KERSENTIJD
lij ie Kampioen koopsn is geld-sparen
GROOTE
UITVERKOOP
m
fTEIN
i iiiii
uit
Het Heerenhuis
D. A. v. Yperen „Het Lingeriehuis'
De Reeuwijksche en
Sluip wijksche Plassen
Knipt
ditaar
De Kleine Betuwe"
Foto-Wedstrijd
Oosthaven 23 - "-Gouda
DUIZENDEN
ZATERDAG
15 JULI
VACAMTE AAHBIEDIH&
REGENMANTELS
Vopr Waddinxvieen
Voor Reeuwijk
GOUDSCHE COURANT - ZATERDAG 15 JULI 1933 - TWEEDE BLAD
Notaris G. W. Nagtglas Boo
l Een Huis
2. Een Huis
Wia de laatste Kuikens
A. vin Hansen vin Uitingen
G. A. B. Bantzinger
15 pCt. Korting
10 pCt. Kprting
D. 6. VAN VREUMINGEN
Voor de reis
Kleiweg 54 Gouda
REEUW1JKSCHE PLASSEN
VERHOOGT DAT GENOT
Dr. A. SCHEYGROND
PRIJS f 0.50
Van dezen tweeden druk zijn
nog slechts enkele exemplaren
beschikbaar.
De derde druk gaat weldra
ter perse.
van alle zomermantels en japonnen
Nogmaals verlaagde prijzen
BOOTTOCHT
-►HAASTIGE SP0E0 IS THANS GOED I
WILT GIJ TELEURSTELLING VOORKOMEN
ZES BOUW-LOTERIJEN VOOR i.DE J00DSCHE INVALIDE'
Wie wil in de omgeving ff
van Gouda verkoopen
HUIS - AAN - HUIS WEEKBLADEN
Weekblad voor Waddinxveen
Weekblad Voor Reeuwijk
DEP
Brieven uit de Hofstad.
Notafissen J. DRAPERS, te Uapelle
8. d. IJssel en G. W. NAGTGLAS
BOOT, te Geuda, zullen op
MAANDAG 111 JULI 1933, des avonds
om 8 uur, in Hotel „DE ZALM",
te GOUDA,
PUBLIEK VERKOOPEN:
met erf en tuin, gelegen te Gouda aan
den vdn Itersonlaan, no< 30, groot
1 Are, 83 c.Are.
In gebruik bij den eigenaar.
Bezichtiging de drie laatste werk
dagen voor den verkoop en op den dag
der verkooping van 1012 en 24
uur.
Aanvaarding dadelijk na de gun
ning.
Betaling der kooppenningen 1 Sep
tember 1933 met 5 rente sedert de
gunning.
Nadere inlichtingen ten khntore
van genoemde notarissen.
te GOUDA,
zal op MAANDAG 31 JULI 1933, des
avonds om half acht, in Hotel „DE
ZALM", aan de Markt aldaar,
PUBLIEK VERKOOPEN:
met erf en tuin, gelegen onder de ge
meente Reeuwijk aan den Bodegraaf-
schen Straatveeg (Zoutmansweg)
plaatselijk gemerkt H 147, groot 10
Are 85 e.A?
In gebruik bij den eigenaar.
met erf en gedeelte weg, gelegen on*
der de gemeende Reeuwijk aan den
's-Gravenbroeksckigweg, plaatselijk
gemerkt H 155, groot 1 Are, 20 c.A.
Verhuurd voor 18.per maand,
bezichtiging de drie laatste werk
dagen voor den verkoop en op den
dafj der verkoop van 1012 en 24
uur.
■Betaling der kooppenningen 1 Sep
tember 1933.
Inlichtingen ten kantore van den
notaris.
nog heden, Zaterdag,
Dinsdag 18 Juli;-
Vrijdag ZlLJuIi,
Maandag 7 Augustus
WIT en PATRIJS LEGHORN
a 15 cent per stuk
13.— per honderd
Lethmaetstraat 35 - GOUDA.
MARKT 18 - TELEF. 3298.
Van ZATERDAG 15 JULI
tan. ZATERDAG 29 JULI
op alle Heerenhoeden, Pyama's
en Badcostuums.
op alle andere artikelen behalve
Mey's boorden.
ALLEEN" bij de Firma
WIJDSTRAAT 20,
de beroemde merken
SPANERA GOODWILL
WHITE ASH
GOUDEN MEDAILLE
GOUDEN STANDAARD
Zéér bijzonder fabrikaat.
KOOPHANDELTABAK
100 qualiteit.
GOUDSCHE SPRITS
22 cent per ons
GOUDSCHE SIROOPWAFELEN
5 cent per stuk
In
Op ZONDAG 16 JULI 1933 zal onze bekende vliegenier, de Heer
SCHMIDT CRANS, Chef van de Nat, Luchtvaartschool te Rotterdam,
met zijn vliegtuig het door de verkeerde windrichting op 9 Juli 1.1.
uitgestelde bezoek brengen aan „DE KLEINE BETUWE", alwaar hij
kersen komt eten.
Op uitnoodiging van den Heer SCHMIDT CRANS zal de onder
nemer vanuit Rotterdam naar Haastrecht de vliegtocht meemaken.
LANDING 3.15 UUR NtM.
op het weiland van Gebrs. KOOLWIJK in Boven-Haastrecht, in de
nabijheid van „DE KLEINE BETUWE", waai' gelegenheid is het
landen en opstijgen van dichtbij te aanschouwen tegen vergoeding
van 10 cent per persoon.
Bij gunstig weer heeft de Heer SCHMIDT CRANS toegezegd de
teleurstelling van 9 Juli extra te zullen goedmaken.
Echter bij krachtige Westelijke of Oostelijke wind kan onmogelijk
geland worden.
Ook de voor 9 Juli aangekondigde
zal dan plaats hebben, waarvan inzendingen voor Donderdag 20 Juli
zullen plaats hebben.
TELEF. 19.
De Ondernemer:
WL KOMPIER
WAAROM?
OMDAT men bij DE KAMPIOEN alles 1ste KLAS KWALITEIT
krijgt tegen den MEEST LAAGSTEN PRIJS.
RIJWIELEN RADIO en ONDERDEELEN IJZERWAREN-
TUINGEREEDSCHAP, WRINGERS en HUISVLIJTARTIKELEN
ELECTRA zoowel sterk- als zwakstroom MATERIALEN
ZIJDEN SALONKAPPEN vanaf 3.35
SALONKRONEN vanaf ƒ8.65 KELKJES vanaf 0.19
KEUKENKAPJES vanaf 59 ct.
Elke kooper van minstens 2.!>0 een fraai schilderstuk CADEAU
V ALLEN NAAR DE KAMPIOEN,
WIJ ZIJN NOG GOEDKOOPER.
ENGROS -
TELEF, 2459
EN DETAIL.
Het aanbevolen adres v&or buikbanden en corsetten
Levering voor alle ziekenfondsen
bezoeken elk jaar de
en brengen daar uren vol genot door.
door U te laten voorlichten door het uit
stekend beoordeelde fraai uitgevoerde
werkje
door
TWEEDE herziene druk; geïllustreerd met
26 afbeeldingen naar foto's en penteeke-
ningen, benevens een duidelijke KAART
van het plassengebied.
Verkrijgbaar in eiken boekhandel en bij de Uitgevers
A. BRINKMAN ZOON Markt 31 GOUDA.
BEGINT ONZE
FALCON. GUMMI, SATIN, TWEED, GABARDINE, LODEN, enz.
uitsluitend prima kwaliteiten, zeer lage prijzen.
(ookjin blauw en zwart)
NEDERLANDSCHE HEISVEREENIG1NG AFDEELING GOUD
Op ZONDAG 23 JULI a.s, naai' de Ibasemer- en Kagermeren ter gelegi
heid van de Kaagweek, met de groots Salonboot Vooruitgang II,
Kaarten bij voorverkoop tot 19 Juli voor leden 0.75, voor 'niet-led
1.daarna 1.voor leden, 1.25 voor niet-leden.
Kaartverkoop b« de heeren J. H. KROM, Wjjdstraat 29 en HOOGEVEE
Kattensingel. Een goed;stiüjkje zal aan boord aanwezig zi
Zendt dan ndg heden onderstaand bestelbiljet
ingevuld terugi of stort het bedrag van het door
U gewenschte tuin till loten van de
OP POSTGIRO 1 O 2 6 O
U weetvhet
tra«l« H a|r »ln huizpn
gelegen op de beste standen te AMSTERDAM, DEN HAAG,
ARNHEM en MAASTRICHT. v.
Zei Lux* Ford Auto's
Zes maal Ouixsnd Prl|zen
LOTEN Ajf 2 SO
Verkrijgbaar bij „DE JOODSCHE INVALIDE", Nw. Achtergr. 98,
Amsterdam. Postgiro 10260 en te GOUDA bfj A. MOGENDORFF,
Krugerlaan 45Mevr. POLAK, Markt 25elke Stationsboekhandel en
div. depots in den lande. t
IEDERE LOTERIJ! 24.000 LOTEN.
(Goedg. door den Min. v. Just) d.d. 16 Nov. '32 No. 944).
Trekkingslijsten zijn na de trekkingen door het geheele land
gratis verkrijgbaar.
BESTELBILJET.
Aan „De ^oodsche Iiwalide", Nw. Achtergr. 98, Amsterdam.
Verzoeke my te zendan lot(en) a ƒ2.60.
Het bedrag gelief e U by gaand aan te treffen.
Het bedrag zend ik U na ontvangst der loten per
giro
toe.
(Handteekening):
Naam:
Adres:
Doorhalen wat iniet verlangd wordt.
Die adverteere in onze
1ST 'T KOST WEINIG 'T GEEFT VEEL1 "^5J
7600 inwoners is het HET
Verschjjnt eiken VRIJDAG.
4500 inwoners is het HJ3T
Verschijnt eiken WOENSDAG,
die de adverteerders de grootst mogelijke publiciteit
verschaffen, ze komen in elk huisgezin.
Geen enkele reclame geeft betere resultaten,
ï-y Zend Uwe advertentiën uiterlijk DINSDAG in
aan het Bureau:
MARKT 31 GOUDA TEL. 2745.
VAM
Houtsnede van P. L. Scholten.
BESCHRIJVING VAN DE VIJF GLASVENSTERS,
DIE NIET VOORLOOP1G IN DE LlBRYE WAREN ^GEPLAATST.
I.
JEZUS MET DE DOORNENKROON.
Mattheus XXVII, vs. 27—30.
Markus XV, vs. 1619.
Lukas XXIII, vs. 25.
Joannes XIX, vs. 23.
Dit glasvenster is gedateerd Anno 1556.
Hier volgt een samenvatting van dat deel van de Passie des Heeren, waarin
de vier Evangelisten beschrijven de geeseling en de doornenkroning; deze twee
tafereelen uit het Lijden immers zijn moeilijk te scheiden:
Pilatus nu, willende de schare genoeg doen, heeft hun Baipbbas losgelaten,
en gaf Jezus over, als hy Hem gegeeseld had, om gekruisigd te worden. En de
krijgsknechten leidden Hem binnen in de zaal welke is het rechthuis en riepen
de gansche bende by een. En als zy Hem ontkleed hadden, deden zy Hem eenen
purperen mantel om; en eene kroon van doornen gevlochten hebbende, zetten
zij die op Zyn hoofd en een rietstok in Zyn rechterhand en vallende op hunne
knieën voor Hem, bespotten en aanbaden zy Hem, zeggende: Wees gegroet, Gy
Koning der Joden!
En pp Hem gespogen hebbende, namen zij den rietstok en sloegen op Zijn
Wij moeten ons de ontwikkeling van deze gebeurtenissen als volgt voorstellen:
Nadat Pilatus zijn handen in het waterbekken had gewassch^n, sprak hij voor
het volk, uitsprekend voor de vierde maal de onschuld van Jezus: Ik ben onschuldig
aan het bloed van dezen rechtvaardige, ziet gij toe. 't Volk antwoordde: Zijn
bloed kome over ons en onze kinderen. Toen besloot hij hun verlangen in tc
willigen en liet Barabbas vrij. Jezus beval hij te geeselen. De geeseling ging
volgens het Romeinsche recht aan den kruisdood vooraf; zonder formeel dit vonnis
uit te spreken, verwees Pilatus Jezus dus tot den dood. De geeseling geschiedde
volgens de Romeinsche zede niet binnen 't rechthuis, maar op een openbare plaats,
vóór dat rechthuis, voor.den rechterstoel van Pilatus, op een steenen verhevenheid,
die ingiet Hebreeuwsch wordt aangeduid met het woord Gabbatha. Daarna voerden
de soldaten Jezus naar binnen, zetten.Hem de doornenkroon op het hoofd en
wierpen Hem den purperen mantel om de schouders. Dit kleed was een gewonen
scharlaken soldatenmantel, die reikte tot de knie, welks slippen op de borst of ter
rechterzijde tezamen bevestigd werden. De doprnènkroon is het zegeteeken, dat
aanduidt, dat de vloek, die God eens over 3e wereld uitsprak, is weggenomen;
zij herinnert aan het in de plaats tredende offer dat Abraham in de doornheg
vond ,en aan het brandende braambosch, waarin God Mo2eS opdroeg, Zijn volk
te verlossen.
Het giasvenster toontjms het inwendige van het rechthuis of pretorium, een
gebouw opgetrokken in lïe typische stijl van de Renaissance. De architraaf met
het fries wordt door zuilen geschraagd, die rusten op een vloer, waarvan de
tegels afwisselend goud en wit zijn gekleurd. Deze zaal is aan de achterzijde niet
gesloten, een wijd verschiet, dat zeer fijn is aangegeyen, is zichtbaar. Aan het
einde der galerij bevinden zich eenige koutende krijgsknechten en ook elders
bespeuren wij hen.
Op den voorgrond links is Christus gezeten, geblinddoekt; een paarsche spot
mantel is achter zijn bloot, bebloed iijf weggeslagen. Hij rust op een steen; een
witte doek ligt om zijn lendenen; zijn beenen heeft Hij gekruist.
Een tweetal soldaten, waarvan de eene de borst heeft ontbloot, de andere een
blauw buis draagt, duwt met een stok de doornenkroon in het hoofd van den
Heiland. De tweede, .met den baard en de gouden muts, heeft in de opgeheven
rechterhand een tweede stok, waaraan een lederen riem is bevestigd.
In de rechter glashelft wijst een krijgsknecht met een veertje op (ten hoed op
Jezus; een tweede soldaat ligt op één knie; Hem bespottend, schuift hij een riet
tusschen Zijn handen. Een overste, een oostersche muts, een tulband, op het
hoofd, gehuld in een gouden tabbaard, gekleed in een blauwe buis, paarsche broek
en kousen, ziet toe.
In dit glasvenster treft ons in het bijzonder dat de schilder het moment niet
als dramatisch uitbeeldt; de schoone zaal met haar pittoresk verschiet, de kleeding
van de figuren, de compositie van het tafereel bekoorden hem meer, dan de
eigenlijke handeling.
Onder de voorstelling is de schenker van het glas geknield geplaatst aan een
tafel, eert in het zwart gekleede eerbiedwaardige man met een witten baard,
dragend een witte Spaanrche kraag om den hals, achter hem zijn vrouw en eenige
huisgenooten. £)it\is Dfrk Corneliszoon van Reinegom, Heer van St. Hubrecht^
geregt en Snijdelaljjfcf rentmeester der domeinen des Konings van Spanje over
het kwartier van ter Goude en kolonel der schutterij.
Het glasvenster is bekroond met het wapen van den schenker en toont een
spreuk:
„Riens sans emuer".
Nog staat in het glas geschreven:
„Gegeven van Dire cornelis Rentemeester coent Majesteyls van 't quartier van
der Goude."
JEZUS AAN HET VOLK VERTOOND.
Joannes XIX, vs. 416.
Dit glasvenster is geeneens Anno 1556 gedateerd.
Hier volgt een samenvatting van het deel van de Passie des Heeren, waarin
de Evangelisten Joannes, Markus en Mattheus beschrijven die episode uit het
Lijden, die aan het kruisdragen van Jezus voorafgaat:
Pilatus trad dit het rechthuis en sprak tot de Joden: Ziet, ik voer Hem tot
u, opdat gy zult weten, dat ik geen schuld in Hem vind.
Jezus dan kwam buiten, met de doornenkroon op den purperen mantel.
En Pilatus sprak tot hen: Ziet, den mensch! Toen de Opperpriesters en hunne
dienaren Hem zagen, riepen zy: Kruisigt Hem, kruisigt Hem! Pilatus zeide tot
hen: Neemt gyjieden Hem en kruisigt Hem, want ik vind geen schuld in Hem.
De Joden antwoordden: Wy hebben een Wet, en naar onze Wet moet Hy sterven,
want Hy noemt zichzelven Gods Zoon.
Toen Pilatus dit woord hoorde, vreesde hy nog meer. Hy betrad opnieuw het
rechthuis en sprak tot Jezus: Vanwaar zyt Gy? Maar Jezus gaf hem geen
antwoord. Pilatus dan zeide tot Jezus: Spreekt Gy tot my niet? Weet Gy niet,
dat ik macht heb vry te laten? Jezus antwoordde: Gy zoudt geene macht
hebben tegen My, indien het u niet van boven gegeven was, daarom die My
aan u heeft overgeleverd, heeft grooter schuld.
Van toen af zocht Pilatus Hem vry te laten; maar de Joden riepen uit: Indien
,gy .dezen jry laat, zyt gij des Keizers vriend niet, een ieder, die zichzelven
.«.viking noemt, wederstreeft den Keizer.
Toen Pilatus dit woord hoorde, deed hy Jezus naar buiten leiden en zette zich
op den rechterstngy neer, op de plaats die Lithostrotos heet, Gabbatha in het
HebreeuwBch.
Het was nu de dag voor het paaschfeeBt, omstreeks het zesde uur en hij sprak
tot de Joden: Ziet uw Koning! Maar zy riepen: Weg, weg met Hem! Kruisig
Heml Pilatus zeide tot hen: Zal ik uw Koning kruisigen? De Opperpriesters
antwoordden: Wy hebben geen Koning dan Cesar! Toen gaf hy Hem hun over,
opdat HU gekruisigd zou worden. En zy namen Jezus, en leidden Hem weg.
Het glasvenster toont ons de fayade van het rechthuis niet zijn bordes en op
den achtergrond een poortgebouw, dat toegang geeft tot den burcht Antonia
van den landvoogd. De plaats, waar Christus werd getoonc^aan het volk, was
buiten den burcht, aan de stadszijde. De Joden immers betraden het hof van
Pilatus niet; dan zouden zij zich.hebben verontreinigd en niet aan de plechtig
heden van den Sa&lat deel hebben kunnen nemen.
De voorstelling 'van het tafereel is niet geheel verantwoord. Pilatus, die op
den"Sehtergrond in de galerij zichtbaar is, wascht zijn handen in het waterbekken;
een ritueel, dat hij reeds door de doornenRroning had verricht.
In dit glas zien wij een menigte gewapende krijgsknechten en joden, mede
voerend tal van folterwerkuigen, welke menigte tot in het poortgebouw links
dringt, voor het Lithostrotos, waarop Christus met de doornenkroon, den spot
mantel en den rietstpk temidden van eenige soldaten staat. Het lichaam van Jezus
is evenals in het vorige glas donker getint en met kleine wonden bloedig bevlekt.
De verschillende figuren voor het rechthuis zijn in het paarsch, in het blauw, in
het rood en in het goud gekleed. Een edelman in het midden van het glas toont
de typische Spaansche ridderdracht dier dagen. Eenige knaapjes bezien mede het
schouwspel; een hond met een te kleinen kop wendt den snuit af. Als een haantje
in een hok eindelijk, zit achter een getraliede halfboog, een venster in den voor
wand van het bordes, een man met een ruigen baard gevangen; mogelijk is dit
Barabbas, schoon de Joden zijn vrijlating eveneens voor de doornenkroning van
Jezus hadden verkozen.
„Jezus aan het volk vertoond", het „Ecce Homo", het tafereel, dat hier is
afgebeeld, is niet religieus te noemen. De teekening van lichaamsdeelen./'in het
bijzonder die van de onderbeenen, is niet altijd correct, een fout, die zip in de
zeven glasvensters meermalen herhaalt. W
Aan het glas werd toegevoegd een latijnsch vers uit de profetieën va f Isaias:
„Corpus meum dedi percutientibus, et genas meas vellentibus: faciêrn nteam
non averti ab increpantibus et conspuentibus. (in me.)"
dat is:
Mijn lichaam gaf ik aan hen, die mij sloegen en mijnt wangen aan die mijn
baard uitrukten: mijn gelaat keerde ik niet af van die mij scholden en bespuuwden."
Onder de voorstelling is de schenker geknield aan een bidstoel geplaatst.
Vanaf den lezenaar valt een groen kleed tot over den grond; een slapend hondje
en een open boek op een rood Jurssen voltooien de decoratie.
Deze schenker is .Nicolaas Ruijsch, kanunnik en thesaurier van St. Salvator te
Utrecht. Het St. Salvators Kapittel of Oud-Munster was een zeer eerbiedwaardig
college, dat reeds in de vroege Middeleeuwen bestond en dat Paus Adriaan VI
telde onder zijn proosten (1514).
Het aloude recht der Utrechtsche kapittels, een Weuwen kerkvoogd te kiezen,
hadden deze colleges echter reeds onder Hendrik van Beyeren moeten afstaan.
Het recht van benoeming kwam uitsluitend aan den vorst onder het voorbehoud
der pauselijke institutie. p
Nicolaas Ruijsch vindt men elders in de Sint Jan afgebeeld met zijn confraters,
dertien in getal, in het Twaalfde glas: De geboorte van Jezus te Bethlehem,
geschilderd door Wouter Crabeth. Kramm teekent bij de beschrijving van dit glas
aan: „ln het jaar 1564 waren die kanonniken dertien in getal, vroeger waren
er zes en twintig, doch de helft werd naar Deventer verplaatst, om aldaar met
het oprigten van een nieuw Bisdom, een nieuw kapittel in St. Lebuines hoofdkerk
te stichten." Zooais bekend werden de bisdommen in de Nederlanden gesplitst in
1559, toen den 12en Mei Paus Paulus IV de betreffende bulle onderteekende.
Het Stichtsche geslacht Ruijsch telde reeds in de 15e eeuw een raad van Utrecht
onder zijne lede»: Dirk'Ruijsch in 1402; in tateren - tijd- voeren zij een ardelijke
titel: Jonker Pieter Ruijsch, burgemeester in het jadr 1585; Jonkheer Frederik
Ruijsch, Eerste burgemeester en schout in 1643; nog staat vermeid, dat Hendrik
Ruijsch, geboren te Amersfoort, een geleerd edelman was. Ridder Ruijsch van de
orde van Jeruzalem, kommandeur te Ingen, heeft aan de St. Joriskerk van zijn
geboorte stad een groot glasvenster geschonken, waarin zijn conterfeitsel is
geschilderd.
Aan het glas van kanunnik Ruijsch werd zijn wapen toegevoegd en ter gedach
tenis stdat naast zijn afbeeldsel geschreven:
Dominus Nicolaus Ruysch canonicus et thesaurarius Eccle. sancti Saluatoris
traictensis posuit."
dat is:
„De Héér Nicolaus Ruijsch, Kanunnik en Thesarier van de kerk van den
Heiligen Verlosser te Utrecht, heeft (dit glas) geplaatst."
JEZUS VERRIJZENIS UIT HET GRAF.
Mattheus XXVIII, vs. 1—4.
Markus XVI, vs. 13.
Lukas XXIV, vs. 1.
Joannes XX, vs. 1.
Dit glasvenster is niet gedateerd.
Hier volgt een samenvatting naar de berichten van de vier Evangelisten:
En als de Sabbat voorby gegaan was, hadden Maria Magdalena, Maria, de
moeder van Jacobus, en Salome welriekende kruiden gekocht om Hem te zalven.
En op den eersten dag der week, zeer vroeg in den morgenstond, gingen zy
naar het graf, dragende de specerijen, die zy bereidden. En zie, er geschiedde
een hevige aardbeving want een engel des Heeren, nederdalende uit den hemel,
trad toe, wierp den steen af van de deur en zette zich op den steen. En zijn
gezicht schitterde als het weerlicht en zyn kleed was wit als sneeuw. En uit
vrees voor hem verschrikten de wachters en werden als dooden.
Het glasvenster stelt voor de Verrijzenis van Christus bij'het eerste dagen van
het licht, misschien nog in het laatste uur van den nanacht. De Evangelist meldt
niet, of de soldaten Romeinsche krijgslieden of Joodsche knechten van de
tempelwacht, dat weet men niet den verrezen Heiland zagen, noch verhaalt
Mattheus ,of de steen, dien de pharizeeërs hadden verzegeld, door den engel was
weggewenteld vóór d^,Verrijzenis van Christus.
Hier links in het gla"s verrijst Jezus met een rooden mantel om de schouders,
een doek om de lendenen, houdend in de linkerhand een gouden staf, waaraan
een wimpel, plooiend in den wind, een rood kruis in een witte vaan, een wuivende
banier in den blauwen morgenhemel. Een krans van gouden, glorieuze stralen
verlicht het hoofd van Christus en de krijgsknechten in gouden kurassen wenden
de gezichten af, of schutten zich met hunne schiklen; slechts een engel, gezeten
in de deur van het open graf, richt zijn gelaat naar den Verrezene. Rechts is
een vergezicht naar de stad Jeruzalem. Op den weg naderen de vrouwen den
tuin vn Joseph van Arimathea, waarin het graf, uitgehouwen in de rots, zich
bevindt.
Onder de voorstelling is de schenker geknield geplaatst. Heer Robert Jansz.
heft het gezicht opwaarts. Nog staat in het glas geschreven het vers:
„Deus Jhesum suscitavit."
„God heeft Jezus gewekt."
en de naam en de titel van den schenker:
„Pater Robert Johis, rector conventus D. Margareie in Oouda, priorqiw Jut jus
collegii decimus."
dat is:
.fater Robert Jankz., overste van het klooster van St Margrietde tiende prior
van die gemeenschap."
Zijn wapen bevindt zich eveneens in het glas.
VIGILIE SINT JAN 1933.
W. A. F. X. HOFFMAN.
MCLXXXV.
De aanwas dep bevolking gaat
achteruit.
Tal van verschynselen beginnen nu wel
zoo duidelyk aan het licht te komen, dat
men begrypt de bakens te moeten verzetten.
Geleidelyk gaat nu de aanwas der bevolking
achteruit, vooral zich uitend in de vermin
derde vestiging, die haast het cyfer van
vertrek nadert, in de maand April, de laat
ste waarover de gegevens gepubliceerd zyn
over de groei slechts 326 zielen, waarvan
294 als gevolg van méér geboorte dan
sterfte. Nog daalt het geboortecyfer niet
noemenswaard, maar als dit eenmaal ook
zou beginnen te verminderen, zou er heel
spoedig stilstand komen. Dit zou dan onmid-
dellyk zyn terugslag moeten geven op de
bouwny verheid, waarmede het trouwens
toch spaak moet loopen. In die zelfde maand
April zyn er 228 wringen bygekomen, een
cyfer natuurlyk zeer onevenredig aan den
aanwas der bevolking.
Er is nu reeds één wdning voor 3.75 in
woner, een veel te hoog cyfer. Stelt men
het benoodigde op 4 dan zyn er reeds negen
duizend woningen te veel, d. w. z. voldoen
de voor een aanwas van 36 duizend men-
schen, een aantal dat voor vele jaren vol
doende is. Er zyn voorts 47 honderd wonin
gen op dit oogenblik in aanbouw, een bijna
verontrustend getal.
Het is onbegrypelyk dat het mogelijk is
op die wyze maar steeds voort te gaan,
want een financieele debacle kan niet uit-
blyven, En juist in dit bouwbedryf heerscht
nog een groote werkloosheid.
Het andere vraagstuk dat met den dag
zich scherper doet gevoelen is dat van het
verkeer. Het aantal auto's en fietsen neemt
geregeld toe, dank zy vooral de mooie we
gen en den slechten tramdienst. Er loopen
n\i al byna duizend taxi's in den Haag en
zy concurreeren steeds scherper, zelfs tegen
het massa-vervoer-instrument de tram, die
in tegenstelling met de particuliere vervoer
middelen zyn tarieven aanzienlyk heeft ver
hoogd en zijn diensten verminderd. Ook hier
zyn wy een debacle naby en geen kunst
matige afweer der concurrenten kan meer
baat brengen. De daling van het tramver-
voer is weliswaar vóór de tariefsverhoogin^
al begonnen, n.l. in liet midden van 1930,
maar zy is dojja; die verhooging zeer ver
sneld. Of de bewegelykheid der Hagenaars
dan afneemt? Waarschyniyk niet, maar de
fiets en de auto nemen de functies van het
vervoer ov^r èn er wordt meer gewandeld.
Statistieken zijn erg fraai, maar op vele
vragen geven zy geen antwoord. Zy, die
dagelyks met de passagiers omgaan, hoo-
ren dikwyls meer details. En zoo weten de
conducteurs van de tram te vertellen, dat
zeer vele van hun „klanten" die vroeger
nog een tweede trammetje pakten, om op
die manier dichter by huis te komen, dat
tweede ritje nalaten en het eindje gaan
wandelen. Weliswaar zijn z.g. overstapjes
verkry'gbaar, maar ook die zyn te duur.
Het tekort op de tramdienst is voor 1933
op een half miljioen geschat, doch het valt
te vreezen dat het nog wel hooger zal zyn.
Hier is dus een totale herziening dringend
noodig, de gemeente draait voor
deel dea? tieten van 't gemengde bedryf op.
- f /Een nieuw uitbreidingsplan.
HoeWMN# uitbreiding onzer stad voor het
oogenblp geen haast heeft, heeft men zich
toch eeins warm gemaakt over het stede-
bouwkundige vraagstuk. Al gaat de roep uit
dat onze stad zoo fraai is aangelegd, toch
heeft die aanleg heel wat gebreken. Voor-
namelyk is dit een gevolg hiervan dat men
nogs'altyd den opzet te weinig heeft be
rekend op de enorme verkeersvermeerde-
ring. Alle breede straten en lanen loopen
dood; telkens krygt de ontwerper een be
vlieging van knusheid in zyn bouwplan, dat
op papier o zoo aardig lykt, maar in de
praktijk hinderlijk is. Het is in de nieuwste
wyken een warwinkel van straatjes en plein
tjes, waarin een vreemdeling nooit den weg
kan vinden. Zelfs de meest ervaren chauf
feur zit er mee te tobben.
Er zit geen groote lyn in den aaleg. Men
zou byvoorbeeld vele breede wegen naar de
zee verwachten. Die zyn er, maar zy ein
digen aan den anderen kant in nauwe druk
ke straten. Van den Rotterdamschen weg
mocht men om den Haag heen wegen ver
langen die recht-toe naar diverse wyken
gingen. Het ïy'kt er niet op. In alle wegen
zitten rare kronkels, zoodat men wel ter
dege op de hoogte moet zijn om er uit te
komen.
Er komt nu een soort stedebouwkundige
dictator, maar die functionnaris heeft al
jaren lang met het aanleggen zich bezig
gehouden, zoodat wy moeten vreezen dat
het op dien voet voortgaan zal. De Bond
van Nederlandsche architecten heeft ernstig
geklaagd over het gemis aan architectonisch
beleid, maar die bond wil niet met andere
"bonden samenwerken om tot een soort com
missie te komen die advies uitbrengt. Die
Bond erkent geen anderen als zyn gelyke
en men wil als overheid alle vereenigingen
op dit gebied te vriend houden. Er zal nu
een nieuw uitbreidingsplan worden gemaakt
en dus is er weer heel wat discussie te wach
ten, want dergelijke plannen gelukken nooit.
Dan hangt er altyd nog een z.g. streek
plan in de lucht dat de Verbinding van den
Haag Rotterdam met als contactpunt
Hoek vin'jlolland zal trachten tdt stand
te brengfttpEr is dus genoeg groot werk te
doen, dat Helaas ook bedorven £an worden,
als men het oude systeem Van allerle'
knusse kronkellaantjes, pleintjes en hofjes
weer gaat toepassen. Het verkeer zal nog
toenemen. Eerste eisch is korte verbindin
gen, opdat het niet belemmerd zy.
Niet zonder angst zien wy het nieuwe
plan tegemoet. Gelukkig dat het niet vlug
zal gaan en dat hier de tijd niet dringt.
Praten er over doet men altyd graag heel
veel. o HAGENAAR.
