Rolpens in't zuur
Sander Roohleesch
goudsche courant zaterdag 21 oct.! 1933 tweede blad
Varkensjiiet
Kalk -Eieren
J.C. DEN BOER Wz.
16?5 19.50 22?5 26?°
29.75 34?° 37.50 45.-
6.75 9.75 11.50 14.75
2?5 2?5 350 425 475
275 390 450 fj75 750
Daarom deze raad aan een ieder:
Grijp slechts de helpende hand van ($A
AFRLED NOBEL
Gebraden
22 cent per ons
4 cent
GROENENDAAL 13,
Telef. 2012.
Chique, moderne Mantels van zuiver wollen Bouclé,
Croule, Chenille enz., in de nieuwe Groene, Grijze,
Wijnroode en Bruine tinten, ook Zwart, geheel op'
zijde gevoerd, met de nieuwste kragen en garn van
Opossum, Toscaner Lam, Seal enz. in div typen slechts
Elegante Mantels, in de beste stof-kwaliteiten, welke
gebracht worden, geheel op Zijde of Maroccain, met
weelderige kragen en modernste breede schouder- en
pelerine-garneering van Whitecoat, Echt Vos, Indisch
Lam, Persianer of Petit Gris. voor den prijs van slechts
Aardige Mantels van mooie Winterstoffen in fantasie
of uni, geheel op zijde, met qarn. van echt bont,
Bizamine. Nutriëtte. Blauwvos-Lam enz., voor slechts
Leuke Kindermantels van prima Ratiné en Duffel, in
de tinten Blauw. Marine, Bruin, Wijnrood en Groen,
echt-degelijke. warme schoolkleeding. voor slechts
en hooger
Aardige, moderne Kindermantels van mooie, gedekte
Fantasies of prima Velours Rayé, in de allernieuwste
tinten, met aardige pluche- of bontgarn., voor slechts
en hooger
Met slechts zeer kleine stijging per maat.
Een beroemd uitvinder.
1833 21 October 1933.
Een leven samengevat in de drie woorden: „Petroleum, Dynamiet en Pacifisme''!
door Dr. H. WESTERMAN.
I"
Air A XT U J- Terug uit Amerika.
Alfrfi Nobti, die bij rijn terugkeer uit
Vandaag, den 21en October is het een eeuw
geleden, dat Alfred Nobel te Stockholm
het levenslicht aanschouwde. Reeds in de
levenüende eeuw komt de naam Nobel, dan
echter in Latijn als Nobelius of Nobilius
voor, onder de studenten aan Zweden's oud-
gte universiteit te Upsala. De vader van
Al/red Nobel, Emanuel Nobel, werd in het
jsar 1801 geboren, kwam in 1818 als leer
ling bü een architect in dienst en behoorde
san de Technische Hoogeschool te Stock
holm tot een der meest trêgaafde leerlingen.
Na zich als architect, teekenaar en uitvin
der gevestigd-te hebben, huwde Emanuel
Nobel in 1827 met Andrietta Arlsell. Mocht
het huwelijk al zeer gelukkig zijn, de zaken
van, Emanuel Nobel gingen buitengewoon
slecht, zoodat hij in 1833 zijn faillissement
moest aanvragen. Maar zijn ondernemings
lust was allerminst getemd en met ware
hartstocht bleef hij zich aan zijn uitvindin
gen wijden. Daar hij meende in Rush
betere vooruitzichten te hebben dan in Zwe
den, verhuisde hij daarheen en had al spoe
dig bij de Russen veel succes met verschil»
lende uitvindingen op het gebied van de
landsverdediging. Hy ontwierp mijnen voor
land- en zeeverdediging en het is merkwaar
dig, dat hij reeds in de jaren 1841 en 1842
met bepaalde toentertijd geheel nieuwe ont
plofbare stoffen groote resultaten wist te
behalen, al waagde hij daarbij vaak eigen
leven. Zeemijnen werden zijn specialiteit en
de Krimoorlog gaf Emanuel Nobel de beste
gelegenheid de deugdelijkheid van zijn nieu
we uitvinding op dat gebied practisch te_
bewijzen. Vooral door die zeemijnen waagde
de Engelsche vloot zich niet dieper in de
Finsche Golf en liep Rusland's hoofdstad,
Sint Petersburg, daardoor geen gevaar. Met
het voor zijn uitvindingen ontvangen geld
van de Russische regeering richtte Emanuel
Nobel een fabriek op, die weldra tot een der
belangrijkste Russische fabrieken behoorde.
Maar de Russische regeering kwam de hem
gedane beloften niet na, zoodat hij ten einde
raad in 1859 weer naar het vroegere vader
land, Zweden, teruggekeerd is.
Uit het huwelijk van Emanuel Nobel met
Andrietta Ahlsell waren vier zoons geboren:
Robert, Ludwig, Alfred en Emil Nobel.
Zijn jonge jaren.
Geboren den 21en October 1833, bleef Al
fred Nobel aanvankelijk, bij het vertrek van
«ju wder in 1837 naar Rusland, met zijn
twee oudere broers ten huize van zijn moe
der te Stockholm wonen. Eerst in 1842 liet
de vader het gezin naar Sint Petersburg
komen, omdat hij toen ongeveer kon voor-
>ien,dat zijn nieuwe werkkring-als uitvinder
voor de Russssiche regeering van langer
duur zou orden, dan hij aanvankelijk had
durven vermoeden.
De drie oudste zpnen zijn alle drie ten
slotte mannen Van groote beteekenis ge
worden en de kenschetsing van de vader,
neergeschreven in het jaar 1948, dat Ludwig
het meest geniaal zou zijn, Alfred de vlij
tigste zou wezen en Robert de grootste
zucht naar speculatieve doeleinden zou be
zitten, moge dan niet geheel letterlijk zijn
uitgekomen, in groote lijnen blijkt Tater het
vaderlijk oordeel toch wel juist te zijn ge
weest, al is achteraf gebleken, dat Alfred
feitelijk nog grooter genie zou worden dan
z\jn broer Ludwig.
Door al dat heen en weer getrek der fa
milie en kinderen is het moeilijk geworden
in later jaren een juiste levensloop der drie
jongens ieder afzonderlijk na te gaan. Maar
het bekende Engelsche tijdschrift, The Nine
teenth Centufy, heeft toch ontdekt, dat Al
fred Nobel in 1850, dus als knaap van zes
tien jaren, naar de VereeAigde Staten van
Noord-Amerika werd gezonden, om daar bij
een bekenden Zweedschen ingenieur, John
Ericsson, verder te studeeren. Van zijn 17e
tot zijn 21e levensjaar was Alfred Nobel
daar werkzaam, waarna hij naar Sint Pe-
Deze Zweedsche ingenieur John Erics-
8on> was de schepper van het eerste
Pantserschip, „De Monitor", waardoor in
den Amerikaanschen Burgeroorlog de Noor-
«HJke Staten over de Zuidelijke Staten
**18 dadelijk, althans op zee, wisten te ze
ewieren. Later construeerde dezelfde
x*«d het eerste schroefstoomschip. In
JJke richting de opleiding van Alfred No-
hoofdzakelijk ging, laat zich-gemakkelijk
en«n. En dat zijn latere beroemdheid op
Jh Van exPl°sieve stoffen daar een
behoorlijken grondslag heeft gekergen, zal
Oadertusschen was Robert Nobel gehuwd
j^t een Finsche vrouw en van Sint Peters-
uzg naar Helsingfors, de hoofdstad van
nnland, verhuisd. Hij dreef o.a. handel in
Petroleum, leerde daardoor deze betrekkelijk
«euwe brandstof kennen. Een partij, slechts
•jwaalf vaten groot, die onverkoopbaar bleek
m, wifjt hij in Finland tot een betere
je°rt brandstof te distilleeren en dit is het
van Robert Nobel's latere uitgebreide
P*troleum-winning en petroleumzuivering
Amerika, by de firma van zyn broer w
dienst trad, had ondertusschen een geheel
meuwe springstof weten te vervaardigen, de
mtrogiyeenne. Doch zyn oudere broer, Ro
bert, had blijkbaar aanvankelijk weinig ver
trouwen in de nieuwe uitvinding, want in
een bewaard gebleven brief raadt hy Alfred
aan die gevaarlijke uitvindersloopbaan toch
te verlag aan welken goedbedoelden raad
Alfred geen gehoor gaf. Den 15en Juli 1864
vroeg Alfred Nobel een Zweedsch patent op
deze springstof aan en den 9en December
van datzelfde jaar kreeg Robert Nobel hec
Finsche patent op dezelfde stof.
Terzelfder tyd had Ludwig Nobel bij Wi-
borg een fabriek gesticht, die alle mogelijke
wapens voor het leger vervaardigde. Zoo
liet hy in de jaren 1867 en 1870 meer dan
-honderdduizend oude voorlaad-geweren in
achteriaad-geweren veranderen, wat hem
aanzienlijke winsten opleverde. De Russi
sche regeering gef hem toen de opdracht
een half millioén nieuwe geweren aan te
maken enzyn naam was gemaakt. Ter ver
krijging vfen het daarvoor benoodigde hout
reisde Ludwig Nobel in 1873 naar de Kau-
kasus, waar hy in de buurt van Dakoe niet
alleen het gewenschte hout vond, doch te:
vens de rijke naphtabronnen leerde kennen.
Teruggekeerd, wist hij eenige kapitaal
krachtige menschen voor deze nieuwe naph-
ta-fabricatie te interesseeren, waarna hy in
1876 te Bakoe zijn pionierswerk op dat ge
bied begon.
De Amerikaansche petroleum regeerde in
die dagen de wereld. De Russische petro
leum zou weldra een ernstige mededinger
op de wereldmarkt worden. Geholpen door
Alfred Nobel, die met zyn fabricage van
nitroglycerine genoeg geld verdiende, om
zyn beide broers, Robert'en Ludwig by te
kunnen springen, gingen de zaken in de
Kaukasus snel vooruit. Dit leidde in het
jaar 1878 tot de stichting van de naphta-
vennootschap van de gebroeders Nobel. Al
fred's aandeel bedroeg aanvankelijk niet
meer dan 300.000 francs, doch bij zyn dood
was zijn aandeel in deze onderneming ge
stegen tot 2.000.000 roebel en 2.000.000
Zweedsche Kronen.
Na den dood van Ludwig Nobel, die aan
de Fransche Rivièra, te Cannes, den 12den
April 18888 overleed, kwamen diens beide
zoons, Emanuel en Carl Nobel, onder lei
ding van hun oom, Alfred Nobel, als direc
teuren aan het bewind van de Kaukasische
naphta-bronnen. Tot het jaar 1920, toen de
communistische machthebbers zich van de
fabrieken meester maakten, hebben Ema
nuel en Carl Nobel de fabrieken steeds we
ten uit te breiden.
Onderwijl was Alfred Nobel te Stockholm
verder gegaan met zijn uitvindingen op het
gebied dér nitroglycerine, hetgeen voor de
Zweedsche Academie van Wetenschappen
aanleiding was in Februari 1868 aan vader
en zoon, Emanuel en Alfred Nobel, geza
menlijk een prijs toe te kennen voor hun
belangrijke ontdekking op het gebied van
explosieve stoffen.
Om het buitenland beter van nitroglyce
rine te kunnen voorzien, volgde in 1865 de
aanbouw van een fabriek in Duitschland,
naby Kriimmel aan de Elbe, een afgelegen
oord, eenige kilometers stroomopwaarts van
Hamburg. Vandaar ging het springmiddel
naar Oostenrijk, Engeland, België, Noord-
Amerika en Australië.
Het einde!
Alfred Nobel is tenslotte midden in zijn
geliefd werk gestorven. Den lOen December
1896 vond men hem dood in zijn laborato
rium, een hartkramp had een einde aan zyn
leven gemaakt. Een begaafd man was heen-
gegan, een rijk leven was afgesloten!
Toen volgde de opening van het testa
ment, dat hij den 27en November 1895 te
Parijs eigenhandig geschreven heeft, in de
Zweedsche taal natuurlijk, want voor en bo
ven alles was deze cosmopolitische figuur
Zweed! De nalatenschap bedroeg 30.000.00o
Zweedsche Kronen, ongeveer 20.000.000 gld.
Sedert het jaar 1901 vindt te Stockholm
de aanwijzing der Nobel-pryswinnaars
plaats, waarvan het bedrag aanvankelijk
bedroeg 150.782 Kronen, later verminderde
tot 114.935 Kronen, doch nu is gestegen tot
171.752 Kronen en vermoedelijk in 1933 zal
bedraden 170.331 Kronen.
Vandaag heeft het Karolinische Instituut
den prijswinnaar voor de medische weten
schap bekendgemaakt. De prijs is voor 1983
toegekend aan den Amerikaanschen zoöloog
Thomas Hunt Morgan, wegens zijn ontdek
kingen inzake de functies def chromosomen
voor de erfelijkheid.
De uitreiking der prijzen voor Natuur
kunde, Scheikunde en Letterkunde zal ge
schieden, gelijk gebruikelijk, op den lOden
November van dit jaar en de vredesprijs op
Alfred Nobel's sterfdag, den lOden Decem
ber 1933.
SPORT EN WEDSTRIJDEN
Programma voor Zondag 22 Oct.
K. N. V. B.
AFDEELING I.
Ie klasse: 't GooiHaarlem Z.F.CH.-
D.V S.SpartaA.D.O Feijenoord^H.F.C.
Ajax—-V.S.V.
3e klasse D. Culemborg—AmsvordieZeist
Elinckwijk; Bodegraven-Z.N.C. H.V.C.
BaarnHolland—Vriendenschaar.
4e klasse FLarenQuick Amersf. Boys
E.A.C. P.V.C—A.P W.C.Kampong
Voorwaarts Soest—Woerden.
AFDEELING II
le klasse: Stormvogels—ExcelsiorD.F.C.
-XerxesR.C.H.—K.F.C.H B.8—D.H.C.
V.U.C.—Hilversum.
2e klasse A: Quick—CV.V.V.I.OB
R F C S.V.V—Olympia; Alphen-H.V-V.
de Hollandiaan—Unitae.
2e klasse B: D.C.L.—OvermaasB.E.C.—
NeptunusV.D.L.St. Hooger Gouda—
O.D.S. ;O.N.A -Fortuna.
3e klasse C RDM.—Transvailia; G.S.V-
V.F.C.O.V.V.D.H.8.Scheveningen—
Coal; die Musschen—St. Volharden.
4e klasse D: Gouderak—D.VC.O.LJ.V.
IO.WoddintxveenHaastrecht—Schoonho
ven.
Reserve 2e klasse A: H.V.V. 2—B.E.C'. 2;
H.-D.V.S. 2—B M.T. 2; Feijenoord 3-H.B.
S. 3; Fortuna 2-Quick 2.
Reserve 2fe klasse B: St. Hooger ^-Ex
celsior 3 K.F.C. 2—D.F.C. 2, Neptunus 2-
Xerxee 3Olympia 2—D.C.L. 2.
Reserve 3e klasse A: V.U.C. 3—Bodegra
ven 2; L.F.C. 2—H.V.V. 3; AJphia 2—A D.
O. 3.
Reserve 3e klasse D: D.C V. 2-V.OC. 2;
Neptunus 3—G.S.V. 2; Overmaas 2—O.N.A.
2 S.V.V. 3—R.D.M. 2.
Juniores-competitia: V.O.C.—SpartaS.
V.V.-NeptunusH.-D.V.S—H.V.V.R F.C.
-D.H.C.Feijenoord—St. Hooger. D.F.C.-
Gouda.
AFDEELING 111.
Ie klasse: Vitesse—En ach Boys, Tuban-
tia—Hengelo; A G.O V V.-P.E.C Wage-
ningen—Go Ahead Enschedé—Berades.
AFDEELING IV.
le klasse Willem II—L.O.N.G.A.Eind
hoven—P.S^ B.V.V.—MiddelburgM.V.
V.-BleijerheddeN.A.C.-N-O.A.D.
G. V. B.
le klasseGouda 3—Nieuwerkerk 1, 11
uur, Boek. Boys 1—Gouda 4, Dilettant 1
Olympia 3.
2e klasse A Moordrecht 2-O.N.A. 4;
Waddinxveen 2—Oudewater 1; G.S-V. 5—
Haastrecht 2, 11 uur, Woerden 2—Schoon
hoven 2.
2e klasse BStolwijk 1—Ammeratol 1Di
lettant 2—G.S.V. 4, 12 uur; Lekkerkerk 2-
Gouderalfr 2; Zwervers 2-O.N.A. 5, Berg
ambacht 1— Schoonhoven 3.
3e klasse AMoeroapelle 2—Zwervers 3;
Nieuwerkerk 2-Moordreoht 3; Bosk. Boys 3
—Gouderak 3, 12 uur
3e klasse B: Groot-Ammers 1—Oudewater
2Lekkerkerk 3—Haastrecht 3, 12 uurAm
meratol 2—Stolwijk 2.
3e klasse C: Gouda 6—Woerden 3, 11 uur
Waddinocveen 3—Bosk. Boys 4, 12 uurMoer-
capelle 3—Bodegraven 3, 12 uur.
3e klasse DO.N.A. 6Groeneweg 2, 11
uur; Stolwijk 3—Ammeratol 3, 12 uur. Berg
ambacht 2—Groot-Ammers 2, 12 uur.
3e klasse EWoerden 4—Olympia 5, 11
uur; Voorwaarts 2—Gouda 7, Bodegraven 4
Bodegraven 5, 12.30 uur.
3e klasse F: Moordrecht 4—Groeneweg 3,
12 uur, Ammerstoi 4—Nieuwerkerk 3, 12
uurGouderak 4—G.S.V. 5, U.30 uur.
V| /\DSMfcl Wn.
GOUDA, 21 Oct. 19!
Aanvullingsagenda voor de vergade
ring van den Raad der gemeente
Gouda, op Maandag 23 October 1933,
des namiddags 8 uur.
Aan de ordê:
Het voorstel tot ruiling van grond, gele
gen nabij de Karnemelksloot met den heer
J. Radder.
Het voorstel tot verhuur van grond, g :-
lfcgen aan Schielands Hooge Zeedijk aan de
Volkstuinvereeniging „Het Westen".
Het voorstel tot verkoop van grond, ge
legen aan de Van Itersonlaan, aan den heer
H. M. van Triet.
Het voorstel tot het toekennen van een
schadevergoeding aan de Erven J. van Vliet,
voor het hebben van rioolbuizen en een put
in haar terrein naby de Karnemelksloot, etn
behoeve van de rioleering in het stadsdeel
,.Kort-Haarlem".
Het voorstel tot het aankoopen van schat
kistbiljetten.
Verhuur tuingrond.
By de op 16 December 1930 gehouden
openbare verpachting van landeryen en
tuingrond werden een perceel kade, opslag
plaats, ter grootte van 240 M2. kadastraal
bekend gemeente Gouda, sectie I no. 481
(ged.) en een perceel tuingrond „den Ak
ker", groot ongeveer 2650 M2., beide per-
cqelen aan de Breevaart, verhuurd aan den
heer P. Roos Pzn-, alhier, en wel tot 1 Jan.
1934. De pachter heeft verzocht deze per-
ceelen na 1 Januari a-s. onderhands tegen
de tegenwoordige pachtsom, resp. 5.— en
36jbedragende, te mogen inhuren.
B. en W. zyn van oordeel, dat deze per-
ceelen bfj openbare verpachting thans geen
hoogere pacht zullen opbrengen, en stellen
daarom voor tot verhuur voor een tijdvak
van ten hoogste drie jaren, dus tot uiterlijk
1 Januari 1937, te besluiten en wel op de
thans geldende voorwaarden.
Rekening Reiniging*- en Ontsmettings-
Naar aanleiding van het bepaalde in ar
tikel 265 der Gemeentewet stellen B. en W.
den Raad voor de rekeningen van den Rei-
mgings- en Ontsmettingsdienst en Markt
wezen over 1932 voorloopig vast te stellen.
Nieuwe cursussen voor
ontwikkeling en ontspanning van werkloozen.
Na de niet algemeen gewaardeerde pogin
gen tot het houden van cursussen voor ont
wikkeling en ontspanning van werkloozen
gedurende den zomer het Comité heeft
van 1 Febr.—1 Oct. 1933 voor cursussen in
technische vakken, schoolvakken en sociale
wetgeving ƒ2953.08 uitgegeven is thans
voor de periode van 1 Oct.—31 Dec. '33 een
nieuwe inschrijving gehouden, waarvoor
grooter belangstelling is betoond.
Het Comité heelt inmiddels in overleg
met B. en W- met de cursussen een aanvang
gemaakt. Zy zullen worden gegeven in:
lasschen (44), machineteekenen (23, bouwr
kundig teekenen (19), schilderen en deco-
ratiei-teekenen (2u), schoolvakken (80), so
ciale wetgeving (34), E.H.H.O. (83) en
gymnastiek (20). De cyfers vermeiden het
aantal inschrijvingen. Geen voldoende in
schrijving werd verkregen voor de cursussen
in electro-techniek (7), timmeren (11) en
meubel teekenen (7).
Ten einde het Comité in de gelegenheid
te stellen zyn arbeid voort te zetten, stellen
B. en W. den Raad voor het Comité een cre-
diet te verleenen groot 1900.(Technische
vakken 1000.schoolvakken ƒ247.50;
E. H. B. O.-cursussen 50.—; gymnastiek
50.—; verdere onkosten 202.50).
Ver. van Vryz. Hervormden.
In de godsdienstoefening te houden van
wege de Vereen, van Vryz. Hervormden in
de groote zaal der iiéunie, Oosthaven op
Zondag a-s. te half elf uur zal voorgaan
Ds. J. Dikboom, voorganger Ver. van Vryz.
Herv. te Amersfoort.
Thalia-Theater.
Grafin Maritza.
Uitstekende amusementefilm.
Emmerich Kalman's wereldberoemde
operette is gemaakt in een tyd toen liefdes
geschiedenissen langzamerhand een Hon-
gaarschen achtergrond noodig hadden en
een Weensch accent later is de film ge
komen en heeft er een dankbaar gebruik
v&n gemaakt, want bij gebrek aan een warm
en liefdevol scenario leende men het bij de
operette.
Natuurlijk zijn wy vertrouwd met de ge
schiedenis van gravin Maritza, die een
schoon landgoed bezit in de pusta en een
knappen rentmeester heeft, die eigenlijk als
graaf en oud-huzarenoffkier in het verbor
gen bloeit en een doodgewonen burgelijken
naam heeft aangenomen. De gravin be
zoekt haar goederen en trouwt aan het slot
den verborgen 'edelman, na hem eerst ver
schrikkelijk onaangenaam bejegend te heb
ben* Chn dat alles heen staan eenige be
kende operettefiguren, als de plaatselijke
edelman die met de gravin had willen trou
wen, een pseudo-venoofde van de gravin,
de afgezette rentmeester, een baron, en het
zulje van den graaf-rentmeester, die wij
noodig hebben om de ijverzucht van de
gravin te wekken; wat een broederlijke om
helzing is schijnt een omhelzing op andere
gronden en dus smijt de gravin den rent
meester eenige pakken bankbiljetten naar
het hoofd, die door dezen heer dan op rid
derlijk-droefgeestige wijze onder de Tziga
nes ban het lokale orkestje verdeeld wor
den. Alles tegen een achtergrond van schoo-
ne Hongaarsche natuurtafereelen en in kost
bare toqneelvertrekken, zooals de kostbaar
ste operettemontage dat wel zou w'illen zyn.
Men ontmoet Hubert Marichka als de
rentmeester, en hij zingt en speelt een zijner
beroemdste rollen. De gravin is Dorothea
Wieck. Szöke Szakall is de zich verongelijkt
voelende gewezen rentmeester.
Het is een uitstekende amusementsfilm.
Van het voorprogramma vermelden we
een zeer fraaie film die Londen in beeld
brengt, en de aankondiging van „Het teeken
des kruises", die eenige beelden gaf uit
aeze film die van volgende week Vrijdag af
wordt vertoond.
„Het teeken de» kruises" is tot stand ge
komen onder regie van Cecil B. de Mille,
naar het gelyknanoige stuk van Wilson Bar-
zett.
Schouwburg-Bioscoop.
King Kongl
Dit is de groote griezelfilmDit is de film,
waarnaar men zoo lang met spanning heeft
uitgezien, de film waarvan we lange arti
kelen lazen in de dagbladen en waarover
onze kennissen» die haar in den Haag, Rot
terdam of elders zagen, schokkende verha
len deden. En nu draait deze rolprent ein
delijk in de Schouwburgbioscoopj die gis
teravond dan. ook reeds geheel met een
langstellend publiek gevuld was. Vraagt
men ons: 13. dit een moode film, dan zou
men daarop stelling ten antwoord krijgen:
neen. intei/endeel. Maar deze film bezit m
zeer groots mate kwaliteiten om een groot
publiek iet trekken en het tot het laaste mo-
Losse bladen uit het Dagboek
van een Gouwenaar.
tin werter, teuer (Jast Kein
bessrer Mann
1st über diese Schwelle noch ge-
gangen.
E RIED RICH VON SCHILLER
Woensdag 18 October.
Hedenmorgen begaf ik mij naar de
Openbare Lotting van het Kantongerecht.
Hoewel mijne huishoudster Aligonda mij
had willen vergezellen, ontried ik dit
haar, deels omdat ik het onwelvoegelijk
vond, dat eene vrouw in eene zoo orute
omgeving zich zou bevinden, deels ook,
omdat ik vreesdedat aan mijne kalfs-
coteletten heden niet die zorg zou worden
besteed, die deze, willen zij geurig ge
braden geserveerd wordentoch behoe
ven.
In de Audiëntie-zaal gekomen, werd mij
een plaats toegewezen in de banken, die
voor de advocatende journalisten en
voor aanzienlijke gasten gereserveerd
zijn. Nadat ik mij op een groen kussen
had neergezet, nam ik mijne omgeving
met bescheiden en ernstige blikken op. De
bijzondere atmosfeer van de rechtzaal
deelde zich weldra aan mij mede, ik be
woog mij met de zelfde gepaste nauw
keurigheid als het drietal getabberde hee-
ren, dat eenige treden hooger, rond een
groene tafel gezeten, zich recht tegenover
mij bevond.
Een zekere kilheid doordrong mij. In
derdaad, ik moéf bekennen, het gemis
aan zonnewarmte deed zich gevoelen,
maar ook, Vrouwe Justitia heeft iets on
gemeen koelsl Zij is een strenge, niet een
zachtoogige maagd, voorwaar.
Een slag van den hamer in de hand
van den rechter deed mij uit mijn gepeins
ontwaken. Ik wil thans trachten te schet
sen de droeve tafereelen, waarvan ik ge
tuige was, opdat zij zullen strekken tot
leering van velen.
Ik zag iemand, die naar het woord van
den ambtenaar van het O. M., een zekere
mate van goede trouw niet ontzegd mocht
worden; een man, die 300 K.O. wagen
smeer bezat, waarvan de bedorven reuk
zoo onaangenaam de neusslijmvliezen van
een controleur van de Crisis Zuivel-Cen-
\rale prikkelde, dat deze ambtenaar het
raadzaam vond, deze smeer, die hij mar
garine heette, in beslag te nemen.
Maar ik zag ook een boterhandelaar
uit een ver afgelegen dorp, die boter, nog
wel in Gouda, aanvoerde, die een procent
te weinig vet bevatte. En ik maakte ken
nis met lieden, die vischten in verboden
wateren; in plassen, waarvan zij den
naam, althans dit betoogden zij, zelfs niet
kenden. En ik zag een vader, die zijn
zoon niet naar school Huurde; en dit
laatste vooral leek mij zeer laakbaar.*
Want wat moet er terecht komen van
deze kleinen, als zij op volwassen leeftijd
gekomen, geen kennis kunnen nemen van
bepaalde nuttige geschriften, dte in
groote oplagen in de laatste jaren onder
den volke worden verspreid? Wat moét
er terecht komen van hen, als zij zelfs de
weekbladen niet kunnen lezen, die b.v.
één van onze stadgenooten, die mede
dezen morgen terecht stond, zoo punc
tueel iederen Zaterdagavond bij zijn abon-
GOUDA.
né's bezorgt? Trouwens, hou is het moge
lijk dat deze heer hier werd voorgeleid?
ik ben vergeten den naam van het blad,
dat hij vertegenwoordigt, maar ik meen,
dat het een tijdschrift was voor de rijpere
jeugd. En nu vraag ik, gaat het niet te
ver, het dezen ijverigen heer zoo moeilijk
te maken, als hij zijn opvoedende lectuur
verspreidt? Wordt hier niet de vrijheid
van het woord gekneveld? De vrijheid van
de drukpers, is dat niet een waarachtig
volksbelang?.
Ik wil hier verder over zwijgen, trou
wens de kilheid van de rechtzaal deed
zich plotseling zeer ernstig gevoelen.
Rheumatische pijnen doorpriemden heftig
mijne kuiten en ik moest de audiëntiezaal
verlaten, voordat de zitting nog was op
geheven. Hetgeen mij zeer speet! Maar
nietwaar, onze gezondheid mogen wij niet
roekeloos in gevaar stellen.
ment in ademiooze spanning te houden. Zij
is echt Amerikaansah, voor zoover wij daar
onder willen verstaan, dat steeds getracht
is te geven, het meeste, het grootste wat
maar in de macht van regisseur en camera
man lag. De reeisseur moet een man zijn
met een akelig fantastisch brein, waarin
de stoutste gedachten ronddwarrelen, als
bladeren in d©n herfstwind. Enkele daarvan
heeft hi] gegrepen, vaak is z'n keuze een
gelukkige geweest, maar steeds Amen-
kaansch» bij alle fantasterij nogal naïef en