iËNINËEN
k
I
Deze Courant komt in vele duizenden gezinnen Gegarandeerde oplage 65Ü0 ex
l
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
18847
Zaterdag 10 Maart 1884
72» Jaargang
M0>
tylEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK.% SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADD1NXVEEN, ZEVENHUIZEN,
EERSTE BLAD.
nt
leidt?
LU
I
I
34
Arotiriii
VENAAR
T
I
f2.5C
f6.-
ƒ2.50
100 (16 lijnen),
iel. autostalling.
Veilige en Economische
belegging van Uw Kas- en Spaargeld!
Spaarbank
Giro-, Stortings-)
en Ophaaldienst)
bUUWE 2 - GtMJDA.
BÓN
feuilleton,
Het Mysterie.
5 ct. EET NU GEBAKKEN BOKKING et.
1’. G. SCHARLEMAN Jr., L. Tiendeweg 75, Telef. 3202.
EXTRA RECLAME. Tegen inlevering van deze BON Machinaal
dun gesneden Makreel van 15 voor 10 cent per ons.
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE,BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
enz.
Brieven uit de Helstad.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
'i
......I... ïTM'rnr I'r> LJ.'IJ'f 'IV (J I/IjIWMY, I I.X ill/1 llFjt. n 1 1’1 UUKI'ULjk 11 L1TI ”1111' .11 1-
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
de Neder-
GEMEENTE
n Koloniën,
de
HAGENAAR.
------ r ----
eigenaren; zij moeten hooge kosten voor op-
JllW
i
'ii aflosbaar
als vermeld
1, No. 43;
ds uitgeloot
idië kunnen
per dollar,
i vap aflos*
l4, 1«4 EN
VOOR DE
1922 B/C.
ez. Et man,
ensstraat),
slagen van hun program hebben beschouwd,
alsmede door de mannen der wetenschap,
respect voor dezen nestor en helpen zy hem
voort.
Wy releveeren dit feit om er toch eens
aan vast te knoopen hoe dringend noodig
dekte: doch hij zou er in slagen om den
man tegenover hem ten slotte van de
waarheid te overtuigen.
Neemt u me niet kwalijk, kapitein,
begon Lavers toen hij een beetje be
daard was, maar u verwacht toch niet
dat ik geloof hecht aan zoo’n zotte be
wering?
Ja, dat verwacht ik wel, antwoord
de Singleton forsch. Ik heb u immers
vooruit gezegd dat u me niet gelooven
zou. Niemand zou het gelooven met het
oog op zijn positie, zoowel in de groote
wereld als in de „haute finance” maar
toch is het waar.
De ernst van den ander maakte toch
wel indruk op den inspecteur; maar hU
kon zich nog niet gewonnen geven.
Het kan niet; we hebben ons blij
gemaakt met een doode musch.
Dacht u? Nu, ik niet, en als u Dr.
Steinmetz zoekt
Ik had er een lief ding voor over,
om hem te krijgen, viel de inspecteur In.
Die hem pakt hoeft niet lang te wachteïl
op zijn bevordering tot commissaris en
op een lintje.
Dan moet u aan ’t werk met de ge
gevens die ik u heb verschaft. Shottellus
is Dr. Steinmetz. Dat portret lp het boek
stelt hem voor als jongeman. Als u Shot-
telius kende, zou u hem er; uit herkei.-
nen, al is het ook jaren geleden en ai is
hij ook erg veranderd. Vooral de oogen
maken dat een vergissing buitengesloten
zjén
jj/eln
tauw-
tantoie van
igsdata dei
van soliede
i vóór de pl
a zijn.
iiicu iicn muvvuuvvx iiug
binnen de raamlijst, zocht ze met haar
eenen voet den stevigen, bochtigen tak.
Ze vond dien dadelijk, probeerde zorg-
zuldlg of die sterk genoeg was, en ver
volgens met bijna haar volle gewicht op
den tak rustend, zocht ze reeds naar den
volgenden, lager neerhangenden
Qpeens hoorde ze dat er een deur open
ging, even later ving ze het zachte llcnt
van een kaars op, dat door het tralie
hek scheen, waardoor ze juist was ont
snapt. Al haar overleg begaf haar. Ze
wist dat het nog maar een oogenbllk zou
duren en ze zou ontdekt zijn!
Ze hoorde hoe een man een verbaas
den vloek uitstootte; daarop brulde hij
naar beneden om de anderen te waar
schuwen Toen liep hij naar het raam,
stak zijn hoofd door het traliehek en
tuurde in de duisternis naar bulten.
HOOFDSTUK XXXVn
De twijfel, waarvan de lachbui van in
specteur Lavers een uiting was. had Dick
Singleton verwacht. Hij wist dat Shot-
Ie Boek-
plaatsing
sociaal gebied, welke nauw samen hangt
met de pas besproken verandering op eco
nomisch terrein.
By den vrijhandel behoort als sociale
aanvulling het beginsel: loon naar pres
tatie: Ieder zal van de maatschappij voor
zich zyne diensten ontvangen, wat die diensten
aan de maatschappij waard zijn. Het is niet
op
I ied
I neiaas is door den oorlog he^ goede dat be
reikt was
een Drentsche maatschappij gesloten,
dween. En sedert zyn het weer tal
rienden die hem geholpen hebben.
De negentigjarige is nog opgewekt en
Alleen zyn gezichtsvermogen is
minimaal. Eens was hy een bekeffld type in
de Haagsche kunstwereld; lang is fiet ge
bouw is komen te verkeeren. Voor hem
heeft men tot voor kort het beginsel, loon
naar prestatie, nog altijd laten gelden en
velen zouden dit nog willen. De onhoud
baarheid daarvan springt echter al te zeer
in het oog. En zoo brengt onze tijd met zyn
nieuwe beginselen conflicten op velerlei ge
bied, die alleen dan voor de maatschappij
niet noodlottig zullen worden, indien ieder
er voor zorgt, alleen rechtmatige belangen
aan beginselen vast te koppelen.
wie het leven van vele oudere kunstenaars
kent voelt het als een aanklacht dat aan
hun lot worden overgelaten en dat het min
ste en geringste overheidsbaantje een ver
zekerden ouden dag waarborgt. Men kan nu
wel zeggen, dat voor iedereen tal van we
gen openstaan om zich dien zelfden waar
borg te verschaffen maar die theorie heeft
de overheid ook niet ten aanzien van haar
ambtenaren verkondigd. De toevallige
dienstverhouding tusschen ambtenaar en
btaat is niet voldoende om de verhouding
waarin ieder ander burger staat als van
mindere beteekenis te achten.
Lagere huren.
In het begin van ^it jaar hebben wy eens
verteld van het zeer groote aantal woningen
dat in de residentie te huur staat; van het
vlaggen-aantal dat aan de huizen is aange-
spykerd, vlaggen in den zin van huurbord-
jes. Het was toen in Januari, maar aange
zien 1 Mei dg universeele verhuisdatum is
en de opzegtermyn meestal drie maanden is,
moest het in 'Februari misschien nog erger
zyn.
We zyn daarom nog eens zig-zag de
straten van Duinoord doorgewandeld om
eens poolshoogte te nemen. Inderdaad, het
bleek ons dat wy ons niet vergist hadden,
want het vlagvertoon was zoo mogelyk nog
grooter dan in Januari. Bovendien waren
nu aan de meeste huizen van allerlei ver
huurkantoren bordjes aangeslagen, waaruit
volgt dat al© vernuurders op breeder schaal
’reclame maakten.
Wy zyn toen eens aan een der woning-
verhuur kan toren een krant met opgaven
van te huur staande woningen gaan vragen
en het was enorm wat een aantal daaïin
cpgegeven was. Het lykt wel alsof er een
uittocht plaats heeft naai1 de nieuwere wij
ken. Met den leider van het woningbureau
pratend, bleek ons dat ook hy de meening
was toegedaan, dat de eigenaren van de
oudere woningen niet tydig genoeg de hu
ren hebben verlaagd en niet voldoende voor
het onderhoud der woningen hebben ge
zorgd. Zy hebben de abnormale huren van
de crisisjaren gehandhaafd en ze konden
dat omdat de nieuwe woningen duur waren.
Nu echter de nieuwere veel lager in prijs
waren begon de uittocht daarheen.
Het wordt nu een dubbele strop voor vele
l
teluis' positie in de wereld, zijn groote
rijkdom en zijn reputatie als philantroop
den niet zou hooren, liep ze n^ar het hem drievoudig tegen iedere verdenking
ream Een minuut stond ze stil, wach- '-,J 4
tend, luisterend. Er was geen geluid dan j
het bulderen van de zee en daar tus- i
schen door een enkele maal het klage-
lijke geroep van een eenzame zeevogel, i
Nu was het oegenblik gekomen! Met be- i
hulp van een stoel klom ze in de ven
sterbank en liet zich zachtjes naar bui- I
ten glijden. Zicht vasthoudend aan de
I steenen vensterbank buiten aan ’t raam,
met het bovendeel van haar lichaam nog
uit liefde voor het beginsel. Maar blykt het
ook niet, dat er anderen zijn, by wie belang
een ernstig woord meespreekt? Wy den
ken hier in de eerste plaats aan de politici,
voor wie de politiek een beroep is gewor
den. Op straffe van hun huisgezin onge
lukkig te maken, zyn zy gedwongen aan
een beginsel vast te houden, ook als dit in
hun oog zyn tijd heeft gehad. Dat dit
kwaad zich by de S.D.A.P. in erge mate
voordoet, zien wy schier alle dagen en is
ook zeer verklaarbaar.
de mensohen, zoo ze zijn;
”'ees> zooals ge hen zoudt wenschen,
7an zult gij met alle mensohen,
met u tevreden zijn.
Uit het Engelsch van
BEN BOLT
Onze Gebakken Bokking is nu op z’n fijnst! Uitsluitend gesorteerde
ZUIDERZEE VOLLE BOKKING, zoo uit de pan, slechts 5 CENT, eiken
dag na 4 uur warm verkrijgbaar (bij vooruitbes’elling op elk gewenscht
uur warm thuisbezorgd.
is.
Lavers nam het perkament gebonden
boekje nog eens op en bestudeerde het
portret opnieuw met de grootste aan
dacht. Na een poosje keek hij op.
Ik heb Shottellus maar eenmaal ge
zien, en toen heb ik niet zóo bijzonder
op hem gelet; ik had dienst bij de veilig
heidsmaatregelen voor het bezoek van
een buitenlandsch vorst. Maar ik durf
er een eed op te doen, dat ik hem ergens
anders ook nog eens gezien heb.
En het feit dat Shottellus het origi-
neele portret van Steinmetz in zijn huis
heeft, zegt dat u niets? vroeg Singleton.
Neen, antwoordde Lavers. Shotte-
lius is zoo’n kunstmaniak. Hij kan best
eens in een gril dat portret van Stein
metz gekocht hebben zonder dat hij van
dien schurk iets afweet. Dat zie je meer
bij kunstkenners, dat ze hun muren vol
hangen met portretten van allerlei men-
schen die ze nooit in hun leven gezien
hebben.
Zeker! Maar er is een bijzonderheid
die ik nog niet verteld heb. Die Nicolo
Barbolano die dat portret geschilderd
heeft, is voor drie jaar door een bom
aanslag om het leven gekomey. De anar
chisten kregen de schuld er van, maar
dat is later tegengesproken en vrienden
van Barbolano wisten dat er in zijn
lefven geheimzinnige dingen waren en
dat hij geheime relaties had. hebben ge
zegd dat zij volkomen geloof hechten
aan de verklaring van de anarchisten,
dat zij er de hand niet in gehad hebben
(Wordt vervolgd.)
vast aan het oude. En zy worden daarin
gesteund door de politieke partyen, die het -
oude beginsel nog altijd als een der grond- leden maar gelukkig hebben de jongeren
slagen van hun program hebben beschouwd, respect v00r dezen nestor e“ lwn'eh hem
alsmede door de mannen der wetenschap, 1
die in hun boeken theoriën vinden, alleen I
passende bü het oude éh strijdende met het j voorzielung vow
nieuwe beginsel. ouderdomszorg voor de vrije werkers in
In de derde plaats nog enkele opmerkin- hej maatschappelijk leven Wordt getroffen,
gen over de verandering van beginsel op in dit opzicht is de Staat altyd zeer in ge
breke gebleven en alle deftigheid van een
eigen departement ten spijt, is nooit iets in
I den geest gedaan. Trouwens wat de Staat
voor de kunst deed, was uiterst gering
maar wat de Staat voor de personen der
kunstenaars deed, was heelemaal nihil.
Het is niet noodig uiteen te zetten waar
om juist hier de overheid een taak heeft.
Voldoende is het op één punt te wyzen n.l.
«p het sterk individualistische karakter van
sderen kunstenaar dat een krachtig samen
gaan in een verband het ffenige middffl
om wat kracht te ontwikkelen al aan
stonds uitsluit. Alleen de overheid had hier
een verband kunnen vormen. Wy wijzen
maar eens op de Kamers van Koophandel
snel veld winnend beginsel der door
overheid geleide planhuishouding.
Ook hier weer, behilve strijd om
selen, stryd om belangen. Zy, die van het I
lyk leven. Niet alleen worden loonen en
salarissen op deze basis vastgesteld, ipaar
ook de ondernemers in de zoogenaamde be
schutte bedrijven en de beoefenaren der
vrye beroepen weten hunne belooning dien
overeenkomstig te regelen. Hier ligt de oor
zaak van de moeilijkheden, waarin de landy
opdat niemand haar zou kunhe
als ze naar beneden klom en het\
over vluchtte. Ze nam het klimop
keurig op en prentte zich den tak waar
ze het gernakkelijkst langs zou kunnen
gaan goed in het geheugen; daarna
wachtte zij, met nieuwe hoop in het hart
en popelend van ongeduld, op het vallen
van den avond. Tweemaal werd haar
i eten gebracht door een man dien zij niet
I kende, maar Shottellus verscheen niet
meer en ook de vrouw van wie hij ge
sproken had kwam niet opdagen
Eindelijk was de korte dag, die haar
een eeuw toescheen, om, en toen het
donker begon te worden hield de regen
op. Het grijze oppervlak van de zee werd
vager, de lijnen van de kust vejtfwenen
in nevelen en de velden tusséhen het
huls en de baai werden door de vallende
duisternis bedekt. Ze wachtte tot het
volkomen donker zou zijn en stond een
eindje van het nu gesloten venster af,
bang dat iemand haar zou zien en een
vermoeden zou krijgen van wat zij van
plan was. Uit een der benedenkamers
klonken stemmen en af en toe hoorde ze
iemand luid lachen; ook zag ze eenmaal
een man die bulten heen en weer liep
in den regen; maar wie dit was kon ze
niet onderscheiden Eindelijk was het ge
heel donker De zee was nietAneer zlcht-
I baar .ofschoon haar woest gebulder dui
delijk te hooren was. De velden waren
in duisternis gehuld en behalve op één
pldats Wfear door het raam van een der
benedenkamers een helder lichtschijnsel
naar bulten viel, was het stikdonker in
knappen betalen en zullen veel lagere huren
krygen. Maar, zeide deze man, vele van hen
verdienen het dat zy eens geplukt worden.
Er zyn er hier velen, die reeds voor 1914
deze huizen bezaten en nu al twintig jaar
lang hooge huren trekken; sommige haal
den wel lo a 20% van het kapitaal dat ze
vóór 1914 in de huizen hebben gestoken.
Maar nu is het welgjit en sommigen heb
ben zeer den prys Wrminderd en uit het
feit dat zy probeeren huurcontracten voor
een paar jaar af te sluiten blykt wel dat zy
zelf nog meer verlaging verwachten.
Het is wel triest te zien hoeveel grootere
huizen er leeg staan of te koop. In het ryke
villapark Zorgvliet telden wy i der groo
te villa's waar een bord stond met te koop
aanbieding. Er zyn er by die misschien een
ton gouds hebben gekost en die nu wie weet
voor welk bedragje te koop zyn. Ze zouden
misschien nóg wel verkocht worden indien
wy hier niet zoo’n waanzinnige belasting
hadden, die geen rekening houdt met om
standigheden, doch maar altyd naar zich
toerekent. Iemand koopt goedkoop een huis
en Woont dus goedkoop. De fiscus heeft
daar maling aan; hy schat de huur naar
evenredigheid met soortgelyke woningen en
becyfert uit dien geschatte huur de waarde
\an het huis voor de berekening van het ver
mogen van den eigenaar. Op die wijze wordt
het toch duur door de belasting, die met het
betaalde bedrag van de koopsom geen reke
ning houdt. Trouwens deze belasting heeft
altyd den woningbouw zeer ongunstig be
ïnvloed en zelfs den vorm van de woningen
in sommige opzichten bedorven omdat men
door de grootte aan de minimum eischen
wilde ontsnappen. Zoolang men de perso-
neele belasting op dit punt niet wijzigt, be
derft men de volkshuisvesting.
Maar voorshands regeert de fiscus al
machtig.
60
De deur was op slot, dus ontsnappen
anga dien weg was onmogelijk, en het i
aam was twee verdiepingen boven den
srond. Opeens viel haar Iets in en ze
loog naar het tralievenster. Ze stak
aar hoofd naar bulten in den stroo-
enden regen en. omlaag kijkend, leef-
op er plotseling een nieuwe hoop ih haar
onder haar was de oude klimop.
Uw» ,en s^n&erden in allerlei kronke-
TnfenJangs beide zijden van het raam
dar? v818 klelne robbedoes op Cralgh-
Tnn^ihad gel°Seerd. was ze er met
dIkwlJls ingeklommen, en meer dan
was zij dan door de tralies in deze
laan?vgeWaUterd Als ze maar döor het
de vn t °n komenzoodra ze maar met
stonri6ten °P de dooreengegro^ide takken
zijn t Z°U de re8fc ffemakkelljk genoeg
npriOr>n ®nkele minuten zou ze naar be-
moeat •uk’lnnen klImmen en daarna
over L??001* rege? en wlnd de bei nog
All??! dtnatóte boerderij te bereiken
8e wat leek heel eenvoudig en het eenl-
ze noodig had was de duisternis.
GOHIMIIE COURANT.
MCCXLX.
De schilder jrtoermeester.
Een merkwaardige figuur in de resraentie
heelt zyn 9üen verjaardag gevierd. Het is
1 de kunstschilder Gerrit Koeumeester, wien
strijd tusschen twee beginselen. Aan den 1 dit byzondere voorrecht ten deel valt. Twin-
eenen kant het beginsel der vrye maat- 1 Jaa^ geleden hebben zyn vrienden zich
schappy, dat vrywel heeft afgedaan. Aan j reeds ver«enigd om hem een goeden ouden
den anderen kant het nieuw opgekomen en
’dr de reikt was verloren gegaan. Zyn lyfrente by
I een Drentsche maatschappy gesloten, ver-
begm- I uween. En sedert zyn het weer tal van
acwu, swyu vin oeiangen. z<y, cue van net I v
nieuwe beginsel nadeel voor zichzelf ver-
wachten, klemmen zich met hand en tand 1 pienter.
mlrfltWac
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week TTcent, met Zondagsblad
pet kwartaal ƒ2.90, per week 22 cfcnt, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal ƒ3.15, met Zondagsblad ƒ3.80.
Abonnementen worden dagelyks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bü onza agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
I te12* 27U^^strekei^egy4M00OPend V&n 9~6 UUf' Adminiatratie en Redactie Telef.
Wat van de .aanhangers van verouderde
beginselen geldt, geldt ook van die der
nieuwe. De nationaal-socialistische bewe
ging telt ongetwijfeld tallooze aanhangers,
die zich zuiver door het beginsel hebben
laten pakken. Maar men moet ook al in
erge mate een vreemdeling in Jeruzalem
zjjn, om niet te begrijpen, dat vooral in deze
tyden menigeen zich achter de nieuwe vaan
schaart, ten einde door haar te komen tot
een bestaan, dat de oude partyep hem niet I
konden geven. I
Nu begrüpe men ons goè^. Wy bedoelen
daarmede niets kwaads te zeggen van be- J
Belang en beginsel.
Het valt niet te ontkennen, dat belangen
en beginselen dikwijls nauw zyn verbonden.
In de eerste plaats reeds doordien een be
ginsel, om verwezenlijkt te worden, in den
regel eene organisatie eischt. En het kan
moeilijk anders of die organisatie geeft aan
een grooter of kleiner aantal personen, die
haar d(pnen, een bestaan. Het natuurlijk
gevolg hiervan is, dat zy, die aan een in
dienst van 'een bepaald begiüöel staande
organisatie zijn verbonden, zich, wanneer
dit beginsel dient te worden losgelaten,
daartegen uit eigen belang verzetten. En
ook is het natuurlijk, dat, als een nieuw
beginsel opkomt,anderen hopen by de toe-
passing van dat beginsel eene plaats te vin
den, tengevolge waarvan zy uit eigen be
lang zich achter dit nieüwe beginsel scha
ren.
Nog erger is het, wanneer het beginselen
op economisch en sociaal gebied betreft,
waarmede het bestaan der gehéele bevol-
king samenhangt, Zjj, die van een geldend
beginsel voordeel genieten, zullen er in den
regel sterker aan hangen, dan zy, met wie
het omgekeerde het geval is. En aan den
anderen kant zullen zy, die van een nieuw
beginsel voordeel verwaehten voor zichzelf,
het eerder aanvaarden dan zy, die er nadeel
van vreezen.
Het is dit conflict tusschen belang en be
ginsel, dat er in onzen tijd zeer veel toe
bijdraagt, de verwarring nog grooter te
maken dan zy anders reeds zou zyn ten
gevolge van het naar voren komen van ge
heel nieuwe beginselen op politiek, op eco
nomisch en op sociaal gebied.
Op politiek terrein zien wy den strijd tus-
schen de parlementaire democratie en de
Ascistische stroomingen. Van hert, die zich j
aan de parlementaire democratie vastklem- I
men, zullen ongetwijfeld velen zulks doen te ontkennen, dat dit beginsel groote aan
trekkelijkheid heeft. Dit neemt echter niet
weg, dat het de vlag heeft moeten strijken
voor een ander beginsel: loon naar behoefte.
Dit beginsel heeft burgerrecht verkregen
op een groot terrein van het maatschappe-
w aar men ook een centraal verband tusschen
sterk individualistisch werkende personen
heeft gesticht. Een Kamer van Kunsten en
Wetenschappen ware even goed te verkrjj-
gep. Trouwens die bestaan in het buitenland
reeds in zekeren vorm.
Meer zullen wij er niet over zeggen maar
den tuin.
Op de teenen, opdat men haar bene-
-- - „V.
paalde personen, maar alleen een feit te
constateeren, hetwelk het noodzakelyk ge
volg is van zeer menscheltfke eigenschap
pen.
Ook op economisch gebied zien wy den
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring):
15 regels ƒ1.30, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels 1.55, elke regel meer 0.80. Advertentiën in het Zaterdagnummer 25
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels ƒ2.25, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen by contract tot zeer gereduceerden
prys. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst v
handelaren, Advertentiebureau* en onze agenten en moeten daags
aan het Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te