1
•i
nhandel
handel
izen
rk!
irlandsche
ïr, breekt
der werk-
iér vraag
bedrijven
»r Neder-
ge koopt,
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
tflEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADD1NXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
«o 19389
Dinsdag^8|De0ember 1938
75e Jaargang.
1
TELEF. 2465
eigen
AR
a ƒ2.10
a „2.00
22 CENT.
DE SCHAT.
Baldwin’s verklaring in het Lagerhuis.
■gHfe -
Beslissing nog te wachten.
Baldwin contra Churchill.
Mevrouw Simpson is bereid zich terug te trekken.
SRVANGEN-
VERTENTIE
JRANT.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
M
Russische
j
i
iMSAHOÈSS
BUITENLANDSCH NIBUW3.
and in. de oorzaak
tent
Jng inihefrepen.
Den Haag.
Uit nagelaten* papieren
I
TELEF. 331Ö.
wandelaar
wel ik er In geslaagd ben hun toestem -
(Wordt vervolgd)
Catsweg 3 en bü
Florisweg.
oedingszouten uit
enomen.
krachtig werkend
gemeene ve’slü.p-
DELS
1
NOTEN
K EN GLAS
EIT.
PMANDEN.
lagen prijs
aan een uitvoerig proces-verbaal is na
natuurlijk niet te ontkomen.
FEUILLETON.
gwombardeerd.
rond Madrid.
steenkool bestaat, vermeden wordt.
Reeds in 1902 is men begonnen met de r
vergrooting van het Dortmund—ikns-
gen, aangezien het zonder deze onmegelijk I stuk zou kunnen worden opgelort, zou zjj
is de kwestie behoorlijk te bespreken.
Wie den lach van zijn gelaat verbant,
verdrijft den zonneschijn van zijn pad.
genoeg last van hen hebben, want hoe
wel ik er in geslaagd ben hun toestem
ming te verkrijgen om verder te reizen, I
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
15 regels ƒ1.30, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda ep den bezorgkring:
15 regels 1.55, elke regel meer 0.30. Advertentiën in het Zaterdagnmmer 20
bijslag'op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels ƒ2.26, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen by contract tot zeer gereduceerden
pry's. Groote letters en randen wonden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van söliede Boek
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeren daags vóór de plaatsing
aa het Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zjjn.
later boemelden wij door de golvende
van wantrouwen te akkers van het Oost-Pruisische heuvel-
i land, dat in zijn onafzienbare uitge
strektheid slechts rust en vrede ademde
en alle gedachten aan misdaad en ge
vaar onmiddellijk verdreef.
Baldwin antwoordde: „Het zal my ten
zeerste aangenaam, zijn op het passende
oogenblik de 4 vol l edige inlichtingen, die ik
m staat zal zijn te geven, te verstrekken,
1 maar ik hoop, dat de Kamer zal toegeven,
- - - - -J' dat ik, nu de toestand zoo ernstig is en de
ben wederom eey verklaring te kunnen af- 1 i—u—i—t
leggen over den toestand. Bij het overwe-
gen van den geheelen toestand is het ge
weest en blijft het de vurige wensch van de
In antwoord op een door Attlee gestelde
vraag heeft Minister Baldwin gistermiddag
in het Lagerhuis, We hebben het reeds in
een deel onzer oplaag kunnen melden, de
volgende klaring af gelegd;
„Het verheugt mjj de gelegenheid te heb.
Tallinn onderweg was. De Stepar Chalturin, I
die uit Cassablanca kwam, nadat hier hout 1
uit Archangelsk gelost was, is op 4 De
cember aangehouden, naar Ceuta opge
bracht en na doorzoeking vrijgelaten. De
Sjitsjors, d'i’e uit Rotterdam met Duitsche
steenkool naar Italië voer, is op 1 Decem- J
ber door de nationalisten in de Straat van
Gibraltar beschoten. De nationalisten
/s en waar de nationalisten zich haasten
versterkingen aan te brengen.
Nationalisten houden
schepen aan.
koning nog bezig is met het overwegen van
t deze problemen en geen beslissing ge-
nomen heeft, groote moeilijkheden zou on-
- dervinden in het antwoorden op vragen om
regeering de^ Koning de meest uugehrei-
de gelegenheid te verieenen de beslissing af I
te wegen, die even direct zjjn eigen toe
komstig geluk als de belangen van al zijn
onderdanen omvat.
Tegelijkertijd kan de regeering niet uit
het oog verliezen,'dat e®n belangrijk rek
ken van den tegenwoordigen toestand van
onzekerheid het gevaar met zich zou mee- -
brengen van ernstige schade voor de natio
nale en rijKsbelangen en waarlijk, niemand
legt meer dan de regeering den nadruk op
dit aspect van den toestand. Gegeven ze
kere verklaringen, die afgelegd zyn ten
aanzien van de betrekkingen tusschen de
regeering en den Koning, zal ik hieraan
toevoegen, dat met uitzondering van de
kwestie van het morganatische huwelijk,
geen enkele raadgeving door de regeenng
is verstrekt aan den Koning met wien al
mijn besprekingen streng persoonlijk en
informeel zyn geweest.
Deze kwesties zyn het eerst niet door de
regeering maar door den Koning zelf te
berdie gebracht in een gesprek met mij, en
kele weken geleden toen hij mij in kennis
stelde van zijn voornemen in het huwelijk
te treden met Mrs. Simpson op het oogen
blik, waarop zij vry zou zijn. Het onder
werp is dus sgdert eenigen tijd in de
dachten van den 'Koning geweest en zoodra
de Koning tot een besluit zal zijn gekomen
ten aanzien van den weg, dien hij wil vol
gen, zal hij daarvan ongetwijfeld zyn re-
geeringen in dit land en in de Dominions
in kennis stellen.”
De Minister eindigde deze verklaring
met uitdrukking te geven aan hetgeen he»
geheeld Huis gevoelt, te weten diepe en
eerbiedige sympathie voor den koning in
iit oogenblik.
De leider der arbeidersopposi^si, Attlee,
deed na het aanhooren van die verklaring
van Baldwin opmerken, dat het Huis en
het land levendig wenisch&n zoo spoedig
maar de nachten worden steeds kouder.
Een hevig offensief.
Uit Bilbao wordt gemeld: Aan het front
van Avala hebben de regeeringstroepen in
den sector Ortuna een zeer hevig offen-
sief ontketend, tengevolge waarvan de na-
tionalisten moesten terugtrekken. De loyale
troepen bezetten den berg San Pedio, wel- 1
ke een zeer belangrijke stelling vormt, daar
hij de stellingen der nationalisten in den
sector Izarra beheerscht. Aan het front van
Villa Real hebben de rechtschen hevig,
maar zonder effect de regeeringsstellingen
gebombardeerd. De batterijen der loyale
Al spoedig bleek, dat Sanders juist
had gezien, want toen de onderofficier
onverrichtef*zake van zijn onderzoek in
onze coupé terugkeerde, werd den bei
den slachtoffers van den nachtelijken
gasaanval een verhoor afgenomen, waar
aan eerst een einde kwam, toen wij het
Poolscije grensstation Tezew binnen
reden, waar de bewaking verdween en
de trein, weer aan Duitsch - personeel
werd toevertrouwd.
en den trein langs keek, zag ik, dat
slechts enkele reizigers ons volgden. Zij
allen werden afgehaald door familie of
vrienden, die hen hartelijk verwelkom- Kellner ons waarschuwen, dat het tijd
den en er bestond dus vooralsnog geen was om op te breken en tien minuten
enkele reden jegöns een hunner ook
maar een zweem
koesteren.
Wij hadden ongeveer een half uur tijd
voor ons lokaaltje naar P. Holland zou
vertrekken en wij meenden ons dezen
naar Duitschland zal begeven om gehoor te 1
geven aan de tot hem gerichte uitnoodi- ruim als
ïr van 26 October 1933 toen in het kader
Generaal Queipo de Llano deelde mede,
dat Franco zyn aanvalplan op Madrid zal
wijzigen.
Het Berliner Tageblatt geeft bijzonder
heden over dit nieuwe plan van Franco.
Deze zou den aanval aan het front van
Madrid, welke reeds bij voorbaat tot mis
lukkina was gedoemd wegens de"zeer ster
ke stellingen der verdedigers, opgeven,
doch zijn strijdkrachten hergrroepeeren en
tijd ten nutte te kunnen maken door in
de wachtkamer een kop koffie te gaan
gebruiken. Hier heerschte de rust van
den vroegen Zondagochtend. De restau
ratie bleek een terras te hebben, dat
uitzicht bood op een plein met oude,
zeer bezienswaardige bouwwerken, waar
achter de slanke toren van de fraaie St.
Marienkerk hoog zóprees.
Elbing is een, waarschijnlijk, bij slechts
weinige landgenooten bekende oude
Hanzenstad, welke nog duidelijk de ken-
teekenen draagt van haar respectabelen
ouderdom. Vooral in het centrum vindt
men nog tal van interessante bouwwer
ken en gevels uit de dertiende en veer
tiende eeuw, geflankeerd door moderne
scholen, musea, theaters en andere in
stellingen van den laatsten tijd.
Maar al te graag had ik gevolg ge
geven aan een, bij mij opkomende
wensch deze stad in haar rustige Zon-
dagochtendstemmiyg eens wat nader te
bezien, maar daarvoor ontbrak helaas
de tijd, zoodat ik me tevreden moest
I wenscheji zich onmiddellijk terug te trek-
deze.
Niet onmogelijk, dat je gelijk hebt,
Micl, zei hij, toen ik had uitgesproken,
’t Is alleen zoo deksels jammer, dat wij
op dit oogenblik zoo weinig aan je ont
dekking hebben. Ik heb natuurlijk bij de
douane-beambten geïnformeerd, of zich
nog meer Nederlanders in den trein be
vinden, maar wij blijken de eenigen te
zijn. Dat sluit natuurlijk geenszins in
dat onze achtervolger van andere natio
naliteit moet zijn; eerder geloof ik, dat
de man kans heeft gezien vóór de Pool-
sche corridor den trein te verlaten. Wil
zijn in Kürstinreeds naar den slaap
wagen. gegaan. Tot Firchau, het Duitsche
grensstation, had hij dus volop gelegen
heid de voorbereidingen voor dezen gas
aanval te treffen. Waarschijnlijk zal hij
niet eens tot Firchau zijm meegerétsd,
maar reeds veel eerder, b.|^ in Lands
berg of Kreuz zijn uitgestËftt. Hij heeft
echter de passencontrole over het hoofd
gezien, waaruit we mogen concludeeren,
dat de man voor het eerst deze reis
maakt. De heerpn van de militaire poli
tie vonden het noodzakelijk alle coupé’s
nog eens na te gaan om te zien of zij
den dader kunnen vinden. Die moeite is
natuurlijk tevergeefs, maar wij bereiken
er althans dit mee, dat wij hen voor-
looplg kwijt zijn. Straks zullen we nog
Tegen zeven uur in den ochtend arri
veerden wij |n Elbing, een stad van on
geveer 70.000 inwoners, ten zuid-oosten
van Dartzlg, op slechts enkele kilometers
afstand van het Frischer Haff gelegen.
Reeds eenige minuten vóór de trein het
station binnenliep, stond ik met de hand
aan de deurknop gereed om de eerste te
kunnen zijn, die uitstapte. Ik* had nog
steeds de hoop niet opgegeven, dat ik
den ouden heer uit Berlijn terug zou uc U4JUt 6uvuau ,„c
zien, maar toen ik op het perron stond stftien met het oude plein, waar slechts
een enkele matineuze wandelaar of
kerkganger passeerde.
Veel te vroeg naar mijn zin kwam een
18
Bij onderzoek bleek mij, dat nog niet
de helft van het zich in den cylinder be
vindende gas is weggestroomd. Nog en
kele uren eenzelfde hoeveelheid echter
en dr. Blümenstein zou tevergeefs voor
ons geroepen zijn. j
De bewoner van de slaapcoupé...
begon ik.
Is natuurlijk verdwenen, vulde
Sanders aan. Ik heb bij het personeel
naar hem geïnformeerd, maar men kon
nuj slechts een zeer vaag signalement
opgeven.
Een reeds eenigszins bejaarde heer,
biet grijs, bijna wit haar? vorschte ik,
zoo dringend, dat Sanders mij verbaasd
aanstaarde.
Neem, integendeel, een nog vrij
/Jongeman met een zwart snorretje, ver-
hioedelijk een vreemdeling, dat wil zeg
gen geen Duitscher, correct gekleed in
sportcostuum. Maar waarom denk je
eigenlijk onmiddellijk aan een ouden
heer?
Ik deed den detective nu hetzelfde
verhaal, waarop ik enkele minuten ge
leden mijn anderen reisgenoot had ver
gast, maar Sanders scheen mijn vermpe-
oen niet zoo verwerpelijk te vinden als
ken uit de situatie, die tegelijkertijd onge
lukkig en onhoudbaar i8 geworden.”
Deze verklaring was door mevrouw'
Simpson geteekend.
In hofkringen te Londen heeft men eerst
■uit het persbericht keimis genomen van de
door mevrouw Simpson te Cannes afgeleg
de verklaring, welke in kringen ge
heel onverwacht kwam.. Men is van mee-
ning, dati zij geen einde zal maken aan de
crisis, maar toch beschouwt men haar als
een uitdrukking van» de persoonlijke op
vatting van mevrouw. Simpson
Men wy»t in het bijzonder op de zins
wending: „Indien door -een dergelijke daad
het vraagstuk zou kunnen worden opge
lost”, welke men veelbetdekenend acht. Per
sonen, die het kunnen weten, zeggen, dat
de door mevrouw Simpson afgelegde ver
klaring op eigen initiatief berust.
Men is van meening, dat slechts e?n*daad
van den koning een einde zou kunnen ma
ken aan den tegenwoordigen toestand en
dat alle andere daden, hoe belangrijk deze
ook zouden zijn, sledhts een beperkte uit
werking zouden kunnen hebben. Het is
vrijwel zeker, dat mevrouw Simpson in de
villa „ILou Vlei” zal iblijiyen tot dat de uit
eindelijke beslissing vai dën koning 'be
kend zal zijn.
De burgeroorlog in Spanje.
Madrid opnieuw1
De operaties
De speciale correspondent van Havas
meldt, dat de operaties rondom Madrid we
derom tot staan zyn, gekomen. Gisteren is
het den geheelen morgen stil geweest. In
den middag vertoonde de artillerie een ze
kere activiteit, waarbij het vuur gericht
werd oip de wijken van het Noorden der
hoofdstad. Van den kant der regeerings-
troepen viel geenerlei reactie waar te ne
men. Men gelooft algemeen onder die na
tionalisten, dat de loyalen uitgeput zyn
door die herhaalde pogingen het beleg te
verbreken». Zij wantrouwen echter deze
apathie, die, wel eens mets anders zou kun
nen zyn dan een op adem komen voor een
DUITSCHLAND.
Verbreeding van het Dortmund-
Ems-kanaaL
j Het kanaal van, Dortmund naar Ems is
voor het hedendaagische verkeer te klein en
kan met den Ryn niet meer concurreeren,
zoodat groote hoeveelheden goederen over
t den Rijn en over Nederlandsche en Belgi
sche havens voordeeliger kunnen worden
ABONNEMENTSPRIJS: per kwarfaaj ƒ2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per Jooper geschiedt. Franco pér post per kwartaal ƒ3.15.
Abonnementen worden dagelyks aangenomen aan ons Bureau: MARKT.31, GOUDA,
bij onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zyn dagelyks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef
Interc. 2745. Postrekening 48409.
I troepen beantwoordden het vuur krachtig.
I De rechtschen oefenden een zwaren druk
uit op de regeeringsstelling in Udale, doch
moest hier belangrijke verlie®en ly’den. De
regeeringstroepen bevinden zich dicht bij
aanvullende inlichtingen, te meer, daar de
antwoorden, die ik geven zou, geïmprovi
seerd zouden moeten zyn.”
Toen Churchill verx'olgens de in de laat
ste dagen reeds eenige malen door hem
gestelde vraag herhaalde, antwoordde Bald
win; ^Ik moet Churchlil er van in kennis
stellen, dat het mij op dit oogenblik ónmo
gelijk is een antwoord te geven. Ik weet
nog steeds niet, ik kan nog niet weten, wat
de koning kan 'besluiten, of hoe! hy kan be
sluiten op te treden. Het is mij volkomen
onmogelyk in te gaan op hypothetische
overwegingen.” (Applaus).
De vra&g van Churchill wekte protest er
hij had moeite zich verder verstaanbaar te
maken. Tenslotte ging hy zitten, zonder
zijn vraag teneinde te hebben kunnen uit
spreken. De liberale afgevaardigde Lambert
vroeg vervolgens of Baldwin wist welke
krachtige sympathie er voor hem bestond,
hetgeen luid applaus van alle banken ont
lokte. Baldwin stond toen weer op en richt
te eenige verzoenende woorden tot Chur
chill, waarmede het incident gesloten was.
Zooals men weef dringt Churchill er
sterk op aan dat geen definitieve beslis
sing zal worden genomen, zonder dat het
Lagerhuis op die hoogte is gébracht van
den stand van zaken.
Verklaring van Mrs. Simpson.
Bereid zich terug te trekkéh.
Lord Brownlow, de particuliere secreta
ris van koning, Edward, heeft gisteravond
in hotel „Majestic” de Fransche en Engel-
sche journalisten te Cannes ontvangen- en
hun mededeeling gedaan van de volgende
officieele verklaring van mevrouw Simpson:
„Mevrouw Simpsojj heeft gedurende de
laatste weken voortdurend gewenscht
iedere daad en ieder voorstel te vermijden,
I welke onaangename gevolgen zouden kun-
I nen hebben voor den koning of den troon.
Sedert is haar houdig niet veranderd en,
mogelijk volledige inlichtingen te ontvan- i indien door een dergelijkfe daad het vraag-
GOlIDStM COURANT.
kaansche reserves,
Aan deze cijfers moet worden toegevoegd,
dat 120.000 man ,J’halanxisten” Spaan-
sche fascisten) aan andere fronten' staan.
Deze troepen zouden intusschen met 25.000
man zijn geslonken. Er op wijzende, dat de
regeeringstroepen de beschikking hebben
over materiaal, dat van gelyke zoo niet
betere hoedanigheid is dan <fe rechtschc
troepen, verklaart het blad tenslotte, dast
Franco niet tot een 'beslissende actie zal
overgaan aleer hij zich verzekerd zal heb
ben var de superioriteit van zijn materiaal.
Madrid opnieyw gebombardeerd.
Gisteravond tusschen elf uur en midder
nacht heeft de artillerie van de nationajis-
ter. opnieuw de hoofdstad gebombardeerd.
Groot kaliber projectielen vielen in de
hoofdstraten, vooral Iby^de Britsche ambas
sade. Het aantal slachtoffers van dit bom-
bardement is nog niet bekend.
-- -De nationalisten ----
trachtten het schip naar Ceuta op te bren-
gen, maar de kapitein weigerde aan hun i
bevelen gevolg te geven en voer door. De
Charkof, die uit Rotterdam naar Porto Fer-
raio met Duitsche steenkool, bestemd voor i
Italië, onderweg was, is op 30 November
aangehouden en onder1 geleide van den
kruiser Canarias” naar de haven van Pal
ma gebracht, waar het schip op 2 Decem
ber weer werd vrijgegeven.
Aanvalsplan gewijzigd?
Duitsche.bladen melden dat generaal
Franco zijn strijdkrachten zal her. vervoerd dan over Emden, zoodat hierdoor
j deze Duitsche haven aan de Noordzee, waar
het goederenverkeer voor 9/10 uit erts en
versterken en een verbinding met het leger
van generaal Mola tot stand brengen.
Het blad waarschuwd voor te groot op
timisme, „beslissende, gevechten zullen pas
later kunnen worden geleverd1”. Volgens
de stad Vitoria, welke geheel geëvacueerd het blad had Franco bij Madrid dé beschik-
ie pn -araav de zich haasten king over 80.000 mAn, waarvan 18.000 wer'
den gedood of gewond. Franco zou 70.000’
man versterkingen op de been kunnen
brengen om niet tfe spreken van de Marok-
Volgens te Moskou ontvangen berichten 1
hebben de oorlogsschepen der Spaansche
nationalisten tusschen 28 en 30 November
bij het passeeren van de Straat van Gibral
tar voor het doorzien van die scheepspapie
ren en verdere visitatie de volgende Russi
sche schepen aangehouden; De Rion, die
van Dantzig met transitogoederen naar
Iran voer, de Kossaref, die uit Engeland
met Engelsche steenkool naar Oran onder
weg was, het tankschip Emba, dat uit
Tuapse met petroléumproducten naar Avon-
mouth/Engeland, koers zette en verder naar
groepeeren.
Generaal Queipo de Llano heeft in een
door hem aan een verslaggever van het na-
tionaal-socialistische dagblad Rheinfront
nieuw tegenoffensief. Het weer blijft mooi, 1 toegestaan interview verklaard, dat hy zich, __o-„-„ib. r
I zoodra hij daartoe gelegenheid zal hebben, kar^al. De middden'die M^öoï’t^Tt^
naar Duitschland zal begeven om gehoor te beschikking werden gesteld waren niet zoo
«reven «urn /U tot hem o^rir-hte nitnnndi- ru5m der
- - - - r van
het werkverschaffingsprogramma meer
1 gelden werden uitgetrokken, teneinde deze
voor vele takken van de West-Duitsche in
dustrie belangrijke verbetering voort te
-zetten. Binnen enkele jaren zal het werk
voltooid zijn.
j De totale kosten bedragen met inbegrip
van eenige verandering aan het Rijn
Herne-kanaal en aan het kanaal Datteln
Hamm, 276 millioen .fijksmark.
Plechtig klokgelui van een kerktoren
verwelkomde ons op net plekje Oud-
Holland in den vreemde. Onze trein
bracht nogal wat reizigers aan, onge
twijfeld „Austlügler” uit Elbing, die
dezen Zondag in de wondermooie om
geving van het voorstadje wenschten
door te brengen. Vaders en moeders, ge
wapend met rugzak en bergstok, welke
laatste ook in dit heuvelland goede dien
sten zou kunnen bewijzen, tallooze kin
deren, blootshoofd, of met de kleurige
studentenmutsen vulden een oogenblik
het pleintje voor het station, op welks
dak, hoog boven alles, verheven, een
oolevaarspaar troonde, waarvan het
wijfje met luid geklepper tegen deze ont
heiliging van den vroegen Zondagoch
tend scheen te protesteeren.
Door een in Gothischen stijl opgetrok
ken poort, welke* een ringmuur, die het
stadje geheel scheen te omslulten, on
derbrak. betraden wij de Stelntorstrasse,
waar tal van fraaie, beschilderde gevel
tjes er op wezen, dat de ingezetenen de
typische staaltjes van middeleeuwsche
bouwkunst, waaraan hun woonplaats
zoö rijk is, in eere weten te houden. t>e
straat kwam uit op een marktplein met
oude openbare gebouwen en lommerrijke
kastanjeboomen. waarachter -het door
Sanders uitverkoren hotel .Schwarzer
Adler” verbórgen lag.
