■W.'
Anton Coops
V.V
Eau de Cologne
VerzekeriRgmaatschappij
Bedrijf sverzekerl ngen
CSOGOd-ATLAS
- m wr\i
Bestelorders
KING-ATLAS VAN h
1EDERLAND
Een Regentendag:boek uit de 18e eeuw.
Stads- ft
paar- O
AFE W
PAAR-
P AAR
BUSJES
AFE-3
NEDERLAND IN DEN OORLOGSTIJD.
l c
Het Goudsche Taaimuseum.
bamrubriek
H tt.
S» H
\JBlwT
1.8!
i B B B
A. BRINKMAN ZOON
EVEN
PARKEEREN
MORT INSECT,
A. KEMPKES,
OMZETBELASTING
Drukkerij
A. BRINKMAN" ZOON,
DROGIST-WIJDSTRAAT 31
T. BULK
Voör LIPS' Brandkasten en Slotenfabriek
N.V. IJZERHANDEL P. ROND Pz. - Gouda.
Een groote en oude
TWEE MIDDENSTANDSWONINGEN,
'j£r
't It vacantietijd. Nu naar buiten. 1
Nu fit zijn. Out... King-pepermunt 1
mee. En... de King-atlas. Die wijst
U de weg. Die komt nü te pat.
KOMT NÓ TE PAS
TONNEMA CIE SNEEK
ten te ondernemen en zeker niet als men
niet een zeer goeden gids heeft. En die zijn
(onder de Hagenaars zeer schaarseh aan
wezig, want de meeste menschen weten in
hun eigen stad niet of heel slecht den weg.
Bovendien is het onmogelijk dien tocht te
voet af te leggen. Het zou vele aren duren
en doodelijk vermoeiend zijn.
Men kan ook voor een klein aantal per
sonen goedkoop een taxi huren die deze rit
ten maakt. Dat komt dan per persoon zoo
wat op één gulden, een bedrag dat waarlijk
ook gering is te noemen. Men rijdt dan 46
Kilometer in by na twee uren fcyd.~'
Mogen velen bij hun bezoek aan den Haag
eens op die wijze een kykje nemen. Zy zui
len er geen spijt van hebben.
HAGENAAR.
CXXII.
Jn het vorige-artikel is een kleine druk
fout ingeslopen. De Pruisen waren op 19
September 1787 de stad binnengerukt en
niet op 13 September van dit jaar, zooals
misschien uit de aanteekening uit het dag
boek, die aan het hoofd van dat artikel
stond, zou kunnen worden afgeleid.
In het vorige artikel is in het kort mede
gedeeld, wat er vanaf de komst van de Prui
sen op 19 September 1787 tot aan het ver
trek van hun laatste detachement op 17
October daaraanvolgende was geschied. Jn
het verhaal van deze gebeurtenissen is toen
niet opgenomen het bezoek van Prinses
Wilhelmina van Pruisen aan Gouda, dat op
24 September 1787, alzoo vyf dagen na den
Pruisischen intocht hier ter stede had plaats
gevonden. Het woord „bezoek" is eigenlyk
te mooi. Het was beter om te spreken van
„doortocht". Deze doortocht lag voor de
hand. In Juni 1787 hadden de Goudsche vry-
corporisten de Prinses verhinderd haar in
Nijmegen aangevangen reit maar den Haag
voort te zetten. Nu de Pruisen de baan had
den vrijgemaakt, sprak het vanzelf, dat de
Prinses haar oude reisplan weer had opge
vat. En waar Gouda in de reisroute lag,
moest de Prinses noodzakelijk tioor de stad
komen.
Hoe de Prinses in Gouda werd ontvangen,
is uitvoerig beschreven in het Kamerboek
in de notulen van 24 September 1787. Uit
die notulen blykt, dat de Burgemeesters op
dien dag aan de Magistraat mededeelden,
„dat ojt heeden Haare K. Hoogheid Me
vrouw de Pnnce8se van Orange en Nassau,
gemalinne van Zyn Hoogheid den Heer Erf
stadhouder met de vorstelyke Kinderen,
reyzende van Nymegen naar 'S Hage, door
deze Stad stond te passeeren". De Burge
meesters stelden tegelijk voor om de leden
van de vroedschap in Burgemeesters Kamer
te doen „zamen komen" ten einde dit col
lege er over te laten beslissen, of „de gan-
sche Regeering dezer Stad en Corps (in
haar geheel) Haar Kon. Hoogheid alsdan
diende te regipieeren (ontvangen)". De
Magistraat besloot „de Stads Bodens ter
stond te zenden aan de Huyzen der respec
tive Raaden (vroedschapsleden)" en „resol
veerde (besloot) inmiddels den klokkenist
te doen aenzeggen, dat hy zig zoude be-
geeven naar den Thoorn, om by de aen-
komst van Mevrouw de Princesse, en geduu-
rende HoogstdeBzelfs verblyf en doorpas-
seering de Klokken te bespeelen". Verder
werd „goedgevonden te zenden een perzoon
te paard naar de kant van Schoonhoven met
last, om, in alleryl te retourneeren (terug
te keeren), byaldien [hy] in 't Zekere zoude
verwittigd zeker was) van de aannadering
van Haer Kon. 'Hoogheid, en zulx als dan
ten spoedigste te adverteeren (melden) in
tyds aan de Magistraat".
Intusschen waren „de respective Vroed-
schaps Leeden in Burgemeesters Kamer ge-
arriveert", Kort hierop kreeg het Collegie
van de Magistraat „naricht door de gere
tourneerde expresse (bericht van den terug
gekomen uitgezonden bode), dat Haer Kon
Hoogheid herwaards op weg was, tusschen
Haestrecht en Gouda". De „gansche Regee
ring dezer stad met derzeiver Ministers
(lager personeel), .voorafgegaan door de
Stads Bodens, begaf zig hierop met onge
dekte hoofden, en gevolgd door de Stede
houder (inspecteur van politie) en alle de
Justitie Dienaers (agenten van politie) van
het Raadhuis, over de Botermarkt (zyde van
de Markt, waar de zaak van Busch is),
langs de Tiendeweg door de Tiendewegs-
poort tot op de fluweele Cingel, alwaar ge
naderd zijnde, tot omtrent het Doelen
poortje, heeft de Heer adinterim Bailliu
(waarnemende baljuw) Metelerkamp [ko
mende de train (stoet) van Hare Kon Hoog
heid den Hanepray af, de Cingel langs
ryden op hetzelfde tydstip, dat de Regeering
ter receptie (ontvangst) derwaarts ging]
met de hand gewenkt aan de postillon of
koetsier, en de Koets, bespannen met 6
paarden, waarin hare Kon, Hoogheid en
Hoogderzelfs drie vorstelyke Kinderen zaa-
ten gearretteert (tot stilstand gebracht)
zynde, ter Zyde de Koets by het poortier,
heeft de gansche regeering dezer Stad, ten
aanweezen (in het byzyn) van een Zeer
groote Zamengevloeide menigte, Haer Kon
Hoogheid en Hoogst deszelfs gezelschap ge-
recipieert (ontvangen".
De Heer Metelerkamp had vervolgens
„Haer Kon. Hoogheid in de Koets zittende
met een Compliment ter materie dienende
geadieerd (met een toepasselijke rede be
groet)". De rede begon met een geluk-
wensch aan de Prinses „wegens hoogstdes-
zelfs retour (terugkeer) in deeze Provin
cie". Vervolgens gaf de waarnemende bai-
juw de Prinses de verzekering „van de toe-
geneegenheid, hoogachting en diep respect
dev Regeering en Burgerij dezer Stad.
Metelercamp ging hierna over tot „een
gepast, ootmoedig en ernstig verzoek aan de
Prinses [om] te willen effectueeren (bewer-
keh) by Hoogstdeszelfs Koninglyke Broe
der, de Koning van Pruissen, den Heere
Hertoge van Brunswyk en vorstelyk ge
maal de bevryding der pruissische Troup-
'^Duidelijk bleek uit dit „gepast, ootmoedig
en ernstig verzoek", dat het stadsbestuur
vijf dagen na den intocht van de Pruisen,
van de bevrijders reeds zijn bekomst had.
Metelerkamp verzocht ten slotte aan de
Prinses „Hoogdeszelfs veel vermogende in
tercessie (tusschenkomst) te willen em-
ploijeerea, (verleenen), ten faveure (gunste)
v,an Zo veele misleyde en nu gedeeltelyk weg
gevoerde Ingezetenen dezer Provintie, en
voornamelyk tot verkryging, ware het moge-
lyk van Amnestie (genade) voor die Burgers
welke hare Kon. Hoogheid, onbezonnen vooi
eenige tyd hadden ge-arretteerd (aange
houden) en alle die Zich door partyschap
mogten hebben schuldig gemaekt". De
waarnemende baljuw verzocht aan het einde
van zijn rede, „dat hunne Hoogheden deze
Stad, by Zo eene heuchelyke doortogt ge
liefde te vereeren met een bezoek op het
Raadhuis".
Het „compliment" van den heer Meteler
kamp werd door de Prinses „op het vrien-
delykste" beantwoord, „onder acceptatie
(aanvaarding van het aanbod) van Zig
eenige oogenblikken te zullen alhier op het
Raadhuis ophouden". Hierop trokken de
Prinses met haar gevolg en „regeering" in
optocht naar het Stadhuik Voorop ging de
koets, „waarinne hunne Hoogheeden reeden
met een Stappende tred". „Hunne Hoog
heden" werden „door de Regeering", die
achter de koets liep „geconduiseerd in voege
gemeld (begeleid op de wijze, zooals hier-
voren is beschreven)". Ondei1 het „vrolyk
gejuich der blyde menigte" reed de stoet
„tot de trappen van het Raadhuis". De
waarnemende baljuw „leidde" hierop de
Prinses in Burgemeesterskamer „op"; de an
dere leden van de regeering namen de hon
neurs waar tegenover het gevolg. In bur
gemeesterskamer sprak Metelerkamp op
nieuw, „in de energicqste en aandoenlykste
termen (bewoordingen)" de Prinses toe.
Vervolgens werden de leden van de regee
ring en „andere particuliere persoonen, hier
aanwezig" aan „hunne Hoogheden" voor
gesteld.
Na een half Uur vertrok de Prinses, „n*
een weinig van het geringe refraichisse-
ment, dat (de geringe verfrisschingen, die)
men in Zo korte ogenblikken haestelyk had
doen brengen, gebruikt te hebben".
„Hunne Hoogheeden" werden vervolgens
weer uit Burgemeesters kamer „afgeleid
tot op de puye van het Raadhuys". De Prin
ses gaf hierop last, „dat de Kap van de
Koets zoude worden nedergelaten en bleef
inmiddels met de vorstelyke kinderen staan
op en voor de puye, waardoor de Burgerye
en gemeente occasie (gelegenheid) had
hunne Hoogheeden distinct (duidelijk) en
naer begeerte te aenschouwen". De Prinses
stapte vervolgens weer in de koets en werd
door de Regeering „op dezelve wyze als by
de inkomst geconduiseert (begeleid) tot bui
ten de Kleywegspoort by de Steenebrug".
Hier sprak Metelerkamp de Prinses nog
maals toe. Hy bedankte „Haere Kon Hoog
heid voor Hoogdesselfs gratieus (genadig)
bezoek, waarmede deze Stad was vereerd
geworden en voorts van hunne Hoogheeden
afscheyd genomen, beveelende de Stad en
goede Burgerye in Hoogstdesselfs protectie
(bescherming) en goede dispositie (beschik
kingen)".
De Regeering ging vervolgens weer naar
het stadhuis terug. „Edog komende om-
trend de Markt ,is geordonneerd bevolen
de klok van het Raadhuis te kleppen, totdat
de Regeering Zoude zyn gekomen op de
puye". Vanaf de pui „vermaande" Meteler
kamp hierop namens de Magistraat „den
volke tot rust, eensgezindheid en Broeder
schap". Hij sprak de hoop uit, „dat deze
heuchelyke dag hiertoe veel zoude toebren
gen" en liet blijken, „dat \\et hun Edele
Groot Achtbare niet onaengenaem Zoude
zyn (bemerkt hebbende de 'geneigdheid der
burgerye daertoe) by aldien men ter vie
ring van deze dag de, huizen dezen avond
van 8 tot 12 uuren illumineerde, alles onder
eene betamelyke vreugde, al hetgeen door
de aldaar presente menigte met een aige-
meene toejuiching is beantwoord".
De regeering trok zich vervolgens in bur
gemeesterskamer terug, alwaar Meteler
kamp „werd bedankt voor deszelfs assis
tentie, en aller gepaste complimenten (toe
spraken), 'by deze gelegenheid weegens de
Regeering gedaan; en deszelfs verrigtingen
ge-approbeert (goedgekeurd)".
Het is zeer de vraag, of de regeering wel
met een gerust hart de avondfeestelijkheden
tegemoet zag. Er is reden om aan te nemen,
dat dit niet het geval was, want in den na
middag stelden de burgemeesters aan de
Magistraat voor het schieten op straat te
verbieden, vermits door de Burgers by
aanhoudenheid, sints het vertrek van Me
vrouw de Princesse als vreugdeteekenen
langs de Straaten wierd geschooten, en
Zulks somtyds eenige bedenking mogte gee-
ven aan de pruissische Troupes, alhier in
guarnisoen, waardoor Twist en Commotie
(oproer) kon verwekt worden". Blijkbaar
vreesden de burgemeesters, dat de geweren
van de feestvierenden wel eens in de rich
ting van hun tegenstanders konden worden
afgevuurd. De Magistraat keurde het uit
vaardigen van een schietverbod goed.
Uit het bezoek van de Prinses blijkt dui
delijk, dat zy wegens haar aanhouding in
de Vlist tegen de stad geen wrok koesterde
en dat alle verhalen omtrent de slechte ge
zindheid van het huis van Oranje jegens
Gouda als fabels moeten worden beschouwd.
„10 october 1787 Vroedschap demptis
„(afwezig) de Moor, besteven on, Noor-
„bergh, Toulon, Griffioen, Teyssen,
„Plemper, Slicher, Twent, Bleydenberg,
„Lange, v d Does, Cuperus, Kedts en
„Missive gedeputeerdens s Hage
„(Schrijven ontvangen van'de Goudsche
„afgevaardigden naar de Staten van
„Holland'betreffende de) remotie (afzet
ting) van de Heeren Camerling, Blok
„de Wit, Toulon, Poreest, Costerus, de
„Lange, de Gyselaer, Zeebergh, v Ber-
„kel, de Kempenaer, van de Casteele,
„Visser, Abbema, Hove, van Leyde die
„haar K H H hebbe gearretteert (doen
„aanhouden) Sn zyn ieder haaf toege
zonden een declaratie (officiëel be-
„sluit) van haer vroedschaps plaatse ge-
remitteert (ontzet)
,.Op de Extensie (by «het vastsfelWJT
„van de notulen) is toen niet veel voor-
gevalle hebbende de Heeren zig zeer
„bereytwillig getoont om dit» ter Exe
cutie te Stelle (uit te voeren)
Uit de afwezigheid van een groot aantal
leden van de vroedschap blykt duidelijk,
dat het hantal patriotten in dit college
groot was. Het grootste deel van de af
wezige vroedschapsleden bestond uit patriot
ten en deze waren óf gevlucht óf gevoelden
weinig roeping om in de raadszaal te ver
schijnen.
Het moet een zeer onvoltallige zitting zijn
geweest; van de zeven en twintig heeren
mankeerden er niet minder dan vijftien.
Het belangrijkste punt van de agenda
was de behandeling van den brief van de
Goudsche afgevaardigden naar de Holland-
sche Staten, waarbij kennis werd gegeven,
dat een aantal patriottische hoofdpersonen,
voor het meerendeel behoorénde tot de Com
missie van Defensie, uit de vroedschappen,
waarin zij zaten, werden verwijderd. Hier
onder waren twee Gouwenaars, van Toulo'n,
die tot de Commissie van Defensie had be
hoord en de Lanjsg_ van Wyngaerden, die
het vrijcorps had gecommandeerd, waarvan
een afdeelinkje de Prinses in de Vlist had
aangehouden.
Het behoeft onder deze omstandigheden
feeen verwondering te wekken, dat de Goud
sche vroedschap het met het Statenbesluit
eens was, of zooals de dagboekschrijver het
uitdrukt, „dat de Heeren zig zeer bereyt
willig hebben getoont om dit ter Executie
te Stelle"; de patriotten konden zich niet
meer doen gelden.
(Wordt vervolgd.)
Nadruk verboden. Dr. Mr. J. SMIT.
BANK
- BOEKJES
GOUWE 2 hoek Wjjdstr. - GOUDA
Afhaling au huia vu Spaar-
en Belastinggelden
FINANCIEEL NIEUWS.
Concern Unilever.
Samenvoeging vu v. d. Rergh'g Ltd.,
Jurgens Ltd. en v. d. Burgh's and
Jurgem (Sales) Ltd.
Woensdag is te Londen een nieuwe ratio
nalisatie in het Ufci leverconcern aangekon
digd. -De drie maatschappijen v. d. Bergh's
Ltd., Jurgens Ltd. en v. d. Bergh and Jur
gens Ltd. zullen borden samengevoegd en
onder den naam Van-.den Berg en Jurgens
Ltd. het bedrijf vqp de drie maatschappijen
voortzetten.
De aandacht van de aandeelhouders is er
op gevestigd, dat de reeds vroeger onder
nomen stappen tot rationalisatie van de
productie en de distributie van margarine
tot belangrijke besparingen hebben geleid,
welke v. d. Bergh's Ltd. en Jifrgens Ltd. in
staat hebben gesteld met succes de econo
mische crisis te overwinnen. Het nu voor
gestelde verdere rationalisatieplan zal de
positie van de preferente aandeelhouders
onveranderd laten. Het is echter niet moge
lijk in verband met de kapitaliseering
van dë Jurgens Ltd. den bezitters van de
7 pet. preferente aandeelen van Jurgens in
de nieuwe maatschappij dezelfde rechten te
geven, welke zij op het oogenblik bezitten.
De commissarissen van *de Unilever Ltd.
hebben er daarom in toegestemd, dat zij een
7 pet. preferent aandeel ter waarde van 1
van de Unilever Ltd. voor 1 vermeld pref.
aandeel van de Jurgens Ltd. beschikbaar
stellen. Hierbij moet er op worden gelet dat
het totale gewone aandeelenkapitaal van de
Jurgens Ltd. en 99.88 pet. van het gewone
aandeelenkapitaal Van den Bergh's Ltd.
reeds in het bezit zijn van het concern Uni
lever.
Den koers in aanmerking genomen, hebben
de bezitters van pref aandeelen Jurgens een
voordeel, wanneer zij de aanbieding inzake
pref. aandeelen van Unilever aannemen. Zij
hebben tevens recht op een volledige divi-
denduitkeering. Het ruilaanbod zal van
kracht worden wanneer ten njinste 90 pet.
van de bezitters der preferente aandeelen
vu Jurgens het voorstel accepteeren. Wan
neer dit geschiedt zal de Unilevert Ltd. de
2.5 millioen 7 pet. preferente aandeelen
van de Jurgens Ltd. in nominaal 2.5 mil
lioen gewonen aandeelen converteeren, die
tezamen met dp bestaande 2.5 millioen
nominale gewone aandeelen dan ter ruiling
zullen worden aangeboden voor 4.5 mil
lioen nominale gewone aandeelen van den
v. d. Bergh's Ltd.
Bovendien zal van den Bergh's Ltd.
500.000 in contanten betalen, welke on
middellijk beschikbaar zijn uithoofde van
bedragen, die aart dochtermaatschappijen
werden geleend,
De bedrijfsleiding van de nieuwe maat
schappij zal, indien deze voorstellen tot
stand koinen, kómen te berusten bij een di
rectorium, waarin de tegenwoordige direc
teuren van Van den Bergh en Jurgens zit
ting zullen nemen.
Uit de gedenkschriften van de Nederlandsche Overzee Trust Mij.
De strijd om zelfbehoud. J
htpryzen
iet waar
volgde on-
tot en met
de grens
en te gaan,
I.
Het was veel erger dan men het zich^iad
voorgesteld!...
Jarep lang hadden boeken en artikelen
van den meest uiteenloopenden aard ge
waarschuwd voor het oorlogsgevaar, dat
plotseling kon losbreken; nu, op 1 Augustus
1914, stond men voort de werkelijkheid van
dit oorlogsgevaar en bevond haar in (vele
opzichten anders 'dan men gedacht had,
maar niet minder hard, niet minder wreed.
Europa had den stormbal beheschen, aldus
vangt Mèj, Dr. Charlotte A. van Manen het
lijvig boek aan, dat in acht zware deelen
de gedenkschriften vah de N.O.T. omvat ep
dat ondanks het eerbiedwaardig uiterlijk en
den niet minder eerbied waard igen omvang,
toch op menige bladzijde een roman schijnt.
De veilige vaart,voor een(keeVarend volk
als het Nederlandsche zoo belangrijk, be
hoorde reeds den dag, nadab 4e oorlog was
uitgebroken ,tot het verleden; met,één slag
waren alle stoomende ladingen aan gevaar
onderhévig. Doch ook de landzijde van I^e-
derland was vol gevaren, en ten bpwyZe
daarvan stapelden zich aan dé grensplaat
sen de nog in alleryl uitgeladen of terug
gehouden goederen torenhoog op, terwiji
zoowel de Rynreederyen als de booten npar
België de vaart al spoedig staakten. Dit
les was van directen invloed op de goede
renvoorziening, gemakkelijker, maar di'en-
tengevolg ook trefbaarder dan ooit tevorin
De verbruiker liet al lang niet meer op eeri
vasten datupi voorraden léveren; noch dé
huismoeder, noch de winkelie^ noch zeflfp
de grossier volgden die gedragslijn.
bestelde by voorkeur by ongeregelde h<
veelheden, omdat men gunötigój markten óf i
wisselkoersen, of goedkoope
afwachtte. Een enkel teleg:
bracht de bestelling, de leverii
middellijk, Want transportge!
ren er te over. Men had
31 Juli kunnen veroorloven tot
van de uitputting zijner vooi
bouwende op de zekerheid van'het verkeer,
die thans plotseling aan stukken lag. Niet
alleen toch door het oorlogs gevaar, maar
ook door de oorlogs maatregelen be
gon geheel het ruilverkeer met een ijzige
snelheid te verstijven. Het eeuwenoude aan-
houdings- en doorzoekingsrepht trad in
werking, gericht op de lading, die, gelijk
het oorlogsrecht meebracht, ten deele vrij,
ten deele contrabande was. En, wat was con
trabande? Niet slechts nam de lijst dier
artikelen bijkans met den dag toe, maar
bovendien de zoogenaamde voorwaardelijke
contrabande werd tot werkelijke contraban
de, indien maar het „vermoeden" bestond,
dat deze goederen zelfs indirect voor de
oorlogvoerende tegenpartij waren bestemd.
Vaardigde eenrzijds Engeland, dat zichzelf
kon verzadigen, een scherp verbod tegen
handel drijven met den vijand uit Duitsch-
land, dat van alle zijden artikelen noodig
had, ging er eerst onder binnenlandschc
pressie toe over. Te midden daarvan lag
het neutrale Nederland, en over de hoofden
van deze onzijdige, aan Duitschland gren
zende landen heen, begon die zeldzame strijd
op het gebied der goederenvoorziening, die
niemand zich in dezen vorm had gedroomd.
Strijd om zelfbehoud.
Een strijd om het zelfbehoud, dus om een
zoo uitgebreid, zoo krachtig eh zoo duur
zaam mogelijke beheersching van die goe
deren, die voor de directe en indirecte oor
logvoering noodig waren. Dit althans in den
aanvang, en in verband daarmede kon, zy
het ook eerst enkele weken later, de goe
derenbeweging in gewijzigden vorm haar
werk hervatten, en scheen de zee weer vei
lig. Maar spoedig werd de wensch om zelf
te 'hebben wat men noodig had, gevolgd door
dien om het aan den vijand te onthouden,
vooral nadat de Europeesche oorlog een we
reldoorlog was geworden.
Nederland's ligging, aan den mond van
een aantal by uitstek internationale rivie
ren, waarvan enkele meer groote en een
reeks kleinere hfcvens en handelssteden van
zelf 'het gevolg zijn geworden, was natuur
lijk by uitstek trefbaar. Dat wist men, had
men altijd geweten, al ware het slechts
door de voordeelen, die er voor tal van in
dustrieën uit voortvloeiden, uit den goede-
reninvoer, het transito-verkeer, de vracht
vaart, en de zeer talrijke vreemde vlaggen
in onze havens. Zonder zich geheel vast te
leggen, hadden deze industrieën haar afzet
gebied gekregen, hetzij naar het Oosten,
hetzy naar het Westen; nu scheen daarin
verandering te komen, als gevolg van de
geheel gewijzigde economische omstandig
heden, waaronder de wereld ging leven. In
het Westen toch een land, dat zichzelf by%
kans volledig kon bedienen; in het Oosten
niet minder machtige, niet minder groote
landen, die, arm aan grondstoffen als ze
waren, al wat binnenkomen kon, dankbaar
aanvaardden. Duitschlnd, reeds vóór den
oorlog afnemer van boter, kaas, groenten,
vruchten en Indische voortbrengselen, werd,
met Oosftenryk-Hongarye ten deele er ach
ter, de groote zuigpomp, die trachtte te
verkrijgen wat zij kon opslokken. Vanzelf
ontwaakte de winzucht, slechts ten deele
beteugeld door de uitvoerverboden, die de
Nederlandsche Regeering hief op sommige
artikelen, dóch, uit epn juist begrip van
haar onzydigheidsplicht, slechts op die, wel
ke voor voeding of gebruik in Nederland
onmisbaar waren. Zij bleef, in het bijzpndex
tegenover de Geallieerden, staan op haar
souverein recht om goederen, op haar eigen
grondgebied ingevoerd,' noodig in 's lands
belang, tegen schadevergoeding te onteige
nen, zoodra zij dit gewenscht zou oordelen,
wat de bestemming dier goederen, wat de
nationaliteit van den eigenaar zou zyn.
Protestjtegen aanhoudingen zonder
tal. v|
En tprwyl zy protesteerde tegen de aan
houdingen zonder tal, die stijgende onge
rustheid wektef, ging zy, teneinde zeker-
i -ii i i.- r (toevoer van graan,
ban het R[jksgr|an-
#A. G. KKiller zyn
stélde i
particuliere
i in verbinding,'
i het Jand n
i Wat men maar h
i bleek ,dat de En,
Berlbnd slordig
81 het goed alleen
t in Nederland
hgeland
?ich
weent, dat
Jmit de purticu-
Duifbche opkoopera
>m machtig te
verkipygeii. AU
ische* verkoop»
Jmet.de Verkil
biimenl^
dienen.
véél te véél goederen uit Engela
Koloniën aan, waar kennelyk een
persoon was gebruikt om dé?.e';
vderen naar Duitschfóid, ff geen
waarborg werd1 verlaag, dat de k(
vertrouwen wals. Maar, men moet he
toegeven, nienpand was er op
ipers van allerlei natfonj
liteit en allerlèi standing in den kleinhandel
de geweqschte goederen in kleine hoeveek
heden zouden gaan opkoopen en dien voor
raad, vanzelf onnaspeurbaar van herkomst
geworden, zouden gaan uitvoeren. Wat kon
de Regeering tegen zoodafiige praktijken
doen; wat kon z[j doen om het vermoeden
van kwade trouw af te wenden, wanneer
een Nederlandsche firma in Engelsch-lndi*
zich niet ontzag om openlijk per advertentie
aan te bieden de tusschenpersoon te zijn
tusschen Engelschman en Duitscher. Men
scheen in den aanvang nog steeds te mee-
nen, dat oorlogvoeren in den modernen tyd
'een aardig spelletje was!
De stroom van geboden en verboden.
Eigenaardig was de toestand ook in an
der opzicht. Voorloopig was de zee weer
veilig, zoo veilig, dat de particuliere ver
zekeringsmaatschappijen het risico aan
durfden. Maar de handel wilde weten, waar
aan hy zich te houden had, wat zyn rechten
en wat zyn plichten waren in den onaf zien
baren stroom van geboden en verboden. Na
dat de heer C. J. K. van Aalst, in overleg
met den heer A. G. Kröller daartoe den eer
sten stap had gedaan, waren eenige man
nen'van beteekenis in de handelswereld on
der h,un leiding te 's-Gravenhage samen
gekomen, en zy besloten een Commissie
voor den Nederlandschen handel te vormen,
waarvan Prof. Mr. C. van Voiienhoven het
rechtsgeleerd lid werd, Zy verklaarden zich
bereid om van voorlichting te dienen, en
voorts om te onderzoeken in hoeverre het
buitenland den eerlijken Nederlandschen
handel moeilijkheden in den weg kon leg
gen. Op 21 September 1914 verschafte zy
haar eerste raadgeving; zy was vast be
sloten het standpunt der onzijdigheid te ver
dedigen en dreigde reeds dadelijk de namen
van die firma's openbaar te maken, die de
onzijdigheid in gevaar brachten. Vanaf den
eersten dag zat zij midden in de belangrijk
ste vraagstukken. Maar, hoeveel moeite zij
zich gaf, zy kon geen uitkomst bieden, aan
gezien de eischen van de oorlogvoerenden
steeds bedenkelijker werden. De zeemynen
begonnen nu de veiligheid van de zee te
bedreigen; de aanhoudingen en ophangin
gen schadeposten te vormen, die niet te be
rekenen waren; de onzekerheid van telegra
fisch en brievenverkeer dreigde elke orga
nisatie in de war te sturen. De Engelsche
Order in Council van 21 October verscherp
te den toestand zoodanig, dat men begreep,
dat raad moest worden geschaft, de recht
streeks aan de regeering geadresseerde
voorraden konden in dat stadium nog op
onaantastbaarheid rekenen; de regeermg
kon aan enkele by uitstek betrouwbare im
porteurs toestaan aan haar te adresseeren,
maar waar moest zij de grenslijn trekken,
en mocht zij een grenslijn trekken. Het
was onmogelijk om te verlangen, dat alle
zee-officieren van de vloten der Entente
lijsten zouden bezitten van alle betrouwbare
importeurs en zoo kwam men, terzelfder tq
dat men protesteerde tegen de tal van maai>
regelen, die een onkenbaar volkenrecht
schiepen, in de vergadering vmi de Commis
sie voor den Nederlandschen Handel van M
November 1914 tot de oploBsing, die de Ne
derlandsche Overzee Trast Mij. schiep.
De Nederlandsche Overzee Trust
Dit denkbeeld had als het ware in de
lucht gezweefd van het begin der jioei S
beden af; bet nam vorm aan door het Ml
inzicht van den heer A. G. Krolie^di
tot een bruikbaar ontwerp had eelmst~.
surd. IDit ontwerp, voorgelezen en g
gekeurd, beoogde één adres te sebew^
dat van een trust, waaraan alk J
geadresseerd zouden kunnen wo
zou deze trust den ongestoorden aanvoer
van contrabande (artikeleji mogelijk maken.
Op 25 November 1914 verkregen de sta
tuten, notarieel verleden, voor Notaris van
Herwynen te 's-Gravenhage, Koninklijke
goedkeuring; zij schiepen' een vennootschap
met een kapitaal van 2.400.000 guldèn, be
stuurd door een Raad vhn Bestuur, die uit
zyn midden zou kiezen de zoo belangrijke
Uitvoerende Commissie aan welke de voor
naamste bevoegdheden werden overgedra
gen. De heer van Aalst werd en bleef tot
het einde haar Voorzitter, de heer Op ten
Noort, directeur van de Koninkl. Paket-
vaart My., haar onder-voorzitter, de heeren
G. H. Hintzen, Th. J. van
Jo#ost van Vollenhovven
'Miaclaine Pont haar
wijze der N.O.T. was in
op gericht, dat el^e bi
reedery en nadA
oprichting hadden
al spoedig geen meer, di
behoorden zich verboi
deren alleen te vervi
sche havens als ze
de N.O.T. of op aanw.
aan de regeering. Alle
den alleen naar NederJ
voerd mogen worden
geven, wanneer zij
zy voor verbruik i'.bi-
overscheping naajj Ni
of naar onzijdige stal
aan den eenen kant zyn,
reedertf, en aan den
tract met den lm,
was niet voldoende, wi
r,'' J)ij voorkeur contractei
jporteurs, wie was, in
wihzucht boven elxe
en bovendien, waar
de grens trekken Z<
mnvang af tal van 1
eene/;zyds de ij
•plichtirjgen oVertl
igden, waartegen
erzijds maatregel
in algenjeene t,
N.O.T.-atftikelei
-nder van obze Ooi
feden. pat $an dé
gejispht, di
•ige9]inli<fjli
'eekt.'vvan;
itivj
fa ren Noman en
Lr leden, mr. A.
faris. De werk-
algemeen hier-
|aar aangesloten
ingrykste aan de
/erkt, waren er
liet tot de N.O.T.
[contrabande goe-
naar Nederland-
jseerd waren aan
van de N.O.T.
te goederen zou-
|sche havens ver-
iar worden afge-
lard waren, het-
inds, hetzij, voor
indsche Koloniën
ioo moest er dus
contract met de
ren kant een con-
'Maar dit laatste
>t de N.O.T.
|et ffde .im-
i zoo gipqjte
[nkiAg bona jfide,
pok de N.CJ.^.
ifdüs van hen
n getrojf,
welke"
pt boete
eel opwqpg;
ste reederijen, die zich bij haar hadden aan
gesloten, het N.O.T.-aignaal heBchen, een
reusachtige kegel vanwit en zwart ge
streept zeildoek, van verre zichtbaar, en zy
werden ook voorzien van het N.O.T. con
tract, dat hen tegen inbeslagneming, meer
nog tegen noodeloos oponthoud beveiligde.
De Uitvoerende Commissie.
Aan het hoofd van zulk een lichaam, toe
gerust met bevoegdheden, formeel wellicht
gering, praktisch groot, te staan, lykt een
bij uitstek aanlokkelijke taak. De Uitvoe
rende Commissie, die dikwerf dagelijks ver
gaderde, ondervond het spoedig anders. Niet
Ehad zy zorgen naar alle kanten,
zij haar beloften jegens alle partyen
ïen, maar in den aanvang nam men
^iaar werk niet al te ernstig op; immers de
oorlog zou maar kort duren, naderde al de
grenzen van den tyd, dienijmen haar naar
economisch inzicht had
:ht zelfs al aan winst,
»n behalen met het opsli
die na den oorlog schaarseh zouden zyn.
En al werden de N.O.T. voorschriften daar
door niet overtreden, men besperde spoedig
het aankweeken van voorraden, die niet in
de bedoeling van de N.O?ï\ konden liggen.
D&arteger| weerde zy zich met de verplichte
omslagen bij de Veemen en met de Veem-
contracten, die haar een overzicht gaven
van deze voorreen, gevaarlijk ook in dien
zin, dat men het afvloeien,'van deelen van
die voorraden niet of moejlijk zou kunnen
nagaan. Maar niettemin werdareeds spoe
dig duidelijk, dat' rrtet N.Ö.T^-goederen een
niet bedoelde handel over de grenzen werd
gedreven, gevolg vin het onvoorziene feit,
dat die goederen iif steeds kleiner boeveel-
11 ie hand in de andetg gin-
in ingewikkelder maakten,
ertoe bijdroegen, dat de
de N.O.T. op zich had ge-
ontdoken. Zoo kwam het tot
ig vajj.dp Inspectie van de N.O.
spoedlfe inzage eischU v,an de
den. pat
wórd gi
gejjjinlic]
it d# f in
L de wnpo
zen
buren oj
tde im;
meest pit-
[verstrek]
fen aam
Irklaringen alles]
nscljen overliet*
llechte bij uitzon-
val} vooral voor
ing
alleste ij
nportfeÉrs zty'fj
ifcng den eimt, vadu
'((zeiven besaften,
neemt intussclreA nietf'' wtfk, dit naar beide
zijtien de N.O.T., ree<js dadelijk «oor de per
sonen, die zich aan haar hoofd jftelden, ver
trouwen kreej? en *beHield. Dè Engelsche
regeering, op Wie het vooral aankwam, ging
een agreement met de N.O.T. aan; de Duit-
sche regeering erkende haar ^al bracht zy
het niet tot een contract! En de Neder
landsche regeering, dankbaar voor den aldus
uit particuliere kringen verschaften steun,
erkende de N.O.T. volkomen, al gaf zij
d.tdraan niet .'en steun, wairop deze, zeker
In den aanvang, wei eens meende te mogen
reivcen. Maar nat lag ten neele aan 'net
oude verschil AmFterdani-Den Haag, dat
onze geschiedenis kenmerk*, en het lag aan
de princimeele moeilijkhéden. die uit de
neutraliteit -Ier regeering oartvloeiden.
Heit eerste contract.
Het eerste contract met de N.O.T. werd
door de Maastrichtsche Zinkwit Maatschap
pij op 11 Januari 1915 gesloten, deze ver
zekerde zich zoodoende den ongestoorden
aanvoer van 3235 ton zinkerts. De N.O.T.
was ondergebracht in een pand, grenzende
aan het Museum-Kröller, toegang gevende
in de Hooge Nieuwstraat; naast den secre
taris waren er oorspronkelijk een kassier en
een boekhouder, een steno-typiste en een
tweetal beambten. Maar de toevloed zoowel
van schrifturen als van personen die inlich
tingen kwamen inwinnen, wies met een ver
bijsterende snelheid. Kwam de secretaris
's morgens bureauw&arts, aldus wordt net
ons beschreven, dan bespeurde hij reeds in
de Hooge Nieuwstraat zelf het begin van
een ry wachtende menschen, welke zich
voortzette, in benauwende gedrongenheid,
•ioor gangen en op trappen, tot aan zyn
kamerdeur toe. Verliet hy 's avonds zyn
bureau ,na eindeloos veel menschen te woord
te hebben gestaan, dan wachtte nog een
zelfde opeenhooping van bezoekers op een
onderhoud, en inmiddels brachten de brie
venbestellers de post binnen met zware
zaleken tegelijk, zoo had men reeds einde
Maart 1915 het 100-tal van het personeel
bereikt. Er werden groote en kleine con
tracten gesloten, groote voor die impor
teurs, die regelmatig aanvoerden, maar
voor eiken aanvoer een afzonderlijk con
tract noodig hadden; kleine voor die im
porteurs, die slechts een enkelen keer aan
voerden; van den aanvang af was bepaald,
dat de secretaris persoonlijk alle contracten
zou afteekenen en zoodanig verkreeg Jijr.
handteekening burgerrecht tegenover ge
heel de internationale wereld dat, toen het
teekenen der consenten alleen meer tyd
vergde dan een man per dag kon geven, men
het teekenen niet verdeelde, maar het deed-
geschieden middels een stempel, dat met de
grootste zorgen werd bewaard en opgebor
gen. Maar ondertusschen wrong het werk
^elf zich met razende snelheid in steeds
breeder bedding; er was nauwelijks tijd tot
behoorlijk schriftelijk vastleggen van af
spraken, tot het opstellen van werkplannen,
tot het bijhouden van kaartregisters, tot het
onderling vergelijken van lijsten en aanteeke-
ningen. Men werd overstelpt door het jach
tend vragen en eischen van een horde van
importeurs; van fabrikanten, van den tus-
schenhandel, van reeders en cargadoors en
onder dien druk liep men ademloos achter
het voortrazende werk fian. Wie niet tele
grafeerde of per expresse zond had in het
geheel geen kans! En intusschen maakte de
N.O.T. haar bestaan naarbuiten duidelijk,
doordat alle de schepen van de voornaam-
dach
nen
men zou kun
van artikelen,
waprbor
erl
En
de
sche
petrol eu
die toev,
daad va
an
y».
fabrikanten en handelaren.
Eeti) speciale N.p.T.-conftoIe.
contï^le, die de regeering. in hjpt
n gebieden, (jle in Staat vart
n veiklaard, Uitoefende, kwam de
f.O.T.'-copfcrole. dDe Nederlander
tot de q^xerste grens; het
Ipf het eene deel van Ne
'e zou moeien controleren.
7 nii
I Lil.
j No. 145. An z'n Jabberent zyn.
Een kind heeft den heelen dag gespeeld;
het is moe, maar mag toch opblijven. Het
begint in een vervelende stemming te ko
men en wordt huilerig. De moeder zegt d,an;
,,'t Wordt nou tyd, dat hü <t>f zij) naar bed
gaat; hy (of zij) is heelemaal an z'n lab-
berent".
Misschien is „labberent" wel een verbas
tering van labyrinth, doolhof. Er zou iets
voor te zeggen zijn, omdat iemand, die zich
in een labyrinth bevindt, ook geen uitweg
weet. Ik geef deze verklaring echter gaarne
voor een betere.
No. 146. Onderlaast.
Geijkt Goudsch woord voor „onlangs".
No. 147.Z'n eige te kort doen.
Men kan een ander mensch te kort doen
door dezen te benadeelen; meft kan ook
zich zelf te kort doen door, bijvoorbeeld uit
vrees otji dik te worden, een lekker hapje
te laten staan, Dit is de gewone gangbare
beteekèifis.
Bovenstaande uitdrukking wordt echter
ook nog in anderen zin gebezigd, en wel in
de beteekenis van zelfmoord plegen. Van
een zelfmoordenaar wordt gezegd, „dat hij
z'n eige te kort heeft gedaan".
u
Alle Goudsche ingezetenen en oud-f
ingezetenen worden uitgenoodigd uit
drukkingen van den aard als hier
boven is aangegeven, zoo mogelijk
vergezeld 1 van toelichtingen, schrif
telijk in te zenden.
Brieven onder motto „Het Goudsch#
Taaimuseum"!, aan het kantoor van
Mrs. SMIT, fjLange Tiendeweg 51.
Gouda,
Onder ttodactle van de Damclub „Gouda".
SecrétarU: .Lange Tiendeweg T^okaa!
der club: Majk| 49. f
Probleem No. 1013.
-as grootnietJalleerftaan
I ook Voot de
fo gemakkelijk eenige vaten
it) uitwWél,en met schëöen,
lig ia hun mifadeh verkeerde'ÏEen
geenlbeteekertip op zichzelf, maar
die den Nederlandschen .hartde! in elk beval
een belangryk onderdeéï ervan, in ^uvaar
konden brengen. Zoodoende het zonderlinge
verschijnsel, dat, waar eenerzyds een
lichaam, ingericht door den bona fide han
del, zich', al spoedig door een leger van hel
pers geholpen, tot de taak zette om de N.
O.T.-goederen aan hun verplichtingen te
doen beantwoorden, geheel een andere hor
de, een onafzienbare schare, grossiers, rei
zigers, commissionnairs, die elk voor hun
artikel de beste wegen kertden, ermede be
zig was om dit door de N.O.T. ingevoerde
goed zoogenaamd N.O.T.-vry te maken. Dan
toch kon het uitgevoerd worden, kon er op
verdiend worden. Men zag de zonderlingste
wijzigingen in aard en bestemming van goe
deren, de zonderlingste wijzigingen ook in
handelsterrein van firma's, ook van die,
welke van jaren her dateerden!
Tweeërlei front bestreek de N.O.T. dus;
aan den eenen kant tegen de maatregelen
der oorlogvoerende teneinde de vermindering
der aanvoeren te verhinderen; anderzijds
tegen het binnenland, waar onberade ele
menten voor een klein belang veel grooter
belangen van de toekomst op het spel zet
ten. Achtereenvolgens moest de N.O.T. zich
met bijzondere maatregelen bewegen op
by'na elk "terrein van belangrijken aard. Het
scheepsgebrek deed plotselinge schaarschte
'aan koffie ontstaan, dus. speculeerde men
in de koffie, vooral diegenen, die daaraan
tevoren niet hadden gedaan; een bijzondere
Koffie-controlecommissie werd ingesteld.
Daarna moeilijkheden met een ander Indisch
product ,de thee, w^rby men de half-offi- J
cieele Pakhuismeestlren van de thee, niet
ten genoege van geheel den theehandel, te j
hulp riep. Cacao moest op N.O.T.-voorwaar- I
t den worden ingevoerd; dit geschiedde met
een kleine hoeveelheid, die niet naar Duitsch- j
land mocht worden uitgevoerd; bijzondere
maatregelen tegenover de cacao jvaren het
gevolg ervan. Nog erger was het, eerst met
de oliën en vetten, daarna met de plantaar
dige oliën pn vetten, "tenslotte met de copra,
artikelen, die in vele opzichten xan het J
grootste belang waren. Nederland kende
wereldzaken op dit gebied met belangen J
naar beide oorlogvoerende zijden, maar ook
tal van kleine fabrikanten, gesplitst tot In
de verste uithoeken van Nederland, op zich- j
zelf vormende een wereld van botsende be-
langen. Vergaderingen zyn gehouden, waar- j
van de talentvolle schrijfster er ons enkele I
aanstipt; vergaderingen, die men zich kan
voorstellen van mannen, die hun handelsbe-'
langen verdedigen, boos met roode opge- I
wonden gezichten, waartusschen de tot het I
uiterste toe opgewekte, steeds een kwink- I
ilag vooriianden hebbende President vergeefs
(Si
Zwart schijven op: 8, 10, 13, 14, 18,
23, 25, 26.
Wit schijven op: 22 2.^.28, 30/33, 37,
Probleem Na. 1014.
WJM r/MM MVg tttti
rfMl MM e1""
trachtte te bemiddelen. Plotseling bleek, dat
er enorm veel „vry'e" lijnolie was, terwyl
toch lijnolie, uit overzeesche landen aange
voerd, niet over de Oostelijke grenzen
mocht worden uitgevoerd. Het kwaad was
ontdekt, maar de maatregelen ertegen wa
ren niet zoo gemakkelijk; een nieuwe af-
deeling diende aan de vele reeds bij de N.
O.T. bestaande te worden gevoegd. Terwijl
tenslotte, toen men medio 1915 was, de aan
vankelijk zachte N.O.T., die goederen, niet
op zichzelf contrabande, maar vervaardigd
uit contrabande of met een bestanddeel uit
contrabande, nog aan de grenzen kon laten,
wel hard moest worden, niet omdat zij het
zelf zoo graag wilde; niet omdat zij geen
Zwart schijven op: 2, 8, 9, 12/14, 16/19,
22, 23, 24, 28, 35.
Wit schijven op: 25/27, 30, 31, 33, 34, 36,
37, 39, 41,-44/43, 48, 50.
Oplossing van Probleem No. 1009.
Wit speelt: 4741, 4641, 4440,
27—21, 17—11, 11': 4, 4:48.
Oplossing van Probleem No. 1010.
Wit speelt: 2J—17, 39—33, 47—42,
46—41, 22—17, 42—39, 48 9, 35 24,
31—26, 26 8.
In probleem 1011 ontbreken de schijven
dé schijven 24 en 25.
In No. 1012 moet schijf 43 zijn 44.
winst gunde aan anderen, maar omdat zij
zag de steeds toenemende contrabande-lys-,
ten en de steeds vaster greep, waarin de
Entente-mogendheden ons land omvatten.
Telkens nieuwe verrassingen.
Reeds lang had de periode afgedaan, dat
men van die zijde uitsluitend vocht om voor
zichzelf te verkrijgen wat men noodig had:
de aftapping van Duitschland vormde een
deel niet slechts van den economische, maar
van den algemeenen oorlog, dien men el
kander aandeed. Telkenmale stond men voor
verrassingen, en van al deze verrassingen
kon gelden, dat zy nooit aangenaam waren
En dan, als de Uitvoerende Commissie van
de N.O.T. hard ingreep, zooals zij deed ten
einde den aanvoer van katoen naar Twente
te redden, en zij vertoefde te Londen om
te onderhandelen, kwam zy vanzelf onder
den indruk van de geheel andere mentali
teit, die in het oorlogvoerende land moest
heerschep. Daar vocht een volk voor een
bestaan, en van hier kwam men aan met
bezwaren over oliën en vetten, katoen-aan
vallen, blikken bussen
VOO* GOED EN BOï>KOOP
DRUKWERK
IS HIT BEST* ADRES
MA HET tl GOUDA
TELEFOON XTU M
Mijn Uiterst Super Selektlef
■ereteklas Radio Toestel wint
Het plan van den arbeid gnat door.
Wy hebben ons eerste plan-punt reeds
achter den rug. Niet minder daif*484 ambte
naren der gemeente Gouda ontvingen* een
speciale aanbieding van ons laatste type
Westminster, dat in PRINCIPE zoo anti-
ravoliilionitóir is, dat het elke poging om
de zenders door elkaar te gooien, absoluut
verwerpt en ervoor zorgt, dat de stations
afgescheiden van elkaar worden beluisterd.
Om dit te bereiken was het noodzakelijk
het geheel hervormde principe-schema, dat
reeds eenige jaren met veel succes had
dienst gedaan, nog eens te reformeeren.
zoodat thans ons gereformeerde apparaat
aan alle te stellen eischen voldoet en ons
plan van den arbeid thans wordt afgewerkt.
Ons communistisch standpunt speelt daar-
by een grooten rol, want we stellen onze
toestellen beschikbaar voor de geheele ge
meenschap (commun). Wel is waar voeren
we eenige typen, die uitsluitend a contant
verkocht worden (om ons bedrijf aan den
gang te kunnen houden) doch daartegen
over staat, dat we aan iedereen van de ge
meenschap, zelfs aan werkloozen, toestellen
beschikbaar stellen.
Katholiek of communistisch scheelt bjj
zulk een redeneering niet veel, ja zelfs komt
het 't standpunt van der liberalen vrijhan
del id 't gevlei. Zaken doen met iedereen.
Vrijheid. En ook zichzelf daarin niet binden.
Tot zoover was ik gekomen met mijn
mijmeringen, toen ik net op den hoek bij
„de Zon" een aanrijding kreeg,
Is 't wohdfer als een mensch zoo zit te
„dazen" dat tyj ongelukken maakt?
Daarom ging ik maar even toarkeeren op
Onze Speciale Parkeerplaats, die van
Westminster-Radio.
Men zegt, dat de 0.8. P. ter ziele is,
wegens te geringe belangstelling.
Onze S peciale Parkeerplaats mag zich
daarentegen in de belangstelling der ge
heele. burgerij verheugen, waarvoor we zeer
erkentelijk zijn.
DOODT -M-M-MM—
alle Insecten met
per Bus van l/i Liter 75 ct.
per Bus van 1 Literƒ1.25
Spuiten 50 ct.
Apoth. Ass. Ged. Opticien.
Lange Tiendeweg 74 - Gouda.
Telef. 2191.
met firmanaam ingedrukt,
los zoowel aJs in bloc-vorm, worden
vlug en tot billijken prijs geleverd
door
in flacon sn bij ds maat
ACCOUNTANCY
BELASTINGEN
CONTROLE
Tcbf. ML
GOUDA, KRUGERLAAN >7,
met zeer concurreerende tarieven, wenscht in relatie te komen
met iemand, die in staat is vele goede
aan te brengen tegen DOORLOOPENDE HOOGE PROVISIE
en b[j eenig succes EXTRA TOELAGE.
Br. m. opg. v. leeft., vroegere' en tegenw. werkkring, bew. v.
productie en ref. onder lett. M.E. 44, Adv. Bur. Kruisman Co.,
Amsterdam.
TE KOÖP:
in uitstekenden staat, onlangs nieuw gebouwd, aan den Bodegraaf-
schen Straatweg nabij Gouda. Prijs billijk.
InlichtingenW. N. DE JONG, Zwartewog 30, Gouda. Telef, 3252
EEN DOOS MET MEY's BOORDEN
IN DE KOFFER:
Zitdoor d« oplossing van het boordenvraagstuk wanneer
U op reis gaat. Wanneer dan Uw boord zijn helderheid
heeft verloren, werpt U hem weg en doet U zich een
nieuwe om. Voortdurend draagt U dan een helderwitte
boord welke onder alle omstandigheden zijn fraaie vorm
behoudt Bovendien zyn Boorden uiterst econo
misch in het gebruik, omdat langer schoon blijven.
PER DOZIJN^PA45T PRIMA DN- PER STUK
f 1.50 - 1.60 NEN OVERTREK 13-14 CENTS
Gouda: A. A. Bisschop, Hoogstr. 19; Overkamp-Hout-
man, Groenendaal 8. Haastrecht: W. Faaij, Mgg. „de
Ster". Oudewater: O. E. de Reytere. Schoonhoven:
M. J. Stekelenburg. Woerdezi: J. H. Wayboer. Alphen
i. d. Rijn: D. Raaphorst Sr. Waddinxveen: Mej.' v. d.
Zwaard. Zoetermeer: J. van der Goes.
Verder in alle plaatsen in winkels, die aan Mey's
reclame herkenbaar zijn Waar niet verkrijgbaar
wende men zich tot den Gen. Vert. J. W. Raey-
makers, Claes de Vrieselaan 12a, Rotterdam. Prijslijst
met afbeeldingen veler modellen gratis.
