AANBIEDINGEN
F 19.50
IUMEULEN
lfacantie Uitstapjes e» Picnics
Steen land's Bakkerij
Alleen Steenland's Bakkerij
NATUURSTUDIE
EN HEEMSCHUT
is de eerste eisch Het Versche Cadetje
Hans Albers
Savoy Hotel 217
Rijwiel- en Sporthandel H. DE GR UIL
5 Cadetten voor
6 puntbroodjes voor.
4 Krentenbollen voor.
4 Duitsche bollen voor
4ietbest
Schouwburg Bioscoop
N.V. Koninklijke Stearine
Kaarsenfabriek Gouda
BIJZONDER AANTREKKELIJKE
ECHTE ARTIKELEN DIE NU EEN IEDER WEL
ZOU KUNNEN GEBRUIKEN, EN OVER DE PRIJZEN
BEHOEVEN WIJ ZEKER NIETS ^JTE ZEGGEN,
TER MEULEN IS IMMERS STEEDS
METALLESGOEDKOOPER
Maak Uw huis gezellig
FGa La
Telefoon 3328
heeft voorradig een PRACHTIGE COLLECTIE
RALEIGH, HUMBER, SIMPLEX, BURGERS E.N.R.,
STOKVIS en D.C.R. RIJWIELEN vanaf
Ruime keuze DRIEWIELERS en AUTOPEDS.
98
19'
39
49
69
KLEIWEG 2 5
GOUDA
uit
Wij hebben er ons speciaal voor ingericht Gedurende de
zomermaanden alleen in onze winkels speciale lage prijzen
Luxe Broodjes extra fijn 4 ct Krentenbollen extra fijn 4 ct
EN
GOEDKOOPST
HET VERSCHE CADETJE
Eet men vroeg in elk land.
WAAROM NIET
IN NEDERLAND?
SPECIALE EDITIE VAN DE GOUDSCHE
COURANT VAN 28 MEI 1936 - No. 19224
Gouda en Pinksteren 1936.
Natuurmonumenten.
Natuurg-enot.
I)e Nederlandsche Natuur
historische Vereeniging.
De jeugd en Heemschut.
Weg en Landschap.
MODEL
DE WITTE BOORD WEER
mode. Koopt voor de
feestdagen de steeds
heldere Mey'» boorden.
Men draagt ze altijd
nieuw; na gebruik wor
den ze eenvoudig weg
geworpen. Zij zijn prac-
tisch en hygiënisch.
per dozijn f 1.50 1.60
per stuk f 0.13 0.14
GOUDA: A„ A. Ttiapchop, Hoogst»-. 19,
Overkamp-Houtman, Groenendaal 8.
HAASTRECHT: W. Paay, Mag. „De Ster'.
OUDEWATER: O. E. de Reytere.
SCHOONHOVEN: M. J. Stekeienburg.
WOERDEN: J. H. Wayboer.
ALPHEN a. d. RIJN: D. Raaphorst Sr.
WADDINXVEEN: Mej. v. d. Zwaard.
Verder in alle plaateen in winkels, die aan Mey's reclame
herkenbaar zijn. Waar niet verkrijgbaar wende men zich
tot den Gen. Vert. J. W. Raeymiakers, C'.aes de Vriesfilaa»
12a, Rotterdam. Prijslijst met afbeelding veler mo 'ellen
gratis.
vim VRIJDAG 29 MEI af groot FEESTPROGRAMMA
in
Een spannend filmwerk waarvan het hoogtepunt van de
cinematografie bereikt is.
Een spel van diepe menschelijkheid en van overweldigende spanning,
ineen jagend tempo met een verrassend einde.
HANS ALBERS bij de U.F.A. terug
in de beste film van het seizoen.
Uitgebreid voorprogramma. Gratis fietsenstalling.
Prijzen van 20 tot 60 ct. Loge 75 ct.
Aanvang der voorstellingen Vrijdag, Zaterdag 8.15.
Beide PINKSTERDAGEN 3 VOORSTELLINGEN3.30, 6 u. en 8.30.
TOEGANG BOVEN 18 JAAR.
De DIRECTIE maakt bekend, dat in lie
op 27 Mei j.k gehouden Jaarlij ksche Alge-
meene Vergadering van Aandeelhouders
werd besloten tot uitkeering van:
7.per gewoon Aandeel, betaal-
baar tegen Dividendbewijs No. 23.
f 36.per Preferent Aandeel A be
taalbaar tegen Dividendbewijs
No. 12.
12.per Preferent Aandeel B be
taalbaar tegen Dividendbewijs
No. 9a.
De dividendbewijzen zijn betaalbaar van
2 Juni a.s. af ben kantore der Vennootschap
te Goud& J>ij die Heeren R. Mees Zoonen
te Rotterdam en te 's-Gravenhage en bij
de Rotterdamsche Bankvereeniging N.V. te
Rotterdam, te Amsterdam en te 's-Graven
hage.
GOUDA, 28 Mei '1936.
R6UNIE
GOUDA
TELEF. 2027
1.
3.
PINKSTER-VERRASSINGEN 4
Let wel: slechts 4 dagen
Vrijdag, Zaterdag, Zondag,
Maandag (2de Pinksterdag)
De geweldige Warner Bros Lach-
sensatie: JOE E. BROWN als
Circusclown
CHARLIE CHAPLIN
aas Politic»-*gsnt
WARNER BAXTER in:
Do varovsraar oor
Pampas
Toegang vooir iederen leeftijd. -
Beide Pinksterdagen vanaf half 4
doorloopend 3 voorstellingen.
Entrée vanaf 25 cent.
Gratis Fietsenstalling.
Attentie! 2e Pinksterdag-Ochtend
voorstelling 11.30 uur met
SHIRLEY TEMPLE en
JAMES DUNN in:
Do Schaduw van do
Sing-Sing
Kaartenverkoop hiervoorvanaf
Vrijdagavond 7 u. Entrée 25 en 35 ct.
Voorziet U tijdig van plaatsen.
Woensdag 2 u. Groot Pinksterfeest-
Matinee met o.a. Charlie Chaplin.
Kinderen 15 en 25 ct.
Volwassenen 25 en 50 cent.
KLEIWEG 36—38
en Uw TUIN fleurig.
GERANIUMS 10—15—20 cent.
met terugtraprem.
Lange Tlendeweg 61
HANDWEEFSTOF
MARQUISETTE
120 c.m., zware kwaliteit, HQ dubbel breed, het groote Ql|
prachtige strepen artikel |2
TAFELKLEEDEN
Zware handweef,
maten
groote
MARQUISETTE
met strookje
lOOden Coupons VLOERBEDEK- HOLTAPKARPETTEN t C(1
KING, div. dessins en leng- iQil nieuwe sorteering 3x4
ten, 183 c.m2
Pracht kwaliteit half wol IQ QQ
HOUTNERF INLAID, 3x4. ld OU
183 c.m., niet te gelooven CQ 10 (Jij
slechts 3% x 4% HLOU
BOUCLé LOOPERS,
2-zydig, aparte dessins
ZWAAR HAARGAREN
BOUCLé
MOQUET LOOPERS
50 c.m
AXMINSTER KARPETTEN
nu één uitgelezen collectie 0 fl|J
niquwe dessins 3x4 u«"0
ZWARE PLUCHE AXMINSTER
Prima-Prima 3x4 12 98
KINDERWAGENS
m. gar., stroomlijn model
KINDERSPORTWAGENTJES
enorm goedkoop
DRESSOIRS van 't goedkoopste
tot betere genre, nieuw 0 nn
model '".HU
THEEMEUBELS
nu 'n rijke keuze aardige C 9C
modellen v ou
ONS GROOT SUCCES
HUISKAMER, 2 armfau- j
teuils, 4 stoelen I
2 erapeauds, 4 stoelen, met 90 (jij
prima moquet ud.ïjU
SLAAPKAMER, 2-deurs kast met
spiegel, 2-pers. ledikant, nacht
kastje, tafel, 2 stoelen, ge- (jjj JjJJ
heel compleet slechts
(Gelieve vroegtijdig te bestellen)
De Liefde tot zijn land
Is ieder aangeboren.
VONDEL.
De oneindigheid der natuur maakt
ons gelukkig, want zij is voor ons
nimmer gesloten.
F. W. VAN EEDEN.
Als de redactie der Goudsche Cou- i
rant met haar aanbeveling tot een
bezoek aan Gouda, de Plassen en het
Hollandsche polderland er in slaagt,
ook de Pinksterreizigers van elders
naar hier te lokken, doet sij een goed
werk in tweeërlei opzicht.
De bezoekers zelve zulten van hun
tocht volop kunnen genieten, zij zul-
len, naar hier komende, wellicht dit
deel van ons land ontdekken, als zij
oog hebben voor de typische schoon
heid van een oude stad met een nieu
wen inslag, een stad, die ir. haar
grachten en singels de rust en de
voornaamheid van eeuwen heeft ver
zameld en die in haar uitbreidingen
den drang naar groei en ontwikke
ling bewijst.
Rondom liggen de lage weilanden,
geel dottfspikkeld, zij dragen een weel
derige vacht van frisch en versch
groen gras.
In de breede, pas geschoonde sloo-
ten spiegelt zich ons mooie vee en
daarboven koepelt zich een blauwe
hemel, waarin bonkige wolken staan
van het fijnste, smettelooste wit.
Stad en land van Gouda zullen den
waren minnaar van het Hollandsche
- landschap boeien en als hij voor het
éérst de Plassen in het oog krijgt,
wan ii de groene eilandjes drijven,
1 hij ervaren, dat een stuk natuur
hem op een gezichtsafstand van Rot
terdam en Den Haag onbekend is ge
bleven.
Dna«naast doet de Goudsche Cou
rant met haar Pinksternummer een
goed werk voor onze ingezetenen,
waarvan ei talrijken met een druk
vreemdelingenbezoek uitermate ge
baat zullen zijn.
Moge Pinksteren 1936 voor bezoe
kers en ontvangenden, voor gasten en
gastheeren gunstig zijn, en mogen
twee zomersche dagen den killen He
melvaartsdag doen vergeten.
GAARLANDT.
Gouda, 27 Mei 1936.
Het woord „natuurmonumenten" is
niet blootweg een vertaling of aanpas
sing van het Duitsche „Naturdenkmai",
maar werd reeds een halve eeuw geleden
gebruikt door den ouden Van Eeden. Gij
kunt het vinden in zijn „Onkruid".
Het is helaas in de laatste jaren maar
al te dikwijls misbruikt. Ook is de be-
teekenis moeilijk te preciseeren. Ik zou
willen zeggen: met „natuurmonument"
bedoelen wij eik landschap, klein of
groot dat door zijn vegetatie, fauna of
geologische gesteldheid van belang is
voor den beschaafden mensch en in het
bijzonder de beoefenaren van kunst en
wetenschap". Hierbij veronderstel ik dan,
dat de beschaafde mensch natuurkennis
en natuurgenot meetelt onder zijn dier
baarste, levensuitingen.
Eén enkele boom, één enkele waterkolk
kunnen dus wel aanspraak maken op
den naam van natuurmonument, even
goed als een onafzienbare heide of een
groot bergencomplex. Maar de eerste de
beste buitenplaats is lang niet altijd een
n atu ur monument.
Dat het eilandje Griend, halverwege
tusschen Harlingen en Terschelling en
de Waddenzee, overblijfsel van een groot
eiland, thans overstroomd bij eiken
springtijstormvloed, met een merkwaar
dig verloopenden plantengroei en de
grootste broedkolonie van de Qroote
Stern ter wereld een natuurmonument
mag heeten, zai wel niemand betwijfelen.
Even duidelijk is dat ook voor het Ko-
renburgerveen en het Naardermeer.
Maar velerlei nuances zijn mogelijk.
Toen, nu Vijl en dertig jaar geleden,
de Nederlandsche Natuurhistorische
Vereeniging werd opgericht, hadden de
stichters al dadelijk een duidelijk besel
van het belang van dergelijke terreinen
en namen inde statuten dan ook dadelijK
een bepaling op die bescherming ervan
inhield. En net was dan ook in volkomen
overeenstemming met dat Statuut, dat
zij in teü4 het'initiatief nam tot het bij
eenroepen van een vergadering, waar
speciaal met de bedoeling van natuur
bescherming werd opgericht de V e r-
eenlging tot Behoud van Na
tuurmonumenten in Neder
land. De eq^ste daad van de Vereeni
ging was de aankoop van het Naarder
meer. In de nu ruim dertig jaren van
haar bestaan heeft zij tal van natuur
monumenten van zeer uiteenloopenden
aard verworven, te zamen een uitge
strektheid van loo vierkante kilometer;
denk maar aan 't Leuvenumsche Boscn,
de Veluwezoom van Velp tot Dieren en
tot hoog aan den Imbosch, het Buurser
Zand, Korenburgerveen, vennen en bos-
schen van Oisterwijk, de Loonsche dui
nen, de heide bij Dwingelo, enz. Een vol
ledige opgaai vindt ge in den dezer
dagen verschenen bundei der jaarversla
gen 1929—1935 der Vereeniging en daarin
ook het natuurbeschermingswet, dat
door verwante organisaties en door den
Staat wordt verricht.
In dezen tijd bedreigen onsteliendc
gevaren het natuurschoon van ons merk
waardig land. Doch gelukkig staan we
daar niet weerloos tegenover en een der
hechtste bolwerken is de Vereeniging tot
Behoud van Natuurmonumenten.
Eén ding wekt verwondering en dat
is' dat deze Vereeniging die zooveel doet
voor het heele volk van Nederland
slechts zoo weinig leden telt. Zij zou
veel meer kunnen doen, veel sneller wer
ken, veel meer invloed hebben, indien
haar ledental, thans iets meer dan tien
duizend, verdubbeld kon worden. En ik
zie geen enkele reden, waarom niet het
tienvoud van goede Nederlanders zich'
zou aansluiten, om voor alle tijden en
voor iedereen het merkwaardig natuur
schoon van ons land t^ behouden.
Dr. JAC. P. THIJSSE.
Hier is mijn liefde,
Want hier is mijn vaderland.
VIRGILIUS.
De bewoners van onze Westelijke provin
cies iieuben, wat natuurrykdom betreit, met
te slagen. Men vindt er duinen, strand, pol
ders en bosscneh, en het uitgeüreide pias-
sengehieu in Zuid-Holland is als natuur
monument wei Dij zonder, interessant.
Maar, als men eens zou nagaan, noevelen
dit natuurschoon in ai zyn rysdoin Kennen,
dan zou men tot een bedroevend resultaat
somen en toch is er slechts voor noodig een
open oog voor de werkzaamheid m ue na
tuur, soms vlak bij huis, een boom, een
bloem, een vogel, een insect... Wie let er
byv. op de hazelaar en elzenkatjes, die in
Februari al hun wolken stuifmeel uitzen
den? Wie bemerkt het roode waas, waar
mee onze dierbare, ten doode opgeschreven
iepen in het vroege voorjaar overtogen zijn,
of den grijzen sluier, die zich legt over de
breede kruinen der abeelen Wie ontdekt de
eerste schuchtere blaadjes aan de kamper
foelie, of de bloemen van groot en klein
hoefblad? Wie hoort 't bescheiden liedje
van de heggemusch op een zonnigen win
terdag, of staat er stil by den juichenden
zang van een vroegen zanglijster in den top
van een kalen boom? En voor hoevelen is
de eerste jubelende leeuwerikenzang een
feestelijke gebeurtenis?
Toch gelooven wij, dat het bij de meesten
geen gebrek aan belangstelling is, maar
alleen een niet-georiënteerd-zijn in die rich
ting. En d i t nu is de bedoeling van de N.
N. V., den menschen de natuur te leeren
zien en beluisteren. Zjj trekt met
I haar leden naar buiten, in alle seizoenen,
ook in den winter, als er voor oningewijden
I „niets te zien" is; wanneer de Doornen
groei en bloei voorbereiden, als de knoppen
I goed ingepakt, wachten op de zonnewarmte,
I en het naakte takkengestel zich scherp tegen
dén vaak onbarmhartigen winterhemel af-
i teekent, kunt ge ze het beste leeren kennen
j en ermee vertrouwd raken. Wie midden
in den winter, onder jagende wolkengevaar-
ten, tusschen de glanzende mosplekken in
de duinen heeft geloopen, zal niet meer
spreken van een dood seizoen; er is geen
dood seizoen, elke maand, ja eiken dag kan
men interessante dingen beleven; stilstand
is er nooit; elk seizoen heeft zyn eigen be
koring, maar het lentepreludium, dat door
zijn ingetogenheid aan de meesten onopge
merkt voor by gaat, is misschien wel het
allermooiste. De Natuurhistorische Ver
eeniging ontsluit u een gebied, dat een on
uitputtelijke bron van genot zyn kan, en in
dezen tyd van depressie, waarin zooveel
steunpunten wegvallen, een waardevolle
compensatie kan geven.
A. M. TADEM\
Secr.esse N. N. V.
WORDT LID VAN DE
NEDERL. VEREENIGING
TOT BESCHERMING VAN
VOGELS te AMSTERDAM.
Minimum-contributie f 1.— vei ja^r.
De redactie verzocht mij de aandacht van
de lezers te vestigen op de Nederlandsche
Natuurhistorische vereeniging. Gaarne vol
doe ik aan dit verzoek, omdat ik overtuigd
ben, dat hiermee beide partijen gebaat zyn.
Voor een vereeniging is het natuurlijk altijd
goed als door meerdere bekendheid haar
ledental uitgebreid kan worden. Maar de
N.N.V. is een vereeniging, die meer geeft
dan vraagt, en zelfs veel doet voor het al
gemeen belang ook buiten haar ledenkring.
in dezen tyd van economischen druk en
financieele zorgen heeft de mensch behoefte
aan ontspanning. Er zyn er, die dit zoeken
in bioscoop of danszaal. Maar velen zyn ge
lukkiger, die het vinden in de natuur. De
N.N.V. helpt hen hierbij door de belangstel
ling voor de natuur te vergrooten en de ken
nis te verrijken.
Maandelyks verschijnt het vereeniginga-
orgaan „Natura". Jaarlijks wordt een meer-
daagsche excursie gehouden (dit jaar in
Rotterdam van 27—30 Aug.). De plaatse
lijke af deeling cn houden bovendien geregeld
excursies en vergaderingen. De excursies
hebben plaats onder deskundige leiding, ter
wijl op de vergaderingen natuurhistorische
onderwerpen op populair-wetenschappelyke
wijze behandeld worden.
Ook werkt de vereeniging buiten haar
ledenkring door de* natuurbescherming te
bevorderen.
Toen in 1902 het Naardermeer, de bekende
broedplaats van lepelaar, baardmannetje,
purperreiger en vele andere vogels, dreigde
volgestort te zullen worden met het Am-
sterdamsche vuil, heeft het toenmalige
hoofdbestuur begrepen, dat een zelfstandige
vereeniging meer kracht zou kunnen bijzet
ten. Op zijn initiatief is de Ver. tot Behoud
van Natuurmonumenten opgericht, een ver
eeniging, waarvan elke Nederlander lid be
hoort te zyn. Toch heeft de .N.N.V. hiermee
zich niet de taak van natuurbescherming
van de schouders geworpen. Waar zij kan,
staat ze steeds op de bres om voor het na
geslacht te behouden, wat nog te behouden
is.
Het lidmaatschap der N.N.V .bed raagt
ƒ3.— en geeft recht op het geïllustreerde
maandblad „Natura". Huisgenoot-leden be
talen 2.zonder recht op „Natura".
Belangstellenden in Gouda woonachtig
kunnen lid worden van de afd. Den Haag
(secr. Adr. Goekooplaan 85), Rotterdam
(secr. Werkhoefstraat 3b) of Utrecht (secr.
Fred. Hendrikstraat 10).
Ik wil hier niet eindigen zonder een
woörd van erkentelijkheid te richten tot de
Directie van de Goudsche Courant en Dr.
Scftfcygrond.
Door het verschijnen van dit blad worden
verschillende natuurhistorische onderwer
pen onder veler aandacht gebracht. De be
langstelling voor de natuur zal hierdoor op
gewekt en vergroot worden. Dat is een prach
tig werk, waarvoor ik namens de N.N.V. Dr.
Scheygrond en de Directie hartelijk dank
zeg.
Dr. JOH. H. VAN BURKOM,
Alg. Voorzitter N.N.V.
Het is een gelukkig verschijnsel) dat de
laatste jaren steeds meer de wenschgljjkheid
wordt ingezien, de jeugd een waarachtige
belangstelling ,en liefde voor de hen omrin
gende natuur by te brengen. Telkens toch
weer blijkt, hoeveel ons volk nog tekort
schiet in de waardeering van de schoonheid
van ons land. Een gemis a&n waardeering,
dat stellig voortspruit uit gemis aan ken
nis. En die kennis wordt ♦t gemakkelijkst
in de jeugd bijgebracht. Maar helaas bezitten
veelal zij, die zijn aangewezen de jeugd in
deze op te voeden, de onderwijzers en jeugd
leiders, zelf niet voldoende kennis om
vruchtbaar te kunnen werken. Wel werd
hier en daar reeds veel goeds verricht, maar
verheugend is het dat we in de „Jeugd
commissie" van den Bond „Heemschut" een
centrale leiding hebben gekregen, die onder
onderwijzers en jeugdleiders een intensiéve
propaganda voert.
Nooit kan met genoeg nadruk gewezen
worden op de taak die de laatsten in dezen
hebben. Zeer veel kwaad toch is er in de
jaren door de natuur intrekkende jeugd
organisaties gesticht. Maar al te vaak ble
ken de Karl May-neigingen te overheer-
schen en ieder ander gevoel te verdrijven.
De jeugd bezit van nature een warme be
langstelling voor al iwat leeft. Het komt
er slechts op aan deze op de juiste manier
te leiden en tot volle ontwikkeling te bren
gen.
Wat de school betreft, zal een goed ge
voerde propaganda zeker leiden tot een
totale wijziging in de methodes die heden
ten dage voor natuurlijke historie en ook
aardrijkskunde gebuikt worden. Het is soms
bedroevend te ervaren hoe weinig de kin
deren, die de school verlaten, kennen van
hun eigen onmiddellijke omgeving. Laat
staan, dat zy de schoonheid ervan hébben
leeren zien.
Gezicht op de plas
Elfhoeven
Foto B. Swanenburg
De mensch van heden, de jonge
vooral, zoekt openheid, ruimte, vrijheid. Hij
iB bereid tot werken, tot het spannen van
zijn spieren, van zijn zenuwen en zijn her
senen, bereid tot de i n spanning dus in het
drukke, rumoerige stadsleven, mits men hem
niet onthoude de gelegenheid tot het her
winnen van 'net evenwicht, tot de o n t span
ning in de vrije natuur. Dit denkt, dit hoopt
hy te vinden, zoodra hy de stad ontvlucht,
zal zijn, buiten langs de w e g e n, van waar
hij het landschap, het vrije veld zal
zien, opdat hy daar zal kunnen vinden wat
de Engelschman zoo kernachtig
breathing space: ruimte,
waar hij kan ademhalen voller en dieper
dan in de steden en tusschen de bebouwing
mogelijk is.
Een eisch van het moderne leyen met zijn
steeds toenemende spanningen, een eisch der
toekomst dus is, dat die openheid langs
onze wegen, welke vooral door het staag
8»ueieiiue auto- en auwu^-"-*»
steeds belangrijker element in het dage-
lijksch leven der bevolking vormen, zal blij
ven bestaan, dat voor het b e h o u d van die
openheid zorgvuldig zal worden gewaakt.
Wordt aan dien eisch voldaan? Het direc
te tegendeel is het geval. Overal in ons land
worden niet alleen de verkeerswegen doch
ook vele landwegen volgebouwd, zoodat ten
slotte ons geheele land één groote gevan
genis zal gaan gelijken: bet is de beruchte
lintbebouwing welke, behalve een
veelal onverdiende en dne onrechtmatige
winst voor de eigenaren der toevallig langs
die wegen gelegen gronden, voor de ge
meenschap niets dan nadeel brengt:
nadeel wegens de door de bebouwing toe
nemende verkeersbezwaren, wegens bet ver
lies van uitzichC op bet landschap, en we
gens de financieele sohade voor de gemeen
telijke huishoudingen en dus voor de belas
tingbetalers tengevolge van extra hooge
kosten voor aanleg van allerlei leidingen,
voor bewaking, enz.
In zijn ergsten vorm vertoont zich dit
euvel der lintbebouwing in vele om de groote
steden gelegen randgemeenten die, op de
stad parasiteerende, hare landwegen met
lange rijen huisjes laten volbouwen; zoo bij
Amsterdam, dat zelve in haar uitgestrekt
landelijk gebied reeds jaren met groote zorg
een toeneiping der lintbebouwing heeft we
ten tegen te houden, terwijl men dit euvel
ongebreideld ziet voortwoekeren in verschil
lende der direct aan de stad grenzende bui
tengemeenten.
In de omgeving van Gouda geven de ver
bindingswegen met Heeuwijk dit verschijn
sel in ontstellende mate te zien.
Het meest effectieve middel tegen dezen
uitwas der lintbebouwing is het vaststellen
van goede uitbreidingsplannen en bouwver
ordeningen, het best in het kader van het
Streekplan, waarbij als algemeen principe
voorop moet staan: het bevorderen van een
concentrische uitbreiding van de be
bouwingskernen, bet tegengaan van een
excentrische uitbreiding en van een polieps-
gewijs voortwoekerende bebouwing der uit-
vals- en andere buitenwegen. Verder een
gestreng topzicht van de daarvoor aange
wezen autoriteiten: het Provinciaal Bestuur
en de Inspectie der Volkshuisvesting. Het
is toch veelal niet onmacht, doch wel onwil
en gebrek aan inzicht, dat de gemeenten
weerhoudt ominhetalgemeenbelang
mede te werken tot bestrijding van dit
kwaad, en 'om van de hun daartoe ten dien
ste staande middelen het juiste gebruik te
Deze uitweiding over de lintbebouwing zij
mij op deze plaats geoorloofd, wijl het m.i.
wel degelijk tot de taak der natuurbescher
ming behoort er voor te waken, dat voor de
vele millioenen mensehen, die jaarlijks, het
zij voor hun ontspanning hetzij voor hun
bedrijf den weg gebruiken, het vrije uitzicht
op het landschap bewaard zal blijven. Laat
ons toch dankbaar zijn voor de zeer bijzon
dere schoonheid van ons vaderland, zooals
die als kostbaar geschenk langs onze wegen
aan alle zijden voor allen openligt; wie heeft
het recht die aan ons, aan onze volks
gemeenschap, te ontrooven
Is dit waken voor de openheid van onze
wegen een defensieve plicht, daarnaast heb
ben Wii ook een constructieve taak, én wel
de zorg voor een zoo goed mogelijke aes-
'thetisch-landschappelijke
behandeling van de wegen. Het is voor de
bevordering van dit belang, dat de Commis
sie „De Weg in het Landschap" (bij afkor-
ting„W.I.L."), Sub-Commissie van den Bond
Heemschut, enkele jaren geleden is opge-
richt geworden.
Een belangrijk onderdeel van dat belang
vormt de beplanting van de wegen,
waarbij zich een reeks vraagstukken voor
doet; laanbeplanting of beplanting met laag
hout, aaneengesloten of groepsgewijze, vaak
in boschrijke omgeving of in een wijd
heidelandschap in het geheel geen be
planting, enz.
Verder de juiste keuze, behalve uit tech
nisch ook uit landschappelijk oogpunt, van
het tracé van den weg, zóó dat een har
monische aanpassing van den weg aan hen
omgevende landschap bereikt wordt. Verder
'de vaststelling van het dwarsprofiel
van den weg, waarbij aan de orde komt de
juiste toepassing van gras- of plantstroo-
ken tot scheiding van de verschillende ver-
keersbanen, doch ook tot verfraaiing van
don weg; de quaestie van de breedte en van
de landschappelijke behandeling van de ber
men en de taluds, etc. Dit zijn alle vraag
stukken, welker juiste oplossing grooten-
deels beslissend is voor het aesthetisch-
landschappelijk aspect van den weg, en die
tot gevolg za) kunnen hebben, dat zoowel b(J
het ontwerpen van nieuwe wegen, niet al
leen bestaand natuurschoon zoo goed moge
lijk gespaard doch tevens nieuwe schoonheid
geschapen zal kunnen worden.
Tevens echter zyn dit vraagstukken, die
feitelijk niet behooren tot het terrein van
den eigenlijken wegenbouwer: den technicus,
doch wel tot de bevoegdheid van den op het
gebied van de behandeling van het 1 a n d-
schap deskundige, t.w. den tuin-, beter
gezegd landschap-architect. Noodig
is daaromsamenwerking van den
technischen wegenbouwer met den land
schap-architect (zoo noodig, voor de beplair-
ting, ook met den bosohbouwkundige), ech
ter niet pas bij de beplanting, doch ook reeds
vanaf het eerste begin: bij het ontwerpen
van tracé en profiel. Het is op deze wijze,
dat wij zullen kunnen komen tot wegen, die
een blijvend schoonheidselement in het land
schap zullen vormen, en daardoor ook een
groote recreatieve waarde zullen be
zitten.
Het zy dus zoo: de streng ordenende
hand der Overheid zorgt er naar redelijk
heid voor, dat langs de buitenwegen, met
uitzondering van bouw Voor het landelijk
bedrijf, verdere bebouwing, als brengende
daar slechts nadeelen voor de gemeenschap,
zooveel mogelijk wordt voorkomen. Daar
naast bevordere zy concentrische uitbreiding
der bestaande bouwkernen. Aldus blijft het
eigen karakter van stad, dorp en land het
best bewaard.
Voorts wijdt zij, onder verplichte samen
werking van technici en landschapskundi-
gen, haar uiterste zorg aan de aesthetisch-
landschappelijke behandeling van den weg,
zóó dat ons nationale wegennet zal vormen,
tot in lengte van dagen en steeds meer, één
schoon harmonisch geheel met het aan beide
zijden wijd openliggende landschap.
Aldus zal worden bewaarheid de kern
spreuk:
'Via Vita:
de weg, die ons voert naar en door de
natuur, en door zijn doelmatigheid èn door
zijn schoonheid, leven -Krengt aan al die
H. CLEYNDERT Azn.,
Secr. Comm. „De Weg in het Landschap".