De Kaarsenfabriek gedeeltelijk
vlammen opgegaan.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
LAGEN
Dinsdag 12 Mei 1836
75e Jaargang
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
EERSTE BLAD.
in
GEWELDIGE VUURZEE.
De brandweren van Gouda, Rotterdam, Waddinxveen
en meerdere andere gemeenten voor een
zware taak gesteld.
Het bedrijf staat stil.
Tweehonderd vijftig werklieden en honderd meisjes
zonder werk.
Een ramp van grooten omvang.
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
jnden
agfe
algeheele levens-
dig versterkings-
inbegrepen.
Den Haag.
ook de directe
OCH
l
:ken)
Een Ramp is over Gouda gekomen.
De Koninklijke Stearine Kaarsenfabriek Gouda is door een ontzettende
brand geteisterd en grootendeels verwoest.
Het vernietigend vuur dat gisterenavond half acht is uitgebroken, heeft
in één avond en nacht zijn demonisch werk verricht. Van de fabriek, waai u
vele honderden hun levensbestaan vinden, is het essentieele deel in ten
hellen vuurgloed ondergegaan en tot een ruïne gewordeh.
De chaos van ingestorte en uitgebrande gebouwen, de verwrongen kost
bare machines te midden van het door vies bluschwater waarop vetten
dien drijven, overstroomde terrein, biedt een troostelooze aanblik.
Het l»edrijf is tot machteloosheid gedoemd.
De arbeid staat stil.
Honderden mannen en vrouwen zijn zonder arbeid gekomen.
k, die gemeentesecre-
rg in de secretarie ge-
Ouze bureai
Interc. 2745.
Het begin.
Toen omstreeks acht uur de Goudsche
brandweer onder leiding van d°n opper-
brandmeester J. C. den Boer voldoende water
begon te geven op de opslagplaats, waar de
brand was ontstaan, waren reeds verschil
lende autoriteiten aanwezig. Wethouder
Koemans als waarnemend burgemeester
nam voorloopig de leiding op het terrein.
De wind was in de richting van de Bosch-
weg, zoodat op dat moment groot gevaar
an het laatste woord
i, dat hij stellig geen
uit (waarvan even
en dat hij voor M
het gebeurde.
'nwoordigd door mr.
juisitoir nemende, ge-
ge aantasting van het
ïmeester, aantasting,
te erger vond, omdat
md staat als een bur-
daat, om de zaken in
edl mogelijk te doen
ite een maand ge-
oestonj dat de aangrenzende nieuwe gebou
wen, waarin de pittenfabriek, opslagplaats
en timmerfabriek zijn gevestigd, een prooi
der vlammen zou worden. In de kaarsen
gieterij breidde het vuur zich al met een
ontzettende snelheid «uit en het bleek alras
dat de Goudsche brandweer ook de zoo even
genoemde pittenfabriek niet zou kunnen be
houden. Omstreeks 8.15 uur deelde het vuur
zich aan dit gebouw mede. Zakken stearine
werden in allerijl weggedragen, terwijl men
ook begon de timmerfabriek te ontruimen.
Om half negen was dit gebouw ook ai eén
groote vuurzee.
Het vuurscftouwspel vanaf den
Rotterdamschen Dijk en Bosch
weg gezien.
In cezen tusschentjjd was de langs de
Hooge Schielandsche Zeedijk liggende smel-
ierij over zijn geheele lengte in vlammen op
gegaan. Vanaf den Boschweg, waar duizen
den menschen stonden opgesteld, had men
een prachtigen kijk op de situatie, zooals
deze zich aan den achterkant van de fabriek
ontwikkelde. Telkenmale stortten er stuk
ken dak in, waarop steeds weer het omhoog
schieten van een loeiende vuurzuil volgde.
Het was een angstwekkend gezicht.
soliede Boek
r de plaataina
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT SI, GOUDA,
oü onza agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
iux zijn dagelijks geopend van 9^-6 uur. Administratie en Redactie Telef
Postrekening 48400.
- op dit gebouw te richten en
I omgeving nat te houden.
Achter het magazijn was het intusschen
ook niet mis. De houtloods die gelegen is
-op het terrein dat grenst aan den Boschweg,
en juist verleden week tot den nok toe was
opgetast met hout, stond eveneens in lich
ter laaie. De enorme hoeveelheid hout brand
de als een fakkel en de hitte was ondrage
lijk.
Het was ondoenlyk daar waterstralen op
te richten. Men had bovendien de handen
vol werk met de geweldige vuurzee der
stearinefabriek, langs den Hooge Schieland
sche Zeedjjk, waar met meer dan 10 stralen
het vuur werd bestreden.
Het mag een geluk worden genoemd dat
de wind noch naar de stad, noch naar dezen
dijk was gekeerd, anders waren de ernstige
gevolgen niet te overzien geweest.
Door de ontzaglijke hitte raakten de hoo
rnen zelfs aan het schroeien en van het on
langs geschilderde woonhuis van den direc
teur der Kon.^Stearine Kaarsenfabriek, den
heer Van Loon schroeide de verf en spron
gen enkele ruiten.
De familie stond gepakt en gezakt, ge
reed voor onmiddellijk vertrek, terwijl de
kamers op de bovenverdieping aan de voor
zijde in allerijl werden ontruimd.
Gelukkig zijn dit voorzorgsmaatregelen
gebleven, want het is niet noodig geweest
de woning te verlaten. Wel was de hitte
verschrikkelijk en op sommige plaatsen zelfs
ondrageljjk, wat te begrijpen was, als men
wist dat achter den betonnen muur zich een
hel van laaiende vlammen bevond.
Op het terréin der fabriek, vanaf den
hoofdingang, was intusschen niet heel veel
meer overgebleven.
Dank zij het doortastend optreden van de
gezamenlijke brandweer, kon omstreeks half
twee gezegd worden dat de brand, zoo niet
onder de knie, dan toch gelocaliseerd was
en het ketelhuis gespaard zou blijven.
Alles brandde intusschen nog hevig en
het was te verwachten dat het vuur tot in
den loop van den volgenden dag nog niet
zou zijn gebluscht.
verantwoorden gehad
Hi/ had 27 Febru-
is den burgemeester
en zou toen in den
etf burgemeester hem
v Ite verlaten, dit niet
•GELIJK
iHTS t
'ARKEN
(ilIHMJIE COURANT.
Eerste assistentie van buiten
ingeroepen.
Om 10 minuten voor half negen werd de
assistentie van elders ingeroepen.
De vrijwillige brandweer uit Hillegers-
berg was de eerste die verscheen. Men had
van Gouda wel Rotterdam opgebeld, maar
de menschen uit Hillegersberg hadden de
vuurgloed gezien en waren toen maar op
eigen gelegenheid gaan kijken waar hun
hulp e.v. noodig zou kunnen zijn. Te 8.45
arriveerde de spuit en na overleg met de
opperbrandmeester begon de spuit met drie
slangen, met een totale capaciteit van 2000
L. per minuut de gebouwen langs de Hooge
Schielandsche Zeedijk te bespuiten.
Te 9.10 uur arriveerde Rotterdam met
twee Agyurspuiten, met een totale capa
citeit van 4000 L. per minuut en per wagen.
De brand had intusschen aan de achter
zijde een geweldige omvang aangenomen.
Gieterij, perskamer, glycerinegebouw en
vetzuurgebouw waren één groote vuurzee.
Een groote vonkenregen dreef met den wind
mede en het gebeurde meermalen dat bran
dende fakkels temidden van het op den
Boschweg staande publiek terecht kwamen.
Dé huizen aan de andere zijde van de Rot-
terdamsche Dyk begonnen ook gevaar te
loopen. De groote hitte had tot oorzaak dat
de verf aan alle kanten bladderde en meer
malen richtte de Hillegersbergsche brand-
het tenlaste gelegde,
degelijk was wegge-
ggaande, het praten
schien woorden van
Kwart voor acht gisterenavond loeide de
sirene der Goudsche brandweer door de
straten en in een ommezien ging de mare
door de stad: De Kaarsenfabriek staat in 1
brand!
Aanvankelijk meenden velen, dat het niet
zoo’iï vaart zou loopen, maar toen het gan-
sche materieel dat de Goudsche brandweer
beschikbaar kan stellen, zich naar de Kaar
senfabriek spoedde, toen trokken de nieuws
gierigen bjj massa’s op te voet en per rij
wiel en wagen, om het schouwspel bij te
wonen dat wellicht te aanschouwen zou
ijjn.
Helaas hebben zjj allen hun tocht ntét
tevergeefs gemaakt. Want de brand, die
was uitgebroken, is van zoo ontzettenden
omvang geworden, dat ze een catastrophe
voor de Kaarsenfabriek, maar ook vopr de
Gemeente kan worden genoemd.
Bij menschenheugenis heeft nog’nimmer
zulk een geweldige brand hier in Gouda ge
woed; de groote brand die in 1882 de Kaar
senfabriek teisterde, is thans nog overtrof
fen.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkzlngb
5 regels flM, elke regel meer 6^5. Van buiten Gouda en den bezorgkring-
15 regels 1A6, elke regel meer 0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 25
büaiag op den prfls. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels f 2.26, elke regel meer ƒ0.68 Op
de voorpagina 54) hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer gereduceerden
prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van
handelaren, Advertentiebureau! en onze agenten en moeten daags vóór
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
kunnen worden. Naast deze fabriek immers
liggen de laboratoria van Dr. J. P. Treub I
en Dr. D. W. IJssel de Schepper, waarin zich
uiteraard zeer brandbare stoffen bevinden.
Het centraal magazijn intusschen was één
vuurmassa geworden, waarvan niets meer
te redden viel.
Het betonnen dak van dit in 1915 ge
bouwde fabrieksdeel, brandde zelfs als een
takkenbosch. Knal op knal werd gehoord
door het springen van eenige vaten amoniak
die by stukken de lucht invlogen.
Om 9 uur 20 stortte een deel van den
Voorgevel naar beneden en na korten tijd
stond er. niet veel meer overeind dan eenige
hoekstukken, die natuurlijk een groot ge
vaar voor de brandweerlieden opleverden.
Om 9 uur 50 stortte de opslagplaats van
stearine met donderend geraas in elkander
en breidde het vuur zich nog verder uit over
de Stearinefabriek, waarin zich de persen
bevinden alsmede de stearine-gieterij.
Het Administratiegebouw ontruimd.
Ter zelfder tyd raakten ook de verderop
gelegen gebouwen in brand en werd het
noodig het groote administratiekantoor te
ontruimen. Na geruimen tijd slaagde men
daar in, wat hoog tijd werd, daar het om
omstreeks 11 uur bijna onmogelijk werd
wegens de verschroeiende vuurgloed het ter
rein van den brand verder te betreden.
De op het terrein liggende vaten, gevuld
met oliën vormden een groot gevaar en
ondanks alle moeite kon niet worden ver
hinderd, dat ook deze hi brand geraakten.
Gelukkig is voorkomen kunnen worden, dat
de heele voorraad vaten vtam vatte.
Het ketelhuis.
Het was inmiddels dringend noodig ge
worden rekening te houden met het ter
linkerzijde van het terrein gelegen ketelhuis
waarheen dy vlammen langs de stearine
fabriek meer en meer trokken. Brand in dit
ketelhuis zou een ware catastrophe, zijn ge
worden. In dit ketelhuis bevinden zich 9
stoomketels en twee gevulde benzine-tanks,
welke een zeer groote hoeveelheid benzine
zouden bevatten.
Het behoeft geen nadere verklaring waar
om dit een buitengewoon groot gevaar be-
teekende.
Om zeer zeker mogelijke ontploffingen
der stoomketels te voorkomen, liet men dan
ook geleidelijk aan omstreeks 10 uur de
stoom ontsnappen. Om vier uur hedenmor
gen hing de stoom nog in groote wolken over
het terrein.
Het was dus zaak er voor te zorgen dat
dit ketelhuis niet met het vuur in aanraking
kwam. Daartöe werden uitgebreide maat-
regelen^getroffen door enkele slangen extra
lijden aan haofd-
ek aan eetlust,
rikkelbaarheid en
'erschijnselen van
j, burgemeester van
10e verdachte by hein
oe deze hem op de
s gekomen, had ge-
juist van U hooren!’*
a tegen getuige was
iding van het feit dat
een of andere reden
h had laten komen,
e gevorderd het ge-
i; deze vordering was
m en in de secretarie
B nogmaals gezegd
echter volhard in zyn
Bij den aanvang.
Toen wjj om even half acht het terrein
van den brand betraden, was de brandweer
nog niet gearriveerd en was het personeel
der fabriek, dat in de tweede dagploeg
werkte en om 10 uur gisteravond naar huis
sou gaan, reeds druk aan den gang om den
vuurhaard met bluschmateriaal der fabriek
te bestrijden. Zij hadden den brand ontdekt.
De opslagplaats van stearine, waar de
brand ontstond, te midden der oude fa
brieksgebouwen gelegen, was onmiddellyk
een gloeiende massa, die haast niet te blus-
schen scheen.
Weldra was de Goudsche brandweer met
Poot materiaal onder leiding van den
boofd brand mees ter, den heer J. C. den Boer,
kr plaatse. Het blusschingswerk dat met
ttgeveer vijf stralen werd aangevangen,
•dervond echter al heel spoedig ernstige
stagnatie, doordat de waterbronnen waarin
w slangen waren gelegd, zich vulden met
stearine, die in enorme hoeveelheden uit het
Bebouw stroomde. Het was onmogelijk om
W flinke krachtige stralen water te geven,
daar de slangen werden verstopt door de
vele stearine. Van blusschen op deze wijze
kon geen sprake zijn. Daarom werd aange
sloten op de waterleiding en dat ging beter.
Het liet zich aanzien dat het onmogelijk
*as met al het Goudsche materiaal de steeds
J«ler laaiende vuurzee meester te worden.
Rotterdamsche brandweer werd om
Uur 0Pgfroepen en om ongeveer 9.00 uur
•sriveerden de eerste twee motorspuiten, om
ABONNEMENTSPRIJSpe; kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, overal waar de
ueiorging per looper geschiedt. Franco per post per kwartaal ƒ8.15.
half tien gevolgd door een derde, die vanaf
de Hooge Schielandsche Zeedijk het vuur
aan tastten.
Op dat oogenblik was het vuur vanuit de
opslagplaats van stearine, waar het fel
woedde, overgeslagen naar de aan de weers
zijden daarvan gelegen gebouwen, links de
perskamer, waar uit de vetzuren de stearine
wofdt geperst, die de grondstof is voor de
kaarsenfabricage en welke een gebouwen
complex vormt met de daaraan aansluitende
kaarsengieterij. Rechts van de opslagplaats
stond het in 1915 gebouwde nieuwe, drie ver
diepingen ’hooge groote fabrieksgebouw,
waarin de pittenfabriek met zijn talrijke
vlechtmachines op de bovenste verdieping
was gevestigd, terwijl op de tweede etage
de wryfkamer was, waar de kaarsen worden
gesneden en gepolijst, en beneden de maga
zijn- en expeditielokalen, alsook de timmer
fabriek was ondergebracht.
Om acht uur stond de perskamer in lich
terlaaie en deelde het vuur zich aan het nabij
gelegen magazijn mede. Weldra stond de
dakgoot van dit hooge gebouw in brand.
Met man en macht werd de administratie-
en magazijnboekhouding in veiligheid ge
bracht, omdat met recht gevreesd werd dat
ook dit gebouw een prooi der vlammen zou
worden.
Te kwart over acht stond ook de kaarsen
gieterij in brand, gevolgd door de pitten
kamer, waar de groote hoeveelheden katoen
een gretig voedsel vormden voor het ver
terende vuur.
Tachtig vlechtmachines naar beneden.
Het was vijf minuten voor negen kort
nadat een lijnvliegtuig van de K.L.M. eenige
malen hoog boven het terrein van den brand
had gecirkeld, waarbij de zilveren vogel
door de duizenden toeschouwers werd nage
staard, dat een hevig gesis werd vernomen.
Sphel gefluit, glasgerinkel, korte opeenvol
gende knallen, en daar stortte de zuidzijde
van het centraal magazijn ineen. Met don
deren geraas viel het bovenstuk van de
muur omlaag, gevolgd door de zolderver
dieping die met niet minder dan tachtig
vlechtmachines naar beneden kwam!
De vuurzee werd onhoudbaar en de brand
weer moest terug, omdat de hitte het onmo
gelijk maakte het vuur dichter te naderen.
/Mebbehulp van de inmiddels gearriveerde
Rotterd\msche brandweer, die met vier pra
len vanaf den dijk het vuur aantastte, werd
nu gepoogd de brand tot dit gebouw te be
perken.
tjet was duidelqk dat, als het vuur zich
8.20 <aan (]e Op nOg geen tien meter afstand ge
legen glycerinefabriek zou mededeelen, de
brand zelfs niet tot dit gebouw zou beperkt
»’ll
