1
nieuws- en advertentieblad voor gouda
Voor reclame alleen Zaterdag Zondag
Deze Courant komt
vele duizenden gezinnen. Gegarandeerde oplage 6500
EN OMSTREKEN
Gerookte Zalm uit[het blik
aP. G. SCHARLEMAN Jr.
po. 18280
r
BODEGRAVEN
enz.
m
ex
EERSTE BLAD
BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN,
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSK'
fjlEUWERKERK, OUDERKERK,OUDEWATER, REEUWIJK,
Door smart gelouterd
door
Brieven uit de Hofstad.
Zaterdag I April 1833 72* Jaargang
Uit nummer bestaat uit twee bladen.
•i
(Wordt vervolgd.)
Hi
Laat een* een proefwasch
behandelen bij
Model wasscherij
Fa. J. H. VAN STRAATEN
Ditblad verschijnt dagelijks behalve op Zon-en Feestdagen
r»nnn A A n»im - v.
weer uit. Met het oog op bezuiniging zal
de verlichting heelemaal nagelaten worden.
Heel groot zal die besparing niet zijn, maar
alles helpt.
Ondertusschen is men echter ook bezig de
algemeene straatverlichting steeds beter en
mooier te maken. Dat kost natuurlijk veel
geld en het is vreemd, dat men dit nu juist
in dezen tijd doet. We hadden nu juist zulke
mooie lantarens, door niemand minder dan
dr. Berlage ontworpen en die gaan succes
sievelijk weer weg, omdat het nu weer is
groote lichten midden boven den rijweg han
gende aan een staaldraad die van huis tot
huis gaat, ’t Is fraai licht, dat dient gezegd,
maar kunnen wij ons die weelde thans wel
veroorloven
We hebben de cijfers van de kosten der
openbare verlichting niet bij de hand, maar
wij herinneren ons dat ze heel hoog zijn. En
het kon heusch wel wat minder, ’s Nachts
om twaalf uur gaat de helft wel uit, maar
er blijft nog heel veel over.
Er zouden nog heel wat postjes te vinden
zijn waarop bezuinigd kon worden, doch
men beijvert zich daarmede niet hard, om
dat alles ten slotte de werkloosheid bevor
dert en een deel van het winstje verloren
gaat aan uitkeeringen. Het is de vicieuse
cirkel, waarin men altijd weer verzeild raakt
en waaruit niemand weet los te komen.
Een geval, dat hier eenig opzien heeft
gebaard betreft de klachten van den H. B.
S.-directeur in Bandoeng over gemis aan
medewerking van onderwijsmenschen hier
ter stede ten aanzien van kinderen die uit
Indië naar den Haag komen. Men werkt niet
mede om die kinderen tijdverlies te bespa
ren; zij worden maar in lagere klassen-ge
stopt en gaan daarmede natuurlijk achter
uit.
Wij hebben nooit de klachten gehoord,
dat zulks op onredelyke wijze geschiedde.
Wel weten wij, dat het meestal heel moeilijk
past en aansluit. Dit is een van die groote
fouten in het koloniaal beleid, dat een der
gelijk punt niet eens geregeld is. Wanneer
men in Indië den aanvang der cursussen op
hetzelfde tijdstip als hier te lande zette
d. i. 1 September en niet als in Indië 1 Mei
zou men al een eind verder zijn. Wan
neer men voorts, wat voor ons eigen land
ook dringend noodzakelijk is, wat meer uni
formiteit in het onderwijs bracht; voorts
een einde maakte aan den chaos van me
thoden en leerboekjes, zou een zeer moeilijk
inconvenient voor ouders, die in Indië zijn
en prijsstelten op een opvoeding hunner kin
deren in Holland, zijn weggenomen.
HAGENAAR.
de heide.
Hij was blij met den buit, want hij zei
tegen zichzelfterwijl hij nu over de wei
landen de richting naar den heirweg van
1-ing Crag insloeg, dat hij nu een smakelijk
gerecht kon voorzetten aan het arme kind,
dat daar ginds bij hem in de hut lag. Het
was een nieuwe noot in zijn leven, dit den
ken aan allerlei bljzonderfierfen. die het
Losse bladen uit het Dagboek
van een Gouwenaar.
„Hoe meer men de Natuur bestudeert
hoe meer men haar bewondert."
LOUIS PASTEUR
Zaterdag 1 April.
Mijn eigenwijze broodheer, de pedante
Sijbrand Bottelaar, weigert op een dag
als één April zijn dagboekblad te schrij
ven. Hij vindt dat zijn rubriek te hoog
staat om voor een Aprilmop te worden
misbruikt, ja hij was zelfs ttfbng dat men
heelemaal aan den ernst van zijn geschrijf
zou gaan twijfelen als hij vandaag de pen
ter hand zou willenjiemen.
Het is daarom, en daarom alléén, dat
aan mij ditmaal de plicht te beiïrt is ge
vallen eenige oogenblikken van Uwe aan
dacht te vragen. In plaats van, zooals
mijn patroon, alleen maar afbrekend te
vitten, zal ik liever medewerken aan de
ontwikkeling van de massa en ik wil U,
in aansluiting aan een voorval hier ter
stede, een les geven in de Natuurlijke
Historie.
Woensdag j.l. bewoog zich door onze
straten een gepluimd monster, dat door
geoefende waarnemers werd herkend als
te zijn: een Struisvogel. Het beest diende^
om een recla/nevehikel voort te bewegen
van de firma Jamin, die met deze struis
vogelpolitiek bewees niet aan struisvogel
politiek te willen doen, tenminste wat
haar producten betreft.
Voor de juiste waardeerïng van dit
historische feit diene het volgende:
De Struisvogel (Strusus vogélius) is
onder al onze gevederde vrienden een der
minst bekende. In tegenstelling tot het
Goudsche exemplaar^ dat geheel tam was,
moet men aannemen dat er ook geheel f
wilde struisvogels in het wild voorkomen
en wel in Zuid-Afrika. Zij leven daar in
't gloeiende woestijnzand en voeden zich
met grind, biggels en kiezelsteenen,
^waarom zij tof de hoogst nuttige dier
soorten moeten worden gerekend.
Een struisvogel heeft een struisvogel-
maag*en wat dat zeggen wil kan iedere
huismoeder vertellen die jongens heeft in
de vlegeljaren, want die hebben ook een
'struisvogelmaag.
Evenals .ander pluimvee planten de
'Transport van 1
len, graan, melk enz.
heid meer geven.
Alle menschen, werkzaam in genoemde
takken van bedrijf, zouden, evenals de boe
ren, moeten worden ondersteund. Hierbij zo»1
I het echter niet blijven. De sociaal-demo-
craten willen, dat er niet langer pacht en
hypotheekrente wordt betaald. Allen, die tot
dusver van de ontvangen pacht en hypo
theekrente moesten leven, zouden dus ook
door de overheid moeten worden onder
houden.
Alles wel beschouwd, zou het sociaal
democratische systeem dus hierop neer
komen, dat van een groot deel van ons land
één groot armhuis werd gemaakt, dat geen
200 millioen gulden per jaar, maar zeker het
drie- viervoud daarvan zou kosten. Daar
de productie grootendeels zou stilstaan, zou
dit geld moeten dienen, om in het buitenland
de voor dit armhuis benoodigde levensmid
delen aan te koopen. Met het gevolg, dat het
goud van de Nederlandsche Bank het land
uit zou vliegen en onze gulden binnen heel
korten tijd tot misschien de helft van zijne
waarde ging dalen.
In het bedoelde artikel wordt over het
hoofd gezien, dat niet alleen de bóer moet
kunnen teven, maar dat ook het bedrijf moet
rendeeren en wel zoodanig, dat de bodem
intensief kan worden geëxploiteerd, ten
einde aan een zoo groot mogelyk aantal
menschen een bestaan te geven.
Deze intensieve exploitatie nu rendeert
thans niet doordien de productiekosten hoo-
ger zyn dan de verkregen financieele uit
komsten. Er is per H.A. een tekort van,
laten wij maar zeggen, 200.Hierin moet
worden voorzien door maatregelen, die de
boeren hoogere prijzen doen ontvangen. Een
kind kan echter begrijpen, dat voor dit doel
een bedrijf van 50 H.A. 5 maal zooveel
eischt als een bedrijf van 10 H.A.
Het geld, dat de groote boer meer ont
vangt dan de kleine, is zoodoende niet voor
hem, maar dient om hem in staat te stelten,
de grootere sommen aan arbeidsloon, aan
rekeningen bij ambachtslieden, aan pacht en
aan hypotheekrente te voldoen.
Waartoe dient de steun
aan don landbouw
De wijze, waarop de steunverleening aan
den landbouw dezer dagen in de S.D.A.P.-
pers is besproken, kan niet door den beugel.
De daarin geuitte beweringen wekken een
alterzins onjuisten indruk. Er wordt betoogd
dat de ten behoeve van den landbouw geno
men steunmaatregelen 200 millioen gulden
's jaars kosten. Wy laten de vraag rusten
of dit juist is. Met die 200 millioen gulden
nu, zoo wordt betoogd, had men den wer
kenden boerenstand afdoende kunnen hel
pen, indien men dit geld maar gelykeljjk
ov.ej de 200.000 boeren en tuinders had’ver
deel. Ieder zou dan duizend gulden ont
vangen.
Wat doet men echter? Men geeft de
groote boeren meer dan de kleine. En men
belet niet, dat de boeren hetgeen zy door
de steunmaatregelen ontvangen, afdragen
aan verpachter en hypotheekhouder.
Wat moet men van de^redeneering zeg
gen? O.i. past voor haag®! echts één kwali
ficatie, n.l. demagogie. Onder de mom van
sociale rechtvaardigheid wordt hier een
systeem aanbevolen, dat de onrechtvaardig
heid en de dwaasheid zelve is.
Ten einde te voorkomen, dat eenvoudige
zielen er in vliegen, willen wij even recht
zetten, wat hie/scheef gezet is. Men geeft
hjer van den steun aan den landbouwer eene
verkeerde voorstelling, n.l. die van eene
soort armemmrg. Wie even nadenkt, zal
echter begrypln, dat het hier om iets geheel
anders gaat. H
Indien het «Heen te doen was om het be
staan van de 200.000 boeren en tuinders, zou
de gegeven voorstelling juist zyn. Men zou
ieder dan ƒ1000.steun kunnen geven,
waarvan de boeren, als zy tevens vrij wer- i
den gesteld van het betalen van pacht en
hypotreekrente, zouden kunnen teven, mits I
zy maar zorgden, het niet aan te wenden in
hun bedryf, omdat het dan, althans voor een
groot deel, verloren zou zyn.
Wie meenen mocht, dat men zoodoende
met de landbouwcrisis klaar kwam, zou
echter wel zeer bedrogen uitkomen. Wat
toch zou gebeuren? De boeren zouden het
er van kunnen nemen. Zij zouden van die
1000.als zy verbouwden wat zy zelf
noodig hadden en meer niet, als een prins
kunnen leven. Het land zou echter voor het
grootste deel onbebouwd blijven liggen. Met
het gevolg, dat de landarbeiders, dje thans
nog niet werkloos zyn, het ook zouden wor
den. Bedrjjfsbenoodigdheden, van wëlker
vervaardiging en verkoop thans ambachts
lieden, neringdoenden, fabrikanten en hunne
arbeiders moeten leven, zouden niet meer
°f in zeer beperkte mate worden aange-
kocht. Suiker-, aardappelmeel-, carton- en
Werkzaamheid helpt ons het best droef-
-eilJte overwinnen
feuilleton:
HAUIWELL SUTCLIFFE
Voer Nederland bewerkt door
J- P. Wesselink—van Roesum.
22 (Nadruk verboden).
Je bent te lomp om uit je oogen te
faikeu, mijn jongen, zei Gnff lachend, ter
wijl hij de achterpooten van den haas met
een hand greep, maar je pooteii zijn vlug
ger dan van welken anderen hond ook op
zuivelfabrieken zouden blyven stilstaan-
,n~ - kunstmest, stroo, aardappe-
zou geen werkgelegen -
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
15 regels 1.80, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkringi
15 regels 1.55, elke regel meer 0.80. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bjjslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1-4 regels 2.25, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen by contract tot zee$ gereduceerden
prys. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soli.ede Boek
handelaren, Advertentiebureux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opnameverzekerd te zijn.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal ƒ8.15, met Zondagsblad ƒ8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
hij onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zyn dagèlyks geopend van 96 uur. Administratie en Redactie Telef.
Interc. 274b. Postrekening 48400.
Trouwens er lagen verleden week zoo
waar al een paar exemplaren op een boe
kenstalletje op de markt. Ze waren niet eens
opengesneden.
't Benne reoensie-exemplaren van de
krant, zei de ondeugende boekenhandelaar
achter zyn uitstalling. Hij wist wel dat hy
tegenover een krantenman stond.
Over een maand, als het feest voorbij is,
heb ik een kraam vol Willem de Zwyger-
boeken, zoo verzekerde hy ons. U moet er
nu nog geen een koopen; ze zyn over een
maand te-geef.
Helaas spreekt de man waarheid. Ons
land kan die massa lectuur niet verorberen,
zoo min als het al die redevoeringen kan
verteren. Er wordt in deze verkiezingsda
gen weer druk geschermd met groote woor
den van nationale eenheid, maar in de prac-
tijk vind je alleen maar hopelooze versnip
pering. Ieder speelt Nederlandertje op eigen
houtje!
Dezer dagen ging door de pers het ver
haaltje van een dorp waar de burgemeester
al zyn autoriteiten m? celebuteiten bijeen
geroepen had om over een officieele Willem
de Zwijger-herdenking te beraadslagen.
Eenige speciale richtingen verschenen niet
ter vergadering, want zy hadden reeds een
eigen herdenking geprojecteerd!. Maar de
burgemeester wist te vertellen, dat die pas
was ontworpen nadat de uitnoodiging van
het hoofd der gemeente was rondgezonden.
Men was dus al bang voor pogingen om tot
nationale eenheid te geraken en verijdelden
deze door by voorbaat te splijtzwammen.
Die verdeeldheid is niet van vandaag of
gisteren. Zy schynt een nationaal vérschyn-
sel te zyn. Men moet maar eens de geschie
denis van 1872 toen men het 300-jarig feest
van de inneming van den Br iel ging vieren,
nalezen om te weten hoe het toen al in
dorpjes gespookt heeft. Men zat toen juist
in de eerste herleving der godsdiensttwis
ten, die wy niet verder behoeven aan te
duiden.
In 1898 was het ook niet overal koek-en-
ei. Maar sedert is de verbrokkeling en ver
splintering veel verder doorgegaan. Nu is
ze bjj de herdenking van Willem I wel zeer
groot, getuige de vete redevoeringen en
boekjes die alle een nuance van kleur ver-
toonen, soms slechts weinig afwijking ge
vend, soms wel iets meer.
We willen het punt laten rusten. De goede
bedoelingen verdienen waardeering. Maar
meer eenheid en saamhoorigheid zou beter
herdenking zijn geweest en meer in den
geest van den herdachte geweest zjjn dan
deze eigen-houtjes-viering, waaraan een
zucht tot sectrariseeren ten grondslag ligt.
De straatverlichting.
Wel een beetje laat begint het gemeente
bestuur nu eens op wat kleintjes te passen.
We hebben hief verlichte klokken op straat
staan. Verlicht d.w.z. natuurlijk alleen des
avonds. Om twaalf uur gaat die verlichting
mijnheer Lomax, nu ik u zie met een hond
achter uw hielen en een vetten haas, die in
uw hand bengelt.
En zoo is het, William, zei Griff, ter
wijl hij een oogenblik rtil stond om toe te
geven aan zijn hervonden gevoel van kame
raadschap. Het brengt mij weer een paar
avonden in herinnering, die wij samen ge-
noegelijk hébben doorgebracht.
De waard krabde zijn stoppelige kin en
een vroolijk licht kwam in zijy oogen.
Dat geloof ik, zei hij lachend, liet is
goed om zijn weg ernstig te gaan, mijnheer
Lomax, maay ik voor mij zie u liever vroo
lijk als vroeger Weet u nog van dien nadit,
ja, dat moet ge u nog herinneren, toen wij
met den landjonker Daneholme en zijn
jftditopzteners gevödhten hebben? Het was
een zeldzame grap! Toen het afgeloopen
was. had letterlijk niemand een ongeschon
den neus en er waren er maar een paar,
die nog uit .hun ftwee oogen konden zien
Hemel, dat wawn goede dagen. Wil
liam. nep Griff. plrttSMinr vol jongensach
tige Vroolijkhefd Maar er moet een dag
komen, waarop pen man ver aflandig wordt
Hij zwaaide den haas kalm heen en weer
XV
MCXXI.
De Willem de Zwyger-herdenking.
We krygen wel wat al te veel van het
herdenken van den grooten Willem. Er
wordt bijna om den anderen dag wel eenige
uren gepraat over den Zwijger. Ieder in zijn
eigen clubje zwtfgert mee in de praather-
denking. Iedere week verschijnt er een
nieuw boek of boekje over den herdachte;
professoren en onderwijzers, litteratoren en
politici hebben de pen /en de gelegenheid
aangegrepen om een bj/ek te schrijven. We
worden onder die litteratuur bedolven, maar
naar de boekhandelaren zeggen worden er
zeer weinig van verkocht.
welzijn.van een ander betroffen, en in zijn
hart iwas een warme gloed. Hij voelde zich
even gelukkig als gisteren, toen hij had
meegeholpen om een weg door de sneeuw
te banen.
Er was dezen morgen niemand aan liet
werkde weg naar Ling Crag lag hog pre
cies zooals zij hem hadden verlaten, terwijl
aan den kant naar Trawdon, de sneeuw,
gelijk hij had voorspeld, hard als ijs onder
de voeten lag. Het werk, dat zij allen met
zcoveel liefde beloofd hadden te doen, was
nu onnoodig en menig uur van ondankbaar
zwoegen btegf hun hu bespaard.
Griff keerde weer naar huis terug, ver-
langend te hooren, hoe het met zijn gast
gingwijl hij wiA. dat zij in goede handen
was, liep hij het kronkelend pad af. dat
naar Ling Crag voert. Hij had gisteren, mee
gedaan aan het <werk en nu wilde hij weten,
op welken dag de begrafenis was bepaald,
opdat hij de laatste eer aan de-vrouw van
Ephraim zou kunnen bewijzen.
De waard van de Eagle Tavern stond aan
zijn deur toen Griff voorbij ging, en hij
riep hem een vroolijken groet toe.
Het herinnert aan den ouden tijd.
een tinnenbeker voor zich en een versche
aarden pijp in zijn hand, scheen het hem
toe, dat het, met langer dan een dag geleden
was,'dat hij in dezelfde gelagkamer van ,.de
Adelaar” had gezeten. Het was inderdaad
«•en geliefkoosde uitspanmngsplaats van hem
en ook van zijp vader geweekt, waar de
giootste waaghalzen van de parochie te
zamen kwamen om over het volgende ha
nengevecht» te spreken of een strooptocht te
beramen. Want Marsh cotes Manor grensde
onmiddellijk aan het land van Squire Da
neholme, dat rijk aan allerlei soort wild
wasde adel van d« heide bleef evenmin in
gebrekp als het eenvoudiger volk, als er nu
en dan-van een middernachtelijk avontuur
te genieten viel; het zat hun in het bloed.
die hartstocht, welke boer pn pachter en
edelman in pen bond van kameraadschap»,
vereenigde.
God. wat komt dat alles weer bij iemand
terug' mompelde Griff. Ik zou vannacht
wel met net en twijn uit willen gaan. Wil-
Ham.
GOIMHE COURANT.
van 35 voor 25 CENT per ons (reuze f(jn).
L. 10e WEG 75 TELEF. 3202.
BIJNA IJEN GEHEÉLEN DAG WARME BOKKING VERKRIJGBAAR.
en keek er een oogenblik naar. Hij dacht
aan de jaren, die verstreken waren tusschén
toen en nu, en aaij de ontdekking, die hij
gisteren had gedaan, omtrent de wijzb,
waarop men hier over hem dacht. En hij
verlangde er naar weer op goeden voet met
hei} te komen -, hij wenschtie, dat zij de ge
dachte van zich af zouden zetten, dat jaïj
„belooverd” vftis t
Het land ginds te Lostwithens Wordt
elk jaar beter. William, zei hij, zijn onuiU
gesproken gedachten volgend. Het loont de
moeite ruimschoots en ik heb het bewerkt.
Men behoeft hu juist niet krankzinnig te
zijn om’ zulk soort u^rk te beginnen en je
doet goed dit aan do wijze lieden van Ling
Crag‘te vertellen
Wel, mijnlMM u ziet er prachtig uit
u bent dikidflgeworden en uw huid is
gebruind il^^eloof stellig dat werken
goed voor u is Komt u binnen en drink
pen gl^s rum op onr^ oude vriendschap.
Grtff gaf toe. Hij gevoelde bijzonder
opgewekt, als een knasp. die zijn vacantie
gaat veaieten. Gedurende vijf jaar had hij
den vloer van een herberg niet betreden
en tocih,. toen hij eenmaal binnen zat met
