S H. ML de Koningin-Moeder overleden De Natie in rouw. NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN bergambacht, berkenwoude, bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, moordrecht, moercapelle, NIEüWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN’, enz. p n it ;r it Nederland’s Hooge Landsmoeder, Koningin-, Regentes-, Koningin-Moeder 1AAFD go, 18555 Dinsdag 20 Maart IS34 72" Jaargang I K*- die PCVI3-0183* de, leefde en bieel leven in harten van haar negenheid. 9 s r de Koningin-Moeder is i Nederland rouwt. Vk/V Ml IXUgUUVUQ -- 1 acht jaren, heeft Koningin Emma het Re gentschap gevoerd, maar zij heeft een on- uitwischbaren indruk in Nederland achter gelaten. Al reeds dadelijk daarom, wyl z» met een zeldzame tact en een nog spreken der fyn gevoel zichzelve, waar mogelijk, op den achtergrond plaatste, en telkenmale deed gevoelen, dat zij daar stond als plaats vervangster van de jonge Koningin, niet als Koningin zelve. Wanneer de omstandighe den het maar eenigszis mogelijk maakten, kwam zij niet alleen, maar steeds vergezeld van Koningin Wilhelmina, en ook dan, wan neer de leeftijd van Koningin Wilhelmina het noodzakeïyk maakte, dat zjj afwezig wenschte ons. Koningin-Moeder De tijding van het verscheiden der Ko ningin-Moeder, die na de berichten der laatste dagen, niet onverwacht is gekomen, zal niettemin alom in den lande en in de overzeesche gewesten met groot leedwezen worden vernomen. Immers de Koningin- Moeder heeft niet alleen geleefd temidden van het volk waarmede Zij als Koningin- l.'mma', Koningin-Regentes en Koningin- Moeder zoovele jaren lief en leed heeft meegedragen, Zy heeft geleefd in de har ten van hel gansche. Volk, dat naast liefde groote bewondering, ja verefering heeft ge voeld voor de wijze waarop deze Vorstin vpn Duitschon bloede zich in waarheid Ne- dprlandsche heeft getoond en daarbij alle hooge karaktereigenschappen die een fnensch sieren, heeft ontplooid. Nederland rouwt! De hooge Landsmoeder, die is heenge gaan, zal in de herinnering der gansche natie blijven voortleven als een vorstelijke figuur van hooge edele beteekenis, aan wie Nederland groote dankbaarheid verschul digd is. KONINKLIJKE MOEDER EN KONINKLIJKE DOCHTER. Wie de officieele taal der staatsstukken weet te beluisteren, zal zich in de procla matie van 31 Augustus 1898 van Koningin Wilhelmina* herinneren de wel zeer bijzon dere zinsnede, gewijd aan haar Moeder en aan de wjjze waarop deze haar moeilijke taak had volbracht, zal het verklaarbaar vinden, dat niet dadelijk de band tusschen Moeder en dochter in het openbaar werd doorgesneden, en dat beiden samen bleven wonen, totdat het oogenblik naderde, waar op de Koningin zich een gemaal had geko zen. - ons te lande nimmer de Koningin-Weduwe heeft geheeten, gelijk de Grondwet haar 'of- heldhaftig gedrag in den Belgischen veld tocht tegen Napoleon, was al evenzeer als voor de Koningin-Moeder, een geliefd punt van verblijf voor Prins Hendrik. Gelijk deze i er veelvuldige plannen ten behoeve der Ne derlandsche natie heeft uitgewerkt, is daar schyning van Koningin Enyna weggevaagd. Wie herinnert zich niet den indruk, dien zij maakte by haar intrede te 's-Gravenhage, by haar officieele ontyangst te Amsterdam. Het is begrijpelijk, dat zy zich, gemakke lijker wellicht dan een Prinses, opgevoed aan een groot en praalvol Hof, bij ons kon thuis gevoelen. De Oranje’s. die den Ko ningskroon hebben gedragen, hebben nooit vergeten, dat hun voorvaderen .Stadhouders waren, die zich bij voorkeur dienaren van de Staten-Generaal, vertegenwoordigers van de natie noemen. Zy hebben den Konink lijken luister, waar noodig, niet geschuwd, maar van een praalrijk Hof heeft men ten onzent nooit kunnen spreken, en zulk een praalrijk Hof zou ook, geheel anders dan by de Zuidelijke volken, by ons geen ingang hebben gevonden. de verkilling, die zich, tenge- was, liet de Koningin-I$egentes steeds door- le omstanditrhoaon. one Vnr- schemeren, dat zy zicjh als bewaarster- van het Koninklijk gezag, niet als uitoefenster gegaan als jegens haar. Het paleis te Soest- dyk, voortgekomen uit de eenvoudige bezit. tingen, die Koning-Stadhouder Willem III er zich kocht, tot paleis gerestaureerd om als nationaal geschenk te dienen aan den vei ge lateren Koning Willem II wegens diens was, dat zy heldhaftig gedrag in den Belgischen veld- de KcrJng" geschenk, destijds voor haar bijeengebracht, te, die werd ingegeven doior het bewustzijn, dat Koningin Emma zou zijn een goede Re- haar als Prinses von Wied na verwant, wel- j gentes, van wie het Nederlandsche volk met h S5nttóhap °°k ’n uiterlyk terug is dankbaarheid heeft afscheid genomen. reede vroeg de welda- inderdaad, die verwachtingen, zy zyn zrovïï en ‘‘^dadigheid verraden, die haar voBe vervuld. Van 23 November 1890 1 rozen heeft doen strooien op het tot 31 Aurustu8 1898, nog niet ten volle i versemuenae ueeien van neuenaim. werden vele reizen naar het buitenland r ondernomen. Dreuifend hebben de klokketonen heden morgen de droeve tijding over onze stad verkondigd, nadat het doodsbericht door den aether alom was verbreid. De vlag aan de openbare gebouwen hangt halfstok; de radio zwijgt, de inrichtingen van vermaak hebben hun deuren gesloten. Nederland rouwt.' KONINGIN EMMA. Vjjf-en-vjjftig jaren heeft Koningin Emma in haar nieuwe vaderland gewoond, en zij heeft er aller harten veroverd. De thans overleden vorstin was, zooals men weet, de tweéde Echtgenoote van Ko ning Willem III. ,0p den derden Juni 1877 ontsliep in de Oranjezaal Koningin Sofia, de eerste ge malin van den Koning. Men mag aannemen, dat de verbintenis tusschen Koning Willem III en Prinses Emma van Waldeck-Pyrmont ook in Duitschland, en zeker in Waldeck, met groote belangstelling en ingenomenheid werd gezien. Op 1 October 1878 verscheen 1 NEDERLAND ROUWT. Nederland rouwt! De Koningin-Moeder is overleden! Nadat de geneesheer Dr. de Jongh heden morgen ten Paleize aan het Lange Voorhout in den Haag de mededeeling had gedaan dat de Koningin-Moeder den nacht rustig had doorgebracht* is daarna plotseling een verergering in den toestand ingetreden, die alle hoop deed vervliegen. t Een kwartier later is reeds het einde ge komen; H. M. de Koningin-Moeder is tfe kwart voör acht rustig ingeslapen. Aan het sterfbed bevonden zich H. M. de Koningin, Prinses Juliana en de Vorst van Waldeck; broeder der Koningin-Moeder. Adellieid Emma Wilhelmina Theresia van Waldeck-Pyrmont, Koningin-Wcduwe der Nederlanden. Geboren te Arolsen op 2 Augustus 1858, als tweede dochter van Vorst Georg. Victor van Waldeck-Pyrmont. Overleden te 's-Gravenhage op 20 Maart 1934. liefde en toewijding genoot. Trouwens, ge- heel de stryd tegen deze volksziekte, d e tuberculose heet, werd door haar met be- i langstelling gadegeslagen. En zooals het is I op dit gebied, is het eigenlijk overal. Waar belangstelling viel te toonen, bleef de Ko ningin-Moeder niet achter, niet omdat zij op zich den plicht dier belangstelling ,voel- de rusten, maar omdat zij die belangstelling had. Het is bekend, dat de Koningin-Moeder een groote voorkeur had voor muziek, zy woonde heel wat tooneelvoorstellingen bij; wetenschappelijke voordrachten van den loopenden aard hadden haar Men zou het leven van haar, die achter- i Emma, de Koningin-Mo< - der, kunnen noemen een rijk gezegend leven.' Men kan van haar leven zeggen, dat het wat> 'j veei heeft ontvangen, want dat heeft zjj inder daad, maar ook omdat zjj de kunst heeft weten te verstaan veel te geven. In den tegenwoordigen tijd, waarin de verhoudin gen tusschen Vorsten en volken zoo geheel anders zyn dan in de dagen, dat Koningin Emma geboren werd, behoorde er niet alleen cact en intellect toe om vorstelijke belang stelling zoodanig te tonnen, dat deze g - ■vaardeerd en als belangstelling gevoeld wordt. Er behoort daartoe vooral, de be langstelling zelve, die zich ondanks alle ce- iremonieel en alle formaliteiten, baanbreek |En dat is het we, wat telkenmale van de daden van de Koningin-Moeder in het open- oaar en in het particuliere leven kon wor den getuigd; mén gevoelt dat wat zjj deed, gedaan werd uit eigen wil, uit eigen be langstelling. oj E11 het op haar Landgoed Oranje-Naseau-Oord i 'langstelling hebben de banden tusschen haar gestichte Sanatorium, een sanatorium, dat 1 - •-«- altjjd weer haar volle belangstelling en digheid, die geheel haar aandacht heeft. Dat dankte zjj, aan de belangstelling voor I haar Paleis m het Lange Voorhout, het --- I statige heerenhuis, dat tevoren Prins Hen- j >Ukheid, die drik tot verblijf had gestrekt. Het is wel negenheid. eigenaardig, dat de Koningin-Moeder be I c-nja j- Rairlo huiven. tevoren bewoond daarvan beschouwde. Zij kreeg in de acht jaren, die verliepen, moeilyke staatkundige vraagstukken op te lossen; zij werd ge plaatst voor zuiver constitutioneele verhou dingen, die haar, dochter van Duitsch vor stendom, na met Pruisen verwant, wel vreemd moeten hebben geleken. In die jaren toch is gestreden de felle stryd om het kies recht; zyn Tak’s voorstellen verworpen, en zyn Ministeriën als die van Roëll en Pierson opgetreden. In die jaren ook begon zich het democratisch beginsel baan te breken, en dit geschiedde hier te lande, gelijk het wel overal geschied is, niet dan nadat harde ei bittere woorden van weerszyden waren ge vallen en vrienden, die bestemd schenen voor het leven vrienden te bljjven, van el kander waren verwijderd. De Koningin-Re- gentes is in alle die omstandigheden den eenig juisten weg, den zuiver constitutio- neelen, gegaan. Wie ook over het Regen- schap van onze tegenwoordige Koningin- Moeder schrijft, en tot welke party hij of zy behoort, doet dit met de volledige erken ning, dat de constitutioneele beginselen doo- haar zyn in acht genomen, en dat lijkt ge makkelyker dan het is. Het kwam daarbij waarlyk niet steeds, op negatieve, maar ook op zuiver positieve beginselen aan. Het zal haar niet altijd gemakkelyk gevallen zyn om die te volgen; zy zal haar eigen mee- nmg gehad hebben over de aanhangige p. vraagstukken en over de beste wyze om i deze op te lossen; van^een Koningin, die j zoozeer de constitutioneel begrippen in het j oog hield, valt niet anderg te verwachten. Maar welke meening zy moge hebben gehad, •het is naar buiten niet gebleken, en eigen- lyk tast de openbare meening te dien aan zien nog steeds in het duister. KONINGIN EMMA ALS j KONINGIN-MOEDER. De groote tact, die de toonde, kwam ook op andere wyze duidelyk tot uiting. Toen op 31 Augustus 1898 Ko ningin Wilhelmina het Koninklyk gezag in 1 handen nam, kende geheel haar volk haar; ■ypldzaam waren degenen onder het volk, 3i«= -- de gelegenheid hadden gehad haar zelfs J ook ten bate van weldadigheid en liefdadig- heid veel beslist in de kamers van de Ko- «ningin-Moeder. BUITEN HET OPENBARE LEVEN. Sedert Koningin Emma als Koningin- Moeder optrad, is zjj in het openbaar leven op den achtergrond getreden. Maar èn de Koningin èn de natie hebben nimmer ge- doogd, dal by eenige openbare plechtigheii van groot belang de Koninklyke familie zou verschynen zonder Haar. Hat was de Koningin-Moeder, die op 6 September 1923, 1 toen het juist een kwarteeuw geleden was meest uiteenlol. dat haar dochter werd gekroond, achter de ajg toehoorderes, en bezoeken aan tentoón- ramen van het Paleis op den Dam de komst gtellipgen op verschillend gebied zyn zeket der Koninklijjce fanlilie verwachtte, het was nje£ zeldzaam geweest. Zoo bleef zy, toch de Koningin-Moeder, die aanwezig was tel- j steeds de positie op den achtergrond in- kenmale, wanneer een nationaal feest stond nemend, die zy als Koningin-Moeder te worden gevierd. Hoe menig bezoek aan i wenschte te houden, leven temidden van Amsterdam van het VorÉtelyk echtpaa’. heeft zy niet met hare tegenwoordigheid opgeluisterd, en hoe is niet telkenmale ge bleken, dat de Koningin-Moeder, ondanks j eenvolgens voor ons was Koningin dat zjj geen openbare functie meer vervulk- de Koningin-Regentes en de Koning woonde de beide huizen, tevoren bewoond j Het leyen van de Koningin-Moeder is door Prins Hendrik, waarheen evenvele ge- sedert 1901 rustig verloopen. Des winters j voelens van toewyding en hartelykheid zyn i bewoonde zij haar paleis in het Voorhout te i i- I-» Gccci-. ’s-Grayenhagedes zomers vertoefde zy te uit de eenvoudige bezit- J Soestdyk, en telken jare reisde zjj eenige Ier Willem III weken in het buitenland. Dat rustige leven werd in 1904 onderbroken, toen de natie niet wilde vergeten, dat het 25 jaren geleden tj ons land betrad. Het teekende Koningin-Moeder, dat zy het nationaal gesenenk, aealyuH voor imm*» uyccngcuiavm, bestemde ter verbetering en uitbreiding van j üOI IiSI JlE Uil RAM En juist deze eigen wil, deze eigen be- €»n het Nederlandsche volk zoo nauw ge maakt. 1 ons volk. Dat dankte zy ongetwyfeld aan j^en kan van haar jeven zeggen, dat het I de weldadigheid, die zy uitoefent; welda- gezegend, niet alleen omdat zy *-'- “O" .1——.SJ J2.. l.ncw anndodii* ItooTI 4 L.cc.1^4* ei. ,i i. Zoo betrok de Koningin-Moeder, die by +c lanrla nimmAr rfo Konino-in-WeHnwe j Lav X.\|, w «-.—o--c I liefdadigheid, di^ zy toont .telkenmale 1K1. Sc d. m, totdat het oogenblik naderde, TZcniccIc cinh PPO OAmaal had het wel het meest aan geheel haar persoon- er een is van toewijding en ge zel dzaam waren degenen onder het volk, die niet o.. o- van aangezicht tot aangezicht te leeren ken nen. Reeds dadelyk, by het eerste openbaar bezoek aan de hoofdstad, dat van 26 tot 29 Mei 1891 werd gebracht, trad de kleine Ko ningin in het openbaar op by dé eerste steenlegging van het naar haar genoemde gasthuis. Volgende jaren werden gewyd niet slechts aan reizen naar het buitenland j en aan bezoeken van vreemde Vorsten, maar in de allereerste plaats aan bezoeken aan verschillende deelen van Nederland. Ook i Van het ieven van Koningin Emma aan de zyde van Koning Willem Hl valt uiter aard niet veel te zeggen. Een groot dee'. van dien tyd werd in beslag genomen door de zorg voor de opvoeding van Koningir Wilhelmina. Want, al leefde <|e Koning nog en al genoot hy in het algemeen een goede gezondheid, toch-stond wel toen reeds vast, dat zjjn dochter op jongen leeftjjd zou wor den geroepen tot dten troon, en dat dus ge heel hare opvoeding erop diende ingericht om haiy voor die hooge waardigheid te be stemmen. ktJNLNGiN EMMA REGEN i'ES EN VOOGDES. 1 Nauwelijks tien jaren getrouwd, bleek vel, dat de Koningin een nog moeiljjker tijd zou hebben te vervullen. In de zitting van de Tweede Kamer van 26 Maart 1889 moest de Regeering er toe overgaan om de grond wettel jjk voorgeschreven mededeeling te doen, dat de Ministers, in Raad vergaderd I den Koning buiten staat hadden bevonden de Regeering waar te nemen. Aan het, door net advies van den Raad van State bekrach tigd besluit, behoefde echter toen geen uit voering te worden gegeven, aangezien een tjjdeljjke, onverwachte verbetering in de ge zondheidstoestand van den Koijing zich voordeed, die tengevolge had dat de reeds in het Groothertogdom Luxemburg opgetre den Regent, Hertog Adolf van Nassau, weer spoedig naar zjjne Nassausche bezittingen I terugkeerde. Maar toch, op 29 October 1890 moest wel tot een beslissing in den aan vankelijk gedachten zin worden overgegaan. Koningin Emma werd tot Koningin-Regen- tes benoemd; nauwelijks had zjj op 20 Nov. d.a.v. het Regentschap aanvaard, of de Koning kwam op 23 Nov. te overlijden, en tengev ilge daarvan had reeds op 9 Dec. 1890 Haar beëediging i^ls Regentes en Voogdes gelijktijdig plaats. Het waren sombere plechtigheden, die zich vol trokken, en de jonge Koningin, die uiteraard de ernst des levéns reeds had leeren ken- j nen, toonde zich door de waardigheid, waar- mede zij in die dagen optrad, geheel voor I - haar moeilyke taak berekend. Er moet het byzonder nummer van de Staatscourant. Wwarmte geklonke^ hebben in de stem van waarin de Koning mededeeling van zjjn den President der Eerste Kamer, die op voornemen deed. Koningin Emipa was in sobere, maar welsprekende wjize de Grond en kring der Waldeck’s eenvoudig opge- 1 wetteljjke formaliteiten voltrok, by die ge voed; men zou Haar ook ih dat opzicht legenheid op zyn schouders gelegd. Warm annen vergeljjken met Carmen Sylva; de - fcgaafde latere Koningin van Roemenië, haar als Prinses von Wied te vinden. Zjj heeft reeds vroeg de welda- en liefdadigheid verraden, die haar - uw«i strooien op het I Pad van anderen. I koningin Emma schonk haren gemaal op «en een-en-dertiggten Augustus 1880 jen bloeienden zomer! een dochter-. Wil- ‘mina Helena Paulina Maria. l r ^as ^®est in Den Haag en feest door land, ongeacht, dat men wel- liev®r een mannelijk troonopvolger .®ewens®llt. De beteekenis van de ge- ten j Van dit koningskind werd verre bui- kw grenz®n van ons land erkend, en ui nOg helderder licht te staan, toen, Welyks vier jaren later, de Koning nog den zwaren gang naar Delft had te I li-derdaad00^ ^>rin8 Alexander te begraven. ^an de omstandigheden, om ons Vor- U1s had voltrokken, werd door de ver-

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1934 | | pagina 1