ming
Feestdagen
Frans van Camp
ekbank
JT
Witte Overhemden
Deze Courant komt in vele duizenden gezinnen Gegarandeerde oplage 6500
ex
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
tav
3
«0. 18478
Zaterdag IB’Deoember 1933
72»; Jaargang
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE. BODEGRAVEN, BOSKOOP,
tylEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
EERSTE BLAD.
S. ALBLAS
Wij hebben
Een schitterende collectie
in elke prüslage.
Te trotsch en te arm.
erken'
JRIUS
ERMOUT
1OO *1
Verschuiving
van rechtsbegrippen.
voor de feestdagen
GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOËRCAPELLE,
Brieven uit de Hofstad.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
1.760 854 05
R. HOORWEG.
K.
keer tusschen menschen en volken en onze
HOOFDSTUK X.
FELILLETON-
en
rijzen zjjn
(Wordt vervolgd).
O
CRU
i ZOON.
JUDA.
iet de aan-
1 drukwerk
iet worden
Handelen zonder te denken, is als
schieten zonder te richten.
kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
J2 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
noemenswaard onderscheidt.
"Deze verschuiving van rechtsbegrippen,
trum der oud4
komen aan. 1
Advertentiebureau! en ons
ireau zijn ingekomen, teneL
nauwd half uurtje krijgen, als zij zich ver
antwoorden moet.
Naar het Engelsch.
Bah/mann
LEN SINGEL 94
'RIPLEX
•■F. 2901
PONOSMK
>o.—
dag wordt
8 cent
7
5
3
ben. Want ten slotte is dit de diepere oor
zaak van de verschuiving der rechtsbegrip-
verschuiving van rechtsbegrippen, al mist
pen, die we sinds den wereldoorlog waar
nemen, dat men door dien oorlog blijkbaar
vergeten is, dat de mensch de uiteindelijke
grondslag is van alle menschelyk leven en
dat de sterkte der persoonlijkheden ook
over de kracht der gemeenschap in laatste
ie Boek-
plaatsing
instantie beslist.
Zie etalage.
het plaatsje. En dit zou ZÜ bereiken, door
veel kwaad van haar rond te strooien.
Met hart en ziel legde zij zich op die taak
toe en slaagde wonderwel, zoodat binnen
enkele weken tijds haar slachtoffers haar
geheele reputatie kwijt waren.
Een paar dames, die anders Robby plach
ten goeden dag te knikken, als ze haar tegen
kwamen, keken nu bij een ontmoeting een
anderen kant uit. Rober trok er zich niet
veel van aan, ofschoon ze er zich toch wel
over verwonderde, wat de reden van die
minachting kon zijn.
Eindelijk kwamen de praatjes ook Mrs.
Dudley ter oore; natuurlijk sprak zij ze
tegen, maar hier werd niet veel geloof aan
gehecht.
Het opbouwend nieuws drong zelfs door
tot Patrick, die er eens om lachte.
Ja, dat is nu wel makkelijk praten, zei
Gregory Bykes, een vriend van Richard
Thëw, maar ik heb van Thew persoonlek
gehoord, dat tot ’t voorjaar, het inkomen
van de jonge dame niet meer dan dertig
pond per jaar was. Toen ze hier pdk kwam,
vertelde ze hem, dat ze geen cent bezat,
behalve dan wat de oude Miss Sara Merrick
haar had nagelaten; maar nu het is of ze
wel een drie A vier honderd pond per jaar
te verteren heeft. De dames zeggen, dat.
zij van den zomer alleen wel vijftig pond
aan kleeren moet hebben uitgegeven. Dit
moet toch ergens vandaan komen!
Wat bedoel je daarmee vroeg Pat, op
zoo’n toon, dat Sykes maar gauw zei:
- Och, niets!
Niet dat men zich niet meer aan recht en
redelijkheid hield, maar dat men zelfs niet
probeerde de gedragingen door redeneering
met recht en redelijkheid in overeenstem
ming te brengen, was het fatale. Daardoor
ontstond de gedachte niet dat men iets on
gebruikt liet, dat later weer zou te voor
schijn gehaald worden, maar dat men iets
finaal had afgeschaft wat tot nu toe de lei
ding gaf. Men erkende als maatstaf voor
het wenschelyke en geoorloofde van een
handeling alleen nog het voordeel en de
macht. En een dergelijk optreden niet hier
of daar op de wereld, maar overal en door
hen, die over de geheele wereld beschikten,
moest vanzelf een geweldigen invloed oefe
nen op het denken der menschen en vooral
op dat van hen, die in deze jaren opgroeiden.
Men voelde den slagboom van het recht en
de redelijkheid niet meer, maar deed. En op
het fundament van deze wijze van leven en
handelen is langzamerhand een mentaliteit
opgegroeid, die zich los heeft gemaakt van
de rechtsgedachte als basis van het leven
en geen ander recht meer erkent als dat
van den sterkste. Dat men hiermee de basis
van ons cultuurleven zelf los laat, die im
mens niet anders is dan de zelfordening'door
het recht, en zoo men dit beginsel door
voert, terug moet vallen in het barbarisme,
schijnt den meesten niet duidelijk.
Het is duidelijk, dat wat hier is aange
geven veel meer een loslaten van het recht
is dan een verschuiving van rechtsbegrip
pen. Maar men vergete niet dat de onver-
vangbaarheid van het recht als basis van
iedere samenleving het ontstaan van een
regeling op deze nieuwe basis van de macht
noodzakelijk moet maken en daardoor een
nieuw’ recht ontstaat, dat met het oude fei-
Er is in onze Tweede Kamer dezer dagen
een wetsontwerp behandeld, dat een zeer
ernstige en felle discussie heeft uitgelokt en
waartegen van verschillende kanten en door
vertegenwoordigers van allerlei partijen de
ernstigste bedenkingen werden ingebracht.
Het ontwerp bedoelde de pensioenen der
Indische gepensioneerden een korting te
doen ondergaan. Wanneer men bedenkt, dat
een gepensioneerde in tegenstelling tot wie
nog in dienst is, eeh zeker recht verworven
heeft en zelf tot het verkrijgen van dat
recht door storting heeft meegewerkt, is
het bedenkelijke van de vermindering van
zoo’n pensioen duidelijk. Het komt mij dan
ook voor, dat een dergelijke maatregel het
best met een beroep op noodweer te ver
dedigen is, waarvoor in Indië en in ons land
zeker wel reden bestaat. Maar gewoonlyk
en ook nu blijkt men met een dergelijke
verdediging niet tevreden en zoekt voor een
zoodanigen maatregel ook rechtgronden aan
te voeren, althans de rechtvaardigheid en
billijkheid ervan aan te toonen. En dit gaf
den heer De Geer aanleiding van een ver
schuiving van rechtsbegrippen te spreken.
Wy willen nu daar laten of in de verde
diging van dezen maatregel een verschui
ving van rechtsbegrippen zich openbaarde.
Maar in het algemeen is zeer zeker in onze
tegenwoordige samenleving een zeer sterke
en zeer gevaarlijke verschuiving van rechts
begrippen, een feitelijk verlaten van de
rechtsbasis van ons gemeenschapsleven
merkbaar. En het wonderlijkste is wel, dat
zoo velen zich daarvan niet bewust zijn,
maar ook dat zoo velen, zoo ze het al be
grijpen, de ernstige beteekenis daarvan niet
doorzien.
Het valt niet te ontkennen, dat de wereld-
21
Dan ia hét tijd, dat ik begin, zei Pat
en herinnerde zich Robby’s woorden.
Vertel eens ronduit; ben je van plan,
Rosa Scarlet te trouwen 1
Hoe weet ik nu, of zij mU hebben
wil?
Vraag haar
(iOlilNLHE COURANT
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring):
1—5 regels ƒ1.80, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
1—5 regels 1.55, elke regel meer 0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 25
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prjjs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.25, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij cont
prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plai
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst vi
handelaren, Advertentiebureau! en onze agenten en moeten daags i
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te
zou ver
standig zijn, als hij Rosa Scarlet vroeg,
naar hij was. er wel haast zeker van, dat
w hem zou aannemen. Zij bezat geld en
gezondheid, zag er goed uit en wa8 opge-
"•kt ln den omgang, de eenige reden, waar
om hij niet zoo grif tot een aanzoek over
ging, was, dat hij feiteltfk niet meer dan
bondschap voor haar voelde en dan: dat
wat zij besproken had met Mr. Ellery, en
weifelend zei Geoff:
Ja, maar stel je nu eens voor, dat Mrs.
Scarlet die praatjes in het geheel niet in
omloop heeft gebracht!
O, maar daar ben ik wel zeker van,
Ze wil Pat voor zich en Robby is een mede-
dingster; vandaar dat zij die op alle manie-
ren tracht zwart te maken. Maar, als ik mij
Maar nu is de vraag, hoe wij dat ge- niet vergis, dan kan zij nog wel een be
praat den kop kunnejQ indrukken. !J~
Hierop wisten zij eigenlijk geen van bei-
den een antwoord.
Toen Pat weg *vas, vertelde zij haar man,
gevolge hebben, dat een onderworpen ser
viel geplacht van jongden wordt gekweekt,
die de fiere trots van vrijen mensch niet
meer kennen en alle geestkracht moeten
missen, die uit de vrije persoonlijkheid al
leen kan opgroeien. De leer, als welker doel
de bevordering van het staats- en gemeen
schapsbelang wordt gepredikt, wordt zoo tot
een gevaarlijke belemmering van die krach
ten, die staat en gemeenschap en die ons
telijk niet veel meer dan den naam gemeen cultuurleven in de eerste plaats noodig heb-
heeft, waar het ten slotte steeds een beroep
doet op de macht. Zoo kan men spreken van
■ntract tot zeer gereduceerden
laatsruimte.
ras soliede
vóór de pl
zijn.
ben er aj eens eerder op gewezen dat het
erg fraai is de stad ruim uit te bouwen
maar men ziet de gevolgen daarvan wel
eens over het hoofd. De lange en breede
straten zijn duur van aanleg en onderhoud;
duur van politietoezicht, van verlichting,
van brandweervoorziening, van aanleg van
gas, water en electriciteitvan verbinding
nu alles
Jagen.
Heeft Robby zelf er al iets van ge
hoord?
Zeker, En zij houdt vol, dat ze haar
MCCVII.
Twee nieuwe bioscoop-theaters.
Ondanks alle tijUbomstanmgneuen waagt
men het om maar twee-r twee bioscoopthe
aters te bouwen. Eén is er al gereed; één
is al in plannen gereed en. zal spoedig nit
den grond verrijzen. Het schijnt dus, dat
bezitters van geld nog wel hoop hebben op
efen goede kans van slagen. Het is moeilijk
te zeggen of deze twee theaters m een
„langgevoelde behoefte” voorzien. Ze heb
ben beiae dit vóór, dat ze niet in het cen-
ide stad slaan en dus tegemoet
liet vervoer-bezwaar, dat met
alleen in tijdverlies bestaat maar ook in
vervoerkosten.
Vooral voor de goedkoopere rangen is een
kwartje transportkosten een niet onbelang
rijke wameerdenng van. den uitgaanspnjs
voor edliMvondje bioscoop. Slechts een paar
oioscopen staan excentrisch en naar het
schijnt, gelukt dit wel. Eén der betrokkenen
maakte eens de opmerking, dat het met de
bioscopen gaat als met de kerken; men
moet de kerk tot de menschen brengen want
de menschen komen anders niet meer naar
de kerk als die te vér afligt.
jroote stad valt ten slotte in afzon-
wijken uiteen en het is begrijpelijk
«I
e Huisvrouwen
plicht....I
e buitenland,ch. producten
ir minder geld de uitstekende
MOUT -kunt krijgen? N,e4
>or werk ean Nederlandicl.c
•n krijgt u de beste Her,,,
«•enschenl Geweldig voed-
t daarbij: .Klaar lp een w.p‘
stevig boid MERCURIUS
i al kracht on geeondheid'
het recht waaraan ze congruent zijn de on-
I misbare voorwaarde van alle recht, de sta-
biliteit, zoódat het zich van willekeur niet
Het valt niet te ontkennen, aatueweresu- f noemengwaard onderscheidt.
oorlog voor een zeer groot deel, zoo niet en f “Deze verschuiving van rechtsbegrippen,
volle, van deze verandering in onze of beter gezegd dit loslaten van het recht,
vJ.w.l xlw nn zooals dat tot nu toe begrepfen is als basiS
Ik heb nog eens gedacht over uw raad
van gisteren, Vader, maar ik voel mij toch
niet in een stemming om te trouwen. Mijn
gezondheid is slecht; ik ben arm en Rosa
is te goed, om enkel om haar geld ge
trouwd te worden, aangenomen dan al,
dat zij my hebben wil.
Je bent een gek, zei de kolonel,
daarmee uit!
Pat reed uit met zijn auto, terwijl de ko
lonel nog eens zat te overpeinzen, hoe hij
zijn zoon toch bewegen kon, om te trou
wen de eenige vrouw, die voor hem geschikt
was. Maar wat een leelijk ding was ln deze:
hij wist niet, of Patrick Rosa niet wilde
vragen, omdat hij niet genoeg genegenheid
voor haar bezat of dat hij soms liefde
voelde voor een andere vrouw.
Dit wist Pat alleen zelve en op dit oogen-
blik voelde hij zich slechts bezield van het
verlangen, om zooveel mogelijk te profl-
teeren van het heerlijke zomerweer.
Mrs. Scarlet was echter een andere opvat
ting toegedaan; zij geloofde vast en zeker,
dat, als Rober Merrick maar niet in Crom-
ford was gekomen, zij dan nu al zoo goed
als verloofd zou wezen met Patrick. Daar
om moest zij Robby zien weg te krijgen uit
Toen Pat dien volgenden ochtend voor
het ontbijt beneden kwam, deelde hij zijn
vader zijn besluit mee.
ABONNEMENTSPRIJS: per
per kwartaal ƒ2.90, per week 2! o„.o rr__
Franco per post per kwartaal ƒ8.15, met Zondagsblad ƒ3.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bjj onza agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureau! zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef.
Interc. 2745. Postrekening 484Ö0.
vraag uw» dan! Maar dat verzeker
ik je; ze zal niet op je wachten, terwijl Je
blijft flirten met een typiste, die de Dud
ley’s heelemaal in hun kring hebben opge-
nomen.
Pat was even woedend als zijn vader en
na enkele oogenblikken wenschte hij den
ouden heer goeden nacht en verliet het ver
trek. 1
Toen Pat op zijn Kamer was, dacht hij:
Ja, zijn vader had wel gelijk; het
taliteit de schuld draagt, waaruit ook te
verklaren is, dat vooral by het jongere ge- J22222
SCHOTSCHE HARING voor de fijnproevers
KOELHUIS bijzonder malsch
HOLL. KOLMAATJES, iets fijns
HOLL. MAATJES HARING, lekker en goedkoop
gold als onaantastbare regel voor het ver- j p. q SCHARLEMAN Jr., L. Tiendeweg 75, Telef. 3202.
keer tusschen menschen en volken en onze
geheele samenlertng, eenvoudig opzij gezet. Hebt U ool< onze Machinaal gesneden visch al geprobeerd?
hij d<? gedachte haatte, om afhankelijk te
zyn van het' inkomen van zyn vrouw.
slacht die verandering zich zoo duidelijk
manifesteert.
Ruim vier bittere oorlogsjaren lang en
nog een tijd daarna heeft men feitelijk dat,
wat tot nu toe en sinds onheugelijke tijden
toch nooit uit haar huis zullen verdrijven.
Wel is ze van plan, als het zoo doorgaat, I
een aanklacht in te dienen wegens kwaad
sprekerij.
Dat is juist iets voor haar, zei Pat.
DE LEESZAAL LAAT ZIEN WAT ONZE TIJD KAN.
Boeken over electrotechniek. telefoon, radio; gas- en oliemotoren, auto
mobielen en motorrijwielen; luchtvaart.
Ga nu lezen. Lidmaatschap f2.per jaar.
Luister, je moet weten, dat ik goed be
vriend ben met Miss Merrick.
Pat was dol. Waarom hadden die praat
jesmakers in Cromford haar niet met rust
kunnen laten; zy was onconventioneel en
onafhankelijk en misschien wat eigenwijs,
maar dit was nog geen reden, dat haar re
putatie er onder lijden zou!
Hy zou eens naar Mrs. Dudley gaan en
vragen, of zy ook iets gehoord had van die
verhalen.
Zeker, antwoordde Clytie, en ik heb al
mijn best gedaan, ze tegen te spreken, maar
’t helpt niet».
Ik zou wel eens: willen weten, wie er
mee begonnen is.
Daar hoef je niet ver naar te zoeken:
je vriendin, Mrs. Scarlet
Mrs. Scarlet riep hy ongeloovig.
Ja, Rose Scarlet ZU heeft altyd het
land gehad ann Robby en Jocelyn en doet
om de menschen tegen hen op te
van het leven, openbaart zich wel het sterkst
in de nieuwe bewegingen, die zich tegen
over de democratie stellen: fascisme en na-
tionaal-socialisme. Alleen de hierboven ge
schetste mentaliteit koii deze bewegingen
mogelyk maken. Het was de door den oorlog
gekweekte mentaliteit, c|at alles geoorloofd
was wat mogelijk was, wanneer het natio
naal belang dat eischt. En daarbij werd
dan, als veelal gebruikèlyk, het nationaal
belang vereenzelvigd met de eigen opvat
ting van dat belang. Maar daarnaast was
het ook de gedachte evéneens een oorlogs-
gevolg, dat de staat allés was en het indi
vidu tegenover dien stait geen enkel recht
had, dat zelfs het individu geen beteekenis
had. Van. deze heerschehde mentaliteit voor
al by het jongere geslacht is door menschen
als Mussolini en Hitler $eer behendig party
getrokken om de gedachte aan leiderschap
en volledige onderwerping aan dat leider
schap ten behoeve van den staat, die dan
met het volk wordt geïdentificeerd, zooals
de party met het volk wprdt geïdentificeerd,
ingang te doen vinden.’De voor iedere ge-
meenschap overheerschènde beteekenis van j gen ~g]
de onaantastbaarheid der geestelyke per- derlijke
soonlykheid en het daaruit voortvloeiende i dat sommigen daarvan willen profiteeren
recht dier persoonlijkhiSd werden aan deze door in die wijken van aües wat le brengen
staatsgedachte opgeoflèrd. Dit moet ten- '•0<>dat een de oude atad met
meer noodig is. Ook hier heeft de slechte
tramverbinding er toe geleid dat de afzon
derlijke wijken het .innige contact met het
aloude centrum verloren hebben. En dit
proces dreigt verder te gaan. Twee van
deze excentrisch gelegen bioscooptheaters
beteekenen. weer een. vermindering van het
vervoer. Natuurlijk kan niemand den om
vang daarvan becijferen en dus ziet men
het feit licht over het moofd maar al die
kleine feiten bijéén, maken een groot geheel,
dat we) zUn invloed doet gelden. Hoe meer
die wijken zich weten te organiseeren als
kleine stadjes hoe minder het verkeer met
het middelpunt wordt, al zal dit natuurlijk
altijd een zekere bekoring houden, omdat
het grooter en knusser is.
Men heeft die te ruim en te modern aan
gelegd. De winkelstraten ‘zijn tevens de
hartaders van het verkeer en dat is nu niet
precies de prettigste combinatie.
Daarom zien wij met een zekere vrees
den nieuwen stedebouwkundige, dien den
1 Haag zich heeft aangeschaft, tegemoet. Het
zijn best® brave menschen, die theoretici
van de stedebouw, maar ten slotte zit het
1 publiek met de praktijk en die is dikwijls
i minder genoegelijk en gemakkelijk. Wij heb-