Met de Lichte Brigade te veld.
H0NIG S BOUILLONBLOKJES thans 6 voor l@cl
De houding der Regeering
onverklaarbaar.
Wenken voor de Huisvrouw.
Slaap vóór middernacht.
Medisch allerlei.
Wat op de „Almitento" te zien zal z(jn
Mijn Weekrijm1
Een arts vindt de electrische
telegrafie uit.
Nachtaanvai op de Marklinie.
De overgang over het
riviertje werd door
geforceerd.
De volgende beschouwingen over de ma-
noevres ontleenen wy aan „Het Huisgezin":
De oefeningen op Dinsdag en Woensdag
vormden één geheel en werden zonder on
derbreking voortgezet. Als de troepen in
den avond en voornacht al een rustpoos heb
ben gehouden, dan was 't toch op voet van
oorlog, onder beveiligingsmaatregelen.
De oefeningen van deze twee dagen, die
van de Lichte Brigade een groote inspan
ning hebben gevraagd, bedoelden de situa
tie te benaderen, die by het intreden van
den oorlogstoestand ontstaat.
De mobilisatie van het Westelyk blauwe
leger voltrekt zich onder beveiliging van
een regiment huzaren op den uitersten lin
kervleugel. De blauwe troepen zouden stel
ling kiezen in den sterk-beboschten weste
lijken oever van de Mark; het 6e Regiment
Infanterie bezette den boschrand vanaf de
Tuchtschool onder Ginneken tót even voor-
by de Scheele brug. Zou het vooruitgescho
ven regiment huzaren voor in opmarsch
zijnde roode troepen moeten wijken, dan
zou het den zuidelijken sector vaan den
boschrand bezetten, links aanleunende aan
het 6e Regimenf Infanterie, rechts tot en
met de brug van Kessel, vlak tegen de Bel
gische grens.
Voorloopig hadden de huzaren opdracht,
de opmarschwegen van de roode troepen in
het knooppunt Chaam te bezetten en dien
opmarsch te verkennen. Daartoe had de
commandant posten met verkennende op
dracht gezonden naar Alphen, Oisterwyk
en Gilze.
Het tot den opmarsch gereed liggende
roode detachement, met het regiment wiel
rijders als kern, had twee vooruitgescho
ven sterke verkenningsafdeelingen westelyk
van Tilburg en Goirle. Deze overschreden,
toen Dinsdagmorgen te 10 uur de oorlogs
toestand intrad, al spoedig de „vyandelyke"
grens (samenvallend gedacht met de West
grens der gemeentén Go rle en Tilburg). De
Zuidelijkste afdeeling naderend over den
kunstweg van Riel naar Alphen deed de
betrekkelijk zwakke peletons huzaren te
Alphen, Oisterwyk en Alphen teruggaan op
Chaam, soodat deze punten reeds te elf uur
in handen der roode troepen waren.
De sterkere blauwe post te Gilze wist zich
to,t twaalf uur er te handhaven, ofschoon
vanaf half twaalf de positie er kritiek was,
daar de noordelijkste roode verkenningsaf-
deeling, over de Gilze en Rielsche laan de
rand van de bebouwde kom was binnenge
drongen. Maar ten slotte moesten de huza
ren voor de overmacht wijken: haastig,
doch in goede orde trokken ze af langs den
harden weg naar Chaam.
Het dekkend peleton wielrijders kreeg
van den ritmeester „nog een halve minuut'*
om zich uit de voeten te maken, wat ze dan
ook zonder te dralen leden. En weldra
kwam toen de spits der roode troepen, voor
zichtig langs de huizeft naar het kruispunt
by de buurtschap Brokken, om alle hoeken
glurende of de blauwen niet in hinderlaag
verborgen lagen. Maar dit was niet liet ge
val en spoedig trok nu de voorhoede der
roode verkenningsafdeeling den vyand ach
terna in de richting Chaam.
Intusschen bleek, dat de noordelijkste op-
marschcolonne van het Regiment Wielrij
ders, die over den kunstweg van Oisterwyk
over Tilburg en Riel komende, by Alphen-
Oisterwyk noodwaarts was afgebogen, tot
vlak by Gilze genaderd was, zoodat de spits
van de twee bataljons sterke hoofdmacht
met het gros de verkenningstroepen in Gil
ze samentrof. De commandant van het re-j
giment wielrijders deed nu de verkennings
afdeeling van Gilze, westwaarts in de rich
ting Rakens gaan, ten einde daar de posi
ties te verkennen, die de blauwe troepen
bezig waren in te nemen langs de Mark.
Het 3e bataljon zou zich inmiddels ontwik
kelen aan beide zijden van den buitenweg
Gilze-Chaam om een aanval te doen op dit
door de huzaren sterk bezette dorp. Het le
bataljon zou volgen en de fietsers van het
aanvallende bataljon vooruitbrengen, zoodat
dit na Chaam te hebben veroverd snel ver
der zou kunnen trekken.
Doch het kwam zoover niet, want de zui
delijkste verkenningsafdeeling van Rood,
die voor de tweede marschcolonne van het
Regiment Wielrijders het terrein moest ef
fenen, was van Alphen uit krachtig naar
het Westen doorgedrongen. Enkele secties
die aan dén ingang van het dorp op de
blauwe posities stieten en deze n et konden
doen Nvijken, maakten een zydelingschen
omweg en drongen by verrassing langs de
tuinen Chaam binnen. Ondertusschen had
de commandant van het regiment huzaren
in overeenstemming met zyn opdracht,
maatregelen getroffen om voor de sterke
aanrukkende roode macht zijn troepen te
doen teruggaan op de Mark. De batterij
veldgeschut, die onder, Ginderdoor posities
had ingenomen, trok met een tweetal esca-
drons af in de richting Strjjbeek; twee an
dere escadrons zochten meer noordelijk den
weg naar de Scheele brug. Deze snelle af
tocht kon echter niet voorkomen, dat som
mige pelotons door de rooden werden over
vallen, terwijl ook eenige ordonnances van
de plaats gegrepen veranderingen nog on
kundig, in de val liepen.
Dit onverwachte verloop der gebeurtenis
sen was deels ook 't gevolg van een ingrij
pen der leiding, die de voortgang der ma-
noevres wenschte te bespoedigen in verband
met den opzet er van.
Zoo kwam het, dat de noordelijkste af
trekkende colonne van het Regiment Hu
zaren het kruispunt te Notsel, toegang ge
vende tot de Scheele brug over de Mark, te
half vier reeds in handen der roode troepen
vond. Het was de noordelijkste verkennings
afdeeling, die in een geforceerden marsch
de afstand GilzeNotBel zoo snel mogelijk
had afgelegd en reeds contact had gekre
gen met de infanterietroepen van het zesde
Regiment, dat een bruggenhoofd aan de
Oostzyde van de Mark met mitrailleurs had
bezet en in sterke positie de opmarsch der
rooden voorloopig een halt had toegeroepen.
De colonne huzaren, die een landweg was
ingeslagen, zuidelijk van den kunstweg Not-
sel-Schéele brug, wist dit bruggenhoofd te
bereiken en kon zich achter de Mark te
rugtrekken.
Hierop trad een betrekkelijke rustpooze
in, daar de snelle opmarsch der roode troe
pen, veriM|iHMé^g|li>dzakelijk maakte en
bovendien de venfchillende 'onderdeelen in
posities moesten wbrden geplaatst, van
waaruit zy de oefeningen zouden kunnen
Vervolgen.
Het 2e bataljon wielrijders, dat van Moer
gestel over Hilvarenbeek en Alphen was op
gemarcheerd had ondertusschen Chaam be
reikt, zoodat in dit dorp en zyn omgeving
het heele regiment wielrijders verzameld
was, terwijl de zuidelijkste verkenningsaf
deeling naar de Strybeeksche heide vooruit
gegaan was.
De avond en voornacht bracht de troepen
een betrekkelijke rust. Betrekkelijk want
voor den aanval op de Marklinie, die de
commandant der roode troepen tegen het
aanbreken van den dag had voorgenomen,
moesten tijdig maatregelen worden geno
men.
Deze aanval, welke ten doel had de over
gang over de Mark te forceeren en de daar
opgestelde blauwe troepen terug te werpen,
werd op een betrekkelijk smallen sector
van het front ondernomen, met groote
macht en moest een verrassend karakter
Zoowel het eerste als het tweede bataljon
wielrijders werden ingezet over een afstand
van een tweetal K.M., waarb'j de 9 secties
der drie compagnieën, welke ieder bataljon
omvat, op een breedte van 100 M. was op
gesteld. De aanvalslyn strekte zich uit van
even ten Zuiden der Scheele brug in het
Zu den tot de Blauwe Kamer in het «oor
den.
De mitrailleurs der noordelijkste verken
ningsafdeeling waren aan de mitrailleur-
secties van de beide bataljons toegevoegd
en in de voorste linie ingezet om een sterke
vuurbasis te vormen, die het voorterrein
zou schoonvegen.
Het 3e bataljon bleef in reserve by Cau-
gelaar, evenals de sectie pantserwagens. De
artillerie, die den aanval met haar vuur
moest ondersteunen, stond 500 M. noorde
lijk van Rakens opgesteld. De waarnemers
waren by de commandanten by de voorba
taljons ingedeeld om het versperringsvuur
snel te kunnen verplaatsen, naar de vorde
ringen der aanvalstroepen dit noodig zou
den maken.
Ten einde den vijand te misleiden om
trent den sector, waarin de aanval zou wor
den ondernomen, zou de zuidelijkste ver
kenningsafdeeling door de ontwikkeling
van een rookgordijn op haar front een aan
val voorwenden. Deze schynaanval is uitj
stekend geslaagd in zooverre opkomende
mist met den rook een dichten sluier vorm
de, die geheel verborg wat feitelijk op dit
deel der linie gebeurde.
Te 4 uur hadden de aanvallende troepen
langs den kunstweg UlvenhoutStrybeek
hun gereedstelling ingenomen en begonnen
zy den opmarsch naar de Mark, waarlangs
slechts enkele vooruitgeschoven patrouilles
zich bewogen. Geknal van schoten, d^n ge-
heelen nacht door, had bewezen, dat de
blauwe partij op haar qui vive was.
Klokslag 5 uur brak de aanval los. Mi-
trailleurvuur en snelvuur der aanvalstroe
pen barstte over het heele front met geweld
los. De mistsluier verborg tot op korten af
stand de naderende troepen, wier aanwezig
heid alleen door de vlammen der mitrail
leurs en het lichten der geweren werd ver
raden. Plotseling echter doken de grauwa
schimmen der mannen uit den aanval op.
Een fantastisch schouwspel!
De blauwe infanterie had de weiden vlak
langs de Mark slechts met zwakke posten
bezet, die voor het felle vuur der aanvallers
spoedig weken. Met dryfzakken kwamen
daarop de rooden spoedig aan den over
kant. Doch de sterke positie, door de blau
we infanterie gekozen, maakte den voort
gang der troepen moeilijk.
Aan de Scheele brug werd de .roode aan
val aanvankelijk afgeslagen. Eerst toen by
het aanbreken van'den morgen de nevel zich
tot mist verdichtte, slaagde een eskadron
roode huzaren er in de brug zoo dicht te
naderen, dat voor fcaar grootere vuurkracht
de blauwe troepep moesten wijken en ook
hier en zuidelijker de roode troepen, den
westelijken oever van de Mark konden be
zetten. Noordelijker bleken de beide aan
vallende bataljons den overtocht te hebben
volbracht en den boschrand te zyn binnen
gedrongen.
Juist toen het tweede regiment huzaren
zich gereed maakte om in Noordelijke rich
ting een tegenstoot te doen, kwam het sein
de oefeningen te beëindigen, wat door som
mige groepen met hoerageroep werd be
groet; het was toen acht uur in den mor
gen. Daarna was het verzamelen en huis
toe.
Donderdag Zyn de oefeningen besloten
met manoeuvres in de buurt van Riel en
Goirle en Vrijdag kwam de afmarsch naar de
garnizoenen, het einde van deze door zeld
zaam gunstig weer, uitstekend verloopen
Veekoeken-contingenteering.
De heffing van de prysverhuoging.
Het Landbouwcrisisfonds heeft er geen
nut van!
door Dr. H. MOLHUYSEN,
Secr. Kon. Nedérl. Landbouw-Comité.
Ondanks het feit, dat, van den aanvang
af, reeds bij het eerste openbare hooren
van belanghebbenden, èn de vertegenwoor
digers van den landbouw èn de vertegen
woordigers der aankoopcoöperatie èn die
van de importeurs èn die van den handel,
eenstemmig zich tegen de contingenteenng
van veekoeken verklaarden, heeft de regee
ring, na het eerste halfjaar, de contingen-
teering destijds met drie maanden verlengd.
By een tweede openbare hooren;"* was de
meening van de bovengenoemde belang
hebbenden nog onveranderd afkeerig van
de contingenteering.
Wilde men de olie-industrie steun verlee-
nen, dan kon dat, zdo meenden deze belang
hebbenden, minstens zoo goed geschieden
door een heffing, met intact houden natuur
lijk van den vrijen handel, dus onbelemmer
de invoermogelijkheid, terwijl ook de olie
slagers, zij het dan op beperkte wijze, de
heffing te betalen zouden hebben.
Dit stelsel hebben ook wy voortdurend in
woord en geschrift verdedigd.
In plaats van met zoo eenstemmig, door
zoo vele categorieën van belanghebbenden,
nagr voren gebrachte wenschen rekening te
houden, heeft de regeering op 1 Aug. in
gevoerd een verscherpte contingenteering
(60 van de basisjaren mag ingevoerd
worden) plus een heffing bij den invoef,
terwyl de olieslagers geen heffing betalen
over de grondstoffen. Het klinkt ongeloof
lijk, maar het is inderdaad zoo. Onze regee-.
ring heeft eenvoudig alle bezwaren van
landbouw, coöperatie en handel naast zich
neergelegd en de olie-industrio, de grootst
denkbare bescherming verleend.
Vooreerst heeft ze als absolute bescher
ming tegenover haar concurrenten in het
buitenland het volle bedrag der heffing en
verder kan de importeur slechts 60 van
de toch reeds voor hem buiWngewoon on
gunstig uitgekozen basisjaren invoeren,
zoodat hy als concurrent gewoonweg lam
geslagen is.
Wel is waar is de mogelijkheid van extra
contingenten opengelaten, doch zooals de
officieele verklaring aangeeft, is dit gere
serveerd als onderhandelingsobject bij de
handelspolitiek, zoodat er uit een oogpunt
van concurrentie niet op gerekend kan wor
den.
De olie-industrie in ons land zal dus in
hbofdzaak te zorgen hebben voor de aan
vulling der ontbrekende 40 r/r, hetgeen
prachtige perspectieven opent voor een zoo
danig beschermde industrie. Natuurlijk i
opent het minder gunstige perspectieven J
voor den afzet van de zooveel grootere hoe-
vaalheid te ppduceeren olie, welke afzet
toch al zoo bezwaarlijk ging, ja, waarvoor
eigenlijk heel de beweging op touw is ge
zet. Doch, geen nood! Als de olie-afzet nog
meer verlies meebrengt, dan moeten de koe
oefeningen. Uitstekend verloopen, want by
onze bezoeken aan de verschillende posten
hebben wy niet één wanklank opgemerkt.
Voor de houding der troepen hebben wij
enkel lof.
ken nog maar duurder worden; de veehou
der is er goed voor, om het tekort op de
olie bij te passen.
Nu waren wij 'er ons natuurlijk van be
wust, dat by een heffing de verhooging van
pry's ook wel betaald werd, doch via het
Landbouwcrisisfonds grootendeels weer te
rug kon komen, als toeslag of op steun van
de producten dier arme veehouders.
Maar neen, zegt de Nederlandsche re
geering. De import wordt verminderd tot
60 van slechte jaren, dus de heffing
danig ingeperkt. Van een heffing op de
grondstoffen der olie-industrie, die wij ons
gedeeltelijk, b.v. voor de helft, gedacht had
den, komt niets.
Ergo, het Landbouwcrisisfonds krijgt zeer
weinig baten, terwyl de veehouder practisch
over alle verbruikte koeken boven den we
reldmarktprijs de heffing te betalen krygt.
De houding van de regeering in deze aan
gelegenheid is ons volkomen onverklaar-
NIEUWE UITGAVEN.
P. Kloppers. Middernacht, Uitg. A. J. Q.
Strengholt, Amsterdam, f 2.90.
Een vlot en boeiend geschreven detec
tiveverhaal van den bekenden film-jour
nalist, dat tot het laatste moment de
aandacht van den lezer gespannen houdt.
Dat het gebeuren zich in Amsterdam af
speelt. geeft een bijzondere kleur aan het
verhaal. Aanbevelenswaardige treinlec
tuur.
De Libellenserie, Uitg. Bosch Keu-
ning, Baarn. Prijs per no <».45, bij in-,
teekening lager.
In deze serie verschijnen een aantal
kleine brochures, varieerend van 32 tot 90
pags. waarin door deskundigen interes
sante onderwerpen van velerlei aard
worden behandeld. De no's, welke wij
hebben gelezen waren zonder uitzonde
ring uitstekend. De boekjes zijn keurig
uitgevoerd en vaak voorzien van talrijke
fraaie illustraties. Gaarne bevelen wij
deze serie warm aan.
In deze serie zijn verschenen:
1. Stanley Jones, zendeling in Britsch-
Indië, door Baronesse E. van Boetzelaer
van Dubbeldam—van der Hoop van
^locbteren.
2. De weg tot het geloof, door Ds. J. C.
Koningsberger. Een direct tot jonge
menschen gericht woord.
3/4. Rembrandt en het leven van Jezus,
Etsen en teekeningen van Rembrandt.
Begeleidende tekst van Rendtorff. Uit
het Duitsch bewerkt door E. H Oberman
Graanboom 36 etsen en teekeningen
zijn hier gereproduceerd.
5. Kasten en bergruimten. Practische
wenken, door Vlet. Hartogh—Snoek. Met
teekeningen en ontwerpen van A. V Har
togh. architect.
6. Heiman Dullaart. Bloemlezing uit
zijn gedichten. Samengesteld en Ingeleid
door H. A. Mujder
78 Eenvoudige leerbewerking. Een
leergang voor beginners door Riek van
der Heyden.
9. Plantenleven In Indië, door Dr. L.
van der Pijl. Dit boekje laat in woord en
beeld het kenmerkende zien van de In
dische plantenwereld.
10 Op Kagawa's arbeidsveld. Het Evan
gelie in een Japansch dorp. door Dr. Ir
H. G van Beusekom.
11 De Kinkhoorn Verzen van Jonge
Christelijke dichters (Elly van Buuren.
Jan H Eekhout. Jan H. de Groot. Willem
Gelaatsverzorging.
Een feit is het, dat de vrouw van om
streeks middelbaren leeftijd meer zorg aan
haar uiterlijk moet besteden, dan het jonge
meisje, op wier gelaat de blos der jeugd
nog ligt.
Absoluut onnoodig is het tevens, dat
vrouwen, die de vier of zelfs vyf kruisjes
achter den rug hebben, een vale tint be
hoeven te krijgen of een slappe rimpelige
huid. Iedere vrouw moet het zich tot een
plicht rekenen er zoolang mogelyk goed
verzorgd uit te zien, en dat kan men ook
bereiken.
Men heeft hierby een in- en een uitwen
dige behandeling toe te passen. Tot de eer
ste behooren een goede voeding en een een
voudig geregeld leven. Onder een goede
voeding is t» verstaan véél groenten en
fruit, weinig vleesch en weinig snoepen.
Goede stofwisseling is noodig, terwyl
warme douches en lichte gymnastiek zor
gen voor een betere bloedsomloop. Veelal
is onvoldoende werking der inwendige klie
ren de oorzaak, dat men er minder goed en
mat uitziet en treedt meermalen vetzucht
op, hetgeen echter door het toedienen van
hormonen preparaten in vele gevallen ver
holpen kan worden. Deze behandeling is
echter slechts aan den medicus toever
trouwd, daar deze de juiste preparaten weet
te geven welke noodig zyn in verband met
de lichamelijke gesteldheid van zyn patiën
ten. Voor de uitwendige behandeling moet
men geen massage-apparaten gebruiken,
daar deze slechts tijdelijke verbeterin? /an
de huid bewerkstelligen.
Men heeft zich slechts te houden aan
koud en warm waterbehandeling of damp
baden, en het invetten van het gelaat met
zuivere vette crème, die men met lichte
massage opbrengt en na korten tijd mek
een plukje watten verwijdert. Onnoodig is
het om alle avonden een dikke laag crème
op het gezicht aan te brengen, daar men de
huid de gelegenheid tot inademen beneemt
en de elasticiteit verdwijnt.
Een dampbad mag slechts éénmaal pei
week genomen worden. Men dekt het hoofd
haar met een badmutsje en legt warme
compressen op het gelaat of bedekt het
hoofd met een doek en houde het gezicht
eenige minuten boven een ketel héét water,
dat men zachtjes aan de kook houdt. Hierop
volgt een afwassching met koud water,
waarna men zich tenslotte invet en de
crème weer van het gelaat afveegt.
Oude boter kriTH^eer jiaar aangename
smaak, indien men zemet^watgr en dkn met
melk goed uitkneedt. VervolgensVstrooit men
in deze boter wat poedersuiker, een beetje
zout en de boter smaakt als versch.
Kleine stukjes kaars moet men niet weg
gooien. Men verzamelt ze, totdat men een
fl'nke hoeveelheid heeft, dan wikkelt men
ze in een stukje papier of laten ze smelten
en bestrijkt hiermede de houtspanen.
Peren, welke ingemaakt worden, behou-
j den een mooie kleur, wanneer men ze in
azijnwater (verdunde azijn) legt.
Verf vlekken op ruiten verwijdert men
heel gemakkelijk met een oplossing van
olie, terpentijn en fijne puimsteen.
Door het meekoken van kleine stukjes
selderij vermindert men de «naangename
koollucht. I
i
Resten van spijzen bewars men in stee- j
nen pannen, echter nooit in alluminium of
ijzeren pi
De schubben van een visch laten véél
beter los, indien men ze voor de behande
ling in héét water onderdompelt.
Taai vleesch wordt weer sappig, wanneer
men wat azyn (2 kleine schëutjes) bij het
i water voegt.
I Groote ijsblokken laten zich gemakkelijk
klein hakken, wanneer men een groote sptf-
ker in het ijs hamert. Men vermijdt hier
door het afbrokkelen van het ijsblok.
De volkswijsheid, dat de slaap vóór mid
dernacht de beste is, is zeer oud, maar
wetenschappelijk heeft dr. Theodor Stöck-
mann te Dusseldorp zich het eerst met deze
kwestie bezig gehouden.
Dr. Stöckmann is geen medicus. Tot
voor kort had hij een meisjesschool te
Duisburg, thans geniet hy van zyn pen
sioen te Heidelberg.
De slaap aldus dr. S. herstelt eiken
nacht de door den mensch verbruikte kracht
en hy is daarom van het grootste belang
voor onze gezondheid. Dikwijls kan men
waarnemen, dat velen tot laat op den dag
in bed liggen en vermoeider worden naar
mate zy langer slapen. Dat komt, volgens
dr. S., omdat deze menschen zich niet hou
den aan den door de natuur bepaalden
slaaptyd. De stadamensch heeft vergeten,
dat onze slaaptyd afhankelijk is van
zon en ligt tusschen het sterkste dalen van
de zon en haar langzaam stijgen, dus tus
schen 7 uur s avonds tot middernacht.
Dr. S. is al 43 jaar met het vraagstuk
bezig en hy* kwam er toe noodgedrongen.
Zijn jeugd bracht hij op heb land en met
veldarbeid door. Daar hy goed leeren kon,
werd hy naar de stad gezonden en negen
tien jaar oud, had de stad hem bijna ver
moord. 's Nachts werkte ik en een stuk
van den dag versliep hy. Toen zijn werk
steeds slechter werd, bracht wanhoop hem
weer tot het pfcttelandsgebruik terug. El-
ken dag stond Hü een uur vroeger op en
ging een uur vrïeger naar bed...»tot hij
middernacht be«nkte en zich by het op
staan buitengewoon goed voelde.
Pas acht jdar is dr. S. bezig de verkla
ring voor het verschijnsel te zoeken. Hy
nam proeven met allerlei personen, jonge
en oude, die zich daarvoor verrassend, en
vaak ook voor de gezondheid verbeterend.
Dr. S. hoopt ook voor de geneeskunde nog
nieuwe en onbekende dingen door zyn
slaapmethode te vinden
Men kan alles omtrent -ie methode te
weten komen uit het boekje van dr. Stöck-
mann: ,,Die Naturzeit als Apsgangspunkt
der Gesundung, Ertiichtigung und Ent-
wicklung". (Hippokrates Verlag, Stutt
gart).
Door het krabben aan insectenbeten ont
licht verzweringen; alleen daarom is j
reeds noodig om jeuken en zwelling te
n door inwrijven met een vochtig i
klontje suiker, een stukje soda of
geest van salmiak. Bij steken van wes-
en bijen moet eerst met een pincet de
worden verwijderd, waarna koude
azynopislagen volgen. Kindéren krijgen wel
eens een by of wesp in den mond en drei
gen te stikken door het snel opzwellen der
slijmvliezen, wanneer men hen niet dadelijk
met wijnazijn laat spoelen en gorgelen.
Ook het kauwen op schijfjes ui is aan
te bevelen. Over de minder aangenafne
smaak moet het kind zich maar heenzetten
met het oog op het groote gevaar.
Menschen, die insecten aantrekken en er
bijzonder door gekweld worden, kunnen de
dieren afweren, door zich des morgens en
des avonds in te wrijven met sterkriekende
olie, b.v. venkel, laurier, eucalyptus of
kruidnagelolie.
Bij nerveuse hoofdpijn moet men languit
gestrekt gaan liggen en het hoofd van vo
ren naar achteren zacht laten masseeren-
Het spreekt vanzelf dat het licht wordt ge
dempt en de oogen ontzien.
Bankbiljetten gaan geruimen tijd achter
een van hand tot hand, voordat zij oud en
vuil genoeg zijn om aan de circulatie te
worden onttrokken. Zy worden dus echte
bacillendragers. Daarom is het beslist
te raden, om by het tellen van bankbiljetten
den vinger te bevochtigen.
Ondervoeding uit zich niet altijd door
vermagering. Ook vermoeidheid, afmattijlgp
lusteloosheid, een beklemd gevoel in de
borst, angstige droomen en in het algemeen
een onrustige slaap duiden aan, dat het
lichaam onvoldoende of verkeerd wordt ge
voed, dan- wel dat het voedsel onvoldoende
wordt verteerd, doordat de maag -fn darm-
sappen niet in voldoende hoeveelheid en in
de juiste samenstelling worden voortge
bracht.
Belangrijke inzendingen on. van de vak
groepen uit den industneelen en
handeldrijvenden middenBtand.
Eenige bedrijven in werking.
De „Almitento", de veel belovende Mid
denstands-tentoonstelling, welke van 30
Augustus tot 9 September in het R.A.I.-
vebouw gehouden wordt, zal op de stands
L verschillende vakgroepen uit den indus
tneelen- en handeldrij venden middenstand,
„ok veel interessants te zien geven.
In de vakorganisaties komen de midden
standers vrij vaak bijeen om met elkaar de
dagelijksche nooden en moeilijkheden van
het vak te bespreken. In de vereenigingen
worden maatregelen genomen om de vak
bekwaamheid zoowel van werkgever als
werknemer te verhoogen. De strijd wordt
er aangebonden tegen allerlei vakeuvelen,
welke dikwijls den bona fide handel onder
mijnen. De grondslag is er gelegd voor de
middenstands-inkoop-combinaties. In deze
vakgroepen kan men den harteMop van den
middenstand beluisteren. Daaruit volgt dus
dat zij het publiek veel belangwekkends te
Op"dc „Almitento" zult»n vertegenwoor
digd zijn de vakgroepen in verschillende
gevallen zoowel de neutrale als confessio-
neele van schilderspatroons, drogisten,
loodgieters, kruideniers, melkslyters, hor
logemakers, transportondernemers, brand-
stoffenhandelaren, behangerspatroons, elec-
tro-technici, slagerspatroons. sigarenwinke
liers en banketbakekrspatroons.
Het is nog vermeldenswaard, dat ver
schillende inkoopcombinaties op de „Almi
tento" met een inzending uitkomen, waar
onder de twee voornaamste uit de branches
van manufacturen en aanverwante artike
len, waarin de gecombineerde inkoop tot
groote ontwikkeling is gekomen. Een dezer
twee kan zelfs de groo*.s-e jnkoop-combi
natie van middenstanders in "ons land ge
noemd worden. Het is een millloenen-bedryf
welks omzet onder de gevolgen van de al-
gemeene crisis niet noemenswaardig heeft
geleden.
Ten slotte zullen op de expositie bedrij
ven in werking nici nalaten bun aantrek
kingskracht op het publiek uit te oefenen.
Zoo zullen in vol bedrijf opgesteld w.rden
e r dekenwevery voigsns Jnesuar-L yv.ceri;.
een spinnerij, volledige kunstzijde-industrie
en o.a. een toffee-bakkerij
Hessels. Roel Houwink, Muus Jacobse.
G. Kamphuis).
12. Leiding van God. door Ds. E. L.
Smelik. In verband met de Buchman-
beweglng ls dit onderwerp zeer actueel.
13 Kindergebeden. Met een inleiding
door Ds. E. L. Smelik. Wie zich met het
bidden van zijn kinderen bezig houdt
vlndt hier waardevolle gedachten. De In
leider gaat in op enkele bezwaren. Het
boekje geeft een verzameling kinderge-
beden.
14 15. Baby's eerste levensjaar. Wen
ken voor de voeding en verzorging van
zuigelingen door Chr. Steketee. arts.
16. Met brulfteneugers op stap door
D J. van der Ven. De bekende folklorist
geeft een geïllustreerde beschrijving van
de bizondere wijze waarop gasten ter
„brulfte" (bruiloft) worden „eneugd"
(genoodlgd).^
17. De zin Van Uw ziek-zijn. Een ge
sprek met ziekerKdoor Dr. P. Stegenga Azn.
18/19. De Schoonmaak. Een hand
leiding voor kamerbeurten en de groote
schoonmaak door 8. van Dam en S. J
Manger
20 21. biscipelsehap. door Leslie D
Weatherheard. Vertaald door Johanna E
Kuiper
Halliday Sutherland. En de jaren gin
gen voorbij. Uitg. Z.-Holl. Uitgevers-Mij.,
Den Haag. Ing. 3.75, geb. 4 50
Dit voornaam uitgevoerde boek. ver
sierd met een prachtige titelplaat van
Anton Pieck levert de levensgeschiedenis
van een arts. die meer dan 30 jaren over
de geheele wereld heeft gezworven. Naast
uitstekende beschrijvingen van tal van
tafereelen uit vele landen, bevat het 't
onopgesmukt relaas van vele Interessan
te belevingen. De medicus, die dit boek
schreef was een goed menschenkenner
Uit tal van aardige trekjes blijkt dit tel
kens Het ls stellig1 een van de beste En-
gelsche romans van de laatste Jaren.
Bernard Keilerman: Het vloeibare goud.
Uitg. Z.-Holl. Boek- en Handelsdrukkerij.
Den Haag. Ingen. 3.—. geb. 3.90.
Een nieuwe roman van Keilerman ls
een gebeurtenis. Met deze heeft de be
kende auteur stellig zijn meesterwerk
„De tunnel" overtroffen. De ultramoder
ne mensch met zijn uitsluitend op „geld"
ingesteld-zijn ls in deze realistische olie
roman voortreffelijk geschetst. Mr P J
A. Boot zorgde voor een goede vertaling.
Ursula Parrott: Een vreemdeling kwam
en ging. Z.-Holl. Uitg Mij., Den Haag
Ing, 2.90. geb. 3.50.
Een merkwaardig beeld van Amerl-
kaansch vrouwleven, van een vreemde
aantrekkelijkheid, dat wij met onvermin
derde belangstelling hebben gelezen.
Cissy van Marxveld: Een zomerzotheid
Uitg. Valkhof f Co., Amersfoort. Geb.
1.90.
Van dit kostelijke humorvolle boek. dat
bij herlezing telkens weer uren van ge- i
not geeft, verscheen een goedkoope druk. I
die In fraai linnen gebonden en goed ge
ïllustreerd slechts f 1.90 kost. Elke verde
re aanbeveling van dit luchtige, vlotte
werk lijkt ons overbodig.
Nilla Beskow: In Gods licht. Uitg. Fore-
holte. Voorhout. Ing. 2.40, geb. 3.20.
Een nieuw werk van den begaafden
Zweedschen schrijver, vormende het
meesterlijke slot van de serie, waarin
reeds verschenen „Voor Gods aanschijn"
en ..Gods wegen". Men heeft dit boek te
recht een meesterstuk genoemd, zoowel
wat vorm als diepte van gedachte en
duidelijkheid "betreft. Voor onze katho
lieke stadgenooten een belangrijk boek.
Willy PétillonDe tweelingiusters, ld.
Mollie'g problemen. Uitg. Erven de Wed.
J. van Nelle, Rotterdam.
Twee aantrekkelijke, goed geschreven
meisjesboeken van de bekende schrijf
ster. die door de firma Van Nelle voor
haar afnemers beschikbaar worden ge
steld. Oudere meisjes zullen belde boeken
stellig met veel genoegen lezen. Warm
aanbevolen.
I C. Gril)c: Oop en om den afsluitdijk.
Uitg. Erven Wed. J. v. Nelle. Rotterdam,
j Nog een reclame-uitgave. Ditmaal be-
I stemd voor onze Jongens, hoewel ook
I ouderen stellig dit boek, waarin veel we-
tenswaardlgs door het verhaal ls heen-
gevlochten, gaarne zullen lezen. Mooie
foto's verluchten de tekst.
H. Wapstra: Repareer zelf. Uitg. AE. E.
Kluwer. Deventer. Ing. 3.15, geb. 3.90.
Dit is een werkje dat door velen, die
het prettig vinden, om in huis zelf repa
raties te verrichten, eensdeels uit lief
hebberij, anderdeels orhdat de flnan-
1 cleele omstandigheden hun verbieden om
voor elke kleine reparatie een timmer
man, loodgieter of ander vakman te laten
komen, met ingenomenheid begroet zal
worden. De bestaande literatuur toch ls
voor deze óf te uitgebreid óf te technisch
en dus onbegrijpelijk. In dit werkje vindt
de knutselaar alles waarvan hij bij het
verrichten van reparaties, hetzij het
timmer-, metsel-, installateurs-, loodgie-
i ters-, behangers- of stoffeerderswerk be
treft. om slechts enkele werkzaamheden
te noemen, op de hoogte moet zijn.
De oewerker heeft een aanhangsel met
drie werkteekenlngen toegevoegd waarin
I aanwijzingen gegeven worden voor het
bouwen van een cano.
Edna Marson: De gouden spin. Uitg.
Scheltens Giltay, Amsterdam. Ing. 1.50.
I Deze spannende detectiveroman ver
haalt ons de avonturen van een Engel-
schen oudheidkundige, die op merkwaar-
I dlge wijze in contact komt met een ben-
i de vervalschers van oudheden, die voor
geen misdaad terugdeinzen, als het er op
aankomt hun practijken uit te oefenen.
1 Het gelukt den Jongen Engelschman na
veie gevaren te hebben geloopen de ben-
de te ontmaskeren, waarbij een lieftallige
joflge dame hem dapper ter zyde staat.
Een aardig boek.
H. Geurtjens, Op zoek naar oermen-
schen. Uitg. J. J. Romen Zonen, Roer
mond. Ingen. 2.40, geb. 3.—.
In dit rijk geïllustreerde, goed uitge
voerde boek verhaalt de bekende oud
missionaris H. Geurtjens van zijn toch
ten door de binnenlanden van Nieuw-
Gulnea, waar hij op zoek gaat naar oer-
menschen. Op sappige. echt-Vlaamsche
wijze beschrijft hij zijn, lang niet altijd
even aangename avonturen en vertelt
van land en volk, van planten en dieren
en nog veel meer. Het is het boek van
een goed, flink mensch, dat zoowel Ka-
tholieken als niet-Katholieken met ge-
noegen en profijt zullen lezen. Reeds eer- j
der verscheen van de hand van pater
Geurts het bekende boek „Onder de
Kaja-Kaja's van Zuid-Nieuw-Guinea",
dat een buitengewone ontvangst ten deel
viel. Moge zulks ook met dit werk het
geval zijn! j
J. Dijkhuis, De tuin, dien ik mij zou
wenschen. Uitg. Felix Dykhuis, Bos
koop, 0.50.
In deze tijden tracht de bekende Bos-
koopsche ondernemingsgeest andere we
gen te vinden voor de afzet van de be
roemde kweekproducten. Nu vele landen
voor de Boskoopsche boomen en heesters
gesloten zijn, wordjj ook gezocht naar af
zet onder particulieren. In verband hier
mede ls ook dit boekje geschreven door
een lid van een terecht befaamde Bos
koopsche firma. Het vormt een beknopte
handleiding, waaruit bezitters van groote
en kleine tuinen veel kunnen leeren om-
door GUUS BETLEM Jr.
Een blik in m'n wekelyksche rymfabriek
(naar aanleiding van meerdere ray gedane
vragen dienaangaande).
Als ik m'n weekrym zoó begin...
(Ik ga U dat vertellen,
Omdat men my zoo dikwyls al
Die vraag heeft mogen stellen)
Als ik m'n weekrym zoo begin,
Dan neus 'k eerst in de kranten,
En steek m'n licht zoo hier en daar
Eens op aan alle kanten.
Dan lees ik van een moordaanslag,
een politieke actie,
Maar. politiek is meer geschikt
voor dagbladenredactie,
Dus... ga ik dagbericht voorby,
Om verderop te lezen,
Dat een Japansch-Chineesch conflict
Daarginds weer .is gerezen.
Doch... ik moet in m'n weekrevue
Eentonigheid vermyden,
Er. iederéén weet immers wel
Hoè steeds die landen stryden.
Dat wordt dus ook als ongeschikt
Door my voorbygeloopen
En 'k lees weer voort... Minister Die
Stelt een verkeersweg open!
Doch, daar verkeerswegen maar weer
tMeer ongelukken geven,
Is 't beter, dat daarover zoo
Min moog'lyk wordt geschreven.
Ook 't feit dat Mr. Zus of Zoo
Een lintje heeft gekregen,
Kan logisch in m'n weekrym ook
Gevoegelyk verzwegen.
Een brand is iets... ook ongeschikt,
Om versjes op te maken,
Terwyl malaiseliederen
Heusch uit den tyd geraken
En dat men in Amerika
Een filmster ging ontdekken,
Noopt U ten hoogste waar of n'.et?
Uw schouders op te trekken.
Een hndre pagina vertelt
Van iemand, die ging sterven.
Hetwelk diégeen slechts infre^pert
Die daarvan heeft... te erven!
Zóó sukkel ik m'n krantje door,
Van a tot z het spellend,
En met de malste dingen so-ns
M'n arme hersens kwellend.
Ja, zóó maak ik m'n weekrijm nou
O, niet dat ik wil klagen,
Maar 't is, dat U me dat nou zoo
Eens voor de grap kwam vragen.
En, leg ik zuchtend dan m'n krant
Weer moedeloos terzijde,
Dan heb ik voor m'n lied niet één
Berichtje tusschen beide!!
Maar voor een dichter, zoo U ziet
18 dat óók geen bezwaar.
Want ondertusschen heb ik hier
Al. zestig regels klaar!!!
(Nadruk verboden.)
LUCHTVAART.
Een vreemde gast op Waalhaven.
Een nieuw Amërikaansch toestel.
Dezer dagp,n is op het vliegveld Waal
haven gearriveerd de N.C. 12584, een splin
ternieuw Beech-Craft-toestel, dat het eigen
dom is van de Vacuum-oil-maatschappij. Dit
toestel is een tweedekker, waarvan een der
kenmerkende bijzonderheden is, dat de on*
derste vleugel voor den bovensten uitsteekt.
Bovendien heeft de machine een intrekbaar
landingsgestel, dat byzonder vlug opge
trokken kan worden. Nauwelijks is het toe
stel los van den grond of de wielen kunnen
al verdwynen. De machine is voorzien van
een Jacbb-motor van 225 P.K., welke met
lucht wordt gekoeld.
Met deze machine maakt de heer White j
van de genoemde olie-maatschappij een
vlucht door Europa. Het toestel kwam van
Amsterdam. (N.R.Crt.)
De Duitsche Oceaandienst.
Een nieuw steunpunt.
Vertegenwoordigers van het Duitsche
luchtvaartministerie hebben deze dagen het
motorschip „Schwabenland" bezichtigd, dat
deze week jiaar den Atlantischen Oceaan
vertrekt, om als nieuw steunpunt te dienen
voor den Duitschen Oceaandienst tusschen
Afrika en Z.-Amerika.
De „Deutsche Lufthansa" heeft sinds
Februari van dit jaar 22 vluchten over den
Oceaan gemaakt. Op elke vlucht werden
dooreen 20.000 brieven veivoeid.
Uet motorschip „Schwaben'anl" is de
vroegere „Schwarzenfels" van de reedery
Hansa. Het is 8188 reg. toonen groot en de-
teert van 1925. De opgebouwde katapult
licht 14.000 K.G. met een snelheid van 150
km/h. Drie vliegbooten kunnen tegelyk óp-
genomen worden. De Dieselmotoren van het
schip leveren tegelyk de lucht voor den
katapult.
De „Deutsche Lufthansa" bezit nu twee
schepen met katapult /oor den Oceaan-
dienst.
De herfstdienst op de Indische lyn. j
In 8 Vz dag naar Indië. j
De vliegtuigen, welke 5 September van
Batavia en 7 September van Amsterdam
vertrekken, zyn de eerste, welke het reis
schema van de herfstdienstregeling volgen,
dat geldig is tot en met 25 October.
Gedurende het zomerseizoen was de reis-
duur 7% dag, thans 8% dag, omdat het
Europeesche traject in verband met het
trent de keuze en behandeling van plan
ten en menige nuttige aanwijzing krij
gen omtrent velerlei, waarmee-zij te ma
ken krijgen. De lage prijs van dit, met
vele illustraties versierde boekje, zal er
stellig toe bijdragen, dat het zijn weg
wel zal vinden. Moge een verhoogden af
zet van het Boskoopsche product hiervan
mede een gevolg zijn. De firma Felix
Dykhuis wenschen wy gaarne geluk met.
dit initiatief I
korten der dagen thans meer tyd verrf.
Den eersten dag wordt tot Boedapest door
gevlogen, den tweeden dag tot Cairo. Een
i voordeel van deze regeling is, dat het Incp-
vliegtuig eerst om 9.30 uit Amsterdam ver
trekt, waardoor passagiers uit Engeland
nog denzelfden dag aansluiting hebben, en
de reis begint met een betrekkelijk kort
traject. Thuiskomend gaat het Indië-vlieg-
tuig Woensdag tot Bodapest, Donderdag
naar Amsterdam, vaardoor het omstreeks
het middaguur op Schiphol aankomt en
doorgaande reizigers aansluiting naar I on-
den, Parys en Scandinavië hebben.
Bovendien wordt het hierdoor mogelyk,
dat de luchtpost uit Nederlandsch-Indië
nog den dag van aankomst (dat is Donder
dag. Red.) in de grootste steden van
Noord- en Zuid-Holland en in de stad
Utrecht bezorgd wordt.
Luchtvaart-Tentoonstelling „LUTO".
De Minister van Justitie heeft aan de
Kon. Nederlandsche Vereeniging voor
Luchtvaart ten behoeve van de luchtvaart-
tentoohsteUing „LUTO", welke ra Septeir.
ber te Den Haag op het Malieveld geopend
wordt, toegestaan een lotery te houden. D<-
hoogdfprys dezer lotery zal bestaan dit
naar keuze, een reis AmsterdamBatavia
per K.L.M. heen en terug voor 2 personen
met inbegrip van een 12-daagscn verbiyf
op Java en Bali, of een Lincoln-Automobiel-
1 De „LUTO", welke een volledig beeld van
de ontwikkeling van de Nederlandse ar
Luchtvaart in het algemeen en van etgeen
deze heden ten dage vermag, bedoelt te
geven, is van zuiver propi»gand stiscben
aard en beoogt geen winst te maken; mocht
zy een batig Raldo opleveren, dan zal ciit
ten goede komen aan het Nationaal Lucht-
vaartfonds.
Teneinde het koopen van de loten onder
ieders bereik te brengen, heeft het Uitvoe-
rend Comité van de tentoonstelling besloten
oen prijs daarvan op 0.60 per stuk te
stellen. i
I De bureaux van de tentoonstelling zyn
gevestigd te 's-Gravenhage, Koninginne-
gracht 14.
I De Nederlandsche Rondvlucht 1934.
Buitenlandsche deelnemers.
Zooals gemeld is, draagt de Nederland- j
sche Rondvlucht dit jaar een internationaal
karakter. Er nemen ook vele buitenlandsche
deelnemers met hun passagiers aan deel.
Zonder uitzondering zijn het vliegers van j
internationale bekendheid, zooals uit het
volgende lystje moge blyken:
j Wolfgang von Gronau, de poo'. en wereld- j
vlieger; Vicomte J. de Sibour, de wereld-
I vlieger, die recordvluchten over Tokio,
China en Afrika op zyn naam heeft staan;
M. Hansez, de Belgische sportvlieger, die
de eerste post van Brussel naar dé Belgische
Congo bracht; Air Vice Marshal Borton,
directeur van de Engelsche Naóier -motoren-
fabriekArthuro Ferrarin, <le Italiaansch?
wereldsportvlieger; M. F. Fürst Kinsky
voorzitter van de Oostenrijksche Aero Club;
Hauptm. Tibor Bisitz van het Kon. Hong.
Luchtvaart Ministerie; Ivor Mc. Cluro,.
Chief of the Aviation Department of the
Britis Automobile Ass.; dr. P. Béhague. di
recteur van de afd. Lucht*.oerisme van de
Touringclub de France; K. Fester. voorzit
ter van de Antwerp Aviation Club; P.
Schellekens, secertaris van de Antwerp
Aviation Club; A. W-genast, voorzitter v*n
de Düsseldorfer Aero Club; Morr.i Jaoke-
man, directeur "au een Kngelschc Lueht-
vaart-Maatschappü.
Opzienbarende proef van 125 jaar geleden.
Sommering, de pionier der telegrafie,
door
Dr. G. GRAAUiW.
In het jaar 1809 werd München door
Oostenryksche troepen bezet Men slaagde
er echter spoedig in om deze gebeurtenis
met behulp van de optische telegraaf naar
Parys te seinen en reeds op '22 April ston
den de Fransche troepen voor de hoofdstad
van Beieren, dat destyds als lid van den
Ryrtbond op de hand van Napoleon was.
München werd ontzet en enkele dagen later
keerde Koning Maximiliaan in zyn residen
tie terug.
Deze gebeurtenis op staatkundig gebie.l
heeft ertoe geleid, dat de eerste electrische
telegraaf werd uitgevonden. De Beiersche
koning was door zijn ongewoon snelle red
ding opmerkzaam geworden op de mogelijk
heden der telegrafie. Hy wendde zich tot
den president van de Beiersche academie
der wetenschappen, die tevens zyn lyfarts
was, Geheim rat Samuel Thomas von Som
mering. Deze moest nagaan, of de over
brenging van berichten niet nog verbeterd
kon worden.
De vorst dacht by deze opdracht aan de
toen gebruikelijke optische telegraaf, waar
van Napoleon ee„ druk gebruik maakte.
Den uitvinder, Claude Chappe, was door
bedrog zyn rechtmatige belooning ontgaa-i,
waarom hij in 1805 zelfmoord pleegde. Zyn
optische telegraaf bestond uit een groot
aantal beweeglijke armen, waarmee bepaal
de teekens gevormd konden worden. De te
legraaf werd op een hoog gebouw opgesteld
en haar teekens door een verrekyker afge
lezen. Wanneer men slechts voldoende tus-
schenstations bezat, kon men op die wijze
groote afstanden overbruggen. Om een be
richt van Parys naar Lille over te brengen,
had men twee minuten noodig, en van Pa
rys naar Straatsburg niet meer dan ze-
minuten.
Sommering was echter een geleerde met
een veel-zydige belangstelling. Hy sloeg een
nieuwen weg in om de telegrafie te verbete
ren. Het grootste nadeel van de optische te
legrafie was, dat men geen bericht geheim
kon houden. Misschien had Sommering nog
andere overwegingen om het eens met de
electriciteit te probeeren De electrische
was n.l. het groote wonder van dien tijd,
de sinds kort ontdekte levenskracht",
waar iedereen over sprak. In 1780 had Gal-
vani voor zyn medische studenten het raad
selachtige trekken der kikvorschen gede
monstreerd. Volta had voor het eerst elec
triciteit kunnen vormen door middel van
zyn galvanisch element. In den tyd van Na
poleon waren alle gelfeerden bezig met
proeven om de nieuwe kracht van een va
riété-nummer te maken tot iets van prac
tisch nut. Spoedig ontdekten zij daarby,
dat een galvanische stroom bjj zyn door
gang door eenigszins zuur gemaakt water
en. waterstof. Deze ontleding was het die
Sömmering bracht tot de constructie van
een telegraaf.
In hetzelfde jaar 1809, in de eerste helft
van Juli, zond Sömmering voor het eerst
met behulp van electriciteit een telegram
uit door een metalen draad. Hy noteerde
hierover: „De eerste proeven verricht om
ue zuil van Volta voor een telegraaf te ge
bruiken, namelyk door gasontbinding let
ters aan afgelegen plaatsen aan te duiden.
De battery had 15 elementen. De vyf met
schellak overtrokken draden schynen zeer
.geïsoleerd te zijn, want hoewel ze ineenge
draaid werden, sprak toch elke draad aan".
Sommering,gebruikte dus de gasontwikke-
ling bij de ontleding van water voor het
geven van teekens.
Later verbeterde hij zyn apparaat. Toen
gebruikte hy voor de letters en interpunc
ties 27 draden. Op 18 Augustus kon hy
:eeds telegrammen verzenden over een af
stand van bijna een kilometer. Deze tele
graaf verwekte overal opzien; zij werd aan
Napoleon en den keizer van Rusland ge
demonstreerd. Toch heeft zy nooit °P 8ro°-
te schaal toepassing gevonden. Gedeeltelijk
kwam dit door het groote aantal draden
met'hun kostbare isolatie, gedeeltelijk door
den te grooten weerstand der leidingen, die
het overbruggen van groote afstanden ver
hinderde. De voornaamste reden was echter,
dat spoedig daarna de Göttinger geleerden
Gauss en Weber de eerste electromagneti-
sche telegraaf construeerden. Zy hadden
slechts één draad voor hun telegrammen
noodig en verbruikten minder stroom. Toch
komt aan Sömmering de onsterfelijke ver
dienste toe, dat hij het eerst gebruik heeft
gemaakt van electriciteit voor /het over
brengen van berichten.
Ook hier blijkt weer met treffende dui
delijkheid, dat de vooruitgang der weten
schap niet altijd te danken is geweest aan
de „mannen van het vak". Sommering was
geen natuurkundige, geen technicus, doch
een geneesheer. Hy ging echter met open
oogen door het leven en had een helder ver
stand. Hy hield zich theoretisch en prac
tisch bezig met de problemen van zijn tijd. 1
Zijn onderzoekingen hadden voornamelijk
betrekking op de anatomie, doch hy hield
zich ook met succes bezig met de wijnver
edeling, d<e paleontologie en de astronomie,
met name met de zonnevlekken. Onder z.jn
veelzijdige werkzaamheden zijn vooral zyn
experimenten met luchtballons interessant;
deze verrichtte hij gedeeltelijk tezamen met
zyn groote tijdgenoot Goethe. Sömmering's
veelzijdige kennis en zijn practisch inzicht
hebben zeer veel bijgedragen tot don we
tenschappelijiken en technischen vooruit
gang van dien tyd. Hy was een dilettant,
doch in den besten zin van het woord en
zijn werk is ongetwijfeld vruchtbaarder ge
weest dan dat var» vel® ..nmnnen van het
vak" uit zijn tijd.
v (Nadruk verboden).
IN DE HAAST!
W« hadden toch IS stuks Jan, er ontbreken er nog drie!
M|jn hemel, daar hebben we de kinderen vergeten!
