MOGELIJK WEET U HET NIETü J. H. KROM zoorr SCHBINMAHilRTIKELEII Albert Heijn Gymnastiekschoenen JAN VAN DAM HEDEN WEER VERKRIJGBAAR Fa. C. v. Fa. J. C. Fiekweiler D. A. VAN YPEREN Koffie met Sprits FOTOHANDEThTXDAEMS, Zeugestraat 56, RADIO-APPARATEN CENTRALE GRATIS SfHISMrr1» S SSff" Groenendaal Telef. 2685 G. van Vreumirtgen „CENTRALE-KEUKEN" GOUPSCHE COURANT - ZATERDAG 4 MAART 1933 - TWEEDE BLAD KLEEDIM6 Maar in yyHet Ling6VÏGfluis"| Kleiweg 54, enorme .keuze in Br^elwol en Kouat B6b6-artlkalen en Corsetten. Ruim gesorteerd in klcadji WIJDSTRAAT 29 ZIET ONZE SPECIALE ETALAGES Heerlijke Riivièra Sprits prima tarwebloem z eya griesmeel met bessensap in de Keizerstraat,-^ Gouda Onze pracht gemengde biscuit 19 ct per blik 13 K G. 98 ets. I Steeds versche PINDA's 7 Vets. p. pond) Voordeeliga aanbieding WIJ 6111 DOOR P. B. DE PITER, LINIMENT LAGO door IFa. G. DE RAADT Gouwa 17 - Gouda Telef. 2556(3113) H.H. WINKELIERS W. F. Kuijken Een üagentendagboek uit de 18e eeuw. I i J ■f li, Brieven uit de Hofstad. Ongeluk of opzet? altyd hotaf dan confectie BEZEMS DWEILEN WITBORST^LS WERKBORSTELS SPONSEN ZEEMLEDER LUIWAGENS KWASTEN WIEKEN VOOR 'T DAK PRIMA WERKTRAPPEN per trede ZWARE EMMERS t 35—27—19 19—17—13 35—25—19 16— 9— 7 20—15— 9 59—54—39 29—24—19 16—12— 9 25 50—35—27 46—36—32 Deze "week moet U zeker ALBERT HEIJN's KOFFIE eens probeeren. Niet alleen, dat U gegarandeerd De Allerbeste Koffie voor den prijs ont vangt, doch bovendien geven wij van ZATERDAG 4 t.rn. VRIJDAG 10 Maait bij EEN POND KOFFIE van 6575 ct. en hooger Een Half Pond VOLVETTE GOUDSOHE KAAS per pond 32 PRIMA LEIDSCHE KAAS 21 FIJNSTE NRD.-HOLL EDAMMER KAAS 40% vet per heele kaas qq LUNCHKAASJES per'stuk 35 ik per pondspot 27 i per 3 pondspot 69 2 45 per groot blik 25 57 per pot van 4 stuks 14 per pond 29 JAM, pot gratis PINDAKAAS PINK ZALM ROODE ZALM, DELMONTË GEMAR. HARING CHOCOLADE HAGEL ONZE NIEUWE REUZEN-ONTBIJTKOEK Circa 2 pond zwaar „PI. „+„1, pc HAVERMOUT nw nond fi GROVE RIJST P P0™ S 1 pond Griesmeei en 14 flesch Bessensap voor 20 ct. RAAPOLIE SLAOLIE per Liter 29 30 Maakt U hat loven goadkoopsr, MM R 97 Gouda Markt SI Koopt U het ALLERSTERKST bij Alben HoUandsch fabrikaat van de Heveafabrieken te Heveadorp WaBId,e s!erke "GRES" SCHOENKN gemaakt worden (6 maand garantie). ■xtra Aanbladlngan 1 Ko. Wik APPELMOES 1 Ko. SPERCIEBOONTJES Zi Ko. ERWTEN of BR. BOONENSOEP 4 blikken a 1 K.G. heerlijke SPERCIEBOONTJES voor 90 ct. Onze bekende fijne GELDERSCHE ROOKWORST per pond 30 ct. Prima TAFELRIJST HAVERMOUT VERMECELLI GEDR. APPELSTUKJES BL. CALIF. PEREN PRUIMEN' f TUTTI FRUTTI SARDINES 3 bi 3 bL PILCHARDS 2 bi. ZALM 2 6 ct. p Alleen bij SPERCIEBOONEN 25 cent per blik SPINAZIE 24 cent per blik ANANAS 25 cent per blik I» TIENDEWEG 45 TEL. 2591. Zoekt U Iets?? in Overhemden, Boorden, Dassen, Sokken, Bretels, Sokkenhouders, enz. EEN BLIK IN ONZE ETALAGE ZEGT U GENOEG. C. J. J. LOEVE GOUWE 145, t.o. de Turmarkt. MET GOEDKOOP TE LEVEREN Ook in 1933 VOOR KLEEDING NAAR MAAT. Prima stoffen en voerings; vakkun dige bewerking m. ..Original Hansel Echo". 20 VIERDE KADE 72 (Nw. gedeelte). lets nieuws en goedkooper I Tegen Rheumatiek slechts 65 cent per flacon. J C Langeraar, Gedipl Drogist Door bovengenoemde firma is op 1 Febr. 1932 opgericht de R.A.-Centrale, welke zich ten doel stelt RADIO-ONTVANGINSTALLATIES (compleet met antenne) AAN HAAR ABONNE's IN GEBRUIK TE GEVEN TEGEN BETALING VAN EEN GULDEN PER WEEK voor type A. EEN GULDEN TWINTIG PER WEEK voor type B. Men sluit een abonnement voort drie jaar met recht van koop en kan na 3 jaar beslissen of men de installatie wil koopen, wenscht door te betalen, of het abonnement wil beëindigen. 1. Wie na 3 jaar koopen wil, betaalt 15.(desnoods in wekeiykscre betalingen van 1.en ontvangt na algeheele betaling van dit bedrag de geheele installatie in vollen en vrijen eigendom. 2. Wie na 3 jaar niet koopen wil, blijft doorbetalen, doch dan slechts 40 cents per week. 3. Wie geen van beiden wenscht, houdt op abonné te zijn, zoodat de installatie wordt weggehaald. Deze regeling 1b gebaseerd op prompte wekelyksche betaling van het abonnement. Wie naar buiten de gemeente verhuist, heeft het recht het abonnement tusschentijds op te zeggen. TYPE A is een tafeltoestel met aparten luidspreker. TYPE B is een staand toestel met ingebouwden dynamischen luidspreker. Met beide installaties zijn de normale, te Gouda hoorbare stations te beluisteren, welke op heel eenvoudige wijze, dank zij den modernen bouw, door iederen ongeschoolden luisteraar zijn af te stemmen. Het onderhoud komt voor rekening van de R. A. Centrale. Beide instal laties worden vanaf heden geëxposeerd. Nadere inlichtingen en inschrijvingsbiljetten met prospectus verkryg- baar aan het bureau GOUWE 17. G. DE RAADT. N B. Wij hopen binnenkort de Pers uit te noodigen met verzoek de beide installaties te beoordeelen. U verhoogt ongetwijfeld uw debiet, als U de alom bekende KOOPHANDEL ROOK- en PRUIMTABAK voorradig hebt in puntzakken van Sinds 1836. WIJDSTR. 20. Vraagt offerte. voorheen St. Jan, gevestigd TUHFMARKT 121—123 TEL. 3018. Uitzending van DINERS vanaf 1.bü abonnement 80 cents. 20 Beleefd aanbevelend, De onderg-eteekenden berichten ibij deze dat de MODEVAKfKHOO op Woensdag 8 Maart wordt verplaatst van Gouwe 127 .naar WESTHAVEN 4 „Blauwe Kruis". Nieuwe leerlingen worden nog aangenomen op Woensdag en Donde Béleefd aanbevelend, ««abk GEZ. J. G. VAN HEUZELENDOgP ontving oon nieuw* zending ROLPILM J vane! 13.go. *»r wstmtma XXIV. „9 January 1764 Stille vroedschap op ,,'t begeeve van de Subalterne ampte „vide (zie) Lyst vhn dat jaar. Ik ben „geworden fabrykmeester, Weesmeester „en Politiemeester en Commissuris van „de huwelykse Saake. De „Subalterne ampte" waren, zooals reeds vroeger is medegedeeld, de verschil lende overheidsfuncties, die in belangrijk, heid onmiddellijk op het lidmaatschap van de vroedschap volgden. Nu met 31 Decem ber 1763 de ambtstermijn van Willem van dar Hoeve! als schepen was beëindigd en deze dientengevolge de zittingen van vier schaar en fibagistraat niet meer behoefde by te wonëA, werd op hem voor de andere, minder beljtoigryke, functies beklag gelegd. Hy werd Mom te beginnen Thesaurier- Fabryk-Mf&lster, dat wil zeggen hij kreeg zitting in aje commissie voor de fabricage en werd met het reeds zittende lid van dej^, Kerckhoven met de zorg voor de daarmee verband houdende financiën belast.' Al» weesmeester was hem met drie andere vroedschapsleden het toezicht op de 'wees kamer opgedragen. Politie-Meestera (paren driq^vrpeijschapsledên; zy vormde) rechtbank, waarvoor! de kleine gescjhiUen, o.z. de beleedigingsaaken Ferdan beh^jfufold. Dezelfde heeren, ttie au' poütie-i optraden, waren o$k cqttimissarisseli huwelijkache zaken. É?en overstaan werden de aanstaande echtparen in trodw opgenomen, f 1 fl 1 ,,12 jfanuary. Deii| 17 deezer is de huyivTouw Van Marie vin den f 'Ifërg „[(Wonefde op de mgpersttaat int be „niste tóoortjp] „vallenflvan een zoc „der aijnen, Djten niets als het^ichjj „volmafkt wel „dat "kind vnéjrd „reformleerde kérk (j| „heeft den naam vt it Vaembedde béj, zyrtJfle geheel zor) beenen hebbend^ ,m ent hooft 4aj !p 18den in de G, Jan) gedoopt tCornelis bekoml „[en den 29 Maart 17(14 overleden] „30 January Verpagting in $argef. „meesters Camer present J Langê' „Quarles en de Moer1 fabrykmeestei „Kerkhoven Hoeve Toesiender J. Wj „Breda voor den tyd van 3 jaaren „Boterhuys trekpenning 10G „H Fortuyn 280—,,—,, „lë Vissery van de haneproy tot X „weg8 poort trekpenning 1-10-,, Theod. „v. Rossum 19 ,2 van XWp tot Kleywegspt trek- „penning 110Ary Reunis 5 „8 van Kleywegspt tot Potterspt trek- „penning 110—,, Ary Reunis 10 „4 van Pott: tot Dyxpoort trekpenning „1—10—,, Ary Reunis 9 Deze verpachting was een groote plech tigheid; er kwamen tenminste drie burge meesters, de beide thesaurier-fabriekmees ters en de directeur van gemeentewerken aan te pas. Evenals by een verkoop werd ook hierby trekgeld gegeven. De „vissery" van de Hanepraai tot de Tiendewegspoort, bracht het meest op. Tot aan de hervorming toe was het visch- recht in de stadsgrachten in handen geweest van de Paters-Minderbroeders, die hun klooster hadden staan, waar zich tegen woordig de V(jverstraat bevindt. Nadat Gouda tot den prins was overgegaan, had <le stad dit recht aan zich getrokken en verhuurde het tot styving van de kas. *17 febxuary aangeteekend Elias Cats „met heater Barents. Hier trad van der Hoeve voor het eerst in functie als Commissaris van de Huwe- lyksche Zaaken". Het betrof hier, zooals uit de namen biykt, een Israëlitisch huwelyk. Huwelijken tusschen Israëlieten, Roomsch- Katholieken en aanhangers van andere Pro- testantsche gezindten dan van de Staats- kerk konden, zooals reeds eerder is gezegd, alleen ten Stadhuize rechtsgeldig gesloten. „3 Maart fabrykmeesteren geeven „over aan Burgermeesteren de defecte „Lyst van de Stad. Betaling gedaan in „Politiekamer getrokken by den The saurier 143858 voor de maand fe- „bruary Van del Hoeve deed in „Politiekam^' verschillende betalingen in ztfn kwaliteit van „thesaurier-fablWck-meester". Die gel den, die betrekkingij hadden op de maand Februari, moest hij eerst „trecken" by den stedelyken ontvanger, den „Thesaurier". „4 April Politiekamer Present allé, i „Boetens gereguleert (vastgesteld) „Ontfangen 't mantellaken als fabryk- i „meester 24—,,—,, Het „reguleeren van de Boetens" was niet het veroordeelen tot boete in kleine straf zaken, maar was het vaststellén van de boeten, die de politiemeesters moesten be talen, wanneer zy te laat kwpmen of zon der wettige redenen verzuimden. Ook de fabriekmeesters genoten trakte ment, dat evenals het salaris „van de sche\ penen mantellaken heette. Rè<És vrëfeger is' die naam „mantellaken" verkaard. „24 April Vroedschap „Proces over den L^ysendam gestaakt, „alsoo verder!geen heil in't Proces voor i „te setten gevonden word „5 Mey Ca rel Staats inmdknder 'van 't j „Brand Erimèr enity^rand «puyte geld „overleden Vnde is iri dessems plaats by t „fa^fy^meelters aang|steld Iff an de Lunt Carel Staats -was belilljgewëest met het ophalen van het „Brand Emmlr en Brand Spüyte geld". Dit? was epi afzoaderlijke ber las^ng, die oorspronkfljtók,,! allien voqr dè brandemmers golej. Die "njelast^ig was in 1512 ingevoerd. Ér was 'toen „eene ygelyk van elke brandend ïpaald, dat ïer 1 stui ver 's jaars sal geven",maar I teUens was vastgesteld, dat „de emmermi esters een ygelyk zyn enyners wedër zul en leveren buiten den eigenaars cost','. In 1695 zyn in Gouda de' brandspuiten ingevoerd. Bij de keur van 10 December is toen bepaald, dat jaarlijks „by omslag oveif Uflle huizen eenig geld zal worden opgebracht". Dit geld zou worden geïnd en veraxmvoord door d,e brandmeesters. Blijkbaar («efenden thesau- rier-fabriekmeesteren hieij!>p toezicht uit; zy benoemden althans denfman die met de inning van dezen omslag Was belast. „11 Mey Weeskamer present alle, Mr „G de Moor Bailliu geworden synde, „heeft van 't Collegie afscheyd genomen „Gedeelt de pot, ontfangen 2146 „15 Mey Dekker adjunct zynde, ende „vertrokken na Amsterdam is in des- „selfs plaats aangesteld Mr F de Mey. Willem Decker was een van de twee mede afgevaardigden of adjuncten, die met een regeerend burgemeester de -stad Gouda in de Staten van Holland vertegenwoordigden. Hy was nu „Gecommitteerde Raad ter Ad miraliteit te Amsterdam" geworden inplaats van Mr. de Mey. Deze werd op zijn beurt weer „Gecommitteerde Adjunct ter Dag vaart". „25 Mey aangetekent Willem Versyl' „jm en Caatje Cabout J.d: geaBsisteeri „met moeder van Willem en vader van „haar beyde rooms „12 Juny 1764 request yan de huurder „van de volmolens, versoek remissie „(vermindering) van Syn huur wegen» ,,'t Sluyten van de molens De stad Gouda bezat in 1764 twee vol molens, de groote volmolen aan de Punt, die stond ter plaatse waar zich nu het kaas pakhuis van den heer S. Meijer bevindt, en de kleine volmolen aan de Veerstal, waarin tegenwoördig de werkplaats van de N.V. Endenburg is gevestigd. De oudste van de worden twee was de kleine volmolen, die in 1621 was voltooid. De bouw van dien molen was een pogipg om de lakenindustrie, die in de mid- deleeuWen van groote beteekenis was ge weest, maar daarna steeds door was achter uitgegaan, weer vooruit të helpen door van stadswege een modern hulpmiddel te harer beschikking te stellen. Die molen zou moeten dienen om een onderdeel van de laken weverij, de voldery, op een hooger peil te brengen. Het „vollen" geschiedde in Gouda tot in 1621 nog op de ouderwetsche wijze. Nadat de lakens waren igeweven, dat wil zeggen, nadat scherirfgW inslag waren gemaakt, waren zij nog v<4 kleine rechthoekige gaat jes, omdat noch de draden van de -scheming, noch die van den inslag aan elkaar sloten. Die gaatjes moesten Worden gevuld, of zoo als men toen zei „geVold". Tegelijk moesten ook de draden onzichtjbaar- worden gemaakt. Dit „vollen" geschiedde nu aldus, dat de lakens in een mengsel,van warm water, vol aarde, urine en boter werden gebracht en dat de „volddr" met zyn bloajte voeten dit mengsel in die lakens stampte. Na deze be werking hadden de lakens een viltachtig aanzien geWgdn en warei) zy smaller ge worden. I t Het stadsbestuur besloot nu dezen Khterlyken jSboetenarbeid" te doen verdwij- n en het jollen machinaal te laten gt» :ht voor die machines -oon hanige wyze worden gebruik te maken van het deb iJsel en de stelde zich om eeh „zyT" të' m*kpn "tpsséhen usel Spieringkraat ert|n dien zijl een water- te plaatsen. Dat^waterrad zou day door it strabmende water 'in beweging worden bracM en aan de ronddraaiende as zouden i verschillende toestellèi worden gekop- ld^jvaranee de lakeps konden worden jHet stadsbestuur won evenwel eerst het adVies inlvan Claea Wyertsz, den toenmali- fSpn directeur van gemeentewerken, in dien 'tyd nog stadstimmerman'geheeten. In het „camerbcfeck" van 1620 staat in de nitulen van de «itting van 3 Abril vermeld, dat Cl&es Waertsz adviseerde] „dat de zyl dye men 'matóken zoude deuer, 't Casteel [op de Punt] jroffisant (voWoenÖe) zoude wesen om de volmoelen te d^n gaen". De volmolen kwam daar evenwel niet, want op 8 April brachten Burgermeester |Cool en schepen Gysbert Hendriksze in Antwerpen rapport uit over „huere commissie (hun opdracht) om met die van Rynlandt te spreecken om een syl te maken duer 't Casteel". De hee ren van Rijnland voelden er evenwel niets voor om nog meer water in Rijnlands boe zem te brengen, omdat het uitmalen daar van voor hun hoogheemraadschap weer Het stadsbestuur schikte ,zich naar de op vattingen van Rijnland en keek uit naar een andere plaats. Reeds vyf dagen later brach ten burgemeester Cool en schepen Anus er- pen rapport uit over een andere gelegen heid. Zy „hadden consultatie genomen opte Zyl van de peperstraet (waren wezen kijken naar de zyl van de Peperstraat)" en ad viseerden den volmolen daar te bouwen. Naar aanleiding daarvan werd dan ook „ge- resolveert (besloten) dat men voortgaen sal met t maecken van de volmolen op te selve [de zyl van de Peperstraat] buyten de veer- stads poort". De „verstalpoort" stond aan den IJsel ter hoogte van het trapje tegen over het foeibootenveer, dat voor eenige jaren is opgeheven. In het begin van Mei 1621 was de vol molen klaar, want op 4 Mei 1621 werd het navolgende billet aangeslagen: „De Burger meesters ende tresoriers (ontvangers) der Stad van der Gouden laeten by desen eene ygelick weten dat sy verhuyren .villen een volmolen van Laeckenen ende andere spe ciën (stoffen) met een woonhuys daer aen behoorende staende dicht aen 't veerstals mette waeter (die door water wordt gedreven) Ende dat voor den tydt van een jaer ingaende den eersten Juni anno 1621." Er waren blijkbaar dadelijk1 al liefheb bers, want Abraham Jansz en Jacob Tho- nessz namen den volmolen reeds vóór 1 Juni 1621 in gebruik en betaalden „voor loopende Mei" de somma van 25.—. Deze volmolen kon blijkbaar het werk niet aan, want in 1680werd al aan den bouw van een tweeden en grootgren ge werkt. Het stadsbestuur had daartoe een zijl laten maken, dia liep van den IJsel i)aar de Spieringsfrraat. Maar opidat de ste delijke regeering uit haar ervaringen van 1620, wist, dat Rijnland niets van die zijl moest hebben, was zij net als een ondeu- jongen stilletjes met het werk be- in de hoop, dat als de volmolen er stond, met Rijnland wel een rege- g zou zyn to treffen. Maar de heeren van inland en ie „van Schieland van gelijke" ;h hat al gauw in de gaten ey dag vaardden de Stad Gouda voor het Hof van iHËIand tegen 20 Juni 1630. Dit proces werd levenwei niei uitgevochten; op 2 October 1.1630 kwam eën schikking tot stand. Daarbij l'wérd precies j bepaald, welke zijlen aan de styd tusSChen) IJsel en binnenwateren zou- dqn zijn yergund. De zyl in de Peperstraat mocht in staid blijven en ook het werk aan dej Punt mdlmt voortgang hebben; twee an- |ijljsn moesten echter worden het werk af en de nieuwe .me»aen naam van „grooten vol molen" areafcl werd dadelijk in werkjng ge steld. De orale molen bij de Peperstraat werd vóortaali' de kleine volmolen genoemd. De volmolens zijn, nadat de weverij ten slotte geheel 4it Gouda was yerdwenen, nog jaren lang beide in het bezit van de stad gebleven. De groote volmolen is omstreeks 1873 verkocht, pe kleine volmolen is later omgezet in e$rtj beukmolen voor vlas en is boven is gezegd, een werk- N.V. Endenburg. Hij is ech- stadseigendom en de N.V. huurster. dere zylen moes In M he molen, .die 'aen vol- duidelyk, hoe de inrichting it. In de werkplaats van de kan men nog zien, waar zich vroeger de as van het waterrad heeft gevonden. Als en rad zyn evenwel uit den aard der zaak verdwenen. In de werkplaats bevindt zich nu een installatie, waarmee men den duiker kan sluiten en openen, die den watertoevoer naar de Peperstraat regelt. c Ook aan den grooten volmolen op de Punt zyn nog herinneringen bewaard ge bleven. Wanneer men van den Oosthaven de Punt opgaat, ziet men halverwege de hel ling in den eersten muur links een steen met het jaartal 1631. Die steen duidt het jaar van de voltooiing van den grooten volmolen aan. Een paar passen verder bevindt zich in die muur een deur met een bordje, waar op staat vermeld Havendienst en O V M (Oost Volmolen) Duiker. Die deur geeft toegang tot een vertrek van den haven dienst, waarin een installatie is opgesteld, waardoor de duiker wordt bediend, die de watertoevoer naar' de Spieringstraat regelt. Het vertrek van den havendienst springt geheel in in het kaaspakhuis van den heer S. Meyer; het is daarvan door houten wan den afgeschoten. Het pakhuis zelf, de ge wezen groote volmolen, is een vry groot gebouw, waarvan vroeger ook het vertrek van den havendienst deel heeft uitgemaakt. In dat gebouw waren ten tyde van de „vol dery" het waterrad en de volmachines op gesteld. Zoowel de duiker aan de Punt als die aan de Veerstal, de West Volmolen Duiker, staan onder toezicht van den havenmeester, den heer Imholz. Zy mogen slechts op bepaalde tijden overeenkomstig een daarvoor vast gesteld reglement worden geopend. Hun eenige functie is tegenwoordig om dienst te doen by het aan elk rechtgeaard Gouwe naar bekende „schuren". Ten tyde van het dagboek was er van de wevery niet veel meer overgebleven. Toch waren de volmolens nog steeds in gebruik. Zy werkten nu# echter ten deele voor de Utrechtsche en Deiftsche zeemleerfabrikan ten, die hun zeemvellen in Gouda lieten vollen. Daarnaast werden de volmolens toen al reeds gebezigd voor het beuken van vlas. Voordeelig was het vak van „huurder van de volmolens" niet. Dat blijkt uit het rekest van den pachter Ary de Jong. In dat rekest deelt deze mede, dat hy door den voort- durenden regenval in het najaar van 1763 en het voorjaar van 1764 in een zeer on gunstige positie is komen te verkeeren. Terwyl anders tengevolge van het hooge peil van de Gouwe de volmolens hoogstens drie maanden, van half Februari tot half Mei, gesloten moesten zyn, hadden nu de waterraderen over een veel langer tijdvak niet gedraaid. Zoo hadden de volmolens o.a. in Januari 1764 drie weken stilgestaan. Ary de Jong begrootte de daardoor door hem geleden' schade op een bedrag, dat zekpr hooger was dan V*. van de door hem te betalen huur. Hy wees er in zyn rekest op, dat de huren van de beide molens, res pectievelijk 925 en 430 gulden 's jaars, aan zienlijk hooger waren dan die van zijn voor gangers. Daarbij kwamen nog afzonderlijke dooor hem te betalen toeslagen, de „rand- soenpenningen". Hij verzocht dan ook remissie van huur en rantsoenpAningen. Voor- het gemak had hy dien huurafslag maar vast uitgerekend; deze bedroeg drie honderd vyf en vijftig gulden, dertien stui vers en twaalf penningen. Dit vond het Stadsbestuur te veel ge vraagd. De Goudsche Regeering huldigde echter blykbaar tc»en reeds de moderne be grippen van de crisispachtwet en stond Ary de Jong een remissie van vyftig gulden toe. (Wordt vervolgd.) Nadruk verboden. Dr. Mr. J. SMIT. MCXVII. De idealistische litterator. Reeds hebben de dagbladen het nogal tra- gisch-komische geval meegedeeld van den idealistischen litterator, die een wereldpartij wou stichten en daarvoor een vergadering had belegd waafop slechts twee hoorders verschenen. Men kan zich met dit geval ver maken en den idealist in de maling nemen, maar dat is toch niet heelemaal billyk. Zulke zonderlinge malcontente zyn er altyd geweest en zullen er altyd blyven. Zy zyn dikwyls niet zoo mal als het iykt, maar zy zyn eer onhandig en weten niet hoe een zaakje moet worden aangepakt om eenige kans op slagen te hebeben. Toch is het een klein kunstje om die kans te krygen, maar de tydsomstandigheden zyn ongunstig. Al die groote pogingen zyn tot misluk king gedoemd als ze niet doelbewust wor den aangewend. Er is een zekere „bewe ging" die wilde trachten alle religieuse richtingen en stroomingen tot elkaar te brengen en dus een ideëele eenheid te kry gen. Heel fraai doel, maar nogal netelig. Wat> er echter gebeurd Die nieiwe be weging" is zelf al gebarsten en nu zyn er twee van precies dezelfde soort, denzelfden naam voerend die bqide die groots,che een heid als ideaal hebben. Dat hier met een glimlach op neer gezien wordt, is te be- grypen. Het geval doet ons herinneren wat eens in een kleine gemeente gebeurde. Daar was een zekere sekte van een honderd menschen sterk. Ze was een zekere „liefhebbery" van een gefortuneerde dame, die voor haar visie op het levensvraagstuk een stukje had ge vormd dat den weidschen titel van „ge meente" kreeg. Toen die dame stierf liet zy aan de gemeente een aardig sommetje na. Over de bestedingswyze daarvan ont stond spoedig oneenigheid: splitsing volgde. Een paar jaar later ging er iemand op ver zoening uit en inderdaad gelukte hem dit, maar toen de vereeniging een feit was bleek toch in beide gedeelten weer een frac- tje zich niet met de verzoening te kunnen vereenigen en het eind was dat er drie groepjes waren! MisscWen hebben dergelyke gevallen zich meer voorgedaan. Ook in de politiek zyn ze wel aan te wyzen. 59 Zwijg, of zeg iets wat beter is dan zwijgen. FEUILLETON Naar het Engelsch ran 3. 8 FLETCHER. (Nadruk verboden) Zeg en We&ttierstiaw bleet even •taan toen ze bij het hek xan een groot huis kwamen, de< tusschen de boomen lag uan den rand van de heide. Eén vraag, voordat we naar binnen gaan! Is Sir John lid van de club? Ja, antwoordde Marston. lederen dag loopt hij er in. en uit hij brengt daar de helft van zijn tijd door. Dat verklaart de zaak, merkte Wea- thershaw op. Hij heeft het testament van --»r Cheville in het loketjes gelegd, 'n Glad de jongen, O, hij is glad genoeg, mompelde Mar rows. Glad en sluw. Nu, we zijn er. Gaan Jullie nu een beetje achteraf staan, terwijl >k hem aan de voordeur te spreken fvraag. 8 Lij thuis is, zal ik wel zorgen, dat we met z'n drieën naar binnen gaan. MBr»ton en de detective gingen onder de omen aan den kant van den weg staan deftri &rr0WS aan- ®6n man in Hvrei h uk 0p6nnft even met hem gesproken te «ebben, kwam Marrows terug. Er lag een vreemde glimlach op zijn gezicht. Niet thuisi fluisterde hij. En waar 6n u> dat hij i«? Bij Etherton op Loiw Hall Na het eten daarheen gegaan, zei de knecht. Verdorrie, dat is toch het toppunt van brutaliteit. Een vriendschappelijk buur praatje gaan houden by den man, wiens uitvinding hij gestolen heeft. Kom mee, beval Marston barsch", mei een grimmige beslistheid. We gaan er op af. üp Law Hall behoeven we niet aan te bellen, Marrows ik loop er in en uit en heb den sleutel. We gaan dadelijk naar bin nen. Onderweg naar Low Hall hield Weathers- haw de anderen staande. Als meneer Marrows er niets tegen heeft, zet hij, zou ik gaarne dit. onderddeel van de zaak leiden. Ik vind het best, zei Marrows. Maar geef ons een aanduiding. Sir Marston neemt ons mee naar bin nen, ging Weathershaw door. In geval we Sir John daar aantreffen, dan moet hij-zoo terloops tegen Etherton zeggen, dat we hier in da buurt een paar dingen onderzocht hebben en dat we hem het laatste nieuwe komen vertellen. En laat de rest van het verhaal dan maar aan mij over. En als ik spreek, houden jullie Sir John in de gaten, om te zien hoe hij er op reageert O, juist, knikte Marrows Ik snap het. U zult er een zekere olimax in brengen, nietwaar? Goed idee. Nu, sir Marston, laat u ons dan maar binnen. Marston, die Low Hall kende als zijn eigen huis, ging zacht de voordeur binnen en bracht zijn gezelschap over den dikken looper in de gang naar een deur aan het andere einde Die opende hij zonder plicht plegingen Marrows en Weathershaiw volg den hem op de hielen en vóórdat de aan wezigen in de kamer het beseften, waren zij al binnen en was de deur achter hen gesloten. Een uiterst vredig, huiselijk tooneeitje deed zich aaa hen voor. In de oude eet kamer scheen het licht vin een lamp met een groote kap en er was een gezellig vuur. Op do tafel in het middjén der kamer stond een likeur-flesohje, er lagen sigaren en si garetten-; Etherton zat in zijn eigen stoel een pijp te rooken, nhast hem zat Letty met een handwerkje; a^n den anderen kant van den haard, in een irooten armstoel, zat een korte, dikke, gewidhtig uitziende man. Zijn bakkebaardjes gaven hem een arro gant voorkomen en hij had kleine sluwe oogen. Hij rookte een groote sigaar. Weo- thershaw keek dadelijk naar hem, tot zijn verwondering toonde de man niet de minste belangstelling of verwondering om hun plotseling binnenvallen. Hallo! riep Etherton, toen het drietal dichterbij kwam. Wat is er aan de hand? O, niets bijzonders, zei Marston. We hebben hier in de buurt een paar dingen onderzocht en we komen u het laatste nieuws vertellen. - Dat zal mij zeer aangenaam zijn, ant woordde Etherton. Ga zitten, meneer Wea thershaw ga zitten, commissaris. Wat wilt u drinken? Hij stond op en zette een paar glazen ge reed Marston gaf Sir John een koel knikje en ging naast Lettv zitten. De beide andere mannen namen bij de tafel plaats. Wat is er voor nieuws» vroeg Ether ton, terwijl hij zijn gasten de glazen aan reikte en het sigarenkistje naar hen toe schoof. Zeker iets bijzonders? Weathershaw heeft een paar dingen ontdekt, die hy u wil vertellen, zei Mar ston, naar den detective knikkend. Sir John en ik spraken er juist over. Etherton ging weer zitten. Sir John gelooft niet, dat de zaak ooit opgehelderd zal wor den. Hij denkt dat er veel meer achter steekt dan men zou denken. Marrows gaf Weathershaw onder de tafel een zachte trap. Dacht u dat, Sir John? vroeg hij. Ja zeker, ik geloof niet dat de zaak zoo eenvoudig lijkt als zij is, verzekerde Sir John, op een half vdrttrouwelyken, half overtuigenden toon. Hij keek naar Mar rows en toen naar Marston, en knikte met zijn rechteroog Ingewikkeld geval, zei hij. Mijn indruk is, dat iemand verduiveld graag wou weten, wat er in dat testament stond. Begrijpt u» Iemand van wien je 't op 't eerste gezicht met zou verwachten een buitenstaander! Jawel, 't testament niks anders. Dat is de oorzaak van alles. Geloof ik beslist Dus u denkt dat Sir Cheville Stanbury aangevallen werd om dat testament? vroeg Weathershaw. Sir John sloeg een minachtenden blik op den vrepmde. Dat denk ik. jongeman, knikte hy. Net wat ik zei, Weathershaiu nam een sigaar, stak die kalm aan en begon te rooken. Hij liet een minuut in stilte voorbijgaan. Nu, ik weet dat 't niet daarom was, zei hij plotseling óp een scherpen afgebeten toon. Etherton draaide zich om in zyn stoel e» Letty keek op van haar werk. Maar Sir John, die, zooals Marrows en Weathershaw duidelijk opmerkten, stevig gedineerd had en in een vertrouwelijke bui was, glimlach te uit de hoogte. Zoo, weet u dat, jongeman? vroeg hij. Nou wees maar met beleedigd, ik ken u heelemaal met. Maar u bent nog jong. Jong, maar overtuigd van u zelf, hè? Overtuigd van hetgeen ik weet! gaf Weathershaw ten antwoord. En dat is? Etherton keek naar den detective en meende een blik opgevangen te hebben tusschen dezen en Marrows. Sir Marston zei, dat- u ons iets kon vertellen. Ja! antwoordde Weathershaw. Dat kan ik zeker. Maar, hij wachtte even en wees met zijn sigaar naar Sir John Arn- ctiffe, daar deze heer vindt,, dat ik nog jong ben en zooals hij het uitdrukt overtuigd van mezelf, zoudt u hem beter even kunnen vertellen, meneer Etherton, dat ik als expert deze zaak onderzoek. Meneer Weathershaw is een particulier detective, legde Etherton zijn gast uit. Met een zeer goede reputatie. 8ir John knikte toegevend Toen schudde hij weer het hoofd (Wordt, vervolgd).

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1933 | | pagina 3