55
fen
Hing
1 assage
Maandag 9 October 1933
BERGAMBACHT, berkenwoude, bodegraven, boskoop,
nieuwerkerk, ouderkerk, oude water, reeuwijk, schoonhoven, stolwijk, waddinxveen, zevenhuizen,
Ditbladverschijnt cagelijkt behalveopZon enFeestdagen
i
IANTEL!
-
ilgymnast
masseur
oef M. O.
De Pander-Postjager.
’trouwen
aai HET BESTE
een billijken prijs.
79* Jaargang
Liefde de sterkste
4
(Nadruk verboden.)
HLIIENLaNDSCH NIEUW».
8t bij
M-R’DAM
FEUILLETON.
I
mijn graf, dacht
assenen 10 ct.
per H-L.
(Wordt vervol
Ho» h»t plan rijpt»
>g schit-
is dan
p onze
>1 U dit
s tegen
Drie jaren geleden rjjpte by my op Soes
terberg het plan om zoo snel riiogelyk naar
Indië te vliegen, om daarby post op renda
bele wijze van Amsterdam naar Batavia te
verroeren. Met verschillende labneken heb
ik uBèerhandelingen gevoerd over de leve
ring vu het vliegtuig en de verschillende
daarvoor benoodigde onderdeelen. Slechts de
tuMCKele zijde van het vraagstuk moest
U dit stadium nog wel verwaarloosd blijven.
is-Comité
an 351/2 uur
NOEGEN”.
- HENGEL?
cties.
KJE.
1 zijn.
uur is nog te weinig. Wij zijn
D. L. ASJES,
Reserve-Offici er-Vlieger,
Instructeur der Nationale Luchtvaart School.
zou deze gedach-
door de
die Jack vanaf zijn pril-
ekend. met een vriend^Jij-
een eerbiedige binging be
slechte een korten onder
la op,het blozende meisjeege-
'oen rustig .- Mijnheer Jack
m verteld, juffrouwmag Ik
inwn u geluk te wenschen-
Achtbaar aangedaan haar
ABONNEMENTSPRIJS. per kwartaal ƒ2.26, per week 17 cent, met Zondagsblad
pr kwartaal ƒ2.9*, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
franco per post per kwartaal ƒ8.16, met Zondagsblad 8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 81, GOUDA,
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur. Administratie en Redactie Telaf.
Interc. 2745. Postrekening 48400.
Toa liep ik op Waalhaven Slot tegen het
lijf, Direct maakte hy op my den best mo-
geljjken, uiterst betrouwbaren iijdruk als
constructeur van vliegtuigen.
Slot liet my zyn project zien voor wat nu
U geworden de Pander-Postjager.
De toestand was echter zeer somber, de
economische tijden waren slecht, geld was
moeiljjk byeen te krijgen. Behalve van de
firma H. Pander Zonen ontving ik veel
steun van Overste van Santen, Commandant
te Soesterberg ,die my als reserve-officier-
'lieger in staat stelde grootere geoefend
heid te krygen op snelle vliegtuigen. Ik
maakte tochten boven een snelheid van 300
LM. per uur en oefende my in het z.g.
whtvliegen.
Onderwijl moest ik in alle richtingen heen
tn weer rennen om de menschen voor het
plan geestdriftig te stemmen. Slot voltooide
alles op het papier, terwijl de heer Spitte'
m «Het Vaderland” ons van goeden raad
diende hoe wy de zaak moesten aanpakken.
Wat kan economisch per vliegtuig naar
Indië vervoerd worden? Voorloopig alleen
port!
Toestellen met groote actie-radius, ge
stroomlijnd vblgens vaste principes zullen
het meest nuttig effect hebben, \fcor der-
geljjke toestellen is als lading noodig een
Heine substantie, die goed betaald wordt,
dus dat is alleen post! Natuurlijk is het al
tijd mogelyk, dat later ook passagiers zub
len worden vervoerd, maar het postbedrijf
niet postjagers zal ook in de toekomst op
de Indië-route blijven bestaan.
Zonder nu alle leden van het Studiecomité
op te sommen, wil ik toch even in het bij
zonder memoreeren de heeren Bronsing,
Van Zalinge en Ruys van de „Nederland”
en van de „K.P.M.”, benevens de heer Kolff
van de Luchtvaartschool. De vlucht wordt
uitgevoerd door het Studie-Comité.
Zoodra de gelden waren byeen gebracht,
kon Slot met het bouwen van den Postjager
beginnen.
De werklieden van de firma Pander ston
den hem daarbij trouw ter zijde, schittepn-
ln het kaartspel is anonceeren ver
boden; in het dagelijksch leven voelen de
meeste menschen zich niet verplicht kleur
te bekennen
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda ra omstreken (beboerende tot dra bozorgkring)
1—6 regels 1.811, elke regal meet /(L25. Van buiten Gouda ra dan Mzorgknugt
1—6 regels L55, elke regal mm KM. Advartratün ia bat Satardagnuiumor 21
sQslag op dra prfls. Liefdadigbaid*-*dvenenura u« helft van dra pr$*.
INGEZONDEN MEDEDEEUNGEN1—4 regen» ƒ2.21», elke nsgal meer /1.5IL Op
/oorpagina hoogex.
Gewone advertenuén en mgeionden medeoeelingon btj contreet tot teer gereduceerde»
piya. Groote letten en randen l^den berekend naar plaatsruimte.
Adverteutiën kunnen worden i^ezondra door tusschenkomst van mollede Boek
handelaren, Ad verten tie bureux ra onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
ara het Bureau zjjn ingekomra, teneinde van opname verzekerd te z*n.
DUITSCHLAND.
Het proces te Leipzig.
Incident-Dimitruf gesloten.
Dinsdag procesvoering te Be rijn.
Is van der Lubbe van der Lubbe niet?
Te Leiden doerf hardnekkige geruchten de
ronde dat de persoon, die als hoofdbeklaag-
d« te Leipzig terecht staat, niet de werke
lijke van der Lubbe is, die vroeger te Leiden
heeft gewoond. Zaterdagmorgen is echter
het volgende telegram uit Leiden gezonden:
„Aan den president van het ryksge-
rechtshof te Leipzig.
In de naaste omgeving van Marinus van
der Lubbe loepen hardnekkige geruchten,
dat de door u, mynheer de president, sinds
den 2 len Sept. 1933 in het ryksgerechtshof
te Leipzig gehoorde persoon, niet de Ma-
nnus van der Lubbe is, die in Leiden ge
woond en geleefd heeft. Om deze bewe
ring te weerleggen, schijnt my de eenige
weg te zyn confronteering van den ver
hoorden persoon met personen uit de vroe
gere omgeving van Marinus van der Lubbe
uit Leiden”.
Naar van andere zijde uit Leiden wordt
gemeld, is de politie aldaar van oordeel, dat
het telegram waarschijnlijk afkomstig is
van een grappenmaker. Volgens de Leidsche
politie staat de identiteit van v. d. Lubbe,
de hoofdpersoon in 't Leipzigsche proces,
vast.
By de opening van de zitting van Zater
dagmorgen deelde de president dr. Bünger
mede, dat dit de laatste zitting is vap het
ryksgerechtshof te Leipzig voor de over
plaatsing van den senaat naar het rijksdag’
watervoorzieningen heeft en waarvan de
drijfkracht door houtafval geleverd wordt, is
een groote afdeeling van metaalbewerking
noodzakelyk, teneinde het geheel in stand
te houden. Automobielen voor de expeditie
der goederen waarvoor eveneens een uitge
breid personeel noodig is, vormen een
j grondslag voor de metaalarbeiders. Ook in
I een vliegtuigfabriek zijn bekleeders, schil-
I ders, fotografen, sjouwers enz., noodig.
Deze geschoolde werklieden kunnen fraaie
meubelen vervaardigen; \yelnu, dan kunnen
JfflSfflE MBffl L
GOUDLAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
enz.
G. J. Geyssendorffer meent:
Eerst probeeren!
De heer Geyssendorffer meenl,
slechts weinig te kunnen zeggen. Hij
wil, evenals de kloeke, oude Oost-
Indiëvaarders éérst daden laten zien
en daarom is het zooals hy aan het
slot zegt: „Ik weet niets, ik wil eerst
probeeren!”
Wie vyftien jaren vliegervaring bezit,
kijkt niet op tegen een nieuw tochtje naar
Indië. Zóó is het met my gesteld! Na alle
hoofdsteden van Europa per vliegtuig te
hebben bezocht en vrijwel alle Europeesche
landen te hebben „bevlogen”,* volgdep de
tochten naar Indië. Elf malen vloog ik van
Land uit met een vriendelijken lach. die
het hart der oude dame ormiiddellijk won
en zei:
Dank u vriendelijk, op de eenvoudige
ongekunstelde toon, die een harer grootste
liekoorlijkheden was.
lx>rd Pen vale beefy gevraagd of u van
avond op tijd voor het diner bij hem in
Borm^teuth wilt zijn, mijnheer Jack, deelde
mevrouw Norris mede terwijl aij zich om
keerde om zich terug te trekken.
Niettegenstaande ve door alle kostbare en
rijke vertrekken in het groote huis wandel
den, haddm Jack en Hetty alleen maar oog
I voor elfeiar. Hetty had nog nooit gehoord
van de vele kostbare schatten en kunst
voorwerpen in Lord l’erivale’s huis en nog
veel minder kwam het een oogenblik in
haar onschuldig gemoed op, dat, er een dag
komen zou, waarop zij de eigenares zou zijn
van dit wonderbaarlijk mooie huis en van
allee wat het bevatte.
De ontvangkamers van het huis waren
bezichtigd, toen Jack voor een gesloten
deur stilstond met de woonden Dit is
vaders studeerkamer, lieveling de k»n er
waar hij gewoonlijk bezoekers ontvangt en
waar jij hem waarschijnlijk voor het eerst
zylt zien.
Dit zeggende draaide hij den deurknop»
om en trad opzij om zijn meisje te laten
Voorgaap.
En toen scheen al het bloed in Hetty's
aderen te blijven stilstaan de gezichten der
olieverfschilderijen van alle vroegere Peri-
vale’s, die in de gang hingen, schenen
leven te krijgen en haar uit te lachen en
te hooneti ala even zoovele spottende dui-
Er is slechts plaats voor drie personen*
twee bestuurders en een marcon^t, bena-
vens ruimte voor poststukken.
’tenslotte blijft vopr my nu slechte te
hopen, dat de Nederlanders ons zullen steu
nen door straks hun brieven en andere post
stukken voor Indië een keer met den Post
jager mede te geven naar Batavia, waar
Asjes en Geyssendorffer die post 3Mi dag,
na het vertrek van Schiphol, denken af te
leverep.
Uitdrukkelijk wil ik nog verklaren, dat er
niet aan gedacht wordt, tegenover de K.LJU.
te staan. De rechten dier op zoo voortref
felijke wijze naar Indië vliegende maat-
scnappp wordt in geen enkel opzicht ook
maar eenigszms aangetast. Af breken is, noch
kan de bedoeling zyn. Wy willen slechts
opbouwend werken, nooit afbrekend. De
vlucht van Amsterdam naar Batavia in dra
kortst mogelyken tyd is echter een nieuw
experiment. Zonder dergelyke pogingen
ware aan vooruitgang niet te denken, verviel
men tot stilstand, hetgeen de dood in de pot
zou beteekenen.
d« arbeiders, echte artiesten in hun vak, die
ai hun geestdrift schonken om het toestel
goed te laten vliegen, waarby ieder zyn
e:gen onderdeel van het toestel verzorgde.
Van al die tallooze kleinigheden heeft
Slot éen geheel weten te maken, door alles
te combineeren en het als één groot stuk
werk te zien, zonder door de boomen den
kyk op het bosch te verliezen.
Toen eindelijk alles zoover in kannen en
kruiken was, kwam de besturing van het
toestel ter sprake. Zelf kende ik de Indië-
route niet. Geyssendorffer was voor ons de
as'ngewezen man. Uit een zuiver sportief
oogpunt werkt hy graag met ons mede. Sa
men hopen wij met van straaten, de mar
conist, de vlucht tot iets goeds te maken,
waarby zyn rype ervaring en zyn deskun
digheid van het vliegen op lange afstanden
van het allergrootste belang zyn.,
Zoo n tocht is alleen maar te maken, als
er een groote vriendschap bestaat tusschen
de verschillende leden der bemanning. Myn
vriend Geyssendorffer heeft reeds zeven
malen met van Straaten naar Indië gevlo
gen, zoodat zij elkaar by het minste of ge
ringste dadelijk begrijpen.
De tocht is momenteel, ook dank zij het
groote enthousiasme van den heer Ter
Marsch, die op de meest vriendschappelijke
wyze samen werkte, zoo goed als geheel
voorbereid.
Na afloop zullen wy een uitgebreid rap
port ipdienen. De Nederlandsche Aviatiek
moet vooruit komen dat is onze eenige
bedoeling. Holland heeft nu getoond ook
een snel toestel te kunnen bouwen. Laten
wy nu er in slagen het toestel naar Indië
en terug naar Holland te brengen. Want
800 K.M. per
er nog niet!
op Hetty’s zenuwen te werken, dat zij moei
te had de snikken te bedwingen, aw haar
riant de keel welden.
Zal ik zal ik weggaan Jack iluister-
de zij. met een zachte, gesmoorde stem.
Jack s antwoord was kort en krachtig
Hij beminde fen respecteerde zijn vader,
hoewel die vader hem nooit eenig blijk van
genegenheid gegeven luid, maai* de vier oor
logsjaren in Frankrijk hadden hem gepezen
van alle angst d w z. moreeie angst,
waait lichamelijke vrees had ‘hij nooit ge
kend voor eenigen sterveling.
Weggaan? Neen zeker piet. Hetty H«T
spijt mij, dat mijn vader zoo vergeet wat
hij teeenover een diame verschuldigd is, -r-
afgezien van het feit, dat hij tot myn toe
komstige vrouw spreekt om zich op een
dergelijke afschuwelijke manier te kunnen
misdragen.
De jonge man, was zwaar gegriefd Hij
voeide zich tot m fret diepst van zijn ziel
heleediigd. Hoe durfde zijn vader hem zoo
te behandeleni?
Maar Lord J/envate, die zijn onderzoe
kenden blik nog eeen oogenblik van Het-
tl’a» gezicht had afgewend, gaf nu een uitlag
voor zijn duidelijk merkbare vijandigheid.
Ziofy tot het bleeke, angstige jonge meisje
keerend. vroeg hij plotseling: Uw naam
1.- Lonng? f^ven uw ouders nog?
Neen, mijn moeder is een maand ge
leden gestorven en mijn vader stïferf, toep
5k nog een kind was, antwoordde Hetty
«snvoudig.
zc pok vliegtuigen maken.
Een vliegmachine moet tot op 0.1 m.M.
nauwkeurig gemaakt zijn. Met meubelen is
dit evenzeer het geval. Een poot van een
stoel, die los zit of kraakt, is even hinder-
1k, als slechte passing in een viiegma-
cliine gevaarlijk is.
By de firma Pander zyn tot nu toe 46
kleine Pander-sportvliegtuigen gebouwd.
Het groote toestel, de Pander Postjager, die
straks naar Indië zal vertrekken, is de eer-
óte van een veel grooter type.
Het denkbeeld voor den postjager is ont
staan uit de drang om technisch iets snels
te bouwen, een mooi vliegtuig te maken, dat
geheel en al Af is. Een mijner vrienden toon
de my op economische gronden aan, dat wy
onze vliegtochten naar Indië alleen rendabel
konden maken door het vervoeren van doode,
betrekkelyk dure poststukken, die 50.
per K.G. opbrengen, niet met het vervoeren
van levende, goedkoope menschenlading, die
slechts 17.50 per K.G. opbrengen. Myn
persoonlijke opinie is echter, dat wy ook
vliegtuigen kunnen maken, die rendabel
kunnen zijn voor passagiersvervoer. Doch
dat is weer een volgende stap!
Tegelijkertijd, echter geheel onafhankelijk
van «Ikaar, ontstond by den luitenant-vlie-
ger Asjes het denkbeeld om een record
vlucht naar Batavia te ondernemen. Deze
drie factoren leidden my en Asjes tot nauwe
samenwerking, toen wij elkaar op het vlieg
veld Waalhaven, nu alweer drie jaar gele
den, voor het eerst ontmoetten.
Het resultaat is nu de Pander-Postjager!
Deze postjager heeft drie Whirlwind-mo
toren, ieder van 450 P.K.; de kruissnelheid
bedraagt 300 K.M. per uur; de maximum
snelheid kan men opvoeren tot 350360
K.M. per uur; het toestel is voorzien van
remklappen, dm dajtfdoor bij het landen zoo
min mogelyk snelheid op den grond te heb
ben, de landingssnelheid dus zöoveel mogfe-
lijk te verminderen al zal deze toch nog al
tijd wel 100 K.M. per uur blijven.
De wielen zyn intrekbaar, naar het in
wendige van den Postjager, om op die wijze
de luchtweerstand zoo gering mogelyk te
doen zijn.
Bij de landing wordt de vlieger automa
tisch gewaarschuwd, dat hij zijn landings
gestel, waaraan de wielen, voorzien van
zware ballonbanden, zyn bevestigd, moet
laten zakken.
--4-
jongen.
Hoe durf je hier te staan en mij dood
kalm voor te stellen aan een vrouw, die ik
niet kén en niet wensefl te kennen en mij
i nvoudig mede te deelen dat ik baar heb
te accepteeren als de" toekomstige lady Pe-
rivaie. die mijn naam zal moeten dragen
en de eer van mijn huis zal moeten hoojf
houden wanneer ik er nie* meer zal zijn!
Jack s oogen fopkelden. zijn krachtig ge
spierd lichaam wks gespannen van woede,
slechts uit kinderlijk respect en met de
uiterste zelfbeheetschlng het hij zich niet
door zijn kwaadheid meesleepenzooals
alle sterke en levenskrachtige menschen
kon hij zijn hartstochten bedwingen, in
dien hij dit wilde.
Er klonk alleen een zaoht en toegevend
.-oort medelijden in zijn stem, toen hij tot
zijn vader sprak:
Vader, u moet ziek zijnandere zoudt
u nooit op deze wijze spreken tot een d$tpe.
die wat u ook wenscht te zeggen.: te den
ken of te doen, mettertijd mijn vrouw zal
zijn: of dit vroeger of later zal zijn, hangt
at van de mate van goedhartigheid, die ik
wel weet, dat u beaat en Jack liet zijn meisje
'een oogenblik »n den steek, naderde zijn
vader en probeerde herrtmet «achten dwang
terug te duyren in den leunstoel, die hij zoo
juist verlaten had.
Maar de oude man was te zeer verstoord
on^ gekalmeerd te kunnen worden door
zachtheid of vnendelyke woonden.
Hij staarde naar Hetty, alsof zij een of
ander walgelijk reptiel was, dat tegen zijn
wij op hem was aJgestuurd en na enkele
oogenblikken begon die starende blik 200
Naar het Engelsch van
Mrs PATRICK MACGILL.
Nadruk verboden.
Hetty dankte hem niet haar oogen. maar
twi lichte huivering doorvoer haar, terwijl
hij den chauffeur betaalde en zij alleen op
groote marineren trap stond, die naar
“*L taiis leidde.
loopt, iemand over mijn graf, dacht
U1 liciizelve met een poging om lachend
die gedachte heen te stappen.
maU n aP^'kaclitig beeld, werd die
nog verscherpt door gevoel:
18 het graf van mijn geluk, .waar
|«W
t “L® ,let volgende uur ?.ou d«L gvd.
0 onwillekeurig in Hetty's
vwi geprent, bewaarheid worden.
.J.” ’"im" hall word Hetty
huisho,,,!.,/: -
Iwd
Slimlacl, l
Zij ml
d^ksnden hl/k
“*t an leid!
mii «rL
«ante ,ilnV
strek»
Amsterdam Batavia en weer terug
naar de vaderiandsche dreven.
Voor dien tyd waren er al de groote rei
zen, ondérnomen met nu wylen den heer
van Lear Black, naar Kaapstad, naar Egyp
te en de èoedan, naar Calcutta, naar China
en Japan gemaakt. Ten overvloede onder
nam ik nog tallooze vluchten door de Ver-
eenigde Staten van Noord-Amen ka, waarby
ik alle staten bezocht
Thans ben ik met eenige maanden verlof
uit het actieve dienstverband van de K.L.M.
getreden en wyd ik myn krachten aan het
Studie-Comité: „Snejpost N^derlandsch-
Indië”.
Met veel genoegen en veel nieuwsgierig
heid heb ik de bouwplannen van den heer
Slot gevolgd, waarvan ik het uiteindelyk
resultaat vol vertrouwen tegemoet zie.
Over de mogelijkheden van de vlucht, het
welslagen daarvan, de economische en finan-
cieele vergezichten, die daarby te pas k»-
nien, daarover wil ik nog geen woord los
laten.
Ik wéét niets, ik wil eerst probeeren!
L.
De constructeur, T. E. Slot, aan het
woord. Hoe de Postjager ontstond.
De constructeur de heer Slot ver
telde onzen medewerker enkele bij
zonderheden over de vliegtuigfabrica-
tie in het algemeen en de wyze,
waarop hy tot de constructie van den
postjager is gekomen.
De Pander-Postjager ia alleen gebouwd
voor het vervoer van de post van Nederland
naar Indië met de uitdrukkelijke bedoeling
Om de post op de meent economische wyze
over te brengen. Om deze economie te ver
krijgen, werken we met zoo weinig moge
lyk paardekrachten en is het toestel zoo vol-
rtiaakt mogelyk gestroomlijnd.
Ik ben begonnen met Pander-sportvlieg-
tuigen te construeèren en eigenlijk heb ik
my altyd op de constructie van vliegtuigen
toegelegd. Vliegtuigen te bouwey is mijn
feitelyk levensdoel.
Aanvankelijk werkte ik als leerling vlieg
tuigbouwer by andere constructeurs-zoowel
h, Nederland als in het buitenland. Zoo
langzamerhand kwam men dan zelf aan bod.
Toen kreeg ik een verantwoordelijke con-
structeursbetrekking bij de Vliegtuig
industrie „Holland”, waarna ik by Pander
ben gekomen, waar ik nu al tien jaren werk
zaam ben.
De bouw van vliegtuigen en het maken
van meubelen staan direct by elkaar. Dit
zou men, zoo oppervlakkig, bekeken, niet
zeggen. Toch is het een feit.
Voor het maken van vliegtuigen heeft
men hetzelfde materiaal en dezelfde werk
lieden noodig als voor het maken van meu
belen en betimmeringen voor stoomschepen.
In een groote meubelfabriek als die van
de firma Pander, waar 1500 man werken
in het houtbedrijf, waar men eigen licht- en
veis.
- Waaraan heb ik de eer van uw bezoek
te danken mejuffrouw’
Een Tmagere. grijze man rnety een scherp
•geziolfy en lipldere. doordringende oogen
stond op uit t»en grooten. diepen leunstoel
en tn>d op het jonge meisje toe. dat als een
beeld van onschuldige schoonheid op den
drempel stond.
Onnnddellijk kwam Jack naar voren en
stond naast haar Hij was venwonderid
zijn vader moest de reis naar Borneinouth
pgeueven hebben en zonder dut de bedien
den er iets van -gemerkt hadden weer in
li ais gekomen zijn maar ten slotte kw&m
het er niet op aan, daar hij liet toch te we
ten moest komen.
Vader, dit is juffrouw Loring, die er
in heeft, toegestemd mijn vrouw te worden,
zei liij.
Hij nam Hetty’s'hand in de zijne, alsof
hij instinctmatig voelde, dat z-ij op dat
oogenblik zijn bescherming noodig had.
En wel had Hetty ieder greintje sympa
thie noodig. dat haar verloofde haar te
geven nad in de wreedp scène, die volgde.
Gedurende enkele oogenhlikken heerschte
er stilte, een- drukkende, dramatische, on-
natuurlijke stilte in Lord Perivale's stu
deerkamer.
En toen scheen plotseling de kleine, oude
aristocraat, voor wien de «aanbidding sijner
voorvaderen een soorf re,1'»ie was, tot een
vurig, kwaadaardig, verontwaardigd leven.
Er was geen zweem van medelijden in
zijn droog, verschrompeld wezen, toen hij
naar het eenvoudige, mooie meisje keek,
dat kleiner leek naast zijn zes voet langen
door
