i
PAVal
rrm
.GROOT BAL
avondcursussen 6 md.
Onze Bolknak
^DRUKKERIJ BRINKMAN-
J. L. B R U N S
Toonkunst-Caecilia
DANCING KUNSTMIN
1
2
3
4
5
Dansinstituut H- J. Mul
Een Regentendagboek uit de 18e eeuw.
Nederland in den oorlogstijd.
Het Oondsche Taaimuseum.
Raadsels voor de Jeugd.
Damrubriek.
IBS, 8 i
EVEN
PARKEEREN
van 4 cent
NICA CREME
J. C. LANGERAAR,
Voor LIPS' Brandkasten en Slotenfabriek
N.V. IJZERHANDEL P. ROND Pz. - Gouda.
HET AANGEWEZEN ADRES
VOOR
ALLE DRUKWERKEN
PRIMA UITVOERING
VLUG GOEDKOOP
A. BRINKMAN ZOON
[OUDERS van Deelnemerskaarten
van onzen Grooten y y
Ballonnenwedstrijd
Alle Schoonmaakartikelen
H. Zandvoort's
Boekhoudingen A. G. de Ruijter Belastingzaken
academie van beeldende kunsten
midd. techn. school v. bouwkunde
CXLVII.
„27 December 1787 Stille vroedschap
„ten 9 Uure
„2 Missiven1: een van de Staaten een
„van de Prins Surcheance Magistraat
„(Opschorting van de benoeming van
„magistraatsleden)
„2 Missiven van de komst van Gede-
„puteerdens van Zyn Hoogheyd om klag-
„te aan te hooren en removeeren (vroed-
„schapsleden af te zetten), en dat die
„personagie op morge hier zoude zyn
„voor den Eete de Grave v Rhoon en
„Merens
„publicatie geformeert (openbare ken
nisgeving in elkaar gezet) om de Ge-
„meente zul* bekend te make
„Propositie (voorstel N J dag (om op
l „Nieuwsjaarsdag) geen nominatie (voor
bracht) van Scheepepe' te maken, en
„ook geen vroedschappe geapprobeert
„(goedgekeurd)
terwyl op morgen d Heeren Com-
„missarissen van Syn H H kome, hoe
„en op wat manier die te recipieerer.
„(ontvangen)
„goedgevonden d Hr Secrets en Bode
„te zenden om belet te vragen en ver
bolgens gpcommitteerdens uyt (verce-
„genwoordigers van) de vroedschap
„D N de Mey, Noorberg, Hoeve, v
„Eyck, Verryst, Dekker en Wobma, dé
„Pensionaris van Wyn en 2 Secretaris-
ben met de krygsraad en commandant
„van de militie (in garnizoen liggende
„troepen) gesprooke over t ceremonieel
„Cde regeling van de ontvangst van de
„commissarissen)
„De Vroedschaps kamer ter Dispositie
„(beschikking) van Heeren Commissa-
rissen
„g«resigneert de Vroedschaps plaatsen
„('De vroedschapsleden hebben hun ze-
bels ter beschikking gesteld), except
„(behalve) Blauw en de Kedts die zulx
„ten naaste (ten spoedigste) zouden
„doen i
•3,aan de absente (afwezige) Heeren die
„buyte de Stad zyn per missive (brief)
„en die in de Stad zyn door een Secre
taris «n
„op d Exstensie (By de vaststelling
„van de notulen) zyn verscheyde aan-
„tekeninge gedaan en gescheyde ten 8
„Uure Savonts
De eerste twee brieven hielden mededee-
lingen in over de aan den Prins verleende
machtiging om in de vroedschappen van
een aantal steden, waaronder Gouda, ver
andering te brengen. Dit was trouwens aan
de vroedschap hier ter stede peeds lang be
kend, aangezien de Geudsche leden van de
Staten van Holland het stadsbestuur hier
omtrent dadelijk hadden bericht. De derde
brief was afkomstig van den Prins. Deze
bracht hierin ter kennis van de vroedschap,
dat hij twee commissarissen had benoemd,
die de vroedschap zouden veranderen.
De laatste brief was van .de commissaris
sen, die huil komst aankondigden.
Naar aanleiding hiervan werd door het
stadsbestuur een „publicatie geformeert".
Deze publicatie luidde aldus:
„De Magistraet der Stad Gouda Notifi-
ceert hier meede aan (brengt hiermee ter
kennis van) de Burgers en Ingezeetenen
deezer.Stad dat Zyne Doorlugtige Hoogheid,
den Heere Prince van Orange en Nassau,
Erf-Stadhouder van deze Provintie, ec, ec,
ec, ingevolge de Authorisatie (machtiging)
van Hun Ed: Gr: Mog: de Heeren Staaterl
van Holland „en West Vriesland van den
31 October jongstleden heeft goedgevonden
van iynentwegen naar deze Stad te doen
komen Hoog deszeivs Heeren Commissaris
sen, Willem Gustaav Frederik, Grave van
fientink, Heere van Rhoon, etc, etc beschree-
ven in de Ordre van de Ridderschap en
Edelen (behoorende tot den adel) van Hol
land en West-Vriesland, en Mr. Dirk Mee-
rens, Raad in den Hove Provintiaal (raads
heer in het gerechtshof) van Holland, Zee
land en Vriesland, die volgens derzelver
missive (een van hen ingekomen bericht)
- Morgen ogtend vroeg alhier staan te arri-
veeren (zullen aankomen) en in het Hart-
huys hun Logement (hun intrek) zullen
neemen, omme aldaar op Vrydag en Zater
dag, zynde 28 en 29 dezer maand hunne
Cessie (zitting) te beginnen en als dan te
hooren alle zoodanige uit de Burgerye en
Gemeente (de Groote Kerk) als zich aan de
zelve over eenig bezwaar zullen adressee-
ren (wenden)
Recommandeerende Hun Ed: Gr: Achtb:
(De Magistraat beveelt) echter aan allen
en een iegelyk, die daar toe geneegen mo
gen zyn, hetzelve te doen met alle ver-
eiscble discretie (bescheidenheid) en beza-
digheid tot vermydinge van alle confusien
onaangenaamheden
In die publicatie- stond iriei de, voornaam
ste reden van de komst van de commissaris
sen. De heeren van de vroedschap wisten
hel echter opperbest. Zij besloten om op
Nieuwjaarsdag geen voordracht voor sche
penen te maken. Dit was nu niet noodig,
aangezien de commissarissen eerst op het
rstadsbestuur orde moesten stellen.
Natuurlijk dacht de vroedchap ook aan de
plechtigheden, waarmee zoo'n belangrijke
gebeurtenis als de komst van de commissa
rissen van den Prins vergezeld behoorde te
gaan. Er werd een commissie van ont
vangst samengesteld, bestaande uit den
secretaris van de vroedschap, een bode en
eenige vroedschapsleden. De vroedschap
was van meening, dat de ontvangst van de
commissarissen met militair eerbetoon be
hoorde te geschieden. Dit werd weer
geregeld door een andere commissie, die
hiertoe in overleg trad met den comman
dant van de hier in garnioen liggende troe
pen.
(Het belangrijkste punt van beraadslaging
in de vroedschap was, of de vroedschaps
leden hun mandaten ter beschikking van
den Prins zouden stellen. In het vroed-
schapaboek vindt men hierover de navol
gende aanteekening:
„In deliberatie (beraadslaging) zynde ge-
bragt off Heeren vroedschappen Zouden
vermeenen, op gelyke wijze als in 1672 en
1748, hare respective vroedschapsplaatsen
al off niet neder te leggen en te resig-
neeren ter dispositie (ter beschikking te
stellen) van Zyn DoorlUgtige Hoogheyd, en
zulks wel tegen den tat(* der te doene remo-
tie (afzetting van vroedschapsleden), en nu
voor alsdan, dan, off men hier omtrent na
der zal afwagte
Is door alle preesente Leeden except (be
halve) de Hfieren Raden Blauw en de Kedts
[van welke de eerste verklaart heeft Zig
op maandag eerstkomende te zullen expli-
ceeren (uitlaten), en de Twede Zulx aan te
neemen, wanneer de missive der buyte Lee
den op deeze materie Zullen ingekomen
Zyn] gedeclareert (verklaarde) dat dezelve
hunne postep ter dispositie (beschikking)
stellen van zyn Doorl Hoogheyd"
Tegelijk werd ook besloten aan de afwe
zige leden bericht te zenden met verzoek om
ten spoedigste te willen berichten, of ook zij
voor hun lidmaatschap van de vroedschap
wenschten te bedanken.
Eerst qm acht uur 's avonds ging 'de
vroedschap uiteen; voor de patriottische
leden was het misschien de laatste keer,
dat z(j zich als regeerende heeren konden
doen gelden.
De herinnering aan de jaren 1672 en 1748
toont duidelijk aan, hoe de vroedschap de
gebeurtenissen van 1787 zag als een fase in
den Voortdurenden strijd tusschen regenten
en stadhouderlijk gezag. Evenals in 1672 en
1748 had de Prins het nu gewonnen. Het
lag dus voor de hand, dat de vroedschap,
getrbuw aan de traditie, evenals in 1672 en
1748, behoorde af te treden.
In het stedelijk archief bevindt zich, be
halve de officiëele stukken, die omtrent de
gebeurtenissen van den 27sten December
1787 en de volgende dagen inzicht geven,
ook nog een dagverhaal van een onbeken
den patriot. In dit dagverhaal, dat op den
,27sten December 1787 begint, worden de
Voorbereidende maatregelen voor de ont
vangst van de commisöaril^e^^Ha volgt be-
„den zelve dag (27 Decdfiiberi787) wierd
in den vroedschap in deliberatie genoome
(behandeling genomen) of de leede van de
zelve op gelyke wyse als door de voorige
vroedschappe in den Jaare 1672 en,1748 is
gedaan zoude vermeene hunne Respective
vroedschapsplaatse al of niet needer te
legge en overtegeve ter dispositie (beschik
king) van Zyn doorluchtige hoogheid en is
daar op door alle de preesente leede gede
clareert (verklaard) dat zy hunne posten
teegen den tyd der Remotie (regeerings-
verandering) en nu voor als dan ter dis
positie (beschikking) van Zjrn doorluchtige
hoogheid stelle behalve de Heer Mr Jacobus
Blaauw, welke verklaarde zich den Eerst
koomen4p 'Maandag daar over De zulle uyt-
ten En de Heer Dp Kets houtman welke
hier omtrent alvorens zich te uyten de ge-
dagten van de leede die in de Commissien
[buiten de stad] zyn wil afwagten
wyders werde de Brieve deeze avond nog
af gezonde aan de leede van de vroedschap
welke in de Comissien zyn om op het ge
melde Poinct (over het hiervoren genoemde
punt) hunne in ten tien. (meening) te ver-
neemen Met versoek om Zo spoedig als doe-
nelyk is hunne intentien (meening) te ver
staan te geeven
de krygsraad (het officierscorps) van de
gemelde Notificatie (de publicatie aan de
gemeente) kennes gekreege hebbende ont-
bode de vrywillege Schuttery in de na
middag op het Stads Erf de oude Exersietie
plaats om aldaar zich met de Schuttery te
Exerceere (oefenen) En de nodige manou-
vres (bewegingen) te leere om den volgen
de dag des te beeter in Staat te zyn tot
waarneeming van de poste daar ydêr Zyn
rang in gesteld Stond te worde.
aldaar zyn deeze na de ratddag nog ver-
scheide Schutters ontwapend door de Schut
ters die by (door) hun voor patriotte /vér-
dagte waare (werden)
ook wierd op de krygsraad een Nieuwe
Schikking gemaakt in de Rang welkk de
vaandels van de Schuttery zoude hebbe En
wie van de papityns de Commissie (de com
missarissen van den Prins) Zoude Resi-
pieere (ontvangen) dat niet konde beslist
worde als door het lot
de Schuttery wierde op t gemelde Stads
Erf verzogt door de heere Collenel teegens
den volgende dag Smorgens te quartier
voor 10 Uure aldaar te Compareere (tar-
schynen) in volle waapenrusting en dat
Een ygelylc verzogt Zich naauw te wagte
voor 't gebruyk van sterkedrank En v Een
yder Zich te versorge (er voor te zorgen)
Een blaauwe Rok aan te hebbe"
Tusschen sterken drank en schutteren
schynt altyd een nauwe betrekking te heb
ben bestaan, want nog in de twintigste eeuw
legde Speenhoff in zyn loflied op de schut
terij verband tusschen het schutterlijk „lef"
eenerzyds en „de bitter en het plichtsbesef"
anderzijds.
Het was heelemaal Hiet vreemd, dat aan
de schutters werd verzocht „Een blaauwe
Rok aan te hebbe". Van een gehefel geünifor
meerd korps was in dien tijd geen sprake.
Slechts de officieren, de onderofficieren en
de tamboers droegen een soort militaire
kleeding; de gewone schutters verschenen
in hun dagelijksche plunje, op dezelfde
wyze als tegenwoordig de burgerwachters.
De „blaauwe Rok" moest dienen om de
schutters by het bezoek van de commissa
rissen van den Prins een goed figuur te
laten slaan.
Na al deze voorbereidende maatregelen
kon de plechtigheid met een gerust hart
tegemoet worden gezien.
(Wordt vervolgd.)
Nadru kverboden. Dr. Mr. J. SMIT.
(Uit de gedenkschriften vaÉ de Nederlandsche Overzee Trust Mij.)
VII.
Besprekingen met Amerika.
Zooals men gisteren heeft kunnen lezen
stond aan het hoofd van de commissie die
naar Amerika ging voor verschilllenda be
sprekingen, de heer van Vollenhoven.
Het was deze, die in Maart 1918
aanbeval om de schepen aan* Amerika
uit te leveren tegen de garantie, die
men aanbood, omdat men anders toch zou
requlreeren. Nu viel daarby te denken reeds
dadelijk aan die belangen van NederMra
eenerzyds, van Nederl. Indië anderzijds, en
^hoe groot die belangen waren, zou al spoe
dig blijken. Maar bovendien, heb waren de
Duitsehers, die, van hun kalït weer begrij
pelijk; die zaaJk bemoeilijkten, en erop weien
dtajt, zou Nederland toegeven aan den Arae-
rikaanschen en Engelschen eisch, het zyn
neutraliteit zou breken. Zoo stonden de za
ken toen Lord Robert Cecil als Minister van
Blokkade in bet begin van Maart aan dep
heer van Vollenhoven de fatale boodschap
moest overbrengen, dlat die Nederlandsche
tonneranaat voor de Geallieerden noodig
was èn dus kwaadschiks zou worden geno
men, wilde men deze niet goedschiks geven
de eenige verzachting zijnerzijds bestónd
hierin, dat men dien fatalen termijn van 11
Maart tot 18 Maart had uitgesteld. Een be
langrijk punt hierbij was, dat men de aldus
gerequireerde Nederlandsche schepen niet
zou dwingen in zg. onveilig vaarwater te
varen. Waartegenover Duitschland /een te
genzet deed door maar steeds mejr deelen
zelfs van den Atlantischen Oceaan tot ver
boden vaarwater te verklaren, hetgeen ten-
ge voLge zou hebben, diafc onderscheid prak
tisch niet meer zou bestaan.
De eischen van Engeland.
De Minister van Buitenlandsche Zaken
was tenslotte van meening, dat niet meer
toegegeven kon worden. Dat men reeds te
veel toegegeven had, naar het oordeel van
de Volksvertegenwoordiging en naar dat
van de openbare mjeendng, bleek toen men
melt deze zaak in de Tweede Kamer kwam.
Toen de Nederlandsche pers zich fel uitte
over de gedragslijn der Geassocieerden,
werd de heer van Aalst °P de Britsche lega
tie verzocht, die hy sedert drie maanden
niet meer bezocht had omdat er, zooals hij
zeide, „niets meer te bespreken viel". In
antwoord op de vraag van de gezant welken
indruk de nieuwe eisch, dat de gerequireer
de schepen ook in gevaarlijk gebied zouden
varen, op het Nederlandsche volk had ge
maakt, zette de heer van Aalst dit zoo on
omwonden uiteten, dat de gezanit blijkbaar
de mogelijkheid veronderstelde, dat de Ne
derlandsche Regiering de in Nederlandsche
havens toevende' Engelsche schepen zou
vasthouden. Het. was voor de Kamer niet
zoo moeilijk om ^verontwaardiging te too-
nen, voor de pdtfiiieb om der «(peering
lauwheid te\ verwij ten. Maar men moet niet
vergében, dat aanvankelijk gehoopt kon
worden door toegeven te voorkomen, dat de
'schepen in de gevaarlijke zone zouden moe
ten varen, hetgeen voor de eventueel aan
boord gebleven bemanning een groot ding
was. maar ook voor de Nederlandsche eco
nomische positie'na den oorlog. Toegeven
mocHt ibeteekenen zich een matelooze kren
king laten welgevallen, een weigering be-
teekende een breuk met de Geallieerden,
deed v&ststaaiï, dat er geen graan zou zijn,
dat de schepen zouden worden verwaarloosd.
Er is over een en ander heel wat te doen
geweest; er is gepleit voor een halsstarrig
verzet, omdat de eer van het Nederlandsche
volk met deze eischen gemoeid was. En on
getwijfeld, de door de Regeert ng genonym
beslissing is zekér niet allerwege met In
stemming aanvaard. Maar viel er op dat
oogenblik veel anders te doen. Wy wilden
buiten den borlag blijven, gelijk'ook later
zou bljjken; wij waren afhankelijk, econo
misch en politiek; Van de Geallieerden. Wan
neer men van den aanvang af zoo langen
duur van den oorlog had voorzien, een le-
venshuddelenpolitiek had' gevoerd, die op
meer zuinigheid was ingericht, Nederland
onafhankelijker had gemaakt van de oor
logvoerenden, ja, wellicht had men dan wat
kunnen doen. In dit opzicht is Italië's hou
ding tegenover-de sancties toch wel een les
voor andteren geweest.
De Nederlandsche vloot gerequireerd.
Vanaf he* oogenblik, dat de Nederland
sche vloot ten deeie was gerequireerd, ten
deele wegens het daaraan verbonden gevaar
niet meer kon uitvaren,, scheen voor de N
O.T. geen taak mieier te bestaart. En inder
daad», het werd stal en stiller in de vela,
door de N.O.T. bewoonde gebouwen, al viel
er nog genoeg te doen. Eenerzyds die Geal
lieerden, die elke redelijke overeenkomst
weigerden; anderzijds Duitschland dat
het bleek wel uit de opvattingen zijner
Prijs gerechten elke aanleiding aangreep
om het varen onder de N.O.T.-vlag te ver
hinderen. Maar een niet onbelangrijk werk
kon door de N.O.T. verricht worden en is
verricht; de gerequireerde schepen, die in
alle havens van de aardbol lagen, hadden
ladingen, kostbare zoowel materieel als wat
de voedingswaarde hptreft. Van die ladin
gen is gered wat te redden viel en tegen
over <jie ladingen zyn eischen gesteld, die
in elk geval tonnen en tonnen gouds voor
Nederland hebbén bewaard. Weliswaar
hielp het op dat oogtenblik niet veel; het
was niet irt de eerste plaats geld, dat men
noodig had, doch bovenal levensmiddelen
en veevoeder, en dat kreeg men niet, want
dat werd uit de ladingen genomen en door
de betrokken oorlogvoerenden in den regel
gerequireerd. Maar het is mede dank zy
den invloed van de N.O.T., dank zy het
halsstarrig volhouden, dat men nog iets
redde voor den aanvoer, zoowel van Duit-
schen als van Geallieerden kant. Alles was
wel aanmerkelijk veranderd sedert het be
gin, maar toch kon er nog iets binnen
komen. 4
De Kabinetscrisis.
Alles was wel heel slecht geloqpen, maar
toch kon er, wat lading en de vergoedingen
voor de schepen betreft, heel wat worden
gered, en eerst later zou blyken hoeveel.
De ty.O.T. herstelde haar positie binnens
lands en daardoor vanzelf ook ten dèele
buitenslands, hetgeen van belang zou bly
ken zoodra de oorlog was geëindigd. Mrtar
de N.O.T. ondervond de grootste vertraging
in haar werk van de Kabinetscrisis, die
Nederland zich in dien roerige zomer van
1918 gedurende enkele maanden veroorloof
de. Wij zyn het nu alweer haast vergeten,
en uit deze bladzijden vol zich opstapelende
moeilijkheden, klinkt het ons als een on
waarschijnlijkheid tegen: terwyl Nederland
aan niets meer behoefte had dan aan een
krachtig gezag, dat kon handelen, gingen
maanden voorbij, voordat het nieuwe Ka-
kinet kon gevormd worden, dat de taak van
het oorlogskabinet onder leiding van den
waardigen Cort van der Linden overnam.
Ook dat is leerrijk!
De zand- en grintkwestie.
Alle verwikkelingen intusschën, die zich
op het gebied van de N.O.T. in den oorlogs
tijd voordeden, waren kinderspel vergeleken
,by die, welke door de bekende zand- en
grintkwestie te voorschijn werden gebracht.
Voor den oningewijde is het, als speelt deze
zand- en grintkwestie, en de doorvoer er
van door ons onzijdig Limburg, slechts in
het voorjaar van 1918; in werkelijkheid is
dit een ^aangelegenheid geweest, die jaren
lang heeft in beslag genomen, «n telken
male om den hoek kwam kijken, wanneer
zich extra moeilyheden voordeden. Zoo ook
op het oogenblik b.v., dat de Engelsche Re
geering aanmerking maakte op de behande
ling dezerzijds van het gewapende koop
vaardijschip „Melita"! Nu moet erkend
worden, dat de Nederlandsche Regeering
zelve argwanend stond tegenover het „doel"
der zand- en griftttransporten van Duitsch
land, via ons land, naar België. Teneinde
zich daarover een oordeel te kunnen vor
men, waren Nederlandsche officieren naar
België gegaan, en hadden een rapport uit
gebracht, dat aan de Britsche legatie was
overgelegd; een lang stilzwijgen volgde en
eerst op 17 Maart 1917 kwam een brief van
den Britschen gezant, tezamen met gelijk
soortige nota's zy'ner Fransche en Belgische
collega's, waarin deze aangelegenheid her
opend werd, en dat op het tijdstip, dat ern
stige verwikkelingen ter zee de positie der
Nederlandsche mgeering toch reeds «moei
lijk maakten. Het is een van de eigenaar
dige tactische verschijnselen, die men in
den oorlogstijd telkenmale aantreft, dat in
stede van de vraagstukken uit elkander te
houden men deze verwikkelde, byv oorkeur
tot onontwarbare kluwens. «De Nederland
sche regeering had zich van den aanvang
af terzake van de zand- en grinttranspor-
ten gesteld op het standpunt eenerzyds dat
het hier gold materiaal voor burgerlijke
werkzaamheden, van de verplichtingen uit
hqt Rijnverdrag voortvloeiende anderzijds.
Tegen beide opvattingen nu nam Engeland
scherp stelling door het stopzetten van al
dezen doorvoer eischen, en tegelijk in het
toelaten daarvan een schending van de Bel
gische neutraliteit door Nederland te wil
len zien. Zelfs al had de Nederlandsche
regeering het niet uit anderen hoofde moe
ten nalaten, zy kon op grond van haar neu
traliteitsverplichtingen alweer aan dien
eisch geen gevolg geven. Men hield, ten
einde niet bepaaldelijk néén te moeten zeg
gen, de zaak sleepende.
Het bleek echter weldra, dat het rapport,
gevoegd by de Britsche nota, zelfstandig
.door een der Fransche ambtenaren was uit
gebracht. De Britsche regeering nam het
nu zónder meer over, eischte reeds begin
Mei een antwoord, als gevolg waarvan de
Minister van Buitenlandsche Zakeneen
nieuw onderzoek toezegde. Twee officieren
/-werden opnieuw naar België gezonden en
brdchten op 16 Augustus 1917 rapport dit.
v/n een gebruik van de doorgevoerde hoe
veelheden zand en grind voor oorlogsdoel
einden hadden zy geen bewijzen kunnen
linden. Dat neemt intusschën niet ^eg, dat
de ^argwaan der Nederlandsche Regeering
nletv^eheel geweken was en zulks te min
der, omdat van Duitsche zijde hevigen aan
drang op het voonzetten van den doorvoer
werd uitgeoefend. Nu was op 15 Augustus
de hoeveelheid, over het geheele jaar 1917
toegestaan, reeds een weinig overschreden;
voor het loopende jaar werd nu de doorvoer
toegestaan van een hoeveelheid, voldoende
voor de eerste drie maanden van het jaar
1918; by het ingaan van het jaar'zou on
verbiddelijk iedere doorvoer tot 15 Maart
1918 worden stopgezet, terwyl van den
doorvoer uitgezonderd werden de provincies
West- en Oost-Vlaanderen, omdat de Ne
derlandsche officieren daar geen poolshoog
te hadden mogen nemen. De noodige maat
regelen werden genomen, ook voor'den
doorvoer van hout, cement, baggermate-
riaal, bestemd voor herstellingswerken aan
de Belgische havens, dus ongeoorloofden
doorvoer.. En ook voor den doorvoer, echter
in omgekeerde richting, van metalen werd
slechts vergunning verleend, indien zij niet
verkregen waren door eenige oorlogshan
deling van de Duitsehers in België. Van
den eenen kant nu de Duitsche regeering,
die sterke pressie uitoefende, vooral econo
misch, om den doorvoer gehandhaafd, ja
zoo mogelijk versterkt te krijgen; aan den
anderen kant Engeland, dat met maatrege
len dreigde, indien men den doorvoer deed
voortgaan. De Uitvoerende Commissie van
LVH.
No. 160. 'n Oostganger.
Benaming voor iemand, die een groot d«l
van zyn leven in de Oost heeft door».!
bracht. In den regel werd de gewezen kola
niaal aldus betiteld. Tegenwoordig hoort
men deze benaming slechts zelden meer
No. 161. Hy heeft 't er van eiere gemaakt
HU heeft 't er leelyk van eiem
gemaakt.
Een loopjongen is weggejaagd, omdat er
op zyn werk te veel aan te merken was
Zyn buren zeggen dan, als antwoord op de
vraag, waarom hy ontslagen is, „dat hü
het leelyk van eiere gemaakt had".
No. 162. De tyd is over.
'Pe kinderen zaniken om kersen. Het lek
ker is echter van de kersen af, omdat het
al te ver in den tyd is. Moeder zegt dan
dat de kersen niet lekker meer zyn, omdat
„de tyd Jover is".
Alle Goudsche ingezetenen en oud-
Ingezetenen worden uitgenoodigd uit
drukkingen van den aard als hier
boven is aangegeven, zoo mogelijk
vergezeld van toelichtingen^ schrif
telijk ii> te zenden.
Brieven onder motto „Het Goudsche
Taaimuseum" aan het kantoor van
Mrs. SMIT, Lange Tiendeweg 51,
Gouda.
de NvO.T. was einde September met dezen
stand vair zaken nauwelijks in kennis ge
steld of zij vernam, dat bij de Scheepvaart-
My. Phs. van Ommeren geen enkel tele
gram meer aankwam, en dat de beurstele-
grammen uit New-York via het Duitsche
Namen kwamen. Toen bleek, doch eerst
dagen nadat de bedoelde maatregel was ge
nomen, dat de telegrafische verbinding van
Nederland voor handels- en financieele tele
grammen op last van de Britsche rpgeering
watf stopgezet, totdat Nederland een einde
zou hebben gemaakt aan den doorvoer van
zand en grint en metaalafval vn Duitsch
land naar België en omgekeerd. Besprekin
gen liepen op niets uit, want de Nederland
sche regeering moest haar standpunt hand
haven, en kreeg daarvoor ook den onver
deelden steun van de bevolking en de pers.
Weer een dreigement.
Weer eens dreigde de Britsche gezant den
heer van Aalst; de z.g.n. Pill-boxes zouden
van dat grint gemaakt worden en indien
daaraan geen einde kwam, verzocht hij om
terugroeping en tieteekende dit oorlog. Al
werd de N.O.T. nu oojt vertrouwelijk op de
hoogte gesteld op welke wijze de Engel-
schen, die zelf controle uitoefenden in Ne
derlandsche stations en havens, deze cij
fers van Ffansche zy^ie verkregen hadden,
zy kon er wemig mede doen. Voor de Ne
derlandsche regeering was de zaak nog
moeilijker, want zy kon de officieele ver
zekering van Duitschland zonder bewijzen
niet naèst zich neerleggen, en de twee of
ficieren, die een nauwlettend Vonderzoek
hadden ingesteld, waren zonder eenig be
wijs terugkomen, maar hadden toch „het
innerlijk en onaangename, niet recht te om
schrijven gevoel, dat zy op hun reis door
België bedrogen waren geworden, ondanks
alles." Een gevoel dat den tweeden keer
nog sterkpr was, maar opnieuw niet op be
wijzen steunde. Begrijpelijk is, dat de Ne
derlandsche regeering de Britsche legatie
liet verzoeken, dat, waar zij onmachtig was
om zelf eenig bedrog,te ontdekken, zy
gaarne van de Britsche regeering het be
wijsmateriaal zou ontvangen over het be
weerde gebruik voor militaire doeleinden.
Wat den toestand uiteraard verscherpte,
terwyl het telegram verbod op de Nederland
sche bevolking, die zoodoende eigen kolo
niën niet kon bereiken, prikkelend werkte.
GEMENGDE BERICHTEN.
Deviezensmokkelaarstefr
bijna gearresteerd.
Door Duitsehers over de grens gelokt.
Een vermetele Amsterdamsche deviezen
smokkelaarster, die reeds lang by de Duit
sche douane stond gesignaleerd en die in
den loop vén den tijd herhaalde malen ter
nauwernood aan een arrestatie heeft weten
te ontsnappen, heeft thans aan de Neder-
lftndsch-Duitsche grens in den Smorenhoek
te Beek bij Nymeg.en een avontuur beleefd,
dat haar heugen zal.
Zy had de gewoonte, connecties te zoeken
met Duitsche vrouwen irt het grensgebied,
die haar bij het smokkelen van deviezen de
behulpzame hand boden. Zoo was langza
merhand een complot ontstaan, dat echter
door de Duitsche douane ontdekt werd,
waarna eenige leden, allen vrouwen, werden
gearresteerd.
Men droeg evenwel nauwkeurig zorg dat
de 'Amsterdamsche smokkelaarster daar
geen kennis van kreeg, daar men er op ge
steld was, deze vrouw als hoofddaderes tn
handen te krijgen. Men wist een der gear
resteerde Duitsche vrouwen, die in de ge
vangenis te Kleef was opgesloten, zoover te
krijgen, dat zy daarin medewerking zou
verleenen.
Deze vrouw schreef aan de Amsterdam
sche een brief, waarin zij haar verzocht op
een bepaalden tijd en op een aangegeven
'plaats aan de Nederlandsch-Duitsche grens
te verschijnen, waarna goede zaken zouden
kunnen worden gedaan.
De Amsterdamsche liep in de val en -
gaf zich naar Beek. Zy volgde daff in den
Smorenhoek de grenslijn, wj*rar h
nauwkeurig acht op aloeg op Nederiandech
gebied te blUvew
Inderdaad zag zy achter de heg de Duit-
ache vrouw staan, die riep by haar te ko-
Om achter d
de Amsterdai
Duitsch gron
Ujks had zy di
laag,sprongen
ten te voorsch
vrouw vastgre
heg te kunnen komen moest
,che zich eenige schreden op
rebied begeven, doch nauwe-
it gedaan, of uit een hinder-
zes Duitsche douanebeamb-
jn, die de doodelyk ontstelde
en en haar wilden arrestee-
''ïoen de vrtiuw van haar eersten schrik
hekomen was, j begon zy zich heftig te ver
zetten. Zy wierp zich op den grond, waar
een hevige wokteling ontstond. Zy trachtte
met inspanning van alle krachten de heg
te hereiken en we'rkelük gelukte het haar,
!n de nabyheid daarvan te komen. Door een
nlotselinge beweging wist zy los te komen
en zich al kruipende door de heg heen te
wringen, waarna zy zich weer op Neder-
landsch grondgebied bevond.
De douane-beambten, die hun prooi zagen
ontglippen, sommeerden de vrouw nog zich
over te geven, waarby een van hen zelfs een
revolverschot in de lucht loste. Op dit schot
kwam de gemeenteveldwachter van Beek,
die zich in de nabyheid bevond, toesnellen.
Hü beduidde den Duitsehers, 'dat de vrouw
zich op Nederlandsch gebied bevond, zoodat
zii hun verdere pogingen moesten staken.
Inmiddels had de Amsterdamsche een
goed heenkomen gezocht.
Oplossingen van de raadsels
van vorige week.
1. Hei,' kei, lei, hei en prei.
2. Mollen van de piano.
3. Beter een half ei, dan een leege dop.
De prijs werd toegewezen aan BERNARD
LAUGEMAN, Zoutmanstraat, Gouda.
Nieuwe raadsels.
1 Ladderraadsel.
le (bovenste) sport een
riviertje in Zuid-Holland.
2e sport 'n bloeiende struik.
3e een mooie bloem.
4e een graansoort.
5e een roofvogel.
6e een klein vischje
Te een stad in Drente.
8e een lichaamsdeel
van een dier.
9e een jaargetijde.
De woorden bestaan alle uit 5 letters
en de middelste vormen, van boven naar
beneden gelezen, den naam van een
plaats in het Gooi.
Welke smid smeedt geen ijzer
Iets wat op den grond li;
ugt
En een mooie bloem,
Voeg ik handig samen.
Zeg my, wat ik dan noem.
Op de zigzag-kruisjeslyn komt de naam
van een plaats in Zuid-Holland.
le rij een deel,van een boom
X 2e een roofvogel.
3e eéh deel van een schip.
4e een jongensnaam.
5e een ander woord voor
plezier.
6e een veel voorkomende
vloeistof.
7e een lichaamsdeel.
8e een viervoetig dier.
9e een steile rots.
10e een ander woord voor
roem, vermaardheid.
Oplossingen inzenden aan de redactie var
de Goudsche Coprant, Markt 31, Gouda, on
der het motto „Raadsels".
-X
X
X
Onder redactie van de Damclub" „Gouda"
SecTitaria: Lange Tiendeweg 6. Lokaal
der dub: Markt 49.
Probleem No. 1019.
flchyvep qp: f, 14, 17/19, 23, 34,
Wit schUven op: 25, 30, 32, 34, 35, 88, 47,
«,50.
Probleem No. 1020.
23/25"" ™h,ive°0|>: 10, l2'14, w'18/?1,
Wit MhUven op 27, 28 30, 32185, 37,
®i «48,
Oplossing van Probleem No. 1015.
Wit speelt: 37—31 88—28.
36:4, 27—22, 4 :6.
Oïlossing van Probleem No. 1016.
Wh speelt: 37-81, 48—42, 36-81,
42—37, 35—80, 44—40, 60 47,
INGEZONDEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Zwemwedstrijden in de KattensingeJ-
gracht op Koninginnedag.
Geachte Redactie!
Vergun my nog een kleine plaatsruimte
in ö)v blad voor een kort wederwóord op
de repliek van den Voorzitter der Goudsche
Zwemclub. Bij voorbaat myn vriendelijken
dank.
In de eerstofplaats de opmerking dat ik
het persoonlyk element niet in het debat
heb gebracht; dat deed de heer Smit in
eerste instantie op een wyze die mynerzyds
verweer moest uitlokken.
Nu de heer Smit zich in zyn repliek tot
het zakelijke wil beperken, zal ik hem daar
in gaarne volgen.
Zyne bezwaren gaan evenwel, dit zy voor
op geplaatst, feitelijk buiten mijne Com
missie om. Deze verkreeg toch de oowusie
toestemming tot het houden van zwemwed
strijden in de Kattensingelgracht van het
Gemeentebestuur en tegen dit bestuur die
nen de bezwaren der Goudsche Zwemclub
in feite dus ook te zyn gericht.
De heer Smit betoogt dat een vergelij
king tusschen het water van de Nieuwe-,
Vaart en de Kattensingelgracht niet opgaat.
Op de Nieuwe Vaart monden geen riolen uit.
Hier staat evenwel .tegenover dat de Nieu
we Vaart het water (uit twee singelgrach
ten en de Binnen-Gouwe in zich opneemt, op
welke grachten «-/el riolen uitmonden. In
hoevterre nu hier, gezien de kleine afstand,
dat dit water slechts behoeft te doorloopen,
sprake kan zijn van meer of mindere „ver
vuiling" laat ik ter beoordeelihg over!!
De heer Smit zegt dat „Rynland's gemaal
het water uit de Singelgrachten niet meer
wegmaait! Dit is juist, maar hij vergeet
dat steeds geregeld via het gemaal van de
Fluweelensingelgracht IJselwater wordt in
gelaten en de verversching van de Singel
grachten dus ook evenals vroeger nog ge
schiedt. Trouwens, de overeenkomst tusschen
Gemeente en Rijnland, in verband met
het eeuwenoude, beproefde Goudsche wa-
terverschingssysteem voorziet hierin en zal
hiërin ook zeker blijven voorzien! Niet het
uitmalen brengt de verversching, in
tegendeel de inlaat!
Bovendien zal op 31 Augustus a.s., zooals
ook vroeger geschiedde, nog eens een extra
verversching worden bevorderd.
Ik herhaal, de.Commissie voor Oranje-
en andere Openbare Feesten, namens wie
mijn verweer is en was bedoeld, acht zich
volkomen verantwoord met de via deskun
dig^woorlichting verkregen toestemming
dCT overheid!
Het is mogelijk dat niet alle deskundigen
gelijk over ditvraagstuk denken; dit ge
beurt meer!
Maar het doet toch wonderlijk aan dat de
Goudsche Zwemclub zoovele bezwaren tegen
het zwemmen in Singelwater heeft, terwijl
b.v. te Amsterdam op' Zaterdag j.l. nog een
2 K.M. estafette-zwemwedstrijd van de
fcwemvereeniging ,,De Dolfijn", werd ge
houden in. de Amstel, onmiddellijk bij het
clubhuis van de Roeivereeniging ,,De Am-
jstel".
Ik vraag my af of het Goudsche Singel-
water van minder goede samenstelling is
dan het Amsterdamsche?!
Overigens -tegenover de zorgvuldigheid
van het bestuur der Goudsche Zwemclub
tegenover het zwemmend publiek, staat
zeker minstens in gelyke mate die
van het Gemeentebestuur.
Hoogachtend,
G. J. J. POT,
Voorzitter der Commissie voor Oranje-
en andere Openbare Feesten.
GOUDA, 28 Augustus 1936.
Daar vonkt een dierbre gloed
in eigen huis en haard.
Neemt men vandaar zyn vlucht
Met sterk gespierde vleuglen,
De wyze weet zijn kracht
Te vieren en te teuglen.
Hij kent de weelde hem
In 't welkom thuis bewaard.
Ziezoo, nu kan ik er weer tegen. In de
vacanttiT weer heel wat nieuwe kracht op
gedaan.
Zeg 't is elf uur, rij je even mee door naar
't Blauwe Kruis? Even koffiedrinken.
Wat een verbetering toch die bftiiff van
van Staal, nie waar? Weet je nog hoe we
samen hier op die oude brug nog eens met
onze bumpers in elkaar hebben gezeten?
Mijn voorbumper in jou achterbumper,
't Liep nog goed af.
En nu de brug zooveel breeder is, is 't
verkeer weer toegenomen. Vooral Donder
dags met die lange treilers is 't hier soms
levensgevaarlijk en zou een verkeersagent
niet overbodig zijn.
Vao verkeersagenten gesproken, heb je
die nieuwe toestellen van ons al gezien met
een verkeersagent erin?
Wacht, nu eerst koffiedrinken en loop
dan even mee
Kijk. hier heb je er een. Dat is er nu zoo,
een met een verkeersagent erin. Dat kleine
dingetje dat daar zit, dat heet by ons V.A.
Stel je voor, je wilt Heilsberg doorlaten,
maar daar komen Rennes en Scottisch-Na-
tional aan.
Stop!
Daar komen van de andere kant Nordth-
National en Bratislava aan.
Ook stop!
Heilsberg heeft voorrang.
En de verkeersagent laat Heilsberg door.
Dat moet je toch feitelijk by een modern
toestel hebben. Scheiding, selectie. Keuze.
Stel je voor dat al die stations, zoo'n
tachtig bij elkaar, er allemaal tegelijk door
wilden. Dan zouden ze met hun bumpers
ook in elkaar raken.
Maar, niks hoor, zoo'n toestel met een
verkeersagent erin, laat alleen door wie
voorrang heeft, één voor é?n, en dat is orde,
zoo behoort het. Anders wordt het wan
orde en heb je totaal niets aan je toestel.
Ja maar, zeg, zit zoo'n v.a. alleen in dat
eene toestel van jou?
Wel nee. kerel, in alle Westminsters.
Westminsters zijn allemaal v.a. (ver
keersagent-) toestellen.
een genot van begin
tot eind
VORSTENLANDEN
EN SUMATRA
Ook In kistjes «in 50 ituki
L BINNENDIJK. KLEIWE887
10 cent per doos
Het bette voor
Huidverzorging
Gsdipl. Drogist
I
MARKT 31 - i GOUDA
TELEFOON 2745
OPGERICHT 1791
worden verzocht op 31 Augustus te half vijf aan onze magazijnen
aanwezig te zijn teneinde hun wedstrijd-ballon in ontvangst te
nemen. De gezamenlijke oplatng geschiedt op de Markt te vijf uur.
Zij, die ndg niet in 't bezit zijn van een kaait, kunnen deee nog
gratis verkrijgen bij aankoop vón 2 gulden aan goedreen tot 31 Aug. a.s.
2 6 fraaie prijzen! waatonder 6 Autopeda
TURFMARKT
GOUDA.
INSCHRIJVING VAN LEERLINGEN
voor op *e richten JEUGD-ZANGKLASSEN door de Toontanstafdeeling voor den
leeftijd van 8 jaar en ouder op
ZATERDAG 5 SEPTEMBER 1936 's middags van 4—6 uur
in de Bovenzaal van het Blauwe Kruis, Westhaven.
De leiding zal berusten bij den Directeur der Afdeelinlg, den heer Henri Blokbergen
Lesgeld 15 ets. per week en voor meerdere1 iktndleren uit één gezin 10 ets. per week.
De repetities van het Kooi der Afdefehng zullen weóer aanvangen op Maandag
7 September a.s., 's avonds 8 uur, bovenzaal Blauwe Kruis.
In stud.e wordt genomen „DIE JAHRESZiEITEN" van Jos. Haydp.
Lidmaatschap 10.per jaar of 40 wektelyksche teasnynen van 25 ets.
MAANDAG 31 AUGUSTUS 1936
TER GELEGENHEID VAN DEN JAARDAG VAN H. M. DE KONINGIN
MET ATTRACTIES. AANVANG 9 UUR.
Dansmuziek: RYTHME BOYS JAZZBAND.
Entrée: HJH. Leden vrij, Huisgenooten 0.30. Niet-leden 0.60, met inbegrip v. bel.
H. J. IN T VELD.
welke U dagelijks noodig hebt leveren wij U GOED en GOEDKOOP
VERF-, GLAS- EN CHEMICALIëNHANDEL
WIJDSTRAAT 25 TELEFOON 3361
HET VAN OUDS BEKENDE ADRES.
JÜeraar Boekhouden en Hamlelswetenaehappen e.n. Voor STAATSPRAKTUKDIPLOM-é,
HANDELSKENNIS L.O., ONDERDELEN BELASTINGCONSULENT en
ACCOUNTANTSEXAMENS (Ned. Instituut van Accountants) en MERCURIUS
Tal van geslaagden bewezen de uitnemendheid mijner wetenschappelijke methode.
BOSKOOP.
REIJERSKOOP 165.
Er wordt IN GOUDA les gegeven.
i-fravcnhafe
prinieatefracht 4
tekenen
portret- en illustr. tekenen, dec. tekenen etalagf-ontw
]d. jV resp. 30, 36, 40, 45, 50 gid.
modelklasse
reclame-ontwerpen
ld. IV resp. 30, 35, 40, 45, 50 gld.
bouwkunde
u.l.n.o
m.t.s
Itl IV resp. 40, 50, 60, 70, 70 gld
kl. VI.70 gld.
bouw- en binnenhuiskunst
metfbelconstr. en binnenhuiskunst
kl. I—V resp. 30, 35, 40, 45, 50 gld.
architectuur-klasaeM- I-™ reap. 40, 45, 50 gld.
berek. bouwconstructies kl. III resp. 20, 2o gld-
opl. lag. akte handtekenen60
Inschrijving -pt van en 7-9 uur.
bü de inschrijving moet het schoolgeld geheel voldaan worden,
leerlingen, die het vorige jaar de school bezochten, moeten zich
opnieuw laten inschrijven.
t
Privó-acirew KORTF. TIENDEWEG 4 - TELEF 3257. I
INRICHTING VOOR HET BETERE DANSONDERWIJS.
ZMidag 6 Sept. v«n 3.45—5.45 uur aanvang der cursus uitsluitend voor Roomsch.
KWaT"sSa'n uur 'n"is. Algemene Leercursus. Betaling per les.
Inlichtingen en inschrijving Zondag 30 Aug. van 6—8 ujir en Zondag 6 Sept. vanaf
3 'itonderdag 10 Sept. 8 unr nam. aanvang der R.K. Dansclub T.O.P. in de „al van het
VEEMARKTKESTAÜRANT.
Woensdag 16 Sept. 8.30 uur nam. Bovenuaal van bet Café-Restaurant „TER GOUW",
aanvang der Dansclub O.O., elob voor kantoor- en winkelpersoneel.
Medio Oei. aanvang der Tap-lewn volgens het nieuwste Amerikaaltseh systeem.
Inlichtingen en innehrUïkig dadelijks van 10—1(1 uur agn ons privé-adre..