rsiS
<G.
Deze Courant komt in vele duizenden gezinnen Gegarandeerde oplage 6500
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, berkenwoude. bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, moordrecht, moercapelle,
tjlEUWERKERK, OUDERKERK, OUpEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADD1NXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
I8B20
Zaterdag 17fFebruari 1884
72*Jaargang
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
ex
EERSTE BLAD.
igrijk:
AND
IDDEL
Het Mysterie.
De zieke maatschappij
en de zieke mensch.
Brieven uit de Hofstad.
BON 4 (geldig tot Vrijdag 23 Februari).
P. G. SCHARLEMAN Jr., L. Tiendeweg 75, Telef. 3202.
en
pit nimmer bestaat uit twee bladen.
zachc te maken.
FEUILLETON.
leeste
('regen
n in onxe'
bewoners
It brengen
BUREAU
over Tony, kan ze heel
het slachtoffer van zoo'n
i soliede Boek-
>ór de plaatsing
«meester voomoemd,
J. LUCASSE.
man En wat
.rthwaite zeggen,
itraks vragen of
VUK -
1NXVEEN
teit.
Jutpftjoa bij Utrecht
Uit het Engelsch van
BEN BOLT
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal ƒ8.15, met Zondagsblad ƒ3.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bjj onza agenten en loopers, den boekhandel, en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef.
Interc. 2745. Postrekening 48400.
voor 2’/2-3
water Geen
sr eraan toe
ts overbodig
>odigde hoe-
t een beetje
:ot een dun
jeén klontjes
iden.
sch” steeds een
bereiden. Het
zeer goed benut
van bont goed
gingsdoeleinden.
•deze vraag ontkennend willen beantwoor
den. 0nz4 economisten zien al te rustig aan
niet alleen, dat verkeerde opvattingen onder
‘het volk blijven voortbestaan, maar ook, dat
allerlei kwakzalvers, gedreven door eigen-,
groeps- of partijbelang, verkeerde opvat
tingen doen ontstaan .En hier komen wij
juist aan de groote kwaal van onzen tijd.
Onze maatschappij wordt onder het demo
cratisch regime niet geleid door de weten;
J van bekwame en eerlijke mannen,
maar door de gebrekkige inzichten van de
groote massa. Hier ligt misschien wel de
grootste oorzaak van de ziekte, waaraan
onze maatschappij en waaraan ook de de
mocratie lijdt. En hier ligt ook de taak van
de beoefenaren der economische wetenschap.
Zy dienen, om die te kunnen vervullen, ech
ter in nauwer contact te komen met de
maatschappij en vooral met het eigenlijke
volk.
loos zijn de doorbraken geweest die noodig
bleken om het verkeer te verzwelgen. En
nu zou men denken, dat dit alles zóó zeer
voor den geest zou zweven b|j den aanleg
van nieuwe wegen, dat men er in het an
dere uiterste verviel. Het tegendeel is eer
het geval. Met tal van voorbeelden zouden
wij kunnen illustreeren hoe men precies de
zelfde fouten maakt als het voorgeslacht,
zy het dan met dit verschil dat het nu fou
ten ^yn en toen niet als zoodanig konden
worden aangemerkt.
Telkens doet zich by de nieuwe wegen
het geval voor dat plotseling een hoek of
een bocht wordt aangebracht en middel op
de weg een school, een kerk of eenige hui
zen worden geplaatst. Wie weet hoe het na
geslacht zal mopperen oyer deze manier
van doen, die aan opruiming heel wat geld
zal kosten.
Aan een dictator voor de uitbreiding heb
ben wy ook daarom geen behoefte, omdat
die Uitbreiding zich vanzelf aanwijst. In het
gedeelte naar Kijkduin ligt een sttaten-net
reeds geheel aangelegd en daar is plaats
voor misschien wel eenige duizenden wo
ningen. Ook aan de andere wijken is alleen
aanpassing aan het bestaande mogelijk en
daarvoor is heusch geen speciale hoogge
leerde architect noodig. Trouwens er is een
z.g. streekplan, althans in den maak, waar
bij in overleg met naburige gemeenten een
overzichtelijk plan wordt vastgesteld, dat
voor lengte van dagen zal duren. Daaraan
moet worden vastgehouden en waaraan een
nieuwe geleerde niets kan veranderen. We
hebben nu genoeg van al die pleintjes en
bochtjes waarin niemand den weg weet.
HAGENAAR.
ter voldoening aan
e Staatscourant van
«luit van 1 Februari
nstbaarheden, welke
wegen Amsterdam-»
-Driebergen (-Am-
illen moeten worden
i’ebruari 1934 tot en
relegd ter secretarie
zacht.
Dick Singleton was verrast. Blijkbaar
wist lady Arthwaite meer dan hij ge
dacht had De dame, die zijn verrassing
opmerkte, vervolgde kalm:
Ir zie dat het zoo is. U hoeft het
niet voor mij te verbergen: ik weet veel
meer van mijn ongelukkige neef dan u'
dénkt Ik weet, dat hij in groote ellen
de is geraakt, hoewel ik er geen idee van
heb wat het is en hoe het gekomen is,
daar/N«fka het mij nooit verteld heeft
en liet mtaschien zelf niet weet. Moge
lijk leunt ikmij
Ween, voorkwam hij "haar vraag.
Daar^weet ik niets van. Dat hij -e- in
de misere zit, dat weet ik, maar hoever
en waardoor het gekomen is, is mij vol
komen onbekend.
Ik kan het niet begrijpen, zei lady
Arthwaite Vijf jaar geleden is er iets
met hem gebeurd en sedert heb ik hem
niet weergezien. Drie jaar lang, tot on
langs, had zelfs Nerica. die erg aan hem
gehecht is, nooit iets van hem gehoord.
Toen kwam er een aangeteekende brief,
die haar vreeselijk van streek maakte,
en ik geloof dat ze meer met Tony te
doen heeft dan ooit te voren. Ik wil niet
zeggen dat ik weet wat er gaande is,
maar ik ben niet blind Telkens ging ze
maar uit or ongewone tijden, zonder dat
ze zei waar ze heenging, en dan ver
moedde ik dat ze een ontmoeting met
Tony had en vanmorgen, toen ze uitge
gaan was lang voordat ik opstond, was
ik er van overtuigd, dat ze hem ging
cpzoeken.
TOONKUNST CAECILIA
De REPETITIES van ons Koor zul
len weder aanvangen op Maandag
26 Februari a.s., ’s avonds 8 uur.
NIEUWE LEDEN kunnen zich op
bovengenoemden datum opgeven in
de bovenzaal van ’t Blauwe Kruis,
Westhaven 5 tusschen 7Va en 8 UUI
en bij onderstaand adres. r
Namens het Bestuur,
G. ZANEN, Secretaris,
Burg. Martenssingel 68.
Dezer dagen vierde de Leidsche univer-
siteit haar 859sten Verjaardag. By deze ge
legenheid sprak de rector-magnificus, prof,
mr. D. van Blom, eene rede uit over eco
nomie en samenleving. En in die rede zei
hij met het oog op den toestand waarin
thans de samenleving verkeert en met het
oog ook op den toestand, waarin de econo
mische wetenschap verkeert, zeer belang
rijke dingen. Wy halen uit de rede het vol
gende aan uit het verslag tn de N. Rott.
Courant.
Onze maatschappij aldus de spre
ker beklaagt zich over haar econo
misten en menig economist beklaagt zich
over de maatschappij. De maatschappij, ziek
als zy zich voelt en is, zoekt haar' heel
meester, maar vindt hem niet. Indien er
trimmer zieke menschen waren geweest, zou
er misschien nooit een wetenschap van de
menschelijke lichaamsverrichtingen zyn
ontstaan. En als een maatschappij zich on
behaaglijk gaat voelen, dan vragen haar
denkers zich af, waaraan dat ligt. De eco
nomische wetenschap is dus reactie op eco
nomische misstanden, kind van den nood.
Maar, uit de feiten, die zy wil verklaren en
gaarne verhelpen, geboortig, is zy by deze
feiten, die inmiddels al weer door andere
zjji achterhaald, noodwendig achter. Reeds
4it inzicht kan bijdragen tot begrip van
haar impopulariteit, als nieuwe feiten ons
komen overrompelen en overstelpen, die de
wetenschap de grootste moeite heeft aan-
rtonda té boeken, te verwerken en te be-
nüpen. V
Ia tijden van economische ontreddering
komen de wonderdokters in tel. Zoo hoort
oen thans ook om economische dictaturen
roeP*n. Op deze van zyn zorgen te kunnen
afwntelen, reeds dit gééft een gevoel van
ro*- U ongebeurlyk is ook hier niet, dat
Winde greep gezegend wordt.
is medische, er is ook economische
*nkalv«ü. De maatschappij ft er behoor
lijk op ingericht, medische wonderdokters
te ontmaskeren en te weren. Jegens de
economische wonderdoenery staat zij
«wakker, reeds doordat deze vaak moeiiyker
te onderkennen en een openbare meenin^ die zy moeten volgen, om
daartegen lastiger te mobiliseeren Is. I c'
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
15 regels ƒ1.30, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels 1.55, elke regel meer 0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 25
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDER^KGEN: 1—4 regels ƒ2.25, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen by contract tot zeer gereduceerden
prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóf
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zyn.
Tot zoover Prof. v. Blom. Het is inzon
derheid in zake de vergelijking, welke hy
maakt tusschen de zieke maatschappij en
den zieken mensch en in verband daarmede
tusschen de economische en de medische
wetenschap, dat wy enkele opmerkingen
willen maken.
En dan willen wy wel zeggen, dat de
economische wetenschap er niet al,te best
af komt. Dit is gedeeltelijk niet, maar naar
onze meening gedeeltelijk ook wel de schuld schap'
van hare beoefenaren. Zy brengen het niet
verder dan tot het geven van eene ver
klaring van de ziekte der maatshappy. Als
de geneesheer, dien wy by een zieken huis
genoot roepen, ook niet meer deed, zouden
wy daar zeker niet mede tevreden zyn. Wy
wenschen voor alles genezing van den pa
tiënt. Beoefenen van de wetenschap om de
wetenschap kan voor sommige onderzoe
kende geesten bekoring hebben, de grootste
voldoening komt voor verreweg^de nu
onderzoekers toch eerst, indijyi de v^rxri
uitkomsten voor de menschheid nuttig zijn.
En als in dit opzicht de economische weten
schap tekort schiet, dan komt zulks zeker
voor een deel ook wel daardoor, dat hare
beoefenaren veelal te ver afstaan van de
maatschappij en daardoor de wetenschap
ontaardt in boekengeleerdheid. Wat zou
men zeggen van een chirurg, die niet anders
had1 gedaan dan boeken lezen over de chi
rurgie. Hy zou Voor het verrichten van eene
operatie precies dezelfde geschiktheid heb
ben als iemand, die deze boeken niet had
gelezen.
Zeer juist hoorden wy enkele jaren ge
leden een bekend economist verklaren, dat
men de economie eigenlijk moet beleven.
Als dit met de beoefenaren van de econo
mie meer het geval was, gelooven wy, dat
het resultaat van hun arbeid heel wat groo
ter zou zyn en de maatschappij zich minder
over hen zou beklagen.
Bovendien stelt de medische wetenschap
zich niet alleen ten doel, zieken en ziekten
te genezen, maar meer en meer wordt zy
ook dienstbaar gemaakt aan het voorkomen
van ziekten door de menschen voor te lich
ten omtrent hetgeen zy doen en laten moe
ten, ten einde gezond te blijven. Ook in dit
opzicht heeft de medische wetenschap, wy
erkennen het gaarne, het gemakkelyker dan
de economie. Maar toch zouden onze eco
nomisten zich o.i. wel eens de vraag mogen
stellen, of zy wel genoeg doen, om de men
schen voor te lichten in zake de gedragslijn,
te voorkomen,
dat de maatschappij ziek wordt. Wy zouden
oedoeling Is om haar als gijzelaar te
houden voor haar broer! Denkelijk Is
hij bang, dat Berrington weer amok gaat
maken en heeft hij hiertoe zijn toevlucht
genomen cm verdere uitbarstingen te
beletten Een oogenblik stond hij in ge
dachte, daarop begon hij te lachen.
Misschien is het ook wel een middel om
iemand anders een toontje lager te doen
zingen. Als Shottelius vermoedt dat jij
en miss Berrington...
Dat vermoedt hij!
Dan vangt hij twee vliegen in één
klap Ten eeiste belet hij daardoor van
Tohy Berrington, en ten tweede heeft
hij, nu je hem in de wielen tracht te
rijden nu ja je koningin schaak
mat gezet Hij hield even op en vervolg
de:
Wat voor bewelmingsmiddel zouden
ze toch gebruikt hebben? Het moet heel
langzaam gewerkt hebben, of ze moeten
het hem nog niet lang geleden hebben
ingegeven
De knecht kwam haastig het huiu^B
loopen
De dokter zal er binna«M>
minuten zijn, meneer
Goed! Dan moesten
feur maar naar binneiytife^^J^^B
Ja meneer De butler roept^Wres’
even, dat is de tweedejehauffeur^om te
helpen Even zweeg dé
moeten we tegen lady
meneer? Ze zal zeker
juffrouw Nerica thuisgekomen is We
moeten er haar iets vak vertellen, en,
ziet u, meneer, ik ben bkng dat ze zal
GOM IE COURANT
MCCXVI.
Len behoorlijk uitbreidingsplan.
Hoewel onze stad meermalen getoond
heeft prat te gaan op het bezit van eerste
figuren als hoofdambtenaren, schijnt er
toch niemand te zyn die in staat is een be
hoorlijkuitbreidingsplan voor de gemeente
te maken. Men had eenigen tyd geleden het
plan den Hilversumschen architect Dudok
aan onze gemeente te verbinden ten einde
hem als dictator te laten optreden tegen
het niet onaardige salaris van vyf en twin
tig mille per jiiar. Daar heeft de gemeen
teraad toch een stokje voor gestoken. Nu
is echter weer een ander voorstel gedaan
en wel om dezen architect een plan te laten
maken voor één bepaalde wyk in onze stad.
De vraag ryst toch of dat nu noodig is.
Is er geen enkele ambtenaar die dit kan?
Men is het er wel over eens dat tot nu toe
de aanleg aan alle kanten een hopelooze
mislukking is. Er zyn wyken die eenvoudig
een doolhof zyn en met het groote en steeds
toenemende verkeer is daarby geen reke
ning gehouden. Men moet maar eens veel
autorijden door de woonstraten om dit te
constateeren. Zelfs de ervaren en gerou
tineerde taxi-chauffeurs verklaren, dat het
wanhopig is om in dien doolhof den weg
te vinden.
Is het dan zoo moeilyk om iets goeds te
verzinnen? Het is voor den buitenstaander
onbegrijpelijk. Men morst hier met de ter
reinen om al maar plantsoentjes aan te
leggen en alle wegen loopen ten slotte
dood. Als grondgedachte moet men toch
nemen eenige breede rechte verbindings
wegen dwars door‘dé stad en als die ge-
schrikken en mevrouw Is toch al niet te
best In orde, meneer.
Ga naar haar toe en zeg dat ik er
ben, zei Singleton, zonder zich te beden
ken Zeg haar maar dat ik bericht over
juffrouw Nerica kom brengen.
Dick Singleton volgde den man in
huls terwijl hij zich snel op het gesprek
voorbereidde Het was noodig dat hij
lady Arthwaite iets meer vertelde dan
het enketé feit \at haar nicht onder
verdachte omstandigheden verdwenen
was: maar hoe veerden hoe weinig hij
haar Jrecles vertellen moest, daarover
was 4üj het nog niet met zichzelf eens
toen hij bij lady Arthwaite werd aamge-
dlend
Op het vriendelijke, aristocratische ge
zicht lag een bekommerde uitdrukking
Ze viel dadelijk met de deur In huls.
Kapitein Singleton, u komt me be
richt over mijn nicht brengen?
Hij knikte ernstig.
M^Ik ben bang dat het bericht u on-
Mfafezal maken, lady Art^....
haar iets overkomen? viel de
^Kunehem angstig in de rede. Zegt
gauwf^wjnd er geen doekjes om!
ben er wnü bang voor. De wagen
even zondekhaar teruggekomen,
en haar chauffeur ft bedwelmd
O. dan is er iets met haar gebeurd.
Is dat alles wat u me vertellen kunt, ka
pitein Singleton? vroeg ze snel.
De rest is alleen gissing en het Is
mogelijk dat ik me vergis.
Het staat natuurlijk in verband met
mün neef Tony? vroeg de oude dame
Gelukkig hij, die de kunst van
huichelen niet verstaat.
projecteerd zyn is het niet zoo’n kunststuk
om de vakken te vullen.
Een ongelukkig systeem is de benaming
van wyken. Het lykt aardig in een bepaalde
wyk de straten een soort-naam te geven,
byvoorbeeld van boomen of vogels. Maar
als die wyken elk voor zich een stadje op
zichzelf worden, is er geen weg meer in te
vinden. Ga maar eens naar de Vogelwijk.
Ge kunt er wel zoölogische maar geen ty-
pographische kennis opdoen. Zelfs de po
litieagenten die er een enkele maal wel eens
de ronde doen, weten den weg niet.
Het lykt ons altijd zóó alsof er ergens op
een bureau iemand zit te fantaseeren hoe
hij een aardige teekening kan maken die
het als teekening goed „doet", maar waar
bij aan de praktijk niet is gedacht. Wy zyn
dan ook uiterst huiverig ervoor om weer
zoo’n kunstteekenaar van elders te laten
komen ten einde hem zijn fantasie te laten
botvieren. We hebben nu al ervaring ge
noeg opgedaan met deze fantasie en ver
zoeken vriéndelijk daarvan verschoond te
blyven. Eén verstandige, nuchtere wande
laar kan het misschien beter dan al dife diep
zinnige, zwaar aesthetische architecten die
ons huizen bezorgden, die onbewoonbaar
'zyn en wegen die gevaarlijk zyn.
Later moet dat dan weer voor duur geld
worden opgeruimd. Zelf ondervindt dit ge
slacht de gevolgen van de daden van het
voorgeslacht, maar dit voorgeslacht kon h$t
niet weten dat later de toestanden zoozeer
zouden veranderen. Het thans levend ge
slacht weet l)et wel en heeft er rekening
mee te houden.
Wat de kosten van herstel, wel zyn blykt
uit het voorstel om een deel der Javastraat
te verbreeden. Daar 'moet het gemeentebe
stuur maar eventjes 45 gulden per vier
kante Meter betalen. Er zyn zoo ongeveer
duizenden van die meters noodig en dus
kost dit stukje straatverbetering alleen aan
den grond al haast een halve ton gods. Het
grootste gedeelte van dien grond is nu een
sloot. De villa’s die dezen grond verkoopen
worden er niets minder van; misschien zelfs
beter, want een mooi hek is beter dan een
vieze sloot. De gemeente moet nu den weg
gaan aanleggen en dat zal ook nog een lieve
duit kosten.
Zulke zaakjes heeft de gemeente in deiy
loop der tyden er al heel wat gehad en er
zijn er nog genoeg die komen zullen. Tal-
Tegen inlevering van deze advertentie op veelvuldig verzoek nogmaals
die overheerlijke machinaal dun gesneden MAKREEL van 15 voor 10 ct.
per ons.
GEBAKKEN SPIERING, BOKKING enz. ZIE ETALAGE.
Waai óm was u daar zoo overtuigd
van, lady Arthwaite? Weest u alstublieft
openhartig tegen mij Dit kan van groot
gewicht zijn.
Nu, ik vroeg natuurlijk aan het per
soneel, waar ze naar toe was en hoorde
toen dat het $en heel afgelegen plaatsje
kas, Christmas Common heet het. Ik
zocht de plaats op en ontdekte toen iets
Wat dan? vroeg Dick in sparihing
Dat de stad die daar het dichtst bij
ligt, Watlington is, in Oxfordshire.
Ja! En? zei Singleton op vragenden
toon, daar hij het gewicht van deze ont
dekking niet inzag j
Als ik u nu vertel, dar op den brief
dien we van Tony ontvingen, het post
stempel Watlington stond zult u begrij
pen, waarom ik de overtuiging heb dat
miin nicht naar haar broer is gegaan.
Ik geloof dat zij hem inderdaad
ontmoet heeft, zei Dick.
Denkt u dat u heeft haar dus ge
zien? U vzeet waar zij hem ontmoet
heeft
Ja! Het was een plaats die Rowant
End heet het landgoed van meneer
Shottelius.
Shottelius de millionair? riep
lady Arthwaite een en al verbazing, en
snel voegde ze er aan toe: Dan kan Ne
rica daar geen kwaad overkomen.
Gedurende een seconde aarzelde piek
Singleton. Zou hij lady Arthwaite van
zijn vermoedens omtrent den millloen
deelgenoot maken? Hij vond echter dat
de tMd daarvoor nog niet gekomen was
(Wordt vervolgd).
IS
Misschien was die haar broer niet
Misschien is hij wel degene die er
w hand in gehand heeft, dat zij ver
dwenen is.
^an wel Maar Nerica verwacht-
w hem toch, want anders had de wagen
w zoo op die manier gestopt om hem
tr In te laten.
Tracy knikte.
Misschien kende zij den man het
Zfelter een van de hende van Shot-
uus die zich voordeed als vriend van
anïL01 van haar froer. Doordat zij aich
*n<«tig maakte
lemakkelijk
lst geworden zijn.
Maar waar kan ze zijn? Wat
®«t Shottelius met haar voor?
Mimkm hêmel ma8 weten waar ze is.
Koto i. hebben ze haar naar de stad
of weer naar Rowant End, of
SchulJim !lt 2CfWel ergen8 In een af_
h01 °P8esl°ten en kan het wel
den ®??wigheld duren voor we haar vin-
Maar me dunkt, dat het JShottellus
n i
5 I
