•KERK
HO’s
Heden weer gestoomde Makreelen
mskerk
iuda.
ak1933
VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
i gezinnen. Gegarandeerde oplage 6500
nieiuMie rS' ,i- l, J - L-‘ n
P. G. SCHARLEMAN Jr.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
Deze Courant komt in vele duizen
W i? 1 nif-
Zaterdag 18 Mi
1033
71* Jaargang
r
*4GEN
EERSTE
isv
uw
an
k
ex
baar en bij
:n, dat slecht»
an de fijnste
r havermout
seftelke portie
ot den lagen
edingswaarde.
lOUpERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
ICHÓÓNHOVEN, STOLWIJK, WADD1NXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
I *Abvfr een i product
kliib b I iil
pgen^11^- w
Iet,
men)
RKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKfj
DfERKERK,OUDEWATER, REEUWIJkJ
Ditblad verschijnt dagelijks behalve op Zon-en Feestdagen
Modelwasscherij
inkele. historische e
vai
H.IUW
Pijlen en Plateel
ERVEN M.M. v.LOON
Löist bladen uit het Dagboek
van een Gouwenaar.
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP,
^lEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK^CHf^I
tl
De Begrooting inT^ilige haveru
kleinen voorraad
4
bespreking
iRE GOEDEREN
i
Markt 31.
>laren te beko-
urant, Markt 31
KAPLAMPEN EN KRONEN
IN APARTE MODELLEN
het
sir
zer. De inhoud van
dige groote Quaker*
ictto. Q,
Ibd
ke|
B.D.
i de
jdq-
(die
Jcos.
want
’zoo
j. niet
doen,
^prdt
I Vrijdag 17 Maart.
tleluk A
I heeftuy
srd. I
gegëVenrf
‘Jieid libn in dén
«hirig nuk
tftrle heeft,
41ja ednfffl
1] 1250-M®
wegensbrai
bM
fAur^.M
lilderyenHuit
(«OLM E öl 11AVL
GEBAKKEN BOKKING 5 CENT
Bijna den geheele dag warm verkrijgbaar, zoo uit de pan.
meer ƒ0.60. Op
Spr. wees vervolgens op de koper-, tin*
en ijzenndustne, de eerste twee al van
oudsher echt Hollandsche industriën, de
laatste sinds 1U0 jaar in ons land, en ein
digde zijn overzicht met een bespreking
van de nieuw-zilver-industrie.
l'en slotte wees spr. op de groote betee-
kenis van de actie voor het koopen, bij ge
lijken prijs en kwaliteit, van het Nederland-
sche Fabrikaat. Met eenige treffende voor
beelden toonde spr. aan hoe vaak nog, al
leen uit sleur, aan het duurdere minder-
goede buitenlandsche fabrikaat de voor
keur wordt gegeven.
■1
I de 1
le pol
ruchtigheid.
Izin, 1
„Maneer Bottelaar riep Koperwiek,
met 't air van een jffjmoeid maar wel
willend onderwijze^ een achterlijke,
maar goedige leerling Jts wil bijbrengen
meneer Bottelaar, wonderlijk zijn de
paden der hoöge politiekWat vandaag
als onomstootèlijk wordt vastgesteld,
waggelt morgen op zijn grondvesten, het
geen gister werd aangegaan, wordt heden
niet gehouden 1”
Hier zweeg de pedante wijsneus om het
effect van zijn woorden na te kunnen
gaan.
Nu weet ik zoo langzamerhand wel hoe
met Jacobus om te springen, ik zweeg
dus evenzoo, maar snoot verachtelijk den
neus.
Geprikkeld ging hij voort:
„Zes maanden lang heeft zekere Raads
fractie zich halsstarrig op een bepaald
standpunt geplaatst. Zes maanden lang
werd zóó de gang der zaken opgehouden,
zoodat de be groot in g overtijdig werd ge
traineerd en de Gemeente praktisch on
der de voogdij der Gedeputeerden kwam
te staan. Plotseling, in luttele uren tijds,
wordt het standpunt verlaten en men
geeft zonder meer zich gewonnen. Merk
waardige gang van zaken,onnaspeur
bare, onbegrijpelijke argumentatie
Andermaal zweeg Koperwiek en streek
Laat een* een proefwasch
behandelen bij
Fa. J. H. VAN STRAATEN
lat mdt
U hetU
De gemeentebegrodting is $in behouden
haven Rangeland, be onderstelling, die we
vorige» Zaterdag hebben geomierd dat het
scnuilevinkja spelen van een /weetal groe
pen in den Kbad zou leiden tol het vaststel
len van een niet-slpitende begrooting,
«uarbjj dan aan Ged. Staten zou worden
jjvergelaten op welke wijze het tekort zou
moeten worden gedekt,
mrheid. De r.k. fractji
onhoudbaarheid van
unzien vaq de kortii
Mi l«n
ntn u
gng gedi
De sociaal-democratische raadsfractie
heeft deze begrooting, ondanks de mede-
deeiing van haren woordvoerder, dat de
fractie thans in den aanval staat, een
u lerst passieve rol gespeeld. Ze heeft cri-
t*ek geoefend op het systeem door B. en W.
gevolgd om te bezuinigen waar zulks zon-
der bezwaar mogelijk is, ze heeft zich
verklaard tegen de wyze van dekking van
het tekort der begrooting, dat zijn oorzaak
alleen vindt in de enorme uitkeeringen aan
werkloozenverzorging.
Ten aanzien van het kortingvraagstuk
Bam de S.D.A.P. merkwaardigerwijs het-
Mlfde standpunt in als de R.K. fractie aan-
'ankelijk n.l. dat de korting nu niet mocht
Wt«den toegepast, maar dat dit „nu niet”
®*et beteekende dat dit nooit zou geschieden.
*8 hebben ditzelfde al eens vroeger door den
Wr Sanders hooren zeggen, toen in Am-
Y®rd*m door den heer Wibaut de noodzaak
Van verlaging was erkend. En sindsdien is
er al heel wat voorgevallen dat het „niet
van den heer Sanders had moeten
veranderen in „nu wel”. Aangezien
politiek van den dag, die de S.D.A.P.
,aTls voert dat niet toelaat, kon ook een
van het vroegere standpunt van
’k S.D.A.P. fractie thans niet worden ver-
De houding thans door haar aange-
®om®n wekte den indruk er op berekend
k ïjjn een gelijk standpunt der R.K. fractie
!t d<{ aai^ewe/k-indus-I j
jkerrf» wen gegfroeïa op
Hndustriel, De^e p'btte-
J zeer outf$ en- volgens
kt Mor de Librye te Gpjudé
lammen pit d^ grijze «ut»
lijd dér Romqihscpe. overt'
’’Gouda gebn&ht ,zM* Dö
grootje ups
perklvan verval fra^jn de 1
grpote opblp^iin.
ar buiten de poorter
verden hoofdzakelij.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.26, per week 1V cent, met Zondagsblad
mr kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt,
franco per post per kwartaal ƒ8.15, met Zondagsblad ƒ8.80.
Abwinementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
hö onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren. j
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9-6 uur. Administratie en Redactie TeUf
Interc. 2745. Postrekening 48400.
gebruikelijk, dus eerst het bakken van de
biscuit, daarna het inbranden van de gla
zuur, daarna het aanbrengen van de deco
ratie en tot slot het inbranden op hooge
temperatuur tot 1000 gr. C.
Zooals gezegd, heeft het huidige Goud-
sche plateel de decoratie verlaten en wordt
de moderne richting gevolgd, waarbij Voor
al met kunstglazuren gewerkt wordt.
(Uit een rede van den heer H. Simonis
voor de Vereeniging „Nederlandsch Fabri
kaat" op 17 Maart 1933 te Utrecht.)
waren,
ren,
fabricage van fijn aardewerk en
z.g. plateel.
Onder plateel verstaat men versierd, ge
schilderd aardewerk, zooals dit o.a. ver
vaardigd werd in Rotterdam, Delft en um-
strektn, waar men ook sprak van plateel
bakkers en plateelbakkerijen, in tegenstel
ling met Gouda, waar men sprak van potte-
bakkors en pottebakkerijen. Than! is.dit
andi rs. Het Delftsche product, ofschoon ge-
klcivd, heet aardewerk, en hut Goudsche
versierde product plateel, terwijl als men in
Gouda spreekt over Goudsche aardewerk,
men bedoelt de bekende roodbruine kook-
r often, vergieten en bloempotten.
Het ontstaan van de plateelbakkerij in
Gouda is niet een gevolg geweest van
vies voor de groep huishoudelijke- en luxe
artikelen ter Jaarbeurs. Deze een
interessant en leerzaam betoog een uitvoe
rig overzicht van de beteekenis, den omvang
on de techniek van de verschillende indus-
tiriën, welke huishoudelijke en luxe artike
len fabriceeren. A dj ter ?en volgens besprak
de heer Simonis de nardewerkindustrie,
waarbij hij vooral deed uitkomen de groote
beteekenis van het werk van Petrus Regout,
de plateelbakkerij en de pijpmakenj, waar
bij nadrukkelijk op de Goudsche industrie
werd gewezen. (Men zie hierboven een
volledig verslag van dit gedeelte van
de voordracht). Daarna kreeg de porcelein-
fabricage een beurt deze is in de laatste
jaren steeds meer in de richting van aarde
werk verschoven. Zij is bijna geheel op de
binnenlandsche markt aangewezen. De glas
en kristalindustrie verkeert momenteel in
groote moeilijlcheden, daar slechts 1/3 van
het productie-apparaat in gebruik is, terwijl
alleen het binnenlandsch verbruik voldoen
de zou zijn om aan deze industrie volop
I werk te verschaffen.
gelukkig niet be-
ctj<| heeft blijkbaar <je
h^ar standpunt ten
a ii^qUaestié, waarvoor
[een enkej redelijk Argument heeft kuh-
aanvoeren, ingezieh en is na oyerwt-
D...o' gedurende tweeniW 24 uur J»t een
'erklaring gekomen, die voor den wethou
der va» financiën de beteekenis inhield dat
voor 1933 '^en bedrag van 18.000.aan
korting op .salarissen en loonen als inkom-
stenpoat op/ de begrooting kon worden ge
bracht. zullen die verklaring, die o.i.
evengoed eenige maanden eerder had kun-
i.en worden gegeven, waardoor veel stof dat
thans is opgejaagd, had kunnen worden
voorkomen, maar niet gaan ontleden. Waar
Ut om gaat is dat een deel van het voor
tet sluitend maken der begrooting noodige I
bedrag er gekomen is. En waar het ont
brekende is kunnen worden gedekt door een
nieuwe inkomstenpost, die er van de Rijks-
ngeering is gekomen door toekenning van
een Mng van 30.000 wegens uitkeering I
aan meerdere crisis-werkloozen, een be
drag dat het ook mogelijk maakt den post
„Onvoorziene uitgaven” met 10.000 te
wraterken, wat zeker niet overbodig kan
worden geacht, is daarmede de begroo
t>ng gered en kon deze op gezonde basis
worden vastgesteld.
Wel is bjj de behandeling, naar aanleiding
van de bezwaren door den heer Dessing
ontwikkeld tegen de voorgestelde retribu
tie wegens het afvoeren van bedrijfswater,
de daarvoor op de begrooting gebrachte in
komstenpost aangehouden, teneinde de be
swaren van deze heffing nog eens nauw
keurig onder de oogen te zien, doch overi
gens is, behoudens de hierover genoemde
*Ürigingen aan de cijfers der begrooting
mets veranderd.
Om dat resultaat te bereiken zijn zeven
zittingen gehouden, zijn ruim twintig uur
volgepraat! Dat is, weliswaar al belang
rijk minder dan enkele jaren terug, maar
de duur der discussies kan nog heel wat
«orden bekort, zonder dat de begrootings-
bchandeling er ook maar eenige schade bij
leidt
Vereeniging
„Nederlandsch Fabrikaat”.
Een excursie langs de stands.
Gistermorgen hield de Vereeniging „Ne-
derlandsch Fabrikaat’ een vergadering in
het Jaarbeursgebouw te Utrecht en in aan
sluiting darbij was een excursie georgani
seerd langs verschillende stands op de Jaar-
beurs, waarbij vooral aan die stands, welke
huishoudelijke artikelen van Nederlandsch
Fabrikaat ten toon stelden, aandacht ge
schonken werd.
Door den voorzitter, de heer K. F. van
den Berg werd een inleidend woord gespro
ken, waarin hij erop wees, hoe de Jaarbeurs
een’uitnemend intermediair vormt om de
voortreffelijkheid van Ned. fabrikaat te
demons tree ren, daar het dan vaak met bui
tenlandsche producten kan worden verge
leken. In menig geval zal men dan zien,
dat de voorkeur voor het laatste misplaatst
was.
Hierna verkreeg het woord de heer H.
Simonis. voorzitter der Commissie van Ad-
L. 10e WEG 75 TEI.EF. 3202.
;elukt,
Ntieke
Ha
'jhaa^ hoiking w||
stingéft. Het fel
lid Mn $n H
mev^nstemtmiifl
met jjrooten
t toch
de Rö
i deel <3
ter. van de werkloozerjVoorzi^ixUlgJ
met die bewering, *1 wordt die llki
ostentatief geuit, komt er geen cent 1
en zonder geld kin ook de gemeent
aai| haar’tfinancieele verplichtingen v<
Het is volstrekt niet onredeljjk, het
zelfs noodzakelyk dat het R(jk belangrijk
meer gaat bijdragen in de voor alle gemeen
ten niet te dragen lasten, maar men djene
toch ook in ’t oog te houden dat het voor
de Rijksregêering een geweldig probleem
is hoe zij met het enorme tekort, dat er is
en met de steeds dalende rijksmiddelen,
moet financieren. Het standpunt door de
S.D.A.P. fractie thans ingenomen is diar-
om zoo onreëel, wijl een paar begrootingen
terug zij gansch en al niet bevreesd was de
opcenten op de. personeele belasting op te
voeren tot een cijfer, waarbij het huidige
nog rnair kinderspel is. Trouwens, wanneer
nu nieuwe groote werken ter hand zouden
worden genomen als het derde deel der
rioleering en een nieuw zwembad, zooals de
S.D.A.P. fractie dat heeft voorgesteld, zou
zy dan meenen dat dit alles zonder be-
lastingverhooging zou kunnen geschieden?
Dt thans gevoerde politiek is die van afzij
digheid, van het onder revolutionnair ge
luid afwentelen van elke verantwoordelijk
heid op anderen, instede van zooals thans
met grond mocht worden gevraagd, te wil
len medehelpen aan den opbouw.
De toestand zal, zoo heeft burgemeester
Gaarlandt het uitgedrukt, het noodzakelijk
maken dat de gemeente, zooals ook ieder
mensch, zich op een lager niveau gaat in
stellen en zich in zijn wenschen en verlan
gens gaat matigen. Zoo is het ook. De soc.
dem. willen een tweede zwembad in de
Korte Akkeren, wy weten dat er velen zyn
Li de gemeente, die een overdekt zwembad
voor Gouda als een vurigen wensch be
schouwen, maar er js geen geld daarvoor,
het kan thans niet.
Wanneer de Wethouder van Financiën er
op wijst dat de gemeente moet rekenen op
verniftiderde belasting-inkomsten, op ver-
n nderde opbrengsten uit het Marktwezen
en de Lichtfabrieken, op toename van onin
bare posten van belasting- en schoolgelden,
dan is dat de nuchtere realiteit, die moet
worden aanvaard en in dat kader past
geen fantastisch en politiek gedoe.
Toen de begrotingsbehandeling vorige
week was vastgeloopen is het geluid ge
hoord dat de wethouder van financiën den
Raad by niet-aanvaarding van het korting-
voorstel voor de consequentie van deze
afwijzing moest stellen. Dat beteekende
dat de wethouder dan zou heengaan.
De wethouder heeft zich niet op dat
standpunt gesteld en o.i. terecht, wyl dit
een overijlde daad zou zijn geweest, waar
van ernstige gevolgen te wachten zouden
zijn.
Het overleg dat sindsdien heeft plaats
gehad, heeft er toe geleid dat de begroo
ting sluitend is geworden, waarvoor den
wethouder een compliment niet mag wor
den onthouden, en dat nu eensgezind kan
worden voortgewerkt om te trachten een
zoozeer gewenschte verbeterde rijksregeling
tot stand te brengen, om deze met het oog
op het komende jaar te kunnen benutten.
Het is waarlijk geen benijdbare positie
thans het roer der gemeente in handen te
hebben.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
15 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezongkringi
15 regels 1.55, elke regel meer 0.80. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 tegels 2.25, elke regel
de voorpagina 50 booger.
i Gewone advertentiën en ingezonden mededee|ingen bij contract tot zéér gereduceerden
prjjs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kuhnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau z(jn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
1 een
Igev:
ien
ligd,|bruinroofi van binnen
[is iphn op vele interieur-
lien |ijd aantreft.
relke een halve eeuw
I technische bijzonderheden
j Nederlandsch fabrikaat.
poudsj^l initiatief, doch vjm een revolte
,WegeYi^het gezag der Gilden ih Delft, alwaar,
«enigé.Delftsche plateelbakkers uit het gil-,
jile gestooten waren, aangezten zij te vroeg
txoor (iichzelf warwi tiegpnnen; deze ves
tiging jvplt in 1630,
WaS|dë aanwezigheid yarj de benoodr^de
wlei om ^fouda cm redeih tot vestiging al-
flhaar aeri potte bakkerij en,1? het meer fijne
Vplat^emnüakte de aanvoer Van grondstoffen
'^yani|llërs noodig jen w^l uit’lDuitschland,
Ijngejaid(|en België.
j n DeOloudsche pUÜeelindustrie is vele ja-
i?nerj tfBn zeer ^Lp^iende industrie geweest,
lwaarwn. de ptwjicten in het ty/itenland ge-
lïeede tiftrek vinden. Ik noem als zoodanig
vooral! de Scandinavische landen en Noord-
Amerika. De laatste jaren ^n voor deie
industrie moeilijk, omdat de smaak van het
publiek zich heeft afgewend van de drukke,
maar dikwijls zéér artistieke decoraties en
j,meer na^ar soberder versiering vraagt» Daar
bij kwhrn de uitvoer-bemoeilijkintf naar
Amerika, terwijl dóór een langdurige onge
lukkige staking, het proces der smaakver-
ariderftfg bij iiet publiek is verhaast, omdat
door het wegvallen van het Goudsche pla- i
teel van de markt het zich sneller aan an
dere vormen en decoraties heeft gewend.
Deze industrie staat dus nu voor de moei
lijke taak zich opnieuw aan de veranderde
markteischen te moeten aanpassen.
Met de verandering van product ging
weer gepaard een verandering in techniek.
Schilderde men in Delft in ’t algemeen
op tinglazuur waarbij de glazuur op het
biscuit dus een dekkende laag vormde, om
daarna opnieuw te branden, in Gouda bakte
men eerst het voorwerp, bracht daarna de
decoratie aan, daarna een' doorschynendè
glazuur, om dan ten slotte, maar op een
veel hoogere temperatuur als in Delft ge
schiedde, in te branden.
Het moderne matte Gouda-plateel echter
volgt weer de methode in het oude Delft
I DUBBELEBUURT16'BOUUA
„VW/e langs den weg timmert heeft
vêm bekijks I"
i Tevergeefs heb i^altijd getracht Koper-
wViektde grondbeginselen bij te brengen
Jder wfichaving, tevergèefst heb ik hem
vele jaren een lichtend voorbeeld willen
zijn o'J dit gebied. Niets is in staat ge-
blekenlaieni qn te vormen tot een exem
plaar van normale burgerlijke beleefd
heid.-Dat bleek vanmorgen weer eens te
meer, wen de onverlaat plotseling zlc!^
op onhebbelijke manier uitrekte om, na
uit volle bordt te hebben gegeeuwd, in
een luiden schaterlach uit te barsten.
Vergramd hief ik het grijze hoofd op
en met vragenden blik onderzocht ik de
reden van Koperwi^/c’s ongepaste luid-
In
trie i
de ot
baklwrsnijvarhi
gegdven.1/ versfl
moetLzij repd^i
heer
keffll
de j“
gek
sch[
schilderijen
Na een inzinking,
duurde, kwan^ de opleving. In Engeland
was uit Amerika de tabak aangevoerd;
daaruit was ontstaan een nieuwe industrie;
het pjjpen-maken en deze nieuwe industrie
werd naar Gouda overgebracht en was de
aanleiding tot een grooten opbloei, welke
anderhalve eeuw aanhield.
Aan de Engelsche ooraproag van .deze
industrie herinneren nog vele sterk ver
basterde Engelsche vakuitdrukkingen, die
thans nog in Gouda worden gebezigd.
Deze pijpenindustrie werd feitelijk be
oefend als huisindustrie, alleen de eindbe
werking, n.l. het branden geschiedde in de
pottenbakkerijen, voor wie dit een zeer
lucratief werk was, waarop de volle brand-
kosten verhaald konden worden en aldus
een haast klassiek voorbeeld van prijsdum-
ping gegeven werd.
Het na deze anderhalve eeuw van bloei
ingetreden tijdperk van verval was oorzaak
dat in 1820 de meeste fabrieken verdwenen
De enkele welke overgebleven wa-
i, hebben zich sedert toegetegd op de
wei op het
Dit nummer bestaat uit twee blade*. jJ
te fforceeren. UiteM
«rezohd veratan
jnmentj gezegevu
let toppunt. de£
A.tf. fractie was vi
verhooging der b«l
Ijjk dat geep enkld
Gelrijfctingvërhooging"| n
vtwMt, ieder doet dat i
rtiaar* als het geldf^
dan mpet men weBwillén. Dan
er iüet af door te zéggen dat
mo?t opdokken voor vyf zesde deel
.voor
wordt