uw k !H Het aftreden van Koning Edw ard VIII. •k! r »ERIALE zen DEN f; NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN Ko 19392 Vrijdag II December 1938 75e Jaargang. Gouda >T BOSKOOP, Radiorede van afgetreden Koning. I t DE SCHAT. igen MACHINES Een populair vorst heengegaan. De Hertog van York zal Zaterdag tot Koning worden uitgeroepen. Hedenavond te lü.20 uur zal Edward VH1 door de Bntsche zenders een toespraak tot het Bntsche volk nenten. Ditblad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,. fllEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER» REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADD1NXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz. ---- - - 7r' i BERT.' woordingeri onderteekend: ging van het document dat ik heb qp- ’t Parlement ontvangen en geen zwaar- j ae vo der taak^p ooit or) de schouders van den f ‘alta’ SANDERS* ■É3B» toen het onder de bevelvoerders van het tot 14.25 FEUILLETON. gal tenslotte gehoor aan de t*e heijben, ging men over tot een hevige sloegen aan het muiten, omdat hun net uitbetaald. Eenlgd sleden met kruit en I. kteld staan. I 3atsweg 3 en bij orisweg. andsche breekt r werk- vraag •drijven Neder- i koopt igen prijs Het purperen kleed is vaak gevoerd I ®ct harleleed. welke de stad tot dusver het" meest be dreigd had. Nauwelijks was het gevaar geweken, volledig zonder eenige poging tot op smukken of versieren heb mede te dee- len. Ik zal weinig of niets te zeggen heb ben als commentaar critiek, lofspraak wijl bovendien in stad en slot hongers nood uitbrak. Daar het aan geneeskun- stad en slot verdedigen, tot er niets ovpr is dan een puinhoop, ook al man.” K< Onmiddellijk nadat de t ninklijke boodschap had teneinde ge lezen, stond Baldwin op mi stelde voor ensatie met Begrafenis- nhage, waar- t gelegenheid brengt. o venhage. COLOGNE ■GNE ting). GOUDA. Led? van Baldwin. Ie speaker de Ko- 21 Alvorens tot beschieting van de Stad °ver tc gaan, trachtte de Poolsche Woi- woae Nlcolaas von Firley de bezetting te oewegen zich over te geven. De bevolking verd een vrije aftocht verzekerd, maar “‘CC.r von Schlieben schreef aan den „Men verlangt dat wij ons Hedenavond ongeveer 10.20 uur. kjusteravonuweru te gemaaKc uut Ridder von Schlieben schreef aan den leenheer: „Men verlangt dat wij ons overgeven, maar met God’s hulp zullen j wij stad en slot verdedigen, tot er niets muteeimgen, waarbij meer ovpr is dan een puinhoop, ook al i ham Fiorisz vol trots in zijn kroniek be daren zij mot SGüjxJO man.” -- 1 den verbruikt. Nog drie weken lang ech ter wisten de belegerden stand te hou- 1 den. Toen was een nederlaag onvermy- nlet’ ^^tégenstaande hij slechts I I Hollandt huis Pazlok niet hadden willen verlaten, i onder wie de bevelhebber Philipp Grels- sing, werden gevangen genomen en naar Marlenburg overgebracht, waar allen ter >od werden vesoordeeld. Merkwaardig: het verhaal van Abra ham Fiorisz’ belevenissen binnen de mu ren van dit oud-Hollandsche stadje, door hem zelf geboekstaafd en door een his toricus, nuchter, zakelijk, in moderne schrijfmachine-lettertjes in behoorlijk Nederlandsen overgebracht, had een machtigen indruk op mij gemaakt. Ik waande me weer op de schoolbanken, waar ik als jongen, nog zonder dien gruwelijken af keer van het wapenge weld, welke ons op rijperen leeftijd be zielt, naar de boeiende verhalen van onzen jjuden onderwijzer luisterde de roemruchtige veldtochten van Prins Maurlts, het beleg van Lelden, de glo- rieuse daden van Michlel de Ruyter en Tromp... Door het breede venster van de ka mer, waar wij om de tafel zaten, zag ik den met hooge klimplanten weelderig begroeiden muur van het stadje, op den achtergrond den toren van het slot, waar eens Dietrich von Sohlieben en Philipp Grelssing den scepter zwaaiden én in het groene Weeskedal rond ’dit oude huis Pazlok ontwaarde ik de dui zenden belegeraars In het harnas en in de wrfbenrustlng der Spanjaarden zoo- als die in mijn verbeelding nog voort leefden uit de geschiedenisboeken... (Wordt vervolgd). Er kwamen brieven op zijn bureau van Brnschè onderdanen, burgers der Ver- cemgde Staten van Noord-Amerika en eenige uit de dominions, welke alle ult- ongeveer vijftig „Ruten” vanaf den korenmolen, zou Abraham Fiorisz. kans hebben gezien zijn bezittingen, alsmede die van een aantal zijner lotgenooten, te begraven. Nadat dit geschied was, restte hem slechts een overhaaste vlucht, want nog dienzelfden dag slaagden de Polen erin een 60 M. breede bres in den wankelen stadsmuur te schieten en den daarop volgenden Zondag den 29en April veroverde de Poolsche aanvoerder Ma- thuszka met vierhonderd voetknechten een der torens van het slot. ZU, die het T geteekend heb en dat alle noodlge maat- I regelen onmlddellijk genomen zullen eersten minister gelegd. Ik njoet u zeg- gen, wat ik naar waarheid oprecht en 1 Onder deze omstandigheden was er 1 slechts een man,, die deze kwestie met 1 den Honing kon bespreken, n.l. de eer- 1 ste minister. I „Ik raadpleegde toen mijn collega's, en stelde er den Koning van in kennis, 1 dat ik nem op Fort Belvedère volstrekt s particulier wenschte spreken en wij ontmoetten elkaar op I\,.t 2cl.cïtrc 1 den zoen October. i Toen ik op 16 November, nadat de fenhi_. 1936 in brengen^ zoo ook onze Abraham Fiorisz. den Westkant van het huis Pazlpk bevond zien een onderaardsche gang, welke tot dusver slechts aan de bezetting Van het slot bekend was geweest en die ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week’ 17 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwartaal ƒ3.15. Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31; GOUDa. bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren. Onxe bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur. Administratie en Redactie Telef. Interc. 2745. Postrekening 48400. Nadat nog eenige andere ledep. van het parlement het woord hadden ge bet abdicatie- wetsontwerp in, waarin nepaald wordt dat onmlddellijk nadat de koninklijke goedkeuring aan het ontweTp gehecht zal zijn, de abdicatie van kracht zal worden en Edward VIII zal ophouden Koning te zijn. Het ontwerp bepaalt tevens, dat de wet op de koninklijke mer mijn eerste onderhoud met den Koning I neo gehad., BaioWin herinnerde er vervolgens aan hoe nem in Augustus en.öeptember een tijdlang rust was voorgesenreven en hoe vu bv.uu hem hah October toen hij terugkeerde Mijn levendigste^ i'vee dingen verontrustten. (lOlliSCllE (01RANI. .5 I dot den binnen de muren met den dag. Na diens plaats Philipp Grelssing tot op-.1 eenlgen tijd rustig voor de stad gelegen "'’’•^velhebber. Ook deze eed echter 1 t*e hebben, ging men over tot een hevige kans in den bestaanderi* toestand beschieting met grof geschut, waarbij verbinding verbetering te brengen. Door de belege- 1 ffl korten tijd duizend vaten kruit wer- - I ^ln,r mn.1 1 rlnn verbruikt drift WPkcn lan£ ftCh- nvu uvu xxwxxxxxxvxvxo nevo uiuuvócuivu CU O1UI IUL vuLvuiguciu ftncuu. XMVXX uvv* w* -r- •- - - hoe moedig de belegering door allen de bezetting verliet de stad zonder dat om werd het drinkwater afgesneden, ter 1 ...ui v, cfnrl on clzxr. nnn^rnre- onder de oogen werd gezien, bewijst het feit, dat zij zelfs een veroverde Poolsche vlag op den toren van het-siot heschen en daar, om den vijand te'hoonen, een levend kalf aan bonden.” Eenige boeren, die zich daarvoor goed I Heten betalen, zorgden er voor, dat de bezetting voortdurend in t bleef met den leenheer, die de beleger den voortdurend tot uitvallen aanspoor de. De tweehonderd landsknechten, die Dietrich zöo dringend noodlg had, kon de leenheer echter niet missen eh zoo moest men zich bepalen tot kleine scher- j eens” naar Abra- den i&den Maart trokken de belegeraars zich terug op Elbing. Als reden van deze terugtocht gaven de Polen, volgens tie kroniek van Abraham Fiorisz later op, „da!t zij den heiligen Ridder St. Jorghen ganschelijk op de wallen van Hollandt gheslen hadden en de desweghen eene aftogt onvermijdelijk was” Reeds een maapd later echter versche- nen de Polen met 6000 man en zwaar hindernis; de wegen waren doorweekt en beletten den vijand er gebruik van rendtegebrek aan,levensmiddelen, paar- te maken. De bezetting kreeg,rust, want - j denvoer en munitie. In de omgeving die die natuurlijk slechts tegen j geheel was plat gebrand, bleek niets meer te halen, de soldaten deserteerden en de verliezen der belegeraars werden van de vrije steden Elblng en t ai spoedig op 2000, man geraamd. Den g beter geschut, waarmee stad en Olsten Februari trókken de Polen zich nu voortdurend onder vuur werden terug uit de schans onder den muur, on^ "2c“ vlel in de wieg van n» k 200 schre«tf Abraham Flo- r zon- I of met'persoonlijke voldoening te kun- - nen vervullen. Ik heb derhalve dezer j kjusteravonuweru te ix>naen bekend morgen de abdicatie in de volgende be- gemaakt, out net xien wensen van ko- woordingeri onderteekeadI mng towaru viii is, een radiorede te Ik, Eduard VIII van Groot Brittannië, nouuen, weike over net geneeie Bntsche Ierland eh de Bntsche dominions, Ko ning, Keizer van Indië, verklaar hier mede .mijn onherroepelijk besluit voor mij en mijn nakomelingen afstand te uezu doen van de troon en mijn wensch, dat „vorsu deze L" van kracht zal worden. Ten teeken daarvan heb Ik elg< dig op dezen loden December Toen Baldwin, eindelijk binnenkwam, d de den' KoS Or behandeling te nemen. Baldwin zeide: „Geen ernstiger boodschap Is ooit door --.X caj mov uuu.uuu num. richtt«, „zelfs twee gevangen werden g< Aan moed ontbrak het vpn Schlieben maalct ■- dus nut niettêgcnctoando hij slechte i °ver een handjevol menschen, beschikte, want behalve eenige Samlandsche edel heden met hun onderhoorigen en een LPaar dozijn huursoldaten, werd de be zetting gevormd door de burger? der stad, aan wie nog J34 ingezetenen uit Braunsberg, die natut hun zin dienst deden, waren toegevoegd. in het begin van Februari ontvingen he Polen - Danzig *- slot i henomen. „Een kogel viel in de wieg van ona» k’.chic” schroei Aoranam "WonderbaarHJkerwijze echter Toen kwamen honger en koude de Iers te hulp. De Polen hadden ontzettend t sneeuwval, xile’den winter van 153(>( keh- rlng was de voorraad meel, krult en kogels vrijwel uit^eput, Het ontbrak de belegerden aan dé* ndodzakelijkste ver dedigingsmiddelen en de huursoldaten, delijk. ««x. xxcv U.U1UVXX, vxxxwav xx«xx k.w De burgers der stad trachtten hun be-; soldij reeds sinds lang 'niet meer was zittingen binnen het slot In veiligheid te uitbetaald. Eenlg^ sleden met kruit en breneen: zoo ook onze Abraham Fiorisz. levensmiddelen brachten slecht? geringe Aan verbetering en het zag er dan ook don- ker voor de bezetting" uit, toen de plot seling invallendé dooi te elfder ure red- -- ding bracht. Het wassende water van den bedreigden een geheimen uitweg tc lijden onder den hevigen de Weeske vormde een ernstige verkeers- bood. Aan het einde van dezen gang, S11CCUW Va.», xHc derx wintel VÏUl xm2J)( kefi- j »<««F<rr -DnFan' rinn merkte en spoedig kreeg men een nij- j .worden om mijn wettigen opvolger mijn broeder, den Hertog van York, de troons bestijging te verzekeren." I Het Lagerhuis in groote spanning bijeen. Nog nimmer heeft het Engelsche La gerhuis een zoo ontzaglijke toeloop van belangstellenden gezien als gisterenmid dag. Reeds twintig minuten voor de opening van de zitting waren alle ban ken en tribunes tot op de laatste plaats volkomen bezet. Slechts twee zetels wa ren toen nog leeg: die van Baldwin en van den leider der, oppositie Attlee. De tribune der pers evenals de voor de diplomaten en de vertegenwoordigers der dominions gereserveerde plaatsen waren overvol. In de heerschte een groote. topwindlng en In I de zittingszaal zelf waren de gesprekken I zoo levendig, dat het onmogelijk was iets te verstaan. De Britsche minister-president Bald- I win heen gistermorgen, men heeft het I reeds m ons blad kunnen lezen, mede- aeeimggeaaan van net altreden van I zoning Edward Vlil. in ué boodschap van den Koning, die door Baldwin gistermiddag in het Lager huis is voorgelezen zegt Koning Edward, dat hij na bij den dood van zijn vader aen troon bestegen te hebben, thans be sloten lieelt voor zich eh zijn nakome lingen alstand te doen van aHe rechten op den Engeischen troon, aangezien hij onder de huidige omstandigheden zich niet in staat gevoelt den last van de zware regeeringstaak verder te dragen. Derhalve heeft hij zijn handteekening gezet onder een acte van abdicatie, wel ke als volgt luidt: „Ik Eduard VIII, Koning van Groot- Brittanje, Ierland en overzeesche domi nions, Keizer van Indië, verklaar pij hezen onder de huidige omstandigheden afstand te doen voor mij en mijn nage slacht van mijn rechten op den troon en spreek den wensch uit, dat hieraan terstond gevolg zal worden gegeven. „Aldus gedaan, heden 10 December 1966. in tegenwoordigheid van de getui gen". Dit document was onderteekend door Eduard, Rex, Imperator, *en mede on derteekend door de Hertogen van York, Gloucester en Kent. Vervolgens gaat de Koninklijke Bood schap letterlijk verder: „Ik stel grooten prijs op de verschil lende beroepen, die op mij gedaan zijn een andere beslissing te nemen, maar mijn besluit is genomen. Bovendien zou een verder uitstel slechts schade kun nen veroorzaken voor de volkeren, die ik getracht heb te dienen als Prins vair Wales en als Koning. Ik verlaat mijn KJlkerei) in de' vaste hoop, dat de weg, den Ik gekozen heb, de beste zal zijn w de stabiliteit van den trpon en het geluk van mijn volkeren.” De boodschap besluit met de woorden: „I> wensch zeer levendig, dat er gee- nerlei vertraging zal zijn in het ten uit voer leggen van het document, dat Ik ADVERTENTIEPRIJS: Üit Gouda an omstreken (behoorende tot den bezoYgkriag): 15 pegels f 1.30, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring: ö'regels ƒ1.55, elke regel meer ƒ0.30. Advertentiën in het Zaterdagnmmer 20 bijslag op den pry's. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den pry's. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.25, elke regel meer f 0.50. Op de voorpagina 50 hooger. Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen by contract tot zeer gereduceerden prgs. Groote letters en randen worden betekend naar plaatsruimte. Adverténtiën kunnen worden ingezpnden door tusschenkomst van soliede Boek handelaren, Advertentdebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing aa het Bureau zijn ingekomèn, teneinde tan opname verzekerd te zijn. Fort Belvedère I I gen ging Baldwin zitten. Na een korte -- -- - 1 onderbreking van de zitting bracht de echtscheiding van rars. Slmpson’s huwe- 1 leider der oppositie, Attlee, een betui- lijk uitgesproken was, den Koning op- ging van sympathie der Labour-oppo- nieuw bezocht, achtte ik het mijn plicht sitie aan den Koning, aan Koningin met den Koning de kwestie van een 1 Mary en Baldwin. eventueel huwelijk te behandelen. Ik zeide hem van’ oordeel te zijn, dat dit bijzondere huwelijk niet de goedkeuring voerd diende Baldwin des lands zou wegdragen. j Tevens legde ik er den nadruk op, dat de gemalin des Konings een andere po sitie bekleedt dan. de vrouw van welken, anderen burger ook en dat bij de keuze van een Koningin aan de stem des volks gehoor moet worden gegeven geschut, dat zij uit Krakau ontvangen hadden, opnieuw voor de stad. Weder- llep hij op den speaker toe, boog en overhandigde hem, met de woorden: „Een boodschap van Zijne Majesteit den Koning” een groot document, dat de speaker Ivervolgen? voorlas. Het luidde: 's Konings troonsafstand. „Na langdurige en zorgvuldige overwe ging heb Ik besloten afstand te doen van de troon, die ik na den dood van mijn’vader heb bestegen en ik deel thanÈr dit, mijn definitief en onherroepelijk of blaam. Mijn beste handelswijze thans I besluit mede. j iS de Kamer zoo uitvoerig mogelijk te t» VerteHen wat geschied Is tusschen de Koning en mijzelve en wat geleld heeft tot den tegenwoordigen toestand. Ik zou willen aanvangen met te zeggen dat de Koning, toen hij nog Prins van Wales was, mij talrijke jaren vereerd heeft met een vriendschap, die Ik op prijs stel. Het was niet alleen een vlendsct''-aP tus schen twee mannen maar een vriend schap van diepe aanhankelijkheid. Ik zou dc Kamer ook willen mededeelen, dat toen wij Dinsdagavond ap Fort Bel- vedère afscheid van elkander namen, wij beiden wisten en voelden w^t wy i tegen elkander gezegde hebben, dat onze vriendschap, verre van te zijn aangetast door de besprekingen van deze algeloo- pen weken, ons nauwer bindt en ons leven lang zal duren (applaus). De Ka- I Het antwoord van den Koning op deze overwegingen luidde, dat ny mij iets wenschte te zeggen, wat tüj reeds lang op het hart had, nameiyk dat hy met mrs. Simpson in het huweiyk zou treden en bereid was heen te gaan. Myn antwoord hierop was, dat ik dit als een uitermate pynHjke mededeellng beschouwde en dat ik niet in staat was er nog dienzelfden dag op In te gaan. b, e Toen ik daarop vroeg, of de Koning wenschte, dat deze kwestie zou bestu deerd worden, antwoordde1 de Koning bevestigend. De Koning ging er tevens mee accoord, dat deze kwestie voorge legd werd aan het kabinet en de 'eerste ministers der dominions. De ingewonnen inlichtingen gaven echter aan, dat noch in Engeland, hoch in de dominions eenlg vooruitzicht bestond op aanvaarding van zoodanige wetgevende maatregelen. Op 2 becember deelde Ufc den Koning mede, te vreezen, dat het voorstel on uitvoerbaar was, hetgeen de koning niet verraste. Daarna heeft de Koning nooit meer eenige toespeling op deze kwestie gemaakt. Wel heeft zyne Majesteit ons gezegd, niet langer den byna ondrageiyken last van het koningschap te kunnen biyven dragen zonder een vrouw aan zUn zUde, en wy weten, dat deze crisis vroeger ié los gebarsten juist tengevolge van ue openhartigheid van karakter van den Koning Het kabinet heeft tydens zyn zitting van Woensdagmorgen het officieele en definitieve antwoord van den Koning ontvangen. Unaniem heeft net kabinet toen den Koning verzocht een daad, die diepe droefheid zou veroorzaken voor zün onderdanen eh Aen vitaal zou tref fen nog eens in overweging te nemen. De Koning antwoordde, dat hy de kwes- toe nogmaals overwogen had, maar be- tieurde zyn besluit niet te kunnen wU- zigèn. ik ben er van overtuigd dat nie mand zou kunnen slagen, waar ik ge faald heb, en gy, die den Koning het beste kennen, zullen weten, wat dat £e- teekent. Laten wy ons thans aaneensluiten achter den nieuwen Koning en hem helpen. (Langdurig en krachtig applaus) Temidden van hartehjke toejuichin- wereiarijK zaï worden uitgezonden, joo.. ara in net Fariement ae abdicatie tyec- teiijK is bekrachtigd. Men verwacht dat rauioreae, waarin de aigeueuen vxv. iroiyv zal betuigen Jegens dön acte van abdicatie onmitideliyk 1 nieuwen Koning, ongeveer iu uur Eng. I tijd (1U.2D uur Ned. tyd) zal worden ge- ihan- i houden. dig op dezen tuaen vecemoer iwoó In --- tegenwoordigheid van de mede-onder- mer zal willen weten op welke wyze ik teekende getuigen myn handteekening Krmino- geplaatst. Ik neem afscheid van hen met de op rechte hoop dat den weg dien ik beslo ten heb in te slaan de beste Is voor.de stabiliteit van de troon en het geluk van myn onderdanen wensch, aldus tenslotte de KonïnkHjke boodschap, is, dat er geen enkel uitstek zal plaats vinden inrde tenuitvoerleg- i ging van het document dat ik heb qp- gesteld en dat alle noodlge maatregelen 1 drukking gaven aan verontrusting ten onmlddeliyk genbmen zullen worden op- aapzien van hetgeen in de Amerikaan- dat mijn wettige opvolger, de Hertog van 1 sciie bladen gepubliceerd werd. Ook wist York, mijn broeder de troon zal kunnen hy uat de scheidingskwesue in de on- wandelgangen i bestygen”. I middeliyke toekomst te verwachten was. De resultaten hiervan deden hem er zich rekenschap van geven, dat zich daarna een moeiiyke toestand wellicht zou kunnen voordoen. Hy vatte toen de meenlng op, dat net noodzakeiyk was, dat iemand zich tot den Koning wendde en nem waarschuw- de voor den moelijken'toestand, die zich zou kunnen voordoen, wanneer men toestond, dat deze soort van ge- I praat en critiek voortging. Onder deze omstandigheden was bespreken, n.l. de In het béwustzyn van den ernst van dezen stap kan ik slechts hopen, dat ik begrepen word door myn volkeren by de beslissing, die ik genomen heb en om de redenen, die my genoopt hebben deze beslissing te nemen. Ik wil thans niet spreken over myn menscheiyke gevoelens, maar Ik zou wil len dal men er aan denken zou, dat de last, die voortdurend drukt op de schou ders van den votart zoo zwaar is, dat deze slechts gedragen kan worden onder om- standigheden die anders zijn dan die waarin ik my bevind Ik geloof niet de plicht te vergeten, die dp my rust om de belangen van den Staat In de eerste plaats te doen gelden, wanneer ik ver klaar, dat ik my ervan bewust ben deze zware taak nlej. langer1 meer doelmatig der eenige schade aan te richten. Niets ----- kon den Hollanders vrees inboezemen en slot tot oneenlgheld kwam. Een deel van men door anderen vervangen werd. De j I leenheer gaf tenslotte gehoor aan de klachten, welke hem over Dietrich von 1 alge hulp ontbrak, steeg het aantal doo- 4 Schlieben bereikten en oenoemde in alens plaats Phlllpp Grelssing tot op-. perbevelhebber. Ook deze zai echter i geen

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1936 | | pagina 1