GRATIS
f 2000 -
QiïiLï
Èsn draagbare 4-lamps batterij ontvanger
W. KOMPIER
Vliegen Vliegen
Schmidt Crans
DE HARMONIE"
OPHAALDIENST der
NUTSSPAARBANK
BERTELS
OPRUIMING
GRATIS VLUCHT
eeuw.
Een Regentendagboek uit de
STER-TABAK
da's erperf'
HEERENHUIS
Fabriiksgebouw of Pakhuis
VINDT DE TWEE WINNAARS
STERLING TEXTIELPRODUCTEN
ia.
151
WAT DOET DE
Vraagt nog heden inlichtingen ten kantore der Bank
OOSTHAVEN 12. J
Voor bezoekers der plassen kampeerders
ELECTRO-TECHNISCH BUREAU J. F. W. TURlON
ZEUGESTRAAT 44
GOUDA.
VAN EEN GROOTE PARTIJ DAMESSCHORTEN,
nieuwe zending Wollen- en Mncco BADPAKKEN.
RIJWIEL- EN SPORTHANDEL H. DE GRUIL,
boven cl* Betuwe te mak on
Telefoon 19
Haastrecht
„Stttfn en Willens" die lastgeving zou ver
stakken.
-Hl* LXXXVII.
„1 February 1785 Magistraat
„request van eenige Burgers om een
„Corps Arteleristen op te regten ge-
„weze van de hand door Bailliu, Hoeve,
„Griffioen, Blydenberg, Verryst en Swa-
„nenburg, en te Stellen in handen van
„de krygsraad Dekker, Borch Does en
„Couperus
„N B tgeen in de Meeste Couranten
„is gesteld geworden te fraav om hier
„te stellen
Over dit rekest is reeds in een vroeger
artikel geschreven. Een aantal Gouwenaars
hadden aan de .burgemeesters verzocht
„magistraat te belegge". Hun verzoek was
geweigerd. Er was evenwel gezegd, dat zy
met een rekest konden terugkomen. Dit was
nu geschied. De meerderheid van de magi-
straat echter wilde van een „Corps artele
risten" niets weten.
Het lag voor de hand, dat de kranten in
Holland, die vrywel alle in batriottische
handelt waren, deze beslissing \niet zacht
zinnig zouden beoordeelen. Dit gebeurd® dan
ook inderdaad, zeer tot ergernis\ van den
prinsgezinden van der Hoeve. V
„D Hr Burgemeester v d Hoeve doet
„voorslag uyt naam van de Collonel als
„iemand by de ronde geapprehendeert
„(gearresteerd) werd, waar dezelve
„laten by t affgaan van de wagt
„geresolveert (besloten) om in de gy-
„seling te brengen en kennis te geven
„aan de Praesident Burgemeester die
„daarna Zoo t Burgers zyn Magistraat
.„belegt en vreemdeling door Schepenen
„geexamineert word
Die vraag van burgemeester van der
Hoeve had achterwege kunnen blyven, want
by resolutie (besluit) van 31 January 1767
hadden de burgemeesters al bepaald, hoe
in een dergelyk geval moest worden gehan
deld. Zeker om het niet meer te vergeten,
zette van der Hoeve den datum van dit be
sluit in de kantlyn van zyn dagboek.
Nog steeds werd er verschil gemaakt
tus6chen burgers en vreemdelingen. De
laats ten stonden, voor de laagste, de eer
sten voor de hoogste rechtbank terecht.
Uit de aanteekening van Van der Hoeve
zou men een hoogen dunk kunnen krygen
van de rechtszekerheid. Immers na arres
tatie zou dadelyk magistraat of schepen,
bank moeten volgen. In de practyk gebeur
de het echter, dat tusschen arrestatie en
verhoor een zeer lange tyd verliep Dit zou
Willem de Lange, de Goudsche voerman op
Rotterdam, spoedig ondervinden.
»»D Hr Burgemeester Blydenberg
brengt voor (deelt mede) dat hy op den
„29 December 1784 was gecommitteert
„tot voorbrenging van de ordonnantie
„(was belast met het ontwerpen van een
„verordening) op de Sfcadsexcyns, Ca-
„rosse (koetsen-) geld," dottiesticque
„(dienstpersoneel-) geld, Turff, 80 pen-
„ning op de meubilaire (roerende) goe
deren, dat die in gereedheid waren (dat
„hy hiermee gereed was), off de Heeren
„die gelievden voorgelezen te worde,
„dezelve voorgelezen en per manus te
„gaan (aan de leden van de magistraat
„beurtelings ter inzage te verstrekken)
„den Bailliu zegt daar in niet gekent
„te syn, bedankt voor de Lectuur (voor
„leking), Hoeve utsupra (als boven)
Die keur, die burgemeester Blydenberg
tnoest ontwerpen, is reeds vroeger bespro
ken. Hy moest dienen „tot redres (herstel)
en „soutien (steun)" van de stedelyke fi
nanciën. Natuurlijk wisten de baljuw en
burgemeester van der Hoeve, dat die op
dracht aan burgemeester Blydenberg was
verstrekt. Blijkbaar hadden zy hiervan ech
ter geen officiëele mededeeling ontvangen,
zoodat zy zeèr formalistisch konden
verklaren, „daar in niet gekent te syn".
„Daarna Cam er
„J Ossewoud Sergeant zegt dat dHr
„Bailliu niet respecteert de permissie
„van (zich niet stoort aan de toestem
„ming tot) Werving voort Regiment van
„Oudewater
„den Bailliu daarop gehoort, zegt hy
„(d. i..Ossewoud) een acte (stuk) moet
„vertoonen volgens resolutie (het
„betreffende besluit), t selve nagesien
„en bevonden de Secretaris v d Burch
„zulx had vergeten, en geordonneert (be-
„vel gegeven) die te besorge
„Schout van Nieuwerkerk dóet rap-
„port dat de loting zonder hinder was
„geschied
Nieuwerkerk was een heerlykheid, die
Gouda van de „grafelykheid (d. i. Holland
en Westfriesland)" in leen had. Een van
de heeren van de stedelyke regeering was
in den regel schout van Nieuwerkerk. Deze
deelde nu mede, dat in zyn heerlykheid de
loting zonder hinder was geschied.
„D Hr Dekker Collonel gesprooken in
„geval er ietwes voor viel by de Loting
„vant Land van Styn by de hand te zyn
„versoek daarop een Schriftelyke qua-
„lificatie (last)
„overgelaten aan de Dykgraaff v d
„hoeve
De kolonel verzocht, toen met hem de mo
gelijkheid van relletjes bij de loting „vant
Land van Steyn" werd besproken, schrif
telyke last, opdat hy zou weten, waaraan
hij zich had te houden. De burgemeesters
bepaalden daarop, dat hun collega van der
Hoeve, In diéns kwaliteit van dijkgraaf van aan welgemelde Heer Bailliu Communicatie
„Gesproke den Selve Hr (den kolonel)
de Exercitie plaats, en off de oude
^Exercitie plaats niet .voldoende waar,
„waarop Syn Ed antwoorde van ja
Het betrof hier den lievelingswensch van
den kolonel om een exercitieterrein te heb
ben achter den Doelen in plaats van in de
Oude Gouwe. In deze benarde tyden, waar
in de uitgaven de inkomsten overtroffen,
kon men hiertoe echter niet zoo maar over
gaan. Vandaar, dat den kolonel werd ge
vraagd, „off de oude Exercitie plaats niet
voldoende waar". Nu de kolonel die vraag
beaamde, lag het tegelyk voor de hand, dat
er van een nieuw exercitieterrein niets zou
komen.
„Smiddags is de Loting in t Land van
„Steyn gedaan zonder merkelyke tegen-
„stand, en zonder hulp van den krygs-
„raad.
„Camer
„D Hn Fabrykmeesteren vraagen
„waarzy beginnen zullen om te straaten
„geresolveert (besloten) van de Hane-
„praay aff
Die vraag van „Heeren Fabrykmeeste
ren" hing samen met een vroeger genomen
besluit om voortaan de bestrating van stads
wege te doen geschieden
„D Hn Fabrykmeesteren versoeke omt
„draaffpad met Boomen te zetten ge-
.^accordeert (toegestaan)
„t draaffpad" is het begin van het Bloe-
mendaal, dat tegenwoordig officiëel Ridder
van Catsweg heet. De mooie laan, die men
kan aanschouwen op den hoek van de Oude
Gouwe, is alzoo aan het initiatief van
„Heeren Fabrykmeesteren" van het jaar
1785 te
„D Hr Dykgraaff v d Hoeve van
„Lande van Steyn doet rapport van de
„Loting en dat alles wel aff gelopen ii
„aangen9men voor notificatie (kennis-
„geving)
„D Hr Thesaurier geeft kennis dat hy
„de 20 duisent Guide zoude bekomen in-
„geval hy pet voor provisie kan en
„mag geeve
„te brengen in de vroedschap
De stad trachtte in den onmiddeliyken
geldnood te voorzien door een leening
sluiten. De thesaurier, die naar geldbronnen
moest omzjen, had er een ontdekt. Maar,
•er moest procent aan de maten van de
strykstok blyven hangen.
Ook op dit gebied is er niets nieuws on
der de zon.
..De burgemeesters konden hieromtrent
niet beslissen, omdat de vroedschap het
laatste woord had jn alles wat de stads
financiën betrof.
„De Bode Pelt geordonneert (gelast)
„om op donderdag de buyten kramers
„ten 12 UPren op te laten breeken en
„tot zyn assistentie hem een diender
„verleent
De „buyten kramers" waren de markt
kooplieden, die van buiten Gouda Donder
dags naar de stad kwamen. Van oudsher ai
werd in de behandeling van de kooplieden
uit Gouda en die van buiten de stad onder
scheid gemaakt. Nu weer bleek het hieruit,
dat de „buyten kramers" precies om twaalf
uur moesten „.opbreeken",
„5 February Camer
„Schout van Cappelle rapport dat de
„Loting geen voortgang gehad heeft
„door eenige combustie (opstootjes)
„Notificatie (Voor kennisgeving) aan
genomen
„Bode Pelt rapport omtrent de ver
koping van goederen op de Markt en
„dat zy (de buyten kramers) aangeno-
„me hebbe te obedieere (gehoorzamen)
„6 February Camer
„en komende op de zaak van Goude-
„rak, en de klagt van den Hr Bailliu,
„hebbe de 3 overige Burgemeesters kun-
„nen goedvinden om de 2 voerluyden de
„Exercitie van Ryden (de uitoefening
„van hun bedrtdienst) op Rotterdam te
„verbieden) en daervan dHr Bailliu door
„de Secretaris kennis te geeven
„daar na aan de Commissaris vant
„Rotterdamse veer en de Secretaris heeft
„Rapport gebragt had aan den Bailliu
„dat hy zulx al lang verwagt had
In het kamerboek staat hierover het na
volgende:
„Is na voorgaande deliberatie (beraad
slaging) goedgevonden en verstaan Willem
Verwey, en Willem de Lange in hunne be-
dieninge als voerlieden in t' Rotterdamsche
en Goudsche wagenveer by provisie (voor-
loopig) te schorsen En dat hier van door
Een van de Stads boodens zal werden Ken-
nisse gegeeven aan de Commissaris in 't
Voorszegde Veer, met speciaele last van
Zorge te dragen, dat de gemelde Willem
Verwey en Willem de Lange hunne voor-
•schreeve (bovengenoemde) bedieningen niet
dan voor (tot) nader Ordre wederom exer-
ceeren (uitoefenen), nog ook onder wat be-
naeming 't mogt Zyn, als voerlieden of ver
huurders, geduurende de voorschreeve Sus
pensie (schorsing) te laaten reyden,
En is wyders goedgevonde en verstaan
de Secretaris Mr. J. D. van der Burch te
verzoeke gelyk Dezelve verzocht werd by
deeze, om van"deeze resolutie (dit besluit)
(mededeeling) van weegens deese Kamer te
doen".
De schorsing hing zondór eenigen twyfel
samen met „de informatie (het gerechtelyk
onderzoek)", die den vorigen dag had plaats
gehad. By dit onderzoek waren achtereen
volgens onder eede gehoord Jan van Vleu
ten, „öud 64 jaaren, wonende onder Gou
derak in 't Regthuys en Bode van 't Zelve
Ambagt", Jan van Vleuten, „oud 34 jaaren,
zoon van voornoemde Jan van Vleuten en
Wonende by deselve", Jan Sonneveld, „oudt
omtrendt 61 jaaren" en Jan Snydervaart,
„oud 49 jaaren dienaars der Justitie al
hier", Adrianus Leeuwensteyn, „oud 37 jaa
ren, Voerman van Gouda op Rotterdam
wonende aan de Holle (einde Peperstraat
by de Veerstal) binnen deeze Stadt", Dirk
Toors, „oud 24 jaaren, rydende voor zyn
vader Abram Toors in 't Wagenveer, wo
nende in de Keyserstraat alhier" en Jacob
van der Want, oud 37 jaaren pypmakers-
baas wonende binnen deese Stad'
Vader en zoon van Vleuten l__I
uitvoerig verhaaal van het gebeurde by de
loting, waarby zy uitdrukkelijk verklaar
den, „dat Willem de Lange en Willem Ver
wey sigh seer onstuymig en brutaal tegens
den Bailliuw hadden gedragen en uytge-
laten, gaande het zelve gepaard vooral van
Willem de Lange met groote Luydrugtig
heyd". Een verzwarende omstandigheid
hierbij, „dat zylieden in de gemeerie hayrdt
(gelagkamer) naast, maar drie treeden
lager als de Regtkamer, daar Schout en
Geregte vergadert waren Seer luydrugtig
met het roepen van Hoesée Vivat Hoesee
vivat geweest waren". Verder verklaarde
van Vleuten Sr. nog afzonderlijk, „dat zy
zeyden den Bailliuw te Willen en Moeten
Spreeken, en reeden moesten hebben waar
om den Bailliuw t'orange Lindt in het Vuur
gooyde".
De beide „dienaars der Justitie" legden
een verklaring af over de gebeurtenissen op
het „Regthuys", die hadden plaats gehad
na hun verschijning in de „gemeene hayrdt".
Volgens hun verklaring was de baljuw door
Pieter Fyn „getergdt en gesegd zoo door
Willem de Lange als door Willem Verwey
[welken meede in Eene Volle drift naast
die persoon eeven ter zyde voor de Bailliuw
stonden] neem het er nog eens af, en die
beyde ook geraden waren geene wissewas
jes meer te maken, bedreygde het er te zul
len laten afhalen". Verder had Willem de
Lange toen Jan Sonneveld het lint v;
'uts van Pieter Fyn had willen afm
„dezen met meerder force (geweld) willen
weerhouden". Jan Sonneveld, had, naar hy
zei „pratende Willem de Lange met de hand
op de borst geraakt". Deze had hem daarop
toegevoegd „je moet van myn lyf blyven,
of ik Smyfc je pp 't Vuur". Jap Sonnevejd
had hem daarop geantwoord „daar zpud gy
misschien groot werk aan vinden". Willem
Lange had daarop „gesegdt en zelfs
„Daar gaat rrin
de
tegen de Bailliuw, dat de BaUUuw niet
dan hy was, dat hy Bailliuw te zeggen hadt
Regtkamer, maar dat hy hier niet
te zeggen hadt als hy, gaande hetzelve
alles gepaard met swaare vloekwoorden'
De aanmaningen, van den baljuw „een en
andermaal om sign stil te houden, en geene
gekheyd te maken, hadden geene minste
ingang gevonden". Overigens kwi
verklaringen van Sonneveld en Snydervaart
op hetzelfde neer als die van de beide van
Vleutens. Alleen verklaarde Jan Sonneveld,
„dat Willem de Lange seyde, dat die Swar-
te Cocardes ook afmoesten, dat de Bailliuw
die in de Stad moest beletten, en dat hy
Willem de Lange die Swarte donders wel
sou afdoen laaten, wordende al het selve
Willem Verwey in medegesteld,
insgelijks maar niet zoo luydrugtig ge
segdt".
Jan Snydervaart bracht een nieuw ele-
ent in deze zaak door te vertellen,
Willem de Lange toen de Bailliuw de trap
naar de regtkamer opging, en de Bailliuw
nasiende, had gesegt dien donder Wilde in
t'gepasseerde jaer my de rug ook nog
opryden, maar hy kon er niet agper kon
Deze verklaring wees op een veete, die de
Lange tegen den baljuw zou moeten heb
ben. Snijdervaart had bovendien gehoord,
dat er was geroepen: „Hoeze vivat, vivat
de prins, vivat orange, orange
Adrians Leeuwensteyn en Dirk Toors
waren, zooals meh dit tegenwoordig noemt,
alleen maar getuigen van „hooren zeggen".
Zy deelden mede, dat zy op 28 Januari een
boodschap hadden gekregen van Willem
Verwey en Willem de Lange, of zy naar den
overkant wilden komen. De boodsehaploo-
per, ,,Huyg Verwey, oud by gissing 14 jaa
ren", het zoontje van Willem van Verwey,
had o.a. by Leeuwensteyn gezegd, dat zyn
vader en Willem de Lange by Jan van Vleu
ten „onder een goede fles of glas wyn zaten
en of hy daar wilde komen". Leeuwensteyn
en Toors waren echter niet gegaan. Z\j had
den echter 's avonds aan de Rotterdamsche
Poort Willem de Lange ontmoet en uit diens
mond o eenige by zonderheden van het ge
beurde op het „Regthuys" vernomen. Blyk
baar waren zy met de Lange bevriend, want
hun verklaringen waren zeer sober. Uit
voeriger was de patriot Jacob van der Want,
die samen met Dirk Dirkx eveneens met de
Lange aan de Rotterdamsche Poort in ge
sprek was geweest. De Lange had uit de
woorden van Van der Want begrepen, dat
deze tot zijn politieke tegenstanders be
hoorde en hem toegevoegd: „Jy bent er ook
zoo een jou meen ik, Jyluy Sullen ons de
wet voorschryven, al die Vrycorpers moe
ten naar den Blixem toe".
Zooals reeds boven is medegedeeld, wer
den de Lange en Verwey op grond van dit
verhoor in de uitoefening van hun bedie
ning geschorst.
(Wordt vervolgd.)
Nadruk verboden. Dr. Mr. J. SMIT.
Japansche kolonisatie in Brazilië.
Geen nieuwe koffieplantages.
Brazilië... het zydeland der toekomst.
(Door onzen Braziliaanschen corresp.)
De zeer actieve expansiezucht der Japan
ners heeft zich de laatste jaren ook in toe
nemende mjate geworpen op de kolonisatie
Van Brazilië. Een Japansch consul heeft
hierover zoo juist eenige cyfers gepubli
ceerd, welke beslist betrouwbaar moeten
worden geacht en eerder te laag dan te
hoog zyn gesteld. Volgens deze gegevens
wonen er thans alleen in den staat Sao
Paulo 150.000 Japanners, verdeeld over
25.000 gezinnen. Dit getal omvat alle Ja
panners, die de laatste 25 jaren zyn ge
ïmmigreerd met hun nakomelingen, die
ajndsdien in Sao Paulo zyn geboren. 7000
van deze gezinnen bezitten grond, 7000 heb
ben grond gepacht en 110000 zyn kolonisten
op fazenda's, De Japansche landbouwers
beperken zich voornameiyk tot kleine boe-
renbedryven en produceeren reeds een noe
menswaardige hoeveelheid aardappelen en
katoen, terwyl zy, zoolang zy zelfstandig
werken, slechts weinig koffie planten, zoo
dat zy ternauwernood zyn getroffen door
de Braziliaansche koffiecrisis. Ook de zyde-
industrie, die in Japan op zulk een hoog
peil staat, wordt in dit nieuwe kolonisatie
gebied op rujme schaal en met supces be
oefend,
De Japansche regeering volgt nauwlet
tend de activiteit van haar in Brazilië ko-
loniseerende onderdanen. Het ia den inge-
wyden bekend, hoe zy door vertrouwens
mannen, die reeds Jaren in Brazilië wonen,
goede stukken grond laat uitzoeken. Deze
grond wordt door deskundigen onderzocht
met het oog op de gewassen, 'die worden
aanbevolen. Vóór den koop worden de docu
menten van den bezitter nauwkeurig onder
zocht, aangezien vélen pogingen doen om
gronden te verkoopen, die hun niet toebe-
hooren of waarover processen worden ge
voerd. Ook het klimaat van de streek en
zyn invloed op de gezondheid worden van
tevoren onderzocht. Meestal worden lande-
ryen gekocht, die geheel opgemeten zyn of
door den leider kunnen worden overzien
enclaves van 15000 H.A., die verdeeld Wor
den in stukken van 25 H.A., zoodat er plaats
is voor 600 gezinnen.
De Japansche staat koopt den grond op
voor contant geld en laat hem beheeren door
een maatschappy, walke 2 rente behaalt
over het koopkapi£aal. Wanneer er vpor een
H.A. byv. 17.50 wordt behaald, koopt de
kolonist dien voor 35.— in afbetalingster-
mynen van ff.De kapitaalkrachtige
maatschappy behoeft echter niet op de af
betalingen te wachten; zij kan al dadelijk
de resterende 17.50 gebruiken voor land-
meter8Werkznnmheden, bruggen ep goede
wegen yoor een stadsplein met regee-
ringsgebouwen, een magazijn voor levens-"
middelen, een sphppl met een groot sport
terrein, een hospitaal en een getjquwf waar
in ongeveer 60 gezinnen een tijdelijk onder
komen kunnen vinden. Het is zeer primjtief
ingericht en dient den nieuwelingen zoolang
tot verblijf, totdat zy op het hun toege
wezen .stuk Jand een hut hebben gebouwd
is de kaart van het gebied gereed, dan
worden oak in Japan zejf perceelen ver
kocht. Japanners, die voor emigratie voelen
en wat meer gejd hebben dap de meestep,
kunnen dan van tevoren land Jaten ont
ginnen. In dit verband moet het door de
Japanners toegepaste systeem van de „kern-
kolonisten" worden besproken, aangezien
het succes der Japansphe kolonisatie voor
een groot deel hieraan te danken is, Men
geeft dan aan Japanners, die reeds in Bra
zilië wonen en van landbouwwerkzaambeden
verstand hebben, gratis een stuk grond,
mits zy gedurende eep aantal jaren de nieu
welingen behulpzaam zyn en ben hst werk
leeren. Door de perceelen van deze kern-
kolonisten als een netwerk over de enclave
te verdeelen, hebben alle nieuwelingen op
niet al te grooten afstand van hun woning
een kernkolonist, tot wien zy zich kunnen
wenden.
De kernkolonisten moeten voor de aan
komst van de nieuwelingen reedB twee jaar
gewerkt hebben. In het eerste jaar wordt
ongeveer 2 H.A. van het oerwoud gerooid,
afgebrand en beplant. Gedurende de eerste
8 k 10 jaren kan zulk een terrein slechts
met de hak bewerkt worden; aan ploegen
valt niet te denken. In het tweede jaar
wèet de kolonist, waar hfy zyp. huis zal
plhatsen. De hut, waarin by tót dusver
woonde, wordt dan een stal voor varkens of
ander vee. Hy heeft dan n.l. de eerste mais-
oogst binnengehaald, die bestemd is voor
het voederen van de varkens. Een klein deel
is beplant met gras, zoodat er ook een paar
geiten of een koe gehouden kunnen worden.
In Mei of Juni van het derde jaar kunnen
dan de nieuwe kolonisten komen, wie eerst
nu daadwerkelyke hulp kan worden ver
leend. De nieawelingen moeten van het
koude jaargetyde (wy bevinden ons hier
op het Zuidelyk halfrond) gebruik maken
om op hun afdeeling boomen te vellen, een
hut te bouwen en zich met huil gezin aan
het klimaat te gewennen. Ongeveer in Sep
tember worden alle plantenresten van het
terrein afgebrand en na het vallen van den
eersten regen wordt er geplant. Er verloopt
dus een nauwkeurig te bepalen tyd, voor
dat men met een -systematische kolonisatie
kan beginnen. Wanneer binnen de 5 k 6
jaar alle 600 gezinnen gevestigd zyn, is dat
een mooie prestatie.
De Japansche maatschappy, die zulk een
kolonie beheerscht, legt de installatie aan,
die men noodig heeft voor gemeenschappe-
lyk gebruik, byv. een zagery, een pannen-
bakkery, een oliepers en een rystpelmachine.
Aan de maatschappy behoort ook de helft
van het hout, dat op het terrein wordt ge
rooid. iZy levert op crediet zaad aan de ko-
lbpisteu, opdat hup produpt reeds in mas
sa's verscheept kan worden op een tijdstip,
dat zy zonder deze faciliteiten nog niet
eens het zaad hadden kunnen koopen. De
producten van de kolonisten worden als
regel in Japan verkocht, tenzy elders betere
pry zen kunnen worden verkregen. In dat
geval wordt de opbrengst in Japan belegd.
Ook de vervoermiddelen op zulk een fa-
zenda worden door de Japansche maat
schappy ter beschikking gesteld. De staat
en deze maatschappy hebben van de ver
kochte perceelen binnen zes jaar het daarin
gestoken kapitaal met winst teruggekregen
en bezitten dan bovendien installaties, welke
als de kolonie eenmaal levensvatbaar is
geworden verkocht kunnen worden aan
een coöperatie van kolonisten. Met het ka
pitaal, dat op deze wyze weer vrykomt,
kunnen elders weer nieuwe kolonies op touw
worden gezet. Het succes van dit sedert een
kleine tien jaar systematisch verrichte ko
lonisatiewerk is reeds duidelijk gebleken.
Verleden jaar is Japan zyn handelsoorlog
tegen Engeland begonnen in iBritsch-Indië.
Aangezien er daar te lande hooge invoer
rechten worden geheven op de producten
der Japansch* industrie, antwoordde Ja
pan hierop ,door geen katoen uit Indië meer
te betrekkei), doch iq zyn behqefteq te voor-
zieq dpof <je productie der Japansche kplq-
nies in Brazilië, öp alle Japaqsche neder
zettingen in deq staaj; Sap Paulo wordt h-1-
katoeq aapgeplaqt. Ei) he£ is qok vqor de
toekomst té voorzien, dat de. Japapsche ke-
lopies jp Rrqzilië zjch rustig kupnep ont
wikkelen, aapgezien zy voor de Brazi
liaansche politiek geen hinderpaal vormen,
terwyl hup beschavingswerk zeer voorzich
tig ep zopder geruphtmakep wordt ver
richt,
Och, de nwnacfren zijn zoo wreed!
Omdat zij zoo slecht zijn Toch niet,
maar omdat ze zoo tveinig denken,
zoo zelden nadenkenzoo goed dis
nooit doordenken,
- Als je je gezicht wascht, kryg je een
tablet chocolade, en ids je ook nog je han
den wascht, krijg je er twee.
- Goed, onder die Voorwaarden heb ik
er niet op tegen heelenaaal in het bad te
gaan.
(Gazzettino, Illustrate, Venetië).
INGEZONDEN
/Buiten veraatwoordeiykheid der Redactie)
De autotocht voor Ouden van Dagen.
Mynheer de Redacteur,
Gaarne zou ik onderstaand artikel zien
opgenomen in Uw veel gelezen blad. By
voorbaat myn vriendelyken dank.
„Met de Ouden van Dagen op reis!"
Er bestaat een kloof tusschen ryken en
armen, er is een scheur, een afgrond schier,
tusschen links en reohts in politiek en gods
dienst, dat valt niet te ontkennen. En 't is
niet gemakkelyk die kloof te overbruggen
en over die scheur heen te stappen. Van
beide kanten let men op elkanders woorden
en daden, gaat men elkanders gangen met
wantrouwen na. Soms spreekt men niet eens
met elkaar, en wordt nauwelyks gegroet,
men leeft meermalen als vreemdelingen
naast elkaar, ja soms als vyanden tegen
over elkaar. De leuze die men soms beluis
tert, dat alle menschen één zyn, van reli
gieuze zyde betiteld met: „wy zyn" allen
broeders", is in het werkelyke harde leven
zoo ver weg.
Eén dag in het jaar schynt het anders te
zijn. Niet op Koninginnedag, niet op den
eersten Mei, want zooals er tusschen den
Julianadag en één Mei een nacht is, zoo is
er tusschen die andere twee een wyde ga
ping. Ook niet in de kerken is die verande
ring, want nergens is de verdeeldheid zoo
groot als dUar, waar men toch behoorde één
te zyn.
Waar vindt men dan die byzondere ver-
andering van éénheidsgevoel Op straat en
op den weg waar de auto's passeeren met
de Ouden van dagen. Dat is één dag, waar
op alle scheidsmuren wegvallen. De afge
leefde man uit het bestedelingenhuis zit
naast een ryken dokter of industrieel in
diens luxe auto; het arme werkvrouwtje
naast een welgestelden zakenman. De
strakke Anti-Revolutionnair laat zich ryden
door een ongeloovigen Marxist, de Vry zin
nige praat vriendelyk met den Chr. Histo
rische.
Allen hebben één doel: vooruit, den weg
op, Gods schoone natuur in, waar de wei
den en velden een heerlyken aanblik geven,
en alles in schoone zomerdos toelacht. Het
gaat langs bebouwde akkers, door vriende-
lyke dorpen, waar de honderden langs den
weg hen toewuiven met lachende, blyde ge
zichten, zich verheugende in de blyheid van
deze oudjes, die ze niet eens kennen.
Deze ééne dag is een feestdag voor de
oudjes, voor velen wellicht de éénige in het
jaar, en zoo we ooit, niet met tegenzin, maar
met graagte onze auto disponibel stellen,
dan is het voor den tocht voor de Ouden
van dagen.
Moet er geholpen worden, naakt er ge
vaar, ieder waarschuwt, want allen voelen
zich é£n; ryk en arm, links en rechts, he
den is er geen kloof, geen onderscheid.
En straks, als ze thuis komen, dan stra
len de gezichten van vreugde, dan lachen
de wachtenden, spontaan, niet gedwongen,
want allen zyn blyde met de blyden.
Eén dag allen gelyk, allen broeders en
zusters, och, mochten er meer zulke dagen
in het jaar zyn? ja- vele, zoodat de haat en
nyd,' die het menschdom dreigt te doen
ondergaan, worde afgewend. Dat Oud en
Jong zich hiervoor gaan interesseeren om
één te zyn, in één streven, naar datgene,
wat het menschdom kan verhoogen en ver
edelen, en bovendien een Maker en Onder
houder leeren erkennen, om alzoo te leven
vóór en mét elkander in één gevoelen, dra
gende en verdragende elkander met geduld
en liefde.
P. G. ROZENDAL,
Fr. Hendrikstraat 108.
De voorziening van kleeren
vqor de kinderen in de Vaeantiekolonies,
Het is voor my oen heeriyke voldoening
een woord van warmen dank te mogen bren
gen aan de Redacties van de Goudsche Wa
den, die alle met de grootste bereidwillig
heid eraan hebben medegewerkt, bekendheid
te geven aan de actie, die ten doel had,
kleeren byeen te brengen voor de Goudsche
bleekneusjes.
Ik mag als bekend veronderstellen, dat
het resultaat vaan deze actie al onze ver
wachtingen heeft overtroffen, zoodat niet
alleen alv de kinderen geholpen konden wor
den, maar ook een flinke voorraad reserve-
kleeren meegegeven werd voor de kasten
van de Bysterbosch voor mogelijke koude
dagen, terwyl in het Consultatiebureau,
Oosthaven 50 alhier, nog heel wat kleeren
aanwezig zyn, die voor het volgende seizoen
a °Ide zullen worden gebracht. Mejuffrouw
A. Peeters, Markt 26, telefoon 3064, heeft
resds van twee dames bericht ontvangen,
dat ze hiervoor gaarne een avond per week
zullen opofferen. Mejuffrouw Peeters hoopt
dat er nog meer vrouwen of meisjes zullen
zün, die voor dit liefdewerk voelen en zal
eventueel gaarne de namen van deze dames
vernemen,
Ook vpor het Comité, dat zich ten doel
"telt, de voorbereiding voor de kleereninza-
meling ter hand te nemen, hebben zich reeds
drie dames by my opgegeven, terwyl ook
ik my gaarne daarvoor beschikbaar stel.
Ik geloof, dat dit Comité, om verschillen
de kringen te kunnen bereiken, niet te klein
moet zyn en noodig daarom ieder, die aan
dit doel wil medewerken, uit, zich by my
®«n te melden. (Van Bergen IJzendoorn-
Park 7, telefoon 2265.)
ii^en le8 ik nog hartelijk dank aan
allen, die, ieder op hun wijze, er tóe mede
werkten, om zooveel kinderen warm en keu-
r,8 te kleeden voor hun vacantiereis.
E. DE BLOUW—SCHOLTE.
Gouda, 28 Juni 1984.
ADVERTENTIEN.
TE HUURtAANGEBODEN een
(middenstand) met tuin, gelegen aan
den Graaf Florisweg, Gouda.
Etn mooi, nieuw gerestaureerd
gelegen aan de Nieuwe Vaart te
Gouda
Te bevragen bij: H. ZANEN,
Graaf Florisweg 36, Gouda.
NOTARIS J. VAN KRANENBURG
TE GOUDA,
aal op MAANDAG-2 JULI 1934, btf
inzet en op MAANDAG 9 JULI 1934,
by afslag, telkens des avonds half
acht, in de bovenzaal van „DE HAR
MONIE" te GOUDA
PUBLIEK VERKOOPEN
Het van ouds bekende, op eersten
stand gelegen
CAFÉ-RESTAURANT
aan de Markt 39 te GOUDA,
waarin thans wordt uitgeoefend Ver
gunning voor Maatschappelijk Ver
keer, met ruime vergaderzalen, kegel
banen, moderne geriefelijke boven
woning, erf en tuin en achteruitgang
naar de St.-Anthoniestraat.
Kadaster Gouda Sectie C no. 3071,
groot 3 Aren 90 Centiaren.
Aanvaarding op den betaaldag der
kooppeningen14 Augustus 1934.
Bezichtiging eiken werkdag van
10—12 en 24 uur.
Voor soliede koopers is 2/3 der
koopsom, doch hoogstens 15000.
beschikbaar als le hypotheek h 5
t.
aan prl|ian In contanten voor U gedeponeerd
bij notaris van Beverwijk te Amsterdam
20.
10.
en wint een prijs van f 1500.- in contanten
van hen zijn volkomen i
twee zijn de k&mploenei
DB START HEEFT PLAATS GE
VONDEN I Twintig vliegtuigen wed
ijveren in een Europa-vlucht.
ZUn ze allemaal gelijk? Neen.
Bekijkt ze nauwkeurig en O zult
vaststellen, dat zij op bepaalde wijze
van elkaar verschillen, zult er
vinden, welke aUeen één witte Btreep
hebben, andere hebben er twee, som
mige hebben een zwart wiel, hetzij
rechts of links, enz. Echter twee
ïen gelijk. Deze
inen van onze
firma.
HET GAAT EROM DEZE TE
VINDEN! De taak la niet gemak-
kei IJ k, maar met een weinig geduld
en handigheid zult U slagen
Onze wedBtrljd ls ABSOLUUT
GRATIS. 8TUURT ONS ONMID
DELLIJK UW ANTWOORD IN en
J de gelukkige wln-
jofdprljs. Aangezien
11500.— aan één deelnemer zal
worden toegekend, waarom zult U
dit niet kannen zijn?
Sluiting van den wedstrijd 31 Aug.
1934. Elke gekwalificeerde deel
nemer wordt persoonlijk over den
uitslag geïnformeerd.
LET OP DE VOLGENDE
VOORWAARDEN
en neemt aan onzen wedstrijd deel.
1. Schrijft met Inkt op wit papier
de nummers van de winnende
vliegtuigen, alsmede Uw naam,
voornaam en adres, onder ver
melding van Mevrouw. MeJ of
Mijnheer. De naam van deze
krant moet ln den rechter boven-
logus ontvangen benevens
omschrijving der puntenverdce-
ling, en verzocht worden een
kleine bestelling te doen (elk
artikel, dat niet bevalt, wordt
teruggenomen en het bedrag ge
restitueerd).
3. Aan de employé's van onze Firma
is deelnerplng aan den wedstrijd
verboden.
4. De Jqry ln dezen wedstrijd be
staat uit geheel onpartijdige per
sonen, welke geheel onafhanke
lijk zijn van onze maatschappij.
Zij zullen de prijzeh toekennen.
Hun namen zullen aan de deel
nemers bekend worden gemaakt
en deze hebben zich bij de On
partijdige beslissing van deze Jury
zonder meer neer té leggen.
6. Die deelnemer, welke 6000 pun
ten. of het hoogste aantal pun
ten bereikt, wordt winnaar van
den eersten prijs.
GELDPRIJZEN
le prijs
2e prijs
3e prijs
5 prijzen A 20.—
1500.—
200.—
100.—
1 100.—
10 prijzen A 10.— - 100.-
Onafliankelijk van d* 2000.
aan prijzen zal
EEN EXTRA SNELHEIDS
PREMIE VAN 100.—
dadelijk worden uitbetaald
aan den eersten deelnemer,
welke voor 10 JULI 1934
gekwalificeerd wordt.
O. Z. Voorburgwal 101 - Dept. C R Amsterdam-C
»9.
16.
DE OPHAALDIENST betaalt Uwe belastingen.
DE OPHAALDIENST betaalt Uwe schoolgelden.
DE OPHAALDIENST betaalt Uwe hypotheekrenten.
DE OPHAALDIENST betaalt Uw gas, .electriciteit of waterleiding.
DE OPHAALDIENST betaalt Uwe verzekeringspremiën.
DE OPHAALDIENST vormt voor U een spaarpot.
DE OPHAALDIENST verschaft U voordeel, gemak en veijigheid.
DÈ OPHAALDIENST is voor iederen zakenman of particulier, voor
iedere vereeniging ONONTBEERLIJK.
met ingebouwde antenne, voor 116.
Verder bieden wij U aan:
DE ROTOGNOM, als reukverpreider en insectenverdrijver. Overal te
gebruiken, werkt op zaklantaambatterü.
SIEMENS HUISTELEFOON APPARATEN.. Prima en. goedkoop.
TAFELVENTILATOREN zeer billijk.
Vraagt inlichtingen en demonstratie.
LANGE TIENDEWEG 24 GOUDA TELEF. 2115.
DIVERSE MODELLEN. ZIE ONZE SPECIALE ETALAGE,
ZOO JUIST ONTVANGEN
WOLLEN BADPAK vanaf ®-«®
.Grootste maat
MACCO BADPAK vanaf
Grootste maat
DOET UW VOORDEEL.
RENNERS! Koopt nu een
^ORIGINEEL ENGELSGH RACE-RIJWIEL
voor 35 GULDEN.
t' Jm>
Profiteert van dele aanbieding.
LANGE TIENDEWEG 61 TELEF. 3328.
met den Weled. Heer
Wij hebben het genoegen U te berichten, dat de WeiEd. Heer
SCHMIDT CRANS, chef-instnucteur Nationale Luchtvaart-
school te Rotterdam, i.
ZONDAG 1 JULI nam. 3 UUR
met zijn vliegtuig DE KLEINE BETUWE komt bezoeken, al
waar hij kersen komt eten. Hij zegde toe het allernieuwste van
de vlieg*sport te laten zien.
De heer A. Verlaan, Biezen 44, Boskoop, die op 29 AprjLjJ.
de juiste hoogte raadde van het vliegtuig, zal als buitengewone
attractie de gratis vlucht vanaf Waalhaven rpedemaken.
Tijdens de vlucht boven de Betuwe, zal het vliegtuig een
hoeveelheid gas uitlaten en kunt U raden hoe hoog het vlieg
tuig is.
Bij het bestellen van iedere portie kersen wordt een kaart
afgegeven waarop U 'de hoogte in meters kunt invullen. Die-
het raadt of het dichtstbij heeft geraden, heeft recht, dien
middag bij het vertrek van den WelEd. Heer Schmidt Crans een
Doet allen mee met deze buitengewoon mooie attractie. Wii
stellen nog 5x3 pond kersen beschikbaar voor de vijf inzenders
die het kortstbij hebben geraden. Ieder die belang stelt in de
ontwikkeling van de Ned. Luchtvaart (en wie doet dat tegen
woordig niet) zal ongetwijfeld' Zondag a.s. DE KLEINE
BETUWE bezoeken. Om 5 uur namiddag worden de namen van
de prijswinnaars aan de fruithal bekend gemaakt*.
Voor scholen en vereenigingen verlaagde prijzen. -
Op verzoek van vele Betuwe-bezoekers is er een afzonderlijke
Rijwielbewaarplaats ingericht, waar men zijn rijwiel kan plaat
sen onder controle, voor 10 cent.
De gelegenheid om gratis te stallen blijft gehiand-haafd.
Autobusdienst vanuit Gouda autobusstation zoowel Zondag
als werkdagen 2, 3, 4, 5, 6 en 7 ijur.
Vertrek van de Betuwe 2.45, 3,45, 4.45, 5.45, 6.45 en 7.45.
ATTENTIE!
Om teleurstelling te voorkomen zij medègedeeld, dót mi
krachtiigen wind uit Oostelijke ctf Westelijke richtingen niet
kan worden geland.
De ondernemer:* T