i WAT U ZOEKT hebben wij ZIJDEN POLOHEHID Frans van Camp Fl. B. II WI1DSTRAAT 41 Het volmaakte ONZE OPRUIMING umm m Een Regentendagboek uit de 18e eeuw. Medisch Praatje Damrubriek. i m m, i a_ m mjÊLÉ éj wrm I Sluit prachtig, staat véél mooier, kan steeds gedragen worden In de mooiste kleuren bij de bekende IYoor LIPS' Brandkasten en Slotenfabriek I (HET H,S®M-vThTe JOODSCHE INVALIDE U Nw. ACHTERGR. 98, AMSTERDAM) v"Tfc® t0" Veilige en Economische ..vergadering met- d Hr Speelman Bnr- legging van Uw Kas- en Spaargelden. 1 "lerneeateI, Hoeve Adjttnct Brandwyk i xLvn. „5 January 1773 In 't harthuya tref- „felyk onthaalt Dit was de jaarlyksche maaltyd, die op - <ion avond vóór Driekoningen aan de Goud sche hoogwaardigheidabekleeders op kosten v.in de stad werd aangeboden. „12 January Gereyst na de Dagvaart „met den Heer Burgemeester van der „Hoeve Adjunct W v d Hpeve en Raad „Pensionaria .Mr G v Brandwyck Oom van der Hoeve en zyn naar hem vernoemde, neef gingen tezamen als afge vaardigden van Gouda naar de zitting van dc Staten van Holland en West-Friesland in den Haag. „19 Mey vroedschap „Burgemeesters geven kennis dat de „Jfffreuw de Gast haar affscheit ge draagt hebbe als Mademoiselle met 1 „November 1773, versoeke authorisatie „(machtiging) om na andere om te zien, „btö provisie (voorloopig) geaccordeerd „toegestaan) by incompletie (in een on voltallige vergadering) Uit het vroedschapsboek blijkt, dat Ma- Ha Johanna en Elisabeth de Gast „waar nemende het Fransche Jufferschool binnen defso Stad, hadden versogt haar dimlssie (optslag) en ontslag met le November dee- ses Jaars". üooals uit de benaming „Mademoiselle" blykt, was het in den tyd van de Republiek geVrtik om het personeel van de zooge naamde Fransche scholen de Fransche titu latuur te geven. Dit gebruik is misschien feèfcSe nu nog niet geheel uitgestorven. Vóór ongeveer twintig jaar werd bijvoorbeeld in filburg het hoofd van een M.U.L.O. school nqg met „monsieur" aangesproken. en 7 July Ge viert het Laken dra aiers byeenkomst tusBchen de 10 groote „pteeden om te verhandelen tot nut 'van „die faibriek (dat bedryf), zynde om de „4 Jaaren in ieder Stad dus om de 40 „Jfoare; werdende door de Stad 2 dagen „Jffoper (stevig) getracteerd de eerste ,4kg in vleesch en 2e dag in Vis van Dord Niemand Haerlem Delft Leyden Amsterdam Gouda Claes van Mechelen en Jan Justus van Weede Rotterdam Alkmaar Enkhuyse Hoorn „En wegens de regeering daar pre- „sent geweest Mr Alb v d Burch Presi- ydflnt Burgemeester Mr N Teyssen W 0 d Ho<yfe Mr C N Plemper van Bree ,31r H v Eyck Mr B Jongkint adv: H v Eyck, Jan van der Burch en Alb: v d Burch Reeds in de maand Juli van het jaar 1637 .vraren de dekens en hoofdlieden van de iakenbereidersgilden van Amsterdam, Delft, ÜQUtJa, Hnarlem, Leiden en Rotterdam eem- ge malen bijeengekomen om te beraadslagen over de mogelijkheid om gezamenlijk op te ti eden tegen de arbeiders, die na verbre ding van hun arbeidscontract naar andere steden vertrokken om daar werk te zoeken. Die bijeenkomsten waren zeer waarschijnlijk het direct gevolg geweest van een mislukte vverkstaking onder de „lakenbereydersgas- tep" te Leiden, die twee maanden tevoren had plaats gehad. Een organisatie van de patroons kwam echter nog niet tot stand. In 1638 brak weer een staking uit, nu te Amsterdam. De verschillende ste delijke regeeringen wendden zich daar op tot de Staten van Holland en West- Friesland met het verzoek een pla- kaat, „dienende tot rust ende vrede mits- gaders de laeckeribereyders gasten" uit te vaardigen. De patroons ondersteunden dat verzoek en boden voor het gemak aan de Staten een model van zoo'nplakaat aan. De Staten voldeden aan dat verzoek en een plakaat tegen de „lackenbereyders gasten" kwam tot stand. Hierin werden voorschrif ten gegeven, die by het aannemen van .•reemde arbeiders moesten worden nage komen. Verder werd er in bepaald, dat in geval van muiterij in een van de Holland- sche steden, de overlieden van de andere stedefl daar konden worden bijeengeroepen en dat zij gehouden waren alsdan te ver schijnen. Onder muiterij werd verstaan werkstaking of bedreiging met werkstaking. Hoewel er na de uitvaardiging van dat plakaat nog verschillende loonbewegingen en werkstakingen plaats vondten, werd in geèli van deze gevallen een bijeenkomst .sa de verschillende gilden in de desbetref- reude stad gehouden. Wel werden de vak- genooten in de andere steden gewaarschuwd om de stakers niet in dienst te nemen. Daartoe -werd een lyst van die stakers langs ■le hierboven genoemde steden en Dordrecht, Ukmaar, Hoorn en Enkhuizen gezonden. De groote werkstaking in Leiden in 1643 bracht de patroons nog dichter bij elkaar; de Lsidsche lakenbereiders riepen overeen komstig het plakaat van 1638 de vertegen woordigers van de gilden uit de andere stsdën op orrtéin Leiden te verschijnen. Op die vorgadering kwamen verschillende on derwerpen aan de orde. In de eerste plaats d wijze van het in dienst nemen van ar beiders en in de tweede plaats de loon regeling. Als laatste punt kwam in behan deling een tweejaarlijksche byeenkomst. Er werd besloten, dat telkens om de twee jaar in Jyli een vergadering zou worden ge houden, waarin alle voorkomende kwesties betreffende de lakenbereiding gezamenlijk zouden worden behandeld. De gilden van de verschillende steden zouden ieder op hun beurt de vertegenwoordigers van de andere gilden oproepen. Dit zou geschieden in volg orde van den rang hunner stad. De eerste vergadering zou in 1645 in Dordrecht wor den gehouden. Dit besluit was de grondslag van de be kende bijeenkomsten der Hollandsche laken bereiders en lakenkoopers, of zooals zy ook wel genoemd werden, de „droogscheerders synoden die anderhalve eeuw lang hebben plaats gevonden, tot het jaar 1737 om de twee en daarna tot 1793 om de vier jaar. In de vergadering van 1643 waren Gouda en Enkhuizen niet aanwezig, zy hebben echter wel steeds aan de bijeenkomsten na 1643 deelgenomen. Hoewel de vergaderingen oorspronkelijk m hoofdzaak tegen de arbeiders waren ge richt, hebben zy, nadat de lakennijverheid m het jaar 1672 haar hoogtepunt had over schreden, langzamerhand een geheel ander karakter gekregen. De eigenlijke vakbelan gen kwamen naar voren. En toen tenslotte de industrie was gaan kwijnen, werd op die vergaderingen in hoofdzaak gesproken over de middelen om het bedryf weer op te heffen. In de tweede helft van de acht tiende eeuw hadden die vergaderingen hun beteekenis byna geheel verloren. De dekens en overlieden van Leiden en Delft bijvoor beeld konden niet meer worden beschouwd als de vertegenwoordigers van hun gilden, aangezien de grootste fabrikanten hun la kens niet meer in die steden, maar wegens de lagere loonen in Brabant lieten scheren. Het belang van de geregelde samenkomsten verviel; van de eene fctad na de andere bleven de vertegenwoq|digers weg, hetzij wegens de opheffing van het gilde, hetzij wegens den achteruitgang van de stedelijke industrie. In 1793 is de laatste vergadering gehouden; de organisatie is daarna onge merkt teniet gegaan. Een en ander vindt men uitvoerig be schreven in de „Bescheiden betreffende de pre ciale organisatie der Hoilandsche La- kenoereiders", uitgegeven door Prof. Mr. N. W. Posthumus in de werken gepubliceerd door het Historisch Genootschap, gevestigd te Utrecht. Willem van der Hoeve teekent in zijn dagboek eenigp bijzonderheden aan over de vergadering, die in 1T73 werd gehouden. Het was de zesde en laatste Goudsche bij eenkomst, nadat daaraan vergaderingen in 1656, 1675, 1695, 1715 en 1736 waren voorafgegaan. Zooals steeds werden die feestelijkheden geruimen tyd van te voren voorbereid. Uit het kamerboek van 1773 blykt, dat op „19 Mey 1773 ter kamer (burgemeesterskamer) zyn gecompareert (verschenen) Klaas van Meohelen en jacob justus van Weede Dee- kenen van het Laketlbereiders Gilde binnen deese Stad kennisse gevende dat nadien dit jaar de tourbeurte deezer Stad in viel om- me alhier te houden de vierjaarige vergade ring der Leden van de Lakenbereiderye der tien Groote Steden van Holland en West vriesland, zy reeds, ingeivolge de mondelinge last (opdracht), aan hun, als Gecommjt- teerders (afgevaardigden) door Heeren Bur- gemeesteren gegeven, op de laastgehouden Vergadering te Amsterdam [in 1769] de respective Leden tegens dit jaar tot het bywoonen der vergadering alhier hadden ge- inviteert". De „deekenen" verzochten „wij ders (bovendien) permissie te mogen heb ben omme de voorszegde vergadering vol gens gewoonte te beschrijven (byeen te roepen), mitsgaders te mogen wee ten de tyd wanneer en de plaats binnen deese Stad alwaar Haar Edele Groot Achtbare zouden goedvinden dat de meergenoemde Vergade ring wierde gehouden. „Haar Edele Groot Achtbare" vonden goed en verstonden aan de „voornoemde Deekenen te permitteeren de voorszegde vergadering van de Laken- bereidinge te beschryven tegens den 6 July eerstkomende in St. joris Doelen binnen deese Stad". Verder wezen zy Mr.^ Hubert van Eyck, een van de drie stadssecretaris sen, aan „tot het assisteeren by de besoig- nes (werkzaamheden) der gemelde verga dering, als meede omme tot het houden van de zelve het nodige te doen in gereedheyd brengen, gelyk omme te bezorgen (zorgen voor) de Maaltyden, welke aan de Leden der meergemelde Vergadering als gewoon- lyk zullen wórden gegeven". Zooals men ziet, speelden de „Maaltijden" reeds vooy de vergadering een belangrijke rol. In het „Stadsregistêr" vindt men een „Memorie weegens de vierjarige vergade ring der Leeden van de Lakenbereideryen" en een „Verbaal (verslag) van 't Geresol veerde *op de Vergadering (hetgeen op die vergadering was besloten)". In die „Memo rie" vindt men nauwkeurig verhaald, wat aan de vergadering zelf is voorafgegaan^ Daaruit blijkt, dat de secretaris van Eyclf had „doen maken en beraamt de plans v«ii de twee maaltijden, waar op de Gecommit- teerdens (afgevaardigden) tot de meerge melde Vergadering zouden worden vergast, na alvorens dezelve plans ter kamer van Heeren Burgemeesteren vertoond te heb ben". Dat de burgemeesters inzage van die „plans" wilden hebben sprak vanzelf. Ver- schillende Goudsche overheidspersonen zou den immers aan den maaltyd deelnemen en het zou zonde en jammer zyn geweest, wan neer spijzen zouden worden opgediend,- die niet naar hun smaak waren. De secretaris van Eyck bestemde de „Groote Agterkamer in Stads Doelen tot vergaderkamer". In die kamer werd „ge steld een Lange tafel overdekt met een groen Laken kleed, beide gemaakt en ge bruikt by gelegenheid van het Fransche I belegging van Uw Kas- en Spaargelden. 1 j Spaarbank 8 GEMEENTE Giro-, Stortings-) 2.52 en Ophaaldienst, GOUWE 2 - GOUDA. -t SynoduB in den Jaere 1772". Om de tafel kwamt^ 22 stoelen, waarvan „een aèn het einde Jly de schoorsteen met een Kussen om te diefen voor den praeses des Vergade ring". Voor iedere stoel werd op de tafels gelegd een vel papier en een pen „gelijk ook daar op zyn gesteld vyf Inktkokers en vier zandbakjes, die daer toe van het Stadhuyi genomen waren". Voor het houden van de maaltijden werd de „Krygsraadkamer" in gereedheid gebracht. Op den heugelyken „dingsdag den 6 July 1773" werd de „Secretaris van Eyck des morgens ten half negen Uuren door d< Oudsten Clercq ter Secretarye verseld van een Stads Bode van desselfs huys afge haald". Mr. van Eyck begaf zich daarna naar de „voorgemelde Groote agterkamer", alwaar de afgevaardigden reeds byeen wa ren gekomen. Hy nam vervofgens, „nadat de klok negen Uuren was geslagen Zyn plaats op de Stoel met het Kussen aan het hoger einde van de Tafel als Preeses der Verga dering aan de Linker Zyde naast Zig heb bende den voornoemden Clercq ter Secreta rye". Vervolgens namen de afgevaardigden aan de rechterhand van de secretaris plaats volgens den rang van de stad. Er werd al- leen voor Gouda op dezen regel inbreuk ge maakt; de Goudsche afgevaardigden kwa men ditmaal eerst. Daarna werden de ge loofsbrieven van d.e afgevaardigden en de notulen van de voorgaande vergadering in Amsterdam voorgelezen en kwam de agen da aan de orde. De eigenlijke vergadering was snel beëindigd, want in de „Memorie'! staat vermeld, dat de „vergadering tot des anderen daags 's morgens ten tien Uuren is gescheyden, na dat de Leeden alvorens door den Secretaris van Eyck van Weegens Heeren Burgemeesteren tegens half drie Uuren in den Doelen ter Maaltyd waren genodigt". Tot het „bywoonen der Maal tyden waren uit Burgemeesterskamer ge- committeert (afgevaardigd) de Heeren Mr Aelbrecht van der Burch en de gemelde Se cretaris van Eyck, welke Heeren dan ook aldaar de Honneurs weegens de Stad hebben waargenomen, wordende bediend door vier Bodens". De „Clercq" had na het „Scheid* van de Vergadering" de notulen gemaakt; „het Origineel Compromis (de eigenlijke notulen) op een Zegel van 24 Stuyvers en de Copien authenticq (officiëele afschrif ten) voor de respective Leeden op een Ze gel van 6 Stuyvers". Den volgenden morgen werd de vergadering voortgezet op den zelfden voet als den vorigen dag. Des mid dags was er weer maaltijd en daarbij werd door den Secretaris van Eyck aan de „Ge committeerden^ (afgevaardigden) van ieder Stad een Couie van het Compromis (de r.otulen) ter hjmd gesteld". Waarschijnlijk echter zal de belangstelling voor het menu wel grooter zyn geweest dan voor het „com promis". Het „verbaal (verslag)" van hetgeen in die vergadering was behandeld, laat duide lijk zien, dat het met de lakenbereiding de dood in de pot was. Er werd besloten, dat men zioh zou houden aan hetgeen in Enk huizen in 1749 en in de volgende vergade ringen was afgesproken. Daarvoor was eigenlijk geen vergadering noodig gefeest. Het eenige nieuwe besluit, dat genomen werd, was, dat aan de Oostindische Com pagnie zou worden verzocht, dat de „Lake- nen welke naar Nederlandsch Indien wer den verzonden, zooveel mogelyk van de Fa- bryequen, uit de Steeden van Holland en Westvriesland mogten werden geemployeerd (gebruikt), en geenzints buytenlandsche Lakens". Wat verder werd behandeld, be stond uit formaliteiten. Van Sneer belang evenwel waren de maal tyden,' waaraan beide keeren door onge veer iyf en twintig personen werd deel genomen. In de rekening en verantwoording van den „thesaurier-ontfanger" vindt men om trent de kosten daarvan-de navolgende ver melding: „Betaald den Heere Mr Hubert van Eyck, Secretaris dezer Stad eene Somme van Agthonderd drie en veertig guldens vier Stuivers, om daarmede te voldoen'Cornelis Lunenburg S: Z: Castelein in St. Joris Doelen (ƒ714,, 12„— over verteering ten zynen huize gedaan by de Gecommitteer- dens van de Lakenbereiders uit de respec tive Steden) op den 6e en 7e July 1773, den Heer Dirk Daniel de Kedts Houtman ƒ113,, 4„over geleverde wynen en de vier Stads Bodens voor 't oppassen 16>fmakende te zamen de bovenge melde Somme van 1843,, 4„— op ordonnan tie (volgens bétalingsmandaat) in dato 24e Augustus 1773". Ieder van de deelnemers had dus bij elk van de beide maaltijden voor ongeveer zes- tien gulden opgegeten en opgedronken, De wijnleverancier de Kedts Houtman was zelf lid van de vroedschap. Zooals men weet, mogen gemeenteraadsleden tegeng woordig noch direct noch indirect aan lie gemeente leveren. ,In den tijd van de Repu bliek had men dagrtegen geen bezwaar. Men 'beschouwde toen 'het lidmaatschap van de vroedschap juist als een middel om aan het laatje te komen. ,31 July Stille vroedschap „Burgemeesteren geeven kennis dat zy „op approbatie (onder nadere goedkeu- „ringl hadden beroepen Juffrouw Mee- „gert van Ysaelstein om kostschool voor „Juffrouwen te houden, versogte hier op „approbatie (goedkeuring) geaccordeert „(toegestaan) ,31 Augustus Gereyst na S Hage Ter „P ensionaris I „10 September Uyt S Hage gerever- „teert (teruggekeerd) Ook het jaar 1773 was voor van der Hoeve financiëel niet voordeelig geweest. Hy was in totakl door zyn verschillende stedelijke functies slechts ƒ2431411 ryker geworden. Daartegenover stond, dat hij tengevolge van zyn baantjes gratis een reeks fijne diners had meegemaakt. (Wordt vervolgd.) Nadruk verboden. Dr. Mr. J. SMIT. Beginnende aandoeningen van hart en vaatstelsel. In „Het Kompas" treffen wy het volgen, de zeer interessante artikel aan van de hand van Dr. M. Niemeyer, arts te Elinkwyk, over beginnende aandoeningen van hart en vaatstelsel. By net ouder worden, zoo schrijft Dr. Niemeyer, bemerkt men, dat 'alles niet n zoo gaat, althans niet meer zoo vlot gaat, als voorheen, en al helpt de verkregen rou tine iemand over veel heen, men voelt toch, dat men ouder wordt en dat het lichaam zoo hier en daar teekenen van slijtage om het zoo maar eens te noemen begint te vertoonen. Men zal dat hebben te aan vaarden, maar om alle verschijnselen van niet meer volkomen fit te zijn op rekening te schrijven van het ouder worden als zoo danig, is toch niet verstandig, omdat er zoo dikwijls beginsymptomen van een ziekte proces onder schuilen, en het niet altijd di reet mogelyk is, te onderscheiden, wat nu physiologisch (normaal) en wat patholo gisch (op ziekte berustend) is. Ik wil, aldus vervolgt dr. N., in dit ver band enkele groepen verschijnselen beschrij ven, die in dit opzicht van beteekenis zijn. Over de oorzaken dier verschijnselen en over de mogelijke ziekteprocessen als zoodanig zal ik niet uitweiden, daar dit niet in het kader dezer opstellen valt. Iemand klaagt over pijn, die ontstaan is na eene ongewone beweging, of by het loo- pen in de buitenlucht, een pijn, die hem noodzaakt een oogenblik stil te blyven staan. Staat hy een oogenblik stil, dan zakt de pijn en denkt hy wel weer verder te kun nen gaan, maar het lukt niet al te best; zoodra hy weer een poosje geloopen heeft, begint de pijn opnieuw. Die pijn kan op zeer verschillende plaatsen zitten; in de meerderheid der gevallen zit de pijn m de borst en wel in het bovenste gedeelte acht"; liet boistbeen. Dikwijls straalt deze pijn uit naar den linkerarm tot in de vingertoppen, mms in de linkerkaak, het achterhoofd, de ooi Iel, het verhemelte en soms ook wel uit fluitend in den rechterarm. Ook treden de pijnen wel op in den bovenbuik, met uitstra ling naar beneden. Niet aleen in de buiten echt, mgar later ook wel in huis, kunner deze pynen optreden en niet alleen by loo- pen of inspannenden arbeid, ook by emoties van allerlei aard, wanneer het hart wat sneller gaat kloppen. De patiënt, want dat is deze zoo langzamerhand wel geworden, begint als regel zelf wel aan te voelen, wat hem de pijn kan bezorgen en vermijdt hy deze dingen, dan kan hij nog vele jaren een nuttig leven slijten, zy het dan in wat rus tiger tempo. Deze pijnen worden niet zelden in den beginne voor zenuwpijnen gehouden, mede omdat ze optreden wanneer iemand reden heeft zich wat nerveus te maken, b.v. by het loopen naar het station, als men op reis moet; bij het gaan naar een vergade ring, die op tyd begint en waar men tegen op ziet enz. Dit cafoufleert den waren toe stand, een toestand die voorziening behoeft. Dergelijke gevallen ziet men niet in de kli nieken; daarvoor zyn ze nog niet ernstig genoeg; de student ziet ze dan ook niat in de'ziekenhuizen en de hoogleeraar misschien niet by zijne consulten, maar de huisarts, vooral in de groote steden, waar niet zel den onder topspanning wordt geleefd en ge werkt, ziet ze betrekkelijk veelvuldig. Een andere groep personen heeft gansch andere klachten; zoo iemand gaat, zich vol komen wel gevoelende, 's avonds naar bed; als hij wil gaan slapen of' pas ingeslapen is, overvalt hem een gevoel van angst en benauwdheid, gepaard gaande met een meer of minder hevig gevoel van bekleip- ming. Hij gaat op den rand van het bed zitten, omdat hy meent het dan beter te kunnen verdragen. De belemmering in de ademhaling neemt snel toe en soms wordt ze in een paar minuten zoo erg, dat de per soon naar het open raam vliegt, daar een poosje voor gaat zitten, in de hoop daar lucht te krijgen. Soms duren deze gevallen van z.g. hartastihma kort, sonïl| meerdere n. Is de aanval voorbij, dan kruipt de patiënt met een gevoel van verlichting t onder de wol, valt in slaap alsof er niets gebeurd is en slaapt verder ongehoord door. Gewoonlijk haalt men bij die benauwd heden den geneesheer niet; men voelt zich niet zoo ziek, om 's nachts zoo'n opschud ding te maken en men wil ook de huisge- nooten niet al te zeer verontrusten en bo vendien de aanval zal wel voorbij zijn eer de geneesheer er kan zijn. Als de patiënt dan 's morgens weer beter is en gewoonweg aan den arbeid gaat, dan wordt het geval vergeten, totdat het zich weer eens herhaalt, en als dat wat dikwijls gebeurt, dan pas acht men het de moeite waard er den arts i over te spreken. H?t is evenwel beter dat wat eerder te doen, misschien vindt hij niets, misschien kan er wat ernstigs achter lilen, dat op den duur aanleiding zou kunnen geven tot het tercht gevreesde long oedeem, een gevaarlijke toestand, die mis schien te voorkomen zou zijn geweest bij een doelmatige behandeling en onder eene dolmotige leefwijze. Een derde groep heeft wat last van hart- I kloppingen, een zwaar gevoel in het hoofd, congestie, oorsuizen, eigenaardige tinteün- gen in armen of beenen, vermoeidheid, ïaa- paloosheid, merkbare geheugenzwakte, af en toe hinkend loopen en meerdere vreemde 1 verschijnselen. Wij zien de hersenverschijn. selen meer optreden by kamergeleerden, di pijnen in de beenen meer by kellnera' en postboden en de storingen in de spijsver- teringsorganen meer by de lekkeroekken Men voelt zich niet gezond, doch ook nw direct ziek, maar toch mazikeert er wet™ en doet men b(j deze onbestemde verscMj. Selen goed den dokter te raadplegen, Dr. Niemeyer geeft dan de volgende (roe. de wenken: Alle lichamelijke en geestelijke buitens», righeden worden uitgeschakeld; zoo nood» moeten de werkuren worden beperkt en af gewisseld met geregelde tyden van rust Zoo mogelyk geen avondwerk en geen 20n. dagswerk, tenzy men dit mag beschouwen een liefhebberij, die meer afleiding geelt dau wel inspanning vordert. Emotieü vermyden is wel gemakkelijk ie decreteeren, maar moeilijk uit te voeren; allerlei steenen dee aanstoots in arbeid en m dagelyksche omgeving zyn niet altijd wee te nemen in ons zoo gecompliceerd leven, bums helpt het wel eens, als men al zS» echte of vermeende grieven ens uitspreekt- wetenschappelijk heet het, als men eens af! reageert, soms tegenover een vertrouwd vriend, soms tegenover den vertrouwden huisarts, van wiens stilzwijgendheid me, overtuigd is. Zoo mogelijk moet de arbeid worden af- gewisseld, hetzij door niet vermoeiende wan. delingen in de buitenlucht, hetzy door korte poosjes rust, waarbij de een de voorkeur geeft aan een genmkkelyken stoel en de ander aan een divan of het bed. Dit te dodn even voor of even na de maaltyden is wei heel geschikt. Sluit men tfnder dat stil zit. ten even de oogen en dommelt men een oogenblikje in, dat mag wel en doet som. wonderen. Is de nachtrust niet goed, d«n kan in vele gevallen een licht slaapmiddel zonder nadeelige gevolgen worden gebruikt, maar de keuze en de hoeveelhid van het middel moet men aan den medicus over. laten. By het eten vermyde men teveel tege lijk, zoowel wat betreft de hoeveelheid alt de zwaarte der voedingsmiddelen. Meermz- len daags kleinere maaltyden is aanbeve lenswaardig, met vermijding, van veel vet, veel vleesch, veel specerijen en veel zout. Goed kauwen is noodig, en waar de tand des tyds heeft geknaagd aan het gebit, daar moet men de kunst te hulp roepen. Een goed gebit verhoogt het uiterlijk schoon maar wat van meer waarde Is,-1 het is voor de gezondheid zoo goed. Met alcohol zy men matig; eigenaardig is het, dat de Franschen een glaasje lichte Bordeaux toelaatbaar vinden en dat de Duitsche meer adviseert tot een glaasje lichte Moesel of een glaasje bier. Sterke alcoholica, en daartoe behoort onze Hol landsche jenever, zyn af te keuren. Onlang» las ik ergens in een wetenschappelijk boek „oude wyn en jonge vrouwen hebben bij menigeen het lichamelijk en geestelijk even wicht verstoord, dikwijls zelfs voor goed". Met mate mag gebruik worden gemaakt van koffie, thee en cacao; zoo gewenacht en soms noodig, kan in plaats van de ge wone koffie gebruik worden gemaakt van de kunstmatig giftarm gemaakte soort. Met rooken zy men voorzichtig; hier zijn moeilijk algemeene regelen te geven, omdat de reactie van den mensch op nicotine zoo verschillend is; de een wordt reeds onlekker als hy vertoeft in een lokaal waar veel ge rookt wordt en anderzijds vindt men by me nig „Kettenraucher", die de eene sigaar na de andere aansteekt, geen spoor van nadeel. De practyk moet hier dus een woordje mee spreken. Onder redactie van de Damclub „Gouda". Secretaris de Ia Refllaan 14, lokaal der club, Markt 49. Probleem No. 901. Zwart schijven op: 8/11, 13, 15/17, 29. Wit schijven op: 22, 26/28, 32, 38, 43, 44, 49. Probleem No. 902. Zwart schijven op: 8, 5, 8/12, 15, 16, 18, 99 9^ 99 9fi 9Q Wit'ach^,!, 25, 27, 30, 35, 37/39, 43/45, 48., Oplossing van Probleem No. 897: Wit speelt: 42—38, 32—37, 26 17,43-M 47 29, 29—24, 25 43, de zwarte dim moe: staan op 6. Oplossing van Probleem No. 898: Wit speelt: 38—32, 42-38, 26—21,48-** 35—80, 50 8, 42 2. 6 De hervorming van den kalender. door SVANTE ARRHENIUS. Een bekend Europeesch geleerde, winnaar van den Nobelprijs en voorstander van een kalender-hervorming. Zooals te verwachten viel, mocht men overal bezwaren opperen tegen de voorge stelde hervorming van den kalender. Al kan men het ermede eens zyn, dat men een oud systeem niet behoort overboord te gooien, voordat het nieuwe systeem bewezen heeft ook een beter systeem te zyn, by de ko mende hervormingen van den kalender, zal men de oude uniformiteit herwinnen, die de kalender reeds onder de regeering van Ju lius Caesar bezat, dooh die later onder Augustus verloren is gegaan. Vier principeele veranderingen liggen aan de hervorming van den kalender ten grond slag. In de allereerste plaats zullen de vier kwartalen van het jaar precies even lang worden, waardoor men alleen de maanden iets beter moet arrangeeren. Dit zal zeer eenvoudig zyn, door ieder kwartaal uit drie maanden te laten bestaan, waarvan dc eer ste maand 31 dagen telt en de volgende twee maanden ieder 30 dagen hebben. Op die wijze zullen de vier kwartalen ieder tellen 91 dagen, dus 13 weken, zoodat ieder kwar taal zal hebben 13 Zondagen en 78 werk dagen. Iedere maand zal dan hebben 26 werkdagen, want ieder kwartaal begint met een Zondag, zoodat de eerste maand van ieder kwartaal steeds vjjf Zondagen heeft, behalve 26 werkdagen, terwyl de volgende twee maanden van ieder kwartaal tellen 4 Zondagen en eveneens 26 werkdagen. In de tweede plaate zal men dan een re gelmatig doorloopende kalender hebben, wént men zal de laatste dag van het jaar, nu 31 December, afzonderlijk houden, niet als werkdag meetellen, doch als een geheel afzonderlijke buiten de verdeeling in weken, maanden en kwartalen laten vallen. Het zelfde zal geschieden met den overschieten- den dag van een schrikkeljaar, thans val lende op 29 Februari, die men in komende schrikkeljaren, om redenen van symmetrie, zal verschuiven naar de halve-jaars-wisse- ling op 31 Juni. In de derde plaats zal Pascben steeds op denzelfden dag van het jaar vallen, waar voor men een vasten dag van het jaar zal reserveeren en wel den 8sten April, op wel ken datum het gemiddelde van de laatste eeuwen bewezen heeft dat Paschen moet vallen. In de vierde en laatste plaats zal men een verandering moeten maken in den aanvang van ieder nieuw jaar. Hoewel deze verande ring niet zoo belangrijk is, kan men ook die verandering niet achterwege laten. Zoowel het astronomische, als het burgerlijke jaar, beginnen beide te middernacht. Het nieuwe jaar behoort dus eveneens te beginnen vlak na den kortsten en donkersten tijd van het jaar, dus op den dag, die volgt op de zonne wende. Toen Julius Caesar oorspronkelijk de ka lender vaststelde, bepaalde hij, dat de 12 maanden van het jaar afwisselend 31 en 30 dagen zouden hebben. De eerste maand van het jaar, die oorspronkelijk Maart is ge weest, telde 31 dagen, April had 30 dagen, Mei weer 31 dagen, Juli 30 dagen, Juli 31 dagen, Augustus 30 dagen, September 31 dagen, October 30 dagen, November 31 da gen, December 30 dagen, Januari 31 dagen, waarna Februari met 30 dagen het jaar sloot. Uit den aard der zaak klopte dit jaar met 366 dagen alleen voor de schrikkeljaren. In gewone jaren, als het jaar maar 365 dagen telde, kon men dus niets anders doen dan den laatsten dag van het jaar te laten ver vallen, daardoor kreeg Februari, dat de laatste maand van het jaar was, dus in ge- one jaren slechts 29 dagen, in het jaar 44 van onze Christelijke jaar telling, besilóot de aangenomen zoon van Julius Caesar, Augustus, dat zoowel Julius Caesar als hyzelf gelijkwaardig behoorden te zijn met de Goden. Ter eere van de beide nieuwe Goden veranderde hy de oude namen der maanden, geheeten Quintilis en Sextilis, die nu werden genoemd Julius en Augustus, de huidige maanden Juli en Augustus der halve. Maar op die manier had Juli 31 dagen en Augustus maar 30 dagen, wat voor de beide goddelijke maanden geen pas gaf, daar Qo- den gelijke rechten behooren te hebben en dus ook even lange maanden behooren te zyn. Keizer Augustus moest derhalve aan de' maand Augustus één dag toevoegen, waar toe hy één dag afnam van Februari, die aan de maand Augustus toevoegde, zoodat Februari nog maar 28 dagen overhield. Een andere kleine wijziging werd teger lyk in orde gebracht. Nu Sextilis 31 dagen telde, veranderde men September en No vember in maanden van ieder 30 dagen, terwyl men October en December ieder tot maanden van 31 dagen maakte. Welbe schouwd was de hervorming van den kalen der door Augustus dus een stap achteruit, vergeleken met de oorspronkelijke wijzi ging, die Julius Caesar had laten aanbren gen, zoödat men moeilijk kon zeggen, dat de nieuwe Godheid eer van zyn werk had. Het droevige resultaat was daardoor ge worden, dat de eerste helft van het tegen woordige kalenderjaar telt 181 dagen, ter wyl de tweede helft 184 dagen bezit, een al te groot verschil derhalve van 1.7 ten hon derd. En er is nog minder voor te zeggen, waarom de wereld er op den duur genoegen mede zou nemen, dat er nog een maand Fe bruari blyft bestaan, die 9 ten honderd kor ter is dan de gemiddelde lengte van de ove rige maanden des jaars. De nieuwe kdfcnder zal er dus als volgt uitzien: Ieder gewoon jaar zal tellen 52 we ken, benevens één extra-dag, die niet mee telt bij de gewone volgorde van de dagen van de week. leder kwartaal zal hebben 91 dagen. Voor het laatste kwartaal van het jaar komt er dan nog die ééne dag by, de overgebleven dag van den kalender, die een feestdag zal zijn, overigens als werkdag niet meetelt. Ieder kwartaal heeft dus precies 91 dagen, dat is precies 13 weken, waardoor ieder kwartaal steeds met een Zondag aan. vangt. De eerste maand van ieder kwartaal telt dus 31 dagen, dan volgen twee maanden ieder van 30 dagen. Iedere maand telt der halve evenveel werkdagen, namelijk steeds 26. Daar men den lsten Januari steeds met een Zondag begint, kan het niet anders of iedere dag van het jaar zal steeds een be paalde, vaste werkdag, of Zondag zyn. Nu hoort men wel eens zeggen, dat de, hervorming van zoo weinig beteekenis is, dat het der moeite niet zou loonen al die kleine wijzigingen aan te brengen, maar dit nu toch heusch het paard achter den wagen spannen. j De fouten, die de IJdelheid van Keizer Augustus heeft gemaakt in het goede werk van Julius Caesar dienen weer in orde ge bracht te worden. Tegen een dergelijke her steling van begane fouten kan men toch moeilijk' overwegende bezwaren hebben. Kanaalzwemmer). Ean dure eport Masseurs, dokters, reeders, getijdeskundigen voedkigsspecislisten en recordcontroleurg allen verlangen hun belooning. Voor dit seizoen 40 overtochten op het programma. De Gouden Beker voor hen, die vanuit Dover willen starten 1 In Augustus, als de zon het water vol- 'doeade heeft verwarmd,, hebben de Kanaal zwemmers hun kans. Fr wordt reeds ijverig getraind, vooral aan de Fransche kust tus- schen Calais en Boulogne, van waaruit men met de meeste kans van slagen kan starten. De stoombooten, die met de zwem mers zullen meevaren, houden zich op het oogenblik nog met vissohen bezig, de art sen met hun gewone practijk, maar trai ners, masseurs, masseuses en voedingsspe- ciohsten 2ijh al druk in de weer. Veertig zijn dit J0*1" van een P°Bm8 lna»ct«nvtrd«lging op vruchtboomen. Vang gordels, een bestrijdingsmiddel zonder vergift. Wanneer by voorkeur toe passen? Een afdoende maatregel? Onder de insecten, die in de boo mg aar- den groote schade aanrichten, zijn ex veie, die voor het begin van het koude jaarge tijde de boomstammen opzoeken om zioh daar in spleten van. de schors en onder losse stukken daarvan te verbergen. Daar kan men ze vinden en vernietigen, maar hoe zorgvuldig men dit werk ook doet, men zal er altijd uög veie over het hooldi zien. Het is daarom beter om kunstmatige schuil hoeken op de booinen aan te brengen, waar door de insecten in grooteren getale wor den aangetrokken. Men kan zulke vanggor- dels gereed en.wel koopen. Het is een beter middel dan het bespuiten van de boomen met een giftage oplossing. Er is échter een andere reden, waarom de vanggordels soi% afgeraden moeten wor den. Behalve schadelijke kevers, maden en linders komen door die gordels ooJt.de zoo nuttige spinnen om, benevens heveoheers- beestjee en andere insecten, die wij niet gaarne missen,, omdat zij zoo huis kunnen houden onder de blad-, bloed- en schildlui ^zen en andere schadelijke dieren. Over het jalgemeen zullen wij de vanggordels ondanks aanbrengen, ook at worden vele nuttige insecten er het slachtoffer van, anders wordt het, wanneer jui&t de grootste sohade door bladluizen e.d. wordt veroorzaakt, want dan kunnen wij de nuttige insecten, die erdoor gevangen iworden, sleoht missen. Op welke hoogte de vanggordels worden aangebracht, is van weinig beteekenis; men neemt dus de hoogte, waarop men het beste werkt. Wij herinneren eraan, dat de vanggordels van gegolfd karton dit zijn tuBschan haakjes de beste slechte over de bovenste helft mogen worden vastgebon den. Bij groot boomen kunnen ook de dik kere takken van vanggordels worden voor zien. Nu de vraag of het noodig is, om voor het omleggen van de vanggordels de betrok ken stammen te reinigen. Dit is apn te be velen, wanneer hei hij aU# boomen in een verren omtrek kan gebeuren. Is dit echter niet mogelijk, dan zou het verkeerd zijn, om sLechts de enkele boomen al te krab ben, die mem van vanggordels wil voorzien, want dan zouden de insecten juist de an dere, niet gereinigde boomen gaan opzoe ken. De schadelijke insecten blijven zicii nog verplaatsen tot ver 111 den herfst» om steeds betere schuilplaatsen op te zoeken. In de konyende maanden neemt het aantal scha delijke insecten in de vanggordels dus nog voortdurend toe. Oude, vochtig geworden vanggordels worden verwijderd, vernietigd en dadelijk door andere vervangen. Nieuwe, droge gordels oefenen op de bescherming zoekende insecten groote aantrekkingskracht uil. Na het verwijderen van een gordel moet de stam op de betrokken plaats altijd goed afgeborsteld of afgekrabd worden, om alle op de schors aanwezige insecten dood ta drukken of op den grond te laten vallen, in verband met laatstgenoemde omstandig heid zullen wij de vanggordels bij voorkeur definitief veifwjijdtarelni, als er 'a winters sneeuw ligt. De insecten, die op den grond vallen, kan men dan gemakkelijk in de nee uw stampen, waar zij vanzelf doodgaan. Komt er geen sneeuw of moet men schentijds vanggordels vernieuwen, dan wordt «r rondom den stam een groote lap stof of stevig papier gelegd, zoodat de in secten gemakkelijk verzameld en later ver-t brand kunnen worden. Voordat de verwijf- werde vanggordels met hun inhoud worden verbrand, worden zq voorzichtig geschud. De zoo nuttige spinnen veriaten dan Mlfs op een kouden dag hun spinselg en blijven behouden. Het afnemen van de vanggordels in den winter heeft intusschen ook een bezwaar. Het is een eigenaardig feit, dat juiBt tegen het einde van den herfst het percentage nuttige insecten in de vanggordels voortdu rend, zij het ook langzaam, toeneemt. Wil men deze insecten zooveel mogelyk ont zien, dan moeten de vanggordels reeds eind September definitief worden verwijderd. Het aantal gevangen schadelijke insecten is dan echter nog wat kleiner dan in No- V€1]r»Decern her de helft la er zich van bewust, niet de minste kans op succes te hebben. Maar als ze jaar in jaar uit vol houden, zullen ze eenmaal wel slagen. Wij vragen ons alleen af, waarom zij er zooveel voor over hebben. De roem, die men zich door een geslaagde pogmg verwerft, is te genwoordig zeer bescheiden en hetzelfde geldt voor het finaneieele voordeel. Wie zijn onkosten goed gemaakt, moet al blij zijn De eerste, die ruim een halve eeuw ge leden het Kanaal overzwom, was kapitein Webb, die later is omgekomen bij zijn po ging om ook over de Niagara-waterval -te zwemmen. Sinds dien tijd is er echter veel veranderd. Webb ging zonder speciale voor zorgen te water, werd slechts door een klein bootje begeleid en gebruikte onderweg een paar biefstukjes met zooveel mogelijk uien en een paar flessehen bier. Tegenwoordig worden de dames en heeren met speciale vetten ingewreven, door een boot met een hulpbootje vergezeld en op deskundige wijze gevoed. Ook al de zwemtechniek is veranderd. In den tyd van Webb kende men de crawl nog niet. Slechts één ding is er niej, veranderd, n.l. het Kanaal zelf. Dit heeft nog dezelfde plotseling veranderende stroomingen, de zelfde groote temperatuursverschillen en vele andere grillen, die voor den een geluk kig', voor den ander ongelukkig uitvallen. Het overzwemmen van het Kanaal is ook thauB nog meer dan een waagstuk; het is een staaltje van zwemkunst en uithoudings vermogen. Hierover beschikte kapitein Webb in bijzondere male en dat wtfc de reden, waarom hy onder een groot aantal concurrenten -de eemge was, die slaagde. Dit is ook de reden, waarom zijn record, ondunkB all© moderne technische hulpmid delen nog niet is geslagen. Hij zwqm het Kanaal over in, 21 uur 45 minuten en .wel vanuit de Engel&che kust, ,wat na hem nog slechts aan twee anderen is gelukt, nd. aan Burgess in 1911 en aan Sullivan ui 1923. Beiden hadden er ecliter veel meer tijd vooi noodig dan hij. Alle an der© Kanaalzwemmers iyn van de Fran sche kust gestart, oiqdat dan de stroomin gen veel gunstiger zijb. Gertrud Ederle, de eerste vrouw, die hét Kanaal overzwom, lieeft hiervoor tevens den besten tyd ge maakt, n.l. 14 uur 39 miniuten. Zy werd na haar terugkeer in Ameanka gehuldigd «P een wijze, die slechts weinigen ten deel i» gevalle® ©n zij werd door haar prestatie 25000 dollar rijker. Dia tijden zijn echter voorgoed voorbij. Dit jaar is er alleen voor de weinigen, di© van do Engelsche kust willen starten, een gouden beker in het vooruitzicht uitr geloofd door_ de stad Dover. Da anderen zullen van hun inspanning- al heel weinig resultaten zien. Wel moesten zij zich reeds bij voorbaat groote onkosten Ketro^t^; Deze bedragen cjp allern»nst 12.500 franc». De trainer, de masseurs, de beman ningen deT booten, de reederij. die deze booten uitrust, de dokter - ^j doen niets voor niets en al vragen zij niet meer zoo veel als vyf jaren geleden, op crediet gaat het niet. Daarvoor i© do kam» op suoces te klein. Verder moet er ook eun bedrag wor den betaald aan de „Vereeoiging van K* naalzwemmers" voor de conttrole van een eventueel succes. Ha*ir vertegenwoordigers zijn dan overal bij aanwezig* De vereeni- ging werd vier jaar geleden gesticht, nadat een Engelsche dokteres. Miss Logan, de wereld had bewezen hoe gemakkelijk men do wereld zou kunnen bedotten. Zij zwom vimuit Calais slechts een mijl in zee, ging tijen in de boot en kwam er pas weer uit, LDen zij de Engelsche kust in zicht kreeg. AH zwemmende bereikte zij het strand en werd door het daar verzamelde publiek als •heldin gehuldigd. Sindsdien is de thans geldertde strenge controle ingevoerd. (Nadruk verboden). K l FILMVABIA. Naar wij vernemen, koestert de Eranselte auteur Gabriel Bernard plannen om een film te maken van het leven van Richard Wagner. Bernard ie een bekend Wagner- kenner en wil bij rijn iilms vooral op his torische juistheid dei! nadruk leggen. O - bestaai voor een gedeelte uit Heerenmolières voor I. 2 58 Koopt U ze ook? Ze zijn goed Nadat do Fox-leiders Janer Gaynor 'heb ben laten spelen met lew Ayree ed Leo Tracy im „State Fair" en met Henry Glarat in „Adorable", gijn zij er toch weer toe ge komen om Famfei als haar beete medeap eier te beschouwen. Het Is echter de vraagioi Charles Fanel tVrnlg wil komen van het meer ernstige g enre, waarin zijn rel len sindsdien hebben, gelegen en waarin hij zich, zeer goed thilisvoelt. Van „teama" gelsproken, bet schijnt (f* d, alsof Katharine H-oburn en John öarrynw» e voortaan geregeld tullen optreden als vade en dochter, einds (dj daarmede zooveel ene ces hebben bereikt in ,.A bill of divore» ment". Nn werken, zij weer alB zoodanig aamen ln «en fitoj, iwaarran do titel ver moedelijk „Loet Fjather" aal luiden. N.W. Ijzerhandel P. BONO P». - Gouda. Dvervroegde Trakklngan van de Zes Bouw-Loterijen voor „Da Joodecha invalida" beginnen 1 Volgende Maand I ledar dia voor I B.HO <je kans Vil hebben, eigenaar te worden van een der 2,e Prachtige Heerenhulzen gelegen te AMSTERDAM, DEN HAA'G, ARNHEM en MAASTRICHT Zaa Luxe Ford Auto a of van een der A zaa x lOOO ppllxan Ad viseer an wl| dringend! het bedrag voor 't gewenschte aantal loten, ot Koopt loten A I a,BO TC GOUDA bij A. MOGENDORFFKrugerlaan 46, Tel. 2924; Mevr. POLAK Markt 26 en div. depóts in den lande. Iedere loterij 24.000 loten. (Goetjg. door den Min. v. Just. d.d. 16 Nov. '32 No. 944) (Goet-g Trokklngelllaten Zijn na de trekkingen dooi het geheele land GRATIS verknjgbajir. Aan „DE JOODBCHÏ AMSTEMAM' Het bedrag zend ik U *a «nwa (Handteekening) NAAM; ADRES: Doorhalen wat niet verlangd wordt.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1933 | | pagina 1