aak
1
I
1
I
4
i
i
CERK
[O’s
>kerk
Lida.
I
TTEN
OOR GOUDA EN OMSTREKEN
IUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
HOVEN, STOLWIJK, WADD1NXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BERGAMBACHT,t BERKENW*OUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP
tylEUWERKERK.f OUDERKERK,OUDEWATER, REEUWLIK, SCHO<
leze Courant; ko
Vele duizenden ^fe|innen. Gegarandeerde oplage 6500
Iets fijns en nieuw
Pi G. SCHARLEMAN Jr.
Zaterdag 18 Februari 1833
RO» 18224
in
ex
}lang de
bij
Cel 2745
SEN
dc
blad.
iegroot&g 19Ó3
9
71” Jaargang
I .1.
- t
Ditljlad verschijnt dagelijksjb^halveop Zon- Feestdagen
twmésnti
A C. kde Wltt
SOMBEflfe VOO!
933
/ijnbn toegeliqht.
iBUitzicI»|en.
I Qe
Mr. hj
•4
>inen voorraad
Redactie Telef.
1
aoliede Boek-
>r de plaatsing
L TEGEN
G RI E|P
Losse bladen uit het Dagboek
van een Gouwenaar.
„Was ist Wehrheit? Wehrheit ist
Unsinn,
Verstand ist stets bei wen’gen nür
gewesen
SCHILLER.
I
Reuflj
van fik
partH
C. c. MN
1 ciën,M
er wu
de (ft
1933
Advei__
handel arei
aan het L
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
16 regels 1.80, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring
15 regels 1.55, elke regel meer 0.80. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
beslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels ƒ2.25, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer gereduceerden
prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van
en, Advertentiebureux en onze agenten eh moeten daags vóói
Bureau zjjn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
bevoorrecht is. Het door den heer v. d. G.
bedoelde zou dus een uitzonderingsgeval
moeten zijn. Het is voor spr. geheel nieuw
te hooren dat het gemeentepersoneel niet
tegen een korting zou zijn. In het Georg.
Overleg is daaraan niets gebleken. Daar
was het antwoord zonder meer „neen’. Elke
andere dan de thans door de meerderheid
van B. en W. voorgestelde korting zal on
getwijfeld gaarne worden overwogen.
Op de door den heer Van der Toom ge
stelde vraag betreffende het presentiegeld
van de Raadsleden zegt spr. zich daarbuiten
mooi”, voorts
|irde Kleibeg-
udendheid van
gedrag is her-
wensch'van de
iwe brug van
fder voor naa
ischool en per-
verkeer.
het tekort te
Ide gemeente
en ƒ60.000,
^uitgaven met
|t bezuiniging
■paslaag!. Het
|n, die alleen
Bben gebracht
thet de Politie
fa, die de uit-,
mbben weten
■pigingsdienst
‘dan 1400.
bier heeft niet
afdeelingen,
B wanneer de
■n daarachter
Laat eens een proefwasch
behandelen bij
Modelwasscherij
Fa. J. H. VAN STRAAIEN
en te beko-
nt, Markt 31
(lOUIMHE CIHKIM.
Vrijdag 17 Februari.
in een druk bezochte bijeenkomst ten
mijnen huize aan de Spieringstraat hiela
voor het Nationaal Verbond van Jongeren
„Raak Richten” Kring üouda de
doelbewuste Drs. Carel van Mandere een
klemfhende rede, waarin hij de gevaar
lijke houding en het „verontwaardigd”
protest tegen het optreden ten opzichte
van „De Zeven Provinciën” van de com
munistische- en socialistische partijen
laakte en de sinds jaar en dag door hen
gevoerde acties in een scherp, onbarm
hartig daglicht stelde:
„In welken staat is het de oppositie
toegestaan' openlijk de regeering oj
regeeringspersonen te betichten van
moord en inferieur geweld, zooals dit
ook te Gouda de laatste dagen is ge
schied Reeds onmiddellijk, toen nog
slechts eenige korte telegrammen uit
Indië nieuwsberichten meldden, wer
den in haar bladen breedsprakige pro
testen en commentaren geult. Is het
niet ergerlijk, dat eer} volksblad haar
berichten onder den kop „De moord
partij op „De Zeven Provinciën”, op
de nieuwsborden straffeloos mocht
publiceeren Staat men de Communis
tische- en de Onafhankelijk Socialis
tische Partü dan maar toe bijeenkom
sten te organiseeren, waar beroeps
agitatoren en onmondigen, die niet be
grijpen dat als Indonesië van Neder
land wordt losgescheurd, onmiddellijk
de Nederlandsche arbeidende klasse in
de diepste ellende en de zwartste ar
moede wordt gedompeld, het hoogste
woord voeren en waar moties worden
geformuleerd en uitgesproken, die
spreken over „verdere moordplannen
- der Nederlandsche bezittende klassen"
en waar als plicht wordt gepredikt „de
strijd der Indonesiërs met alle mid
delen te steunen.
Ziet het Nederlandsche Gezag dit
dan maar lijdelijk aan
De tijd is niet ver meer dat de jon
geren zich op een zeer breede natio
nale basis zullen vereenigep en zich
zullen keeren tegen elke actie van
revolutionnairen aard Het gebeurde
in Indië zal de slopenden wakker
schudden. Men is voor of tegen een
revolutie; een compromis bestaat, nu,
en in de toekomst niet. In 1918 werd
den destructieven partijen een gebie
dend halt toegeroepen.
Degene, die de gebeurtenissen in
Indië en in de Nederlanden heeft ge
volgd, weet dat de toestand zeer ern
stig is, hij weet wat hem in den ko$
menden tijd te doen staat Z”
Deze krachtige rede van Drs. van Man
dere verwierf allerwegen geestdriftige in
stemming. Slechts een enkeling, de heer
J. Koperwiek, die getracht had traan
gassen te laten ontsnappen, moest ten
deure worden uitgeleid.
f'
uitgaaf voor de
15.000,— vfor i
wethouder 1
dteld, inplaats dat, naqi
heeren Zanen c,s. eö1
80.000,is gebouwd,ij
koopen van dq oude Arti
ceelen grond, noodig vf
Het was spr.’s bedoeling
dekken door bezuiniging op
huishouding tot een bedrag»;
hetgeen een vermindering <U
beteekent. Die pogingj
is slechts op enkele punted
zijn speciaal de Lichtfabrij
een bezuiniging tot stand h
van 45.000,daarnaast zy
en het Van Iterson-ZiekenH
gaven voor zoover inogelyl
te verminderen. Op den 1
zou de bezuiniging niet me|
kunnen bedragen! Een wethj
de macht door te zetten op
waar niets kin zqo het héj
Raad niet met krachtigen si
staat.
Spr. verdedigt de door de n
B. en W. voorgestelde kortiij
heidspersoneel als billijk er
motiveerd. Het uniform sys
kig. Er zijn salarissen die viel te laag zijn,
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
j pér kwartaal ƒ2.90, per week 22 cent, overal waar t}e bezorging per loopër geschiedt.
Franco per post per kwartaal ƒ3.15, met Zondagsblad ƒ8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
hjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren, il
Onze bureaux zjjn dagelijks geopend vta 9—6 uur. Administratie U Red
Interc. 2745. Postrekening 48400. J
nummer bestaat uit twee bladen.
n Donderdagavond’ in dé gfoefte
;aal gehouden openbare vergadfering
afd .Gouda van de Liberale* St aatl-
De. Vrijheidsbond”, heeft Mk. H. t.
Witt Wynen, wethouder Van finan-
>r een groot aantal belangstellenden,
n c.a. 200 personen aanwezig, ovér
neentebegrooting van Gouda voor
1933 gesproken.
In z[jn welkomstwoord tot de aanwezigen
sprak de voorzitter der afdeeling, dé heer
A. Goedewaagen, er zijn vreugde 6nr uit
dat zoovelen waren opgekomen. Dat''betee
kent belangstelling in het werk der liberale
raadsleden Mevr. Riesz en Mr. dëj Witt
Wijnen. Maar ook is het een teeken rfat de
bevolking zich meer rekenschap gaatlgeven
van den waarlijk ernstigen toestand xyaarin
de gemeente verkeert, dan te voren het ge
val was. Die toestand is inderdaad van zoo-
danigen aard, dat hij ieders aandacht moet
hebbéti.'
Mr.de Witt Wijnen ving aan met de me
dedeling, dat ook ditmaal de begrooting
zeer laat is’ irifcediend. Steeds heeft spr. er
critiek op uitgeoefend wanneer in vroegere
jaren de indiening zoo laat is geschied.
Daarom zet spr. nu de reden uiteen waarom
ook thans de begrooting zoo laat is ge
komen. De oorspronkelijke ,de z.g. secre-
tarle-begrooting, welke eind Augustus ge
reed was, gaf een nadeelig saldo van
520.000,Het was niet zoo eenvoudig dat
gat te stoppen.
Er gingen vorig jaar geruchten dat het
Rijk zich zou gaan bemoeien met de vast
stelling der gemeentelijke salarissen. Ook
verluidde dat door de Staatscommissie-Lam-
booy een andere steunuitkeering zou wor
den gemaakt. Ten derde hing in de lucht dat
een andere crisis-steun zou worden ontwor
pen. Later kwam het bericht dat de bouw
vakarbeiders in de steun-uitkeering van het
Rijk zouden vallen, hetgeen voor de gemeen
te een meerdere vergoeding van een ton be-
heidinkomen,
jkheid, straal
de tarieven en
jas, ejectriciieit
ie iverpchilleAdè
dè' kosten
i het overlijden i
oor aangifteien A'
ie successie,!
.ienst van P^t,
dezen laats|èn y
kningtariewii
n ill de Vratgl
Ie Ai/. Politie^'
IkeJhönderdeiwJ
leitwiedeV zichn
volredigp
ooqs die woorfl
uliA-en inlfcht
lleiide winlfels 'p
ierijigen d£ar- u
eder vinden in« i
JAAK. M
in, maakt het
crisisfeenf&en dataJan.' Voorts is et een
systeem voo£ een qpogere raming vaih^üks-
uitkeerinfc, jzooalsllwee Goudsche wethou
ders wenschen. Wdt spr. het juiste ^cht, is
de reëele basis te| aanvaarden en ïniet te
1 gaan speculeeren, zpoals in eeh groóte stad
als Rotterdam gesfAiedt. Spr. begrijpt niet
hoe de N. R. Qrt. Jn dezen tijd mede kan
speculeeren op betêre uitkomsten in de tóe-
komst, terwijl daaromtrent nieis is te zeg
gen. Rotterdam heeft 7 millioen crisisuit
gaven lager geraamd dan in 1932, dat is een
financieringspolitiek, die niet door den beu
gel kan. Spr. betreurt het dat van het hoo
ger gezag geen sterkere leiding uitgaat om
zulke financiering tegen te gaan.
Spr. gelooft niet aan de mogelijkheid van
een crisisleening, dat is, zooals burgemees
ter Gaarlandt het in zijn nieuwjaarsrede
heeft gezegd: de kat in de kelder metselen.
Schiedam biedt een begrooting aan met een
gropt nadeelig saldo, hetgeen spr. <j>ok fu
nest noemt. Voor.het speculeeren pp een
hooger# ry ksuitkeering bestaat in feite geen
grond; ze is gebaseerd op een uitlating van
15 Nov. van Minister Ruys de Beerenbrouck,
zonder meer. Nu is er na 15 Nov. niets ge
beurd en thans is er Kamerontbinding ge
komen. Spr. begrijpt volkomen dat door
zoo'n houding het overheidsgezag moet
dalen.
Spr. is natuurlijk voorstander van een
hoogere ryksuitkeering, maar hy is even
zeer overtuigd dat, wanneer deze mocht ko
men, deze toch hard noodig zal zyn voor de
begrooting 1934, die, dit staat vast, nu al
een tekort van 314» ton aanwyst. Het zou
daarom onjuist zyn een meerdere uitkee-
ring, nu in 1933 al, te gaan opsoupeeren. In
geen geval mag een dergelyk bedrag tot
dekking op deze begrooting worden ge
bruikt wanneer de ontvangst daarvan niet
verzekerd is. Temeer begrypt spr. de min
derheid in het college niet, wijl deze die uit-
keering wil benutten om daardoor de nadere
salariskorting van het overheidspersoneel te
voorkomen. Het is spr. trouwens een raad
sel hoe men er toe komt een schatting van
ƒ37.000,te aanvaarden, juist het heilrag
der salariskorting, terwijl er niets vast
•staat!
In verband met deze dekkingsmethode be
spreekt Mr. de Witt Wy'nen ook het adres
der Vereen, van Ned. Gemeenten en oefent
hij daarop critiek om de enormiteiten welke
daarin worden verkondigd. Spr. betreart het
dat een liberaal als Mr. Droogleever Eor-
tuyn als voorzitter dier vereeniging daaraan
zyn Sanctie heeft gegeven; spr. begrypt niet
hoe verantwoordelijke personen daartoe in
staat zijn. Dit adres heeft bij spr. den in
druk gewekt, dat de voorzitter het heeft
geteekend zonder den inhoud daarvan te
kennen.
Er zyn talrijke uitgaven, waarvoor de ge
meente wordt gesteld en waaraan zy niets
kan veranderen, b.v. ten aanzien van het
onderwijs en de steunverleening. Het bren
gen van alle mogelijke uitgaven op den ka-
pitaaldienst, zooals voor enkele jaren ge
schiedde, heeft Dr. Hoffman terecht eens
genoemd het koopen op afbetaling. Dat is
geen systeem dat aanbeveling verdient, daar
het de schulden- en de rentelast enorm ver
zwaart. De geweldige stijging der schulden
last in eenige jaren onder wethouder Van
Staal is daarvan het bewijs. Dat moet tot
het nood^akelijke worden beperkt. In 1932
is op den kapitaaldienst nog moeten worden
gebracht een bedrag van 184.000,.waar
van alleen ƒ85.000,— als de afgedwongen
‘•«i
welke vraag spr. gaarne aan de vergadering
ter beantwoording wil overlaten, is het
zoo: zoodra men aan een heilig huisje raakt,
krijgt men overal tegenstand met het resul
taat dat de zaak blijft zooals ze is.
Dat dq toestand en de verhoudingen zoo
geworden zyn vindt zyn oorzaak In de
slappe houding der vrijzinnigen, die zich
onttrokken hebben aan da|tgene wat hun
volle belangstelling moest hebben. Die
slapheid is trouwens niet alleen bij de libe
ralen, maar ook by andere (partyen waar te
nemen. Naast een groep enthousiasten staa.
een massa lauwen. Wil men verbetering,
dan moet dat veranderen.
Spr. besluit zyn met enthousiasme uit
gesproken rede met de hoop dat de zeer
zwart crisistyd de goede krachten zal wak
ker schudden en dat in het landsbelang zal
komen een krachtige nationale regeering,
die, boven de partyen staande, ons land vei
lig door de moeilyke crisisperiode zal heen
brengen. (Applaus.)
Gelegenheid tot vragen stellen.
Van de gelegenheid tot vragen stellen
werd door enkelen der aanwezigen gebruik
gemaakt.
De heer C a 11 e 1 heeft zich verwonderd
dat de wethouder geen andere dan de door
hem genoemde maatregelen heeft voorge
steld. Spr. is als caféhouder erkentelijk voor
de verlaging van den grondslag der biljarts,
maar door de verhooging op „Personeel
moet spr. nu toch weer meer betalen. Er
staan naar Minister Ruys aan een deputatie
heeft verklaard( aan het gemeentebestuur
meerdere wegen open om de onbillijkheden
voor het café- en restauratiebedryf weg te
nemen. Spr. wyst op de belasting op de pu
blieke veimakeiykheden (muziek), het heb
ben van terras (precariorechten) en het
I vergunningsrecht en besluit met te wijzen
i op de mogelijkheid van een feestweek in-
piaats van de kermis op de Markt.
De heer Van der Graaf is het niet
ei-iig met het standpunt van Mr. de Witt
v.ijnen over de gemeentesalarissen en wei
in t bijzonder die der lagere ambtenaren.
Het is wel wat scheef voorgesteld dat deze
ambtenaren in de allergunstigste positie
Loudeu verkeeren. ken korting heeft de in
stemming van alle ambtenaren, maar niet
zooals deze is gesteld Het salaris mag niet
afhankelijk zijn vande uitkomsten der ge
meente, die vplgeny jaar nog wel in veel
ongunstiger conditie kan verkeeren.
De heer Van der Toorn vraagt of de
presentiegelden der raadsleden nog dezelf
de zyn als voor 5 jaar. Voorts komt hét
spr. voor dat er aan de aanschaffing van
rijwielen voor de politie wel de noodige aan
dacht mag worden geschonken daar de rij
wielen nog niet zijn versleten. Ook vraagt
spr. of gemeentebetrekkingen als concierges
altijd door politie-agenten moeten worden
bezet.
De heer Mr. de Witt Wijnen beant
woordt de verschillende vragen. Allereerst
den heer Cat tel. Spr. begrijpt zeer goed dat
Minister Ruys de heeren caféhouders heeft
af gescheept met de mededeeling dat de ge
meenten vry zÜn een en ander te regelen.
Maar diezelfde minister verplicht de ge
meenten om geen l(Xr®pcenten op de fonds
belasting te mogen leggen dan alleen wan
neer de personeele belasting op gemiddeld
150 opcenten is gebracht. Het heeft spr.’s
volle sympathie om te trachten het vergun
ningsrecht te verminderen. Bij deze nieuwe
verhooging op Personeel heeft spr. daaraan
reeds aandacht geschonken. Dat is noodig
en billijk. Van de kermis kan natuurlijk
niets komen, hoewel spr. zeker gaarne
de inkomsten daaruit zou ontvangen. Indien
er een andere Raad is, zou die misschien
iets voor een feestweek gevoelen.
Wat het door den heer Van der Graaf
aangevoerde betreft, spr. begrijpt dit niet.
Het geval door spr. aangevoerd, is volko
men juist, en ook is juist dat in ’t algemeen
de positie van het gemeentepersoneel zeer
Irderheid van
pan het over-
jolkomen ge-
^Ini dat daar
bij wordt voorgesteld, acht spr. niet geluk
kig. Er zijn salarissen die vUl te laag zijn,
de meerdere zyn in doorsnee veel te hoog.
Een recent geval toonde spr .aan dat een
arbeidskracht in gemeentedienst het dubliele
zou verdienen dan ih particulieren dienst.
Spr. betreurt het dat het georganiseerd
I overleg kortweg „overleg” heeft geweigerd.
I Spr. ziet in deze houding van het G. O. prin
cipieel hetzelfde als wat daar in Indië in
zeer sterken vorm naar voren is gekomen.
Het, is evenzeer gezagsondermijning.
Spr. wijst op hetgeen wethouder Mr. Mar
chant in den Haag heeft gezegd: „het Ge-
meentepersoneel zit op een estrade.” Spr.
noemt het een eisch van rechtvaardigheid
dat de salarissen van het personeel in over
heidsdienst, dat zeer bevoorrecht is, worden
verminderd. Ook de r.k. oud-Gedeputeerde
Borghols heeft zich in gelijken zin uitge
sproken. En in Delft hebben een r.k. wet
houder en een lid zich in dien geest gëuit.
De argumentatie dat het gemeentepersoneel
by korting dubbel zou betalen, is onjuist,
daar byna ieder ander in zeer sterke mate
in zyn inkomen is getroffen, ook velen on
der de arbeiders. Spr. begrijpt niet dat Je
burgerij ,die op allerlei w|jze in kleinen
kring haar ontstemming uit over de hou
ding van het gemeentepersoneel, niet van
alle kanten een zeer krachtig geluid doet
hooren als demonstratie daartegen. Wordt
dan de Nederlander pas wakker, zoo vraagt
spr., bij een geval als „De Zeven Provin
ciën”? (Applaus.)
De billtfkste belasting is altyd die op het
inkomen. Die is echter begrensd eh daar- j
door moet de gemeente komen in de 2e
klasse en moet op het Personeel gemiddeld
150 opcenten worden geheven.
Spr. vraagt hoe zal het nu gaan Spr.
verwacht een verwerping van het korcing-
voorstel. Dat beteekent dat de opcenten op
Personeel nog gemiddeld 30 hooger moeten
worden. Durft men nu van dit demission-
naire Kabinet toch nog een hoogere ry ks
uitkeering verwachten? Spr. acht dit niet
mogelijk. Het café- en restaurantbedrijf zal
door de nog hoogere personeelheffing wor
den afgeslacht. Voor die menschen wordt
het onrustbarend. Wat spr. zegt is geen
bangmakerij, want in Friesland heeft men
reeds vernomen dat men tot 200 opcenten
op het Personeel moet gaan! Hoewel spr.
niet veel hoop heeft dat de r.k. fractie vim
standpunt zal veranderen, wil hij toch niet
nalaten hier op den grooten ernst van den
toestand te wijzen. Wellicht is inkeer nog
mogelijk.
Er is aan spr. in een onderhoud de vraag
gesteld of door centralisatie van gemeente
bedrijven niet nog meer te bezuinigen zou
zijn. Daarbij is gedacht aan een combina
tie: Gemeentewerken-Reinigingsdienst en
Havendienst N|iar spr.’s overtuignig is er
natuurlijk op die wijze nog te bezuinigen,
evenzoo als zulks in de particuliere maat
schappij g?8Qh|edt. Maarvafgescheideu van
de vraag wie aan het hoofd van het ge
centraliseerde bedrijf zou moeten komen,
teekende.
Door het weinig voortgang maken der
Regeering is de samenstelling^der begroo
ting vertraagd.
Het Gemeentebestuur zal niet kunnen
worden verweten een avonturierspolitiek te
hebben gevoerd. Het tegendeel is het geval.
Er is met de werkelijkheid gerekend en deze
is telkens weer in 't licht gesteld. Verhoo-
ging van de fondsbelasting is noodig gewor
den met 20 opcenten en daarnevens verhoo
ging van de personeele belasting, hoe onbil
lijk en zwaar die ook drukt.
Het tekort van ƒ520.000,— is ontstaan
door den crisissteun, het gemis der ontvang
sten uit de kermis en de mindere baten. De
verhooging der personeele belasting zal op
brengen 64.000,Daarmede is het belas
tingbedrag van 1981 weer op hetzelfde
niveau gekomen, wijl intuschen ook door
rijk en provincie belastingverhoogingen zijn
toegepast.
Spr. zet uiteen hoe de plannen tat werk
verschaffing zijn gevormd, om daardoor het
steunbedrag te verminderen. Het betreft het
werk aan den uiterwaard bij den IJsel, waar
100 man aan 't werk zyn gekomen, waar
door ƒ75.000,kon worden bespaard, en
het provinciaal werk aan het Kanaal Gouwe-
Usel. Daarnaast is gekomen de opname der
bouwvakarbeiders in de crisisregeling.
Daarna moest nog 2% ton worden gevon
den, waarvoor verschillende systemen kun
nen worden gevolgd. Rotterdam speculeert
°P de toekomst door lagere cyisisramingen
en ramingen van nadeelige saldi,, ook kan
men veel brengen öp dëri 1tai)itaaldienst of
('bóuten Zalm 15 'cent per ons, Gezouten Wam 25 cent per ons.
Gerookte Zalm, Paling, Makreel, alles zeer dun machinaal uitgesneden.
Iw TIENDBWEG 75 TELEF. 8102.
Zie etalage.
de< vemi
brug ,die dan^c zy de vast
v.cthv.»Jv.r Ddnker voor di
ig
in
>acl
heeren Zanen
S OA AAA