roti teert van de
PRIJSVERLAGING
i
Adri v.
Byouterieën
Foto-amateurs
MbaÉi u. j. mms,
WINTERTIJD
li Nieava Fruity
Schut
|fe'
of a arumdcr
Geurige Jaia-uielauge 7
Fordscm TRUCK
St. Nicolaas Cadeaux
Prima Santos 35
Goede kolfie voor 30 eo
Reclame koffie 40 ct
Pantoffels of Hnisschoentjes
«CYLINDER
J. Bergsma,
oor KOFFIE moet U bij
Thans
Java koffie
Fruitmanden
Fruitschalen
Voor betere waar
WILLEM SCHULD
UP8CHB COURANT ZATERDAG 25 NOV. 1933 - DERDE BLAD
GESPRONGEN
HANDEN en LIPPEN
KLOOSTERBALSEM
G R 0|o T EfR fP
G^ROGT'E R KEU
MODElLEfi' |N VR
Sedertsjdc in-bedrijf-stclJing van dc
Nederlandsche Ford Automobiel Fabriek
jte Amsterdam konden de heeds' ldge
15 Novcjmber j.l. voor de
|erlaagd worden..
ori"RRl)zcn
'"derde inaal belap^rijk
GROOTfe R E
GROjOT É|R E
O D U C T I E
PACITf IT
R. F C»T I -
SE1 INT LUX
VRACHTWAGEN
AAÖ
Dit zijn de factoren, d[t<j; dit mogelijk
maakten. Profiteert van d|ze lage prijzen.
Koopt thans uw Ford
MODE
REM-FK
PO OP 50 BEM-PK
2500..
1600..
1950..
1900-
WIJDSTRAAT 13.
Eau de Colognes, Parfums, luxe doozen Zeep,
Vapo's, Poederdoozen, Scheerdoozen, enz.
VOOR RECLAME:
Pracht flacon Dralle Eau de Cologne
thans 1.98.
Ziet vooral onze ENORME SORTEERING
T. C. Reparon
vanaf f 27.50
Laat ons voor de
ST. NICOLAAS
van Uw mooiste kiekjes een
vergrooting maken.
Een vergrooting met lijst
is een aardig geschenk.
VRAAGT PRIJS bij
ZEUGESTRAAT 56.
D. G. van Vreumingen,
J. VAN DOOL
Telefoon 3251
BUICK, twoseat, STUDEBAKER, 8 cyl.,
OPEL, Sedan 6 cyl., FIAT, bestelauto.
en prachtig
1ST. NICOLAAS GESCHENK
Wl|d straat 19 QOUDA
Lichtbronnen der Oudheid.
Nu de pluimvee-tentoon
stellingen naderen.
geven
en tegen elk aannemelijk bod.
GARAGE.
3*35rd
V-8 deGrand Luxe en de Luxe geeft Lincoln-pres-
tatie en kwaliteit tegen Ford-prijzen en-Service
De bekende, economische, betrouwbare
4-cylinder, thans ook met een nog zuinigeren
motor, is de wagen voor gecombineerd doel
zaken en genoegen alsmede voor taxibedrijf
1925..
TO!
TO"!
Sterk, betrouwbaar, economisch, duurzaam.
Met 'n Ford bestelwagen bent U opgewas
sen tegen extra drukte voor de feestdagen
FORDSON
TRUCK
CHASSIS
(Z. CAIINI)
1575-
TOT
MöOBLY 21-REM PK De in Engeland
vervaardigde vlotte 4-persoons Sedans (2- of '*25..
4-deurs) met kleinen, zuinigen 4-cyl. motor
V- NEDERLANDSCHE FORD AUTOMOBIEL FABRIEK - AMSTERDAM
WIJ HEBBEN VOOR U EEN SCHITTERENDE COLLECTIE
met nikkelen schroefdop, vaste prijs 4.
Kleermakerij,
KEIZERSTRAAT 38,
Levert U een Winterjas
■•n goed edree voor
SI. Nieolaee
gaeehenken
WIJDSTRAAT 20.
Voorradig alle bekende goede merken.
VREDE BEST «m~
ST. JAN SIGAREN
bizonder van quaüteit.
Groote sorteering SIGARETTEN.
Fabriceert de alom bekende
KOOPHANDEL TABAK.
Tjjd voor het eten van onze alom
bekende prima
ROLPENS en GEROOKTE WORST.
WESTHAVEN 38.
Het adres voor uitsluitend le kwaliteit
Rund-, Kalfs- en Varkensvleesch.
OoefMlraat IS.
Keurig opgemaakte
vanaf II.
vanaf f 0.2S
Beleefd aanbevelend,
heeft door inruil tegen lage prtfzen af te
Alle wagens niet van nieuwe te onderscheiden
CENTRAAL VERWARMDE
is een paar
uit de uitgebreide collectie van
vJi. FLUX SCHOENHANDEL
TELEF. 2486. VRAAGT UW BONNEN.
J. L. HULLEMAN - KLEIWEG 20 - GOUDA - Official Ford Dealar.
AFGHANISTAN
Land van onontgonnen schatten
en koningsmoordenaars.
Bufferstaat tusschen twee wereldmachten,
door dr. H. WESTERMAN.
Pen juiste voorstelling van Afghanistan
hebben wij, hpel eerlijk gezegd, in hpi ge
heel niet noch in aardrijkskundig, no<Jh in
ïltureel'noch in politiek opzicht. Maar er
Cj. één troost: de Afghanen zelf wetenl niet
veel meer dan wijl
Dit merkwaardige land in Azië, dat twee
maal zoo groot is als Duitschland, een we
reldrijk zonder kusten, is tot den hui<Jigen
daï onberoerd gebleven door de "Westersche
beschaving. Voor de wereldpolitiek heefj; het
land slechts beteekenis gehad als door-
irangsland en bufferstaat. En in den loop
der wereldgeschiedenis hebben vele wereld
rijken reeds alle, 'stuk voor stuk, belang
stelling getoond voor Afghanistan. Zoöwel
de Turken, als de Russen, zoowel de Fjran-
schen £ls dö Engelschen. Maar Afghanis
tan zelf staat op hartstochtelijke wijze vol
komen afwijizend tegenover iedere ihraen-
ging van een vreemd land in de binnejilAnd-
sche aangelegenheden van Afghanistan.
Zelf heeft het land in de eerste plaats altijd
weeb aanleiding gegeven, dat er voortdurend
onliisten plaats vonden en dat het land toe-
r liet? dat fanatieke Afghanen tot konihgs-
muQrdinaars uitgroeiden. Door den mc^ord
opKéiing 'Nadir Chan is het land dezer
dagen'opnieuw in het middelpunt van de
befcgstelling der tegenwoórdige beschaaf-
deTJrereld gekomen. Daarom leek het wel
intéressant het vplgende erover te vertellen.
hoofdverke^rswegen, die door Afgha-
Jstan voeren,l zijn aooals men trots aan
1 vreemdelingen uitlegt voor dubbel
verkeer in^richt, voor dat met kam,eel en
vhor dat Wet Voqrtuijgen. Het blijft een ge-
lfefd en ijég steeds onopgelost probleem
Welk van ®e twee deelen het best te ge
bruiken is. Wanteenig verschil tusschen de
beidé wegen' ié ,(iiet te bespeuren. Wie ,de
pioeite neemt he* land te doorkruisen, krijgt
lis belooning een vergezicht op Kaboel, it|e
gelegen' in het Noordoosten van
I fis beloonii
i De wond
I van de vel
[een donkerl
de mimosa'
De wonderlijk ipopi wit-belichte koepels
van de vele godihuiMn staan statig onder
een donkerblauWen hemel. Boven de bloeien
de mimosa's, diel als boomen langs de stra-
tten zijn geplant.' staan tegen de horizon de
hboge, puntige toppen van den Paghmdn-
bergketen bedekf met eeuwige sneeuw. Ver-
valfen ruïnes .staan als wachters rondom de
stad. Eeuwen geleden is Alexander de
Groote hijt op zijn groote veldtocht naar
Indie langs getrokken. Hij kwam uit het
Noorden, had jqren noodig om over het
gebergte, de Hiidoekutsch te trekken en
Zijn macht dakr blijvend te vestigen en
bouwde vervolgens aan de Zuidelijke zijde
"Van hte"uft hegon'lfij/nT al weer roiid
twaalfhonderd jaar geleden, zijn eigenlijke
opmarsch tegen Kaboel. Nog tot den dag
van heden staan daar de machtige, tot ruïne
geworden muren als de stomme getuigen
van zijn eerste, veroveringstocht met hem-
wtelf als geniaal veldheer, die de beteekenis
begreep van een land als Afghanistan, dat
lijn steunpunt en doorgangsland moest
worden voor de verdere verovering van In-
dië. Na hem hebben alle later tot macht
gekomen volkeren getracht het geheimzin
nige land in het midden van Azië gelegen,
te overwinnen.
In de Middeleeuwen werd Afhganistan
tot twistappel voor de Mongolen en de Ara
bieren, nog later trachtten Indische en Per
zische heerschers het land aan zich te on
derwerpen. Allen lieten z(j een zekeren in
vloed op de Afhgaansche bevolking achter.
Daardoor is thans het land een wonderlijk
mengsel van tal van volken. Dit is des te
merkwaardiger, omdat de eigenlijke Afgha
nen, die in het Oosten van het land wonen,
een kleine minderheid vormen tegenover de
Mongolen, die minstens de helft van de be
volking van Afghanistan uitmaken. Verder
wonen er nog Turksche UsbeKken en Kir-
giezen, om van de gemengde volksstammen
maar heelemaal te zwijgen.
Weer eeuwen lateer achtten Rusland, Tur
kije, Frankrijk en Engeland, ieder op zyn
manier, invloed op het land te verkrijgen.
Maar alle met precies hetzelfde gevolg:
economische en politieke voordeelen zijn
weliswaar te veroveren, maar het land en
het volk laat zich op geen enkele maroer
Rusland kr^gt het voordeel dc grootste
leverancier van Afghanistan te worden en
zorgt voor we meeste der militaire instruc
teurs van ket Afghaansche leger. Engeland
heeft een ander voorrecht verworven, het
mocht jaren lang de al te zwaar delaste
Afghaansche staatskas aanvullen voor de
onvermijdelijke tekorten, waarvoor Enge
land werd beloond met gunstige voorïvasr-
don voor Hen Engelschen doorvoer door het
land. Toch zijn al die afgesloten verdragen
niet onwrikbaar. Meeatal zijn ze afgesloten
op grond van zuiver persoonlijke betrekkin
gen van de een of andere buitenlandsche
regeering met den toevallig heerschenden
Afrhaanschen Koning. En daar de koningen
ln Afghanistan wisselen, gelijk de jaarge
tijden, is van eenig werkelijk voordeel op
dan langen duur van slechts één partij
•Prake: dat zijn de Afghanen!
Zoo is het aan Afghanistan tientallen
jaren lang gelukt den invoer van Engelsche
bijbels te verhinderen, zonder dat het land
er ook maar een oogenblik aan gedacht
heeft zich iets van de ontstemming der En
gel,chen op dit gebied aan te trekken. Als
vergoeding kreeg Engeland de vergunning
wel Engelsche geweren te mogen invoeren,
Welke vuurwapenen de Afghanen dankbaar
gebruikten, desnoods om daarmede de En
gelschen zelf te bestrijden!
De hoofdstad Kaboel, is vol van het al-
lerbonste marktleven. De schilderachtige
gestalten van de" uiterst rustige handelaars
schuiven of stadn langs de zeer primitieve
huisgevels, want kelderB en vloeren zijn
in Kaboel eigenlijk onbekend. De kinderen
spelen vergenoegd in de diepe met water I
gevulde gaten van de hoofdstraten van Ka
boel. Zelfs zijn er in deze hoofdstad nog
stadsgedeelten, die uft leemen hutten en in
den grond gegraven holen bestaan.
Een goed onderhouden huis valt er da
delijk op, zooals b.v. de Duitsche school, een
staatsinrichting, waar behalve de directeur
nog frier of vyf Duitsche leeraars les geven.
erkent men den vreemdeling als Düitscher
dan kan het voorko n, dat men door een I
der «tudeerenden aan deze söhool, die vrien-
delifl van aard zyn, op straat in het Duitsch
worjjjt aangesproken. De Afghanen bezitten
,allen| een groote talenkennis, want mis
schien noodgedwongen spreken zy allen
yier of vijf talen. Perzisch is de ambtelijke
en/itolkstaal. Maar bovendien moet men in
Af|l|anistan nog Indisch, Turksch, Af-
ahaansch, zoo mogelijk ook nog ussisch
njfièp paar gewestelijke talen spreken, wil
mén|£ich overal in het land verstaanbaar
kunnen maken.
Jjhl officieele feestdag in! Afghanistan ra
de ffjónderdag, waqrop men overal' gasten
ontVangt. Het regent uitnoodigingen. In
deftige Afghaansche woningen draagt men
dAi) als gast natuürlyk de twaalf meter
w|jde broek, die van! onderen weer samen is
genomen. Daarover draagt men hemd en
vost Op een kunstige manier dragen de
masuiéi den tulband op het hoofd, in >reede I
sünlefs samen gebonden. Men zit op den
groJtt op echte Afghaansche tapyten. Op
het [tapyt wordt een doek gelegd en iedere
gapt) krijgt een groot Afghaansch brood.
De bedienden brengen schotels met rijst en
vleepch, als dranken dienen wyn of zure
mqUt. De gasten grijpen met hun rechter
hand in de schotels, maken kleine balletjes
vah rijst en vleesch, die zjj vervolgens in
huh monden stoppen. Als dessert worden
vrüchten rondgediend. Dan volgt de cere
monie van het wasschen der handen en
spreekt men hat dankgebed uit.
Door de groote afwisseling is het land
zelf allerminst eentonig. Wel zyn er groote
tochten, die een dag lang door met steenen
bezaaide terreinen voeren, of moet men
over een woestenij op het hoogland trekken,
maar ook daar bekoren de verschillende
kleuren. Alleen is het zeer goed mogelijk,
dat ergens acht—aan rotsblok een Afridis
of een Warsiri loert, die uit pure verveling
misschien een geweerschot op den vreem
deling kan lossen. Maar dat is dan ook het
grootste ongemak van het reizen in Afgha
nistan!
,De hoofdverkeerswegen van het land zijn
de breede met stof bedekte lanen van mi
mosa-hoornen, waarover de kalme kameelen
geleidelijk hun weg vervolgen.
Natuurlijk zyn er ook bioscopen in Af
ghanistan. Zachtjes murmelend volgen de
Afghaansche toeschouwers de gebeurtenis
sen uit Europa en Amerika op het witte
doek. Zij verbazen zich het meest over de
weinige kleeding, die de vrouwen op de film
plegen te dragen.
Een Afghaansche vrouw hult steeds het
juicht in een doek, wanneer zij in gezel
schap van mannen komt. Dat de gemalin
van Koning Aman Oelah met onbedekt ge
laat zich in het buitenland had vertoond,
was zeer zeker niet in de laatste plaats
oorzaak van 's Konings val!
Het koningspaar had op reis door Europa
zeer modern gedaan en zich veelvuldig
laten fotograleeren. Engeland had niet na
gelaten pakken van die couranten op te
koopen en juist die dagbladen met foto's
van het koningspaar naar Afghanistan te
Dieren doen dienst als toortsen.
De pit is ouder dan de kaars,
door Dr. W. HOUGH,
Anthropoloog Smithsonian Institution
De overwinning van den mensch op de
duisternis is in den loop der eeuwen slechts
zeer langzaam en met moeite bevochten.
Dit zal iedereen opvallen, die de collectie
van primitieve verlichtingen in ons insti
tuut bezoskt. Zelfs de ksars is nog een uit
vinding van tamelijk langen datum geweest;
,u beteekende een uitkomst, wanneer er no
zonsorulergang werkzaamheden of ceremo-
nieën verrricht moesten worden, want zp
V„f een constant blijvend licht gedurende
-vele uren Als regel moest men zich tevre-
den stellen met veel slechtere lichtbronnen,
wat men hiervoor gebruikte, hing "J*"*®
mate af van de natuurlijke hulpmiddelen,
waarover men in het betrokken land be
schikte. Zij verschilden sterk van elkaar m
Viiiionde deelen der wereld, doch op-
vX^Srna terugkeerend gebruik
:lCt'«en]: ™Xid hiervan
leveren de bewoners der
die de kleine zeer vette«jn
tourts xebmkten. tht^z:eev'
zwarte en darmkanaal laten
B= eiiandc
Snerfa^en^enpltindek^^de
doode vogel, lieten deze
kregen dan een zwak licht in hun sombere
hutten.
De groote alk, eei» uitgestorven vogel
soort uit de Noordelijke kustgebieden van
den Atlyitischen Oceaan, werd wel "als
brandstof gebruikt en soms ook voor ver
lichting. De oude Denen lieten een pit van
mos branden, waarvan het eene uiteinde
was gestoken in het lijf van den grooten,
pinguin, dat een groote hoeveelheid vet be- j
vat.
Zeer interessant is ook de gewoonte om
de zeer vette „kaarsvisch" (een soort zalm,
die op de 'N.W. kust van 'NoordüAmerika
voorkomt) te drogen en vervolgens in een
gespleten stok als een toorts te laten bran
den. Vermoedelijk was hierbij een pit ge
heel overbodig. De visschers op de banken
voor Newfounland sneden de Btaart van een
zekere kleine haaiensoort in reepen en ge
bruikten deze als verlichting, terwijl ook
op de kusten van Nieuw-Zeeland visschen
als toortsen worden gebruikt.
Ook toortsen van plantaardig materiaal
zijn vaak interessant. De bast van de Mexi-
caansche „kaarsboom" bevat van nature
zooveel was, dat men reeds van een klein
stukje goed licht verkrijgt; het is echter
spoedig opgebrand. Verder is in alle landen,
in alle tijdperken der geschiedenis het hout
van naaldboomen zeer gezocht geweest
voor toortsen. Men vindt er toespelingen
op in de antieke literatuur en waar deze
boomen slechts bekend waren, werd hun
vethoudend hout gewaardeerd als lichtbron.
Een sterk vethoudende dennesoort in den
Amerikaanschen staat Virginia staat plaat
selijk zelfs bekend onder den naam „licht-
hout", stukken van dit hout werden vroeger
verbrand in een pan terzijde van den schoor
steenmantel en zelfs thans dienen zy als
verlichting in de hutten van arme blanken
en negers.' Vroeger zag men in Lousian*
vaak negers met -bundels van dit hout oy
het hoofd loopen om het in Nieuw Orleans
te gaan verkoopen.
In onze verzameling vindt men ook tal
van meer Ingewikkelde toortsen, die zoo
wel bij primitieve als bij beschaafde volken
in gebruik zyn. De kaarsen hebben zich
eerst latpr ontwikkeld uit in was gedrenkte
pitten; hij het maken van toortsen bemerkte
men als, vanzelf, dat met was doordrenkt
touw een stevige, zij het ook primitieve
lichtbroii was.
EEN WITTE VLEK OP DE LANDKAART.
Er zyn nog altijd „witte vlekken" op de
kaart, onbekende gebieden, en dat op plaat
sen waar de leek ze allerminst verwacht.
Eén ervan bevindt zich in het Z.O. van den
Amerikaanschen staat Utah: het betreft een
gebied van 1000 K.M.2 ten N. van de Colo
rado, bewoond door onbeschaafde Indianen,
die de blanken allesbehalvve vriendelijk ge
zind zyn. Het is voor een expeditie zeer
gevaarlijk, om in dit gebied door te drin
gen; daarom is men er eerst toe overge
gaan, om het door middel van luchtfoto's
in kaart te brengen. Toch zal er daarna een
expeditie worden uitgerust, om het land
zelf te verkennen, aangezien er belangrijk
materiaal verzameld kan worden; er zijn
aanwijzingen omtrent ruïnes, fossiele been
deren en merkwaardige geologische forma
ties wellicht vindt men er overblijfselen
vOn een oude, nog onbekende mensche-
lijke beschaving. Door de expeditie uit min
stens 40 personen samen te stellen, hoopt
men de daaraan verbonden gevaren zooveel
mogelijk te verminderen.
Wenken voor sporthoenderbezittcre.
Nu de tijd van de pluimveetentoonsteilin-
gen weder nadert, schrijft de heer J. H. v.
d. Broeke in „Klein-Veeteelt", moeten de
sportfokkers, maar in het bijzonder de be
ginnelingen eenige wenken krijgen voor het
in conditie brengen van hunne dieren, vóór
dat zij naar de tentoonstelling gaan. Er zijn
verschillende dieren, die vóórdien gewas-
schen dienen te worden. Hiertoe behooren
allé witte vvogels, en vogels, die veel wit
hebben, zooals de lichte Sussex en derge-
1 ijken, ook alle kuifhoender-witkuiven.
Dikwijls komt het voor, dat men dieren
op de tentoonstelling aantreft, die nog ge
heel nat van het wasschen zijn. Dit mag
bij den goeden sportfokker nie{ voorkomen.
Ongeveer een week, althans ken dag of 6
van te voren, gaat men de witte dieren
wasschen, opdat zij, als zij in de verzen-
dingsmand gaan, geheel en al droog zijn.
Doordat de dieren geheel droog zijn, zullen
zg zichzelf opknappen, door iedere veer en
veertjes netjes na te pluizen en te rang
schikken. De vogel komt dan in een helder
wit pak met goed geordende veeren in de
tentoonstellingskooi en zoowel liefhebher
als leek zal direct zeggen: „Wat ziet die
kip er helder uit"." Maar nu de wijze,
waarop men deze dieren moet wasschen
vereischt nogal eenige moeite. Daar in den
regel de pooten van de hoenders nogal vuil
zün, begint men de pooten eerst te was-
sche* in een bakje waarin zich eemg lauw
water' bevindt, zoodat de vuile pooten van
4e te wasschen hoenders niet worden schoon
gemaakt in de groote hak, eveneens gevuld
met lauw water, daar dit water dan vuil
zou worden en onbruikbaar voor het was
schen van witte hoenders. Zoodra de poo
ten goed schoongemaakt zijn, neendmm.
een witte band van ongeveer 1 <A 4 2 C.M.
breedte, waarmede men de pooten vastbindt
Vervolgens neemt men den vogel1
linkerhand en legt de aleugeU om debeurt
uitgespreid op een tafel, terwtjl men met
de renhterhand, waarin men een
heeft voorzien van zeep, in de richting der
schuiert Als een vleugel op deze
wijze is behandeld en mèn het vuil heeft
weggeschuierd, behandelt men op dezelfde
wijze'den anderen vleugel en vervolgens
den staart. Indien dit heeft plaats gehad,
neemt men den kop en hals op dezelfde wijze
onderhanden. Vervolgens legt men de kip
op den rug en wascht keel en onderlijf op
dezelfde wijze als de vleugels. Vervolgens
stopt men de kip in den bak met lauw water
en spoelt zoolang, dat er geen zeep tusschen
of op de veeren overblijft. Hierna dompelt
men de kip in een bak met geheel schoon
lauw water, waardoor een dfeinig blauwsel
is geslagen. Na deze behandeling wordt de
kip met geheel schoone doeken afgedroogd.
Vervolgens neemt men het aldus behan
delde dier bij de pooten, met den kop om
laag, waarbij de vleugels als vanzelf open
gaan. Nu strooit men tusschen de veeren
talkpoeder, waarna men de band van de
pooten afdoet en het gewasschen exemplaar
plaatst, in een schoone mand, waarin men
schoon stroo of zaagsel heeft gedaan. De
mand met inhoud plaatst men in een ver
warmd vertrek. Dén volgenden dag haalt
men het vuil uit de mand en laat het dier
wat eten en drinken. Den daaropvolgenden
dag zal de vogel zoo goed als droog zijn
en wordt thans overgebracht in een schoon
hok met stroo, geheel voor wind en tocht
ELK JAAR OPNIEUW HAD ZIJ
Dank zi| dan KLOOSTERBALSEM
heeft zij die na aoall maer!
JtWas een gruwelijke last en het deed
geweldig zeer. Het bloed stond er al-
lijd voor. Allerlei huismiddeltjes deed
ik er op, het beet geweldig, maar tel
kens kwamen de kloven terug. Gewone
huid-crèmes hielpen mij evenmin. Maar
nu heb ik geen last meer ervan. Nu
wrijf ik eiken ochtend en avond Klooster
balsem er op. Dat doet géén zeer en
de huid is en blijft prachtig glad èn
gezondook al kom ik met mf/n han
den vaak in het water. Het was een
uitkomst." H de j- te -S.H
AlflfCn'C ONIQINESL TIN INZAQI
„Geen goud zoo goed"
Onovertroffen bij brand-en snij wonden
Ook ongeëvenaard als wrijfmlddel bQ
Rheumuiiek, spit en pijnlijke spieren
Overal per fk>t v. 20 gr. f 0.60 en 50 gr. f 1.—
afgesloten. In dit hok zijnde, zal de gewas
schen vogel zich flink uitschudden en zijn
vederpakje netjes in orde brengen.
Voordat men het aldus behandelde dier in
de verzendingsmand doet, doet men op kam
en lellen een weinig vaseline. En aldus,
goed behandeld dier, is een lust om m de
tentoonstelling te zien, en zal zoo'n vogel
ten allen tilde veel, zeer veel zelfs, voor
hebben op dieren, die niet of slecht gewas-
schen «i--
Men moet er vooral om denken niet te
veel blauwsel in het water te doen, want
dan ziet de kip er afschuwelijk uit, terwyl
men met het afdrogen steeds met het ge-
vederte mede moet wrijven, daar anders de
veeren beschadigen. Bij de witkuiven wor
den alleen de kuiven gewasschen en moet
men zorg dragen dat er geen zeep in de
oogen der dieren komt. Wanneer de gewas
schen kuiven geheel droog zijn, knipt men
de overtollige, gekleurde veertjes uit de
kuiven weg. Witkuiven moeten op bijna de
zelfde manier behandeld worden als per
sonen, die zich naar den kapper begeven,
alvorens zij naar een of andere feestelijk
heid gaan. Wanneer een veertje onregel
matig zit aan de kuif, kan men dit beter
afknippen, daar anders soms dat eene veer
tje een minder mooi aanzien aan het dier
geeft.
UIT DE PERS.
Liberalisme—Fascisme.
Het vrijzinnig-godsdienstig maandblad I
„Onze Wachter" is een enquête begonnen
over de verhouding van Liberalisme en Fas- I
cisme. De Redactie noodigde enkele voor
aanstaande vrijzinnig-godsdienstige libera
len uit autwoord te geven op de vragen;
Welke is de verhouding van het Liberalisme
tot het Fascisme? Hoe staat de vrijzinnig-
godsdienstige liberaal tegenover het laat-
ste?
In het nummer van vorige week vinden wy
het eerste antwoord, dat van prof. dr. B.
D. Eerdmans.
Aan zijn artikel; Nieuw-Liberalisme, ont-
leenen we:
„Sedert de invoering van het algemeen j
kiesrecht blykt Nederland een vruchtbare
bodem voor politieke ondernemingen; zóó
vruchtbaar, dat het een bespotting wordt
van ons staatkundig bewustzijn. Het is be
grijpelijk dat dit reactie wekt en dat er
velen zijn die een4estuursvorm, die by een
volk als het on^e, tot zulke dwaasheden
blijkt te leiden, door een andere Staatsorde
in vaste en veilige handen wil 'stellen.
Wat de laatste kwarteeuw ons op politiek
gpbied te zien geeft is weinig verheffend.
De Staat is zich met zooveel dingen gaan
bemoeien, dat het Parlement het geheele
jaar door moet werken in commissies, afdee-
lingen en openbare vergaderingen. Mannen
uit het volle maatschappelijke leven kunnen
zich slechts zeer zelden tot lid laten kiezen,
omdat zij dan hun zaken zouden moeten
verlaten. Hierdoor is er veel en invloedrijke
beroepspolitiek. Hierdoor meestert politieke
theorie gemakkelijk over het maatschappe
lijke leven,en is de politiek er niet meer
voor de maatschappij, doch is de maatschap
pij er voor de politiek. Hoe slecht de maat
schappij daarbij vaart, zien wij lederen dag.
De ongelooflijke slapheid van de Regee-
ringen, die elkaar na 1918 opvolgden, heeft
eng in de grootste moeilijkheden gebracht.
Zoowel geldelijk als moreel. Men heeft ge-
v eigerd aan den steun voor werkloozen de
voorwaarde van eenige, zij het ook nog zoo
kleine, tegenprestatie voos de gemeenschap
te verbinden; men ging er niet toe over van
's Rijkswege steun in natura te verstrek
ken, men vertrouwde de uitbetaling toe aan
organisaties, wier bestuurders door hun sa
larissen als vrijgestelden de gevangenen der
leden waren. Men kweekte zoo een geest,
i waaraan alle energie en werklust ontvloden
is. Ons nationaal moreel is hierdoor gedaald.
Zy heeft het gezag laten verslonsen. Zy,
die het moesten handhaven, wisten dat zij
in de hoogste kringen geen steun zouden
inden voor krasse maatregelen. Zy werden
geawongen zich bij een schyn-gezag neer te
I leggen. Ter wille van een voozen vrede liet
I men alles gaan. Stelselmatige opzetting
I door Radio (Vara), terreur bij werkstakin-
I gen, demonstraties tegenop Regeering, alles
I werd geduld.
Dit zijn nog maar enkele punten uit den
I politieken rommel, die gemeenten en Rijk
I ons te zien geven. Helaas is er veel meer.
Doch zij zyn voldoende om ons duidelijk
I te maken, dat de bodem voor fascistische
I richting ryk is aan voedingsstoffen. Vol-
I doende ook om te doen gevoelen dat het niet
I goed kan worden met onzen Staat en met
I onze maatschappij, als niet spoedig een
I krachtige zuivering plaats heeft, door de
I samenwerking van allen, die (van wat rich-
I tuig dan ook) Nederland voor den onder-
I gang willen behoeden.
I Men schimpt nu op parlement en ge-
I meenteraden. Men bedenke dat de reden
I daarvan niet ligt in **et bestaan dier licha-
I men, maar in de wijze waarop zy zyn ver-
I worven. Wy zijn van ouds een staatkundige
I gemeenschap, waarin de burgery regeerde
I en absolute vorsten-heerschappy onbekend
I was. Trachtte deze zich op de-u voorgrond te
I dringen, dan wprd dit spoedig weer ver-
I hinderd.
I Onze staatkundige bo<)fim was de vrijheid,
I die door de overheid slechts werd beperkt
I m het belang vai? het gemeene-best, van
I des lands beiang. Dit is het gezonde liberale
I standpunt, dat voor alle tijden geldt
Dit is thans .echter dermate in -het gedrang
1 gekomen, dat zelfs theoretische beschou
wers niet meer weten wat onze geschiedenis
is en wat de taak is van een politieke partg.
Dit komt, omdat het oude liberalisme al
lengs zgn oude pittigheid heeft verloren en
liberale leiders hun liberaliteit zochten in
het steeds maar toegeven aan de richtingen,
di« het liberalisme als haren doodsvganu
Cort van der Linden heeft in 1886 het
liberalisme geteekend als een kind der
Fransche revolutie, Hij heeft het geteekend
als de politieke richting, die de rede als het
allerhoogste erkende. Zoo er liberalen wa
len, die hierover anders dachten en een
godsdienstig, zedelijk gezag erkenden, dan
waren dit vreemde elementen, die in de libe
rale gelederen niet thuis hooren, en daaruit,
lot zijne voldoening, dan ook meer en meer
verdwenen. Volgens deze opvatting was er
dus voor Dresselhuys onder de liberalen
Het gevolg van dit voorbijgaan van onze
geschiedenis, die Nederland lang voor de
Fransche revolutie leert kennen als het land
der geestelijke en burgerlijke vrijheid, waB,
dat al wat kerkelijk was en liberaal stem
de, in de armen der kerkelijke partijen wem
gedreven, die een geheel ander beginsel
huldigden als de liberalen. Zij wilden in
vloed en overheersching van hun kerkelijke
inzichten over den Staat.
De liberalen van 1886 en volgende jaren
waren vergeten, dat de vroegere liberale
overheid ons land alleen tot de bakermat
eer geestelijke en burgerlijke vrijheid ?a!
kunnen maken, door aan de kerkelijke on
verdraagzaamheid te beletten het hoofd op
te steken en den Staat naar haar wil te zet
ten. In tegenstelling met die vroegere libe
rale overheid hadden deze liberalen alle
band met de kerken verloren. Zij kenden die
niet en gaven in hunne onkunde telkens
maar toe, omdat zij immers liberaal waren
en dit voor hen vooral inhield om plaats te
geven aan alles wat daarom maar dringend
kwam vragen. Zij zijn de oorzaak dat de
meening ontstond, dat een liberaal eigenlijk
niets is dan een man die aan alles ruimte
Iaat, al zal hij daarbij zelf ook allen invloed
verliezen. Zjj zijn de liberalen, van waar de
togenstanders thans openlijk verkondigen,
dat zij de eens zoo machtige liberale partij
niet haar eigen leuzen hebben gevangen en
I gebonden
Wat te voorzien was is geschied. Na de
regeering van Oort van der Linden is^het
land ten prooi aan groepsbelangen, die zich
op de macht en op de Schatkist hebben ge-
Thans weet men geen rMd wegens de
I zware geldelijke lasten, die niet opeens kun-
I r.en worden afgeschud. Thans moet de te-
I genwoordige Regeering trachten goed te
I maken wat vijftien jaar lang in verkeerde
I richting is geleid.
Is het wonder dat er duizenden zijn die
I naar verlossing snakken? Duizenden, die
I het geloof hebben verloren in de Regeering
I in Den Haag.