bwK
Anton Coops
Buitengewoon
HtepMEULEH
flim/rwï kaq U ivcVeei
Geest van zout
H. ZANDVOORT
WIJDSTRAAT 25
TELEFOON 3361
jLjy
1 i>J
T
45.-
145.-
95.-
195!-
Kleiweg 23 Gouda
AMMONIA
WAS
TERPENTIJN
ROOMIJS^
Firma T. Zaal
KLEIWEG 25
Erasmus als Opvoedkundige.
Pieter Winckel, onderwijzer
en voogd van E^asmijs."
„De lof van de Goudsche
weduwe Bertha v. Heften."
11
Brieven uit de Hofstad
Nederland in den oorlogatftd.
MotstGrftp-Bronchltls-Asthma
en alle verdere Schoonmaakartikelen koopt" men voordeelié bij
HET VAN OUDS BEKENDE ADRES
Damrubriek.
ri
ia in
BIftlWp2-M§wÊ-
kwStier°NA~RVC: ^^ldwyk~]Laak'
EVEN
PARKEEREN
Banketbakkerij
Toonkamers „Crabeth"
Grand Cal* >,Tar Gouw"
Belangrijke Openbare Verkoopin|
SCHILDERIJEN
KARSWOOD
Hondenpoedérs
doo6 a 60 cent bij ->
Drogist VVijdstraat 31
zult u Heggen als u onze toon
kamers BEZICHTIGT EN DE PRIJZEN
zmr WAARVOOR WIJ U DE7.E KAMERS
REEDS KUNNEN AANBIEDEN. BEKIJKT
U EENS AANDACHTIG ONDERSTAANDE
AANBIEDINGEN.'
GOUDA
r.\
y
hy echter ook*
Evenals de moderne psychologie een
open oog voor de kwetsbaarheid van
het jonge kind. Praktische boeken
over brieven-schrijven, studiemethode,
juist gedrag e.a.
Bekend' 'is Erasmus' belangstelling en
liefde voor de jeugd. Hy hechtte groote be-
teekenis aan de-, opvoeding en hy heeft de
opvoeders en de achterlijke onderwijsme
thoden van zijn tijd herhaaldelijk scherp ge
hekeld.
Naast deze critiek
wegen ter verbetering.
Hij pleit voor goed taalonderwijs, dat het
%ïgen initiatief prikkelt. Hij waarschuwt
tegen overdreven eischen aan het geheugen,
tegen het leeren van onbegrepen stof en
hij pleit W0or aanschouwelijkheid, voor ge
paste leerstof, voor levendig onderwijs, dat
de belangstelling deraleerlingen *kan wek
ken.
Evenals dfe moderne psychologen belicht
Erasmus den grooten invloed van de goede
sfeer, zoowel tufsschen ouders en kinderen,
als tusschen leerlingen en leermeesters.
Merkwaardig is, dat de psychische kwets
baarheid van het jonge kind door hem reeds
herhaaldelijk naar voren wfirdt gebracht.
Het treft* hem, dat dé ouders zich meer
om de maatschappelijke kansen hunner kin
deren bekommeren, dan fcm hun geest en
gemoed. Veel, wat moderne psychologen of
Wedagogen als nieuwei wijsheid leeren,
st^attreeds helder en duidelijk in Erasmus'
geschriften.
Ook de opvoeding van Het meisje acht
Erasmus zeer belangryk^flaar taak als toe-
komstige vrouw e^noeder" zal zy slechts
dan kunnen vervuil® als haar persoonlijk-
heid zoo goed niogelyk gevormd is.
3ijn eigen leerlingen hebben hem diep
vereerd en zijn ideeën verder gedragen. Zoo
9-a. Vives, die in 152S aan het Engelsche
hoi door Hendrik VIII met de opvoeding
van Prinses Mary werd belast en die door
zijn opvoedkundige werken nog steeds be-
kgnd is.
Van de talrijk^theoretische en practische
opvoedkundige werken van Erasmus is o.a.
„De pueris instituendis" (Over liet onder
was aan jongens) en het vaak herdrukte:
civilitate morum puerorum" (Hoe jon-
lui zich moeten gedragen) op de tentoon-
[ling aanwezig.
Andere werken zijn o.a.
„De conscribendis epiptolis'! (Over de
van brieven schrijven), „De copia
Verborum ac rerum", een boekje om begin
ners aan Latijnse he woordenkeus te helpeh
en „De ratione studii", een handleiding voor
het, inrichtep-iter
Het geheele sneven van "ËMimus had in-
tusschen een opvoedkundige strekking; hij
wilde de cultuur van zyn dagen ,die ljy aW
verouderd beschouwde, verfrisachen, door
terug^te keeren tot ftet oorspronkelijke, dat/
hy zag in de klassieke oudheid.
wikkeling van fk; nalatenschap, in het bi-
ZQnder voor verklop van de boeken, zal zor
gen. Hij doet dit aanvankelijk in een ele
gant bedekte styl. Erasmus deelt in zyn
levensbeschrijving mee dat Winckel hierop
antwoordde, dat Erasmus in het vervolg een
commentaar by zyn brief moest doen, wan:
hij, Winckel, was zelf ook gewoon duidelijk
te schrijven.
Een vertaling van dezen eersten brief van
Erasmug is op de tentoonstelling aanwezig.
Het aantal brieven door Erasmus
geschreven uit Gouda en Steyn;
brieven aan of van Gouwenhars.
Volgens het standaardwerk van Allen,
waarin deze de brietan van Erasmus zorg
vuldig heeft verzameld en toegelicht, is de
tekst van de volgende brieven van Erasmus
bewaard géblefên:
vanuit Gouda geschreven 1 of 2;
vanuit Steyn geschreven 27 of 28;
aan Pieter Winckel: 1;
aan Willem Hermans: 5;
aan Cornelis» Aurelius14;
aan Herman Lethmaet: 2;
en; waarschijnlijk, aan Elizabeth
Heyen: 1.
Verder geeft Allen tfe volgende brieven
door Gouwenaars aan Erasmus geschreven:
van Willem Hermans: 2;
van Cornelis Aurelius: 4;
van Herman Lethmaet: 2;
van Reynier Snoyïi 1.
Tezamen maakt deze ^orrjÉxyidentie
zeker een 50-tal brieven uit.
yan
t Een briér vin'Erasmus aan hem op
14-jarigen leeftijd.
Erasmus hééft zelf op lateren leeftijd in
een „brief., aan Gitunnius"," en jn eenTto^te
levensbeschrijving de feiten uit ztf^j leven,
jeugd, meggedételd. Daarin ver-
tel&by ooj^-over zy'n vermeester en voogtf
PeteiVj^ffPkal te Gobda..
Hy was dezen'T^ermeéster weinig dankbaar
en verwijt hem iiNhet bizonder dat hij als
voogd-bet vermogen\dl»t ,zyn vader Gerard
hem hét! nagelaten, ve
gaan.
nagelaten, verloréh 'fyeeft doen
iJit het stads-arcfiiefc^an Gouda blijkt ook
dat Peter Winckel Rooimeester te Gouda
was; hij was blijkbaar ^erst onderwijzer en
later hoofd van de school van „de Broeders
des Gemeenen ^vens" (te Gouda collatie-
broeders genoenW); deze school stond onder'
het toezicht van de St. Janskerk.
Waarschijnlijk wordt I%ter Winckel be
doeld als in de „Üitgaven en Scenken" van
de stad in 1485 en in 148Ï, 148$ en *1489
wordt vermeld dat „meester Pieter" ,^en
canne wiins" ontvangt.
Verder wórdt in de „Tresoriersrekening"
vfen 1492 en 1496 meegedeeld datf Winckel,.
in opdracht van de stad Gouda een reis naar
LeuVen ^maajetj* eh naar'Mechelen.
Ook köhit^zyft, naam vopr in twee nota-
v rieele akten van het jaar 150f£ Eerst als
getuige, wanneer de pastoor Gijsllertus Wil-
h'alfiti Raet, djeomgtreeks* 1494 dp eigen
koste» de Jeruwfemêkapel aan de Spiering-
straat stichtte, dezé Xapel vermaakt aan de„
CollqtiebroeXers, en daarna, wanneer de
Collatiebroedjers dit legaat aanvaarden.
deze stukken heet hij Petrus i en Petrus
Johannes \yinck»l enwordt hij vermeld als
onderpastoor^/ vicecuratus) vat» de ^t. -Jan.
Hy is düs blijk'baar^ eerst onderwijzer en
J later pastpor, geweest, v
De allereerste bri<?f, die van Erasmus,
i kend is is aan zyn voogd Pieter Wiht^e^.
geschreven. Erasmus was toen veertien
jaar. Daarin dringt Erasmus, wiens ouders-
dan juist overleden zyn, er op aan dat Pie
ter Winckel nu toch eens spoedig voor af-
1 1
een grafrede vin Erasmus.
In zyn kloostertijd geschreven, het
eerst in 1706 uitgegeven.
Het hiflkrrische stuk „Erasmus' vlucht"
speelt gedeeltelijke haren huize.
Brief van Ertsinölfl^aan de dochter vi
Bertha van Heyen.
Erasmus had voor hy op 27-jarigen leef
tijd het kjposter Steyn verliet rt^ds vrij wat
geschreden. Daartoe behoort ook een troost
rede bij hefi-overlyden van haai; moeder aan
een tweetal Goudsche nprinen, dochters.van
Bertha van Heyen „Goudanae viduae pro-
bissimae": de voortreffelijke Goudsche we
duwe,.
Erasinus hééft deze rede nooit doen druk
ken, maar in 1706 heeft J. Clericus ze opge
nomen fh' d* móóie uitgaven van lO^folian-
ten, inhoudende de verzamelde werken van
Erasmus* verschenen bij van der Aa te
Leideh, die de beschikking over her hand
schrift had weten te verkregen.
Deze r^ie draagt er het kenmerk jan
jeugdwerk té zyn. Ze is overladen met
klinkende zinnen ontleend aan klassieke La-
tynsche1 schrijvers, waarmee dé weduwe van
Heyen uitbundig wordt geprezen. Het mist
nog hel; directe karakter van de la tére stijl
tan Erasmus^ eh de epnvoud, waarvan zijn
evenwichtige vlotte schrift getuigt.
Tojh zijn er een paar merkwaardige ele
menten in deze rede.
Het eerste is, dat Erasmus de" weduwe van
Heyen in het bizonder pryst omdat zij zoo
deugdzaam was tegelijk in het wereld
lijke leven stond. Hij schat dat hooger dan
indien zij kloosterlinge ware geweest. Dit
tast de buitengewone waarde van het kloos
terleven reeds aan. 4
Verderastelt Erasinus haar boven de mon
niken van Steyn, mef'wip hy meermalen bij
haar te gast was, omdat zij de monniken
meermalen terecht wees, ais dezen te haren
huize* van afwezigen kwaad spraken. Hier
ligt een kiem van de latere aanvallen op
uen en uie naiuunyK zoo mug mogeiyK zaï
dp 1 blijven ryden. Ongelukkig is echter, dat de
jv tram niet halverwege kan omkeeren, n.l. als
chi by het cenl
tomen, NteodiJ
Erasmus prijst Bertha' vén Heijen ook om
haar weldadigheid fegehover de arAen en
«rerpeldt «at 'z(j, Tiaar hetNoorbeéH van
Christus, de gewoonte "had QP bepaald,; tij
de» enkele van ,ïen de voeten te wgischen.
In 'het'spej „Erasmus" ,vlucht"(j.an den
heer Hoffman treffen wis Erasmus in hèt
tweade tafereel aan ten huizoon Bertha
van Heijen, tezamen met Erasmus" vriend
Reynier Snoy, die later ,als dokteren ma
gistraat van Gouda, een bundel gedichten
Van Erasmud en c^ps vrienden ifeeft uit-
jgegeven. -
Ook Mar griet, die als'dochftr van Bertha
van Heijen in dit tafereel een rol speelt,
wordt in de- troostrede vermeld. Vgn d„e
Margriet wordt mengedeeld dat zij eenige
maanden na haar huwelijk overleed.
móeder wordt gepreizen omdat zij dit
/es Vet groote vroomheid droeg
I Wairschiinlük heet te een van .dS beide^,
tagiistUnsthe nonnen' tot wie Eraspus zich
in z'jn troostrede richt. Elizabeth, en is ami
Lx do brief gerecht WieWsmus m 1487
schrijft, korP voordat hij W het klooster
^tnyn gaat. Hij schrijft di,rin dat hg m
tnioeilijke omstaiidighed.nl, Verkeert en ele
Uéeuden hem pa in'den laten, maar
dankt haar, met aanbal ing-|rtn ff» vers van
den Latijnsehen dichter ÏBoratius, voor haar
blyvende vriendschap.
A i -
De
ver-
MOCCXU.
De rust Weergekeerd.
Negen dagen lang heeft de residentie op
stelten geptaan, maar nu is de rust weer
gekeerd. Er is negen dagen iang onvoor
bereid en ongeorganiseerd feest gevierd en
zelden was er zooveel geestdrift en opge
wektheid. Al te veel organiseeren schyiit
toch op den 'duur niet je ware te zyn;,er
was nu niet de geringste gedrongenheid.
Het eenige bezwaar is de ontzaggelijke
volte in de stad. Er wordt aangenorjien dat
er o'p den dag van de opening der Skaten-
Generaal twee honderd duizend personen
van buiten (n de residentie zyn- gekomen.
Van den aanvoer per spoor, is bekend dat
hey cyfer vrywel op honderdduizend is te
schatten. Maar wat daarnaast is aangevoerd
is,stellig nog eens dit getal, zoo niet meer.
Het aantpl autobussen was enorm; we
hebben er nog nooit zooveel by elkaar ge
zien. We wagen ons niet aan een schatting.
Dan k«unen de particuliere auto's, de vracht
auto's die voor dien dag tot open-jan-ple'"-
ziers( waren omgeschapen, de motoren en de
fietsen, om van de intercommunale trams
maar niet eens te spreken. Het aantal per
sonen uit het Westland.'dat dien dag-er op
uittrok,/ moet ook zeer groot geweest zyn.
Iemand, die aan den toegangsweg van dez^i
streek woont, vertelde, dat 's morgens om
zes uur het al op een optocht leek, wat er
aan fietsers en auto's naar den Haag trok.
En aan den Leidschen weg was het al niet
anders. Jammer was heVdat de Benoorden-
houtsche weg juist is afgesloten door asibl-
teering^ Het is toch ook wel idioot dat men
zoo'n werk in de zomermaanden uitvoert
als het verkeer het drukste is. De oude
weg door het Bosch, die anders maar in één
richting mag bereden worden,,waé nu voor
beide richtingen open. Weliswaar is deze
weg daarvoor breed genoeg, maar er zyn
nogal bochten in en het uitzicht wordt door
de boomen zeer belemmerd.
Voor d$ politie zyn het zware dagen ge-
weest; 't is all^s op z'n pootjes terecht ge
komen, ook al omdat het publiek in een
bestebui was. Er zit in de regeling van het-
verkeer in zulke*dagen meer orgaiftsatie
daruin vroeger tyden het geval was. Men
lewft het verkeer om en verstopt niet alles
door maar af te sluipen, zoohls vroeger wel
het geval was .Het groote inconv'eniënt
bBjft de tram, die aan haar baan is gebon
den en die natuurlyk zoo lang mogelyk zal
z<j dichjlby het centrum der verstoppingen
is gekomen. Nóodi£ zoudeó'zyn zoogenaam
de jus'sen" te^ maken, waardoor dit moge
lijk werd. Een gewone wissel is onvoldoende
in verband met de eeuwige bijwagens? die
mei omkeeren verhinderen.
^Er is dus weer rust in de residentie en
het Noordeinde is weer een gewone straat
geworden, waar men kan- passeeren. We
hopen» alleen, dat als het verloofde paar
straks in den Hija£ terug komt, h,et niet
weder bejubeld zal worderf. Het aal dit zelf
zeker niet meer'willen.
De gebeurtenissen van die negen dagen
hebben alles wat ex' verder aan belangrijks
jfeireest zou zijn naar den achtergrond ge
drongen. Misschien ié er heel wat door in
de verdrukking jreraakt, rn&r dat }can nu
eenmaal niet anders. En hu die drukte
voorby is, kan hetVwinterseizoen rustig een
aanvang nemen, ponders is er voor dit
seizoen niet aanwkondigd. Met nieuwen
moed begignen de theaters en de concerten
en men heeft, hoop, da^ het dit jaar iets
beter zal gorden. Waarop die verwachting
gebaseerd is, weten wij niet. M^§ maakt
^lkander wys dat er overal een vleugje
opleving is. Misschien heeft
de der laïtsta Aagen hief
zenissen tydelyk
allen nu gelooven,
waar.
De belasting
Onaangenaam zal het
hebben, dat aan den' gemeent
gesteld de belasting op
hoogen en wel met een derde, d.w.z. van
negen Jip twaalf gulden. Het is natuurlyk
alleen om aan 'geld te komen. Men rekent
al een vleugje ^n
eft dé feestvreV
1 en, daar dfe mui-*"
'erdrevete. 'Als we 'het
is hdhTmissdhiert wel
véfte^ getroffen
htefouid is voor
honden te ver-
erdë, d.w.z. var
let is natuurlp
ren. Men rekenl
%r vjjf en dertig 'duizend gulden uit te ha-
4en. Dat zal wel niet het geyaL zijn, wam
het valUte verwachten, dat velen hun,hohc
wani
weg Hoen, dat weinigen er toe ov$i
hond aan te schaffen. Op den duu/zal het
voojdeeh gering zijn. Toegegevp^ïp dat
Kêt geWens'cfyt is een al te groot aantal hon
den tegen te gaan, /haar dat .moet dan ook
het motief zyn voor een heffiAg; zij moet
niet het karakter van een duiten-kloppery
worden. Het zou altijd aardig zijn als de
opbrengst van zoo'n belasting voor een spe
ciaal deel werd. gebruUU niet in de al-
geiheene' belasting-pqtRerd gestopt.
Al die speciale heffinita zyn in beginsel
uit den booze. Zij drukken een bephalde be-
stedingswijze van het inkomen en zyn düs
een willekeurige herhaling van de djyecte
belasting op <jat inkomen. De, nauwkeiirig
berekende schaal van deze belasting wordt
op die wijze wger geheel en V "ongedaan
gemaakt. BovendWbeïnvloedt de belasting
natuurlijk de bestedingswijze én ontneemt
zij een deel van het inkomen aan diverse
wijzen van besteding. Dit alles is volkomen
'willekeurig, ieder wentelt de belasting op
zyn manier af. Men, kan nu eenmaal zyn
inkomen helaas <q*ar ééfi keer be
steden. Is'nyirw gedwongen mepr belasting
te betalen^dan moet dat op de een of an-f
dere manieTop iets anders verhaald gor
den', al is 3at bedrag nog zoo Tdein. 'Ornaat
men den loop van dit proces niet zien jpm,
itapt men overzat" bezwapr gemakkelijk
.heeji. De overheid geeft h(jt geld'ap haar
'manier weer uit en het konjt dus weer on»^
der' dd «mejschen. Allps i«Jten -slotte een
kwestie' ^an 'verschuiving
(Uit de gedenkschriften van de NederGuufsche Overzee Trust Mij.)
X.
De lege rautoriteiten, aldus leert dns het
Gedenkboek van de N.O.T, gingen zoo
lichtvaardig met de verantwoording voor
deze geheele aangelegenheid om, dat men
sterk afried om de voorraden nog te ver-
grooten, en aanried' eerder banden af te
leveren aan de door de N.O.T. scherp ge
controleerde particulieren, wier fietsen inj
geval van nood steeds genaast konden wor-
Zoodat men hier, gelijk op arfdere punten
'belangen had, die naast elkander gingen;
belaftgen, die zich al spoedig ook gingen
uitstrekken ov^r reeksen artikelen, tevoren
"van g"een algemeen 'belang, docljjju van be-
tieekenis. Artikelen als kuikhHf, asbest,
eenerzyds, gedroogde vruchten, amandelen,
sinaasappelen anderzijds, ja zeflfs Fransche
wynen. En dan was het weer de verlichting,
die daar door heenging en die wieer eigen
eischen stelde, eigen verlangens toonde. De
afwikkeling van de onderwerpen was o»p
zaohzelf in deze jaren romantisch genoeg.
De Belgen in ons land.
De N.O.T. had haar Financieele afeeling
aan het Wrk gesteld. Dezetaeeft meer dan
bevredigend gewerkt, gely'k de eindelyke
uitkomsten hebben getoond'. Maar ook hier
wat niet een moeite, wat niet een zorg ter
voorziening inl al de verschillende ondlerdee-
len/fiet koinmoeiHfk op den weg van de
Geallieerden liggen om de uitgeweken Bel
gen noodeloos te hinderen, en te hunnen be
hoeve werden dian ook in Nederland speciale
kantoren opgericht. Maar tegenover gee-
nerlie soort ooi^ns wei# zoo groot wan-
trouwen getoond als juiartegenover de Bel
gische coupons omdat het hier veelal heette,
dat het waren gestolen coupons en dat men
nimmer kon weten'of langs dien weg niet
Duitachers e.a. ja wellicht de Duitsche oor
logvoerenden zelf'werden verrijkt. De Brit-
sohe regeering was fel gekant tegen iedere
zending uitf onzijdige landen naar overzee
van fondsen en coupons met „vyaraielyke
smetten", wat intusechen niet wegham, dat
zy, teneinde eigen financieele kringen niet
noodeloos te ontstemmen, verzilvering in
eigen land kalm toestond. Het betrokken
departement te Lorden inleef speuren naar
„onraad"; steeds nog kwamen onvermoed-
de, wonderlijke betrekkingen, aan het licht;
8troomainnen voo^* Duitsche fondlsen of vobr
Dat Slijm matt van Uw Borst
verwijderd, worden. Zeker is het
dat Gij vannacht minder benauwd
zult zim, indien Gij vandat^a Akker'»
Abdijsiroop neemt. Uw ademhalings-
i orpanen worden dan bévrijd van de
sli|m die daar vastzit. Zpnder moeite,
zgnder 'pijn wordt Gij dan Uw be
nauwdheid of bfklemming de baas
In ongelooflijk korten Jfjd werkt Ab.
dijsiroop zuiverend,^ verzachtend en
genezend. Morgen kunt Gij U reeds
een ander mefvsch gevoelen' Dodr
haar bijzondere samenstelling hèt
Qènee»middel- bij aandoeningen q^:
Amerikaansehe ^aatregeleu op
waren Pö tota&l bedtoeg de wa
.aangevoer^-iondsen uit oNerzet
persönen op de zwarte lijst. Men stónd ook'
wql eens voor het Mt, zftoals by de Maatij.
Redjang Lèbong te Batavia, dat deze ondef
directie bleek H5 staian van een Duitsche
firma, dia op de zwarte lijst stond, zoodat
dë aflevering van dè nieuwe d^videndbladen
niet kon' geschieden. Amerika nam^ zijn
eigen maatregelen» en Amerika was bij
d-erze afdeelinï van effecten en ^oupons een
belangrijk onfl^rdeel ,maar meer dbn eens
^-hèeA heiüdat de - Fmgel^fchei^^iiet van ^eze
y o,p hooge
waarde van
lan-
den-sedert de op 29 Mei 1917 gesloten over
eenkomsten een van 14 mifllioén dAl-
lan-s aan dollarfon<isen en 1,2 millioen pemd
aan 'pondenfondfl^n; pen bedrag, dat de
moeite waard'was. GÓafr nwi ah weer de
grafische voorstelling na, dit aan dit zoor
belangrijk punt zyn gewijd, dén ziet men
de belangen- gewejddg uiteenleopen, en be-
grypt men tal van,maatregelen 'beter. Wat
intusschen niet wegneemt, dat men niet
steeds nieuwe moeilijkheden had te techten;
dot- di'kwerf aan zendingei^ van zoodanige
waarde beele romans waren verbonden.
Terwyl dan zulk een zending, niet zonder
moeite vrij gekregen, "nu ja, uitgevoerd,
maar binnen korten tijd op den bodem der
zee lag, waar zy nog ligt! S
De eindstrijd. s
Het tweede gedeelte van het, jaaf 1918
werd beïdvloed doojr den findstrijd,.die zich
ter 'zée en te? land kenbaar maakte. \Jen
gevoelde, d!at, het wij^i der Duitsches,
spoedig ook -uit dte onneembaar geachte
I Hindenburg-linie, niet iefbs, tydieJyks was,
maar iets blij Vends. Jfen geVoelde, dat ln
ko^xvaardijvloj
land vroeg die
het Oosten in opstand komende voll
Bal«en, de Polen, de Tsjechen, de
eigen vrijheid wilden. Men speurde overal
nieuw leven en bedrijf, maar men jeid tot
werkloosheid gedoemd, omdat mét' reeds
blyde was iets voor zichzelf te togen, en
e im kon heetan, <ut
,t voor ztch, ontwikkelende»,
handel kon krijgen. Koortsachtig werkte
men in Engeland' om de verliezen, door de
Duitsche duikbootew geleden, weer aan te
vullen; door het varen in convooi, door de
schitterende organisatie mede van de Intel
ligence Service, werden de verliezen van de
oot beperkt!. Maar in Neder-
vroeg dte handelsgeest zich reeds af
wat,er zou gebeuren., wanneer zoo straks de
oorlog ten einde was en de handel zooveel
mogelijk weer in normalie banen zou terug-
keeren.
q| wapenstilstand.
Dev wapenstilstand' mocht buiten Ne
derland omgaan; zij -had tenminste een
paar paragrafen, die-ook voor Nederland
van indirect belang waren. Elke vijandelijk
heid tier zee werd onmiddellijk gestaakt; de
Duiteche dlui'kbooten werden aan den vijand
uitgeleverd; den Geallieerden en Geasso
cieerden werd het recht voorbehouden om
alle jnijnenveldarï op te ruimen. Beteekende
et dat de normale toestand zooveel
,ou worden hesteld, en dat
weer als van oud», kon gaan hanidelen!
Een korten tyid van stilstand had de N.
O.T. gekend; een stilaetting gedurende niet
meer dan twee, weken; van het machtig be
drijf, dat zij' had omgebouwd. Van de zftde
der Geallieerden zelvé waren de pogingen
uitgegaan die tot hervatting der werkzaam
heid leidden. Maar de maatregelen werden
iff dusdanig tempo voortgezet en dusdanig
stelselloos doorgevoerd, dat telkenmale op
nieuw de vraag of ontbinding niet de eeni
ge mogelijkheid was, moest worden gestekt
De certificaten van uitvoer.
Dat' in die /rifistaiftfigheden het aantal kan
toren dér N.O.T. verminderde; het perso
neel achteruitging^ wien kan het verwtjide.
deren! Maar die inkomsten verminderae:
nog meier, en zoo moest om uitgaven van
anderen aaVd, die steeds toenamen, te dek-
ken, wel hooger administratiekosten wor
den gesteld. Bovendien, naarmate'die N.O.T.
verder om zich heen greep, nam nu een
maal het aantal kantoren, dat rij bad toe
En de N.O.T. zag, doordat dfe N.U.«. vu
ormaan, de regeering steeds wyder om
zich heen greep, niet alleen haar eigen po
sitie tegenover hetAuitenland, maar ock in
het binnenland bajjwil op te leggen; wel
Wutitei
goederen
ren via Nederland te betrekken, maar
Het meest verbluffend was wel.
licht een stryd tusschen de Amerikaansche
regeering en W N.O.T. over Duitsche,goe
deren tgr waarde van enkele millioenen
marken, in Duits^W, gekocht voordat
Amerika dien oorl%taerklaaide, die, einde
1917, betaald in Nederland' lagfen en waar'.1
voor de N.O.T., aangezien uitvoer van goe-
Wm naar Nederlandfech-Indië met alle
middefen gekeerd werd, geen certificaat
uitvoer wenschte -te de N.
O.T. ble?f haap." strijd slflBPegen de
groote ofernemtogen, di» «r, wel wat erg<
het handje van hadden, om misbruik ma
kend van de toevallige positie van voorra
den of voordeelièg impoi^gelegenheflen, de
kleinere dood te drukken. Mentaenke niet
voor Neder-
in Engeland lagen in
1918; het was een totaal 1
27 millioen KG.,
lioten betaaid was met
14 millioén verre overschreed En dan wa
ren er nog de tal van processen die gevoerd t
moesten worden voor de Prijsgerechter in
Duitsehland en Engeland, voo* de rechtban
ken in Nederland, al waren de laatste
slechts gering ih aantal, omdat men kleine
gebreken in de ND.T.-overeenkomsten
trachtte te ontdekken en daarmede
1 kwantum van büna
in meer dan)'10 tQr
een bedrag, dat dê
jl de
.Voordeel wilde doen. Dat alles, terwyl
invoer van over zee» die in 1917 nog 2- mil
liard bedft^g, in 1118 de milliard niet be^
reikte; terwyl alle A-afische yooreteHingen,
die van dien tijtfoagtegkenenlij^n te zien
gever', die met een onafwendbare zekerheid
naaribenade» wyben, en nag eens, voorzoo
ver dJt noodlg is, duidgjijlk maken, wat m"
in die tijden inderdapd. is gestreden en ge
leden. Grafische vooAjlingen, waarop de
zwarte bloikje®, die d^J in^U^angeven,
Stipjes zjjn tegenover hprvnTX, steeds
maar,witte veld, dAtytS.luoont, dat er mets
te krygen was. la^en tijd, dat over
terdam <W invoeging vanl de aan de N.D
T, geëndosseerde, yoor de Belgische relief
'.bestemde leverismiddelem Voor Nederland,
waar noofi hjersëhte, kwam 839 millioen
KjG. in de' hrfvens aan, voor Bekië, d w.L
Voor het noodlijdende deel van België, 300
millioen K.G. meer. Met den wapénstiletand
was de ttloftokade niet'al leen 'voo/\ Duüsch-
land, maar oojc voor het mede gebjokkeende
Nederland^ geëindigd!
Meh 4ou geneigd zijn te dfeyken, dat op
bet/oogenblik, dat op dien gedenkwaartjigen
winterochtend van 11 November 1918 langs
de lihies der Geallieerden het' verlossend
troipp^tei^naal ildonic: ophouden met vóren,
de "N.'Ö.T. kon rekenen met haar werk fP"
reed te zijn. Niets mindpr waar dan, dat,
Wat van Haren U thans biedt, is ongekend.
De fijnste keurcollectie met de allernieuwste
modellen en mooiste leervariaties staan voor
U gereed. Komt daaruit eens Uw keus ma
ken. Hef zaf U niet moeilijk vallen vooral
niet omdat de prijzen zoo verbazend laag
tijn. Koopt met een welbewust eigen belang
van Haren's schoenen, de mooiste en aller
goedkoopste
werk en prima bo
yenleer.' oerso-
tide.
gemakkelij
ke pasvorm
Moliere met leder- of
rubberond^rwerk On-
verwoestboor.
Mooi royoot
model
IIDlU w-
n Buitengewoon chic
sportschoentje van
fijn bruin calfs
leder. Uiterst so
lide, praMst
bewer
Ondervind» 't, van Haren wint 'I,
zie slechts de gloedvolle najaarscollectie
Zeer sierlijk mo
del met prachtige
stijle hak. Van
prima blauw en
n Bijzonder
fra.ai schoentj
van zeer fijn
calfsleder in
SCHOENFABRIEKEN WAALWIJK
bruin en zwart
Onder redactie van de Damclub „Gouda"
Secretaris: Lange Tiendeweg 6.. Lokaal
der club: Markt 4®.
es; - DH2
rlo—iLek
Probleem No. J021.
19, 21*
Zwart «chyven op: 8/10, 14, ^7,
22, 24, 27, 29,.
Wit schijven op: £8, 32, 33, 36, 38/40, 42,
46, 48, 49.
Pfobleem No. 1022.
Zwart schü^n op:' 1, 5, 0, 12/14, 38,^40.
Wit aehijven op: 15, 16, 26, 27. 36, 41,-.
48, 49. \J
Oplossing van Probleem 3Jo. 1017.
Wit speelt: 42—37, 49-A«, 44—39,
39—34, 34 6, 60 28, 5 28.
Oplossing van Probleem No. 1018
Wit speelt: 83—29, 41—37 37 10,
40—35, 47—417 30—25, 35 24, '25 3.
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
t*'"
fH'iramma voor Zondag 27 September.
K. N. V. B.
AFDEELING I.
ie klasse: Excelsior—Stormvogels; Xer-
Ws—Blauw Wit; ADO—RCH; Ajax—
ÖHO; CWr-DFC.
4e klasje H: Culemborg—Brederodes;
oopla-óAmsvorde; SoestWoerden.
AFDEELING II.
Je klasse: Hermes-DVS—VUCDWS—
Haarlerft—FeijqnoordVSV—HBS;
KFC-^parta.
Je klasse A: HilHnen—Lugdunum;
PostduivenSch&veningen—Scho-
wn; ASC—Gouda.
«3e klasse B: Celerités—TerlaakSEP—
3e klasse C
Hetovoetsluls;
DH8.
«.wUaase'D: QSV^Martlnit; De Mus-
JFt**'- 1513(8CoaïT Bodegraven
«et Noordén.
4e klasse A: AlphiaTONA; Rooden-
ttF"* LFC~~WD; VDSb 3skoop-
e Boys; Leldsc^e Bpys«jWaddlcxveen.
n«.ifi F86 P: Tf4/nsvalia\-Moordrecht;
imf"8 TonégiJ^chiedim
4e kl|jBe
aaldwijlt-
VOCFortuna;
VFCOlympia;
DDC
OW
F;
rak—CKC; Olivln-Jtekkerkerk.
Res. 2e klasse A: Alphen 2—HBS 3^
Gouda 2-HW 2; Olympia 2—Scheve-
ningen 2; VUC 2—Quick 2;*«BMT 2_
ADO 3.
Res. 3e klasse F: DCV 2—Xerxes 3;
DCL 3Schoonhoven 2; R®M 2ONA 2;
RFC 3GSV 2; Excelsior 4—VOC 2.
AFDEELING III.
le klasse: Tubanla—NEC; PEC—Wa-
geningenAGOW—Ensch. Boys; Go
Ahéad—Heracles.
AFDEELING IV.
le klasse; PSV—EindhovenBleijer-
heideJulianaMVV—IloermondBW
NAC; LONGA—NOAD.
ArutitLiN^ v.
1e klasse: OVAV—aoeek; Be Qitlck—
HSCAchilles—VeendamHoogezand—
Velocitas; Leeuwarden—Friesland.
arte
"Ir ,A
G. ,V. B.
le klasse: Oudewater 1—Gouda 3, 2 u.;
Ammerstol lONA. 4, 2 uw; ONA 3
Bergambacht 1, U uur; Haastrecht 2—
Gouda 4, 2 uur; Nieuwerkerk l—Moerca-
pelle 1, 2 uur.
2e klasse A: Bosk. Boys 2—Olympia 3,
2.30 uur; Nleuwveen l—ONA 5, 2 uur;
Woenfth 2Dilettant 2, 2 uur; Nieuw
koop l*—GSV 3, 2 uur.
2e klakte B: Moordrecht 2—Groot Am-
mers 1, 2 uur; Stolwijk iSchoonhoven
3, 2 uur Dilettant 3—Zwervers 2, 11:30 u.;
«Lekkerkerk 3—Nleuwerkerk 2, 2 tiur.
3e klasse A: Bodegraven 3—Woerden 3,
12.30 uur; Nieuwkoop 2GSV 4, 12 uur;
Gouda 5—Bosk.'*4h^s 3, ïl uur
3e klasse B: Moercapfelle 2—Voorwaarte
1. 2 uur; Waddinxveen 3—l^leuwerker!
2 uur; Moordrecht 3Groeneweg 2, lj
uur.
3e klasse C: Groot Ammers 2—Lekker-
kerk 4, 2 uur; Schoonhoven 4—Stolwijk
2. 12 uur; ONA 6—Ammerstol 2, 11 uur.
3e klasse D: Oudewater Gouda 7, 12
uur; Bergambacht 2Stolwijk 3, 2 uur;
GSV 5—ONA 7* 11 uur; Haastrechtx3
Ammerstol 3, 12 uur.
3e klasse E: Bosk. Boys 5—Moercapelle
3. 12.30 uur: Nleuwveem 3—ONA 8, 12 u.;
Olympia 4Waddinxveen 4, li uuj Voor
waarts 2—Groeneweg 3, 2 uur tff
H«t kan weer spapnen.
Het programma dat voor morgen Is-
vastgesteld geeft den 3e klassers/ vooral
na het povere resultaat van den yorlgen
keer, weinig reden tot groot optimisme.
De tegenstanders hebben alreeds - ge
toond overwinningsaspiraties In, huh
mars te hebfpen» hetgemi va'n onze stad-
genooten nu niet beiraald^gezegd kani
worden.
Gouda gaat wederom uit naar A*:S.C.
waar o.i. een zware taak voor hen ""is
weggelegd. De meening, dat. het Slipper
tje teéen Scheveningen zoo erg n|lef ia,
kunnen wij niet deelen. Integend^l, wij"
hebben dit een verlies van twee zeer
kostbare puntjes ge&cht omdat het-»julst
vermoedelijk één der zwaarste tegenstan
ders van de rood-wltten zijn. Oqp O.N.A
zaF ha» handen vol hebben aan R.V.C.,
tenminste als de laatste overwinning
van hen niet geflatteerd ls geweest. Vóór
Olympia ligé misschien weer een over
winning in Jiet verschiet. V.F.C. wil Ons
niét .zoo sterk voorkomen, maar om
He winnen%lenen de roQd-zwarten dit-,
maal een wéttstrij&te voetbdften. Mar
tini® komt- op bezoek bij G.8.V. ',en1 dit
wordt hun eerste wedstrijd, welke tevens
eei^pittig partijtje kanjworden.
Na al de feestprogramma's, die we den
laatsten tijd hebben verwerkt, volgt hier
het WESTMINSTER-PRKrRAMMA
Westminster „Parlement" ƒ190.
Westminster „Stream-Line" 140.—
Westminster „White Star" „100.—
Westminster „Comet" 89.—
Westminster „Fort" 79.—
Alle deze Westminsters zijn „supers", ze
zyn alle uitgevoerd met eleetjp-dynamischen
luidspreker, schaal met 80 zendernamen, en
smaakvolle kasten.
Onovertroffen van wegjwave, volledig ge-
garahfieerd^ v
is ook bij koeler wter, een heerlijke
lekkernij.
Wy houden nog Ssteeds in voorraad ons
prima SCHEP- en VERPAKT ROOMIJS.
MARKT 32 naast „de Zalm" TEL. 3351.
Nieuwe zending
ENGELSCH LEERWERK.
JULIANA-BERNHARD
LEPELTJES.
Crab»Distrust TsM. 2020-
GORILLA MESJE
?ijn spaclaal vöor. da taere
Huid.
Ook op de -Óoudsche markt verkrjjitb.
21/2—5—6 ct.
Imp. C. EIKENBOOM
R. ROTTERADE 79"- ROTTERD,
BLEEKERSSINGEL 1 GOUDA.
van een schitteren^® coilectié
w.o. werken van Artz, Bouree, Bauffe, Horrix, v. Rihynnen, de Bock,
Mesdag:, Nakken, Groenewegen, Bosboom, Vei'schuur, IJdema;
de Zwart, Sehiedges, enz.
op DINSDAG A.S., DES AVONDS 8 UUR.
Kijkdagen: Zondag 27 Sep, 11—5, Maandag 28 Sept. 10—9, Dinsdag
29 Sept. 10—4.30.
1 B. AKKËRSDIJK, Deurwaarder.
m MET
ALLES"
GOEDKOOPER
ONZE
RECLAME SLAAPKAMER
Eiken met Noten
Linnenkast niet Spiegel
Ledikant 1® c.M. breed
Nachtkastjej Tafel, 2 Stoelen
==J
PRACHT
MAHOtWE SLAAPKAMER
Maqurèe Middfendeur
Kast |40 caM. breed
Ledikant J30 c.m. breed, met^
•2 aangebouwde Nachtkastjes
1 Tafel, 2 Stoelen
ENtiSLSCHE EETKAMER
Ons Succes
Dressoir, xïafel,
2 Armfauteuils, 4 Stoelen,
verendflj zittioge», wollen mo-
quettë
BUITENGEWOON MOOIE
HUISKAMER
Schuiftafel, 2 Fauteuils,
4 ^Stoelen, met effen Kimmer
bekleed, paardenhaarvulling
Iets zeer bizonders V
'0
