it
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE. BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
^EUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
Maandag 28 Januari 1835
io. 18817
73*RJaargang
Ditblad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
NEDERLAND IN DE CRISIS.
atie!
EEN KLEINTJE
EEN KWARTJE
OERWOUD-
geheimenissen.
S£haVn °Verelnd ln zlJn
wu?S’toch 00k moelllJlt een der-
“‘eSen verwachten en uw cos-
”11“ korteleX^ïïeltlen<I U moet me
4 cham?Ufhe d maar ver8even. als
.5
EA’S
G. MOLEMAN.
2934.
wijsheid is. een vast besluit.
feuilleton.
rees overeind
CERIJ
G. MOLEMAN.
1934.
rlep Legrand. Duizendmaal
o
(Wordt vervolgd.)
o
'AM
I«ns
>ver
mist
notor
berij-
spreek van verhoogen van de
jeslonkcn volkswelvaart, niet
van herstel van vroegere
welvaart."
ken. terwijl hij wachtte op zijn ahtwoord.
Een stiefbroer, antwoordde Manne-
nng en er klonk plotseling iets stugs in
br. lett. CXV Bur.
L
PLAATS
VOOR
OPGAVEN WORDEN VOOR
DONDERDAGAVOND 6 UUR
INGEWACHT
t en Weekblad Voor
)DEL.
2745.
n gevraagd.
erbedryf' A. Lafebef»
lijk 9.
beste
I
REDE VAN DEN MINISTER PRESIDENT, DR. H. COLIJN,
IN AMSTERDAM.
Contingenteeiingspolitiek gehandhaafd. Gevaren van devaluatie.
Ons volk: schouder aan schouder.
verbetering moeten j
van v r ij e r rullver-
En twee uur later had dat onrustige
gevoel haar nog niet verlaten. De dra
gers van den Franschman hadden hun
kamp een eindje verder opgeslagen, rond
om de groote vuren, en Jules Legrand,
die niets had billen hooren van Honor’s,
bezwaren om zijn ligstoel te gebruiken,
zat op een pakkist en overpeinsde het
verhaal, dat hij juist gehbord had. Zijn
lange vingek-s spéélden met vier ringen,
waarmee het koord, waaraan zijn fluitje
hing, versierd was.
Ze begon daarop zijn gezicht in plaats
jubileerde
it- ®n Slaapkamer
:ookgel. gezocht, doe?
ir, 25 per maand.
en left. CWD Bureau
ad.
Meisje alleen
;d voor dag en nacht
on 25 per maand. J£o
werken en katoen eJ j
dragend, tegen 4 Feb?-
s: Nassau Dillenburg'
37, Den Haag.
sterken glans en het vuur gaf ze een
roodachtigen gloed, tusschen de glimla
chende lippen blonken zijn scherpe, .re
gelmatig tanden.
Het geheel gaf een indruk van kracht
en heerschzucht.
Maar ik geloof niet, dart we elkaar
ool^ ontmoet hebben, zei Mannering. Ik
heb u nooit eerder gezien
Korft, lachte de ander. Dat is waar.
Maar ik vergis me, monsieur? of hebt u
een broer gehad, die gesneuveld is in den
oorlog ginds in de Duitsche koloniën?
Zijn hand wtees naar het Westen, ter
wijl hij sprak, en Honor Donthome, <üe
hem gadesloeg, zag, hoe zijn oogen Marr-
nering scherp en onderzoekend aanke-
200 millioen zielen, die zich als een éigen
oeconomische unie heeft gevormd. Dan
het geheele Brltsche wereldrijk, dat even-
zoo bezig is een eenheid te vormen vour
eene bevolkingsgroep, die5uu millioen
zielen omvat. Een derde groep is bezig
llch té vormen, onder leiding van Japan,
op Aziatisch gebied. En ofschoon er en
kele teekenen zijn, uit welke wij wellicht
mogen* afleiden, dat men in Amerik% een
open oog krijgt voor de nadeelige gevol
gen ervan, blijft men toch geneigd te
denken aan de vorming van ee-i vierde
groep, die van de Vereenigde SCaien van
Noord-Amerika. En daartegenover staat
niets anders dan een verbrokkeld Europa
dat ophield de leidende factor te zijn in
de wereld-oeconomie, en dat In dezen
geweldigen tijd niets beters weet te be
denken, dan ziphzeli verder te verteeren
in oeconomisch nationalisme.
En zijn er die dezen toestand hebben
voorzien, Spr denkt aan Brland, die ge
tracht heeft iets te bereiken in de rich
ting van nauwere aaneensluiting van de
Europeesche staten. Op de eerste ver
gadering, die in Januari 1930 te Genève
gehouden werd, onder leiding van Brland
was spr. door hem uitgenoodigd, ter in
leiding, een referaat te houden over den
oeconomischen toestand in de wereld, en
in Europa. Bpr. voldeed aan dat ver
zoek. Alle ministers van buitenlandsche
zaken waren er. Toen spr. zijn referaat
gehouden had, stond de Engelsche mi
nister van Buitenlandsche Zaken, Hen
derson, op, en vefzocht verdaging van de
vergadering, ten einde de aanwezigen In
de gelegenheid te stellen de inleiding te
overdenken. In de volgende vergadering
stond een der ministers op (het was die
van Zuldslaviè), en onderschreef het re-
ieraat door sterk protectie aan te be
velen. En de andere ministers gingen
huiswaarts en deden wat deze had aan
bevolen.
volgende cijiers. Het indexcijfer voor de
wereldproductie in 1934 is 127. Het index
cijfer voor Europa ponder Rusland Is 103,
voor Nederland is het 116, en het ligt hier
dus 13 punten boven het gemiddelde van
Europa, dat 103 Is. Het indexcijfer van
Duitschland was in 1934 90, voor Groot-
Brittannië 95, voor België 90, voor Frank
rijk 99, de Ver. Steten' 113.
De conclusie, die we hieruit kunnen
trekken is dus, dat in West-EuropS? het
indexcijfer van Nederland in 1934 hooger
ligt, niét onbelangrijk hooger, dan voor
de andere landen. jTegelijk volgt eruit,
dat waar de voornaamste Industrielan
den van Europa beneden het gemiddelde
van 1913 liggen, terwijl voor de geheele
wereld het Indexcijfer 127 bedraagt, na
tuurlijk ergens in de wereld een paar
plekken moeten zijn aan te wijzen, waar
het indexcijfer der productie zeer belang
rijk verhoogd is. Deze plekken zijn er dan
ook, want voor Rusland ligt het cijfer op
357 en voor Japan op 405.
Deze cijfers bedoelen slechts een glo-
balen indruk te geven. Anders staat het
intusschen wanneer we een vergelijking
maken tusschen de jaren 1928 en 1934.
1928 was het topjaar van de jaren die
achter ons liggen. Wanneer ik dat jaar
op 100 stel, zie ik dat in 1934 de wereld
productie door het cijfer 93 tot uitdruk
king wordt gebracht. Europa met 90, Ne
derland met 71. Duitschland 87, Groot-
Brittannlë 102, België 66, Frankrijk 77, de
Ver. Staten 71. Dan zien we weer de twee
merkwaardige Industrieele bergtoppen
wanneer de productie in Rusland in 1928
door 100 wordt uitgedrukt, moet het in
1934 met 250 worden aangegeven en Japan
staat in 1934 met een cijfer v^n 150 te
genover 100 in 1928. Het heeft dus zelfs
gedurende de crisis zijn productle"‘met
M pet. kunnen verhoogen.
Deze cijfers hebben natuurlijk betrek
kelijke waarde, omdat ze niet de uit
drukking zijn van een vrij economisch
leven, maar een gevolg zijn van de ver
schillende kunstmatige maatregelen, die
in de verschillende landen zijn genomen.
We zieji dus, wanneer we het jaar 1934
vergelijken met 1913, dat Nederland een
‘betere plaats inneemt dan de andere
landen om ons heen, maar dat, wanneer
we 1928 met 1934 vergelijken de achterult-
gang in Nederland grooter is geweest
van zijn handen te bestudeeren. Legrand
zat in het vuur te staren en Honor kwam
tot de conclusie, dat zijn oogen licht
bruin waren, van dat fluweellge bruin,
dat sommige honden soms in hun oogen
hebben dat. naar ze dacht, de oorzaak
moest zijn van dien rooden gloed, welken
ze straks in zijn oogen had zien flikke
ren. Zijn gelaat was geheel bleek en zijn
zWart haar en zwarte wenkbrauwen
deden* die bleekheid nog sterker uitko
men. Zoo, terwijl hij peinzend in den
gloed vwn het vuur staarde, leek het geen
slecht gezicht, maar het roofvogelachtige
was niet verdwenen Haar gedachten
werden onderbroken, toen de man iets
tegen Mannering zei?
Maar natuurlijk, sir George, zal ik
u naar Buba brengen. Het zou al heel
onhoffelijk van4 mij zijn, om mademoi- -
selle over te leveren aan de genade van
de wildernis en bovendien uw broer is
mijn vriend geweest.
We zullen u oneindig dankbaar
begon Mannering, maar de ander viel
hem in de rede
Het is absoluut niet de moeite waard
mijn vriend. Het genoegen is volkomen
aan’ mijn kant.
Hij wierp een snellen blik op Honor,
terwijl hij die woorden sprak en glim
lachte
Spr. stélt er prijs op, te verklaren, dat
dit geen wijsheid is, ontstaan n& de fei
ten. Hij heeft hierop reeds gewezen, in
November 1922, in de Staten-Generaal.
Nu de vraag, welke tendenzen zijn uit
het voorgaande geboren?
De nieuw< tendenzen uit de oeco-
nomische ontwikkeling.
In de eerste plaats heeft zich èn na
tionaal en in den zin van groepsvorming
ten streven ontwikkeld, dat er op gericht
was. om langzamerhand net oeconomisch
wereldgebied te verdeelen in sferen van
oeconomischen invloed. En die groeps
vorming begint zich eiken dag sterker af
te teekenen Spr noemt in de eerste
plaats de groep Rusland, bevattend 150
Kinderjuffrouw
ch aan, liefsf bij klein?
n, goed op de, hoogte
>yverzorging, van g- ge“'
hem in de rede met een plotselingen af
keer van den man, die bij de eerste de
beste gelegenheid 'en onder deze omstan-
dlgheden al begon met complimentjes te z^n stem. Hij en zi)« mannen werden
belegerd en vermoord door Duitsche in-
fandsche troelen
Honor zag. hoe er een triomfantéïijke
blik in de oogen van den Franschman
flitsteeen blik, die haar den indruk gaf.
alsof sir George’s woorden meer voor
hem beteekenden dan enkel de bevesti-
i ging van zijn vermoedens. Het was een
blik, die even snel verdween, ais hij ge
komen was. en in hetzelfde oogenblik
hoorde ze Legranc^ zeggen.
Helaas, mijn vriend, ik weet het!
Maar sir Roger was mijn vriend en daar-
om is het mij een dubbel génoegen u te
ontmoeten. Toen keek hij nieuwsgierig
om zich heen en vroegBept u tweeën
verder zonder gezelschap? t
Onze dragers hebben ons vanmorgen
In den steek .gelaten, legde Mannering
uit, zonder in bijzonderheden te treden.
Die zwarte schurken' riep de ander
verontwaardigd. om mademoiselle zoo
op genade en ongenade ovet te leveren
aan de wildernis.
Zijn oogen dwaalden af naar Honor,
terwijl hij sprak, toen glimlachte hij ge
ruststellend
Maar weer niet bang, mademoiselle,
God is tusschenbeide gekomen. Ik, Jules
Legrand, zal u beschermen en in veilig
heid brengenmet den stiefbroer „van
mijn v^nd sir Roger.
Hij bracht een fluitje aan zijn lippen
en floot één keer, kort en krachtig.
Jeg^ring, de mogelijkheid heeft ge- 1
- -elf met verlaging van
ökele miiiioenen een aan-
'“ng te maken. I
Uiteindelijk zal
tomen uit herstel
teer
ontwikkeling van Amerika reeds ont
plooid, 24 pct. van de Amerlkaansche
productie was uitvoergeworden, wat be-
treit de algewerkte producten. En dat
proces zette zich met enorme snelheid
voort, ln het midden van de jaren van
2ü was het percentage reeds gestegen tot
42.
Een tweede voorbeeld, dat misschien
nog sterker spreekt, is Japan. In 1900 tel
de dat land als industrieel producent
nauwelijks mee, eh de uitvoer uit Japan
had dan ook nagenoeg niets te beteeke-
nen. In 1914 bedroeg de productie van
de metaal-industrle in Japan al rond
bO.büü.iDü, was de chemische industrie
reeds in staat om voor 150 millioen te
produceeren en was de waarde van de
textiel-goedèren productie reeds 600 mil
lioen. Daarna komt, mede tengevolge van
den invloed van den oorlog, de ontzag
gelijke versnelling Tusschen 1914 en 1929
stijgt de productie in de metaal-industrle
tot 80) millioen gulden, die in de chemi
sche industrie tot 750 millioen en die van
de textiel-ny verheid.aldaar tot 2500 mil- 1
Hoen gulden.
Natuurlijk had een dergelijke indus-
trieele expansie, die ver uitging boven
de behoefte van het eigen land, ook In
vloed of> den uitvoer. Terwijl van 1914—
)UZ9 Engeland, dat de voornaamste ex
porteur was naar de Aziatische landen,
zijn uitvoer naar Azië met slechts 11 pet.
zag toenemen; nam de uitvoer van Japan
met sou pet toe. Overal waar Japan de
deuren niet hermetisch gesloten* vond,
veroverde het in de Aziatische landen de
eerste plaats. Zelfs heelt Engeland, in
Irak, wat den invoer textielgoederen
betreft, niet meer dan 10 pet. weten te
veroveren; Japan 70 pet Zoo is het
ook gegaan in ons Indlë; in Siam en
zelfs in China, ofschoon men in laatst
genoemd land het uiterste heeft gedaan
om de Japansche goederen te boycotten.
Desondanks is Japan erin geslaagd, om
den afzet in China nog iets te vergroo-
ten. En in Brltsch-Inidë is in 1933 de in-
--pansche goederen, in verge
lijking met 19$. toegenomen met 75 pet.
Ziehier omstandigheden, welke aan-
- Hola!
veriiebHring uitte een diepen zucht van
Hola daar! ze
~^.ander lachte
maken Haar metgezel vervolgde:
En ik ben sir George Mannering.
Ei! Legrand uitte dien uitroep op
verrasten toon. Hij keek den andere ver- I
baasd aan, met een ongeloovige uitdruk-
i king op zijn gezicht, toen lachte hij even j
I kort en voor de andere iets had kunnen
zeggen, vervolgde hijDe wereld is klein
en Afrika nog kleiner.
Mannering keek hem onderzoekend
aan.
Het gelaat van den man voor hem was
zeer zeker heel bijzonder; het was te
scherp besneder^, om knap genoemd te
worden, en de arendsneus gaf het iets
roofvogelachtigs. De kleur van de .oogen
was niet te zien, maar ze hadderf een
Aanpassing, geen overbrugging.
öpr. begon met erop den nadruk te leg
gen. dat nij zou sprexen over verhooging
van de ingezonken volkswelvaart en niet
over herstel van de vroegere, over aan-
pa^nig en niet over overbrugging.
Overbrugging doet de gedachten rijzen
aan een oever, die even hoog is als de
andereherstel van de volkswelvaart
onderstelt terugkeer naar de toestanden
van voorheen, en in dezen terugkeer
heeft spr. geen geloof.
Oorzaken en karakter van de
depressie.
öpr. ging dan eerst na de oorzaken en
net karakter van de depressie, waarin
wij op het oogenblik verkeeren.
Sommigen maken zich van dat vraag
stuk wat ai te gemakkelijk af door een
voudig te verwijzen naar de gevolgen
van den wereldoorlog; anderen werpen
de schuld op de weinig-doordachte vre
desverdragen; derden houden vast aan
de gedachte van een der gewone con-
junctuui holten, die in het oeconomische
leven regelmatig terugkeeren. al geven
zij toe, dat die holte ditmaal lang en
diep is.
Niets van dit alles is heelemaal on
juist, maar evenmin is alles juist.
Wij lijden ongetwijfeld nog onder som
mige oorlogsgevolgen Spr. denkt bijv,
aan den meer dan ondrageltfken schul
denlast. zoowel in de indertijd oorlog
voerende landen, als in de toen neutrale
staten. Ongetwijfeld is een deel van ae
moeilijkheden ook een gevolg v<n de
vredesverdragen, althans wat Europa be- I
treft.
Maar een en ander verklaart niet alles. U11 „t4
Men moet niet buiten beschouwing laten 1 voer van Japs
de belangrijke fundamenteele wijzigin
gen, opgetreden in het productieproces i
van de wereld, welke wijzigingen zich I wezig zouden zijn geweest ook zonder
reeds vóOr den oorlog manifesteerden. den oorlog.
Fundamenteele wijzigingen in de
wereldoeconomie. i
Voornamelijk in de laatste helft van
de 19e eeuw heeft de wereldoeconomie
zich gekenmerkt door de ontwikkeling
van de buiten-Europeesche gebieden.
mgt behulp van Europeesch kapitaal, in
tellect en ten deele Europeesche werk
krachten Een tretfend voorbeeld daar
van leveren de Vereenigde Staten van
Noord-Amerika. Aanvankelijk was Ame
rika weinig anders dan de leverancier
van grondstellen en voedingsmiddelen,
waartegenover stond, dat. de bevolking
van Amerika in hare industrieele behoef
te voorzag uit de Europeesche landen.
Omtrent 19W had zich de. Industrieele
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkringp
15 regels ƒ1.30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring’
1'—5 regels ƒ1.55, elke regel meer ƒ0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 25
bjjalag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2^5. elfcft regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën eningezonden mededeelingen bjj contract tot zeer gereduceerden
prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureau! en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Aan een koffie-maaltijd, in Krasna-
poissy. van de leden van ae uroote Ciub-
joemna en de inaustneele Club, welke
aoiiiemaaiujd door een 5uu-tal leden,
vertegenwoordigers van handel, scheep
vaart en induscne, geld- en bankwezen
werd bugewoonci, neeit de minister-pre
sident, dr. H. Colijn, Zaterdagmiddag
gesproken over dt vraagWatkunnen
wijd oenenwat moeten wij la
ten, om onae in g e z o n k e n volks
ewelvaartte verhoogen?
Dé draad van het betoog.
De minister analyseerde in het eerste
gedeelte van zijn rede den huldigen
toestand, dien hij vooral gegroeid
acht uit de f^Md amenteele wijzi-
gingen, die opgetreden zijn in het pro
ductieproces van de wereld en die zich
leeos voor den oorlog hebben geopen
baard. doch door den oorlog in belang
rijke mate zijn aldus samen te vatten:
ten streven om langzamerhand het
oeconomische wereldgebied
te verdeelen ln sferen van
oeconomischen invloed. De af-
zonderiijke groepen zijn: Rusland, het
Brltsche imperium, Azië onder leiding
van Japan, en in zekeren zin -ook de
Vereenigde Staten En daartegenover
een verbrokkeld Europa, dat op
hield de leidende factor in de wereld
economie te zijn en dat zichzelf verteert
in oeconomisch nationalisme.
Een r—
'"W op die
Dit 1
«lorne
Aha!
^‘X’^nn’mïï?iïe"? w"a‘ “"‘oiöór
wlldemty Ik kon midden ln
- Er .Tant Wachtje...
n nlets te vergeven, viel Honor
Woonhui» te huur A nv.
voorz. van water). <’3
Jch licht.
bevr. by P. Valkenburg.
2 te Nieuwerkerk a. ti
Dorp.
Wat moeten wij doen?
Intusschen, deze toestand ligt daar en
daaruit komt de vraag voort, wat moe
ten wij nu doen, welke gedragslijn moet
Neder tand volgen temidden van deze
verwarrende typen om althans van zUn
volkswelvaart te redden wat er van te
redden valt? En nu meen ik, dat ik als
uitgangspunt daarvoor U eerst eenige
cyters moet geven.
Ik weet wel dat we allen geneigd zijn
te meenen dat wij het slechter hebben
dan een ander, maar voor de beoordee-
ling van den toestand is het toch ge-
wenscM dat we ons eerst even plaatsen
temidden van onze buren omlte zien of
metterdaad de toestand ln Nederland
minder slecht, even slecht of slechter is
dan bij de andere Europeesche volken».
Eenige cijfers.
Wanneer ik de actueele productie van
de wereld ln 1913, het laatste, normale
jaar vóör den oorlog, op 160 stel, en ik
vraag dan, wat indexcijfer voor de
productie is in dan kom ik tot de
Dadeiyk klonk uit het bosch een ant
woord, een onderdrukt gemompel van
stemmen, het geschuifel van bloote voe
ten en uit de schaduw kwam een lange
ry inlandsche dragers te vporschyn. Het
waren ef meer dan twintig en terwyi ze
langzaam voortstapten, wierp Honor een
blik op den man, dien zy te gehoorzamen
hadden en ontdekte toen plotseling, dat
zijn schitterende oogep op haar gericht
waren met een uitdrukking, die haar
bloed naar de gangen joeg. Ze keSfl,
haastig een anderen kant uit, terwijl/
haar hart onrustig begon te kloppen.
Haar ingeving zei haar, dat er iets drei
gends en gevaariyks aan den man was.
iets, aat ze niet nader zoti kunnefi om
schrijven. Maar het was er, en terwyi ze
peinzend staarde naar de weerkaatsing
van de sterren ln het stille water van
het meer, vroeg ze zich' af, of ze dien
Jules Legrand wel vertrquwde.
HOOFDSTUK III.
zei hij.
ta te toXh™8 antwoordde
Enselschman; neen, twee!
endan Dat Is nog eens een
"'mand u ontftloetln« En aangez'.en er
«Wlen n °m ons aan elkaar voor te
van ons tweeën heeft maar
-•3 betiteling, lachte Manne
rs mijn verloofde, miss Don-
Op de vraag: Wat moet Neder
land doen? antwoordde de minister
de behandeling vap dikwerf aange-
prezen middelen. Echter, betoogt de mi
nister.
Geen beschermende invoerrechten;
Geen ordening door groepen zelf;
Geen ordening door de overheid, want
mi zou lijn: staatsslaveunij voor het be-
«Whleven;
Geen devaluatie!
PAh moeten doorgaan, en als het mo-
WWk is in iets sneller tempo, met het
Mstreven van de noodzakeiy-
‘e aanpassingen. Spr hoopt, dat
in den loop van dit jaar blijken zal. dat
regeering de mogelijkheid heeft ge-
z«n. om zelf ia
m i 11 i oen en
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwartaal ƒ3.15.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef.
InteS 2745. Postrekening 48400.
niemand
“'Hen. zuilen
60ÜD8CHE COURANT.