Een Regentendagboek uit de 18e eeuw. HERFST H0NIG S BOUILLONBLOKJES thans 6 voor l@ct Woorden, Wat Nederlandsch vernuft ons brengt XCIV. „20 Maart 1785 „Ontvang ik een Missive van Heeren „Gedeputeerdens uyt S Hage om San- „derendaags vroedschap te belegge, zon- „der te zeggen waarom, waarop ik Hee- „ren Burgemeesteren versogt aan myn „huys te komen, en die na dat de Mis- „sive had gelezen, resolveerde (besloten) „om 5 Uure kamer te belegge, en te „hooren waarom Vroedschap diende, „zulx geschiede, en de Hr Pensionaris „verschynende [zynde de Hr Burgemees ter Slicher in S Hage gebleeve], vroe-» „gen wy Syn Ed wat er gaande was, dog „maakte Swarigheid om het te open bare, en na hevige woorden quam Syn „Edele zoo verre, dat het een geheim „was rakende den Keyser, „N.Ba ietwas (iets) dat gedeputeer- „dens gedaan hadde op haar eige houtje, „hierover onstonden hevige disputen, „en wierd eindelyk geconcludeerd (be sloten) om vroedschap te belegge Zooals reeds in vroegere artikelen is me degedeeld, bestond de Goudsche afvaardi ging naar de Staten van Holland in normale gevallen uit drie leden. Eerste „heer" was steeds een burgemeester, tweede een vroed schap, derde de pensionaris. Hoewel deze laatste in rang de laagste was, had hy de belangrijkste functie, omdat hy de man was, die namens de deputatie het woord voerde. Zooals eveneens reeds vroeger is medege deeld, had de deputatie nooit het recht naar eigen inzicht te stemmen; steeds was voor afgaande „ruggespraak" met de vroedschap noodig. In de laatste jaren van de Repu bliek werd hiertegen nogal eens gezondigd. Ook nu was dit het geval. De deputatie, die blykbaar'meer de ontstemming van de bur gemeesters dan die van de vroedschap vreesde, had nu getracht de te verwachten ruzie met de burgemeesters te vermijden door dadelijk een vergadering van de vroed schap te doen beleggen. Dit was in stryd met de vaste gewoonte. Eerst werd altijd alles, wat in de iStaten van 'Holland was behandeld, met de burgemeesters besproken en daarna pas werd „rapport over de ver gadering" aan de vroedschap uitgebracht. De toeleg gelukte niet, want niettegenstaan de „dat het een geheim was rakende den Keyser" ontstonden toch „hevige disputen". De burgemeesters waren niet van plan zich zoo maar in den hoek te laten dringen. „21 Maart Rapport van de vergade ring „Bedankt voort gedane rapport „vroedschap „Rapport van de vergadering „t Secreet (geheime) punt met den „keyser voorgebracht zynde, zyn de Hee- „ren Gedeputeerdens over haar onvoor- „sigtigheyd van geen ruggespraak ge houden de Mantel Schoon uytgeveegt „en by geluk door eene kleyne meerder heid bedankt en geapprobeert (hun ver dichtingen goedgekeurd) is de laatste de sterkste, ook al omdat hy het langst blijft; zy moet een jaar lang haar invloed laten gelden en een jaar als bron dienst doen waaruit nieuwe kracht wordt geput. Aan de wijze waarop iemand zyn vacan- tie besteed, zou men zyn eigenlijken aard het best kunnen vaststellen; zy is een reac tie en zy biedt gelegenheid voor de ont plooiing van die karaktertrekken, welke door de levensomstandigheden het meest in de verdrukking zijn gekomen. Het is nu een maal zóó dat nietlons geheele wezen zich kan ontwikkelen in den dagelykschen gang van zaken. Men heeft daartoe te veel dat afsluit. Sluiten wij dan nu eens dat dagelyksche af om het andere den vrijen loop te laten. Een week zult ge uw briefschrijver wel excuseeren en dan komt hy weer trouw op zijn post terug. HAGENAAR. „te weten Toulon, Twent Lange Bis- hom, Kedts, Dekker en Couperus be- „dank en geapprobeert „Griffioen, Blydenberg, Swanenburg, „Bureh en Boon bedank Simpelyk (alleen „maar bedankt) „V Eyek, Metelercamp Teyling, Hoe- „ve en Verry^t, geimprobeert (niet goed gekeurd) en alles voor nul en van on taarde gehoude „t Secreet punt met den keyser" hield verband met het ultimatum van den keizer van Oostenrijk. De Staten-Generaal hadden dit ultimatum ter kennis van de Staten van de verschillende provinciën gebracht. Op den 16en en den 17en Maart waren de hier in vervatte eischen in de Staten van Hol land behandeld en waren de richtlijnen vastgesteld, die naar de meening van Hol land by de onderhandelingen moesten wor den gevolgd. De Goudsche vroedschap was in dit alles echter niet gekend. Vandaar dat „de Gedeputeerdens de Mantel Schoon werd uytgeveegt". „Daarna Camer „De Stads Doctors versogt de Inen ting te Staaken „22 Maart Magistraat Geelkerken Sollicitant na de zieke- „troostersplaats; Notificatie (voor ken nisgeving aangenomen) „De Stads Doctore versoeke uytting „(de meening van de Magistraat) off „zy mogen in enten ja off neen „hier over veele debatte geweest, en „de Stemmen Steekende, is sulx in Statu „gebleeve (aangehouden) Reeds op den lsten Maart was in een buitengewone magistraatszitting de in enting behandeld. Door het staken van de stemmen was toen de beslissing over de toelating hiervan aangehouden. Ook nu weer was dit het geval. In de notulen van deze zitting staat over de „veele debatte" niets vermeld. „d Hr Collonel versoek uytting om- „trent t geval van Snoek, de Bailliu on gereed, in Statu (aangehouden) Snoek was de schuttervaandrig, die niet tegenstaande het hem door den kolonel ge geven bevel om op 7, 8 en 9 Maart in de stad te bly ven, toch uit de stad was gegaan. De Magistraat nam nog geen beslissing, omdat de baljuw zyn standpunt nog niet had bepaald. „Camer „Bailliu ge^prooke overt uythange van „Vlagge by de werving en geresolveert „(besloten) die uyttehange Eenigen tyd van te voren was aan den werfsergeant van het régiment Onderwater verboden om uit de herberg, waarin voor soldaat werd geteekend, de vlag te doen uithangen. Misschien was hiertegen van hoogerhand wel verzet aartgeteekend. In elk geval mocht voortaan by de werving de vlag weer wapperen. „Bailliu versoek dat Snoek voor eenige „tyd zig mag absenteere (verwyderen) „uyt de Stad als andere is geaccordeert „(zooals ook anderen is toegestaan) „in Statu gehouden (aangehouden) „omt different (vanwege het geschil) „met de krygsraad „Colonel versoek dat de boome agter „den doele mogen werden geamoveert „(gerooid) „syn versoek affgeslagen om de ex cessive (buitengewoon hooge) kosten „versoekt de sloot te Dempen by t „land (het exercitieterrein) in de Oude „Gouwe zulx affgeslage „24 Maart Camer „d Hr Bailliu Saturdag te ontbieden „om over de gevange te Spreeke C,^ MEUBILEERING WIJDSTRAAT 23 „26 Maart Camer „D Hr Bailliu affgevraagt hoe het „quam dat hy de gevange liet zitten „zonder verhooren, terwyl er geen ver- „hoor is geweest binnen 14 dagen „zegt dat zulx wel meerder geschied „is en niet dagt, dat Heeren Burgemees- „tere daarover zoude spreeken nog hem „paal off perk daaromtrent zoude Stel- „len, dat zulx zyn zaak was en affwagte „zoude wat Heeren Burgemeestere zoude „doen De „gevange" was Willem de Lange, die nu al sinds den 22en Februari opgesloten zat. Zyn medeverdachte, Willem Verwey, bevond zich nog op vrye voeten, omdat hy tydig de wyk uit de stad had genomen. Het optreden van den baljuw was een ergelyk staaltje van de toestanden, die in den tyd van de republiek op politioneel en justitiëel gebied mogelyk waren. In dit ge val was het dubbel ergeriyk, omdat de Lange juist ter zake van tegen den baljuw gepleegde feitelijkheden was gearresteerd. Tegenwoordig wordt door de wet ook voor de rechten van een verdachte gezorgd. Hy kan door de politie tweemaal twee dagen worden vastgehouden. Verder kan hy op last van den rechter-commissaris tweemaal zes dagen in bewaring blyven en daarna telkens dertig dagen volgens beslissing van de rechtbank. Er is geen sprake meer van, dat iemand kan worden opgeslotén zonder dat er naar hem wordt omgezien. „De Hr Snoek bedankt voor syn bor- „gerregt en versoekt uyt t burger boek „geroyeert (geschrapt) te wordeft Een handige manier om zich aan „t dif ferent" met den krygsraad te onttrekken. Tegenwoordig zou een militair iets derge lijks niet gelukken. Voor strafbare feiten als militair gepleegd komt hy toch voor den krygsraad, ook al is hy ten tijde van zyn verschijning reeds uit den militairen dienst ontslagen. |j^ „SO Maart 1785 ontvangen een request „van Adriana Spruyt Huysvrouw van „Willem de Lange S Heeren Gevangeye „om uyt de gevankenis te werden ont slagen en by advocaat en Procureur te „mogen dienen (procedeeren), met ver- „soek om Sanderendaags Extra Ordina- „ris Magistraat (een buitengewone zit- „ting van de Magistraat) te hebben „31 Maart Extraordinaris Magistraat „request van Adriana Spruyt versoek „ontsïag voor Haar man, en dat in een „ordinaire proces ontvangen te worde „(en dat in een gewoon burgerlijk pro- Ces over hem zal worden beslist) „Hoeve om te stellen in handen van den Bailliu om berigt 3 dage „GHffioen, Verryst, Swanenburg, »»Burg, Does en Couperus per manus (om „het rekest achtereenvolgens in handen „van elk van de leden van de magistraat „te stellen) en op aanstaande donderdag „magistraat Adriana Spruyt gaf in haar rekest te kennen, „dat zy uyt hoofde van de aan- houde detentie (voortdurende gevangenhou ding) van haren man voornoemd in de on- zekerheyd over de uytkomst en gevolgen dezer procedures Steeds in de bitterste droefheyd was gedompelt". Zy had dan ook gemeend „als 'heenen weder geslingert niets te mogen versuymen nog onbeproeft te laaten ten eynden de ontslaking van ge- melden haaren man te bevorderen". En daarom kwam zy dan ook met dit rekest, waarin zy verzoekt haar man by handtas- ting te ontslaan en de zaak „civiel en com- posibel (tot een burgerlijke zaak en afkoop- baar )te verklaren. Ging de magistraat hier op in, dan was tegelyk een verdere strafprocedure voor komen. En door de zaak „composibel" te verklaren, liet de magistraat toe, dat Adriana Spruyt met den baljuw een finan- ciëele regeling trof. Van der Hoeve was de Lange goed ge zind en stelde daarom voor dat de baljuw binnen drie dagen over dit rekest rapport moest uitbrengen. De andere heeren waren er blijkbaar voor om de Lange nog een poosje op de gevangenpoort te lat,en zitten en wilden daarom de behandeling rekken door het rekest „per manus" te laten gaan. ,4 en 2 April Magistraat „t voorsz request van Adriana Spruyt „in deliberatie (behandeling) gebragt „zynde is d Hr v d Hoeve geweest om „t zelve te Stellen in handen van den „Bailliu om binne 8 daagen te berigte „Schriftelyk, „en d overige Heeren om berigt, zon- „der bepaling van tyd „Extensie (In de notulen kwam te „staah) zy deeze requeste gesteld in han- „de van Mr C M Plempei^ van Bree „Bailliu en Schout dezer Sta'd, omme „haar Edele Groot Achtbare te dienen „van desself8 consideratie (overwegin gen) en berigt Van der Hoeve deed voor de Layge, wat hy kon. Toen hy zag, dat de heeren van een „berigt binne 3 daagen" niets wilden we ten, maakte hfj er „8 daagen" van. Succès had hy echter niet; de magistraat ging mee met den baljuw en liet aan dezen over, wanneer htf rapport over het rekest wilde uitbrengen. „Gumer „D H Pensionaris heeft overgesonde „t Plan van de canonne, door Maris op- „gegeeve De pensionaris zond viuiuit d< de ^rgaderinjf van door WILLY CORSARY. Aimée was in een beste stemming. Ze stuurde haar kleinen auto door het hek van de villa en vroeg zich af, wat haar vriendin wel zou zeggen van het feit ,dat ze erover dacht zich te verloven. Nancy en zy waren oude vertrouwden ,ze konden elkander al les vertellen en Aimée verheugde zich op dat gesprek. Ze was van nature eerder gesloten en, als hard werkende vrouw kwam ze zelden tot zulke ver- babbelde uurtjes, maar nu voelde ze een onweerstaanbare behoefte, met Nancy te spreken over alles wat sinds een half jaar in haar leven was ge komen. Met Hugo! Ze waren eerst vrienden geweest, ja zelfs nu nog bestond er vriendschap tusschen hen tweeën, doch ze voelde dat hy haar liefhad. Er bestond een zeker'leef tijdsverschil, 6 jaren! Zij was acht- en-dertig, hy was twee-en-deftig. Hy wist het, ze had het hem verteld. Haarzelf kon het niets schelen. Ze zag eruit als dertig. Vrouwen, die met liefde werken, blyven lang jong, vond zyzelf altijd. En in den laatsten tyd voelde ze zich soms net een jong meisje. Er wachtte haar échter een teleur stelling. Nancy had een andere gast, een zeer jonge vrouw, die ze beiden nog als jongemeisjes gekend hadden. Wel Margit, een verrassing jou weer eens te zien, zei Aimée, haar te leurstelling verbergend; en innerlijk opmerkend, dat ze oud geworden was. En toch waren ze van eenzelfden leef tijd. Maar ze was al sinds langeren tyd getrouwd, had twee kinderen, een huismoedertjes figuur gekregen. Aimée dacht onwillekeurig, dat zy naast Huug een enorm verschil zou den zyn. Men dronk thee en haalde oude her inneringen op. Toen kwam het dienst meisje en verkondigde dat er tele foon voor Aimée was. Ze had een tamelijk lang, zakelijk, onderhoud en toen ze terugkeerde gebeurde het,.. Ze ving een gesprek op, dat N&ncy hield met Margit. Zy zeide: „Dat kan ik toch niet vinden." Waarop Margit haar antwoordde„Dat komt, Omdat je haar altyd ziet; ze had jong moeten trouwen... Ik vind haar érg oud geworden... jammer voor héar!" Aimée stond even onbeweeglijk stil. Een felle pijn, die by na lichamelijk was, sneed door haar heen. Ze pro- veerde te glimlachen, maar haar lip pen waren als bevroren. Nancy vroeg haar of ze een slechte tijding had gehad. O, neen, maar ik moet weg... een afspraak... Ze had haast om weg te komen, ze reed naar huis en daar zat ze langen tyd voor den spiegel van haar toilet tafel en bekeek zich critisch. Je ziet jezelf niet, dacht ze, zoomin als inï? derdaad mensohen, die je dagelijks zien, het opmerken dat je veroudert Ze keek naar een paar kleine rimpel tjes, naar een plooi in haar voorhoofd, ze dacht eraan dat ze zoo juist over legd had haar haren te verven, er kwamen teveel grijze langzamerhand. Zes jaren... dacht ze. Haag, waar h(j ter zake van de de Staten van Holland vertoefde, de be grooting van kosten op voor de levering van kanonnen. Hy zelf was overtuigd van de noodzakelijkheid van de aanschaffing. An ders had hy „het Plan van Maris, canon gieter", wel by zich gehouden totdat hy weer in de stad terug was. „3 April ontvangen een Missive „(schrijven) van Heeren Gedeputeerdens „uyt S Hage mét verfloek van op morgen „Vroedschap te hebbe, waarop geconvo- „ceert (ter vergadering zyn ontboden) „d Hn Griffioen en Blydenberg die met „my Instemde om Zulx niet te accor- „deere (toe te staan) alsoo de belegging „niet Stond aan d Hn Gedeputeerdens „maar wel aan Heeren Burgemeefcte- „ren, „Savonts by den aankomst, wierd haer ,yEd zulx gecommuniceert (medege deeld), en zoo zy geneegen hadden (wa- ,,ren) om by de Heer Griffioen aan zyn „hpys te komen wy haar zulx zoude on- „derregten, gelyk zy ten 7 Uure quamen „en haar (hun) de Intentie (het stand punt van de burgemeesters) wierd ge- „openbaert, en haer (hun) Excuus daar „tegen gemaakt zynde, is geresolveert „(besloten) geen vroedschap te belegge, „maar de Bode Rond te [laten] te Segge „dat zoo de Vroedschap op t Rapport ge- „lievde te komen Zy Zig tegens Sande- „rendaag ten 10 Uure Zig konde laten „vinden „4 April Rapport van dë Vergadering „Present alle de Heeren als mede de „volgende Vroedschappe v Eyck Mete lercamp Teylinge, Kerkhove Dekker „Burch Does Swanenburg en Couperus „Voort Rapport bedankt Den 20sten Maart hadden de „G*W tèerdens" naar de Staten van Holland ej eens verzocht om vroedschap te doen 1 leggen, hoewel de byeenroeping van vroedschap alleen stond aan de burgern ters. Dit was hun toen gelukt. Er was e ter veel ongenoegen uit ontstaan, omdat burgemeesters zich gepasseerd 'gevoeld Deze laatsten hadden zich dan ook voor nomen, zich dit voor een tweede maah te laten welgevallen. Ditmaal kwamen b gemeesters en „Gedeputeerdens" tot een ve gelijk, want nadat de deputatie „haer E cuus" had gemaakt, werd er dit op gevffl d&i, dat den volgenden morgen by het do haar uit te brengen rapport de vroedschap leden tegenwoordig mochten zyn. In pil haast werd dit door den bode by de vroe schapsleden rondgezegd. Negen vroe schapsleden, die belang stelden in de onda handelingen over het ultimatum van d „keyser" lieten zich „vinden" en waren getuige van, dat de deputatie voor ha verrichtingen te dezer zake werd bed» (Wordt vervolgd.) Nadruk verboden. Dr. M.r J. MUZIEK. De Vereenigde Operettespelers. Een nieuw gezelschap. Te 's-Gravenhage is een nieuw opereft gezelschap gevormd onder leiding van bert May, de N.V. „De Vereenigde Operetl spelers". Het tableau de la troupe vermeldt de men van de dames Beppy de Vries, Eri 1 ser, Kathe Schnitzler en Louise Fleuron; heeren Jacq. van Byleveld, Albert M Willy Vos Mendes, John Schilthuizen, Di Krynen, Louis van Drommelen, Carl T en John Smith. Friedl Dotza heeft toe zegd, het volgend jaar te zullen ken, waarbij ze zich ook van de Nederla sche taal zal bedienen. Als kapelmeester, (over het verste Scala-orkest) zal fungfeeren Joseph Ziegl die zal worden by gestaan door Willy Krevelen als tweede kapelmeester. Zooals men ziet, zyn er onder de km ben van het nieuwe gezelschap verschilli de, weleer aan de vroegere Fritz Hire operette verbonden. Men is voornemens, byzondere zorg besteden aan de dansen, daarvoor zijn vrouwelyke en 12 mannelijke medewrki in het gezelschap opgenomen. Zy zullen der leiding komen van Johnny Richie. Voor de première op 15 September in 1 Scala-theater te 's-Gravenhage is de ke« gevallen op: „Vier om één", muziek Vincent Youmans (componist van „No, i Nanette"), libretto van William Anth. Mi Guire. Deze operette is o.a. in het Hipi drome te Londen vertoond. Als tweede stuk staat op het een geheel Nederlandsche Operette, „An reist mede" (compositie van Charles He nen, tekst van Jan Schaap en Rinus Nil sen). Verschrikkelijk! Verduiveld, daar heeft het meisje ni eens myn schoenen gepoetst! (Frankfurter Illustrierte.) Als ik by na vijftig ben, is hy nog jong, zal hy in de kracht van zyn leven zyn. Ik ben een dwaas geweest. Ik had eerder aan het geluk moeten denken... nu is het telaat. De telefoon rinkelde. Huug belde op. Ze liet zeggen, dat ze hoofdpyn had en op bed lag. Ze lag ook inderdaad op bed en schreide. Den volgenden dag pakte ze een koffer en besloot een week-end weg te gaan. Ik moet het hem op de één of an dere manier laten voelen, zoo dacht, ze. Hy moet me niet vragen! Ze kwam bleek en ellendig terug van dat week-end. Nancy kwam by haar en sprak onthutst: Je bent overwerkt. Weineen... ik word oud, lachte Aimée droevig. Nancy lachteWeer wat nieuws Ik wou dat ik er zoo uitzag als jy, je bent toch drie hééle jarea ouder dan ik, je... Och... nonsens... Je weet wel beter... of zie jy het niet, omdat j me dag aan dag ziet! Nancy keek haar peinzend aan./, Geloof jy dat nu heusch? Marjl zei dat laatst ook nog tegen -mij. Zoo? Aimée was verwondert Het was niets voor Nancy, iets wa een ander kwetsen kon over te bren gen. Ja, jy kent toch ook Sybil' Lang? Sybille is oud geworden. Mai git had haar jarenlang niet meer g< zien, natuurlyk, dan is iemand w< veranderd, maar... Aimée zag haar aan. Sybille? Ze lachte opeens. Wat ben jy toch vreemd teger woordig, zei Nancy nieuwsgierig, da kyk je treurig, dan weer vroolji* dan weer stralend..., ik zou baai denken... Aimée lachte! Ja Nancy... ik bèn verliefd! E' zooals alle verliefde menschen dwaas En ze bekende, hoe enkele woord?1 haar geluksstemming hadden do« verzinken, twijfel in haar hadden wekt, angst voor de toekomst, te» Niéuwe uitvindingen en verbeteringen. De grootste radiofabrieken ter wereld en haar nieuwe producten. n het laboratorium. Het ls geen misplaatst nationalisme wan neer men er als Nederlander trotsch op is dat in ons kleine landje de grootste radio- fabriek ter wereld te vinden is. Amerika, ht land der superlativen, erbij inbegrepen. Het wil wat zeggen, wanneer men U ver telt, dat enkele weken geleden de honderd millioenste radio-lamp de Fhilipsfabrieken in Eindhoven verliet. Honderd millioen nJdió-lampen in practisch enkele jaren tyd. Dat daar een fabriekinrichting voor noodig is die aan het gigantische grens behoeft geen betoog. En dan te denken dat radio apparaten betrekkelijk nog maar een onder deel zyn van hetgeen er in Eindhoven ge produceerd wordt. Nog altyd is Philips de voornaamste gloeilampenfabriek en nemeh de overige ar tikelen zooals natrium- en kwik-lampen voor wegverlichting, philite-artikelen, rönt- gen-apparaten, neonbuizen en sprekende filmapparaten een steeds voornamer plaats op de markt in. Het Natuurkundig Laboratorium. Niets is interessanter en indrukwekken der dan een bezoek aan het natuurkundig laboratorium in Eindhoven, één van de grootsten ter wereld, een gebouwen-complex van by na 18.000 M2. oppervlakte, waarin niet minder dan 400 werkvertrekken liggen. Men loopt er als het ware in een mystieke sfeer van techniek en vernuft. Tientallen ingenieurs en doctoren in alle mogelijke we tenschappen zyn hier dag aan dag aan het werk en dragen met hun proefnemingen en uitvindingen by, in het belang van de ge heele menschheid, tot het voortschrijden der i vleugel van het laboratorium is ge wijd aan het Röntgen-onderzoek, waarbij men zich ten doel stelt, het verkrijgen van Röntgenapparaten, welke niet alleen utroomvry voor den verbruiker zyn, doch ook geenerlei gevaar opleveren voor by aan raking van spanning-, voerende deelen. Een 'uitgebjfeide serie apparaten voor talrijke doeleinden legt getuigenis af van het wel slagen van dit onderzoek. Het spreekt vanzelf,, dat op het gebied van de electrische verlichtingsmiddelen uit voerige onderzoekingen plaats vinden. De verschillende ontladingslampen met damp van natrium, kwik en andere metalen wor den er ontwikkeld, in aansluiting waarvan gewerkt wordt op het terrein van de ultra violette bestraling en de daarmee verband houdende vitamine-bereiding. De proefnemingen op het gebied der ver sterkers en de accoustiek leidden tot de ontwikkeling van nieuwe systemen voor opnemen en weergeven van geluidsfilms. De chemische onderzoekingen, die een belang rijke plaats in het laboratorium innemen, gaven reeds aanleiding tot het ontstaan van nieuwe magnetische materialen, de be reiding van metalen als hafnium en zirco nium, en tot de vervaardiging van elec trische condensatoren, foto-cellen en derge lijke. Het radio-onderzoek omvat 'niet alleen datgene, wat voor de ontwlukeling van radio-lampen en -apparaten noodig is, doch beweegt zich ook op hat terrein van den omroep en den zenderbouw. Het uit theo retische beschouwingen en experimenten verkregen inzicht leidt tot nieuwe vormen van radiolampen, ontvangtoestellen met be tere eigenschappen, speciale versterkers en luidsprekers. Betere toestellen voor lageren prijs. Al de resultaten van de diepgaande on derzoekingen van dit jaar zyn weer ver werkt in de nieuwe serifl^adio-apparaten, die weer met zooveel nieuwigheden en zoo veel verbeteringen komen, dat zy alle vroe gere toestellen in alle mogelijke opzichten ver achter zich laten. De constructie vau vele onderdeelen is vereenvoudigd met de oude belangrijk klei nere. Hetzelfde geldt voor de nieuwe kool weerstanden, den petentiemeter en de mag neet voor den luidspreker. De nieuwe elec. trolijt-condensatoreu bevatten bU dezelfde afmetingen nu een verdubbelde capaciteit. De gevolgen van de toepassing van deze nieuwe onderdeelen zijn, dat de geheele bouw van het chassis compacter werd en de prjj zen der toestellen zeer veel verlaagd zijn. Bij de nieuwe serie is nog steeds bij zondere aandacht besteed aan de eischen der veiligheid en dit mag wel eens onder, streept worden, aangezien er thans nog steeds fabrikaten op de markt gebracht worden, die in dit opzicht niet aan de meest elementaire eischen voldoen. De transfor matoren bijv. zijn in de Philipsapparaten allen in Vacuum gecompoundeerd, teneinde sluiting te voorkomen en daardoor de grootBt mogelijke veiligheid te bereiken. De toestellen z(jn voorzien van een vei ligheidscontact, waardoor bij het uitnemen van den achterwand de spanning in het ap paraat automatisch wordt uitgeschakeld; het verwisselen van lampen b.v. kan steeds zonder eenig gevaar geschieden. Verder vol doen alle luchtwegen tusschen contacten aan de internationaal hiervoor geldende voorschriften" Het is met een „normaalvinger", dat is een contactstift van genormaliseerde afme tingen, welke overeenkomen met die van een menschelyken vinger, niet rhogelyk, eenig onder spanning staand deel aan te raken. De „normaalvinger" is dus het in strument, dat de absolute veiligheid aan- tóont. Smaakvolle toestellen. Aan het uiterlijk der toestellen is weder om de uiterste zorg besteed. Dit jaar vallen zij op dóór hun moderne en uiterst eenvou dig gehouden uitvoering in bruin notenhout. In deze uitvoering past het toestel zich, tegen den wand geplaatst, gemakkelijk aan b(j het meubilair van een moderne woning. Het radiotoestel is dan geen sta-in-den- weg, zooals eertijds, terwyl het toch op ge paste wyze bijdraagt tot verhooging van de gezelligheid. Buitengewoon veel kwaliteiten bezit ook de 640a, een luxe toestel, waarin nu ook de optische afstemming is toege- l past. Een andere aardige nieuwigheid waar we mee verrast worden is de auto-radio. In verband met de korte en weinig effectieve antenne is een eerste vereischt voor een goede auto-radio een uiterst groote gevoe ligheid, die ongeveer 20 maal grooter moet zyn dan die van een gewoon toestel. By de Philips auto-radio is dit bereikt door toe passing van een Octode menglamp en een extra? voor versterkingstrap, zoodat een zuivere en krachtige ontvangst van vele zenders van beteekenis het resultaat is. In Amerika geniet de auto-radio reeds een groote populariteit. Naar schatting zyn daar reeds eenige millioenen wagens met, een ontvangtoestel uitgerust, maar h<f> bly kt reeds dat ook in ons land de belang stelling steeds grooter wordt. Uitstekende vliegtuigzenders. Maar zooals reeds gezegd: Het is niet alleen aan de vervolmaking van de gewone serie-ontvangtoestellen waaraan in dit gi gantische laboratorium wordt gewerkt. Ook b.v. op het gebied van vliegtuigzen- derfe zyn hier de mooiste resultaten bereikt. Tot welke prestaties deze apparateh staat zyn moge blijken uit <le resultaten, die de K.L.M. met deze zenders bereikt heeft. Door zorgvuldige constructie is het gelukt een zeer goede installatie te maken met geringe afmetingen, waarmede op de lange golf afstanden van 1200 K.M. ge regeld overbrugd worden met een vermogen -an slechts 20 Watt. Met behulp van een dergelijke installatie slaagde de „Ryst- vogel" el- zelfs in, gedurende de geheele s hetzy met Nederlandsche, hetzy met Indische stations, een doorloopende korte- golfverbinding te onderhouden. Op weor :en geheel ander gebied ligt een nieuwe uitvoering van een z.g. bliksemlicht-lamp: een lamp bestemd voor het fotografeeren by avond. Lang heeft de foto-amateur zich met het magnesiumlicht moeten behelpen: ser het daglicht hem in den steek liet. De bezwaren, die aan dit bliksemlicht ver bonden waren, waarvan het brandgevaar, de rook en de schrikgezichten op de foto's wel algemeen bekend zyn, deed de lampen industrie streven naar een bliksemlicht- vorm, welke al deze nadeelen niet zou Ver in. De „Photoflux" was daar onder het resultaat van; en het maken van een foto onder ongunstige lichtverhoudin .gen is er heel wat eenvoudiger en prettiger door geworden. De transporteerbare geluidsfil Droiectie installatie. Uiterst vernuftig is ook de in het Eind- hovensche laboratorium geconstrueerde .transporteerbare geluidsfilm projectie-in stallatie. Het is haast niet te gelooven dat het mogelyk is om heel de omvangryke en ingewikkelde apparatuur die voor de ge luidsfilmprojectie noodig is onder te bren gen in een heel gemakkelyk te vervoeren koffer, terwyl er niets anders noodig is dan een stopcontact om het toestel in wer king te brengen. Ook voor het heil der lydende menschheid zorgt Philips. We zyn nog lang niet uitgekeken op onze wandeling door het uitgestrekte laborato rium. De steeds veelvuldiger wordende bor den met hot beangstigende woord: „hoog spanning" wyzen er reeds op dat we ge naderd zyn tot de afdeeling waar tot heil van de lydende menschheid onderzoekingen worden verricht op het gebied van röntf stralen. Voor we hier zyn aangeland men eerst nog een blik slaan op de weer geheel nieuwe apparaten welke zyn ont worpen voor bestraliyg met ultra-violet licht: de z,g. hoogtezonlampen. Dit sei t rtö i f uit, De lajnp heeft de vorm van een eeuvoudige rechte huis gekregen, die evenals een gloei lamp in een gewone klemfitting wordt vastgezet. Daardoor was het mogelyk om een eenvoudiger) reflector te construeeren, die een buitengewone goede en gelykmatige bestraling mogelyk maakt; dit beteekent mede een besparing van stroom door een verkorting van den bestralingstyd. Een rontgenappnaat zoo groot als In de röntgenafdeeling zelf van het labo ratorium is men erg enthousiast over de daar sinds kort behaalde resultaten. Men is er hier in geslaagd om, onder leiding van I)r. Bouwers, een geleerde op dit gebied van internationale vermaardheid, «en toestel te bouwen dat op het oogenblik het kleinste en handigste rbntgen-apparaat wat er be staat genoemd mag worden. Het heeft n.l. by de fabricage van röntgenapparaten n:et aan pogingen ontbroken, om de buis en transformer, welke de hooge spanningen moet opwekken, tot één toestel te vereeni gen, maar het bezwaar was steeds, dat door het gewicht van den transformator het ge heel te zwaar en onhandig werd. Het is nu echter inderdaad gelukt om den transformator een vorm te geven, die aan de gestelde eischen voldoet. De kleine Phin lips röntgenapparaten, die dit jaar uitko men onderscheiden zich door hun zeer com- pacten uitermate praetische bouw. Het geheele draagbare toestel b.v. weegt thans minder en is ook kleiner, dan vroeger de hoogspanningstfansformator alleen, terwyl het geheel in een koffertje zonder eenig bezwaar door den arts meegenomen kan worden. Er Is nog o zooveel meer te zien in deze prachtige laboratoria, maar alles op één dag is te vermóeiend. Het is voor den !eek op den duur haast niet meer te verwerken: deze alles verdoovende stroom van tech nische en diepgaande inddrukken, maar we krijgen toch 'een niet te ondej-drukken ge voel van voldoening, en trots over ons by het verlaten van dit Philips-wonderhuis, als „v 'hier gezien hebben hoé op Nederland- schen bodem met behulp van Nederland sche ingenieurs de wetenschap en techniek met rassche schreden hun vorderingen ma ken! slotte het besluit in haar hadden doen rijpen, den man, dien ze met hart en ziel zoo innig liefhad, te ontwijken. Wel, wel, zei Nancy! als woor den zóó'n invloed kunnen hebben op zoo'n intelligente vrouw als jij..- dan vraag ik me af, hoe gevaarlijk en ver derfelijk ze wel voor anderen zullen zijn! Dat lijkt me, overigens een heel goede filosofie om je huwelijk mee te beginnen! Pas op je woorden... Je kunt nooit weten, welke griezelige ge volgen ze hebben, bijvoorbeeld, dat ze een knappe, jonge vrouw zoo mal maken, dat ze eensklaps in den spife- gel een aftandsch besje ziet! LILIAN HARVEY „Loulou maakt promotie". Afdoend middel. Kiespyn? Neen, ik ben in de rouw, en bang dat ik soms moet lachen, (Gutierrez - Eilmnieuws. De nieuwe programma's. De Schouwburg-Bioscoop. Eenige weken geleden hebben wy een overzicht gegeven van de verschillende fill die in Thalia-Theater zullen worden ver toond. Thans hebben ook dedirecties van Schouwburg-Bioscoop en de ltéuliie-Bioscoop en ander verteld van hun plannen. De Directie van de Scjiouwburg-Bioscoop die tevreden is over het -afgeloopen seizoen het aantal bezoekers tooh bleel vrijwel ge lijk aan dat in' 1932, vermoedelijk door verlaging der toegangsprijzen, kon niet na laten nog eeiS.zijn vrejigde te uiten over het succes v^j^ie JantjSs". Deze.tiim heeft wel het record aantal bezoekers gekregen. Mog nimmer is het voorgekomen dat een film driemaal geprolongeerd moest worden en drie weken achtereen 'geloopen heeft voor stampvolle zajen. Van de andere films in dit theater ver toond, oogsten verder het meeste succes „Victor en Victoria", Mkdchen in Uniform, waarvan een reprise verwacht kan worden, „Golddiggers" en „Ein Walzer Krieg", uit gezonderd „Golddiggers* allen Ufa-films. Ook in het nieuwe seizoen zullen de nieuwste Ufa-films vertoond worden, een productie die zal bestaan niet alleen uit Duitsche doch ook uit Eransche en Engel- sche films. Keeds de komende week zal men zien krjjgen de schitterende Ufa-film „Goud" met Hans Albers, Brigitta Helm en Lien Deyers. Van de yele andere ni>en>en wjj een muzi kale film giet den bekenden zanger Joseph Schmidt; Wenn Du jur.g bist gehört dir die Welt, een film onder_ regie van Reinhold Schünzel, De dochters van hare Excellentie, met Kathe von Nagy ein Willy Pritsch, een Fransche film: Cette vieille Canaille, met len beroemden Pranschen acteur Heiiry Bauer; Die Czardasfiirstin met Martha Eggerth en Hans Söhnker. Enkele uitstekende films uit de Ameri- kaansche productie staan mede op het pro gramma o.a. 20.000 Jaar Sing-Sing, Tarzan, de Ontembare met Johnny Weismtiller, het bekende zwemwonder e.a. Natuurlijk is de Holla-ndsche filmindustrie niet vergeten: Allereerst „Bleeke Bet" met Sylvain Poons, John Elsensohn, Jopie Koop man, Corrie Vonk, Fientje de la Mar, Aaf Bouber, Johan Heesters en Jan van Ees en vele andere bekende Hollandsche artistes. Met meerdere Hollandsche films is de Di rectie nog in onderhandeling. Binnenkort zullen ohk de Zondagmorgen voorstellingen beginnen, op veler verzoek, niet om half elf maar om elf uur. Een groot aantal wetenschappelijke films zijn reeds afgesloten, enkele zullen ook vertoond wor den die in de gewone bioscoopvoorstelling hebben geloopen en die op verzoek nog eens weer gebracht worden. Réunie-Bioscoop. De Réunie-Bioscoop komt eveneens met een keur van goede films. Van de Foxfilms die gebracht zullen worden, noemen wii al lereerst „MV Weakness" of „Loulou maakt promotie", de Lilian Harvey-film die gis teravond reeds veel succes boekte. Verder Harold Lloyd in „De Strooman", de eenige film die van dezen acteur dit jaar wordt gebracht. „Scandals" met Charles Boyer, „De Oriëntexpress", „De tijd wordt beter", „Paddy op één na de beste", de Fransche nu ben ik fUm On a volé un homme", „Courage", met Warner Oland, bekend uit de film van Madrid.) Dr. Fu Manchu. Verder van den regisseur Fritz Lang een nieuw product „Lilion", cn de groote succesfilm „De foon van tyvjug", nog spannender dan „Kipg Kong". Ook een groot aantal Duitsche films zul vertoond worden, met de meest bekende Duitsche filmsterren, als Gustav Frölich, Magda Schneider, Dolly Haas, Liane Haid, Iwan Petrowitsch, Jenny Jugo en vele an deren. Van deze films noemen wij: „Rondom een Millioen", met Fröhlich, „Das Lied der Sonne", „De Roman van een Nacht", met Liane Haid, Dolly Haas in „Het leelijke meisje" en verder Liane Haid en Petro witsch in een knappe film „De Orlow". Verder een film van Jaap Speyer „Kanipf urn Blond", waarvan d\e Hollandsche naam is „Meisjes die spoorlcfoö verdwijnen", een vroolyke film „J^der frragt nach Erika", met Lya Mara, Ernst Verebes, Adèle Sand- rock en niet te vergeten Ralph Arthur Ro berts met medewerking van de band van Dajos Béla, verder „Es tut sich was um Mitternacht" met Albert Lieve en Dolly Haas; een muzikale film „Flying down 4.e Rio" van den componist van de opérette „No no Nanette"; de film ^.Dageraad" met Adolphe Menjou en Fairbanks Jr., Katha rine Heburn in „Onder moeder's vleugels", naar het wereldberoemde boek. Ook in dit theater dragien dus de nieuw ste films en gelijktijdig met de vertooning in de groote plaatsen. GEMENGDE BERICHTEN. Het eerste groote transport door het Twente-Rijnkanaal. •Het Twente-RUïikanjaal heelt Dinsdag wel op merkwaardige wijtfe zijn grdote nut voor de Twentsche Industrie en voor ons land gedemonstreerd! Drie reuzen, oortbrengsels der Twéntéóhé nijverheid,' voortbewogen door twge sleepbooten, zijn in den loop van dien dag van Goor naar Zutphen door het kanaal gevaren, met veel voorzichtigheid in de .shift te Zut phen geschut, om verder hun weg langs len IJssel te nemen. Het zijn drie van de zes geweldige itoomaccumulatoren, door dé Machine labriek Gebr. Stork en Co. te vervaardigd voor de Centrale Noord ve Amsterdam. Elk van deze reuzen keteis is 22 M. lang en 4.5 M. in diameter. Zij zijn te Goor met groote voorzichtigheid te water gelaten (.elke ketel weegt no.uU) kg.) en nu varen zij, dank zij Twente's nieuwen waterweg, verder langs den IJs sel en over het IJsselmeer naar de plaats hunner bestemming. Per spoor zou dit transport onmogelijk geweest zijn.; onder meer hadden allertei beletselen voor deze.4.5 M. breede kolos- n «it den weg geruimd moeten worden. Thans was 'dit noodig bij het spoorver voer tusschen Hengelo en door, daar het kanaal tusschen deze beide plaatsen nog niet gereed is. Ernstig auto-ongeluk te De Bilt. Taxi-auto rijdt op stilstaande 'vrachtauto en wordt over de ééne helft geheel Ingedrukt. Inzittende dame zwpar gewond. Gisteravond pl.nl. uur had op den Utr. weg nabij „Vollenhoven" een zeer ernstige aanrijding plaats Een taxi, ko ude uit Utrecht, waarin zich het echt-- paar Ds. Griethulzen uit Brussel bevond, reed aldaar op een stilstaande vracht auto. Dit samentreffen geschiedde met zooveel kracht, dat de taxi vrijwel over eene helft geheel werd ingedrukt. De Inzittende dame werd over den weg ge slingerd, terwijl de chauffeur bewusteloos achter het stuur bekneld werd gevonden. De heer Griethuizen bevond zich, Dij aankomst van de politie, ook nog achtèr in de auto en was geheel versuft, terwijl hü slechts een kleine hoofdwonde beko men had. De dame bleek er zeer ernstig aan toe te zijn. Behalve een beenbreuk had zij ook nog een Zeer ernstige hoofdwonde bekomen. Dr. Lette verleende de eerste gepeeskundige hulp en oordeelde over brenging van alle drie de patiënten naar de Rijksklinieken noodzakelijk, hetgeen geschiedde met auto's van den gemeen telijken geneeskundigen dienst uit Utrecht en hulp uit Zeist. Daar de ver lichting ter plaatse slecht „was, had de politie handen vol werk om het zeer drukke verkeer in goede banen te lelden. De enthousiaste golfspeler aan boord. Golfspèler (die zyn vacantie op een mailboot doorbrengt): Wel kapitein, kunt U geen negen gaten in het sportdek boren? (W|^^ Telegraph.) Een oorzaak van geestigheid. Karei, wat kan die Schmidt toch by zonder geestige grappen "vertellen; hij heeft zeker veel gereisd? Wel neen; zijn geestvermogens zijn gestoord. ('Holite Humor - Londen.)

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1934 | | pagina 2