WINKELIERS
III HOME ZAKENLIEDEN
VmVm
i B i
1 mmm~
De Goudsche Fruithandel.
VOLG DEN DUIDELIJK
AANGEGEVEN WEG
RUIM 18000 GEZINNEN
Weinig animo voor de Vlootconferentie.
Den weg terug
RtTTLBUREAÜ
I)e strijd van de spoor
wegen.
Rechtspraak in Abessynië.
Hongarije, het oudste Europeesche Radioland.
Damrubriek.
BREUKLIJDERS
C. H. SCHOLTE,
Notaris J. v. Kranenburg
Onroerende Goederen:
HEERENHUIS,
woonhuis,
WOONHUIS,
woonhuis;
WOONHUIS,
WOONHUIS,
DUBBEL WOONHUIS,'
PAKHUIS
ONBEKENDE BESTEMMING
DIE U VOERT TOT IN DE GEZINNEN VAN HEER.
GOUDA EN VAN ALLE GEMEENTEN IN DE
OMGEVING.
WILT GIJ UW OMZET OPVOEREN TOT HET
HOOGSTE PEIL. ZORG DAN nAT^EwB®^N^
VAN GOUDA EN OMGEVING GOEI) WETE
GIJ HEBT AAN TE BIEDEN.
GOUDSCHE COURANT
en de Omgeving Bladen
Goudsche Courant
Weekblad voor Reeuwijk
De Krimpenerwaard
De Zuidpias
Weekblad voor Waddinxveen
De Boskooper
7500
1100
3500
2350
1650
2200
VRAAG INLICHTINGEN AAN HET BUREAU MARKT 31.
W IJ ZORGEN VOOR EEN GOEDEREDACTIE.
Totale oplage 18300 ex.
Onze bladen bieden de grootste kans op succes, want ze
komen in
in Gouda - Moordrecht - Nieuwerkerk - Zevenhuizen
Moercapelle - Waddinxveen - Boskoop - Reeuwijk
Haastrecht - Bergambacht - Stolwijk - Berkenwoude
Gouderak - Ouderkerk en verder.
HUIS - AAN - HUIS.
Tegenstellingen geen basis tot onderhandelingen.
Ook Londen is pessimistisch gestemd.
(Van onzen V.P.B.-correspondent.)
De decennia voor den grooten oorlog had
men een trek naar de stad; het was het uit
vloeisel van het feit, dat men in concen
tratie van krachten en tan kapitaal den weg
zag naar rykdom mnmaterieel geluk De
gejachte aan een zoê^feot mogeiyke winst
beheerschte ieders fctrevfcn en al het andere
werd naar de tweede plaats teruggedrukt.
Hierin is geleidelyk verandering gekomen.
Opvoeding, studie, sociale wetten stuwden
«e inct-kapitaalkrachtig- massa naar boven
en het oveiwicht van he, kapitaal is aan
het tanen. Daarby voegde zich nog iets
de stad, zooals hierboven in het licht ge-
anders. Richtte de trek zich vroeger naar
de stad, nu deed zich 't omgekeerde voor.
De moderne vervoersmiddelen maakten het
mogelijk om vèr van het werkcentrum te
gaiui wonen en door deze neiging werri de
invloed van de stad geringer. De krachten,
welke vroeger drongen in de richting van
het zooveel mogelijk samenklonteren van
de massa in enkele centra, werken na mid
delpuntvliedend en verspreiden de menscnen
weer over een grootere oppervlakte. Hier
door is tevens een einde gemaakt, misschien
slechts voor korten tijd, aan de macht van
het kapitaal, terwijl deze macht zich meer
en meer gaat verleggen naar de verscliillen-
de groepen van bedrijfsgenooten. Deze be
weging is nog maar aan het begin, doch de
richtlenen hieromtrent teekenen zich steeds
meer af. De vroegere zeer machtige en in
vloedrijke concerns reikten tot ver over de
eigen grenzen; zy zagen slechts concur-
reerende vreemde belangengroepen tegen
over zich en vergaten, dat er nog Staten
waren, die niet bestonden, uit naamlooze
vennootschappen, doch uit andersdenkende,
op bepaalde wyze staatkfindig gegroepeerde
inwoners. Deze groote commercieele en in-
dustrieele machtsgroepen omstreden elkan
der of zochten toenadering, maar hielden
geen rekening met de staatkundige gren
zen. Zy bouwden een mooi klinkend stelsel
van internationalisme op, maar hier was het
geen echt internationalisme; het was slechts
op speciale wyze georganiseerd bedryfs-
egoïsme.
Het egoïstische internationalisme is in
elkander gestort tydens en na den grooten
oorlog. De macht van het groot-kapitaal,
hoe sterk overigens nog, ia aan het tanen
en bevindt ziich op den weg terug. Men
moet zoeken naar een beter, gezonder in
ternationalisme ,doch men kan dit alleen
vinden na het maken van schoonschip in
eigen huis. Wat d6fe*ttii«h$plyk een afzak
king lykt naar het vroegere benepen én ver
armende nationalisme, moet juist worden
gezien als een noodzakelijke interne sanee
ring teneinde een veel beter en juister in
ternationale samenleving op te bouwen.
Wy bemerken een schijnbare achteruit
gang, die echter noodzakelijk is om vlugger
vooruit te kunnen gaan. Het zwaartepunt
is zich steeds aan het verplaatsen, want het
heeft nog geen rust gevonden. Het lag in
de tijden van den algemeene vrijhandel by
dien handel; daarna meende men, dat het
by de industrie moest liggen en men zag
een industrieele uitbouw, welke toch onge
zond bleek te zijn. Nu wordt ook de industrie
aan banden gelegd en het' ziet er naar uit,
dat het rustpunt zal worden gevonden bij
den georganiseerde" middenstand, niet meer
bij de enkelingen of by groepen van enke
lingen.
Hoe meen het samenklonteren in enkele
steden plaats.gaat maken voor verspreiding,
hoe meer t ook de groot-idustrie zich moet
beijveren om de verspreide bevolking op
doelmatige wijze te kunnen bereiken. Een
verspreide bevolking kan slechts gediend en
bediend wcwn door een verspreide mid
denstand ea daarom ziet men dien stand
sterk in de «pkomst. Doch ook de invloed
van dezen middenstand is aan het verande
ren. In de cOncentratie-tyd, toen kapitaal
en industrie zich in enkele centra begonnen
op te hoopeij,. konden ook de groot-midden-
standsbedrijvèn floreeren. Men werd aan
gewezen op de stad en in die stad op de
grootwarenhuizen. Het leek, of de onafhan
kelijke middenstander aan het pauperiseeren
was. Hierin is verandering gekomen. De
spreiding def menschen leidt tot spreiding
der middenstanders; spreiding der midden
standers leid* verder tot het in belang dalen
van de groftte stad en tot de opkomst van
het platteland. Dit lijkt een weg terug, wat
het echter niet is. Wy gaan naar een nieu
we samenleving en alhoewel de lijnen van
die samenleving nog slechts flauw zijn af-
geteekend, mag men al duidelijk concludee-
ren, dat de middenstand daarby een veel
belangrijker rol zal spelen dan vroeger voor
hem was weggelegd.
voor bons en plaatjes.
Deze week ontvangen van:
Mevr. C. M. H. te Gouda659 punten voor
67 Dobbelman plaatjes.-' 1
Verzonden aan:
Mevr. C.fM. H. te Gouda: 67 Dobbelman-
plaatjes.
J. M. te Gouda: 50 Verkade bons.
F .T. te Gouda; 70 Hag zegels.
Wed. J. C. te Gouda: 28 van Nelle's bons.
De vertegenwoordigers van de vyf mo
gendheden, die het Verdrag van Washing
ton hebben onderteekend, n.l. Engeland,
Amerika, Japan, Frankryk en Italië zullen
9 December te Londen samenkomen tot het
houden van een vlootconferentie, de vierde
na den wereldoorlog. Japan heeft op 26 De
cember 1934 het vlootverdrag van Washing
ton (1922) en dat van Londen (1930) op
gezegd, zoodat, indien geen nieuwe regeling
getroffen wordt, eind 1986 alle bepalingen
van de genoemde verdragen buiten werking
zullen treden met uitzondering van deel IV
van het Londensche verdrag. Volgens de
bepalingen van dit hoofdstuk, dat Enge
land, Amerika en Japan aangenomen en
geratificeerd hebben, mogen de onderzee
booten zich in denh^idelsoorlog slechts
zoo gedragen, als aP^ewone schepen. De
onbeperkte oorlog met onderzeebooten, die
Duitschland indertijd gevoerd heeft, wordt
daardoor uitgeschakeld. Duitschland heeft
zich, na het Duitsch-Engelsche vlootverdrag
van dit jaar, vrijwillig by deze beperking
neergelegd.
De groote rol, die de zeemacht in de his
torie van de volken speelt, is zelden zoo
duidelyk aan den dag getreden, als juist op
het oogenblik. Het is reeds voldoende om
het woord „Middellandsche Zee" uit te spre
ken, om een ieder duidelijk te maken, dat
tenslotte ook de koloniale ondernemingen
van Italië van de kracht van de zeemacht
zal afhangen.
Slechte vooruitzichten.
De vooruitzichten van de nieuwe vloot
conferentie zijn slecht. Engeland, dat sinds
1922 zeer bittere ervaringen heeft onge
daan, houdt nog steeds vast aan een pro-
portioneele beperking van de tonnenmaat
en wel voor de verschillende scheepscate-
gorieën, d.w.$. een bepaald aantal tonnen
voor slagschepen, vliegtuigmoederschepen,
kruisers, torpedojagers en onderzeebooten
of volgens het globale principe, dat Frank
rijk sinds een aantal jaren vertegenwoor
digt en hierip bestaat, dat iedere marine
een bepaald aantal tonnen krijgt toege
wezen, die zy dan rekening houdend met de
geo-politieke/en militaire'situatie zélf over
de verschillende scheepsklassen kan verdee-
len. Ook bij de toepassing van het globale
systeem zou Engeland er zich echter tegen
verzetten, dat een mogendheid ^ich geheel
op den bouw van een bepaalde scheeps-
categorie zou Werpen. Daarbij denkt Londen
wel in de eerste plaats aan een groote uit
breiding van de onder zeevlo ten. Verder
houdt Engeland de te Washington vastge
stelde tonnenmaat van 35.000 ton voor te
hoog en wenscht dit maximum verlaagd te
zien tot ongeveer 25.00027.000 ton. Ook
het te Washington vastgestelde kaliber van
geschut, n.l. 40.6 c.M. moet verminderd wor
den. Dat Engeland na de ervaringen van
den wereldoorlog de onderzeeboot maar het
liefst geheel afgeschaft zag is begrijpelijk,
maar dit voorstel zal zeker door Japan en
Frankryk, dat zeer veel onderzeebooten be
zit, van de hand worden gewezen. Engeland
zal thans trachten beperkingen voor de
grootte en actie-radius van onderzeebooten
te verkrijgen, zoodat dit wapen alleen voor
de kustverdediging geschikt zal zyn of,
in goed Nederlandsch, ongeschikt voor den
handelsoorlog.
Wat andere mogendheden wenschen.
Amerika staat er in de eerste plaats op,
dat in de huidige krachtsverhouding tus
schen de U.S.A., Engeland en Japan, name
lijk 5:5:3, geen verandering wordt ge
bracht. De Vereenigde Staten willen dus het
overwicht van 40 tegenover de Japan-
sche slagschepen niet opgeven. Dit is ech
ter juist de grond, waarop Japan de vloot-
overeenkomsten heeft opgezegd. In tegen
stelling met Engeland wenscht Amerika aan
de thans geldende maximale grenzen vast
te houden. Wat de onderzeebooten betreft,
zal Amerika zich wel by de Engelsche voor
stellen neerleggen.
Japan wenscht een even sterke vloot als
Engeland en Amerika te bezitten, waarbij
het tot nog toe heeft laten doorschemeren,
dat het tegen een internationale gedeelte
lijke ontwapening ter zee geen bezwaar
heeft, mits de bovengenoemde verhouding
dan ook op 5 5 5 zal worden gesteld. By
de voorbesprekingen heeft Japan tactisch
zeer handig het voorstel gedaan, ook de
vliegtuigmoederschepen, die een uitstekend
aanvalswapen vormen, af te schaffen. Zoo
wel Amerika als Engeland denken hier ech
ter niet aan. a f
Frankrijk ziet de kracht van de verschil
lende vloten gaarne vastgesteld volgens het
globale systeem. Het Britsche voorstel om
de maximum tonnenmaat te verlagen, zal
Frankrijk waarschynlyk ondersteunen, hoe
wel het reeds twee schepen van 35.000 «ton
op stapel heeft staan. De Franschen eischen
voor alles de vrye hand voor wat den bouw
van kleinere kruisers, torpedojagers en on
derzeebooten betreft.
Italië wenscht een even sterke vloot als
Frankrijk te bezitten, wat dit laatste land
nog steeds van de hand wyst. Deze tegen
stelling had reeds in 1930 ten gevolge, dat
Frankryk en Italië het Londensche verdrag
niet onderfeekenden.
Zooals men ziet zijn de meeningen zéér
verdeeld. Maar naast deze tegenstellingen,
die meest van militair-technischen aard zyn,
nu ook nog politieke, door den oorlog tus-
schen Italië en Abessynië te voorschijn ge
roepene, meeningsverschillen komen, be
hoort er heel wat optimisme toe, om van de
Londensche vlootconferentie iets goeds te
verwachten. Ook in Engeland worden (te
vooruitzichten zeer pessimistisch beoor
deeld. Vooor Engeland, 4oo kan men hier
I lezen ,is de tijd gekomen, waarin het be-
I langrijker is te bouwen dan te redeneeren.
I De bijna groteske toestand, dat een staat,
die den ander den sanctie-oorlog heeft ver
klaard, juist met dezen staat moet onder-
I handelen, verlicht de taak van de conferen
tie zeer zeker niet.
(Nadruk verboden.)
muur van het orkest gescheiden werd. Wel
iswaar is deze manier door andere venan-
gen, maar destijds was het een geniale ge
dachte. De moderne uitzendinga-techniek
heeft dergelijke ingewikkelde maatregelen
niet noodig, en dus staat de glazen kast in
Boedapest eenzaam en verlaten. Hoewel
eenigen tijd geleden er stoelen in geplaatst
werdeh, zoodat h$&/nh mogelijk is dat het
publiek 's avonds niet) alleen de zigeuner-
muziek hooren, maarte kapel ook zien kan.
Het Hongaarsche radionet is zoodanig
aangelegd, dat mqn by na overal in het land
mee een kristalontvanger radio kan hooren.
Ondanks deze gunstige omstandigheid wa
ren er op 1 October van dit jaar slechts
346.896 radio-installaties in Hongarije; dat
beteekent, dat slechts ongeveer 4 van de
bevolking een radio heeft.
De reden hiervan ligt waarschijnlijk in
het feit, dat Hongarije een agrarische te-
i volking heeft, en dat, gezien den tegenwoor-
digen economischen toestand, de boeren niet
beschikken over baar geld om een radio te
kunnen koopen. Verder is men voornamelijk
op battery-ontvangst aangewezen, omdat de
electrificeering van het land nog niet zoo
ver gevorderd is. i.
Maar zelfs in Boedapest is de radio-dicht
heid betrekkelijk klein. Boedapest is een
levendige-en vooruitstrevende stad, die, zoo
als hierboven reeds verteld werd, zich 40
jaar geleden al voor een soort radio interes
seerde en het in dien tijd gemiddeld tot
5000 luisteraars bracht. Intusschen is Boj-,
dapest een nog grootere stad geworden; een
achtste deel van de totale bevolking woont
in deze stad, maar slechts een derde ge
deelte van alle luisteraars woont hier.
De uitstekende verzorging der program
ma's bracht met zich mee, dat Radio-Boeda-
pest de voornaamste zender van Zuid-Eurd-
pa werd. De luisteraars in Joego-Slavië,
Bulgarije en zelfs nog in Roemenië hebben
een storingvrye ontvangst van de Hongaar-
sche programma's, welke echter niet in die
talen aangekondigd en uitgezonden worden.
Alleen de groote concert-uitzendingen wor
den in vreemde talen aangekondigd, en dan
alleen nog maar in het Fransch, het En
gelsch en het Duitsch.
Zonder te overdrijven kan men zeggen,
dat de Hongaarsche radio het populaiist fa
bij alle Europeesche luisteraars, en ah his
torisch feit kan men er nog bijvoegen ,dht
Hongarije het oudste radio-land is. Als
curiositeit noemen wy nog de sigaar-vor-
mige antenne in Lakiheby, die 320 Meter
hóóg, en daardoor Europa's hoogste bouw
werk en 's werels hoogste antennetoren is.
Er wordt voldoende geschreven over de
belangenstrijd tusschen de verschijlende
transportmiddelen, zoodat ieder wel bekend
is met de argumenten van de verschillende
partyen. De bedryfsautohouders willen „den
weg vrij", de spoorwegen willen de lasten,
die zy hebben te dragen boven de andere
vervoerders, afgewenteld zien, met name de
hoogere arbeidsloonen tengevolge van
streng wettelijk geregelden arbeidstijd, en
de schippers willen vrijheid en aanleg van
kanalen op kosten van het rijk om zoo goed
koop mogelijk te kunnen vervoeren.
Wat men echter niet vaak verneemt, dat
is hfet nut yan de onderlinge concurrentie op
ditWebied. Men kan er zeker van zijn, dat
de spoorwegen lang niet discomfort en deze
snelheden en verkeersdichtheid zouden be
reiken van thans, wanneer zy daartoe niet
gedwongen werden door de scherpe concur
rentie der auto's.
Niet 'alleen in ons land is dit het geval,
maar vrywel over de geheele wereld en
zeker in alle West-Europeesche landen.
Men ziet daarby de snelle opeenvolging
van steeds meer verbeteringen en versnel
lingen, waarby de Dieselmotor een belang
rijk rol speelt. Meer en meer komen de
spoorwegen tot het inzicht, dat zij het stop-
verkeer en het verkeer.,op zijlijnen slechts
kunnen behouden door het inleggen van
korte snelloopende treinen, die vooral geen
nadeel ondervinden van het herhaaldelijke
stoppen. De Dieseltrein, die slechts uit en
kele, keurig ingerichte wagons bestaat, en
die met maximum-snelheid tot bijna op het
station rydt, om na het stoppen weer in
zeer korten tyd diezelfde snelheid te berei
ken, begint veel meer overeenkomst met
een auto te krijgen dan met een eigenlijken
trein van het begin van deze eeuw. Deze
kleine eenheden, die met stoomlocomotieven
feitelijk niet konden worden bediend wegens
de zeer hooge exploitatiekosten en den lan-
geren duur van het verkeer, zullen thans
allerwegen moeten worden ingevoerd.
Wat het vrachtverkeer betreft heeft de
z.g. container een groote toekomst. Dat zijn
groote yzeren kasten, waarvan 3 of 4 op
een onderstel van een goederenwagen kun
nen worden geplaatst. Men laadt de goede
ren op de stations of in de ontvangplaatsen
in de containers. Is de ontvangplaats niet
aan een spoorwegstation gelegen, dan kan
de container op een auto naar het dichtst-
by gelegen station worden gebracht. Daar
wordt de container met een klein kraantje
op het goederenplatform gezet, geheel me
chanisch, hetgeen zelfs by een personen
trein met kort oponthoud mogelijk is, en
naar zijn bestemming verder vervoerd.
Op dezelfde wyze kunnen op diverse
kleine stations de voor die stations of om
geving bestemde containers van het goe
derenplatform worden afgelicht, terwijl de
trein even stopt, en na het vertrek van den
trein worden geppend, waarbij de inhoud
van de containers verder per auto wordt
gedistribueerd Vooral by regelmatig terug-
keerende dagelykscfce transporten geeft dit
alles een enorme besparing a An &jjd en kos
ten, en kunnen de spoorwegen geheel con-
curreeren met de autodiensten door de goe
deren van huis aan huis af te leveren.
Dit zijn slechts enkele voorbeelden van
hetgeen in verschillende landen op het
oogenblik op groote schaal geschiedt. Ook
in ons land doet men min of meer aan die
vernieuwing mede, ofschoon wy in dit op
zicht volstrekt niet aan de spits staan. In
tegendeel, in vergelijking met andere lan
den dient ons spoorwegvervoer, wat deze
moderaiseering betreft, nog heel wat te ver
beteren.
By een dergelijke wyze van exploitatie
der spoorwegen is echter snelle en voort
durende verbetering en vernieuwing van het
aanwezig rollende materieel een noodzake
lijkheid. De tijd, dat locomotieven en wagens
van eerbiedwaardige leeftijden rustig dienst
konden doen, is voorbij. Dit maakt echter
het financieele probleem voor de spoorwegen
buitengewoon moeilijk.
Doordat men vroeger het aanwezige ma
terieel zoo lang in dienst kon houden, was
het mogelijk, de aanschaffingskosten gelei
delijk te amortiseeren. Thans dient de amor
tisatie veel en veel sneller te geschieden.
Indien al onze spoorwegen, wat rollend ma
terieel voor het passagiersvervoer betreft,
op het peil werden gebracht van de Diesel-
treinen. en de treinen op hét traject Rotter
damHoek van Holland, dan zou een flink
deel van de Nederlandsche industrie voor
eenige jaren werk hebben, en dan zou het
personenvervoer op de spoorwegen onge
twijfeld toenemen.
De concurrentievraag is dus geen vraag
van recht of billijkheid, maar een financieele
quaestie, afschrijving van het in het oude
en verouderde materiaal gestoken kapitaal,
en snelle afschrijving van het nieuwe mate
rieel. Korte treinen, die snel op elkaar vol
gen. En, misschien niettegenstaande dit
alles permanente verliezen.
De rechtspraak in Abessynië berust nog
steeds op een wetboek dat ongeveer vijf
eeuwen na Christus, gedurende een Pa
triarchen-vergadering te Alexandrië is
samengesteld.
Het Oud-Testamentische: Oog om oog en
tand om tand, speelt hierin een voorname
rol. Natuurlijk vervangen overleveringen
cok het geschreven woord
/goals by (ie meeste Oosterscnj volken
hebben de Abessyniërs ook een zekere nu te
van gezond verstand.
Kurt Lubinski heeft het ln zyn boek:
Abessynië, Land en Volk over het woord:
T schikke-tschikke.
Dit woord, dat moeilijk is te vertalen, be
teekent zoo ongeveer: herrie of opstootje;
en de Abessyniërs zyn er dol op, zoowel als
belanghebbend als publjek.
In zyn poging om dit woord te vertalen,
zegt de gchryver: Tschikke-tschikke is dat,
wat de lastige buurman doet met wion zelfs
de beste geen vrede kan houden.
Steeds is er sensatie; processen, familie
twisten of iets dergelijks. Het schijnt voor
de Abessyniërs iets te zyn dat het midden
houdt tusschen een levenskwestie en een
gezellige puzzle-avond.
Maar. vooral de vreemdeling moet zich
zeer voor Tschikke-tschikke in acht nemen,
want voor men het weet zit men in de meest
onaangename moeilijkheden.
Dit is dan ook de reden waarom de Negus
steeds door middel van een tolk met iemand
spreekt. In de eerste plaats heeft hij daar
door gelegenheid goed. na te denken, maar
ook kan hij, by een begane onvoorzichtig
heid, steeds den tolk de schold geven.
Tschikke-tschikke...
De Abessyniërs zijn machtige debatteurs.
Lange, goed in elkaar zittende pleidooien
zyn zeer geliefd Een rechtzitting is dan ook
een schouwspel dat vergeleken kan worden
met een stierengevecht in Spanje of een
Holland—België wedstrijd by ons.
Krijgen er twee twist, dan wordt er eerst
een tijdje geredeneerd met de meest thea
trale gebaren en daarna besloten om naar
een rechter te gaan. „Bar Slassi, danja".
By het leven van Selassie, een rechter!! In
optocht trekt men naar het feestterrein, ik
bedeel de marktplaats waar, onder de tak
ken van den wilde vijgenboom, de. rechts
geleerde zit; natuurlijk met baard en witte
burnous!
De markt roezemoest om hem heen. De
twistende mannen, breken zich een weg door
,de menigte en naderen den rechter. Dan be
gint een luid geweeklaag en de beschuldi
gingen zyn niet van de lucht. De aanklager
wedt en de aangeklaagde zet tegen en de
rechter wordt dan een soort van totalisator.
Geldsommen worden genoemd. Nu ligt het
haast voor de hand dat hy\ die de grootste
som wedt, gelijk heeft; maar de rechterlijk
wijsheid denkt verder en wil de waarheid
opsporen, door zooveel mogelijk omstanders
als „borgen" bij dit wedden te betrekken.
Kunnen er geen borgen gevonden worden,
dan treden zij als borg voojr zich zelf op.
Dit is het einde. Hun kleeren worden aén
elkander' vastgeknoopt ep zoo blijven zij
verbonden, terwijl zy eten, loopen of slapen,
totdat de zaak is beslist. Salomo's wijsheid!
Telefoon-omroep, reeds 40 jaar geleden. De hoogste antenne ter wereld.
De diligent in de glazen kast.
Op 1 December van dit jaar vierde de
Hongaarsche radio zyn tienjarig bestaan.
Uitgebreide feestprogramma's werden naar
aanleiding van dit heugelijk feit den aether
ingezonden.
Zeker, de Hongaarsche radio is tien jaren
oud; maar de omroep op zichzelf, zy het dan
ook met behulp van leidingen, werd reeds
meer dhn veertig jaar geleden in Boedapest
werkeiykheid. Het was namelyk in 1893
dat de Hongaarsche uitvinder Theodoor
Puskas op de gedachte kwam om met be
hulp van de telefoon allerlei interessante
gebeurtenissen door het publiek te doen
remaken. Natuurlyk hadden de autoritei
ten vele bezwaren, maar het gelukte den uit
vinder toch, zyn idee te verwerkelyken.
In Maart van het jaar 1893 werd de Hon
gaarsche Telefoon-Nieuwsberichtendienst
„Telefon-hirmonde" gesticht en geopend.
Van een centrale werden dagelyks op be
paalde tyden nieuwsberichten en koersen
meegedeeld.
In 1896 probeerde deze eerste Europee
sche „radio-vereeniging" om volgens het
idee van den uitvinder, Puskas ook artis
tieke programma's uit te zenden. In de pers
werd yverig propaganda gemaakt voor de
„eenige sprekende courant ter wereld", die
weldra 's avonds aan het publiek aange
name uren zou bezorgen.
Men begon met uitzendingen van opvoe
ringen van .de Koninklyke Opera of van het
Volkstheater, en ook met programma's uit
eigen „studio's". Als byzonderheid werd
verder vermeld dat eiken Donderdag kinder
gezang werd uitgezonden.
Toen nu tien jaar geleden de radio haar
intrede deed, was het heel natuurlyk dat
het bedrijf van deze moderne omroep aan
bestaande radiovereepiging overgelaten
werd. Nadien heette de vereeniging de N.V.
telefon-hirmonde en radio-vereeniging.
Weliswaar krygt de vereeniging geen sub
sidies van den staat, maar zy behoort toch
tot het coneern van het officieele Hongaar
sche Correspondentie- en Filmbureau. De
leiding is in handen van Dr. Havek, den
vroegeren chef van de Pers-afdeeling der
Hongaarsche regeering. Hy wordt ter zyde
gestaan door Dr. Hladki, die de program
ma-kwesties behandelt en door Z. E. Nelky,
de» vroegeren Hongaarschen gezant te
Weenen, in zekeren zin den „Minister van
Buitenlandsche Zaken" van de Hongaarsche
radio, die deze ook vertegenwoordigt by de
Union Internationale de Radiodiffusion.
Reeds sedert tal van jaren verheugt de
Hongaarsche radio zich in een groote popu
lariteit by de Europeesche luisteraars. Zoo
wel de minnaar van de echte Zigeunermu-
ziek, als de liefhebber van de werkelijk goede
concerten en prachtige opera-uitvoeringen,
stemmen graag op Boedapest af.
De beteekenis van de radio voor het bui
tenland werd nog grooter* toen enkele jaren
geleden de energie van Radio Boedapest
versterkt werd tot 120 Kw. Déze zender,
die op 549.5 Meter uitzendt, staat aan de
Donau 20 kilometer buiten de stad, in Laki-
hegy. Hier bevindt zich ook de tweede Boe-
dape8ter zender, met slechts een energie
van 20 kw., die uitzendt op golflengte 834.5
meter.
Deze tweede zender heeft andere pro
gramma's dan Boedapest I, zoodat de Hon
gaarsche zenders keus hebben. Het was met
deze twee zenders toch niet mogelijk, alle
deelen van Hongarije per radio te bereiken.
Daarom zyn er enkele kleine zenders in
verschillende streken opgericht, te weten in
Noord-Hongarye (Miskolez), in het Noord-
Oosten (Nyiregyhaza), in het Zuiden (Pecz)
en in het Westen (Magyorovar). Vier klein
zenders dus, die alleen locale beteekenis
hebben. Bovendien is er sedert eenigen tyd
ook een radio-kortegolfdienst ingesteld,
welke verzorgd wordt door de korte golf-
zender in Fehérvar (Stuhlweisenburg).
lederen Zaterdag en Zondag worden er
speciale programma's uitgezonden voor de
overzee wonende Hongaren.
Nu men enkele maanden geleden de nieu
we studio's in Bodapest in gebruik genomei
heeft, beschikt de Hongaarsche radio over
de modernste en beste zendinstallaties,
welke een land maar wenschen kan. De Hon
gaarsche radio-technici hebben zich reeds
jaren in deze richting bezig gehouden, en
men zal zich ongetwyfeld herinneren, welk
een opzien het enkele jaren terug baarJe,
dat men in Hongarije by orkest-uitvoerin
gen de dirigent in een glazen kast gezet
werd, dat wil zeggen, dat hy door een glazen
het zeer onbehaaglyke van zoo aan
vast te zitten zal de partyen er gauw
Tiiogw om het maar met elka"r eens
■"fïrf ie vreemdeling de indruk dat
'jTreohtapraah er op ingericht ia
F* ,:x^ maken, maar toch kun-
van kleine buren
^kte-tschikke te
ook weer niet van het idee af-
M wanneer wij
hadden, dit aan het R«k een
aou sparen, die nu wordt uit
aan het
„Kerk en Vrede"
en militaire sancties.
M Hoofdbestuur blijft rich ertegen
kanten.
Meening van D». P- Eldering.
Het pas verschenen nummer van „Kerk
Vrede" bevat een verklaring van het
ftfbeituur dezer organisatie over zyn
Het fascisme heeft ons voor nieuwe
problemen gesteld. Ook de koloniale quaes
tie b.v., die door Heering in zyn boek niet
grondig en m.i. ook niet principieel genoeg
behandeld is, en waarover in onze vergade
ringen byna nooit gesproken wordt, eischt
thans onze aandacht. Het zou zeer ^nuttig
zyn, wanneer we voorloopig onze „getuige-
tu.n, w. nis-byeenkomsten" lieten vervallen en in-
dergelyke plaat3 daarvan of in allen gevalle daar
naast in ledenvergaderingen de door my in
deze artikelen besproken punten scherp en
helder onder de oogen gingen zien. Want de
vrede moge een kostelyk goed zyn ,de waar
heid is nog kostbaarder. En een woord als:
„Wie My liefheeft boven de waarheid, is
Myns niet waardig al staat het niet in een
van de vier evangeliën, is toch zeker in den
geest van het evangelie van Christus, dat
wy zeggen te belyden."
ten aanzien van de militaire sanc-
Wij ontleenen er aan, dat een vergade-
van het hoofdbestuur, waarin ds. F.
f j. Briimmer te Bergum, voorzitter van
je federatie Friesland van „Kerk en Vrede",
,jj- was, lang en breed over het on-
ierwerp heeft gesproken, doch niet tot over
stemming gekomen is, daartoe was het
verschil in opvatting tusschen het hoofdbe
suur en ds. B. te groot. Het stuk luidt ver-
Briimmer kon niet ontkennen, dat
aanvaarding van militaire sancties, by-
in tegenwoocdigen stand van zaken op in-
gebied, in' strijd is met onze
itginselverklaring. Daarmede .is de zaak
df natuurlyk allerminst opgelost, 't Zou
nnnen zyn, dat de aanvaarding van mili-
jre sancties noodzakelyk is, ook voor een
iristen, en dat' dus de beginselverklaring
in „Kerk en Vrede" voor het oogenblik op
inactief moet worden gesteld, zy het ook
één enkel opzicht.
De voorstanders der militaire sancties
mnnen niet ontkennen, dat toepassing van
sancties waarschynlyk oorlog be-
Deze oorlog zullen zy als een
Uitvaardigen oorlog politieoptreden in
olossalen styl moeten aanvaarden. Maar
fan ia het van „Kerk en VredeV een groote
jat, om eiken oorlog als zonde af te wy-
n. Dan zullen wy voortaan moeten onder-
eiden tusschen een oorlog, die zonde is
een oorlog, die geen zonde is, den oor-
bg, dien de Volkenbond in laatste instan-
gen Italië voeren zal. Dan zullen wy
ook den oorlog van Abessynië tegen
aU een rechtvaardigen oorlog moe-
ai aanvaarden. Het is immers onmogelyk,
in den Volkenbond het recht en den plicht
toe te kennen, Italië met de militaire orga-
oiiaties te weerstaan en aan Abessynië dit
echt en dezen plicht te ontzeggen.
„Het H. B. wil dezen weg niet op. Onder
.•en voorwaarde. En het meent, dat het m
le princlpieële af wy zing der militaire sanc-
öh mets anders doet, dan onze statuten
B. besloot nochtans, de voorstan-
van de militaire sancties in ons blad
aa het woord te laten komen, zoodat onze
laers in dit nujpmer van ons orgaan
drie
vinden, die op de vraag der mili-
taire sancties een antwóord geven, dat af-
vjjkt van het antwoord van het H. B."
Dg. P. Eldering, emeritus-predikant der
„emonstr. Gem. te Rotterdam, heeft een
ier hier bedoelde Artikelen geschreven. Wy
itea het slot van zyn beschouwing hier
volgen
De breede w«g.
Hij kreeg zijn verdiende loon.
De breede weg is voor sommigen niet
breed genoeg. Dat heeft Luis Fontes on
dervonden.
Luis Fontes ls 22 jaar oud en auto-ren
ner van beroep. Op f> Oct. J.l. reed hij
met een collega om het hardst in 't land
vqn Warwickshire. Te Coleshill kwam het
drama.
Een motorrijder, Reginald Francis
Mordike, werd aangereden. Den volgen
den dag was hij dood. Zaterdag deed de
olticier van justitie van de rechtbank te
Warwick een boekje over Luis Fontes
open.
Men had den rit van Luis Fontes over
een «ilstand, van negen mijl nauwkeurig
kunnen na-gaan.
Op dit traject had hij verscheidene
malen met roekelooze snelheid gereden,
vaak heel aan den verkeerden kant van
den weg, zonder zich ook maar het minst
om de veiligheid van andere weggebrui
kers te bekommeren. Bovendien was hij
sterk onder den invloed. Een lid van de
verkeerspolitie had bij een kruispunt
moeten maken dat hij wegkwam, anders
was hü verpletterd.
Even later moest een tegenliggende
auto geheel op den berm van den weg
gaan rijden om den renner te ontwijken.
Achter deze auto reden twee motorrij
ders met een gang van 15 mijl. Een van
hen werd aangereden, hoewel hij zeker
een meter binnen de hem gestelde grens
Luis Fontes en zijn racende collega
reden door. Het drukke verkeer op den
weg dwong hen ten slotte vaart te min
deren. Fontes reed toen naar een garage
en liet daar zijn voorband, die b« de
botsing geleden had, herstellen.
Een aantal dokters haa geconstateerd
dat Fontes dronken was. Een Inspecteur
van politie vond ln de auto een fiesch
met drank. Fontes zei tot den inspec
teur: „Ik reed den motorrijder aan. De
motorrijder reed mij aan. Dus zijn we
kiet. Hij kreeg zijn verdiende loon."
De hoofdinspecteur van politie, als ge
tuige gehoord, deelde mee, dat Fontes
viermaal een proces-verbaal had gekre
gen voor roekeloos rijden en een voor
gevaarlijk rijden. Voor dit laatste was
hij veroordeeld tot 5 pd. st. boete. Ver
der had hij herhaaldelijk een proces-ver
baal gehad voor kleinere overtredingen.
De advocaat van Fontes zeide, dat de
heele verklaring van het geval was, dat
Fontes te veel gedronken had. Als een
verstandig persoon hem had kunnen be
wegen in dien toestand niet in zijn auto
te gaan, dan was het heele drama niet
geschied.
De rechter constateerde, dat Ieder re
delijk mensch moest beselfen, die iemand
die reed als Fontes, dooaen moest ma
ken. Hij was van oordeel, dat zijn colle
ga's Fontes hadden behandeld met een
betreurenswaardige toegevendheid.
..Sommige van mijn broeders hebben
automobilisten gewaarschuwd, dat de
tijd gekomen is, dat gevallen van dood
slag als dit met dwangarbeid moeten
worden gestraft en tenminste ln één ge
val heeft een rechter deze straf toege
past. Ik geloof niet, dat dat geval erger
was dan dit."
Fontes werd zijn rijbewijs voor 10 jaar
ontnomen, te rekenen van den datum
van zijn ontslag uit de gevangenis. Ver
der werd hij veroordeeld tot drie jaar
dwangarbeid en tot betalen van de kos
ten van het geding.
Zou Fontes nu ook zeggen: „It ls flfty-
flfty. It serves me rieht"?
Beveiliging van onbewaakte
overwegen.
Proefneming bij Steenwijk.
In verband met hetgeen de Minister
van Waterstaat in de Memorie van Ant
woord heeft opgemerkt over de beveili
ging van onbewaakte overwegen, heeft
het Handelsblad een onderhoud gehad
met lr. Chr. H. J. Drlessen, hoofd-inge-
nieur der Ned. Spoorwegen, chef van den
dienst van Weg en Werken.
Deze deelt mede, 4at Inderdaad over
eenstemming is verkregen inzake proef
nemingen om den onbewaakten overweg
te beveiligen. Voorloopig zal slechts één
proet worden genomen voor rijkskosten
en wel bij den spoorweg Meppel—Leeu
warden met den rijksstraatweg bij Steen-
wijk. Men heeft na nauwkeurig onder
zoek, dezen overweg het geschikst ge
vonden om na te gaan hoe het wegver
keer op de nieuwe signalen zal reagee-
ren.
Electrisch systeem.
Wat de beveiliging zelf betreft, vertel
de ir Drlessen, dat zij zuiver electrisch
zal zijn en tot stand zal komen door*
middel van geïsoleerde rails, waarin
relais worden aangebracht; bij de nade
ring van een trein krijgt de automobilist
een rood flikkerlicht te zien, dat aange
bracht zal worden aan de bekende dub-
belgekrulste waarschuwingsborden, die
bij eiken onbewaakten overweg staan.
Wanneer geen trein op komst is, zal een
groen flikkerlicht zichtbaar zijn Boven
dien heeft men rekening gehouden met
de mogelijkheid, dat kleurenblinden het
roode licht niet van het groene zouden
kunnen onderscheiden, vandaar dat het
roode licht een dubbele frequentie krijgt
en dus in leder geval moet opvallen.
Deze proefneming, die, als ze volledig
voldoet, zal worden gevolgd door het ln
bedrijf nemen van soortgelijke installa
ties bil de meest gevaarlijke overwegen,
zal de grootst denkbare zekerheid «even.
Kosten 3 i 40UÜ per stuk.
De automobilisten zullen goed doen, bij
rood licht in leder geval te stoppen, ook
al zien ze géén trein op de baan. Het
kan n.l. voorkomen, dat goederentreinen,
die zooveel langzamer rijden, het relais
zijn gepasseerd, dus door het roode licht
worden aangekondigd, zonder dat ze
vooreerst zichtbaar zijn. Met het oog op
de sneltreinen evenwel moet wel een
groote afstand op de rails worden be
paald üm in elk geval gedekt te zijn
met de installatie, krijgt het storlngsseln
een afzonderlijke stroombron; een accu
mulatorenbatterij moet voor het gewone
sein worden gebruikt, een tweede batterij
zal worden -opgesteld om het storingssein
te bedienen. Ook bij het uitvallen wan
een electrische centrale is het goed, dat
men over een andere stroombron be
schikt.
De kosten van de installatie worden
op 3 9 40UU per stuk geschat. De proef
zal waarschijnlijk in de eerste helft van
hetvolgende Jaar worden ondernomen.
De verdere kosten (alle overwegen met
eenigszins belangrijk verkeer zullen bij
slagen worden beveiligd) komen voor
rekening van den wegbeheerder. Zulks
ligt althans ln het voornemen van den
minister, die echter tevens nog over
weegt, een deel der lasten te bestrijden
door het verkeersfonds.
ADVERTENTIëN.
Onder réd actie van de Damclub „Gouda".
Secretaris: Lange Tiendeweg 6. Lokaal
der club: Markt 49.
Probleefti No.
Zwart schyven op: 4, 8, 9, 11, 13, 15,
17/22, 27, 35.
Wit schyven op: t\, 29, 32, 36/39, 42/45,
48/50.
Probleem No. 990.
■"■■■■I
Zwart schyven op: 3, 8, 11, 13, 16/19,
22, 26, 45.
Wit schyven op: 27, 30/34, 37, 38, 40, 44,
48, 49.
Oplossing van Probleem No. 985.
Wit speelt: 34—30, 29—24, 37—31,
47—41, 39—34, 44 2.
Oplossing van Probleem No. 986.
Wit speelt: 27—22, 39—33, 26—21,
31 22, 29 20, 25—20, 30—25, 35 2.
Dit ia C. H. SCHOLTE, die
js na 22 jaar breuklijder te
rijn geweest richzelve en
V'4 jJtei duizenden anderen van de
I bezwaren verbonden aan
breuklyden bevrijdde, door
rijn uitvinding van het
patentlucht-
■TFBÜ APPARAAT.
Duizenden dankbetuigingen.
Vraagt het kosteloos geïllustreerde boek
met afbeeldingen en prijzen.
AERT NESSTRAAT 105a. Rotterdam.
Waarschuwing. Laat U niets anders op
dringen, want even goed of beter bestaat
u niet.
te GOUDA,
zal op MAANDAG 9 DECEMBER
1935, des avonds half acht in Hotel
„DE ZALM" aan de Markt aldaar,
publiek verkoopen de volgende, alle
te Gouda gelegen
de la Reylaan 1 (hoek Burg. Martens-
singel). Tot 15 Dec. a.s. verhuurd
voor 45.per maand.
Turfmarkt 53. Vry van huur.
Derde Kade 66. Verhuurd voor 5.25
per week.
Vierde Kade 86. In eigen gebruik.
Cappenersteeg 4. Verhuurd voor 3.-
per week.
Voorwillens 83. Vry van huur.
Raam 262. Vry van huur.
met afz. BOVENHUIS, Nobelstraat
10-12. Vrij van huur.
Bezichtiging de laatste 3 werk
dagen voor en op den verkoopdag van
1012 en 24 uur (voor no. 1 moet
belet gevraagd)aanvaarding op den
betaaldag 8 Januari a.s.
Breeder bij notities, gratiftibij den
notaris verkrijgbaar.
BLAUWE DRUIVEN TOMATEN
DOOSJES TUNISDAtiELS POMPELMOES
nieuwe VIJGEN
CITROENEN I STUDENTENHATER
SINAASAPPELEN VRUCHTEN IN BLIK EN GLAS
BANANEN DIVERSE SOORTEN NOTEN
OUDSTE ADRES voor OPGEMAAKTE FRUITMANDEN.
LANGE TIENDEWEG 27
Nrma Wad. Rlatvald.
TELEF. 3316.
HUIS-A AN-HUIS
EDITIE
DE BESTE EN
DE GOEDKOOPSTE
RECLAME.
