iVJ
Deze Courant komt in vele duizenden gezinnen Gegarandeerde oplage 6500
ex.
v..
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
Zaterdag 6 Januari 1934
72«Jaargang
«o. 18493
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
BALANS
EERSTE BLAD.
UITVERKOOP
Dames en
Kinderconfectie
jn
IIDDEL
TAND
Balilmann
DE TOEKOMST VAN DEN WERELDHANDEL.
Snelverkeer, een oorzaak van de innerlijke verwijdering.
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
J^IEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWUK, WADD1NXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
WAT NU?
VOOR DE FIJNPROEVERS
P. G. SCHARLEMAN Jr., L. Tiendeweg 75, Telef. 3202.
‘44
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
■8
aam-
11 ct.
I
(Ook In Zwart en Marl”
B6000
Uitfluitend
ons bekend
beter genre
BUREAU
lOTulfWtN
50ct»
20TABIETTM
kwartaal ƒ2.25, r'
1 overal waar
WIJK -
1INXVEEN
iteit.
ïn in onze
e bewoners
ilt brengen
GOUDA
goed
billen
Ongekende
lage prijken
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal 3.15, met Zondagsblad 3.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
by onza agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef.
Interc. 2745. Postrekening 48400.
Gezond nationalisme niet verderfelijk!
Volksgezondheid en volkshygiëne, voorname herste|-factoren
door OWEN D. YOUNG,
bekende Amerikaanse he staatsman en econoom.
jmlte
k 20,
on U
BUITENLANDSCH NIEUWS.
FRANKRIJK.
Electrische Centrale overstroomd.
Negen personen verdronken.
Naby Orbey ten \v esten van Colmar is bij
een waterwerk een ernstig ongeluk ge
beurd. De stuwdam in het by de centrale
behoorende kanaal brak door, waardoor de
geheele omgeving werd overstroomd. Vol
gens nog niet bevestigde berichten zou het
geheele personeel van de electrische cen
trale den dóód hebben gevonden. Het dorp
Orbey wordt eveneens door het water be
dreigd. De brandweer en het garnizoen van
Colmar zyn reeds ter plaatse. Het aantal
slachtoffers is nog niet bekend.
Deze met waterkracht1 gedreven electri
sche centrale ligt tusschen de twee aan be
zoekers van de Vogezen wel bekende meren,
het Lac Noir en het Lac Blanc. Het Lac
Noir ligt ongeveer 100 meter hooger dan
hei Lac Blanc en toen in den loop van den
r.axht de stuw in het verbindingskanaal
doorbrak, had het neerstortende water in
korten tijd de centrale overstroomd.
Nader wordt gemeld, dat 9 personen zjjn
verdironken, waaronder de directeur en de
hoofdingenieur der Electrische Centrale.
Siechts twee arbeiders konden op het laatste
oogenblik worden gered. De schade aan de
Centrale en de bybehoorende waterwerken
wordt geschat op eenige millioenen fres.
Het gevaar bestaat, dat ook de in het dal
gelegen huizen door het water worden be
reikt. De prefect heeft dan ook de onmid-
dellyke ontruiming van deze huizen gelaat.
Het reddingswerk van militairen en brand
weer wordt ten zeerste belemmerd loor de
sneeuw, die ongeveer een meter hoog ligt.
De lyken van de verpngelukte arbeiders
konden nog niet worden geborgen. Het zijn
drie Franschen, drie Zwitsers en drie Ita
lianen. Het dak van de Centrale werd door
I het water ingedrukt en het geheele gebouw
(iOUISEHE COURANT.
een overproductie als die, welke de tegen
woordige crisis heeft veroorzaakt, ónmoge
lijk wordt en dat een eemgszins verstandig
verbruik van de ontzaglijke voorraden ruwe
grondstoffen en afgewerkte producten, die
thans nog bestaan, verzekerd wordt.
(Nadruk verboden).
troepen inbegrepen. Frankryk zal mogen
hebben 200.000 man in het Europeesche ge
bied en 200.000 man in de koloniën. Van de
bewapening, die het heeft, doet het in dien
tijd geen afstand. Slechts wil Frankryk het
aantal bombardementsvliegtuigen halvee-
ren, indien de andere zwaar gewapende
mogendheden dit ook doen
De beide standpunten loopen wel zoover
uiteen dat men zich geen illusies moet
koesteren dat overeenstemming zeer spoe
dig te wachten is. Echter moet wel terdege
rekening worden gehouden met de moge
lijkheid dat Duitschland toch, ook zonder
goedkeuring, zich wapenen zal tot het mi
nimum dat door de regeering wordt noodig
geacht.
Het heeft eenige verbazing gewékt dat de
Britsche Min Sir John Simon rechtstreeks
naar Londen is teruggekeerd, zonder eerst
nog nader met de Fransche Regeering te
hebben gesproken, maar heeft volstaan met
aan den Franschen ambassadeur bij het
Quirinaal Chambrun mededeelingen te doen
over zijn bezoek aan Mussolini.
Wat zal 1934 ten opzichte van deze groote
problemen, die aïfes beheerschen, geven?
Dit is de moeilijke vraag waarvoor de groote
staatslieden zyn gesteld.
Zal de oplossing tot een chaos leiden, dan
wel een minnelijke regeling gevonden wor
den?
Hopen we dat het gezond verstand over de
100.000 man op 200.000, partij- kwade geesten zal zegevieren.
soliede Boek-
>r de plaatsing
zyn.
In de laatste twintig jaar is de eens zoo
bloeiende wereldhandel uiteengescneurd, om
plaats te maken voor econonusene expen-
menten op groote zelfs zeer groote
schaal, levens heoben wy ons eenter ge
leerd, de beteexeius van de binneniandsche
ma ritten te erkennen*
in- het begin der twintiger jaren was ik
nog met vele anderen van meening1 dat de
wereld een tyoperk van nauwere interna
tionale samenwerking tegemoet ging op elk
gebied, doch vooral in er jit'Hnrich opzicht-
De loop der gebeurtenissen scheen ons te
leiden naar een stabilisatie van de valuta,
misschien zelfs naar ue instelling van één
enkele munteenheid voor gehteie wereld.
Wanneer al deze instel! .ngen goed function-
neerden en de volkeren werkelyk vrede ver
langden, bestond er dus alle kans op, dat
er voor den wereldhandel een tydperk van
vreedzame en intensieve ontwikkel'ng aan-
orak.
Zulk éen ontwikke mg scheen my een
logisch en noodzakelyx paralleiverschynsel
van den vooruitgang der menschhe o. Meer
üan alle materieele ree uitaten scheen de
nieuwe geest, die de wereld bezield?, einde
lek een werkelyken vrede mogelyk te zul
len maken, temeer waar immers duur het
nellere verkeer de volkeren steeds dichter
by elkaar werden gebracht en de afstanden
practisch steeds kleiner worden. De aarde
is voortdurend kleiner geworden en dat
scheen na den wereldoorlog ten goed voor
deken te zijn voor een vreedzame ontwik
keling in de toekomst. Doch wanneer men
ziet, hoe de wereld er tegenwoordig voor
staat, moet men wel ster* gaan twyfelen
aan de gegrondheid van die toekomstver
wachtingen. Thans lykt het my dubieus, of
die verkleining van de wereld wel zoo be
vorderlijk was voor de vreedzame relaties
tusschen de volkeren. Dit geldt zoowei van
dc politiek-, als van de handelarelaties.
Het is meer dan dubieus, of de stabiliteit
"au de economische ontwikkeling en de va
luta door internationale overeenkomsten
kan worden gegarandeerd. Voor deze pro
blemen kan men thans de oogen niet meer
sluiten, in geen enkel land ter wereld. De
toekomst eischt van ons een ondubbelzinnige
beslissing. Allereerst dienen wy ons daartoe
af te vragen, waarom de internationale sa
menwerking is misluikt, waarom de omvang
van de wereldhandel af- inplaata van toe
neemt, waarom er den wereldhandel steeds
meer belemmeringen in den weg worden ge
legd en waarom de loop der gebeurtenissen
hteft geleid tot ee» economische isolatie der
verschillendg volkeren en met tot e *n ver
dere ontwikkeling van den wereldhandel.
Siechts wie onbevooroordeela ia en een r ut
reen blik heeft ,wie eerlijk zoekt naar het
antwoord op dezi vragen, mag erop hopen,
het te vinden.
Ik ben opgegroeid op %en farm in den
staat New-York. p» aangrenzende farms
lagen ver weg en epn bezoek was een onder
neming, die den geheeler, dag in beslag
nam. Doch alle boeren warea goede vrien
den, leefden met elkaar mee en hadden be-
lafigstelling voor -elkaar. Thans wot-n ik i
een groot flatgebouw in New-York en ik
iken niet eens d© tftensphen die met my op
dezelfde verdieping wonen. In de kamer
naast my kan «r ien^nd geboren woren of
sterven, zonder dat ik het weet Het schjjnt
dat, hoe dichter de menschen by elkaar ko
men, hoe verder zy innerlijk van elkaar
komen te staan. Deze afzijdigheid in de
stad uit zich zoo mogelyk nog ongunstiger
dan de groote afstanden op het platteland.
Misschien hadden wy ongelyk, toen wy
hoopten, dat het kleiner worden van de we
reld de volkeren bij elkaar zou brengen.
Misschien doet eenzelfde neiging zoowel het
individu als het volk zich des te meer in
zichzelf terugtrekken, naarmate de buren
dichterby komen. Ik zeg niet, dat het zoo
zyn moet, doch, dat het misschien zoo zyn
kan; het is echter iets, dat tenminste eens
genoemd kan worden.
Met dit alles wil ik my niet aan een dui
delijk antwoord onttrekken. Ik ben niet ont
moedigd en zonder hoop, omdat bijna alles
wat ik hoopte, niet in vervulling is gegaan.
ï'Doch één ding staat weï vast, n.l. dat de weg
naar internationale overeenstemming en
samenwerking bij lange na niet zoo recht en
effen is, als wij nog slechts enkele jaren
geleden dachten.
Bijzonder groot is de algemeene moede
loosheid ten opzichte van de internationale
handelsrelaties. Bijna een eeuw lang hebben
de voorstanders van vrijhandel ervan ge
droomd, dat eenmaal alle artikelen daar ge
produceerd zouden worden, waar de omstan
digheden er het gunstigst voor waren en
daar afgezet, waar de markt het gunstigst
was. Men vatte het zoo op, dat bepaalde
streken voor het voortbrengen van bepaalde
producten als voorbeschikt waren: Bir
mingham voor staalwaren en Manchester
voor ‘katoen evengoed als Brazilië voor, kof
fie en Canada voor tarwe. De laatste twin
tig jaar hebben bewezen en aangetoond, dat
althans deze opvatting dient te worden her
zien. De moderne machines kunnen vrijwel
overal ter wereld worden geïnstalleerd; de
productie van vrijwel alle artikelen is niet
meer gebonden aan een bepaalde plaats.
De artikelen op de wereldmarkt kan men
verdeelen in drie hoofdgroepen: ruwe grond
stoffen, voor het dagelijksch leven n<x>dza-
kely'ke afgewerkte producten en luxe arti
kelen. M.i. zal de wereldhandel zich in de
toekomst voornamelijk tot de eerste en
derde groep dienen te beperken, terwijl zijn
omvang voortdurend zal afnemen, wat de
artikelen van de tweede groep betreft.
De rpwe grondstoffen zyn ongelijkmatig
over de wereld verdeeld en al te zeer van
klimatologische invloeden afhankelijk. Ko
per en petroleum, katoen en tarwe zullen
steeds producten voor de wereldmarkt Wij
ven. Sommige landen hebben er zoo weinig
van, dat zy beslist koopen van andere pro
ducten zooveel, dat zij beslist verkoopen
moeten. Belemmeringen voor den handel in
deze artikelen kunnen op den duur geen
stand houden, wanneer men de levensstan
daard der menschheid ook maar eenigszms
reld bezig houden en van welker
ten slotte alles afhangt, zyn de
satie van den Volkenbond en de
ning. Wordt ook dit jaar die oplossing niet
gevonden, dan hollen we steeds verder op
den weg, die tot den chaos leidt, eri" waar
van niemand zeggen durft welke conse
quenties daaruit zullen voortvloeien.
De Volkenbond heeft niet aan de ver
wachtingen beantwoord. Hy is te lang ge
weest en nu nog te dikwyls een instrument
tot handhaving van de rechten en voorrech
ten, welke de overwinnaars van den oorlog
zich hebben toegekend. Hy is te nauw ver
bonden met de vredesverdragen. Maar be
ter een Volkenbond, dje onvolkomen is, dan
géén Volkenbond. Er moet blijven bestaan
een centrum van het wereldgeweten, een
forum voor internationaal overleg.
Mussolini loopt met het plan rond den
Volkenbond te reorganiseeren. Het stuit
hem, den belijder van het aanvoerdersprin-
cipe, den dictator, tegen de borst, dat in
Genève de'kleine mogendheden evenveel te
zeggen hebben als de groote. Hy wenscht
een samenwerking van de groote, waarbij
de kleine niets te,vertellen hebben indien
niet haar belangen directeby een beslissing
betrokken ztfn.
Het is ongetwijfeld de gedachte van den
Italiaanschen dictator geweest dat hy langs
dezen weg den leider der Duitsche nazi’s
en daarmede het Duitsche Ryk tot den Vol
kenbond zou kunnen terugvoeren. Maar
daarin heeft hy zich misrekend, want de
Duitsche Regeering heeft duidelijk te ver
staan gegeven voor den Volkenbond niets
meer te gevoelen.
Het is duidelijk dat'door deze afwijzende
houding van Duitschland van Mussolini’s
pogen er voor dezen niet veel aantrekkelijks
meer in zit om zijn bedreiging om ook uit
den Volkenbond te treden, indien deze niet
geheel wordt gereorganiseerd, te volvoeren.
De staatslieden zyn ook 1934 weer met
confereeren begonnen, confidentieele confe
renties, die aan de eigenlijke besprekingen
voorafgaan. De Britsche Minister van Bui-
tenlandsche Zaken heeft in Rome met Mus
solini de Volkenbondsquaestie en de ont
wapening besproken,zoo en passant op zjjn
vacantiereis naar Capri, waarbij hy tevoren
ook enkele dagen in Parys verbleef om den
Franschen Ministerpresident Chautemps en
Minister Boncour eens te polsen over het
antwoord dat Parya geven zou aan Berlijn
op^ de door Hitler gestelde voorwaarden,
waarop deze bereid zou zyn directe onder-
handelingen tusschen Berlijn en Parijs te
voeren welke tot een bevredigend resultaat
zouden kunnen leiden. Het is duidelijk dat
dit niet zoo vlot, als men weet dat die vopr-
waarden o.a. bevatten den eisch tot het heb
ben van een militieleger van 300.000 man
partü-troepen, S.A. en S.S. dus, niet in
begrepen voorzien van lichte defensieve
bewapening, en onmiddellyk teruggeven
van het Saargebied zonder volksstemming,
en da| Frankrijk daartegenover verklaart
bereid te zjjn de voorbespreking te begin
nen op deze voorwaarden: Alle legér-typen
moeten binnen vier jaar geunfermeerd wor
den. Ddn mag Duitschland de sterkte bren
gen van
Zal 1934 de groote problemen tot een
goede oplossing brengen?
Het oudejaar dat is heengegaan heeft aan
het nieuwe een erfenis gelaten van groote
politieke en economische zorgen. De gewel
dige moeilijkheden, welke we in het oude
jaar tot oplossing hoopten te zien komen,
zijn gebleven. Tevergeefs zyn de pogin
gen geweest, die daartoe zyn gedaan.
We hopen, maar het is een groote vraag,
of in het thans ingetreden jaar het noodige
besef zal komen, dat de noodige kracht zul
worden ontplooid om de kwalen, die de lan
den teisteren te genezen.
De kwalen waaraan we lijden, vinden hun
oorsprong In de internationale verhoudin
gen, Waarover de staatslieden der verschil
lende rijken tot in den treure confereeren,
zonder tastbaar resultaat tot verbetering
te bereiken.
De groote problemen die de gansche we-
oplossing
reorgani-
ontwape-
op het tegenwoordige peil wil handhaven.
Er zijn geen politieke of economische maat
regelen, die den wereldhandel in ruwe
grondstoffen op den duur kunnen beletten.
Wanneer de economische opleving eerst nog
wat verder heeft doorgewerkt, is een daar
mee overeenkomstige opleving van den we
reldhandel in ruwe grondstoffen onvermij
delijk.
De wereldhandel in luxe artikelen zal
daarentegen eerst gaan opleven, wanneer de
koopkracht op de binnenlandsche markten
voldoende is gestegen. Toeh vertoonen ook
luxe artikelen een zékere overeenkomst met
ruwe grondstoffen*, efen Havana-sigaar kan
niet zonder meer worden vervangen door
eer Mtoila, Bordeaux-wijn niet door Cali-
fornische of Italiaansche.
Wat de voor het dagelijksch leven noodza
kelijke artikelen betreft, verwacht ik, dat zy
gaandeweg uit den wereldhandel zullen ver
dwijnen, omdat alle landen ernaar streven,
in dit opzicht onafhankelijk te worden van
den invoer uit het buitenland. Dit wordt
nog des te meer in de hand gewerkt, omdat
het land daardoor in een eventueel uitbre
kenden oorlog beter kan worden verdedigd.
In de tweede plaats dringt de technische
vooruitgang ons in zekeren zin hiertoe. En
in de derde plaats wordt ®r grooten invloed
uitgeoefend door het verlangen, om in de
eerste, plaats de eigen landgenooten werk te
verschaffen. Het spreekt vanzelf, dat me
nig land nog bij lange na niet onafhankelijk
is van zijn invoer uit het buitenland, zoo-
dat er nog voor eenige tientallen jaren in
deze landen een afzetgebied is te vinden
voor de industrielanden van thans. En zelfs
wanneer het eenmaal zoover zou komen, dat
dg landen zelf alles produceerden, wat zij
noodig hadden, dan zal daar toch de machi-
ne-industrie van andere staten een afzetge
bied vinden. Na een nog langer tijdsverloop
zullen zij niet anders meer behoeven in te
voeren dan vakarbeiders uit de industrielan
den van thans. Deze verandering zal niet
plotseling geschieden, doch zich zeer gelei
delijk voltrekken; zy is echter onafwend
baar.
De Vereenigde Staten in Amerika zullen
bijv, in de toekomst het voornaamste ex
portland van ruwe grondstoffen blijven en
het voornaamste importland van luxe arti
kelen worden. Het Amerikaansche volk zal
inzien, dat het om zyn ruwe producten
te kunnen verkoopen, de luxe artikelen van
andere landen koopen moet. Reeds thans
kan men zeggen, dat het Amerikaansche
volk niet de oogen zal sluiten voor deze
noodzakelijkheid. Ook voor de andere volke
ren is het echter een onontkoombare nood
zakelijkheid, zich aan te passen by deze ge
leidelijk tot stand komende veranderingen.
De moeilijkheden, welke deze aanpassing
met zich mee zal brengen, kan ongetwijfeld
verzacht worden, wanneer men reeds thans
met dit vooruitzicht rekening houdt.
Het zal echter ook noodig zyn om meer
dan tot dusverre de aandacht te vestigen op
die terreinen, waarop alle volkeren dezelfde
belangen hebben. Eén ervan is bijv, hygiëne
en volksgezondheid; verder zullen de volke
ren ook in de toekomst moeten samenwer
ken, als het gaat om de bestrijding van
epidemiën, handel in bedwelmende midde
len, enz. Door uitwisseling van studenten,
door tourisme, wetenschappelijke conferen
ties, de uitwisseling van boeken en kunst
werken, zullen de volkeren i« de toekomst
nader tot elkaar worden gebracht dan door
de verdragen en conferenties na den oor
log. De volkeren zullen minder materieele
dingen uitwisselen, doch des te meer cul
tureel e dingen.
De eenige vraag, die nog beantwoord
moet worden, is die, of men inderdaad deze
veranderde economische instelling over de
geheele wereld zal kunnen tot stand bren
gen, op zoodanige wijze, dat in de toekomst
SCUOTSCHE HARING 8 cent
BIJZONDER LEKKERE KOELHUISHARING 7
HOLLANDSCHE KOELHUIS 5
KLEINE HOLLANDSCHE 3
ZIB VOORAL ONZE SORTEERING IN DE ETALAGE.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
1—5 regels ƒ1.30, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels ƒ1.55, elke regel meer 0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 25
byslag op den prys. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 14 regels ƒ2.25, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen by contract tot zeer gereduceerden
prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van
handelaren, Advertentiebureau» en onze agenten en moeten daags vóói
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te