UITVEiKOBP
GEBH. SPAAS
markt i6 gouda
1
Deze Courant komt m vele duizenden gezinnen Gegarandeerde oplage 7500
ex.
y
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BOSKOOP, GOVDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLÉ,
enz.
No. 18798
73*Jaagrino
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN
NJEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADD1NXVEEN, ZEVENHUIZEN,
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
EERSTE BLAD.
Brieven uit de Hofstad.
I
Zaterdag 5 Januari 1935
f
De Majesteit van het Recht
Van een kar met twee
ongelijke wielen.
-wvmuvjil.CL V XXU1DU0RUUI, UUUL/ljnrtn, O A AO 1 RDVO X lHVVIVUnDk>Il 1, 1T1V7U1V V>rx*
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
HETSTOFFENHUIS
DIT ZEGT ALLES
5
Dames profiteert hiervan
WS-
HAGENAAR.
FEUILLETON.
A-J
n!
(Wordt vervolgd).
nekklg geweigerd te wachten, tot hij zijn
toelage krijgen zou. Een chèque ultschnj-
ven voor zoo’n groot bedrag zou zijn
vader minstens even erg vinden.
Maar er was een soort universeel mid
del tegen dit soort moeilijkheden.
handelan
aan het
die in een kooitje opgesloten zit, om op
het geld te passen.
Bob lachte.
Ja, zoo is 't. Geef hem het pakje,
maar wacht even. Hij greep zijn vulpen
’.[kleurige taf-
üe sortie van
elegante sortie
)or een groote
Nederland?
■ie wil hem hier
rtag aanbieden.
i gevormd be-
prof. dr. A M.
man, dr. M. C.
G. Lans, J. A.
Locher en dr.
ichrijft de aan-
•or een zaak die
ïn voor de theo-
nls kan zijn.
i overtuigd dat
and door U met
d, en dat met
iet ontslag van
t zijn ambt te
WIJ hebben ons
>P den weg der
eld ligt, in deze
gend beroep op
Ie eerstvolgende
ms land te zoe
le faculteit der
een adres ge-
Ned. Herv. kerk
die ertoe kun-
an de Utrecht-
nden. Maar wij
len in ons land
unen. De flnan-
gelijke regeling
t deel op parti
te rusten Ten-
kerheld te ver
in die dit plan
i bovengenoem-
le gevormd om
;ing te geraken
werkkring hier
bieden. Zij stel-
irth zou worden
Jlleges te geven
en en voor pre-
e unlversltelten
sen voor nlet-
ns leder die het
ent op, om aan
Bruin, Jullana-
anuarl 1W6 zijn
m te betuigen”.
een oud sigarenkistje op en wat gekreu
keld pakpapier, zoodat 't een onooglijk
pakje werd. Bob haastte zich, hij kon
geen touw vinden. Dat hinderde niet,
een oude banjosnaar kon wel dienst
doe.n Er moest er een in zijn schrijftafel
slingeren. Toen hij de snaar gevonden
had, bond hij die onhandig om het pak
je, dat nu voor verzending gereed was.
Buiten in meneer Evans tuin, was een
neger bezig de bladeren van het gras te
harken. Bob riep hem vanuit het raam
en de man liet onmiddellijk zijn hark
vallen en liep ongewoon vlug voor zijn
doen, het huis in. Even later klopte hij
aan en kwam Bob’s kamer binnen.
Hier, Nicodemus. Je moet dit pakje
aan den kassier van de Evansvillebank
aigeven. Je weet den weg, nietwaar?
Ja, meneer. Waar uw vader dollar
biljetten maakt, Is 't niet? O, ja meneer,
Ik weet den weg.
Denk je, dat je voor morgenochtend
heen en terug kunt zijn?
Ja, ja, lachte Nicodemus Maar dat
terugkomen meneer. 1
Denk je, dat je den kassier vinden
kunt?
Ik meneer? Zeker meneer Ik ben
er al eens geweest. De kassier is de man,
Als men narigheid wilde vermijden,
dan was het verreweg het makkelijkst te
zorgen, dat men er niet was, als de moei
lijkheden zich openbaarden.
Bob stond op en liep de kamer door om
een geschikte doos te zoeken. Hij diepte en schreef „Jackson Morgan”, op het
pakje, om zeker te zijn, dat niemand an
ders het zou openmaken.
Toen gaf hij het aan den neger, waar
na hij hem wegstuurde met de woorden:
Vlug loopen hoor! De bank sluit over
een half uur, dus niet bij Je vrienden
blijven rondhangen en Je boodschappen
vergeten!
Toen d|t gedaan wag, gaf Bob een
zucht van verlichting. Wat ook gebeurde,
Jackson zou er tenminste geen moeilijk
heden mee krijgen en Bob koesterde de
hoop, dat als hij mpar een poos van huls
wegging, zijn vader hem zoo zou missen,
dat alles vergeven en vergeten zou zijn
als hij terugkwam.
Na een oogenblik van aarzeling trok
hij een groote suitcase van onder zijn
bed, zette die op een stoel, en begon,
naast zijn schrijftafel staande, er van
alles in te gooien.
Een van zijn vrienden was een paar
dagen geleden gaan kampeeren. Bob had
toen niet willen meegaan, maar hij wist
waar hij hem vinden kon, en dan zouden
ze samen kunnen vlsschen en zwemmen,
vér van kranten, telegrammen en tele
foonberichten, tot hij het wijs zou oor-
deelen weer naar huls terug te gaan.
Naar het Amerlkaansch van
MELROD DANNING.
Nadruk verboden.
dranken en lekkernijen uit de automaten
aaien.
V oor de lunchrooms is dit weer een* lee-
lyke concurrentie, maar vadertje Staat zal
net voor deze bedryven wel met opnemen,
ar wordt in de automaten die de winkefs
uuiten nun deur neDoen staan, ook aarmg
wat ai geleverd. Üi dit de snoeplust bevor
dert is niet aanstonds te zeggen, maar eem-
gen invloed zal net er wel op hebben.
wat de automaten betreft, vermelden wy
even dat reeds in 1880 in de Passage en m
den nal van de Schouwburg in den naag een
automaat stond, waaruit men een krant kon
koopen. Het was het toenmalige oude Dag
blad, dat deze nieuwigheid had ingevoerd.
Het schynt echter, dat ze geen opgang
maakte, want al heel spoedig vinden wy er
geen bewag meer van gemaakt.
Wat die nieuwe bioscoop betreft, behoefte
besttfat er natuurlijk in het algemeen niet
aan nog meer van dergelyke theaters, 't Is
alleen de plaats van vestiging die het ’m
doen moet,. Als een dergeiyk theater in een
woon-wyk staat, gaat men er allicht eens
heeh, temeer omdat het de reis en de reis
kosten naar het centrum der stad uitspaart.
De eenige die onmiddellyk weer stropjes
haalt, is de tram, die ontegenzeggelyk daar
door'weer passagiers verliest, die zy anders
naar de theaters in het centrum had te ver
voeren. In "Duinoord zyn al vaak plannen
geweest voor een theater, maar 't is altyd
mislukt Het schynt nu echter te gelukken;
als het er maar eenmaal is, weet het zich
wel te handhaven.
Hoeveel bioscooptheaters er in den Haag
zyn weten we niet. Wel weten we dat pre
cies vjjf en twintig jaar geleden, in 1909,
het eerste werd geopend.
delen haar toevlucht nemen moet, 't Is nogal
zielig, maar het is niet anders. Het helpt
alleen zoo weinig omdat de geest van den
tyd nu eenmaal anders is en men heusch
door een beetje reclame niet aanstonds van
idee verandert.
Verleden week was er een demonstratie
van vrachtauto's om den Minister eens te
komen vertellen, dat hij deze te zwaar
drukt. De Minister is gekweekt in het serail
der spoorwegen en van hem is dus niet te
wachten, dat hij de moderne ontwikkeling
van het vêrvoer juist weet te bekyken. Dit
maal betoogde de Minister dat er te veel
vrachtauto’s in ons land zyn. Dat is natuur
lijk een bewering die op geen enkelen deug-
delyken grond berust, want wie kan taxee-
ren hoeveel er moeten zyn. Eemg heil is van
dezen bewindsman op dit punt niet te wach
ten. By den Staat zit alleen maar vóór de
gedachte hoe men dat tekort van de Spoor
wegen, dat de Staatskas moet bypassen, kan
verminderen of wegwerken. Het gemono
poliseerd bedryf is hier aangevallen en kan
zich nu niet meer handhaven. Wanneer dit
met andere soortgelijke bedryven óók eens
het ongeluk werd, gingen zy er eveneens
aan. Als er eens een uitvinding kwam, die
het ons mogelijk maakte zelf voor de ver
lichting van onze woning te zorgen, zou het
gemonopoliseerde electriciteitsbedryf der
gemeente ook wel genoodzaakt zyn z’n ta
rieven eens te wyzigen. Nu worden wy lus
tig geknepen; dat wy wel het dubbele be
talen,van wat noodig zou zyn om dit bedryf
te dekken, is wel zeker. Dat is nu eenmaal
het nadeel van dergelyke monopolistische
overheidsbedrijven, dat zy niet vergelijkbaar
zyn met soortgelijke bedrijven in particu
liere exploitatie en daardoor is het niet
goed mogelijk na te gaan hoeveel goedkoo-
per het wel kan gaan.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwartaal ƒ3.15.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bij onza agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zyn dagelyks geopend van 96 uur. Administratie en Redactie Telef.
latere. 2745. Postrekening 48400.
I In het verschil van deze twee cijfers
80 en 140 ligt nu de voornaamste oor-
zaak van het blijven stilstaan der maat
schappelijke machine. Deze is te vergelijken
met een kar. Vóór den oorlog had die kar
twee kleine, maa? even groote wielen en
van
den oorlog werden die twee kleine wielen
vervangen door twee groote vielen. Ook
toen kon de kar loopen, misschien nog wel
b ter dan met de vroegere kleine wielen.
Thans echter is het eene groote wiel, n.l.
dat der groothandelspryzen, weer vervan
gen door een klein wiel, veel kleiner zelfs
dan voor den oorlog. Het andere groote wiel
wil men echter houden. Het gevolg daar
van is, dat de kar gaat kantelen, zoodra
men er mee wil rijden. Men laat de kar
daarom staan, want alleen zoolang zij staat
is men in staat haar zoo te steunen, dat
zy niet omvalt
Hoe lang zal dit nog duren? Zoo lang
tot de menschen gaan inzien, dat men het
kleine wiel door een groot of het groote
wiel ook door een klein wiel moet vervangen.
Een bioscooptheater.
In het hart van Duinoord” zal een bios
cooptheater verrijzen, üp den hoek van de
straat waar uw briefschrijver woont zullen
vier woonhuizen worden afgebroken om
ruimte te maken voor een theater met ruim
duizend zitplaatsen; voorts een lunchroom
én een automatiek. Dat moderne café en
snoep-instituut, dat achter den fraaien naam
van automatiek verborgen ligt, is bezi£ zich
een terrein te veroveren. Het systeem is al
heel oud; herhaaldelijk is getracht het café-
1 bedieningstelsel te automatiseeren. Veertig
jaar geleden was er in Rotterdam op de
Korte Hoogstraat de eerste. Het systeem
nam echter niet op. Thans is er een nieujye
beweging op dit gebied gaande, natuurlijk
geperfectionneerd en gemoderniseerd. Er
zijn er al verscheidene in de residentie en
het getal breidt zich gestadig uit. Voor 12 fa
cent koopt men een penning en voor één,
twee of drie stuks daarvan kan men allerlei
47
En Jackson begreep heel goed, hoe
ernstig de gevolgen voor Bob zouden zijn,
als de diefstal uitkwam. Zelfs zijn vader
zou hem misschien niet kunnen redden,
want zoo iets kon niet geheim blijven en
de bankdirectle zou er geen genoegen
mee nemen, als een dergelljke misdaad
ongestraft zou blijven.
Maar er was misschien ean uitweg.
Bob zou het geld over twee dagen terug
brengen en de controle van de bankboek-
houding werd niet binnen vier dagen
verwacht. Maar aan den anderen kant
vroeg de procuratiehouder haast dage-
UJksch om de boeken, omdat hij- de een
of andere post moest nazien. Jackson zat
een heelen tijd te peinzen, tot iedereen
al naar huis was. HM wist, dat Bob geen j
oogenblik er aan gedacht had, dat zijn
baad hem, Jackson, in moeilijkheden
zou brengen. Hij had het geld daar zien
liggen en het weggenomen, vertrouwend,
bat niemand er achter zou komen, en
bat hij het zou kunnen teruggeven voor
het verlies ontdekt werd. Hoe dan ook,
GDI HStlIE COURANT.
aanvoer weer toenamen, daalden de groot
handelspryzen der levensmiddelen, zoodat
de distributiemaatregelen konden worden
ingetrokken.
Van een en ander was het gevolg, dat
omstreeks 1921 alles weer in evenwicht was,
maar op een hooger geldpeil dan in 1913.
Groothandelspryzen, kosten van het leven kon zoodoende loopen. Door den invloed
en loonen stonden ongeveer‘op 200 van
het vooroorlogsche peil.
De maatschappelijke machine draaide,
doordien de juiste verhoudingen waren her
steld, weer normaal, zonder dat de over
heid er by te hulp behoefde te komen.
Werkloosheid was er weinig. Wie werk had,
ontving gemiddeld de dubbele som als voor
dei\ oorlog, maar moest ook alles met hei
dubbele betalen. Voordeel hadden de arbei
ders in de beschutte bedryven, wier loon
dikwyls boven de 200 was gestegen, als
mede zy, die geld van anderen geleend had
den. Nadeel hadden sommige groepen, wier
loon beneden 20Ö was gebleven, alsmede de
schuldeischers. Onoverkomelijk waren de
gevolgen van deze kleine misstanden echter
niet. En het leek er een oogenblik op, dat
deze toestand zou voortduren en de maat
schappij haar normalen loop zou voortzet
ten op een 100 hooger geldpeil.
Zoo geschiedde het echter niet Al heel
spoedig daalden de groothandelspryzen tot
ongeveer 150 van het vooroorlogsche peil.
De loonen volgden door de actie der arbei
dersorganisaties deze daling echter niet of
zeer onvoldoende. Daardoor bleven de kosten
van het leven te hoog in verhouding tot de
groothandelspry zen.
Zoo hebben wy van 1921 tot 1929 voort
gesukkeld met groothandelspryzen, die 50
hooger waren dan voor den oorlog, terwijl
de kosten van het leven niet verder daalden
dan tot pl.m. 75 boven het vooroorlog
sche peil. Het gevolg daarvan was, dat er
in die jaren reeds grootere werkloosheid
was dan voor den oorlog. Vooral op het
platteland, dat de last van deze situatie in*-
zondheid te dragen kreeg door de onmoge
lijkheid om de pryzen in overeenstemming
te brengen met de loonen. Men kan dan ook
zeggen, dat er sedert 1921 reeds een latepte
landbouwcrisis heerschte.
In 1929 echter raakte de verhouding ge
heel in de war. De groothandelspryzen
daalden tot zoo laag peil, dat zy thans on
danks de door de Regeering genomen maat
regelen nog slechts gemiddeld op ongeveer
80 van het vooroorlogsche peil staan. De
loonen daalden echter betrekkelijk weinig,
zoodat de kosten van het leven de groot
handelspryzen niet konden volgen en thans
op pl.m. 140 staan.
Bob had zich als een ware vriend gedra
gen en hem aan zijn betrekking gehol
pen en nu Bob In groote moeilijkheden
was, veel erger dan voor hij 't geld weg
nam, voelde Jackson dat hij alles'moest
doen, om den Jongen tegen de onvermij
delijke gevolgen van zijn ondoordachte
daad te beschermen.
Hij keek naar de nette bladen van zijn
grootboek; er was geen vlekje In, maar
nu rfou er een komen. Toch was 't voor
een goed doel en als 't nooit ontdekt
werd, dan zou hij tenminste zMn schuld
aan Bob hebben afgedaan.
Toen nam Jackson zijn pen, schreef
een valse he post van vijfhonderd dollars
in het grootboek, vloeide die af, legde
toen de specie, de banknoten en zMn boe
ken In de safe en verliet de bank. HM
had de schepen achter zich verbrand.
Wat er ook mocht gebeuren, 't was nu
te laat om terug te keerep.
Toen Bob dien middag uit de bank ge
komen was, met ’t geld In-zMn zak, Was
hM direct naar huls, naar zMn kamer ge
gaan.
HM was van plan de bankbiljetten In
de enveloppe te doen en ze met een ve-
nMnlgen brief aan zMn schuldeischers te
zenden. Als de valsche spelers, die hem
dien avond bedrogen en beroofd hadden,
ooit zMn briefje gelezen zouden hebben,
zouden ze In een hoonend gelach zMn j
uitgebarsten Maar ze zouden 't nooit
ontvangen. Want toen Bob aan zMn tafel
zat, met 't geld voor zich, bijtend op zMn i
vulpen, overviel hem plotseling de ge-
1 dachte: Als 't geld eens vermist werd
Dezer dagen verscheen net door het Cen
traal Bureau voor de Statistiek uitgegeven
Statistisch Zakboek over 1934. Daarin bla
derende vonden wy een viertal cyferreeksen,
welke ons aanleiding gaven tot het schrij
ven van dit artikel. Het zyn de ook door
grafische voorstellingen veraanschouwe
lijkte qjfers inzake den loop der groot-
h andél spry zen, der kosten van het leven,
der loonen, speciaal in de beschutte be
dryven en der werkloosheid.
Zal de maatschappelijke machine vlot
loopen, dan is' eene bepaalde verhouding
noodig tusschen de groothandelspryzen, in
zonderheid der levensmiddelen, eenerzjjds
en de kosten van het leven en de loonen
anderzijds. Van deze verhouding hangt het
af, of er veel of weinig werkloosheid zal
zyn, terwyl in het oog moet worden ge
houden, dat de kosten van het leven eens
deels bepaald worden door de groothandels
pryzen der levensmiddelen, anderdeels door
de loonen en belooningen van velerlei aard.
Nu doet men het best voor de beoordee-
ling van den tegenwoordigèn toestand uit
te gaan van dien van voor den oorlog, en
dezen als normaal aan te nemen. Waarom
Omdat toen de verhouding zoodanig was,
dat er, praktisch, gesproken, geen andere
werkloosheid was dan de onvermijdelijke
seizoenwerkloosheid. Wie werd ontslagen,
vond in den regel spoedig een nieuwen
werkgever weer. En jonge menschen, die
de scholen verlieten, konden te kust en te
keur gaan om ieder naar zyn aard en zyne
opleiding plaatsing te vinden.
Dit alles geeft ons het recht om den toe
stand van 1913 als normaal te beschouwen
en aan te duiden met het cijfer 100. De
groothandelspryzen stonden dus op 100 en
de kosten van het leven benevens de loonen
eveneens. Onder den invloed van den oorlog
ging alles omhoog, zy het ook onregel
matig. De groothandelspryzen der levens
middelen stegen tot dicht by de 300. De loo-
nen volgden die stijging niet voldoende.
Daardoor en doordien de Regeering de
levensmiddelen beneden den kostprijs be
schikbaar «telde, stegen de kosten van het
leven en ook de loonen slechts tot ongeveer
220. Dit peil werd bereikt omstreeks 1920.
Doordien na den vrede de productie en de
Tact is de groote kunst om een harde taak
een zachte manier uit te voeren.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring):
15 regels ƒ1.30, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels 1.55, elke regel meer 0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 25
bijslag op den prys. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEIn MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2Aó elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelmgen by contract tot zeel gereduceerden
pry's. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek-
ren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
MCCLX1.
Reclame voor de S. S.
De tyden veranderen wel heel veel. On
langs zagen wy bij den insang van een ter
rein waar een Voetbalwedstrijd werd ge
houden een man staan die reciamebiljetten
uitdeelde voor... de Nederlandsche Spoor
wegen. Het was de bedoeling de aandacht
der bezoekers van dien wedstryd te vestigen
op goedkoope reisgelegenheid naar een
wedstrijd, die een week later elders zou
worden gespeeld. Als ds. Kersten wist, dat
de spoorwegen op Zondag dergelyke recla
me voor Zondagstreinen maakt, vroeg hy
"beslist een interpellatie in de Tweede Kamer
aan.
Hoe zyn de tijden veranderd, dat een zoo
statige en deftige instelling als de spoor
wegen altyd waren, althans wilde zyn, nu
haar toevlucht moet nemen tot dergeljjke
middeltjes om het publiek te trekken. Zóó
vergaat de roem der wereld. Met allerlei
drukte en reciamebiljetten tracht men de
aandacht van het publiek te trekken. Of het
veel zal baten, valt te betwijfelen, want dit
is een eigenaardigheid van het publiek, dat 1
het ook zonder dergelyke reclame wel weet I
wat het voordeeligst is.
Dezer dagen reed ook een tramwagen van
de Haagsche tram door de stad om reclame
te maken voor het goedkoope tram-tarief,
dat 1 Januari is ingegaan. Ook hier een ver
vallen grootheid die tot alledaagsche mid-
uan de bank, Mjie zou dan de schuld er
van krMgen? t
En hoe hM ook wikte en woog, er was
maar één antwoord mogelijk. HM zou
geen kans loopen, geen mysterieuze’
vreemde zou de schuld krMgen, maar
Jack.
Toen de beteekenls tpt zMn hersens
doordrong, sprong Bob op en begon heen
en weer te loopen. Daarna Het hM zich
weer in zMn stoel vallen, stopte de han
den in zijn zakken, ging met zijn, beenen
recht voor zich uit zitten en begon, mis
schien voor 't eerst in zMn leven, ernstig
en diep na te denken. Als 't gemerkt
werd zou Jack de schuld krMgen, zMn
baan verliezen en misschien nog gear
resteerd worden," op den koop toe.
Bob kreunde. Verdraaid, wat had hij
gedaan? Hij was nog veel gemeener dan
die kerels, die hem den vorigen avond
te pakken hadden gehad. Hoe had hM
het ooit kunnen doen? Wat moest hM in
vredesnaam nu beginnen! Allereerst het
geld teruggeven! Waarom had hM dit
alles vooruit niet overzien, maar dan,
wat dan? Als zMn schuldeischers geen
geld kregen, zouden ze naar zMn vader
gaan, met zMn, Bob's schuldbekentenis.
En dan had je de poppen aan het dan
sen! Ze zouden 's avonds de stad verla
ten, hadden ze gezegd en hadden hard- is natuurlijk een grap, meneer Robert.
Ik zal er dadelMk heen gaan, en gauw
terugkomen meneer.