lak
BERGAMBACHT, berkenwoude, bodegraven
Ho. IMW
Dinadag 7 Februari IS33
enz.
De muiterij op
feuilleton.
exem-
jhikbaar
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
71* Jaargang
„De Zeven Provinciën”.
Ongeluk of opzet
Nederland’s
strijken, en kort daarop waren wy allen aan
allen wat
heden
(Wordt vervolgd.)
heg en
»n, hoe ernstig ove- I
gevangen genomen
een goed kenner van de
---d kust, zeide in een
l naar u
u het al
en ik wist wel,
zou
worden er toch niet
n ik in Ambon assis-
noesten verscheidene
[ertog Hendrik” door
Ier vinden in
KAK.
i, maakt het
Onze gezagsinstrumenten.
„Wat verschyne,
Wat verdwyne,
't Hangt niet aan een los geval.
In ’t verleden
Ligt het heden,
In het nu, wat worden zal.”
De heer L. H. W. van Sandick, oud-lid
van den Raad van N.-I. schreef onder bo
venstaand motto aan de N. R. CL:
Z(jn de machthebbers van de Hollandsche
natie bovenstaande woorden van Bilderdyk
vergeten? De laatste berichten over onze
marine in Indië zyn ernstig. Men is geneigd
zich af te vragen of niet elke cent toege
staan voor onze marine in Indië, weggewor
pen geld is, zoolang de geest van het per
soneel niet grondig is géwyzigd. Dat per
soneel is vele jaren te zacht aangepakt.
Rechten gingen voor plichten, in elk geval
voor ongeschreven plichten.
In 1901 was ik als jong controleur op de
Westkust van Atjeh werkzaam. Ik verge
zelde een kleine colonne marechaussees van
De inwoners van Batavia hebben planden
beraamd om Dinsdagavond, 7 Februari, een
demonstratie van trouw
op touw te zetten. De inwoners zullen zich
dan naar het paleis van den Gouvemeur-
Generaal begeven om hun trouw aan de Re-
geering te betuigen.
van 't artikel willen we toch nog even ci-
teeren:
„We zyn eigenlijk allen toch wat sukkel-
het niet voor veertien dagen had uitgesteld,
dan had ik misschien gesproken, maar nu
noeg en ik wachtte liever tot ik
had gehad om eerst met u te
keek peinzend over de heidie voor hen.
Sir Marston, hernam hij op zachten
toon. U weet, dat ik een van uw oom’s op
zichters ben geweest, jaren lang, min
stens veertig jaar. Ik ben heel era aal van
streek door zijn dood, ik ben er gewoon
kapot van. Vooral, nu het zoo gegaan is
En nu zal ik u wat Vertellen, meneer, er
zijn nu eenmaal van die dingen di© gezegd
moeten worden, of je wilt of niet! Het is
dit, meneer er zijn een paar eigenaar
dige dingen in verband met den dood van
Sir Cheville, daar ben ik zeker van. Ik was
gistermorgen bij het onderzoek en ik luis
terde en luisterde, maar wat ik dacht te
h o oren werd verzwegen. En als de rechter
Reorganisatie van verschillende takken
van dienst wordt hoe langer hoe dreigen
der.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal ƒ2.90, per week 22 cent, overal waw de bezorging per looper geschiedt
Frenco per post per kwartaal ƒ8.15, met Zondagsblad ƒ3.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
b|j onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef.
Interc. 2745. Postrekening 48400.
Var.,Da Nederland»»*
Alg. Politie-
e honderden
d ieder zich
dledige Ver-
>als die voor
lieren inlicht
ende winkels
ringen daar-
id: inkomen,
teid, straat-
tarieven en
electriciteit
verschillende
i kosten van
et overlijden
aangifte en
successie.
rist van Post,
zen laatsten
ringtarieven
in de Vraag-
J01D8CHE (01R1 XT,
op, dat °°k Europeesch personeel zijn mede
werking aan de muitery verleend heeft, om
dat ik niet geloot, dat het aan boord aan
wezige Indische personeel op zich zelf in
staat is met dat schip te manoeuvreeren.
Intusschen doet het er weinig toe hoe het
alles precies gebeurd is.
De hoofdzaak is, dat er een klaar geval
van muiterij is en dat die muiterij moet
worden onderdrukt, zoo noodig, door het
schip met een torpedo naar den bodem van
den Oceaan tie zenden.
Maar zoo ver zal het, dunkt my, wel niet
komen, daar de muiters wel eieren voor hun
ge.d zuilen kiezen.
Maar dan komt de moeilljksle taak en
dat is om de Marine rigoureus te zuiveren
van alle verkeerde elementen, zelfs al zou
de heele vloot daarvoor een paar jaar stil
gelegd moeten worden.
Wy vroegen ook nog of Zyne Excellentie
in de muiterij op „De Zeven Provinciën” en
in de verdere gebeurtenissen, welke zich in
de laatste dagen in de Marine hebben voor
gedaan, een op zich zelf staande episode
ziet of het begin van een nieuw offensief
van staabvernietigende krachten? Het ant
woord, dat we woordelyk hebben opgeschre
ven luidde als volgt:
Ik ben van oordeel, dat als de Regeering
haai' autoriteit laat gelden het niets anders
b^lioelt te z\|n en ook niets anders zal zijn,
dan een episode, maar een episode, waar
uit, men wys zal doen de noodige lessen te
trekken voor de algemeene versterking van
het gezag.
ADVERTENTIEPRIJS s Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
i—5 regels 1^0, elke regel meer ƒ025. Van buiten Gouda en den bezorgkring,
1—5 regels 1.55, elke regel meer 8.80. Advertentiën in het Zaterdagnummer 28
ijslag op den prijs. Uefdadigheids-advertentifa de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEK 14 regels 2^5, elke regel meer ƒ0.50. Op
ie /oorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en nagezonden mede decline cm bjj contract tot zeer gereduceerde*!
ory's. Groote letters en randen Worden berekend naar plaatsruimte,
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van «oliede Boek
handelaren, Advertentiebureux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Een moeilijk probleem.
De Maasbode tenslotte wenscht nadere
berichten af te wachten, alvorens een oor
deel uit te spreken, maar constateert reeds
nu:
„Zeker is, dat het gebeurde aantoont,
welk een groote verantwoordelijkheid er
rust op ons Europeesch personeel op de
vloot in Indië. Het voorbeeld, door Europe
anen gegeven, heeft een niet te berekenen
invloed op de houding van het inlandsche
personeel, en het droevigste is wel, dat de'
Van half elf tot twaalf meestal,, zei
Garrett. Ik heb ze dikwijls gezieri, en ze
wisten heelemaal niet, dak er behalve mij
zelf nog iemand: anders in de buurt was.
Ik zag hem naar de heide toekomen, uit de
richting van het dorp, en zij kwam van het
huis van den kolonel, u weet. Sir Mar
ston, dat ligt, bij het dal, niet zoo vèr van
het boschje van Swales. Nou, ik zag na
tuurlijk gauw wat er aan de hand was
als de anderen naar bed waren kwam zij
hierheen om d’r vrijer te ontmoeten, etiek-
kum' En dat is, zoo ik zeg, al een heele
poos aan den gang!
Wanneer zag je ze voor het laatst?
Garrett schudde 'het hoofd.
Tja, zei hij veelbeteekenend. Wanneer
heb ik ze ’t laatst gezien? Ik geloof Maan
dagnacht, dezelfde nacht» dat mijn arme
meester vermoord werd.
Marston keek rond, of hij vreesde dat de
oud© iepen ooren hadden.
Ben je er absoluut zeker van, Garrett?
vroeg hij. Absoluut zeker?
Jawel meneer, zoo zeker alsdat ik leef,
verklaarde de heide-opzichter. Ik zag ze,
dienzelfden nacht, allebei, advocaat Birch
en de gouvernante van den kolonel, daar,
waar ik zo zoo dikwijls heb zien samen
komen.
Hoe laat, was dat?
Effies na elven, antwoordde Garrett
prompt. Hij was d’r eerst zij kwam vlak
daarop.
Marston trachtte zich te herinneren wat
Birch bij het onderzoek verklaard had. En
plotseling herinnerde hij het zich. Birch
had gezegd dat hij om tien uur van de club
is er tijd gen<
gelegenheid l,
praten.
Weet je iets? vroeg Marston.
Ik weet iets! Dat wil zeggen., meneer,
het kan wat zijn en het kan ook niets zijn
verklaarde Garrett. Dat" is niet mijn zaak
oni het» te zeggen, of te beslissen dat is
het werk voor de politie en de rechters.
Maar het is dit: Sir Cheville, die arme me
neer, zou gaan trouwen met dat Fransche
juffie, bij den kolonel, en gauw al!
En.? zei Marston.
Nu, meneer, ging Garrett door, in
stinctmatig zachter sprekend, ik geloof, dat
dat juffertje, wat wij zouden zeggen, een
dubbel spelletje heeft gespeeld!
Waarom? Wat weet je er van? vroeg
Marston.
Dit, antwoordde Garrett. Al een heele
Een knauw voor
prestige in Indië.
Het Handelsblad wyst er op dat onze
weermacht sedert menschenheugenis vry
i gebleven is van de blaam het gezag in eigen
huis niet te kunnen handhaven. Deze mui-
tery op een van Hare Majesteits oorlogs-
haald wegens diensfw
in het fort, opgesloten
behandeling van hui
achtig geweest, toen we dit alles-vroeger
1 hebben toegelaten; toen we meenden, daf
de weermacht betrouwbaar blijven kon, óók
als zy voortdurend in ^oaamunistischen of
zelfs maar socialistische^ zin bewerkt
werd. Sommigen onzer hebben wel vaak
daaraan getwijfeld, een énkele maal dien
twijfel wel eens uitgesproken, maar krach
tig verzet bleef toch uit. Oyjc wel omdat
men voelde tegen de bierkaai te vechten
als men anders zou willen.
Met dit ontstellende feit voor ons zullen
er, hopen we, thans echter velen zijn, die
van de Regeering verlangen, dat ZÜ ha1®
autoriteit met volle kracht doen gelden en
niet schrome het kwaad in den wortel aan
i te tasten.”
Hoe is thans de geest bij het leger, bij de
politie?
Vóór alles moeten de gezagsinstrumenten
betrouwbaar zyn. Beter te volstaan met
een kleinere macht,, goed gedisciplineerd,
doch uitgerust en goed betaald, dan hand
having van het bestaande, dat op den duur
niet te betalen is zonder Aantasing van den
goeden geest.
Op de uitgaven van Ned.-Indië moet zeer
sterk bezuinigd worden. Met bezuiniging
alleen komt men er niet.
tijd, tot twee of drie avonden geleden, heeft
ze een zeker iemand op de heide ontmoet,
heel laat in den avond, op een tijd, dat alle
fatsoenlijke menschen, die ’s nachts niet
voor d’r werk uit moeten, ih bed behooren
te zijn! Dat is een feit, Sir Marston.
Marston wist al welk antwoord hij opzijn
volgende vraag zou krijgen.
Wien ontmoette ze dan, Garrett?
De oude man boog zijn verweerd ge
zicht naar zijn jongen meester toe.
Advocaat Birch, antwoordde hij. Ad
vocaat Birch!
Marston keek hem scherp aan.
Ben j
De „Aldebaran” vervangen door de „Eridanus”. Beschouwingen over
de revolutionaire agitatie. Uitlatingen van Dr. Coliyn. Commentaren
in de pers. Een betooging van trouw te Batavia.
schuld van de eerste relletjes onder ons In
disch marinepersoneel te zoeken is.
Waar allen het over eens zullen zyn
aldus de N.R.Ct., dat de muiterij op de Ze
ven Provinciën een keerpunt behoort te be-
teekenen met betrekking tot de tucht en
wellich ook tot de geheele inwendige orga
nisatie by onze militaire en maritieme
m achtsmiddelen.
Wy denken hier aan de veelverbreide
meening, dat de oplossing eigenlijk groo-
tendeels gevonden zou kunnen worden door
de opheffing van alle marinebonden en dat
een gestrenge zuivering van leger en vloot
(wy willen ons hier echter verder enkel tot
de vloot bepalen) dan verder een betrouw
bare weermacht zou brengen.
Zoo simplitisch zijn de dingen niet te ge-
beteren.
Het vraagstuk van de marinebonden zal
zeker tot de eerste problemen behooren,
welke aandacht verdienen. Het vormt een
onderdeel van het grootere probleem hoe
in een moderne marine d.w.z. marine,
waarin gewerkt wordt met personeel, dat
in defiiocratische begrippen is opgevoed
gestrenge tucht gehandhaafd kan worden
met gelijktijdige verzekering van zoodani
ge positie en behandeling, dat op goede,
betrouwbare krachten te rekenen valt.
je daar zeker van? vroeg hij. Heb
je het zelf gezien? Is het geen praatje? j
Garrett maakte een verontwaardigd ge
baar.
Praatjes! riep hij vrijmoedig. Ik ga
niét op praatjes af, meneer. Ik heb het met
mijn eigen oogen gezien!
Wat precies heb je gezien? vroeg Mar
ston.
Garrett hief de hand op en wees over de
heide.
U kent dat boschje, aan den kant van
de heide, aan den anderen kant van uw
hui»? Het boschje van Swales, noemen wij
het, omdat die dat bosch geplant heeft.
Nou, meneer, uw oom wilde zien of we dit
jaar niet wat met patrijzen zouden kunnen
doen en we hadden een poosje geleden een
paar jonge koppels en ik hield ze ’s nachts
zelf in de gaten. En toen op een keer, zag
ik Birch en dat vreemde juffie biji mekaar
komen, bij het boschje, en dikwijls ook
laat in den nacht.
Hoe laat? vroeg Marston.
het bivak Kroeëng Sabé naar de baai van
Tjebang. Daar, in de kleine, maar kalme
baai wachtte een flottieljevaartuig om ons
kleine troepje aan boord op te nemen. In
dat troepje bevonden) zie)
vervoerde gewonden.! /D
het warme, zandige
wy op de embarked
Voorzichtig werdén
grond neergëlegd.
naar het, f iottiël.*
en een doeltreffende verpleging hen wacht-
De oude man knikte stil en ging terug
naar de kuil, die hij bezig was te graven
en nadat Marston even in gedachten ver
zonken was blijven staan, ging hij naar
Winterfold, steeg te paard en reed naar
Hallithwaite, naar de club. In een hoek zag
hij Sindal en WeathershAw samen, lunchen
in een andere hoek zat Holworth Birch
rustig in z’n eentje een karbonade te etèn.
kannen mededeek»
16 ja ran tand pasu
dat dezo ons noott
amen smaak in den
•bruiken. Bovendien
lont-tandenborstels."
Ipaata met rood-wit-
,’egen toezending van
Dreader Bijkantoor
Aneta seinde gisteravond uit Batavia:
De achtervolging van „De Zeven Provin
cie!)” wordt thans door meer schepen voort-
jeiet. Aan deze achtervolging nemen thans
deel twee onderzeeërs, drie vliegbooten, de
mjjnenlegger „Gouden Leeuw” en het gou-
vernementsvaartuig „Eridanus”. Dit laat
ste schip zal het gouvernementsvaartü'ig
„Aldebaran” vervangen.
De „Aldebaran” ontving twee radiogram-
men, afkomstig van de muiters, waarin
respectievelijk wordt medegedeeld dat het
geheele avontuur bedoeld is als een protes’
tegen de salariskorting en aangeboden zich
over te geven onder zekere voorwaarden
o.a. vrijheid voor de muiters, die de veilig
heid der Europeesche gevangenen garan-
deeren.
Het laatste bericht over de „Aldebaran”
kwam Maandagavond binnen om 22.00
plaatselyke tyd. In dit telegram werd de
politie opgegeven, terwyl werd medege
deeld dat alles wel aan boord was.
Het door de muitende bemanning van
,De Zeven Provinciën aan de pers gericht
telegram wordt, zoowel als het andere tele
gram, waarin overgave wordt aangeboden,
niet serieus beschouwd. Laatstbedoeld
telegram was geteekend „de Europeesche
en Inlandsche bemanning”.
Men neemt echter aan dat deze onder-
schepelingen aan het muiten zijn geslagen,
terwyl zij de anderen hebben aangespoord
om front te maken tegen de Europeesche
officieren en onderofficieren.
Een beslissend optreden wordt
verwacht.
Hedenmorgen seinde Aneta dat de „Eri
danus” de „Aldebaran” in* zicht heeft gekre
gen. De commandant, officieren en schepe
lingen, die zich aan boord bevinden van de
'Aldebaran” zullen op het gouvemements-
vaartuig de „Eridanus” worden overge
scheept.
De concentratie van vloo’schepen in
westelyke richting duurt voort.
»De Zeven Provinciën” bevond zich he-
tamorgen nabij Simoek, een klein eilandje
van het eiland Nias.
Het oordeel v«„ Dr. H. Colljn.
Het gebeurde met „De Zeven Provinciën"
c^ na^urlijk aanleiding gegeven tot vele
H. Colyn, eer.
«twtie op de Atjehsche
Persgesprek o.m.:
Het feit, dat het schip onder stoom is
fJMn en ree heeft gekozen, wjjst er m.i.
>e W'"en trekken. ”’aa'
j,/ n,c/ le sch'tteren, maar tt
heersch"'. "’aar te dienen;
"M’g te makenW'l,en W°rde"’ gC'
BUITENLANDSCH NIEUWS.
duitschland.
De Pruisische Landdag ontbonden.
Op 5 Maart verkiezingen.
In de Maandagnamiddag gehouden bij
eenkomst van het college van drie man dat
den Pruieischen Landdag kan ontbinden,
bestaande uit den Rijkscommissaris voor
Pruisen, Von Papen, den president van den
Landdag, Kerri en den president' van den
Pruisischen Staatsraad Adenauer, is niet de
stemmen van de twee eerstgenoemden vóór
en die van den laatstgenoenxlen tegen, het
besluit gevallen om den Pruisischen Land
dag op den dag van 4 Maart te ontbinden.
De verkiezingen voor den nieuwen Pruisi
schen Landdag zullen op 5 Maart, tezamen
met die voor den Rijksdag, plaats hebben.
Naar het W. B. meldt, heeft de tegen
stemmer dr. Adenauer zijn Zaterdag reeds
afgelegde v<klanng waarom hij tegen on’»-
binding vXh den Pruisischen Landdag is,
nogmaals herhaald, waarna Von Papen en
Kerrl btf meerderheid besloten ingevolge
artikel 14 van de Pruisische grondwet den
Landdag toch te ontbinden, wqlk besluit
4 Maart a.s. van kracht wordt.
was gegaan. Marston wist dat Birch goed
kon fietsen, hij zou dus tijd genoeg, en
zelfs tijd over, gehad hebben, voor zijn af
spraakje om elf uur met mademoiselle do
Coulanges.
Wat deden ze zoo, als ze elkaar ont
moetten? vroeg hij.
Liepen de heide op. 't Schijnt dat ze
nou van mekaar af zijn, weet u, Sir Mar
ston.
Gingen ze Maandagnacht de heide op?
informeerde Marston.
Zeker, net zoo, zei Garrett.. Ze gingen
over den heuvel in de richtingtvan de Zwar
te Klip.
Zag je ze terug komen?
Neen, meneer, diien nacht niet, ant
woordde Garrett. Soms zag ik ze wel van de
hei terug komen, een uur ongeveer nadat
ze mekaar getroffen hadden, soms ook
niet. Ik heb ze dien nacht ook niet gezien.
Nu, erkende Marston, ik ben blij dat
je ’t me verteld hebt. Zeg er niets over,
Garrett, geen woord tegen wien ook, tot ik
weet wat we het beste dóen kunnen. Zwij
gen als het graf, hé?
'eenige per tandoe
tocht ging langs
/rand. Eindelyk waren
Wntsplaats aangekomen.
de gewonden op den
Reikhalzend zagen zy
het flottieljevaartuig, waar een dokter I Khepen beteekent dat een van de pylers
Waarop het Nederlandsche gezag in Indië
ten. O, hoe werd gesnakt naar het ys voor J rufltj op verontrustende wyze ondermynd
i. i. - i j_^et inlandsche ma-
j trozen de officieren van een oorlogsschip
van de „Kompenie” hebben kunnen over-
hun koortsige wonden. Goddank, men was
er byna. Maar waarom gaf het schip geen
teeken van leven? De luitenant, bevelheb- rwu yi>vi[i
ber van ons troepje, ongeduldig, toen alle I r„mpeien en mot achlP »"dcr st°°m
signalen onbeantwoord bleven, liet ten gegaan moet wel een zeer diepen indruk
slotte een salvo in d» lucht afvuren. Einde- makftx op de Indische nationalisten, en het
lijk, eindelijk, zagen wij eenige sloepen j is koren op den molen der communisten
strijken, en kort daarop waren wij allen aan wiw verhouding tot wat hier heeft plaats
boord.. Als reden van niet dadelijk halen gekad, nader zal moeten worden onder-
opgegeven^ dat het juist etenstijd zocht, indien er sporen zyn die op zulk een
a.__ i J reiat;ie Wyzen. Zoo is deze muitery dan ook
het bewaken van een aQeen een aanfluiting voor het gezag
marjne> joch tevens een harde knauw
voor het prestige van het Nederlandsche
gezag in Oost-Indië”.
„We zyn eigenlijk
sukkelig geweest”.
Het artikel, dat de Standaard aan de ge
beurtenissen wydt, komt geheel overeen
met de meening, welke dr. Colyn heeft uit-
gesproken en dringt aan op een rigoureuze
korten duur zyn. On- zuivering Van verdachte elementen. Het slot
Near h.t Engelsch van
J- 8. FLETCHER.
Nadruk verboden.
’wrziS/a™ bezadigd man, keek
we" barraat *‘Ma’ toen hi' den ”i8u'
Ik nel en tikte tegen zijn pet.
““'•ton Zo^n”*1 w“'en pralOT' 8,r
<r emi o hlJ op ““tHlcn teen. Ik had
XOwr gieteravond
tak «X™' “T ik daoht’ dat
dat ilk' Mu<lt Hebben
'ta Ik ?"!'PnkW‘ t00h hKr d“r
“•«dXL" lel’ “»gen Marston
- J 0 ,man zweeg toen.
zeiÏÏnra^ ‘ttS vertel^en in vertrou-
Juk? n be«riiP®nd.
haastig. Dat antwo0rdde Garrett
Wt tuBsciuwi8 *et’ Marston, maar het
tioet er iPfS en men®er- Niemand
vindt om af weten« tot u h®t‘ tijd
dat laat Ut ft?e V°°r den komen -
-Hl Mn U Over
••on. Het blWi'tGS76,t verklMId<> Mar
ket han,1,1 ‘u,aoh«n one Wat heb je
man iounde tegen de
werd ons
was voor de matrozfen, en men mocht hen
toch niet storen voor L‘x v
goeden geest! Behandel hen met zachtheid!
Dienstweigeringen?
door voorkomen. Toén
tent-resident was, ,n
matrozen van de ,>H<
gewapende soldaten,van boord worden ge-
veigering. Zy werden
in afwachting van de
- o - zaak.
Natuurlijk zal het^ avontuur van „De Ze
ven Provinciën” va^ korten duur zyn, On-
voorwaardelijke overgave is vereischt. Op
voorwaarden mag niet worden ingegaan;
ook niet op dreigemgntei
éigens. Het levén oer L
officieren moet, als het niet anders kan,
worden opgeofferd bij de herovering van
het schip. „Wie niet bereid is voor de eer
van het vaderland te Sterven, is niet waard
dat hij leeft.” Deze spreuk geldt voor velen
in ’s lands dienst, stellig voor officieren.
Onze gevangen genomen officieren zullen
liever hun leven laten ,dan dit te koopen
met schande voor de marine.
Dat een muitery op „De Zeven Provin
ciën” succes kan hebben, terwyl men de
dienstweigeringen te Soerabaja als voor
beeld en als waarschuwing had, eischt wel
nadere toelichting.
Een grondige zuivering van het marine
personeel is noodzakelyk.
op
oude