de heidensche ver
mengd geworden. Langzamerhand ver
ouderden de oude overleveringen in Chris
telijke gelbruiken en het Mid-winterfeest
der Germanen is het innigste, blijdste feest
der Christenen geworden. Het is een feest,
dat over de geheele wereld wordt gevierd
in het eene luidruchtiger dan in het andere,
al naar de geaardheid van het volk. Het is
een feest van opgewekte overgave, het is
een feest, dat gevierd wordt in den geest
van .vrede op aarde".
Uit de duisternis van de booze gevoelens
naar liet licht der verbroedering! Het is
ook het feest deT vernieuwing, der geeste
lijke zuivering van het. geweten. De Kerst
klokken roepen het ons ieder jaar toe, ons
zelf te herzien
Eens heeft het Christendom d« taak aan
vaard om het heidendom en de heidensche
gebruiken te kerstenen. Ofschoon 't eeuwen
duurde is dat volkomen gelukt.
Heb „Vrede op aarde" klinkt op deze ge
wijde dagen uit vele millioenen kelen, in
tientallen verschillende talen. Maar de in
deze woorden zoo duidelijk tot uiting ko
mende edele gedaohte dreigt te verstarren
tot een holle leuze, die door de werkelijk
heid van een tot de tanden gewapende we
reld tot een aanfluiting gemaakt wordt.
Het „Vrede op aarde" moet worden de
dringende noodkreet, de dwingende eisch.
het ontembaar verlangen en de onstuitbare
zucht tot verwezenlijking van heel de
menschheid. Dat is de geweldig groote,
maar grootsehe taak, die voor het Chris
tendom thans is weggelegd, een taak, waar
aan elk waarlijk en oprecht Christen zioh
met volle overgave dient te geven.
De oorlogsgeest, die over de wereld helaas
weer vaardig is gewotden, moet met wortel
en tak uitgeroeid worden. Niet aan de ver
nietiging, maar aan den opbouw moet ons
leven gewijd zijn. En niet slechts met
Kerstmis en in het kerkgebouw of bij den
kerstboom moeten wij ijveren voor het
„vrede op aarde", maar ook en vooral in
de wreede wereld daarbuiten, waar duistere
elementen uit winstbejag of wraakzucht tot
oorlog hitsen.
(Nadruk verboden).
Enkele Kerstgebruiken.
Kerstmis in verschillende
landen.
Overal wordt het Kerstfeest gevierd,
maar overal op een andere manier. Ieder
vogeltje zingt zooals het gebekt is.
Van al die verschillende manieren wil dit
artikel iets verhalen. Niet van die feeste
lijkheden welke in alle landen eender zijn,
maar telkens een typeerend staaltje.
In Amerika b.v. wordt Santa Claus in den
Kerstnacht gevierd. De kinderen krijgen
geschenken,. die voor zoover mogelijk in
een oude kous gestopt worden en de vol
wassenen doen zich te goed aan een Kerst
maal, waarvan Mincepie en Plumpudding,
benevens Kalkoen de hoofdgerechten uit
maken.
In de Belgische dorpen leeft nog een
alleraardigst gebruik, dat vooral de inte
resse van de jeugd heeft. Een roggebrood
wordt ver weggeworpen en het kind, dat
het Kerstbrood weet te bemachtigen is
voor een jaar Koning, waaraan een eere-
piaats in de kerk verbonden is.
Zooals op St. Nicolaas onze kinderen een
verlanglijstje opstellen ter oriëntatie van
St. Nicolaas. zoo doen de Duitsche kinderen
dit op Kerstmis ..Weihnachten".
In dit land wordt buitengewoon veel
werk gemaakt van dit feest. Nergens ziet
men zulke fraaie kerstboomen, nergens is
ook de kerstmaaltijd met z\jn „Lebkuchen'',
„Weihnachtstollen", enz. zoo uitgebreid.
Ook in Engeland slooft men zich uit ora
van Kerstmis iets bijzonders te maken. Hei
zingen van Christmas-carrols is niet van de
lucht en de mitletoe kent vele geheimen I
De maaltijd is overvloedig en de Plumpud
ding vormt ook hier „de kroon op het werk",
De Noren weten wat feestvieren is;
Kerstmis Joel noemen zij het duur!
van 24 Dec. tot 13 Jan. Uitgebreide maat
regelen zijn getroffen voor de maaltijden
en de voorraad Mjöd (wijn en honing) mag
er zijn. Niet alleen voor de menschen wordt
gezorgd, maar op het platteland staan bi!
iedere hofstede twee korenschoven... voor
de vogels! Ook zij moeten 'n „Gladelig Jul"
hebben.
Een typisch Zweedsch gebruik stamt nog
uit den tijd van de heidenen, n.l. Het ver
schijnen van de Joelbock, een monsterlijk
uitgedoste gestalte, waarin later een of
ander familie-lid wordt herkend.
De straatjongens houden er een speciaal
Sterrefeest op na. De Sterrekoning Judas
ca. de Drie Koningen gaan zingende langs
óe huizen en het is verwonderlijk te be
speuren hoeveel Sterrekoningen en Judas
sen er wel niet kunnen zijn!
De Serven hebben hun Badniach, een blok
eikenhout, dat op Kerstavond in de haard
moet branden en dat met veel plechtigheid
er. vertoon wordt binnengebracht.
Hoeveel veranderingen het Kerstfeest zelf
ook heeft ondergaan, de Kerstboom was er
steeds aan verbonden. En al te zeer moet
men zich daarover niet verwonderen, want
vele eeuwen geleden reeds dacht men dat
bepaalde boomen zegen aanbrachten. Vol
gens Prof. Arnold Meyer werd het eerst
melding gemaakt van een Kerstboom om
streeks 1600. Het was de stad Straatsburg,
die daarvan de primeur had. Verschillende
schrijvers staven dit bericht. Vanuit Elsas
via Duitschland werden ook de nadere hui
lden ermee bekend, Frankrijk in 1870 onder
invloed van de Duitsche soldaten.
Oorsprong sn ontwikkeling van hat Nedarlandsche Keretllad
Gezangen, die de
Sinds onheugelijke Mjden worden met
Kerstmis zoowel in de kerken als in den
huiselyken kring liederen gezongen, die
over de geboorte van len Heiland verhalen, i
De liederen van den modernen tijd bezingen
ook de tintelende pradbt van den Kerst-1
boom. Veel van de thank gezongen liederen
zijn van den lateren tyd>en zelfs het we-
relberoemde en overal gezongen „Stille
Nacht, Heilige Nacht", behoort daartoe.
Toch is het zingen van kerstjiederen al
zeer oud en ook in ons land werden primi
tieve gezangen, dikwijls beurtzangen, al
zeer lang geleden in den kersttijd gezongen.
Het godsdienstige gezang der Germaner.
in de eerste eeuwen van hun kerstening be
paald zich uitsluitend tot het roepen van
„Kyrie Eleison". bij feestelijke gelegenhe
den en begrafenissen, bij het naar de kerk
gaan en het huiswaarts keeren, bij den strijd
en bij het drijven van het vee zong men
„Kyrie Eleison". De diep gevoelde smeek
bede „Erbarm U onzer" werd bij de Wester-
sche volken een onbegrepen jubelkreet, een
geheimzinnig klaaggezang. Na het midden
der 9e eeuw evenwel kwam hierin verande
ring, hoewel het „Kyrie Eleison" nog tot in
de 12e eeuw als volksgalm voortleefde. Het
„Kyrie Eleison" hield van lieverlede op een
op zich zelf staande galm te zijn, maar
werd als refrein aan geestelijke liederen in
de landtaal toegevoegd.
De kerstliederen en kerstleisen uit de eer
ste eeuwen van het Christendom zijn, voor
zy gedrukt werden, eerst van geslacht op
geslacht mondeling overgeleverd. Zij ont
stonden waarschijnlijk reeds vóór het jaar
XpOT CU U~V J—.Uv ..uuran >lua
rens zij gedrukt werden. Een der eerste
boekjes, waarin deze liederen, opgeteekend
uit den volksmond en door de zes eeuwen
mondelinge overlevering deerlijk verminkt
voorkwamen, dateert van 1677 en is geti
teld: „Het Hof ken der geestelycker Liede
kens". In de berijmde voorrede getuigt de
uitgever, dat er vele liedekens zijn „die
niet en sluyten", zoodat hij sommige er van
veranderd heeft, maar aangaande de leisen
zegt hij: „Gemeyn leysen hebben wij onge-
ruert gelaten, want dees meestendeel yege-
lyck in den mont sijn."
Het boekje bevat vijftien liederen. Het
eerste begint aldus:
Met desen nieuwen iare
so wort ons openbare
hoe dat een maghet vruchtbare
die werelt al verblyt.
Ghelouet moet syn dat Kindekyn,
gheëert moet syn dat maechdekyn
ny ende eeuwelyc tot alder tyt.
Hoe wel was haer te moede
doen si in vleysche en bloede
aensach haers herten hoede
den here der werelt wijt.
Hierna volgt weer het drieregelig refrein.
eeuwen trotseeren.
Het lied, dat in zijn geheel uit negen vier
regelige strophen bestaat, verhaalt ons van
de geboorte van den Heiland. Het refrein
is kenmerkend voor de Kerstleis.
In het volgende lied is het Drie-Koningen
verhaal verwerkt. Het eerste couplet luidt:
Een kindeken i8 ons geboren in bethleem
des hadde herodes toren dat scheen aen hem.
Drie coninghen utuercoren
quanten in iherusalem,
si vraechden waer hi was gheboren
die coninc der ioden
wi saghen in orienten
die sterre sijn
sie comen hem aenbeden
dat kindekyn.
De beginstrophe wordt na elke acht re
gels herhaald. Dikwyls was het refrein in
het Latyn, zoo bijvoorbeeld het uit niet
minder dan zeventien strophen van vier
regels bestaande lied, waarvan wy het eer
ste couplet met het referin laten volgen:
O suuer maecht van israhel
wilt seer verblijden v
om der scoonder boodtscap wel
die ic v brenghe nv
benedicta tu in mulieribus
vala sus vala sus
Aue plena gracia tecum dominus
benedicta tu in mulieribus.
Verder in het lied wordt er in de couplet
ten nog meer Latynsche tekst gebruikt, ter
wijl in de tiende strophe in het refrein
Dietsche regels worden toegevoegd.
a*n dl»* uUp.roudste, zeker het oudste
Beleende Kerstlied, Oat uf puiw.i—j -n-
het jaar 1000 moet hebben bestaan, luidde
in de Nederlanden:
Nu zyt wellecome Heere Christ
Want ghy onser aider Heere bist
Nu z(jt welleco.ie lieve Heere
H:er in aertryeke ghy zyt so schone.
Kyrieleya
Kyrieleyson Chribteleyson willen wy singen
Daer me die schone Leyssen beginnen
Jesus is geboren op die heylige Korsnacht
Van eene Maget reyne sy blevet en sy wast.
Kyrie leys
Die Herders op die velde songen een nieu
liet
Dat Jesus was geboren, wy en wistens niet
Gaet aen geender strate men salt u seggen
daer
Tot Bethleem inder stede daer is geschiet
voorwaer.
Kyrieleyg
Het leven is kort, de tijd van te groote
waarde, om onnutte gesprekken te voeren.
FEUILLETON.
(Geautoriseerde vertaling).
78 Nadr
Lijkt het niet zeer logisch dat hij stap
pen had gedaan om <G» tegenwoordigheid te
verzekeren van de persoon, die het meest
- na u bij de zafflc geïntereBeerd was?
Hij had er waarschijnlijk niets van gezegd
voor het voor u te laat was om haar terug
te houden. Ik bedoöl Lady Eileen Meredith.
De tafel vloog tegen den vloer toen Grell
wiens laatste spoor van zelfbeheereching
was verdwenen, overeind sprong. Sir Hilary
Thornton sprong tusschen de beide mannen
in. Foyh, was ook opgestaan en ofschoon
zijn gelaat onbewegelijk was. glinsterden
zijn blauwe oogen en zijn vuisten waTen
gebald.
- Jij. leugenaar, raaede Grell. Hoe durf
je haar naam hierin betrekken!
Die woede zal de zaak niet verbete
ren. zei Foyile kalm. Ga weer zitten, Mr.
Grell. II kunt het. onvermijdeijlke niet voor
komen.
De gespannen spieren van den gevange
ne verslapten en hij rilde van het hoofd
tot de voetén. Hij kon zien dat de slag. wel
ke hij had getracht af te weren. viel. ter
wijl hij machtenoos was. Hij had alle risico
gedragen, iedere opoffering gedaan, waar
toe een man in staat was, om het af te
wenden. Nu werd hem verteld dat het mis
lukt was. Het was niet gemakkelijk dezen
slag te dragen. Zijn vroolijk vertrouwen
was verdwenen.
Sir Hilary legde zijn hand vriendelijk op
Grell's schouder.
Mijn waarde Mr. Grell. zei hij, ik wil
niet de gewone praatjes verkoopen omtrent
plicht en de rest. Wij kunnen met u sym-
pathiseeren persoonlijk bewonder ik de
houding, die u hebt aangenomen, ofschoon
ik dit misschien niet moest zeggen maar
aan onze eigen gevoelens is geen duit ge
legen. Niets dat u kunt zeggen of doen zaL
ons afbrengen van hetgeen wij in het be
lang der justitie achten.
Zij zonden hem weg naar het vertrek,
waar hij, met een agent tegenover zich ge
zeten, den naoht zou doorbrengen.
Foyle liet een arm op den schoorsteen
mantel leunen en schopte nijdig het vuur
in Vlam.
Wij hebben een ondankbaar baantje,
Sir Hilary, morde hij. maar ik heb nog
nooit een man ontmoet, die iemand zoo
veel moeilijkheden in den weg legde om
van de galg gered te worden, als Mr. Ro
bert Grell.
Thornton haalde zoo diep adem dat het
bijna een zucht leek.
Arme kerel, zei hij peinzend, arme
kereL
En toen na een poosje:
Arm meisje! Hadt je niet een kleine
vingerwijzing kunnen geven. Foyle?
Gevoel hij het
was een dwaasheid, die Foyle zich zelden
permitteerde. Schouderophalend herkreeg
hij zijn zelfbeheersohing. Hij schudde zijn
hoofd.
Wij moeten eerst zekerder zijn. Ik
durf 'nem niet te veel vertellen want mijn
idee kan blijken niet juist te wezen. Gij
zult u herinneren dat buiten twijfel Lady
Eileen Meredith's vingerafdrukken op den
dolk stonden. Thans peins ik er alleen maar
over hoe ze op het wapen kwamen. U weet
dat de vingerafdrukken op haar vloeiblad,
welke ik u heb laten zien, overeenkwamen
met die op de dolk, wedke u mij hebt ge
geven. Maar wij zullen het nu kunnen op-
Hm. zei Thornton. Wij zullen goed op
onze tellen moeten passen.
Foyle kreeg een idee. Een oogenblik stond
hij zoo onbewegelijk als een standbeeld en
sloeg toen plotseling krachtig op zijn knie.
Ik geloof dat ik het gevonden heb!
riep hij uit en sprong op de telefoon toe.
Geef mij de Yard Hallo- Ik moet
Mr. Grant hebbenBen jij het Grant?
Over de Grosvenor Gardens zaak. Vertel
mij eens of de Vingerafdrukken op de dolk
veroorzaakt kunnen zijta door iemand, dio
ze heeft teruggetrokken en weer in het lijk
heeft gestoken nadat de moord was ge
schied? Zou het. tweede hanteeren de eerste
indrukken hebben uitgewischt?... uitgedoe-
zeld? Ik begrijp je. Maar als de persoon,
die het eerst de dolk gebruikte handschoen
neri heeft gedragen? Dank je Dat wilde ik
alteen maar weten.
Hij hing de hoorn weer op en keerde zich
triomfantelijk naar Thornton.
Dat beveBtiigt mijn idee. Sir Hilary.
Wilt u mij excuseeren, terwijl ik zie of Bolt
in het gebouw aanwezig is
Zonder antwoord af te wachten, rende hij
de kamer uit. De commissaris trok zijn
wenkbrauwen samen, terwijl hij peinzend
de omgevallen stoelen op zijn plaats zette.
Toen hij ermee klaar was, kwam Foyle
weer binnen.
Ik ben ietwat verbaasd, bekende Thonu-
ton, met wat geld in zijn broekzak ramme
iend en den chef aanziende. Geloof je in
staat te zijn het te doen te bewijzen dat
prinses Fetrovaka de schuldige is?
Dat geloof iK. antwoordde de chef. Ik
was een blinde ezel, dat ik dit niet eerder
heb gezien. Lola'e alibi dat valsch blijkt
te zijn, wanneer wat Grell en Ambramo-
vioh zeggen waar is hielp mij een rad
voor de oogen draaien. Ik werd ook op een
dwaalspoor geleid door de afdrukken op het
vloeiblad, die overeenkwamen met die op
de dolk en eveneens met die op de getypte
waarschuwing, welke Ivan mij zond. De
eenige logische beweegreden voor Grell's
daden, indien hij niet zelf schuldig was
en daarvan zijn wij vrijwel zeker w j
zijn wensch iemand anders te besche .nen.
Er kon slechts een persoon zijn. Voor wie
hij zulk een opóffering zou doen Lady
Eileen Meredith.
Jat dat begrijp ik. Maar de vingeraf
drukken op de waarschuwing?
Zij waren mij een tijdje een raadsel.
Maar dat werd opgehelderd, nadat ik met
Ivan had sesproken Hij had getypt op het
ongebruikte halve velletje van een brief,
dat Grell hem had gegeven. Die brief
het is Blechts een onderstelling van mij
was een, die door Lady Eileen naar Grell
was geschreven. Dat verklaart dit punt.
Maar ik zie niet m hoe je nu meer
bewijzen tegen Lola hebt dan tevoren.
Ziet u eens hier. De zwakke schakel
in de keten van bewijzen tegen Lady Eileen
wae het gebrek aan beweegreden. Dat was
de reden waarom ik haar niet heb laten ar
resteeren zoodra ik zag dat de vingeraf
drukken op de dolk van haar waren. De
sterkste schakel tegen de prinses is de be
weegreden. Ze was getrouwd met Golden-
burg, maar stond niet op den besten voet
met hem. Ze was door Grell aangenomen
om de rol van Deiila te spelen. Mijn theorie
is deze let wel dat het op het oogenblik
slechts een theorie is. Om de een of andere
reden heeft Grell haar inet Goldenburg al
leen in de studeerkamer gelfften. Er was
een twist en zij heeft hem doodgestoken.
Het moet in eenige seconden voorbij zijn
geweest en er werd geen kreet gehoord. U
zult u herinneren dat het lijk werd gevon
den op een sofa in een nis en u zult gezien
hebben dat de gordijnen dichtgetrokken
konden worden om zö af te sluiten van de
rest van de kamer. Fetrovska kan de gor
dijnen düfitgetirokken hebben *en wegge
slopen zijn voor Grell terug kwam. Ze is
een vrouw met sterke zenuwen en kon direct
beginnen me! het bedenken van een alibi.
(Wordt vervolgd).
